Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Centrum voor Onderwijs en Leren
De jonge onderzoeker in het VWO
vakgerichte onderzoeksdidactiek
WON-traject regio Zuid 2015-2016
derde bijeenkomst
Vincent Jonker Centrum voor Onderwijs en Leren / Freudenthal Instituut
Universiteit Utrecht
Centrum voor Onderwijs en Leren
DE ACTUALITEIT
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
PROGRAMMA
Centrum voor Onderwijs en Leren
Programma bijeenkomst 3
1. WON 2. Thuiswerk -> Boek 3. Thuiswerk -> Vraagstructuren 4. Oefening -> Feedback vraagstructuur 5. Intermezzo -> Onderwijs 2032 6. Oefening -> Startgesprek leerling 7. Intermezzo -> Onderzoekend leren op pabo 8. Spelregels onderzoek 9. Onderzoeksplan 10. Werkplan
Centrum voor Onderwijs en Leren
Groep § Annemie Arntz, en § Oscar van den Bulk, lo § Sorinela Ciobica, gs § Rob van Enckevort, na § Hans van Genuchten, bi § Hilde Kemperman, ne § Gerrie Kirkels, ne (ziek) § Marielle Kosters, gs
§ Rebecca Leyba, en (later) § Arjen Lubbers, gs § Patrick Luyt, bi § Harrie van Rooijen, fr § Marion Steuten, sk (later) § Marieke Thijssen, wi § Tina Vercouteren, du § Jan Vijfhuizen, en
jullie geven deels wetenschapsoriëntatie
Centrum voor Onderwijs en Leren
Scholen
§ Het College Weert § Koning Willem II College, Tilburg § RSG 't Rijks, Bergen op Zoom § Stedelijk College Eindhoven § Sondervick College, Veldhoven
Centrum voor Onderwijs en Leren
WON 1
Centrum voor Onderwijs en Leren
30 nov.
Centrum voor Onderwijs en Leren
voorzitter sonia sjollema
leon de rond (Rijks)
Centrum voor Onderwijs en Leren
Train de trainer traject
§ voor als je belangstelling hebt (vorige keer al genoemd, nu concreter):
Centrum voor Onderwijs en Leren
Opbouw TdT-scholingstraject
Dit jaar krijgt een aantal docenten de gelegenheid zich te ontwikkelen tot WON-trainer/begeleider scholingstraject onderzoeksdidactiek VWO in een Train de Trainer traject. Dat betekent dat zij, naast het basisscholingstraject voor WON-docenten: 1. een train-de-trainerscursus volgen (3
workshops), voorjaar 2016; 2. als co-trainer van een UU-WON-trainer
meelopen in één van de scholingstrajecten in het cursusjaar 2016/2017;
3. onder supervisie van UU-WON-trainers in duo’s scholingstraject verzorgen in het cursusjaar 2017/2018
Centrum voor Onderwijs en Leren
Criteria voor deelname aan TdT-traject
1. Het volgen / gevolgd hebben van het scholingstraject ‘begeleiden van de jonge onderzoeker’
2. Goed kunnen doordenken en voortbouwen op de cursusinhoud
3. Vanuit het eigen vak goed vorm kunnen geven aan het leren onderzoeken
4. Over vakgrenzen heen kunnen kijken; zich kunnen verplaatsen in onderzoek bij andere vakken
5. Zich goed kunnen verplaatsen in het denken van anderen 6. Willen / kunnen begeleiden van collega’s (inspireren,
aansturen, feedback geven) 7. Bereid en in staat zijn om het gehele TdT-traject te
doorlopen (zie de drie fasen op de vorige slide) 8. Bereid zijn en in staat gesteld zijn om na afloop van het
TdT-traject gedurende enkele jaren voor de WON zelfstandig scholingstrajecten te verzorgen (vergt 0,1 tot 0,2 fte)
Centrum voor Onderwijs en Leren
Procedure voor deelname TdT-traject
Vooraf: 1. Vóór 1 december 2015: aanmelden voor deelname
bij [email protected] 2. Januari 2016: individueel intakegesprek met TdT-
cursusleiders 3. Februari 2016: besluitvorming deelname TdT-traject Tijdens: 1. Februari/maart 2016: startbijeenkomst TdT-traject 2. April/juni 2016: 2e en 3e TdT-bijeenkomst 3. Vanaf najaar 2016: deelname als co-trainer in één
van de scholingstrajecten 4. Vanaf najaar 2017: in duo’s zelfstandig uitvoeren van
een scholingstraject, onder supervisie
Centrum voor Onderwijs en Leren
THUISWERK: BOEK 2
Centrum voor Onderwijs en Leren
boek: EUREKA!
Leren onderzoeken Een doorlopende leerlijn VWO
1. Wat is onderzoek? 2. De brug van po naar vwo 3. Een route van brugklas naar eindexamen 4. Onderzoekswerkproces 5. De rol van de docent 6. Beoordelen van leerrendement 7. Het schoolklimaat
Centrum voor Onderwijs en Leren
4 - Onderzoekswerkproces
1. onderzoeksplan/werkplan 2. data verzameling 3. data analyse 4. definitieve verslaglegging
Centrum voor Onderwijs en Leren
5 – Rol van de docent
§ Valkuil: De diep ingeslepen gewoonte binnen ons onderwijs om prioriteit te geven aan de vakinhoud
§ Valkuil: De vaak voorkomende neiging om direct antwoord te geven op een vraag van de leerling
Centrum voor Onderwijs en Leren
THUISWERK: VRAAGSTRUCTUUR
3
Centrum voor Onderwijs en Leren
Thuiswerk: Vraagstructuur
§ Een à twee vraagstructuren maken voor een onderzoekstaak die leerlingen in één van je vwo-klassen gaan uitvoeren na de kerst
Centrum voor Onderwijs en Leren
12 onderzoeken
§ Autisme § Multiculturele
samenleving § Cola § Vogels in de winter § Taal is macht § Standaardtaal, wat
is dat?
§ Peers in proximity § Vitamine C § Stelling van
Pythagoras § Media over
vluchtelingen § Language and
Power § Vluchtelingen-
stroom
Centrum voor Onderwijs en Leren
Criteria vraagstructuur = hoofd-(onderzoeks-)vraag + deelvragen
1. Hoofdvraag en deelvragen vormen één hecht geheel § Deelvragen zijn precies die vragen waarvan je de antwoorden
nodig hebt om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden - niet meer, niet minder. • Uit de hoofdvraag kun je de deelvragen afleiden • Uit de deelvragen kun je de hoofdvraag afleiden
2. Hoofd- en deelvragen zijn taalkundig eenduidig geformuleerd
3. Uit de formulering van hoofd- en deelvragen is duidelijk wat de functie van elke vraag is (bv beschrijven, verklaren, toetsen)
4. De hoofdvraag maakt zo goed mogelijk duidelijk wat onderzocht gaat worden`: het wat, waar, wie en wanneer van het onderzoek § Nb: soms leidt dat tot een erg omslachtige formulering, in dat geval biedt de
formulering van de deelvragen uitkomst
Centrum voor Onderwijs en Leren
NB: vraagstructuur = hoofd-(onderzoeks-)vraag + deelvragen
De vraagstructuur wordt meestal gevolgd door een toelichting (in relatie tot het wat, waar, wie en wanneer) op: § Functie onderzoeksvraag bv beschrijven,
verklaren § Soort onderzoek: literatuuronderzoek,
veldonderzoek, experimenteel onderzoek § Methode van dataverzameling: observeren,
bevragen, analyse van teksten en beelden § Plaats waar data verzameld worden
bv: welke proef-/controlegroep, welke artikelen, welke gedichten ….
Centrum voor Onderwijs en Leren
OEFENING -> FEEDBACK VRAAGSTRUCTUUR
4
Centrum voor Onderwijs en Leren
Oefening feedback vraagstructuur
stap 1
§ Trio’s § Vergelijk de vraagstructuur van de
collega met de criteria § 10 minuten per vraagstructuur
Centrum voor Onderwijs en Leren
Oefening feedback vraagstructuur
stap 2
Stel dat een leerling dit onderzoek heeft uitgevoerd:
Een hoeveel betere / wijzere
onderzoeker is hij/zij dan geworden?
In welke opzichten?
Centrum voor Onderwijs en Leren
ONDERZOEKEND EN ONTWERPEND LEREN
5
Centrum voor Onderwijs en Leren
onderzoekend en ontwerpend leren op de pabo
§ impuls wetenschap en technologie § extra geld vanuit ocw (platform beta-
techniek) § 5 clusters
• rekenen • taal • orientatie op jezelf en de wereld (natuur &
techniek, geschiedenis, aardrijkskunde, economie)
• kunst • onderwijskunde/pedagogie
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
§ extra uitstapje (ivm concrete ondersteuning in de lessen) -> even naar een mindmap
Centrum voor Onderwijs en Leren
OEFENING -> STARTGESPREK
6
Centrum voor Onderwijs en Leren
Oefening startgesprek met lerende voeren
§ Maak duo’s – verschillende vakken § Formuleer de ‘eerste nieuwsgierigheid’ van het
onderzoek dat de lerende gaat uitvoeren § Voer dan een gesprek met de lerende met als
uitgangsvraag: ‘HOE zou je dit nu kunnen uitzoeken?’
§ Kom zover als mogelijk met het formuleren van een eerste opzet van een vraagstructuur
5 minuten per persoon § Reflectie: welke interventies hielpen de lerende
verder bij het uitdenken van een onderzoek? 5 minuten
Centrum voor Onderwijs en Leren
ONDERWIJS 2032 7
Centrum voor Onderwijs en Leren
2032
Centrum voor Onderwijs en Leren
Centrum voor Onderwijs en Leren
reactie IOBT
Centrum voor Onderwijs en Leren
SPELREGELS ONDERZOEK 8
Centrum voor Onderwijs en Leren
Oefening spelregels goed onderzoek
Trio’s 20 minuten Handout met twee/drie vraagstructuren Leg die naast de spelregels op pg 23 – 25
van ‘Eureka’
….
Centrum voor Onderwijs en Leren
kwaliteitskenmerken onderzoek
Interne geldigheid § Past onderzoeksopzet bij onderzoeksvraag § Relatie deelvragen en onderzoeksvraag Externe geldigheid § Geen eenzijdig beeld door eenzijdige keuze van objecten van
onderzoek Betrouwbaarheid § Nauwkeurige metingen, herhaalbaar onderzoek Transparantie § controleerbaar
Aanvaarbaarheid § Geen schade/lijden toebrengen
Toegankelijkheid § Helder weergegeven verslaglegging/presentatie
Centrum voor Onderwijs en Leren
ONDERZOEKSPLAN 9
Centrum voor Onderwijs en Leren
Klaar voor de start van fase 2: data verzamelen
Data verzamelen kan beginnen als je de
voorbereidende fase hebt afgerond met twee werkdocumenten:
Onderzoeksplan Werkplan
Centrum voor Onderwijs en Leren
Onderzoeksplan § Wat precies: vraagstructuur
• Bij klein en weinig complex onderzoek (onderbouw) is vraagstructuur met korte toelichting op de keuzes het onderzoeksplan
§ Toelichting op: • functie onderzoeks-vraag • soort onderzoek • methode van dataverzamelen • wáár data verzameld worden (wordt ook wel
object van onderzoek genoemd)
Centrum voor Onderwijs en Leren
Criteria onderzoeksplan (bij klein onderzoek: vraagstructuur)
Vraagstructuur § Een precieze onderzoeksvraag, met naadloos daarop
aansluitende deelvragen Deelvragen zijn precies die vragen waarvan je de antwoorden nodig hebt om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden – niet meer, niet minder • taalkundig eenduidig geformuleerde vraag en deelvragen • waarin duidelijk herkenbaar is wat op welke manier waar
onderzocht gaat worden v Functie van het onderzoek v Soort onderzoek: literatuuronderzoek (nb: theoretische literatuur),
veldonderzoek, experimenteel onderzoek v Methode van dataverzameling: bv observeren, bevragen,
bronnenanalyse
§ Vergezeld van een toelichting op de keuze van functie, soort en methode van het onderzoek
Centrum voor Onderwijs en Leren
Vraagstructuur tip 1
De formulering van de onderzoeksvraag (ook wel hoofdvraag) laat zien wat de functie van een onderzoek is: Wat is de huidige stand van zaken t.a.v. …?
Wat is het verschil (zijn verschillen) tussen … en …?
Bij welke categorie hoort …? Wat zijn de gevolgen van … voor …?
Wat is de (een mogelijke) verklaring voor …? Klopt de hypothese ….?
Centrum voor Onderwijs en Leren
Vraagstructuur tip 2
De formulering van de onderzoeksvraag (ook wel hoofdvraag) laat zien om welk soort onderzoek het gaat: Welk verschil tussen … blijkt uit observaties van …?
Welke verklaring voor … is af te leiden uit proefondervindelijke experimenten met drie verschillende katalysatoren? Welke criteria geven drie vooraanstaande recente theorieën uit verschillende disciplines voor de betrouwbaarheid van de bepaling van de ouderdom van …?
Centrum voor Onderwijs en Leren
Vraagstructuur tip 3
De formulering van de onderzoeksvraag (ook wel hoofdvraag) en/of deelvragen laat zien wat de methode(s) van dataverzame-ling is (zijn): - Welk verschil tussen … blijkt uit analyse van meetgegevens
van …? - Zou het beleid van … (bv: de school inzake huiswerkvrije weekends) gewijzigd
moeten worden naar aanleiding van (bv: de argumentatie van leerlingen, ouders, docenten en schoolleiding? )
Nb: soms heb je voor methode van dataverzameling zoveel woorden nodig dat het geen zin heeft dat in de onderzoeksvraag te formuleren. In de deelvragen wordt dan zichtbaar wat die methode(s) is (zijn).
Centrum voor Onderwijs en Leren
WERKPLAN 10
Centrum voor Onderwijs en Leren
Voorwaarde voor een realistisch werkplan: taak><tijdanalyse
1. Maak een taakanalyse: welke grote en kleine klusjes moet ik doen bij dit onderzoek
• Meenemen: de tijd die nodig is eventueel om nog iets te leren/oefenen; bv interviewen of werken met gevaarlijke stoffen
• Idem: overleg met groepsgenoten en begeleidend docent • Idem: tijd die nodig is om verslag te schrijven en presentatie voor
te bereiden 2. Zet achter iedere activiteit hoeveel tijd je schat nodig te
hebben 3. Bepaal wat samen moét en wat apart kán; beslis wie wat
gaat doen 4. Bereken totaal benodigde tijd 5. Voeg daar aan toe 25% ‘ruis’ 6. Vergelijk dit totaal met beschikbare tijd (les- en
huiswerkuren) 7. (bijna altijd nodig)stel voorlopig onderzoeksplan bij → 8. Stel ‘definitief taak><tijdplan’op, met namen: het werkplan
Centrum voor Onderwijs en Leren
Werkplan Wat precies doet wie, wanneer en met wie?
§ Taakinventarisatie – taken en taakvolgorde, af te leiden uit
het onderzoeksplan § Tijdanalyse – per deeltaak bepalen hoeveel tijd die vergt § Bepalen taakverdeling – wat alleen, wat samen, wat met
docent? § Inschatting maken van uitvoerbaarheid onderzoeksplan
(gegeven het bovenstaande).
Ook van belang: weten hoe je met een werkplan omgaat: • middel om voortgang te monitoren • flexibel: zo nodig aanpassen
Centrum voor Onderwijs en Leren
Functie werkplan
Een goed werkplan is een efficiënt instrument om taakuitvoering te monitoren
1. Zitten we op schema? 2. Als achterstand, hoe gaan we dat repareren
• Extra tijd vinden • Onderzoeksplan (dus werkplan) bijstellen;
bv minder data verzamelen, minder theorie raadplegen
3. Als tijd over: onderzoek uitbreiden • Bv meer data verzamelen • Meer manieren van dataverzamelen inzetten
(triangulatie)
Centrum voor Onderwijs en Leren
Oefening van onderzoeksplan naar
parallel werkplan eureka pg 59 onderaan en pg 60
Vakverwant duo of trio § Gebruik een van de drie opzetten van hiervoor of het
eigen onderzoek dat je na kerst met de klas gaat doen § Maak een taakanalyse: welke klussen moeten er allemaal
gebeuren § Maak een taak><tijdinventarisatie: hoeveel tijd kost
iedere klus § Eventueel daarbij: wat moet er nog geleerd worden (bv:
interviewschema maken en testen) § Alles optellen en dan een kwart erbij optellen § Benodigde tijd en beschikbare tijd vergelijken
§ Onderzoeksopzet aanpassen aan beschikbare tijd nb: nu is de onderzoeksopzet pas echt klaar
Centrum voor Onderwijs en Leren
THUISWERK
Centrum voor Onderwijs en Leren
Thuiswerk voorbereidend voor
vierde keer 1. Lezen
1. Blader eens door de dropbox (je moet spieken bij je collega's) 2. Hoofdstuk 1
2. Maken: een keuze uit: 1. Bijgestelde onderzoeksopzet van onderzoek dat je tussen 4-1 en 1-3 met de
klas gaat doen. In feite dus: onderzoeksplan en werkplan (zie hoofdstuk 4, mag ook in elkaar geschoven)
2. Beschrijving van 3 tot 5 werkvormen die je in je eigen lessen kunt gebruiken (hebt gebruikt)
3. Heel graag: vragen/opmerkingen over de literatuur noteren
2.1 of 2.2 graag uiterlijk 1 januari opsturen of plaatsen in dropbox
Nb: huiswerk heleen: vervangende opdracht Karin en Michael maken