36
Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi Eynez Doğu Kömür Madeni’nde Kendiliğinden Yanma Yönetimi 5 Aralık 2016 - ĠSTANBUL

Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

  • Upload
    others

  • View
    18

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Demir Export – Fernas Ortak GiriĢimi

Eynez Doğu Kömür Madeni’nde Kendiliğinden Yanma Yönetimi

5 Aralık 2016 - ĠSTANBUL

Page 2: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Demir Export Operasyonları

Eynez Doğu Yeraltı Kömür

Madeni

Page 3: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Eynez Doğu Ġmtiyazı

Soma Havzasında çok kalın (25 m’den büyük), reaktif kömür damarları bulunmaktadır ve bu kömür damarlarının ısıl değeri daha yüksektir. (LHV (Alt Isıl Değer) > 3500 Kcal/kg)

DEF Ġmtiyazı

Eynez Köyü ve Koruma

sütunu

Page 4: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Eynez Doğu Projesi

■ Eynez Doğu Kömür projesi 2011 yılında Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Kurumu tarafından ihaleye çıkarılmıştır.

■ DEF saha çalışmalarına Mayıs 2012’de başlamıştır.

Proje Takvimi:

2012-2015: Maden Hazırlık Dönemi

2015-2016: BaĢlangıç ve kademeli üretim artıĢı dönemi (1,5 Mtpa)

2016-2030: Tam kapasite üretim (2,5 Mtpa)

■ Toplam 18 yıl boyunca toplamda 36,5 milyon ton kömür üretimi yapılacaktır.

■ Seçilen Madencilik Yöntemi:

Ara Katlı Kömür Göçertmeli Uzun Ayak Yöntemi

Page 5: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Eynez Doğu Kömür Madeni

MANĠSA • SOMA - EYNEZ’DEKĠ GENEL STRATĠGRAFĠK KESĠT

İmtiyaz dahilinde 3 temel linyit zonu bulunmaktadır. Bunlardan düşük linyit serisindeki (KM2) linyit damarları kalite ve rezerv miktarı açısından önemlidir. Bu sebeple, tüm çalışmalarda bu zona odaklanılmıştır.

Damar (DüĢük Linyit Serisi KM2) Özellikleri:

Mahalde kendiliğinden yanma olayları olduğunun kanıtı

Damar kalınlığı 5 m ila 37 m (ve üzeri) arasında değişiklik göstermektedir.

Damar ortalama 6° güney batıya eğimlenmektedir.

Kömürün gaz miktar 1 m3/t’den düşüktür - kükürt ve pirit gözlenmiştir.

Page 6: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Genel Plan

Page 7: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

LTCC (Ara Katlı Kömür Göçertmeli Uzun Ayak) Yöntemi

■ Her kömür seviyesi iki kesite ayrılmaktadır (üst ve alt kazı kesiti).

■ Alt kesit 3 m yüksekliğindedir ve hidrolik tahkimat sistemi ile sağlamlaştırılmaktadır; kömür kesici ile üretilmektedir.

■ 5 ila 10 m yüksekliğindeki üst kesit kömür tabakasının parçalanması nedeniyle dinamik gerilme koşullarına maruz kalmaktadır.

■ Özetlemek gerekirse, kömür üretiminin %70’i göçertme ve geri kalan %30’luk bölüm kesme ile sağlanacaktır.

Page 8: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

LTCC (Ara Katlı Kömür Göçertmeli Uzun Ayak) Yöntemi

Serbest DüĢülü Kömür

Hidrolik Tavan Tahkimatı

Uzu

n A

yak Y

üzeyi

Kesici

Arka Konveyör Kollu Yüzey Konveyörü

Page 9: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

LTCC Ekipmanı

Page 10: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

LTCC’nin Avantajları

Daha Yüksek Kaynak Verimliliği

ve Mali Performans

Güvenlik

Daha DüĢük ĠĢletme Maliyeti

Page 11: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

LTCC’nin BaĢarı Faktörleri

Maden

Planlaması

Ekipman Altyapı

Eğitim ve

Hazırlık

Risk

Yönetimi

Page 12: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Eynez Doğu Kömür Madeni’nde Sağlık&Güvenlik Yönetimi

■ Demir Export Güvenlik Yönetimi Planı İSG politikasının geliştirilmesi, uygulanması, bu politikaya ilişkin kazanımların sağlanması, politikanın gözden geçirilmesi ve sürdürülmesine ilişkin örgütsel yapı, planlama faaliyetleri, sorumluluklar, uygulamalar, prosedürler, süreçler ve kaynak tahsisini kapsamaktadır.

Sağlık ve Güvenlik Yönetiminin Dört Temel YapıtaĢı:

Yönetimin Taahhüdü ve ÇalıĢan Katılımı

Sahaya Özgü Analiz

Tehlikelerin Önlenmesi ve Kontrolü

Sağlık ve Güvenlik Eğitimi

Tüm kazalar önlenebilir!

Page 13: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Risk Değerlendirmesi

Yedi Temel Risk Grubu belirlenmiĢtir:

■ Ventilasyon (havalandırma)

■ Kendiliğinden Yanma

■ Kömür Tozu & Solunabilir Toz

■ Tabaka Duraysızlığı

■ Enerji Kaynağının Yalıtımı

■ Taşıma Güvenliği

■ Acil Durum Hazırlığı

Page 14: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kendiliğinden Yanma

Kömür veya karbon içerikli diğer malzemelerin kendiliğinden oksitlenme sebebiyle kendiliğinden ısınması ve bunun sonucunda, tutuşması sürecine:

“Kendiliğinden Yanma / Isınma” denmektedir.

Page 15: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kendiliğinden Yanmaya Katkıda Bulunan Faktörler

JEOLOJĠK FAKTÖRLER

Damar Kalınlığı Damar Gradyanı Göçertme Özellikleri Kömür degajmanı (püskürme)

Ufalanabilirlik

Örtü Derinliği DAMAR ĠLE ĠLGĠLĠ FAKTÖRLER

Kömür derecesi

Nem içeriği

Kükürt içeriği

Fiziksel Özellikler

Önceden Oksitlenme

Temiz Hava (Oksijene maruziyet)

Danecik Boyutu

Sıcaklık

MADENCĠLĠK ĠLE ĠLGĠLĠ FAKTÖRLER

Madencilik Yöntemleri

Ġlerleme Hızı

Tavan Durumu

Kömür alım alanındaki hava sızıntısı

Çok damarda çalıĢma

Kömür Kayıpları (parçalanmıĢ sütun v.b.)

Taban yollarının tasarımı

Ventilasyon Basıncında DüĢme

Page 16: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kendiliğinden Yanmanın Önlenmesi

Ġzleme ve Eylem

- Sabit Gaz Ġzleme Ġstasyonları

- TaĢınabilir Cihazlar

- Tüp demeti ve gaz kromatografisi

- TARP’lar (Harekete Geçirici

Eylem Müdahale Planları)

Yüzey ilerleme hızı yüzeyden yeteri kadar uzakta bulunan muhtemel sıcak noktalardan kömür alım alanına geçmek açısından önemlidir.

Yüzey İlerleme Hızı

- Ana giriş yerinin özel köpükle kaplanması suretiyle temiz havanın kömür alım yerine girmesinin önlenmesi.

- Kömür alım yerinin sürekli olarak AZOTLA doldurulması suretiyle, kömür alım alanının inertizasyonu.

- Kömür alım alanının yakınındaki kısmın yoğun uçucu kül (%55’ten fazla katı madde) ile doldurulması

- Kömür alım alanı boşluklarının soğutucu etkiye sahip özel bir köpük

olan One Seven ile doldurulması.

Ġzleme ve

Eylem

Ventilasyon

Tasarımı

Ventilasyon tasarımı etkin kendiliğinden yanma yönetimi açısından büyük önem arz etmektedir. Basınç düşmesi ve hava akışı seviyesi kömür alım alanına temiz hava akışını en alt düzeye indirecektir.

Kömür alım alanının

inertizasyonu

Page 17: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Ġzleme

İzleme kendi başına ne kendiliğinden yanmayı engelleyecek ne de böyle bir olayın gerçekleşip gerçekleşmediğini tespit edecektir.

Buna karşın, izleme ile bir sorunun erkenden tespit edilmesi ve uygun kontrol altına alma eylemlerinin uygulanması sağlanacaktır.

3 temel gaz tespit ve izleme aracı bulunmaktadır:

■ Taşınabilir (elde taşınır) Cihazlar

■ Sabit Maden Gaz Ġzleme Sistemleri

■ Tüp Demeti ve Gaz Kromatografisi

Page 18: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Ġzleme

Elde taĢınır cihazlar

Ölçüm Aralığı O2 Hacmen %0-25

CO 0 - 2.000 ppm

H2S 0 - 200 ppm

CO2 Hacmen %0-5

CH4 Hacmen %0-100

5 gaza kadar ölçüm yapabilen, taĢınması ve kullanımı kolay

taĢınabilir gaz tespit cihazı

Page 19: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Ġzleme

■ Sürekli İzleme Parametreleri ve Sınır Değerleri

O2≥ %19 H2S ≤ 20 ppm

CH4≤ %2 Hava hızı (en az 0,5 m/s, en çok 2m/s)

CO ≤ %0,005 Sıcaklık

■ Gerçek Zamanlı Standart Sensörler

Page 20: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Kromatografisi ve Tüp Demeti

Enjektör Detektör

Tüp demeti sistemi (TBS) bir yeraltı kömür madeninde bulunan çeşitli izleme noktalarından tüpler vasıtasıyla sürekli gaz örneği alınmasına ilişkin mekanik bir sistemdir.

Gaz Girişleri

Taşıyıcı

Detektör Amplifikatör

Sütun Hava Veri Sistemi

Pnömatik Kontroller Kolon Fırını

Gaz Kromatografisi ile yeraltında olması beklenen gazlara ilişkin eksiksiz bir analiz yapılmaktadır ve kendiliğinden yanma - ısınmaya ilişkin erken göstergeler konumundaki hidrojen, azot, etilen ve etan ölçülmektedir.

Page 21: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Kromatografisi ve Tüp Demeti

Kömür madeni atmosferlerinin analizine yönelik olarak gaz

kromatografisi kullanımının temel avantajları Ģunları kapsar:

Hidrojen, karbon monoksit, etilen, etan ve propilen de dahil olmak üzere temel kendiliğinden yanma bileşenlerinin ayrıştırılabilmesi ve ppm - yüzde olarak analiz edilebilmesi.

Oksijen, azot, metan ve karbon dioksit de dahil olmak üzere kömür madenlerinde bulunan diğer genel gazların analiz edilebilmesi.

Yukarıdaki bileşenlerin genelde 1-3 dakika gibi süreler içerisinde hızlı bir şekilde analiz edilmesi.

Page 22: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Okuma Sonuçlarının Yorumlanması

■ Gaz düzeylerine ilişkin aşağıdaki eğilimlerin bilinmesi önemlidir:

o Artış

o Sabit o Azalma

■ Bir ısınma ilerlemesini izlemek amacı ile kullanılan iyi belgelendirilmiş oranlar ve endeksler bulunmasına karşın, aşağıdaki oranlara ve endekslere yönetim sistemlerinden yer verilmektedir:

Graham oranı

CO/CO2 oranı

CO bileşimi

Trikett oranı

Young oranı

H2/CO oranı

Oranlar ve CO bileĢimi çok daha iyi göstergelerdir ve bir ısınmanın varlığı ile gelişim safhasını belirlemek açısından belirli gazları ve bunların varlığını tespit etmenin çeşitli yöntemleri bulunmaktadır.

Page 23: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Okuma Sonuçlarının Yorumlanması

Kendiliğinden Kömür Yanması Kömür Sıcaklığı X Zaman

SIC

AK

LIK

(°C

)

ZAMAN Süre olarak aylar, haftalar, günler, saatler & dakikalar süren bir zamandan bahsedilebilir.

Oksitlenme hızı sıcaklığın artması ile hızlı bir Ģekilde yükselmektedir.

Page 24: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Okuma Sonuçlarının Yorumlanması

Erken aşamalarda alışılmadık şekilde yüksek

Gaz Okuma Sonucu ≤ 0,4 - Normal değeri göstermektedir

0,4 ≤ Gaz Okuma Sonucu ≤ 1,0 - Muhtemel erken ısınma

aşamalarını göstermektedir

≤ Gaz Okuma Sonucu < 2,0 - Olayın neredeyse kesin olarak

ortaya çıktığını göstermektedir

≤ Gaz Okuma Sonucu < 3,0 - Ciddi bir olay olduğunu

göstermektedir

Gaz Okuma Sonucu ≥ 3,0 - Aktif bir yangın olduğunu

göstermektedir

Kendiliğinden yanmanın teyidi açısından halen faydalıdır

Gra

ham

Ora

nı (%

)

Erken tespite yönelik kritik aşamada düz bir çizgi halini alır

Sıcaklık (°C)

Page 25: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Gaz Okuma Sonuçlarının Yorumlanması

Hid

roje

n,

Eti

len

, E

tan

, M

eta

n (

%)

Karb

on

Mo

no

ksit

, K

arb

on

Dio

ksit

(%

)

Sıcaklık (°C)

Hidrojen Etilen Etan Metan Karbon Monoksit Karbon Dioksit

Page 26: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kendiliğinden Yanma ile mücadele

■ Kendiliğinden yanmanın önlenmesi hususunda temel hedef oksijenin kömürün etrafındaki atmosferden çıkarılması veya seyreltilmesidir.

1) Azot Enjeksiyonu

2) Kül Dolgusu

3) One Seven Sistemi

4) TaĢkın

■ Önleme faaliyetlerine erkenden başlanması başarı ihtimalini artırmaktadır ve yeraltında çalışan tüm personelin bir ısınma ihtimalinden ilk kez şüphelenildiğinde atmaları gereken adımların farkında olması hayati önem taşımaktadır.

Page 27: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kendiliğinden Yanma ile mücadele

■ Azot Enjeksiyonu

Sabit gaz enjeksiyonu teorisi gazın kömür alım alanı içerisindeki oksijeni seyrelttiği veya oksijenin yerini aldığı ve bu nedenle, oksitlenme sürecini yavaşlattığı veya engellediği varsayımına dayanmaktadır.

■ Kül

Demir Export kömür madeni sahasında yeraltında kömür üretimi esnasında kömür alım alanında kendiliğinden yanma olayının engellenmesine yönelik olarak yeraltına kül çamuru sağlanması gereklidir. Başka bir sistem vasıtasıyla, kül çamuru bir çimento karışımıyla yeraltına taşınacak ve kömür ve çelik tahkimatlar arkasındaki hava arasındaki etkileşim engellenecektir.

Page 28: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kendiliğinden Yanma ile mücadele

■ One Seven Köpüğü

Suya özel bir kömür konsantratı ve sıkıştırılmış gaz eklenmesi suretiyle, hacmen 1 damla su 7 köpük kabarcığına dönüştürülmektedir.

Madencilik Uygulamasına Yönelik Söndürücü Etkiler

Soğutma etkisi

Buharlaşma yoluyla sıcaklığın azaltılması

Oksijen tükenme etkisi

O2’nin köpükle baskılanması

Yalıtım etkisi

Kömür alım alanı ve geride bırakılan yolların köpükle sızdırmaz hale getirilmesi suretiyle hava akışının azaltılması

Page 29: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Harekete Geçirici Eylem Müdahale Planları (TARP’lar)

■ Kendiliğinden yanma riski halen yüksektir, çünkü istenmeyen bir olayın ortaya çıkması halinde, kendiliğinden yanma ihtimali çok yüksektir. Risk düzeyinin azaltılması için risk müdahale planının etkin bir şekilde uygulanması, izlenmesi ve gözden geçirilmesi gerekir. Kontrollerin işletme esnasında her zaman yönetilmesi büyük önem taşımaktadır.

■ Harekete Geçirici Eylem Müdahale Planları (TARP’lar) maden personelini anormal koşullara müdahale konusunda harekete geçiren temel plan unsurlarıdır.

Genel olarak TARP

Normal - Normal

1. Seviyede Müdahale - Normale Yakın

2. Seviyede Müdahale - Anormal

3. Seviyede Müdahale - Tahliye Edin!

Page 30: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu kendiliğinden yanma, muhtemel gaz tutuşması ve solunum yapılamayan bir atmosferin ortaya çıkması. Hedef Kömür ve ilişkili ventilasyon alanlarındaki sıcaklıkta normalde 35 °C civarında olacak ilk seviyelerin üzerinde bir artış tespit edilmesi. TARP’ın temel hedefi kömür

oksitlenmesi başlangıç aşamasında ısınmaya ilerleyene kadar oksitlenme sürecindeki bir artışın belirlenmesi ve buna uygun olarak müdahale edilmesidir.

Harekete Geçme Düzeyi Normal olmayan bir durum. Söz konusu düzeyin ölçülebilmesi veya gözlenebilmesi ve bu düzeye ulaşılması üzerine, önceden belirlenen eylemlerin uygulanması gerekir.

TARP Harekete Geçirici Eylem Müdahale Planı. TARP’ta normal durum tanımlanmaktadır ve harekete geçme düzeyleri ve gerçekleştirilecek eylemler ile bu tehlikeye yönelik ilk müdahale bariyerleri konumundaki bu eylemlere ilişkin sorumluluklar belirtilmektedir.

Normal 1. Seviye 2. Seviye 3. Seviye

Harekete Geçirici Eylemler

Aktif Kömür Alım Alanı/Uzun Ayak Dönüş Galerisi

Arka kapak dönüĢü CO bileşimi <50 l/dakika CO2 bileşimi <75 l/saniye

Arka kapak dönüĢü CO bileşimi > 50 l/dakika veya CO2 bileşimi> 75 l/saniye

Arka kapak dönüĢü CO bileşimi <200 l/dakika veya CO2 bileşimi <150 l/saniye

Arka kapak dönüĢü CO bileşimi > 400 l/dakika ve hızlı bir şekilde artıyor Ve CO2 bileşimi 225 l/saniye veya Graham Oranı > 2,0 ve Etilen > 10 ppm

Aktif Kömür Alanı Örnekleri

CO < 500 ppm, CO: < %5

H2 < 20 ppm, Etan < 50 ppm Etilen yok Fiziksel ısınma işareti yok

Aktif Kömür Alanı Örnekleri CO > 500 ppm veya CO2 > %5 veya H2 > 20 ppm veya veya Etilen < 5 ppm

Aktif Kömür Alanı Örnekleri CO > 700 ppm ve CO2 > %5 veya H2 > 50 ppm ve Etan > 50 ppm veya Etilen > 5 ppm Conta terlemesi, ısı bulanıklığı, katrana benzer koku

Aktif Kömür Alanı Örnekleri

CO > 1000 ppm (hızla artış gösteriyor) ve CO2 > %10 veya H2 > 100 ppm ve Etan > 100 ppm Graham Oranı > 2,0 ve Etilen > 10 ppm ve artıyor veya duman ya da açık alev

Sızdırmaz Kömür Alım Alanı CO < 500 ppm CO2 < %10 H2 -=30 ppm Etan < 50 ppm CH4 < %3, O2 < %10

CO > 500 ppm veya CO2 > %10 veya H2 > 30 ppm veya Etan > 50 ppm ve O2 > %10 Etilen < 5 ppm

CO > 700 ppm veya CO2 > %15 ve O2 > %10 veya H2 > 50 ppm, Etan > 100 ppm, Etilen > 5 ppm ve O2 > %10 veya Conta terlemesi, ısı bulanıklığı, katrana benzer koku ve Young Oranındaki eğilimlerde artış var

CO > 1000 ppm (ve hızla artıyor) veya CO2 > %20 veya H2 > 100 ppm, Etan >150 ppm, patlayıcı atmosfer veya Etilen > 10 ppm (ve artıyor) veya Graham Oranı > 2,0 VEYA duman veya açık alev

Hazırlık Galerileri veya Ana Ventilasyon Galerileri

CO bileşimi =10 l/dakika CO < 10 ppm CO2 = %0,5 Hava Sıcaklığı < 35 derece CH4 < %0,5 O2 < %19

CO bileşimi >10 l/dakika veya CO > 10 ppm veya CO2 > %0,5 Hava Sıcaklığı > 35 derece veya

Kaya Sıcaklığı > 40 derece

CO bileşimi >15 l/dakika veya CO > 25 ppm veya CO2 > %0,75 veya Hava Sıcaklığı > 50 derece, ısı bulanıklığı, katrana benzer koku veya Kaya Sıcaklığı > 60 derece

CO bileşimi > 50 l/dakika (ve artıyor) veya CO > 100 ppm ve CO2 > %0,75 veya Duman veya açık alev veya

Kaya Sıcaklığı > 100 derece

TARP’lar

Page 31: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Normal 1. Seviye 2. Seviye 3. Seviye

Eylem/Müdahale

Operatör/maden işçisi Normal maden döngüsü görevleri Koşullardaki tüm değişikliklerin vardiya usta başına bildirilmesi Vardiyanın başında TARP durumunun bilinmesi

Koşullardaki tüm değişikliklerin vardiya usta başına bildirilmesi Vardiyanın başında TARP durumunun bilinmesi

Koşullardaki tüm değişikliklerin vardiya usta başına bildirilmesi Vardiyanın başında TARP durumunun bilinmesi Kendiliğinden yanma kontrol grubundan gelen talimatların uygulanması

Madencilik işlemlerinin durdurulması ve vardiya usta başından diğer talimatların beklenmesi. Güvenli bir yere veya madenin yüzeyine doğru geri çekilmek.

Vardiya Usta Başı Normal görevler İş planlarının izlenmesi ve destek ile izleme gereksinimlerine uygun hareket edilmesi Harekete geçirme noktalarına dayalı olarak seviyenin gözden geçirilmesi Raporların hazırlanması; Madencilik koşullarının kaydedilmesi ve yasal rapora ilişkin sonuçların izlenmesi

Uygunluğuna göre, normal duruma geri dönülmesi Müdür Vekili / Kontrol Odası Operatörüne aşılan herhangi bir harekete geçirme noktası hususunda bilgi verilmesi TARP düzeyi ve koşullarının sonraki vardiyaya/Baş Risk Görevlisine bildirilmesi

Müdür Vekiline ivedilikle haber verilmesi Madencinin yüzeyden geri çekilmesi Denetim/örnekleme çalışmalarının TARP ve kendiliğinden yanma kontrol grubundan gelen tavsiyeler uyarınca gerçekleştirilmesi Düzeltici eylemin kendiliğinden yanma kontrol grubundan gelen talimatlar uyarınca uygulanması TARP düzeyi ve koşullarının sonraki vardiyaya/Baş Risk Görevlisine bildirilmesi

Operasyonların durdurulması Müdür Vekili ve Baş Risk Görevlisinin bilgilendirilmesi Alana erişimin kısıtlandırılması Kişilerin güvenli bir yere veya madenin yüzeyine doğru geri çekilmesi Olay Yönetim Ekibinden gelen talimatlar/düzeltici eylem önerilerinin uygulanması

Müdür Vekili (Bu kişinin TARP seviyesini düşürme yetkisi vardır) / Vardiya Şefi / Maden Şefi

İş planları ve ilerlemenin iletilmesi ve izlenmesi Ventilasyon ve kendiliğinden yanmaya yönelik iş planının yerine getirilmesi açısından yeterli kaynakların tahsis edilmesi/alımlarının yapılması Yönetim planlarına uygunluğun sağlanması / Uygunsuzluğun araştırılması Tüm raporların okunup tasdiken imzalanması Vardiya toplantısının başında gereksinimlerin iletilmesi Aylık ventilasyon ve gaz toplantısına katılmak

Uygun müdahale seviyesinin kullanıldığının gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi TARP harekete geçirme noktası kayıt defterinin günlük olarak imzalanması İş planının yerine getirilmesi açısından yeterli kaynakların tahsis edilmesi/alımlarının yapılması Vardiya toplantısının başında gereksinimlerin iletilmesi ve sonraki vardiyalara iletilmesi Kendiliğinden yanma kontrol grubuna müdahil olmak

Mümkün olan en kısa süre içerisinde alanın denetlenmesi Uygunluğuna göre, 1. Seviyeye geri dönülmesi TARP harekete geçirme noktası kayıt defterinin günlük olarak imzalanması İş planının yerine getirilmesi açısından yeterli kaynakların kendiliğinden yanma kontrol grubunun tavsiyelerine uygun olarak tahsis edilmesi/alımlarının yapılması Vardiya toplantısının başında gereksinimlerin iletilmesi ve sonraki ikinci müdürlere iletilmesi Kendiliğinden yanma kontrol grubuna müdahil olmak

Gerektiğinde maden/etkilenen alana erişimin kısıtlandırılması Kişilerin güvenli bir yere veya madenin yüzeyine doğru geri çekilmesi Ek kaynak ihtiyacının gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi Acil durum sızdırmazlık prosedürlerini uygulama ihtiyacının gözden geçirilmesi Sonuçların Maden Müdürüne bildirilmesi Olay Yönetim Ekibine müdahil olmak

TARP’lar

Page 32: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Yeraltı Yangını ve Enerji Yalıtımı

■ Yangın tespit sistemi ve yangın söndürme sistemi kuruludur. Yangın söndürme sistemleri belirli aralıklarla üretim bantları üzerinde bulunmaktadır. Tüm yeraltı ekipmanının ATEX sertifikası bulunmaktadır

■ Yeraltı kabloları özel alev sızdırmazlık kategorisinde bulunmaktadır.

■ Kilitleme ve etiketleme (LOTO) prosedürlerinin kullanılması

Page 33: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Risk Değerlendirmesi

■ Risk Değerlendirmeleri büyük çaplı kazaların önlenmesi ve kontrol edilmesi gereken diğer muhtemel kayıp kaynaklarının belirlenmesi ve seviyelerinin tespit edilmesi hususunda önemli bir rol oynamaktadır.

Risk Değerlendirmelerinde aĢağıdaki sorular ele alınmaktadır:

Sorun nerede olabilir?

Böyle olaylar meydana gelse, ne olur?

Böyle olayların meydana gelme ihtimali nedir?

Bu olaylarla ilişkili riskler nedir?

Riskler kabul edilebilir mi?

Riskler nasıl azaltılabilir?

Page 34: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Kaza / Olay Bildirimi

■ Kaza/Olay Bildirimi Kaza/Olay Bildirimi Prosedüründe açıklandığı üzere gerçekleştirilmektedir.

Yaralanma Sayısı * 1 000 000

Kaza Sıklık Oranı:

Çalışılan toplam adam-saat

Ka

za S

ıklık O

ranı

Aylar

Page 35: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

Özet

Temel tehlike gruplarının BELĠRLENMESĠ

Sahaya özgü Standart ÇalıĢma Prosedürünün GELĠġTĠRĠLMESĠ

ÇalıĢanlara Standart ÇalıĢma Prosedürü ile ilgili eğitim verilmesi

DEF Yönetiminin TAAHHÜDÜ, DE vizyon beyanı<

Güvenlik Yönetim Planının GELĠġTĠRĠLMESĠ ve SÜRDÜRÜLMESĠ

Kendiliğinden Yanma, Tabaka Denetimi ve Ventilasyon açısından Uzman Hizmetlerinin ALINMASI

Amaca uygun sistemler ve ekipman SATIN ALINMASI

EĞĠTĠM, ĠZLEME ve DENETĠM

Tüm olaylar ve kazaların BĠLDĠRĠLMESĠ

Tüm çalıĢmaların parçası olarak RĠSK

DEĞERLENDĠRMESĠ yapılması

Page 36: Demir Export Fernas Ortak GiriĢimi - tmdconference.orgŸ Şahin - Eynez Doğu Kömür... · Kendiliğinden Yanma TARP’ı - Eynez Doğu Madeni Tehlike Hızlanan oksitlenme sonucu

TeĢekkürler