De Tai Suy Thoai Va O NHiem Dat

8/14/2019 De Tai Suy Thoai Va O NHiem Dat

1/31

TRNG I HC CN THKHOA KHOA HC

-----

-----

TN TI:

SUY THOI V NHIM T BSCL

Gio vin hng dn: PGS-TS. Lu Cm LcHc vin thc hin : Lm Tn TngM s HV: 090828Lp : Ho Hu C K 15


2/31

MC LC

I. T VN : .................................................................................................................3II. NI DUNG: ....................................................................................................................4

2.1. Khi nim v t: ......................................................................................................42.2. Suy thoi t: ...........................................................................................................6

2.2.1. Khi nim v cc dng suy thoi t: ................................................................ 62.2.2. Nguyn nhn v hin trng suy thoi t BSCL: .........................................62.2.3. Hu qu ca suy thoi t: ...............................................................................12

2.3. nhim t: ............................................................................................................142.3.2. Tc nhn gy nhim t: ...............................................................................142.3.3. Hin trng v nguyn nhn dn n nhim t: ........................................15

2.3.4. Hu qu: ...........................................................................................................202.4. Bin php chng suy thoi v nhim t: ............................................................21

III. KT LUN KIN NGH: .......................................................................................26PH LC ...........................................................................................................................28TI LIU THAM KHO ................................................................................................. 31

2

Cn Th,ngy 22 thng 5 nm 2009


3/31

I. T VN :

Mi chng ta t lc sinh ra n khi nhm mt xui tay u lun gn lin

vi t v sng nh vo t. Tht ra, cn hn th na, t hay th nhng l

ngun ti nguyn quan trng bc nht trong vic duy tr s sng cho c hnh tinh

chng ta.

Tuy nhin, do tnh trng tng dn s, nhu cu lng thc ngy cng cao nn

vic khai thc s dng t trong nm rt cao, nhiu ni khai thc t rt trit ,

trng la 7 v/ 2 nmT a n s bc mu v mt l ha hc v dinh

dng trong t. Hin nay c khong 500 triu ha t trn th gii b suy thoi

di dng ny. Khi t b suy thoi s mt mu m t nhin quan trng. Bn

cnh , qu trnh th ha din ra nhanh chng lm gim din tch t mt

cch ng k; cng vi qu trnh thm canh trong sn xut nng nghip, s dng

mt lng ln phn bn, thuc Bo v thc vt khin t b nhim trm

trng, mt i ph nhiu, kh nng t lc sch ca t,dn n hng lot cc

vn nh: cc h sinh vt t thay i, gim a dng loi, gim mt s vi sinh

vt t, nng sut cy trng gimChnh v vy, ngun ti nguyn t ngy cng

suy gim li cng khin con ngi ri vo vng lun qun ca s ngho i.ng bng sng Cu Long l mt trong nhng ng bng chu th rng v

ph nhiu ng Nam v th gii, l mt vng t quan trng, sn xut lng

thc ln nht nc ta, l vng thy sn v vng cy n tri nhit i ln ca c

nc. Cuc sng ca ngi dn BSCL ch yu l da vo sn xut nng

nghip cho nn i vi h, t l ngun ti nguyn qu gi. Tuy nhin, hin nay

do nhiu nguyn nhn lm cho ti nguyn t BSCL b suy gim, t ai b

suy thoi v nhim nhiu ni.V vy, vic hc tp, nghin cu v t cng nh hiu r nhng nguyn

nhn, hu qu ca s suy thoi, nhim t t tm ra nhng bin php hn

ch v khc phc suy thoi, nhim t l rt quan trng. Do , ti thc hin

tiu lun nh vi ch Suy thoi v nhim t BSCL.

3


4/31

II. NI DUNG:

2.1. Khi nim v t:Theo hc thuyt sinh thi hc cnh quan, t ai c coi l vt mang ca

h sinh thi. t ai c nh ngha y nh sau: Mt vt t xc nh vmt a l l mt din tch b mt ca tri t vi nhng thuc tnh tng i n

nh hoc thay i c tnh cht chu k c th d on c nhng sn phm bn

trn, bn trong v bn di n nh l: khng kh, t, iu kin a cht, thy vn,

thc vt v ng vt c tr, nhng hot ng hin nay v trc y ca con ngi,

chng mc m nhng thuc tnh ny nh hng c ngha ti vic s dng vt

t ca con ngi hin nay v tng lai (Christian v Stewart-1968,

Brinkman v Smyth-1973).Ngoi ra, t l cn l t liu sn xut, l i tng lao ng, l vt mang

c c th bi tnh cht c o m khng vt th t nhin no thay th c

l ph nhiu.

* t l mt h sinh thi:

Cu trc t chc ca t trc ht th hin qua chc nng ca sinh vt t

vi sinh vt sn xut nh a y, to, ru, vi sinh vt c nh nit v thc vt bc

cao sng trn t Sinh vt tiu th v phn hy l khu h ng vt t, nm vvi sinh v. Cc sinh vt t rt phong ph v s lng v th loi, ph thuc vo

ph nhiu v nhiu tnh cht l, ha hc ca t khc.

Hp phn khng sng bao gm: nc, cht khong, cht hu c v khng

kh. Gin cc h sinh thi khc gia cc yu t sng v khng sng trong t lun

xy ra s tao i nng lng v vt cht, phn nh tnh cht nng ca mt h sinh

thi. H sinh thi t c kh nng t iu chnh, lp li cn bng gip cho h

c n nh mi khi c tc ng bn ngoi. (sinh thi v mi trng t, L Vn

Khoa, NXB HQG H Ni, 2004).

4


5/31

* Vai tr ca t c th hin qua hai mt:

Trc tip: l ni sinh sng ca con ngi v sinh vt cn, l nn

mng, l a bn cho mi hot ng sng, l ni thit t cc h thng nng- lmng nghip sn xut ra lng thc, thc phm nui sng con ngi v mun

loi.

Gin tip: l ni to ra mi trng sng cho con ngi v mi sinh

vt trn Tri t, ng thi thng qua c ch iu ha ca t, nc, rng v kh

quyn to ra cc iu kin mi trng khc nhau.

* t c 5 chc nng c bn sau:

L mi trng sng con ngi v sinh vt trn cn sinh trngv pht trin.

L a bn cho cc qu trnh bin i v phan hy cc ph thi

khong v hu c,

Ni c tr cho cc ng vt, thc vt t,

5

Hnh1. H sinh thi t


6/31

a bn cho cc cng trnh xy dng,

a bn lc nc v cung cp nc.

* Tnh hnh s dng t Vit Nam:

Vit Nam c tng din tch t t nhin 33.104 nghn ha, l nc c quim trung bnh, xp th 59 trong tng s 200 nc trn th gii nhng ng dn

vo th 14 khong 84 triu ngi (2007) nn bnh qun din tch t ai theo bnh

qun u ngi rt thp(0.45 ha/ngi) ch bng 1/5 mc trung bnh ca th gii

(ng th 9 trong 10 nc ng Nam v th 125 trong s 200 nc trn th

gii).

2.2. Suy thoi t:

2.2.1. Khi nim v cc dng suy thoi t:Theo nh ngha ca FAO: suy thoi tl qu trnh lm suy gim kh nng

sn xut ra hng ha v cc nhu cu s dng t ca con ngi.

Suy thoi t thng lin quan n: Qu trnh si mn, ra tri t v h

qu lm mt i cht dinh dng vn c ca t hoc lm gia tng cc cht bt li:

keo nhm, keo st, qu trnh laterit ha; S xo trn cu trc t lm tng qu

trnh phn ha, axit ha, gim pH ca t, khng thun li cho s dng t vomc ch nng nghip; Qu trnh th ha, cng nghip ha thnh ph gy nh

hng n tnh cht l hc, ha hc ca t: xi mn, nn cht, ph hy cu trc

t do hot ng xy dng. V mt ha hc: cc cht thi kh, nc, cht thi rn

u c tc ng n t. Bn cnh , trong cc hot ng cng nghip hin nay

c cha nhiu cc cht nguy hi, c tnh cao, kh phn hy sinh hc c th tch

ly trong t trong thi gian di gy nh hng xu n mi trng.

2.2.2. Nguyn nhn v hin trng suy thoi t BSCL: Vit Nam, c trn 50% din tch t (3,2 triu ha) vng ng bng v

trn 60% din tch t (13 triu ha) min ni c nhng vn lin quan ti suy

thoi t.

6


7/31

Ti nguyn t BSCL c khai thc v s dng qua nhiu th h,

cng vi thi gian con ngi nh c v sinh sng ti y. Vi s canh tc ny,

ngi dn a phng p dng nhiu bin php v kinh nghim, nh: Lm t

th cng, lm t bng c gii, m phn, ra phn, ti tiu, bn phn hoc chthun ty da vo sc sn xut t nhin ca t trn tng vng t khc nhau

nhm t hiu qu cao nht.

Ngoi nhng tc ng ca con ngi, t BSCL vn pht trin theo cc

tin trnh l-ha-sinh hc t nhin trong t di nh hng ca cc iu kin mi

trng. Kt qu ca nhng qu-tin trnh ny lm cho t ngy cng thay i,

pht trin c kh nng dn n nhng suy thoi v dinh dng, phn ha, mn

ha, l tnh km, ngho v qun th vi sinh vt v cui cng lm cho t c timnng bc mu ton din, a n s pht trin nng nghip khng n nh v lu

bn trn ton vng.

* Qu trnh Mn ha, xm nhp mn:

Din tch t mn BSCL hin nay l 0.75 triu ha. Din tch t b

nhim mn ang bin i rt ln do pht trin thy li v chuyn i h thng

canh tc. Xm nhp mn BSCL nhng nm gn y tr nn gay gt hn v

ngy cng nh hng n qu trnh kinh t-x hi BSCL ni chung, c bit lcc tnh ven bin. ng ranh gii xm nhp mn ngy cng li su vo trong t

lin:

tnh Bn Tre, trn sng Hm Lung, C Chin, Ca i, ranh mn

4 vo su trong t lin 30 - 40km.

Ti Kin Giang, mn xm nhp su vo cc ca sng t 10 40km

vi mn o c l: 0,9 trn sng Ci Ln (huyn G Quao), 13,5 ti

Rch Gi, 4,7 ti Tc Cu (huyn Chu Thnh)

Sng Tin v sng Hu (on qua tnh Tr Vinh), nc mn xm

nhp vo t lin hn 30 - 40km. Ranh mn 3 - 4 n cng Cn Chng

(huynTiu Cn) v cng Lng Th (huyn Cng Long), ti TX Tr Vinh l

4,9, x nh An (huyn Tr C) l 13,4

7


8/31

* Nguyn nhn:

BSCL do iu kin kin to, kh hu, thy vn hnh thnh nn nhng

vng t nhim mn phn b tp trung nhng vng ven bin chu nh hng

nc mn trc tip t bin a vo ch nht triu khng u Vnh Thi Lanv ch bn nht triu khng u vng bin pha ng, phn b cc tnh ven

bin nh Kin Giang, C Mau, Bc Liu, Sc Trng, Tr Vinh, Bn Tre, Tin

Giang, Long An, vi mc xm nhim mn ty thuc vo s xm nhp ca nc

bin ng thi ty vo ma trong nm, cao im vo cc thng c lng ma

thp, khong thng 3-4 hng nm. Nhn chung BSCL t nhim mn, t b

nhim theo tng thi k, vo ma kh lng ma t km theo nhit cao, m

thp, bc hi cao, to iu kin cho nc bin theo cc knh rch sng ngi vosu trong t lin lm cho t b nhim mn. Vo ma ma, vi lng nc ma

ln to iu kin ra mn c tch t trn tng mt theo cc ca sng ra

bin tr li hoc thm su vo t, hn ch mc xm nhim ca nc bin.

Trnh t nh th c lun phin t ma ny sang ma khc.

Ngoi ra cn do tc ng ca con ngi lm cho qu trnh xm nhp mn

ngy cng tng dn n suy thoi t, nh:

Chuyn i c cu canh tc (latm)

Ph cc cng trnh ngn mn dn nc mn vo ng nui tm.

H thng thy li ngn mn cc b, trit lm mn ln sang vng ln

cn

Sn xut la nhiu v trong nm lm thiu nc;

Pht trin nhiu knh rch lm gim lu lng chy ca sng vo ma

kh dn n nc mn ln su.

Cht ph rng ngp mn ven bin.

p p v s dng nc nhiu thng ngun.

*Qu trnh chua ha, phn ha:

8


9/31

Din tch t phn BSCL ln ti 1,6 triu hecta ( chim 41% tng din

tch vng). Phn ln din tch t phn tp trung TM, TGLX, Bc bn o C

Mau v mt s im nm ri rc khp cc tnh. C hai nhm t phn chnh: t

phn tim tng l loi t c cha pyrite dng kh v t phn hot ng l loit c tng pyrite b oxy ha to tng jarosite c kh nng gy axit ha.

Do axit khng qu thp (pH 5 - 6), trn t phn tim tng cn c kh

nng pht trin cy trng, ngun nc trong vng cha b axit ha, thy sinh cn

c iu kin pht trin. Tuy nhin, t phn hot ng c axit cao (pH thp hn

5) khng ph hp cho cy trng, ng thi cn gy axit ha nc sng rch do

ma chy trn dn ti tc ng tiu cc n cp nc, cy trng v cy thy sinh.

Qu trnh phn ha mi trng t din ra trong ma kh do xy ra hintng phn ha tng phn tim tng (pyrite) thnh phn hot ng (Jarosite) lm

xut hin nhiu Al3+, Fe2+, S042- v pH thp. Nhim phn do nc phn t cc vng

khc a n v do p b, lm vung tm to nn qu trnh xy ha phn t b

bao ra kinh rch m rung.

Nguyn nhn:

Khong phn tan tt trong nc nn d b nc mao dn ko ln mt

t v d b l ra tri phn t vng cao xung vng trng. Thi tit nng hn ko di.

Trong nng nghip: o knh x mng, ci to t, ph b thm

thc vt, thot nc lm kh mt t, ln lp nhm tn to mt t ti

mc cn thit khi b ngp ng , x phn t nhng ni nhim phn

nng.

Trong nui trng thy sn: khi o p ao nui thy sn, kinh rch

cp v thot nc, v sinh ao nui sau ma thu hoch.

tnh C Mau, qu trnh s dng t ven bin vi cc tc ng ca con

ngi lm cho mi trng t b bin i theo cc chiu hng phn ha. Din

th phn ha ch yu do qu trnh tc ng ca con ngi nh bao v bi bi, o

p thy li, m rng vung tm, canh tc nng nghip chuyn phn tim tng

9


10/31

ca mi trng t t nhin (pyrite) thnh phn hot ng (Jarosite) gy ra cc

c t mi trng t S042- , AL3+ ,Fe3+, kim loi nng... cng vi l qu trnh

ym kh ngp nc b ph v ca t ven bin sang trng thi l thin, xy ha

mnh lit.Ti Trng Xun, Thnh Li (ng Thp), Ci Mn, Ci Sch (Long An)

nhiu nng dn ln lip trng trm nn khi ma xung, phn t cc rnh thot dy

ln v tun ra kinh rch.

*t b xi mn, st l t:

Nc ta nm trong vng nhit i kh hu nng m, ma quanh nm vi

lng ma ln, c bit l khu vc BSCL. Lng ma trung bnh gn

2000mm/nm, ma thng tp trung theo ma, khong 85% ma tp trung vo tthng 5 10 hng nm gy xi mn t. BSCL, ma ma vi lng ma ln

gy ra l qut cc tnh nh An Giang, Kin Giang, lm mt i lp t mt

mu m. Sau t kh hn ko di, BSCL ang bc vo ma ma. Nc t

nhng trn ma ln u ma ang khot su cc vt nt ven sng, lin tip gy

nn cc v st l nghim trng. St l t din ra ch yu nhng h thng knh

sng c phng tin giao thng ng thy hot ng mnh. Hin tng st l t

xy ra cc tnh nh C Mau, Cn Th, Vnh Long Nhng nguyn nhn chyu l do con ngi ph hy mi trng t nhanh chng qua cc hot ng ch

yu sau: khai thc t mt cch ba bi, khng bo v cy rng, khai ph nhng

ni t dc, ph c rng u ngun, rng hnh lang, khai hoang trng, khng ng

thi v

*Ra tri v bc mu:

Do hm lng mui dinh dng trong t b ra tri vo mi trng nc

gy s bin i v tnh cht ca t, cu trc t, t tr nn nh, chua, ngho cht

dinh dng. t b ra tri mnh, hm lng cc cht dinh dng tng canh tc

b trc vi xung su, tng ra tri dy trong phu din t, lm cc tng t mt

ngy cng kit mu, sa cu th dn, hm lng nc hu dng cung cp cho cy

trng thp.

10


11/31

C 2 loi hnh bc mu vt l chnh trn cc vng thm canh la l s nn

d v s suy thoi cu trc ca t. Thm canh la lin tc trong thi gian di, gia

tng c gii ha trong khu chun b t cng vi qu trnh ra tri v tch t ca

cc ht st xung cc tng bn di to nn s nn d. S suy gim cht hu c vvic cy t s khin cu trc t b suy thoi.

11


12/31

Hnh 2. Cc dng bc mu t

*t c ph nhiu thp, mt cn bng dinh dng:S thm canh qu lm cn kit dinh dng t, c bit l gim dn

lng hu c trong t. Nhng vng canh tc c canh la, t ngp nc thng

xuyn, vng quay ca t cao t 3-3.5 v/nm v nht l nhng khu vc bao

ngn l nguy c suy thoi t rt cao. Trng la lin tc trong nm khng c thi

gian phi kh t hay cy phi i lm mt dn cu trc t v l tnh ca t b

suy thoi.

Qua nghin cu, kho st nhng vng thm canh la huyn Vnh Ngn,Vnh M, Chu Ph, Tnh Bin (An Giang), huyn Cu K (Tr Vinh), huyn Cai

Ly (Tin Giang) v huyn Mc Ha (Long An), cc nh khoa hc nhn nh: t

nhng vng ny ang b suy thoi, bc mu dn n nng sut la b st gim.

Nguyn nhn l do canh tc la 3 v lin tc trong nm, t b ngp nc t 8-10

thng, dn n gim s phn hy cht hu c, gim kh nng cung cp dng cht

t t, gim hot ng ca vi sinh vt c li... Nhng din tch canh tc la c

bao ngn l khng cn ph sa bi p nn ph nhiu, mu m ca t b gimng k.

*S di chuyn ca ct:

Ct c bi p do gi v sng bin c vun vo to thnh cc dy ct

ln c khong 43000 ha BSCL. Hin tng ct bay din ra cc tnh nh Bn

Tre, Tr Vinh,

2.2.3. Hu qu ca suy thoi t:2.2.3.1. Phn ha:

S gia tng phn ha gy ra bt li cho s pht trin rng

ngp mn v cc h sinh thi thu vc.

12


13/31

Tc ng tiu cc n cp nc, cy trng v cy thy sinh

nh la b nhim phn l l la tr nn mu vng cam, l non b ,

cy km n bi, sinh trng km, nhiu ht lp v dn n thit hi

ln v nng sut, tch ly cht c trong cy trng. Nc phn cht khng th nu nng, git gi

nhng vng su ca vng su TM nh Hng Thnh, Thnh Li,

Trng Xun (T), Vnh Chu, Vnh Bu, Hu Qui (LA), M a, Hu Ph

(TG), nc phn lm cho cc loi thu sn cht hng lot.

VQG Trm Chim: o knh x mng lm thot phn t mi trng

t sang mi trng nc dn n din tch nng gim t lm s lng su v

VQG gim, v thy sinh vt cng gim. Hn Chng (KG): c nhiu vng t b b hoang do va b nhim mn

li thm phn ha ngy cng tng do vic nui trng thy sn ca dn a phng.

2.2.3.2. Mn ha:

Mt i ngun nc sinh hot, trng trt

Kh khn cho sn xut la, cy n qu, hoa mu

Thiu nc ngt trm trng nhiu a phng ven bin

Lan rng n cc vng xa sng Cu Long qua h thng

kinh o chng cht

Hng nm cc tnh u ngun u t hng chc t ng lm

thy li nhng vn khng m bo c nc ti trong ma kh.

Nhiu ni phi p dng bm chuyn 2 3 cp tn km ln.

2.2.3.3. Xi mn, st l t:

* Tc hi i vi h sinh thi nng nghip:

- t b bo mn, tr nn ngho, xu, bc mu.

- Nng sut cy trng gim nhanh chng.

Xi mn lm gim kh nng gi nc ca t, lm cy

b khng hong nc thng xuyn v nghim trng.

13


14/31

Xi mn lm mt cht dinh dng.

C cu ca t b thoi ha, lm tng kh nng xi mn ca

t, b mt b kh cng, qu trnh thot nc gim.

Lp t mt khng c bc mt cch u n trn tan bdin tch cnh ng.

*i vi mi trng:

- Xi mn gy nhim ngun nc: lm cho nc b c, ph dng

hav gy hi n ngi dn s dng nc mt sinh hot.

- Lm sp l t gy nh hng ln c s h tng.

2.3. nhim t:t thng l ch tip nhn ch yu tt c cc ngun thi. S thi cc

cht thi rn cc th sinh ra hng lot vn v bo v sc khe, nhim

t v nc, ph hy cnh quan, chim dng t lm bi thi,...

2.3.2. Tc nhn gy nhim t:2.3.2.1. nhim t bi cc tc nhn sinh hc:

Do dng phn hu c trong nng nghip, cht thi sinh hot cha qua x l

cc mm bnh, k sinh trng, vi khun ng rut,... gy ra cc bnh truyn tt cho cy sau sang ngi v ng vt.

t c coi l ni lu gi cc mm bnh. Trc ht l cc nhm trc

khun v nguyn sinh vt gy bnh ng rut: trc khun l, thng hn v ph

thng hn, phy khun t, l amp, xon trng vng da, trc trng than, nm,

bnh un vn,... Tip n l cc bnh k sinh nh giun, sn l, sn dy, ve bt,...

2.3.2.2. nhim t bi cc tc nhn ha hc:

- Cht thi t cc ngun thi cng nghip bao gm cc cht thi cn b, ccsn phm ph do hiu xut ca nh my khng cao.

- Do ngun t d lng thuc bo v thc vt: phn bn, thuc tr su, dit

c,...

14


15/31

Phn bn v cc thuc tr su, dit c c dng vi mc ch tng thu hoch

ma mng, cc loi mui c trong nc ti cho cy trng khng c hp th ht

u gy nhim cho t. Cc tc nhn gy nhim khng kh khi lng ng, cc cht

phn hy t cc bi rc lan truyn vo t u l nhng tc nhn ha hc gy nhimt.

Thuc tr su l tc nhn s mt gy nhim t. c hn 1.000 ha cht l

thuc tr su m DDT l ph bin nht t trc n nay. DDT l cht kh phn hy

trong nc v to ra nhng d lng ng k trong t sau i vo chu trnh t -

cy - ng vt - ngi. Ngi b nhim DDT do n c c nng DDT rt cao qua

chui thc n (s tch t sinh hc v khuych i sinh hc)

t b nhim trc tin s gy tc hi n h sinh vt sng trong t, ccng vt v thc vt sng trn t. t thiu sinh vt tr nn mi trng tr,

khng th s dng vo sn xut nng nghip c na.

2.3.2.3. nhim t do tc nhn vt l :

Bao gm nhim nhit v phng x

- nhim nhit ch yu t cc qu trnh sn xut cng nghip v thng

mang tnh cc b: nhim t ngun nc thi cng nghip, t kh thi,... Ngoi ra

cn c cc ngun t t nhin.Nhit trong t tng s nh hng n hot ng ca vi sinh vt do lm

gim lng oxy v s phn hy din ra theo kiu k kh vi nhiu sn phm trung

gian gy c cho cy trng nh NH3, H2S, CH4... ng thi lm chai cng v mt

cht dinh dng. Cc hot ng chy rng, t nng lm ry cng l ngun gy

nhim nhit.

- Ngun nhim do phng x l cc cht ph thi ca cc c s khai thc,

nghin cu v s dng cc cht phng x. Cc cht phng x i vo t, t t vo

cy trng sau c th i vo ngi.

2.3.3. Hin trng v nguyn nhn dn n nhim t:

2.3.3.1. Trong sn xut nng nghip:

- Tnh hnh s dng phn bn:

15


16/31

Trong rt nhiu nguyn nhn th thi quen s dng cc ha cht trong nng

nghip nh phn bn ha hc, thuc bo v thc vt mt cch trn lan v khng

c kim sot lm cho cc vi sinh vt c ch nm trong t canh tc b suy gim

v s lng cng nh chng loi.Khi phn bn c bn vo t, cy khng s dng hon ton, phn khng

s dng c s chuyn thnh cht nhim trong mi trng nc, tch lu trong

t v di chuyn vo kh quyn. Theo ti liu ca FAO (1981), s dng phn bn

ca th gii nh sau :

17 kg/ ha ( 1961) 40 kg/ ha ( 1980) : cc nc pht trin

2 kg/ ha (1961) 9 kg/ ha ( 1980) : cc nc ang pht trin

Bng 1: S lng phn bn ho hc s dng trong nng nghip Vit Nam

( n v tnh : 1000 tn)

Loi

phn bn

1990 1991 1992 1993 1994 1995

Phn m

quy ra ur

- Sn xut

trong

nc

Phn

DAP

(nhp100)NPK

- Sn xut

trong

nc

979,9

23,6

-

-

-

326,2

41,0

1.366,6

44,89

130,0

200,0

135,0

391,3

13,0

1.122,6

82,6

193,0

215,0

120,0

423,0

55,6

1.148,7

100,0

123,5

180,5

130,0

450,0

21,6

1.432

106

186

320

100

700

84

1.400

110

150

250

100

800

60

16


17/31

Phn Ln

trong

nc

Phn Kali

(nhp100)

Trong nguyn liu sn xut phn ln c ch 3% flo, khong 50 60%

lng flo ny nm li trong phn bn. Khi bn nhiu phn ln s lm tng hm

lng flo trong t v s lm nhim t khi hm lng ca n t ti 10 mg/1 kg

t. Trong cc cht thi ca nh my sn xut phn ln c cha 96,9% cc cht

gy nhim m ch yu l flo.

Khi bn m cho cy trng, cy ch s dng c 40 60%, phn cn linm trong t v gy nhim t. Cc nh nghin cu v dinh dng cy trng

thng ni n nh hng xu ca hm lng nitrat qu cao trong nng sn c th

gy ung th.

-Tnh hnh s dng thuc bo v thc vt:

Mt in hnh v vic s dng thuc BVTV khng theo hng dn, l

khu vc t 4, p An Bnh, x An C (Ci B, Tin Giang), y c khong 30 ha

t rung sn xut 3 v/nm xen t ry canh tc cc loi hoa mu, cho nn b con

nng dn thng phun thuc qu liu cho php v thng pha trn nhiu loi

thuc vi nhau theo tp qun lu nay, cho rng nh vy s cho nng sut cao hn.

Cng ti mt rung da hu khong 2.000m2 trong vng, tri to bng bp tay

nhng nhiu dy b h vng a, ngi ta ang ra sc phun thuc tr bnh, bn

phn cho da. Xung quanh rung da c rt nhiu v bao thuc BVTV mi

nhn hiu vt t tung trn b v tri lp l di dng knh nc chy chm chp.

C dn p An Bnh, cho bit kh lu ngi dn trong khu vc khng

dm s dng nc knh n ung, tm git bi ngun nc b nhim nng

do lng phn bn, thuc BVTV tn d trn ng rung chy xung.

Khng ring khu vc p An Bnh m bt c u ca vng nng thn

BSCL cng d dng bt gp v s chai l, bao b ng thuc BVTV loi nhn

17


18/31

hiu vt trn lan khp ni. C lao Ch Mi ca tnh An Giang, ni ni ting vi

ngh trng rau mu, chuyn t ai nhim c cng ang l vn thi s i vi

nng dn. Theo s liu thng k ca ngnh nng nghip, t nm 1995 ton huyn

Ch Mi xy dng c 76 tiu vng bao khp kn 23.000ha t sn xutnng nghip, a din tch gieo trng ln n 75.000ha/nm vi s vng quay ca

t trung bnh gn 4 v/nm. Hin ti nng gia trong huyn ang c xu th gim

din tch trng la, tng din tch rau mu, bi l trng mu c th thu nhp 300

triu ng/ha/nm, vng quay khai thc t ln n 6-7 v/nm trong khi cng

lng trng la ba v ch thu c 42 triu ng/ha/nm.

Nhng ci gi phi tr cho vic bt t ai quay 6-7 vng sn xut/nm

khng nh. ng L Thnh Mng, ch 1,4ha t va trng mu va trng la pHa Trung, x Kin An, ni vi chng ti t ai nhng nm qua b con ngi

khai thc qu mc nn nhim c trm trng bi hm lng phn ha hc, vt t

nng nghip thm thu trong t rt cao.

Nhng ngi trng rau mu khc, tnh cnh cng khng kh g. Trong khi

vng t gic Long Xuyn v ng Thp Mi d nng sut la vn c th

t 18 tn/ha/nm nhng tnh trng t ai nhim c do nng dn lm dng phn

ha hc, thuc BVTV cng ang mc bo ng .Vn p bao quay vng, thm canh tng v cng lm cc cht c

ha hc, lng ng trong t, khng x ra ngai theo l c. Ngoi ra trng trt

lin min cng lm cho t b bc mu khin nng dn cng ngy cng phi s

dng nhiu phn bn hn na dn n ngun thu nhp gim.

Tin s Nguyn Hu Chim c kin: p s mang mt s chuyn

khng tt, lng ph sa khng c a vo hng nm. Thc t ngi dn cng

thy l lm mt thi gian nng xut khng c cao ti v n khng trao i cht,

c cht trong rung khng c x ra nht l trong giai on nc l, nc ln.

Trong qu trnh lm bao, t c trng trt lin tc, t mt cht dinh dng

phi a phn bn, thuc tr su vo nhiu, nng xut c th n nh nhng chi

ph tng cao, ngi nng dn khng c li. Ci l quan trng.

18


19/31

- Trong chn nui:

Tp qun s dng phn bc, phn chung ti vo canh tc v lm ngun

thc n cho c .Vic s dng phn ti cha oai khng nhng gy nhim t,

nc, khng kh m cn nh hng xu n sc khe con ngi v nhng mmbnh tim n trong phn..

Nhu cu thc n, nc ung, tp tnh by n, nhu cu bi chn th... ca

gia sc cng ang c coi l mt trong nhng tc nhn chnh gy thoi ha t

nng nghip, nhim ngun nc v mt cn bng h sinh thi.

2.3.3.2. Trong cng nghip:

Nc thi cng nghip c cha cac cht thi c hi nh nhng kim loi

nng nh Pb, Hg, As, Cd,v thuc st trng, cc cht ty ra, cc cht hu ckh phn hy sinh hc thm vo t lm tch t nhng cht c hi, gy nh

hng n cy trng, lm t b suy thoi nghim trng.

Kh thi t nh my sinh ra kh nhim khng kh vng xung quanh nh

SO2, NOx,..dn n lm lng ng gy ma acid lm nhim mi trng t v

ha tan cc kim loi nng.

2.3.3.3. Cc nguyn nhn khc:

Vic khai thc nc ngm thiu quy hoch, khng kim sot, gy nhimngun nc ngm, xm nhp mn, ln st t; do khai thc t, ct tri php v

khng kim sot ni, gy st l t v nh hng ln n dng chy; do s c trn

du c kh nng gy nhim nc, t trm trng.

Mi ngi dn thnh ph trung bnh Vit Nam, nh thnh ph Cn th

chng hn, thi 0,6 kg rc mi ngy. S rc ny c thu gom mt phn, em

bi rc Chu thnh (Ci Rng), gy nhim mt vng ngoi . c bit, rc thi

t bnh vin cha phn loi b chung cng rc thi sinh hot n cha nhiu

mm bnh nguy him v cc cht c hi gy nhim t. Ngoi ra, cc bi rc

lm nhim t, nc v khng kh, tiu tn nng lng, chim mt din tch t

ln. S t rc to ra kh c theo gi i rt xa, tro c th cn cha cht c li

dng lp cc ni trng hay trng cy.

19


20/31

Nc thi t sinh hot, nc t cc lng ngh, t cc tnh u ngun v

vi mc nhim nng i trn din rng cng lm cho t b nhim.

2.3.4. Hu qu:

Vic lm dng phn bn khng ch e da sc khe con ngi, m cn lm

mt n nh h sinh thi nng nghip. Kiu canh tc dng nhiu phn v c, kt

hp vi vic ngng quay vng ca cht hu c trong t trng, to nn mt e da

nghim trng trong vic gi ph nhiu ca t. L do s tch ly lin tc cc cht

tp (kim loi, kim) c trong phn ha hc v s bin i cu trc ca t. Thnh

phn cht hu c ca t b gim nhanh v kh nng gi nc v thot nc ca

t b thay i nh hng n cht lng v nng sut ca cy trng. S dng

nhiu phn bn lm t b chay, b chua t. S dng d phn bn ha hc gy

ph dng ha v gy nhim nc ngm. Bn cnh cc hp cht chnh l N,

P, K th trong phn cn c hm lng kim loi nng v mt s cht c khc. Vic

s dng phn hu c khng ng liu lng v khng ng cch s gy hi cho

mi trng t, lm pht tn vi khun gy bnh, trng giun sn c iu kin sinh

si ny n v lan truyn qua mi trng nc mt, ng thi lm tng cc c

cht nh CH4, H2S, CO2. T gy ra vic bnh ngi v gia sc nh: trckhun ly, thng hn, amip, k sinh trng (trng giun, sn)

Thuc bo v thc vt nu s dng ng liu lng th s tr hi c

nhiu su bnh, nhng nu s dng qu liu th s to ra d lng thuc bo v

thc vt trong t lm nh hng n h sinh thi, gy nhim t nghim trng.

Thuc bo v thc vt rt kh phn hy nn thi gian tn ti trong t nhiu nm,

i khi thuc bo v thc vt li gy cht cho thin ch, to hin tng ln

thuc su bnh.Cht mn khng cn quay v t. S ngho mn lm ph hy cu trc ca

t, gim phc hp hp th st mn (complexe absorbant argilo humique) nn

gim ph ca t. Phn ng vt v thc vt khng quay v vi t m cht

ng s nhim mc thy cp sau khi ln men amoniac. Hoc chng b em thiu

20


21/31

t b, khng v t c. S t rc c ngha l thay i nhim i phng ca

t bng s nhim khng kh din rng hn nhiu.

Vit Nam, trong chin tranh chng M, mt lng ln thuc tr c

c s dng gy nhiu thm ha cho mi trng. D ch mt ln phun nhng ccthuc khai quang ny lm cht cc cy i mc nhit i, c bit rng St:

Mm, c, Vt ... Lng thuc li lu tn trong cc sinh vt, t, chui thc

n

Thuc tr nm mc d khng qu c i vi cy xanh v ng vt, nhng

hu qu sinh thi hc ca chng vn c. Nh chng t ra c i vi trn t l

sinh vt ng vai tr quan trng trong sinh thi hc t, nht l vic gi ph

nhiu cho t. Ht ging trn vi thuc dit nm gy hi cho chim. Mt s cht cth c tch ly trong m ca ng vt.

Hin nay cha c mt nghin cu y no xc nh lng c cht t

ngun phn bn ha hc, thuc BVTV ang tn lu trn ng rung cc tnh

BSCL, nhng c th ni mc nhim ang rt nghim trng v mun ty ra

sch cn phi c thi gian rt di v s tin rt ln.

2.4. Bin php chng suy thoi v nhim t:- Tng cng s dng bn vng qu t ai c v s lng v cht lng:

Tng cng s dng bn vng qu t ai tt c cc cp v i vi tt c

cc ch s dng t trn nguyn tc tit kim t, bo v v tng ph nhiu

ca t, m bo cn bng sinh thi v pht trin bn vng.

Xy dng h thng c s thng tin d liu v mi trng t t Trung ng

n a phng. Trong vn v mi trng t phi c quan trc, phn tch v

cp nht thng xuyn vo c s d liu. c bit phi sm pht hin nhng im

nng v mi trng t kp thi xut hng x l v gii php khc phc.

Ngn chn, gim thiu cc vn nhim t ngay t ngun gy nhim.

Cc c s gy nhim, thoi ha mi trng t phi c thit b x l cht thi,

cht thi phi c ni quy nh, cm ba bi ra mi trng xung quanh.

21


22/31

- Quan tm n vic qun l lu vc, pht trin thy li: Qun l lu vc

bo v t v nc, pht trin thy li, gi cn bng sinh thi v iu ha cc

tc ng ln nhau gia ng bng v min ni, hn ch c cc vn suy thoi

t: xi mn, st l, bc mu, kh hn, sa mc ha, nhim mn, nhim phn,...- p dng cc bin php k thut tng hp, cng ngh sch, cng ngh

thch hp trong sn xut v u t thm canh s dng t theo chiu su: Vic s

dng t hp l nht thit phi i i vi bo v v bi dng t, song mun bo

v t khng th ch p dng mt bin php duy nht. Nu ch p dng bin php

n c, thiu tnh tng hp th bin php s mang li hiu qu thp. Cn phi

ch trng p dng cc tin b khoa hc k thut. Trong , ch vic chn la

cc ging cy con thch hp trn tng loi t, s dng cc ging c nng sutcht lng cao.

- Tip tc nghin cu v s dng cc loi phn hu c, v c, vi sinh. p

dng cc bin php sinh hc, cc phng php phng tr su bnh tng hp...

hn ch vic nhim v suy thoi t.... Tng cng u t cho cng tc khuyn

nng, coi vic u t cho cng tc ny l khon u t di hn di dng h tr k

thut.

- m bo thc hin v t c cc tiu chun v mi trng t: Xctin nhng nghin cu c th, chi tit cc tiu chun nh mc v mi trng t

chun ho cc tiu ch nh gi mi trng t ng thi lm c s cho cc

ngnh, a phng v cc nghin cu chuyn ngnh p dng thng nht trong

phm vi c nc.

- i vi suy thoi t do phn ha cn c nhng bin php sau:

Xy dng h thng thy li ni ng

Trang phng mt rung

S dng nc ngt ra phn (nc ma, nc l)

Bn phn cn i: bn thm phn cha nhiu ln d tiu nh DAP, NPK.

Khng rung la b cn nc.

Chn ging cy thch hp cho vng t phn

22


23/31

o ao trnh l tng pyrite

Xy dng h thng thy li ni ng

Trang phng mt rung

S dng nc ngt ra phn (nc ma, nc l) Bn phn cn i: bn thm phn cha nhiu ln d tiu nh DAP, NPK.

Khng rung la b cn nc.

Chn ging cy thch hp cho vng t phn

o ao trnh l tng pyrite

Kh phn nc thi trc lc thi ra sng bng cc gii php kh trng,

trung ha bng vi, ha cht

Bin nc phn chua thnh nc ngt bng DS-3

Mt s bin php kh phn:

+ Kh phn st bng trao i ion

+ KDF 85

+ FILOX-R

- i vi suy thoi t do mn ha cn c nhng bin php sau:

Phn vng quy hoch v s dng hiu qu vng ngp mn cho pht

trin TS, HSTR ngp mn

Ngnh NN cn khuyn co ND iu tit, tch tr nc hp l, qun l

knh p ngn mn i ph vi thi gian nh im kh hn, xm

mn.

Theo di din bin hn-mn trn ton B v ngay ti a phng c

bin php phng chng hiu qu.

Sa cha b bao, cng bng, cng kim sot mn. p p tm thi v, theo di din bin mn c th ly nc ti khi

cha c mn.

Sx la-tm cn ng m cng hp l, kim sot ranh mn, c bin php

khng ch, ngn chn kp thi nc N do NTTS

23


24/31

Vng sx nh nc mach ng s kh ch ma, c lch gieo s hp

l.

Hon chnh h thng bao ngn mn dc sng, xy dng cc cng

ngn mn v ly nc ngt. Tng kh nng cp nc ngt cho vng mn.

Chuyn dch c cu cy trng, b tr thi v hp l gim lng nc

ti ma kit v tit kim nc.

- i vi suy thoi t do mn ha cn c nhng bin php sau:

Binphp thy li: o mng, p b trn mt dc, ngn chn dng

chy, hn ch tc dng chy

Bin php nng nghip:

Che ph t.

Lm t gieo trng theo ng ng mc.

Bn phn hu c cho t tng lng mn v kt cu t.

Bin php lm nghip:

Bo v rng nht l rng u ngun, rng phng h mi trng

Trng rng ph xanh i trc, ch mt trnh xi mn Trng rng vi b r n su kt hp xen vi cy ph t, chng

xi mn

- i vi nhim t:

Hn ch ti a vic s dng phn ha hc, thuc tr su,

thuc dit c. S dng phi bo v c i sng vi sinh vt, thc vt v ng vt

sng trong t nh p dng nguyn tc 4 ng ( ng thuc, ng bnh, ng liu,

ng lc); 3 gim ( gim phn bn, gim thuc tr su, gim ging), 3 tng ( tngnng sut, tng cht lng, tng li nhun), IPM trong sn xut nng nghip

Khng s dng cc loi phn ti hoc phn hu c cha oai

bn cho cy trng.

24


25/31

a ra cc quy nh v vic x thi ra mi trng cc khu

cng nghip, ng thi c bin php x pht hp l.

Vic tm bi rc chn vi cc cht thi rn th v khu

cng nghip cn phi c la chn cn thn, ngn nga c s r r cht thi, gy ra nhim v sau khi san lp vn c th s dng vo cc cng vic khc. Cc bi rc ny tr

nn cc "bi rc v sinh". Cn c vo s dn th v khu cng nghip, d tnh hng

ngy s thi ra bao nhiu rc m qui hoch bi rc cho thch hp. Cc k thut cng ngh

nh thu dn, vn chuyn, x l, chn vi cht thi rn, rc ri th cn c p dng

bo m v sinh mi trng.

Cc tnh ng bng sng Cu Long (BSCL) va ra

chng trnh bo tn, s dng bn vng ti nguyn t ngp nc vng h lusng M kng. Theo , cc tnh tng cng nng lc qun l cp vng v a

phng, tip tc thc hin cc bin php gio dc, nng cao nhn thc ca cc

tng lp trong x hi v gi tr ca mi trng.

Hn ch vic thm canh tng v:

gii quyt tnh trng nhim ng rung v gip nng dn tng nng

xut cy trng m vn c n trong nng nghip chng hn nh: Trng xen canh

nhng cy mu c li cho t chng hn nhng cy h u. Khng khai thc mt

cch qu mc hay bao mt cch cht ch, nh hai nm hay ba nm c th m

bao hoc l khng hon ton khp kn. i vi nhng vng t phn BSCL

khng nn p ngn l, v l BSCL l mt yu t gip ra phn rt tt.

Ngoi lun canh cy trng, ci thin cht hu c trong t bng cch bn

phn hu c hoc phn rm c cho hoai. S dng cc loi nm v vi khun

phn hy rm tr li dinh dng cho t. Tin hnh cc bin php lm t thch

hp: i vi canh tc rau mu nn lm m thch hp; i vi canh tc la nn

s dng cc loi my cy nh trong khu chun b t hn ch tc ng nn d

trong iu kin lm t t

Hin nay cha c cuc nghin cu no bit mc nhim ca ng

rung vng ng Bng Sng Cu Long nhng mt iu chc chn l nu tnh

25


26/31

trng thm canh tng v, s dng nhiu phn bn, thuc tr su v lp nhiu

bao cha c ci thin th s trong sch ca mi trng v sc khe ca con

ngi c th b nh hng v lu v di.

Qun l v s dng t c hiu qu thit thc. Cn nng cao nhnthc ca cng ng v bo v mi trng, bo v ngun nc... cng gp phn

ng k chng nhim v suy thoi t.

chng thoi ho t, s dng hiu qu v bn vng ti nguyn

t, chng ta v ang thc hin cc chnh sch, chng trnh v d n nh: giao

t khon rng cho h gia nh, trng rng v bo v rng u ngun, sn xut

theo m hnh nng lm kt hp, pht trin cy lu nm, cy bn a trn t dc,

bo tn v s dng bn vng t rng ngp nc, qun l lu vc sng v t venb.

III. KT LUN KIN NGH:- Phn v c c nhiu tc dng, l yu t tht cn thit cho thm canh

tng nng sut, thiu phn v c s khng th cho nng sut cy trng cao. Tuy

nhin, iu quan trng l phi s dng ng k thut v hu ht cc trng hp

gy ra hu qu khng tt do phn bn l do s dng khng ng k thut. Phn

hu c c tc dng lm tng ph nhiu ca t, nhng cng cn phi bn phn

hp l nu khng s gy nhim t.

- Vn ng nng dn thc t gic tiu hy bao b thuc BVTV v trnh

lm dng thuc ha hc gim thiu tc hi n mi trng sng. Trong sn

xut chng ta phi nng cao tinh thn trch nhim ca ngi sn xut i vi

ngi tiu dng. Khng nn v li ch trc mt m lm cho thin nhin ngho i,

mi trng sng ca c cng ng b nhim.

- Tng cng quy hoch v s dng hp l ti nguyn thin nhin, c cc

bin php gim nh thin tai, cung cp nc cho cc vng hn hn nghim trng,

xo i gim ngho... cng ang c coi l gii php hu hiu trong cuc chin

chng thoi ho, sa mc t

26


27/31

- Tng che ph ca rng bo v t.

27


28/31

PH LC

Cc tiu chun nh gi t b nhim:

- Khi t b nhim bn, vi sinh vt hot ng yu, nit hu c tng, nit anbumintrong vi sinh vt gim xung. Qui nh nh sau:

Ch s v sinh Tnh trng t0.98 t sch

- nh gi hm lng cht hu c trong t ( Theo IV. Chiurin, (1951, 1972))

Cht hu c trong t (%) nh gi< 1.0 Rt ngho1.1 3.0 Ngho3.1 5.0 Trung bnh5.1 8.0 Kh> 8.1 Giu

- nh gi t theo hm lng m tng s ( Ky uma, 1976)

N tng s (%) nh gi

< 0.08 Rt ngho

0.081 0.10 Ngho0.11 0.15 Trung bnh

0.16 0.20 Kh

> 0.20 Giu

28


29/31

- nh gi t theo hm lng ln tng s ( L Vn Cn, 1978)

Ln tng s (P2O5) (%) nh gi< 0.03 Rt ngho0.04 0.06 Ngho

0.061 0.080 Trung bnh0.080 0.13 Kh> 0.13 Giu

- nh gi t theo hm lng Chlor ( L Vn Cn, 1978)

Chlor (Cl-) (%) nh gi< 0.05 Khng mn0.051 0.15 Mn t0.16 0.25 Mn trung bnh

> 0.26 Mn nhiu

- nh gi t theo hm lng Fe2O3 t do ( L Vn Cn, 1978)

Fe2O3 t do nh gi< 0.5 Thp0.6 1 Trung bnh1.1 1.5 Cao> 1.6 Rt cao

- nh gi t theo hm lng SO4 2- (%) ( L Vn Cn, 1978)

SO4 2- (%) nh gi< 0.2 Phn t0.21 0.30 Phn trung bnh0.31 0.80 Phn nhiu> 0.80 Rt phn

29


30/31

Ngun: Hi Khoa hc t Vit Nam, 2000

30


31/31

TI LIU THAM KHO

1. L Tuyt Minh, 2006. nh gi cht lng mi trng t, nc, khng

kh. i hc Cn Th.2. L Huy B, 1996. Sinh thi mi trng t. NXB Nng Nghip

3. Chu Th Thm, Phan Th Li, Nguyn Vn T, 2006. Hng dn s dng

t ai theo nng nghip bn vng. NXB Lao ng.

4. L Vn Khoa, 2004. Sinh thi v mi trng t. NXB i hc Quc gia

H Ni.

5. http://www.nongthon.net/apm/modules.php?

name=News&file=save&sid=44006. http://www.sggp.org.vn/thongtincanuoc/nam2005/thang6/55054/

7. http://www.qhkt.hochiminhcity.gov.vn/web/tintuc/default.aspx?

cat_id=607&news_id=830

8. http://www.cema.gov.vn/modules.php?

name=Content&op=details&mid=4830

9. http://www.nongthon.net/apm/modules.php?

name=News&file=save&sid=4400
http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400http://www.sggp.org.vn/thongtincanuoc/nam2005/thang6/55054/http://www.qhkt.hochiminhcity.gov.vn/web/tintuc/default.aspx?cat_id=607&news_id=830http://www.qhkt.hochiminhcity.gov.vn/web/tintuc/default.aspx?cat_id=607&news_id=830http://www.cema.gov.vn/modules.php?name=Content&op=details&mid=4830http://www.cema.gov.vn/modules.php?name=Content&op=details&mid=4830http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400http://www.sggp.org.vn/thongtincanuoc/nam2005/thang6/55054/http://www.qhkt.hochiminhcity.gov.vn/web/tintuc/default.aspx?cat_id=607&news_id=830http://www.qhkt.hochiminhcity.gov.vn/web/tintuc/default.aspx?cat_id=607&news_id=830http://www.cema.gov.vn/modules.php?name=Content&op=details&mid=4830http://www.cema.gov.vn/modules.php?name=Content&op=details&mid=4830http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400http://www.nongthon.net/apm/modules.php?name=News&file=save&sid=4400

Documents

De Tai Suy Thoai Va O NHiem Dat