GZEL KONUMAYA HAZIRLIK

DKSYON Diksiyonu syle tanmlayabiliriz: sz sylerken, duygu ve dnceleri doru, slubuna uygun olarak anlatmak iin sesin uyumunu, syleniini, szck hecelerinin uzunluu, ksal ve vurgular bakmndan doruluu; jesti, mimii, taknlacak tavrlar yerinde ve gzel kullanma sanatdr. Doru bir diksiyon iin gerekli iki temel koul vardr. Birincisi: ses aletini doru kullanmak. Yani konuma iin yeteri kadar havay ses yollarn kasmadan ieri almak, gereinden fazla durak kullanmamak, duraklar doru yerde gerektii gibi kullanmak ve sesi duyulur ve net bir hale getirmek. kincisi: sz sylerken konutuumuz dili dzgn ve doru sylemek iin dzeltmeye almak ve mimii, jesti, tavr yardmc olarak kullanmak.

DKSYON, FONETK, ARTKLASYONDiksiyonun yardmclar boumlama ( artiklasyon) ve syleni (fonetik) in tanmlar unlardr:

BOUMLAMA (ARTKLASYON) : Konuma organlarnn boazdan kan sese biim vermek iin topluca almas. Kapmzn nnden geen sokak satclar bararak sattklarn herkese duyurmak isterler. Yinede ne dediklerini anlamak iin kp sorma ihtiyac duyarz. nemli olan denilenin anlalmasdr. Sylenen szlerin anlalmas iin temel sesler nller deil nszlerdir. Seslerin azdan kna dilin konumuna dikkat etmek gerekir.

SYLEN (FONETK): Sadece sylenii gz nnde tutar. Diksiyon, gzel bir syleniin asal kurallarn verir ve syleniteki ihmali yenmeye alr. Fonetikse diksiyonda seslerin meydana gelmesini ve ses organlarnn durumlarn inceler.

PROSODE (VURGU): Szck vurgusu, dilin en doal syleni zelliklerindendir. Szck vurgusu hecenin iddetiyle ilgili olduu gibi birde hecenin sresi yani uzunluu ksal ile ilgili olan (nicelik)i vardr. Szcklerde bu iki zellik birbirini kartrmamaldr. Nicelik, bir hecenin uzunluu ve ksal ile ilgilidir. Halbuki iddet ise bir hecenin vurgusuyla ilgilidir.

KONUMADA DKKAT EDLECEK HUSUSLARKONUMA KUSURLARI Ana dili iyi kullanamamak, Yerel azla konumak, Ses tonunu ayarlayamamak, kontrol edememek, Szckleri doru telaffuz edememek, Konumay gereksiz yere uzatmak, Kendini vmek, yapmack davranlarda bulunmak, Eletiriye kapal olmak, Beden dilini, mimikleri doru kullanamamak, Argo ve kaba szler kullanmak, Heyecann yenememek, Szckleri tekrarlamak, Eee, , aaa gibi sesler karmak.

KONUMADA DKKAT EDLECEK HUSUSLAR1. Canl, inandrc, ilgi ekici, olma: Konumamz batan sona canl bir havada dinlenebilmesi iin ifadelerimize, ses tonumuza ve zellikle hareketlerimize ayr bir zen gstermeliyiz.2. Konuma sresinin kontrol: Verilen sreye bal kalmamz dinleyicilere sayg gereidir. Konumamz bu sreye uygun bir ekilde planlayp sunmalyz.3. Vurgu, tonlama, telaffuz: Konumac ile dinleyiciler arasndaki iletiimi salayan sesimizdir. Bu nedenle telaffuz tonlama ve vurgumuza dikkat etmeliyiz.4. slubu, szckleri amaca gre belirleme: Konumaclar ile dinleyiciler arasndaki dinleyiciye ve konuamaya yaplan ortama gre belirlemeliyiz.

KONUMANIN UNSURLARI 1. Bedensel davran: Duru, jest, mimik gibi grsel simgeler konumann temek eleridir.2. Ses: Ses ile kiilik arasnda yakn bir iliki vardr. Bir dilin szckleri anlam bakmndan zengin olabilir. Bu zenginlik, ancak ses ile szn doru birleimiyle belirtilebilir.3. Dil: nsanlar arasnda anlama arc olan dil; duygu, dnce ve istekleri ifade etmede kullanlr. Konuma srasnda duygularn, dncelerin tam ve doru olarak iletilebilmesi iin telaffuz ve sluba dikkat etmek gereklidir.4. Dnce (Zihinsel Etkinlik): Zihinsel etkinlik konumann grsel ve iitsel gelerle ifade edilmesinden nceki sretir.Konumac ie nce zihinsel oluumlarla balar, sonra bu oluumlar dilin kalplarna aktarr, bu kalplar seslendirir, en sonunda da jestlerle, ses ve sz halinde sunar.

KONUMA VE YAZI DL ARASINDAK FARKLAR Yaz dili yazm kurallarna, konuma dili syleyi kolaylna nem verir. Konuma dilinde cmleler genellikle ksadr, yaz dilinde uzun cmleler vardr. Yaz dilinde cmleler kuralldr. Yklem sonda bulunur. Konuma dilinde ise devrik ve eksiltili cmleler ounluktadr. Bir lkenin eitli konuma dilleri ve azlar bulunmasna karlk yaz dili tektir. O lkede yaayan insanlar okuyup yazarken bu ortak dili kullanr. Yaz dilindeki alfabe sistemi btn sesleri gstermeye yetmez. Bu yzden konuma dilinde baz seslerin farkl seslendirildii grlr. Yaz dilinde anlam kolayca ifade etmeye yarayan noktalama ve imla kurallarnn yerini konuma dilinde vurgu, tonlama, duraklama gibi zellikler alr. Bu zellikleri kazandran diksiyon sanatdr.

TRKEY DORU, GZEL VE TEKL KULLANMAKTrkede yaygn olarak yaplan hatalarn ve Trkeleri dururken yabanc dillerden szckler kullanmann balca sebepleri unlardr: Kendi benliini tanmamak, benliinden uzaklamak, Alkanl brakamamak, Aalk duygusu, Bilgili grnme istei ve zenti, Yabanc szcklerin Trke karln bilmemek ve aramamak, Trkelerini beenmemek.

Trkenin Doru Kullanmna Ynelik neriler:1. Trkenin, zellikle magazin basnnn ban ektii kltr ve dil kirliliinden kurtarlmas ve dilin kurallarna uygun olarak kullanlmas amacyla, toplumu bilinlendirmek, gerekli yerleri bilgilendirip uyarmak.2. Szl ve yazl anlatmda, Trke karlklar bulunan yabanc szcklere yer vermemek (baz terimler ve mecburi haller dnda)3. zellikle gnlk konumalarda Trkenin kendine zg cmle yapsn korumak iin cmle yapsyla ilgili hatal kullanmlar ve Trke dil bilgisi kurallar ile ilgili hatalar dzeltmek konusunda bilinli olmak.

BOUMLAMA VE KUSURLARIBoumlama (telaffuz): Kelimelerin doru ve anlalr bir biimde seslendirilmesidir. Konuan kii kelimeleri dudaklarn, dilini enesini gerektii kadar oynatarak seslendirmelidir. Eksik ya da yetersiz boumlama kelimelerin farkl ve yanl anlalmasna yol aar.

Boumlama Kusurlar:1. Atlama: Acelecilik ve konumaya nem vermeyiten kaynaklanr.2. Islklama: s nsznn, iddetini arttrmaktadr ve r nszn karlnda havann dilerin arasna doru itilmesinden oluur. s nsznn doru boumlanmasna ve r nin karlnda havay itmemeye dikkat ederek bu alkanlktan vazgeebilir.3. Pelteklik: Yeterli ses eitimi almama, konumaya zen gstermeme, ya da konuma organlarndaki kimi bozukluklar nedeniyle seslerin birbirinin yerine karlmasdr. Bu kusurda dil ucu ile konuma egemendir.

j yerine z: jilet zilet; arj-arz r yerine l: rapor-lapor: merhem-melhem

n yerine l: fincan-filcan; menemen-melemen

v yerine y: vg-yg; dvme-dyme4. Ekleme: eitli nedenlerle kelimelere yeni ses ve hecelerin eklenmesi eklindeki konuma kusurudur. Elektrik-elantirirk, eofman-eortman, apartman-apartman, klip-klip, gardrop-gardolap5. Boumlama Gecikmesi: Kimi ocuklarda grlebilir. Bunlar fark edildiinde, ocuklara fark ettirilmeden dzeltme yollar aranmal, gerekirse uzmanlara bavurulmaldr. Zeytin-eytin, araba-ayaba-alaba

6. Ar Boumlama: Kelime iindeki hecelerin uzatlmas, cmlelerin syleyiinin geciktirilmesidir. Evdeeki, zaamir, nasip

7. Tutukluk: Seslerin, hecelerin, kelimelerin yinelenmesi ve duraklamalar tutukluun belirtilerindendir kendine gvensizlik, sklganlk, karaszlk, heyecan gibi nedenlere balanmaktadr. Bu kusuru gidermek iin bir metin nce yava, sonra hzl olarak okunmaktadr.Akl yaat --- deil ba batadr. -----Ama --- akl baa ya ya getirir.8. Konuurken Dnmce Duraklar yaplmas ve Asalak Sesler karlmas: Baz kiiler, zaman iinde farknda olmadan kazanlan bir alkanlkla, kelime ya da cmle aralarnda eee, , aaa, ooo gibi sesler karrlar ya da sk sk duraklayarak konumann akn keserler.9. Geveklik: Bir boumlama tembelliidir. Diler arasnda kurun kalem sktrarak heceleri anlalr bir biimde syleme almalar organlarn boumlamaya katlmasna yardmc olur. 10. Glama: r nsznn boazdan karlmasdr. Bu zellik Fransz fonetiinde grlmektedir. Uzun yllar yurt dnda yaayan daha sonra yurda dnen kiilerde de gzlenen br boumlama biimidir. Altrmalarla dzeltilebilir.11. Kekemelik: leri aamadaki bir tutukluktur. Sz sylerken bocalama, ekinme, kayg izlenimi verebilecek biimde duraklama, yzn gerilme, buruma, kzarma; azn, ban elin istem d hareketiyle hecelerin tekrarlanmas annda ses, hece ve kelimelerin patlamal ve abartl biimde boumlanmasdr. Nefes almadaki dzensizlik de kekemelie neden olmaktadr.VURGU VE ETLERA. Szck Vurgusu:1. Tek heceli szckler vurgusuzdur ( En, pek, ok gibi zarflar hari).

2. ok heceli szcklerde vurgu genellikle son hecededir. Yer adlarnda durum deiebilir.

a) ki heceli yer adlarnda vurgu batadr (zmir, Konya, Samsun )

b) ok heceli yer adlarnda baa doru srlr; gl hecede yerleir (Ardahan, ankr, Tunceli).

c) Birinci hece bir iki sesli; kinci hece -drt sesli ise ikinci hece vurguyu zerine eker (Antalya, Denizli)3. Birka zarf, bala ve nlemde vurgu batadr (imdi, haydi, ancak)Not: Cins adlar zel yer adlar olarak kullanlnca vurgu baa doru kayar. Kartal byk bir kutur. Kartaldan gelen tren.

4. Ekler genel olarak szck sonundaki vurguyu zerlerine eker (iek, iekler, ieklerimiz, iekli.)

5. Yalnz ular vurguyu zerine ekmez. Vurgu kendinden nceki hecede kalr. a. Olumsuzluk eki: -me, -ma (Arkada! Yurduma alaklar uratma, sakn.) b. Soru eki: mi (Geldin mi?) c. -ce eki kltme anlamnda vurguyu zerine eker. (bolca, gzelce) kltmeden

baka anlam ifade eden ce eki vurguyu zerine ekmez (kardee, bence). ile, ise, idi, imi, iken szckleri ek haline gelince vurguyu zerine ekmez. Tebeirle, kardeiyle, alkand.d. Ek-fiilin geni zaman tipinin im, -sin, -iz, -siniz, -dir ekleri vurguyu zerine ekmez. (ocuksun, kardeiz)Not: Ek-fiil olmayan im vurguyu zerine eker. [(Ben) retmenim, (benim) retmenim]e. ki ve de balac vurguyu zerine ekmez. Aye de geldi. Bilirsiniz ki

B. Cmle Vurgusu: Cmlede en anlaml szck vurgu ile belirlenir. Baz szcklerin syleyi ve cmledeki grevi bakmndan baskl sylenmesine cmle vurgusu denir.1. Sonda bulunmayan yklemler zel olarak vurgulanr. 2. Cmlede ykleme yakn olan szckler daha vurgulu sylenir. Bu nedenle cmlede vurgulanmak istenen e ykleme yaklatrlr. Szcklerin srlarn deitirmeden de belirtme vurgusu ile cmleye fark bir anlam kazandrlr. 3. Cmle banda virglle ayrlan zneler de vurguyu kendi zerine eker.

C. iddet (Berkitme) Vurgusu: Sze daha ok kuvvet vermek, dikkati canlandrmak iin kimi szcklerin iddetli sylenmesidir. (nsafsz benden be kuruu esirgedi.). iddet vurgusunun en belirgin olduu yerler beenme, gcenme, kzma gibi yerlerdir. iddet vurgusu hitaplarda grlebilir. Pekitirme sfatlar, niteleme sfatlar, asl saylar bu vurguya elverilidir.

D. Dize Vurgusu: iirlerde, dizelerde grlen szck vurgusuna dize vurgusu denir. Dize vurgusuyla iirdeki anlam belirginleiri syleyi gzellii ve incelii artar.

TONLAMATonlama ses titreimlerinin ykselip alalmasdr. Konumaya hkim olan ana nokta, eitli ses deiiklikleridir. Heyecan, korku, tela, fke gibi durumlarda konuma hz artar; sevgi, znt, sayg gibi durumlarda hz azalr. Konuma anndaki hz; duygulara, kiilie, yere ve dinleyicinin niteliine gre deiimler gsterir. Seslerin eitlilii, perdelenmedeki farkllklar konumada ezgiyi salayan ve besleyen kaynaktr. Yanl tonlama, yanl vurgulamaya dayanr. Her ikisi birden cmlenin doal ezgisini bozar. Anlam aktarmn engeller, anlatm inceliklerinin ve etkileme gcn drr. Konumadan beklenilen sonu elde edilemez.

DURAKLAMA VE ULAMA1. Bir cmle hele uzunsa- batan sona ayr tonda, ayn ritimde okunamaz. Ayrca szckleri okurken onlara canllk kazandrmak, renk vermek de noktalamaya dikkat etmekle salanr. Soluk alma yerleri, duraklar, vurgular ve noktalama iaretleri cmlede bir eit balant aralardr. Onlarsz doru ve iyi bir anlatm dnlemez. 2. Konumay bozan ve irkinletiren sebeplerden biri cmlelerin akc olmaydr. Trkenin konuma dilindeki nemli kurallarndan biri olan ulamay bilmemek konumay, okumay olumsuz etkiler.3. Ulama bir szcn sonundaki nsz harfin bir sonraki szcn banda bulunan nl harfe balanp birlikte sylenmesidir. Ulama sz akna przszlk ve tatllk verir. Uygun ulama ile yaplan konumalar ve seslendirmelerde ses bir nehrin ak gibi sakin ve dzenlidir.Ulamann Yapld Yerler:1. Sessiz harfle biten bir szcn son harfi, sesli harfle balayan yanndaki szcn ilk harfiyle birleir. Kitap (Kitap ald.)Kita bald.2. asllarnda sonu b, c, d, g ile biten szckler eksiz kullandklarnda p, , t, k ile sylenir. Yaz dilinde sonlarna nl ile balayan bir ek aldklarnda yumuak konumlarna dner. Yaz dilinde sert olan harf ulamayla yumuar.Yemekhane-yemekaneErik hoaf-erikoaf3. Trkede szck sonundaki k nsz, h nsz ile balayan bir szck ile yan yana geldiinde h nsz der, iki szck birbirine balanr. Koutururken okulu unuttu (Konuma ve yaz dilinde ayndr.) 4. Eer szckler arasnda durak olursa kurala uygun olsa da ulama yaplmaz. Ne iin-niin; Ne asl-nasl5. Baz durumlarda iki ayr szcn tek heceli olan ilk szcnde bulunan nl der ve iki szck birleir.

DL NEDR?

Dil insanlar arasnda anlamay salayan tabii bir vasta; kendi kanunlar ierisinde yaayan ve gelien canl bir varlk; milleti birletiren, koruyan ve onun ortak mal olan sosyal bir messese; bin yllar boyunca gelierek meydana gelmi bir sosyal kurum; seslerden rlm bir a; temeli bilinmeyen zamanlarda atlm bir gizli antlamalar sistemidir. Dil, dier insanlarla btn ilikilerimizde bize araclk eden, sosyal balarmz dzenleyen bir vasta olarak hayatmzn her safhasnda mevcuttur. Evde, okulda, sokakta, arda, i yerinde ve her yerde onunla beraber yayoruz. nsan konutuu dili doduu gnden itibaren hazr bulur. Fakat dil doutan bilinmez. lk aylarda alamalar, taklit, birtakm hareketlerle anlama salamaya alr. ocuk iinde yaad topluluun dilini, anadilini uzun bir raklk devresi sresince renir. Daha sonra kulana gelen seslerin belli kavramlara, hareketlere, varlklara karlk olduunu anlamaya balar.

Dilin zellikleri1. Dil canl bir varlktr: Bunu, dilimizdeki baz kelimelerin zamanla yok olmasyla (budun), baz kelimelerin anlam deiikliine uramasyla (yavuz: ktgyiit), baka dillerden kelimeler alnmasyla (misafir), sonradan tretme yoluyla yeni kelimeler oluturulmasyla (bilgisayar) aklayabiliriz. yle ki, artk Trkenin leheleri arasndaki ortaklklar fark edilemeyecek kadar azalm, Trkenin kollar anlalmaz derecede byk deiikliklere uramtr.

2. Dil sosyal bir kurumdur: Sosyaldir, nk milletin veya halkn ortak varldr. O halk, dilindeki kelimeler ve anlamlar zerinde anlamtr. Dil, sosyal yapdaki deimeleri yanstr. Kurumdur, nk temel kurallar vardr. 3. Dil, dncenin gstergesidir: Bir insann dnce dnyasn konumasndan anlayabiliriz; biz de konumalarmz dnce dnyamzn el verdii lde ayarlayabiliriz.Ana Dil: Bugn ses yaps, ekil ve anlam bakmndan birbirinden az ya da ok farkllam bulunan dil veya lehelerin, kk bakmndan bilinmeyen bir tarihte birletikleri ortak dil: Ana Trke, Ana Moolca, Ana Altayca, Ltince vb.

Ana Dili: nsann doup byd aile ve soyca bal bulunduu toplum evresinden rendii, bilin altna inen ve kiilerle toplum arasndaki ilikilerde en gl ba oluturan dil.

Lehe: Bir ana dilin tarih, siyas, sosyal ve kltrel sebeplerle deiik blgelerde, zamanla ses yaps, ekil ve kelime hazinesi bakmndan nemli farkllklarla birbirinden ayrlan ve bu ayrlma zamanlar yazl metinlerle takip edilemeyen kollardr. Trkenin uvaa ve Yakuta gibi iki uzak lehesi vardr.

ive:: Ana dilden yazl metinlerle takip edilebilen zamanlarda ayrlm olan, ses ve ekil farkllklar gsteren, ama lehe kadar anlalmaz olmayan kollarna ive denir. iveler, milletin deiik boylar tarafndan kullanlr. Trkenin Anadolu, Azeri, zbek, Kazak, Krgz, Trkmen vb. iveleri vardr ki bunlara baz dil bilimciler yakn leheler de derler.

Az: Bir ana dilin herhangi bir lehesi ve ya ivesi iinde var olan ve sadece ses (telffuz) farkllklarna dayanan syleyi ekli. Gramer ve kelime farkll gstermez, yaz dili ayndr. Ancak baz sesler, deiik ekilde sylenir. Rumeli az, Karadeniz az vb.DNYA DL ALELER

1. Hint-Avrupa dilleri ailesi:

a. Hint-ran Dilleri: ran, Afgan, Pakistan, Hindistan, Sri Lanka, Nepal dilleri,b. Slav Dilleri: Rusa, Bulgarca, Lehe (Polonya), eke, Slovaka, Baltk dilleri,c. Roman Dilleri (Latinceden tretilmi diller): talyanca, Franszca, spanyolca, Portekizce, Rumence.... Cermen Dilleri: ngilizce, Almanca, Felemenke, svee, Norvee... 2. Hami-Sami dilleri: a. Hami Dilleri: Eski Msr dili, Kui dili, Libya-Berber dili, ad dili,b. Sami Dilleri: Arapa, branice (Kenanca), Habee, Akata. Bu ailenin yaayan en nemli dilleri Arapa ve branicedir.

3. Bantu dilleri: Bu aileye Afrika'nn byk bir ksmnda konuulan Bantu dilleri girer.

4.in-Tibet dilleri: ince, Tibete, Vietnamca ve Kmerce bu gruba dahildir. 5. Ural-Altay dilleri: Ural ve Altay dilleri akrabal teden beri tartma konusu olmutur. Ne var ki, genel gre gre, bu iki kol tek kaynatan km, ancak zamanla akrabalk balar ok zayflamtr.

YAPI BAKIMINDAN DNYA DLLER

Dnya dilleri yap bakmndan grupta incelenir:

1.Tek Heceli Diller (Ayrml diller)

Bu dillerde her kelime tek heceden ibarettir. Kelimelerin ekimli ekilleri yoktur, yani daima kk durumundadr. Cmle ekimsiz kelimelerin bir araya gelmesiyle oluturulur. Cmlenin anlam genellikle kelimelerin sralanndan anlalr. Konumada ise birbirine ok benzeyen kelimeleri ayrt etmek zere ok zengin bir vurgu sistemi oluturulmutur. in ve Tibet dilleri bu gruba girer. Bu diller, ayn zamanda, tek seslemli diller (tek heceli diller) arasnda yer almaktadr. 2. ekimli diller (Bkml diller)

Bu dillerde, ekim srasnda ve yeni kelimeler tretilirken kelime kkleri genellikle deiir ve tannmayacak hale gelir. Ekler kelimenin nne, ortasna veya sonuna gelebilir. Baz dillerde ise kelime kk ile yeni kelime veya kelime ekimi arasnda daima ak bir ba, ilgiyi gsteren bir iz vardr. Kelime kkndeki asl sesler yeni kelimede veya kelime halinde hep ayn kalrlar. Sami dilleri, Hint-Avrupa dilleri bu gruba girerler.

3.Eklemeli diller (Bitiimli diller, bitiken, balantl diller)

Bu dillerde isim ve fiil ekimleri ile yeni kelimelerin tekilinde kk deimez. Kkn nne veya sonuna birtakm ekler getirilerek kelime yapm veya ekimi gerekletirilir. Ural-Altay dilleri bu gruba girer. Trkemiz sondan eklemeli bir dildir: gz-le-m-ci gel-ecek-ler-mi

KONUMA ETLER

a. Karlkl Konumalar: Gnlk konuma. Sohbet. Tanma ve tantrma konumas. Bir soruya karlk verirken yaplan konuma. Kutlama konumas. zr dileme konumas. Yol sorarken yaplan konuma. Telefonla konuma. Byklerle, grevlilerle konuma vb.b. Topluluk Karsnda Konuma: Toplu konuma. Hikye, masal anlatma. An, olay anlatma. Duyuru yapma. Bir toplulua birini tantma konumas. Bir i yerinin al konumas. Temel atma konumas. Bir aleti tantma konumas. teklifi konumas. Bir grubun, dernein, kurumun szcl konumas. Kitap, sanat ya da mimar eseri tantma konumas. Konferans konumas vb.c. Toplant Konumas: Ak oturumda yaplan konuma. Panelde yaplan konuma. Kitle tartmasnda (forum) yaplan konuma. Sempozyumda yaplan konuma vb. HAZIRLIKSIZ KONUMA

Sylenecek szlerin plnn yapmak iin zamann bulunmad, anszn yaplan konumalar, hazrlksz konumalardr. retmenin, renciye ynelik sorduu sorularn cevaplanmas srasnda yaplan konuma hazrlksz konumaya rnektir.

Ayrca, toplumsal ilikilerde ihtiya doduunda yaplmas gereken konumalar da hazrlksz konumalardr.

Hazrlksz konuma iin, nceden bilgi ve deneyim gerekmektedir. Eer konuyla, olayla vb. durumlarla ilgili nceden bulunmas gereken bilgi ve gzlemler yoksa, hazrlksz konuma yaplamaz. rnekler:-ki insann arasn bulmak iin yaplan konumalar.-Miting krslerinde anden yaplmas gereken konumalar.-Trafik kazalarnda ahit durumundaki insan tarafndan kazann boyutunu ortaya koyan konumalar.

HAZIRLIKLI KONUMA

Pln dorultusunda yaplan konumalardr. En az birka saat, mmknse birka gn, hatta birka hafta ncesinden tasarlanlarak yaplan konuma trleridir.rnekler:-retmenin ya da rencinin anlatt ders.

-Bilimsel herhangi bir konu hakknda verilen konferans konumas.

-Kitle nnde yaplacak bir nutuk.

-Grup ya da snf iinde nceden plnlanan bir konu zerinde tartma ya da mnazara.

-Gncel olay ve konularla ilgili yaplan ak oturum.

-Sempozyum bildirisi (teblii).

-Panel konumas vb.

SZL ANLATIM TRLER

1- KONFERANS Hazrlkl ve plnl konuma trlerindendir. Herhangi bir bilimsel alanda, topluluk karsnda yaplan konumalara Konferans denir. Konferans verecek kii, kelimelerin telaffuzuna, (diksiyona) ve dil bilgisi kurallarna dikkat etmelidir. Verilmek istenen dnceler; ak, anlalr ve orijinal olmaldr.

2- KOLLOKYUM Belirli bir konuyu aydnlatmak amacyla, bilim adam ve aratrclarn bir araya geldikleri ve konunun bir bilim adam ya da ekip tarafndan sunulduu ve tartld toplantdr.

3- KURS Belirli bir konuyu, bu konuda yetieceklere retmek amacyla yaplan etkinliklerdir.

4- PANEL Bir konumac grubunun dinleyiciler nnde, genellikle bilimsel, sosyal ya da siyas bir konuyu tartmak amacyla yaptklar toplu grmelerdir. Panelde bir bakan bulunur. Bakan, konumaclarn ortasnda yer alr. Konumaclar, bir masann evresinde toplanrlar. Panelde en az , en ok alt konumac bulunur. Genellikle, kk salonda ve az bir dinleyici nnde yaplan panellerde mikrofon bulunmaz. Ama, geni bir topluluk nnde panel yaplacaksa konumaclar, mikrofon kullanmak zorundadr. Panel tartmas sonunda dinleyiciler, konumaclara konuyla ilgili eitli sorular sorabilirler.

5- SEMNER Belirli bir bilim dalndaki gelimeleri, belli bir bilgi dzeyine sahip kimselere tantmak amacyla dzenlenen ve konunun deiik blmleri, bu bilim dalnda otoritesi ve yetenei kabul edilen kiiler tarafndan aklanan toplantlardr. Yksek retim kurumlarnda lisans / lisansst renci ve reticilerin katlmyla yaplan seminerler, bu tantmn dndadr. Bunlar yksek retim kurumlarnda, retim yesinin ynetimi altnda, rencilerin yaptklar aratrmalarla ilgili rapor hazrlama, tartma biiminde yrtlen toplantlardr.

6- SEMPOZYUM Belli bir konuyu aydnlatmak amacyla, bilim adam ve aratrmaclarn bir araya geldikleri ve konumaclarn konunun belirli blmlerini sunduklar, tartmal toplantlardr. Bir baka deyile; ortaya konan konu hakknda ayn oturumda, eitli kiilerin yaptklar aklamal konuma trdr. Bildiri sahiplerine ayrlan zaman olduka ksadr. On dakikalk bir srede 1500-2000 kelime kullanma ans vardr. Buna gre, hazrlanacak bildiri, drt sayfay gememelidir. Cmleler, kolay anlalr biimde dzenlenmelidir. Metni yazmadan nce ana balklar vurgulanmaldr. Sunulabilecek yans says da 5-6 civarnda olmaldr. Ayrca, bildiri metni, yaymlanmaya uygun biimde hazrlanmaldr.

7- AIK OTURUM Konusunda uzman kiilerin bir masa evresinde toplanarak tartmasna Ak Oturum denir. Ak oturumda tartlacak konu, toplumun tmn ya da bir blmn ilgilendirmelidir. Ak oturum; bir salonda izleyici nnde ya da televizyon ve radyoda dinleyici nnde yaplmaktadr. Ak oturumda izleyicilerin sorularn almak ve cevaplamak da mmkndr. Bu takdirde ak oturum, "forum" a dnmektedir. Televizyon ve radyodan tartmay izleyen kiiler, ak oturuma telefon sorularyla katlabilir. Ak oturum bir "bakan" tarafndan ynetilir. Konunun ortaya atlmas, giri konumasnn yaplmas, sorularn dzenli olarak sorulmas vb. durumlar bakann idaresinde yaplr. Bu nedenle, bakan, ak oturumdan nce pln yapmak zorundadr. Ayrca, bakan; tartma srasnda meydana gelebilecek tatsz ve irkin saldrlar da nlemelidir. Oturum sonunda ise, ortaya kan kart ya da ayn dnceleri zetleyerek oturumun genel deerlendirmesini yapmaldr. Bu nedenle bakan, ak oturumun temel gesidir.

GZEL KONUMA&ETKL LETMDUYGULARI ETKLEME YAKLAIMInsanlar ikna eden en nemli etken fikirler deil duygulardr. Gerek ikna dncelerle birlikte duygular etkileyen iknadr. Bu blmde duygular ikna ynnde etkilemek iin yaplmas gerekenleri greceksiniz.letiimde akli olan insanlara konutuunuz gibi kalbi olan insanlara da konumaktasnz. nsanlar sylenenleri sadece akllaryla deil ayn zamanda kalpleriyle de deerlendirirler. yle ki zellikle genler iin ou zaman akldan ziyade kalp hkmeder. Kalpleri olumsuz etkileyen mesajlar verdiinizde ne kadar akla uygun, inkar edilemeyecek szler sylerseniz syleyin hi bir etki meydana getiremezsiniz. Eer dinleyenlerin duygularn olumlu ynde etkilemeyi baarabilirseniz fikir ynnden ne kadar zayf olursanz olun parlak bir iletiim kurabildiinizi grrsnz. Etkili konuma yetenei olmayan binlerce insan aslnda srf duygular olumlu ekilde kullanmay baardklar iin iletiimlerinin zirvesine kmlar ve ok byk ilerde dier insanlar ynlendirebilmilerdir.Duygular szlerimizle etkileyebildiimiz kadar tutumlarmzla da etkileyebiliriz. ou zaman duygular etkileyen faktrler szler deil temel tutumlardr. Eer dinleyicilerde duygusal bir tepki ve red oluturursanz bu szlerinizin de reddedilmesine yol aar. Eer duygusal bir kabul ve iyi niyet oluturabilirseniz bu zayf olan dncelerinizi de gzlendirir. Yaratcnn koyduu kanun budur.Benlik Direncinin EtkisiTm insanlar birer ego yani ben tarlar. Her insann kendi beni sahip olduu en aziz varlktr. nsanlar benlerine ynelebilecek en kk tehdide iddetle direnirler. Bu direni dnsel deil duygusaldr. Eer amacnz insanlar kazanmak ve dncelerinizi onlara aktarmak ise asla benlerini rencide etmemelisiniz. Aksi taktirde akllarn dncelerinize kapatrsnz. Artk etkili sz sylemenizin hibir anlam ve nemi kalmaz. Aada benlik direncini etkileyen baz faktrler zerinde durulmu ve bunlarn nasl kullanlaca anlatlmtr.EletirmeyinKarnzdaki kiinin hatasn aa karr eletirirseniz ego^su yaralanr. Bylelikle o kiinin sizden nefret etmesine ve ya sizi dinlemekten vazgemesine veya kendi fikrini destekleyecek deliller aramasna yol aarsnz. Bu erevede;Bir kusuru asla ahsiletirmeyin: Sen byle bir hata yaptn... Yanl dnyorsun.... demeyin. Gerekliyse bunun yerine Biz yle yle hatalar yapabiliriz.... nsanlarn bu tr hatalar yapmalar mmkndr. Sahip olduum bilgilere dayanarak dndm zaman u ekilde davranmann hatal olduu sonucuna varyorum Denebilir. Her zaman ak kap brakn: Muhatabnzn hatasn kabullenmesi, bir mazerete imkan tanmanz halinde daha kolay olabilir. Herkes hatasna mazeret bulmak ister. nsanlarn haberi olmadan onlar adna byle ktlkleri yapanlar var... Bazen insanlarn byle davranmasna yol aan ok ciddi nedenler olduunu kabul ediyorum denebilir.Hatalarnz Kabul Edinnsanlar kendi eksiklerini grmeye isteksizdirler. siz kendi eksiklerinizi grrseniz onlarda kendileri hakknda bu istei oluturursunuz. Hatalarnz reddederseniz muhataplarnzda kendilerininkileri reddederler. Dahas sizin reddiniz egonuzu koruduunuz anlamna gelir. Egonuzu korumak ve yceltmek gibi bir endieniz varsa dinleyiciler de o egoyu ayaklar altna almak isterler. Bunun iin kendi egolarn yceltmeye alrlar. Bu durumda mesajnz netliini kaybeder. Elbette dinleyiciler size stnlk atfederlerse sizden ok fazla etkilenirler. Ama insanlar gururlu insanlara stnlk atfetmezler. Kendinizi kltmeyeceksiniz. Ama ne yazk ki cahil olduum zaman o hatay iledim. imdi bir daha ayn yanl yapmamak iin rpnyorum... elbette ben de sizin gibi bir insanm ve biz yanlabiliriz, ama tm gcmzle dorular aratrmalyz.... denebilir. Tartmadan Kannnsanlarla evet-hayr kilitlenmesine girdiinizde tartmaya balarsnz. in iine duygu girer ve herkes erefini kurtarmak iin doruluunu ispat iin rpnr. Tam bu anda ya tartmay srdrmeyerek konumay kesin ya da uygulanabilirse zm tutumunu kullann. nk eer ama kardaki insan kazanmaksa tartma kesinlikle her iki taraf iin de malubiyetle sonulanr. Eer ama tartlan kiinin ok kt olmas nedeniyle onun dinleyiciler nezdinde kk drlmesi ve bylece tecrit edilmesi ise kar tarafn mantkl cevaplar bulamamasyla sonulanan tartmalar tercih edilebilir.Tartmay terk etme yolunu tercih ediyorsanz imdi iin iine duygularmz kart. Artk samimi olarak dorular aratrmyoruz. Ben her zaman dorular samimi olarak paylamann yolunu aryor ve yanlm itenlikle grmek istiyorum. Bu tartmada siz veya ben susmak zorunda kalabilirim ama ikimiz de malup oluruz. Bu konumaya tartmamak artyla daha sonra devam edebilirim. Nasl yorumlanrsa yorumlansn imdi brakmak zorundaym. denebilir. zm tutumunu kullanacaksanz u rnee baknz: Sizi anlamaya alyorum. Benden farkl dnyorsunuz. Mutlaka ciddi delilleriniz var. Tam olarak anlayabilmem iin tekrar kendinizi daha ak ifade eder misiniz? elbette dnceleriniz ok nemli. Byle dnebilmek iin ok ey bilmek gerekiyor. eminim bende sizinle ayn bilgileri ve tecrbeleri yaasam bizinle ayn sonulara ulaabilirim. Ama akl ayn akldr. Ben bu konuda unlar biliyorum. unlar deneyler... Bunlar otoritelerin szleri... Bunlar da benim tecrbelerim... Bu bildiklerim beni bu sonuca gtryor. Sizin benden daha iyi bir manta sahip olduunuzdan phem yok. Ama dorular bulabilmek iin mantkl olmann yan sra samimiyete de ihtiyacmz var. Sizin sylediklerinizle benim sylediklerimi birlikte dnelim. Hayr Demeyin-DedirtmeyinYanl bir fikir, deerlendirme veya bilgi ileri sunularak size bir teklif yapldnda asla dorudan hayr cevabn vermeyin. Eer kii bakalarnn dncesini size aktaryorsa hayr diyebilirsiniz. Ama eer bakalarndan alntlasa da kendisinin de kuvvetle benimsedii bir yaklam ise hemen hayr demeyin. Bunun yerine Sizi anlamaya alyorum, ok nemli bir soru soruyorsunuz, ilgin bir deerlendirme yapyorsunuz eklindeki yaklamlardan biri kullanlabilir.Siz soru sorarken, gr bildirirken bir teklif gtrrken zellikle balangta cevabnn evet olduunu bildiklerinizi kullanmaya zen gsterin. Bunun iin insanlarn neye evet diyebileceini nceden renebilmek iin dikkatli olun. Seri olarak alacanz evetlerin ardndan, yeni bir teklife evet cevab alma ihtimaliniz kuvvetlidir. rnein Hepiniz gzel konumay ister misiniz? sorusunun cevab evet olduu halde ayn konuda herhangi biriniz kt konumac olmak ister mi? sorusunun cevab mutlaka hayrdr. Byklenmeyin ve Kmsemeyin.Byklenme veya kmseme kiiler arasndaki ego dengesini olumsuz etkiler ve ego direnci oluur. dengenin her zaman korunmas arada duygusal duvarlarn olumasn engeller. Ancak burada bir incelik vardr. Dinleyici asndan konumacnn yceltilmesi fikirlerin lehinedir. Byklenme ve kmseme dinleyici asndan konumacy kltr; tevazu ve dinleyiciye verilen nem ve yaplan samimi vg de konumacy yceltir. Byklenme ve kmseme temelde duygusaldr, bunlar duygusal olarak yaanr ve dinleyici tarafndan mutlaka alglanr. Ancak bu psikoloji kolaylkla konumalara da yansyabilir. Ben imdiye kadar hi hata yapmadm, bu gne kadar bir ok baarya imza attm, bu insanlara ok byk faydam dokunmutur(byklenme), bir sanat olarak bir ok kiinin nasl da gln ekilde sanatlk oynadn gryorum, u geri zekal insanlar arasnda yaamaya alyorum(kmseme) gibi ifadeler doru da olsalar konumacy tketirler.Grnn Etkisinsanlar sizi ilk grdkleri izlenimleri her zaman sizinle birlikte hatrlarlar. lk verdiiniz izlenim tm hayatnz boyunca sizi tanmlamaya devam eder. Grnnz insanlarn en az % 80i iin sizin ne kadar dinlenilmeye deer veya gvenilir olduunuzun gstergesidir. oumuz fikirlerin mantkllna ve delillendirilme derecesine dikkat etmeyiz. Ama fikrin kaynana yklediimiz kutsallk bizi ok fazla etkiler. bu kutsall belirleyen en nemli faktrden biri ilk grdmzde edindiimiz izlenimdir. Bu erevede grn hakknda yaplmas gerekenler aada sralanmtr.Enerjik Grnnz.Yorgun insanlar yava, tutuk ve donuk konuurlar. Heyecan eksiklii nedeniyle inandrclklar zayftr. Grnleri sanki inanmadklarn sylediklerini dndrmektedir. Tokluk ve uykusuzluk canll ve konuma seriliini olumsuz etkiler. Enerjik insanlar tm organlarna hakim imi gibi grnrler. Fazla tok, uykusuz veya ihtiyatan fazla uyumu iken konumaktan kanmalsnz. htiyacnz varsa hafife glikoz ieren tatl svlar veya st alabilirsiniz.Temiz Giyininiz.nsann d grn i grnnn aynas olarak alglanr. grnn en nemli yansmas yz hatlar ve vcudun genel duruu olsa da izleyici ilk anda en az bunlar kadar kiinin giyimine ve temizliine dikkat eder. Dzgn tra, bembeyaz parlayan diler temizliin ve asilliin ilk iaretlerindendir. Buna paralel olarak dzgn tlenmi yani grnml takm elbise, boyal salam ayakkab, sra d olmayan renkler nemli giyinme faktrdr. Kesilmi trnaklar, ar makyaj olmayan bir yz uzaa yaylmayan ama kucaklama veya pme esnasnda hissedilebilecek hafif ve gzel bir koku, vcut hatlarn gstermeyen vasat bir rtnme tarz.... Bunlar ciddiyetin ve etkililiin en nemli faktrleridir. Grnmnz Kontrol Edin.zellikle gurup karsnda iseniz takip edenlerce nasl bir grntnn neresindesiniz? Kendinize bakn. fke, heyecan, titreme gibi bir izlenim veriyor musunuz? Ne kadar sakin glmseyebiliyorsunuz? Glmserken dilerinizin gzkmesi gerekmez. Sakince vcudunuzu gevetiyorsunuz.Dz bir ortamda konuuyorsanz ez azndan omuzlarnza kadar grnebilmek iin biraz yksee kmaya aln. krs nnde iseniz arkasna gizlenmeyin. Krs omuzlarnza kadar kyorsa krsy kaldrn. Konutuunuz noktann hemen evresinde hareketli insanlar, nesneler olmamaldr. Oturuyorsanz ylr gibi deil diri diri oturun. ok hzl hareket etmeyin, ellerinizle ar oynamayn, kontrol edemiyorsanz ellerinizi arkaya balayn, tek elinizi cebinize koyun veya elinizde bir kalem tutun veya en iyisi her ikisini aaya saln ve istedikleri gibi davransnlar.Jestleriniz Tabii OlsunSz sylerken jest ok nemlidir ama tabiilii bozulduunda jest her eyi mahveder. Jestlerin anlamn ok iyi renin ve iyice yerletirinceye kadar kullann. Ancak konuma yaparken jestlerin anlamn dnerek onlar kullandnzda yapmacklktan kurtulamazsnz. Jestlerinizi yapnzn tercihine brakn ve bir hareketi asla srekli tekrarlamayn.Benlii Coturmann EtkisiKalplerin ikna edilmesi yolunda kullanlacak bir dier yntem de muhatap kitlenin ben duygularn harekete geirmek ve ykseltmektir. nceki blmde benlik direncinin krmann nemi zerinde durduk. Muhatabnzn beni asla sizden aada tutulmamaldr. imdiki yolla onlarn benlerini ykseltme yolunu kullanyorsunuz. Aalanmaya direnen veya kar kan benler yceltenlere de sahip kar. Bu erevede zerinde duracamz yntemler aadadr.ltifat Ediniz:Tm insanlar samimi iltifattan holanrlar. ltifat gururu okama veya kompliman eklinde kendini gsterebilir. Sizi dinleyenlerin deer verdiklerini bildiiniz bir zelliklerini takdir ettiinizi onlara syleyiniz. Eer bu zellik onlarn bile farknda olmad bir zellikse ok etkileyici olacaktr.rnein bir Amerikal bizimle konuuyor: Biz Amerikallar bilgiye ve zekaya ok nem veririz. lkemize gelen byk zekalar arasnda Trklerin nde gelmesi hep dikkatimizi ekmitir. imdi byk zekalar yetitiren byle bir topluluun karsnda konumann heyecann yayorum.stnlk Atfediniz:Dileyicilerinizi drst, namuslu ve stn insanlar olarak tanmlaynz. yle olmasalar bile insanlar bu stn vasflara sahip gstermeniz veya en azndan bu stn vasflar seven ve bunlara deer veren insanlar olduklarn ifade etmeniz etkileyici olacaktr.rnein Alkolizme dm bir toplulua konuuyorsunuz: imdi karmda her eye ramen insanlk onurlarn korumaya adanm bir topluluk gryorum. Gzleriniz bana diyor ki biz temiz insanlarz, drstl ve onurlu yaamay gnlden yaamay arzuluyoruz. Sizi tebrik ederim. nanyorum ki bir gn hepiniz ok gurur duyulacak baarlara ulaacaksnz.yimserlik Yaynz.Konumanzda bir sorunu veya irkinlii dile getiriyor olabilirsiniz. Ancak kt durumlar tasvir ettikten sonra bir aresizlik, mitsizlik ve karanlk havas oluturmanz tehlikelidir. Bu durumda dinleyicinin heyecann krar, onu zersiniz ve bu yolla kendi imajnz zedeleyerek kt olaylarla birlikte hatrlanr hale gelirsiniz. Kt durumlara vurgu yaplacaksa bu durumlar ayrntl tasvir edilmemeli, abucak geildikten sonra bunlarn dzeltilebilmesinin mmkn olduunun ayrntl anlatlmas gerekir. Bylece oluturulan iyimser hava ile konumac-dinleyci duygusal yaknlamas salanr.rnein toplumsal yozlamaya vurgu yapyorsunuz: Toplumumuzda byyen bir k var. Geim snrnn altnda bir fakirlik ve byyen ahlakszlk trleri...Biz tm bunlar aabiliriz. Bizim ecdadmz her trl zorlua 600 yl gs gerdiler. Bizler dnyann en temiz, en alkan en ahlakl insanlarnn torunlaryz. Her geen gn zerimize den grevin daha net bilinicine varyoruz ve byle gayretli insanlarn says arttka yeniden Dnyann en temiz insanlar olduumuzu tm Dnyaya gstereceiz.Sevgi Yaynz:Dinleyici kitleyi sevmeye byk nem vermelisiniz. Onlar son derece deerli ve sevilmeye layk varlklardr. Bu olumlu duygunuz onlarn da eninde sonunda sizi sevmelerine yol aar. Sizin duygularnz onlarn duygularn etkileyen en nemli faktrdr. Nefret duygusu vererek insanlarn fikirlerinizi sevmelerini bekleyemezsiniz. Sevginiz kendinizi gler yz ile yanstacaktr. Gerek bir gler yz o yze bakan herkesi gler hale getirir. gler yz i gerginlii azaltp her eye ramen huzur rettii iin gler yzl konumac dinleyicinin iinde sevin retmesine katkda bulunur. nsanlar kendilerine zevk veren her eyi severler.Emin Olunuz:Sizin sylediklerinize ilikin kesinlik inancnz en nemli duygusal ikna nedenidir. nsanlar ou zaman sylediklerinizi anlamazlar veya sizden farkl yzlerce dnce varken yaayp grmedikleri tezinizden emin olamazlar. Herkes dinlediinin doru olmasn arzuladnda konumacnn gerekten de kendisini ikna etmesini salar. Konumacnn abalar ie yaramayabilir ama konumacnn kendisinden emin olmas, hi bir phe duymamas aynen alglanr. Hi phe duymadan fikirlerini savunan insan hatal da olsa ok kalabalk topluluklar kendine inandrabilir. u halde tm gcmzle savunduumuz bir fikir varsa ona ilikin inancmz kuvvetlendirmemiz gerekir. nancn kuvvetlenmesi ise ancak srarl ve detayl aratrma ve tahkike dayanr.nanmann Etkisinancnz Net-Kesin Olsunpheli olduunuz bir konuyu savunurken phe yayarsnz. Siz inandnzdan emin misiniz? Yani neye inandnz biliyor musunuz? nsan birbiriyle elien inanlarla kimseyi ikna edemez. rnein yeni bir dil retim tekniini duydunuz ve ok etkili bir teknik olduunu defalarca duydunuz. Sonra birileri size bu tekniin hi de sanld gibi etkili olmadn syledi. inancnz sarsld m? Kk bir phe olutu mu? Olutu ise inancnz kesin ve net deildir.nancnz Gl Olsunnandnz konu hakknda pheniz yoktur ama kolay pheye debilecek konumdasnzdr. Bu durumda inancnz zayftr. nancnzn en gl olduu noktada aksini grseniz bile inancnzdan vazgeemezsiniz. nk inanc o kadar ok tekrar ettiniz ve o kadar onu destekleyen tecrbe aldnz ki o inan tm hcrelerinize iledi.nancnzn Hedefi Belli Olsunnandktan sonra bu inancnz kime anlatmak istiyorsunuz. Bu hedef kitleyi inancnzla birlikte srekli dnmelisiniz. Onlara vermek istediiniz mesaj sevgi sayesinde tm problemlerin hallolabilecei inanc m? O zaman onlar tm kalbinizle sevin, sanki ayni sevginin hepsini kuattn ve aralarndaki tm problemleri hallettiklerini duyun. ama bunu yaparken hangi kitleye hitap ettiinizin mutlaka farknda olmalsnz.ZETOlumsuz Duygularn nn Kesin:1. Konutuunuz insanlar asla eletirmeyin. kendinizi bile eletirmemelisiniz. 2. Eer varsa hatalarnz savunarak rtbas etmiyorsunuz. Hatay hemen kabul etme fazileti sayesinde hem hatanz yok edersiniz hem de zannedilenin aksine daha yksek bir onura kavuturulursunuz.3. Tartmalarda kaybeden de kazandn sanan da kaybeder. Eer bir insan kazanmak istiyorsanz onunla asla tartmayn.4.Katlmadnz bir fikre dorudanhayr demiyorsunuz. bunun yerine fikre sayg duyup bildiiniz farkl hususlar aklyorsunuz. Karnzdaki insanlara hayr diyeceklerinden emin olduunuz konular dorudan sylemeyin.5.Siz ok byksnz. Ama herkes byk. Ve siz dahil herkes byk olmak istiyor. u halde kendinizi bakalarnn nnde bylterek veya bakalarn nnzde klterek dengeyi bozmayn. Aksi halde her iki durumda da gerekte siz klrsnz. Etkileyici Grn Oluturun:1.Enerjik bir insan gibi canla ve heyecanl durun. baklarnz canl olsun.2.Her zaman yeni ve en kaliteli elbiseleri giyinemezsiniz. Ama giyindiklerinizin temiz olmasna, vcudunuzun mutlaka temiz bulunmasna dikkat etmelisiniz. Sa, sakal, trnak, di ve ayakkab temizliini bu erevede dnebilirsiniz.3. Uuk hareketlerden kann. genel grnmnz ve duruunuz arbal bir kiilik imaj izsin. Tkrk savururcasna barmak, kk dili gsterecek kadar glmek gibi durumlar iletiimciyi kk drtr.4.Yapmack jest ve mimiklerden kanlmaldr. bunlar renebiliriz ama iletiim esnasnda tabii olarak almalarna izin verilmelidir.Sizi zleyen Duygular Coturun:1.Doru ve samimi iltifatlar her frsatta kullann.2.Dinleyenlerin stn olduu ynleri kefetmelerini salayn.3.Srekli iyimser ve zme dnk yaklamlarn sergileyin.4.Her sznz kalbinizden sevgiyle ksn. Dinleyenleri severek onlara konuuyorsanz onlarda sizi severek dinleyeceklerdir.5.Ne kadar kendinizden eminseniz dinleyenler o kadar sizden emin olacaklardr.man Derecesinde nan Gelitirin:1. nancnzn net ve kesin olmasn salayn. Yani neye inandnz tam olarak bilin.2.nancnzdan doan bir fikri anlatrken kimleri hedef setiinizden duygusal olarak emin olun.Gzel konuma kurallar-Dinleyin.-Ne ok az konuun ne de ok fazla. -akann dozunu karmayn.-Zarif iltifatlarda bulunun.-Dedikodu yapmayn.-vnmeyin.-Muhatabnza nem verin.-Kaba ve argo szler kullanmayn.-Syleyie dikkat edin.-Konumanz yerine, kiisine ve zamanna gre yapn.-tenlikten uzaklamayn.-Kendinize gvenin, rahat olun.-Sz gereksiz yere uzatmayn.-Ses, konu ve anlam uyumuna dikkat edin.-Karnzdakinin gzne bakarak konuun.-Cmleleriniz ak, net ve anlalr olsun.-Ne ok hzl konuun ne de ok yava.-Mizah kullann.-Doal olun.-nandnz eyi syleyin.

Kendine Telkin Metotlar

N HAZIRLIKKendinize telkin edeceiniz isteklerinizden sadece birini belirleyiniz.Kendi kendine telkin almanzda bir teybe ihtiyacnz olacak. Daha nce zerine herhangi bir kayt yaplmam bo bir kaset aln. Kasedin bandan 15-20 dakika bo brakn. Sonra isteinize bal telkinsel cmleleri kaydedin.

Bu telkinsel cmlelerin hazrlannda dikkat edilmesi gereken nemli ayrntlar vardr.

1- Kuracanz cmleler uzun, devrik ve anlalmas zor bir slup tamamaldr.2- Cmleler asla olumsuzluk esi tamamaldr. Oluturulacak cmlelerin tamam olumlu emirler iirmeli ve kesinlikle olacak olmal keke olsa gibi tereddt iermemelidir. imdiki zaman kurulacak kelimeler iin en uygun kalptr.rnein, "kendine gvensizlik" meselesini ele alalm:"Kendime gvenmek istiyorum...", "nallah bu kendime gvensizlikten kurtulacam...", "Kendime gvensizliim geecek..." gibi cmleler asla kullanlmamas gerekir.Doru cmle kalplar yle olmaldr:"Kendime gveniyorum..." "ok rahat konuuyorum...", "Yaama gveniyorum...", "imdeki g her geen gn biraz daha artyor..."Olmas istenen eyin sanki olmu gibi tasavvur edilerek cmlelerin kurulmas gerekir.

3- Cmle saylar tekrarca fazla, ancak adete mmkn olduunca az olmaldr. Telkin almalarnda altn kural udur: Telkini kuvvetli yapan onun tekrardr.Ayn cmleyi en az 5 kez tekrarladktan sonra yeni bir cmleye gein. En fazla 8-9 farkl kelimeyi 5'er kez tekrarladktan sonra yeniden ilk bataki cmlelerinize geri dnn ve bu telkinleri 10 dakika sresince kasetinize kaydedin.

4- Cmleler kendinden emin ve kesin bir slupla hafif ksk sesle okunmaldr. Her bir cmlenin arasnda en az 3 saniye sre braklmaldr. Kasedinizi kendiniz doldurabileceiniz gibi bir bakasna da dourtabilirsiniz.

PATK UYGULAMABu almanzda baar elde edebilmek iin size daha nce verilen geveme egzersizlerini kusursuz uyguluyor olmanz arttir.

Odanza gein ve hazrlam olduunuz kasetinizi/kayt cihaznz altrn.. Gzlerinizi yar kapal tutarak, parmaklarnz hafife bknz. Vcudunuzun btn kaslarn tam bir istirahat ve hareketsizlie terk ediniz. Pasif bir halin sizi kuatmasna izin verin. Zihninizi hareketsizlik kelimesine ait imajlar canlandrmaya brakn. Yani hareketsizlikten baka bir ey dnmeyin. Uyuuklukla beraber bir hafiflik hissi sizi yava yava saracaktr.

Gzlerinizi kapayn... Geveme metotlarn uygulayarak, derin geveme haline ulan... Bunun iin 15-20 dakikanz var. Bu sre iinde kasetinizin bo ksm alacak. Tam geveme haline ulatnzda ise, kasetinizdeki/kayt cihaznzdaki telkinler otomatik olarak sizin uuraltnza kaydedilmeye balayacaktr.

Kasetinizin/kayt cihaznzn telkinleri sona erdiinde 1-2 dakika daha geveme halinde kaldktan sonra kendinizi yine geveme halinden k yntemlerine uyarak uyandrabilirsiniz. DKKATE ALINMASI GEREKEN NOKTALAR1- lk balarda uykuya dalabilirsiniz. Bu normaldir. almalarnz ilerlettike, uykuya dalmadan geveme halinde kalmay baarabilirsiniz.

2- uuralt, siz onu neye ikna ederseniz, nce onu yapar. Bu almalarla siz uuraltnz programlamakta olduunuzun bilincinde olun. Arzu edilen sonuca ulaacaksnz...

3- Baarnn ka seanstan sonra gelecei nceden belli deildir. Bazen grnte ufak bir deime elde etmek iin bir- ok kez seanslar tekrar etmek gerektii halde, bazen ok abuk nemli deiimler elde edilebilir.

4- Genel telkin kurallarna gre pratik ve tekrar, telkinin baarya ulamasn artrsa da, nceden falan tesir u kadar zamanda, u kadar tekrarla istenilen sonucu meydana getirecektir, diye kesin bir ey syleyebilmek mmkn deildir. Kald ki hemen birka seanstan sonra netice elde edilmiyor gibi grlse de, uuraltnza verdiiniz telkinlerin sonulan daha sonra da ortaya kabilir. nk kendi kendinize telkin seanslarn yaparken, uuraltnza bir dizi halinde, bir nevi reaktif enerji kaynaklan brakyorsunuz demektir. Bunlar, siz hi farketme-seniz de iten ie tesirlerine devam ederler. Ve belli bir sre sonra etkileri bir anda ortaya kabilir. Bu nedenle hi bir ey elde edilmiyormu gibi zannedildii durumlarda bile telkinlerinizin uuraltnzda reaktif bir kaynak gibi almakta olduklarn asla unutmayn...

5- Semi olduunuz belli bir konu zerinde dzenleyeceiniz seanslarnzn adedi 25'i gememelidir. Gnde bir kez olmak zere toplam 25 gn altktan sonra, o konuyla ilgili tel-kinsel almalarnz kesin ve l ay bekleyin. Arzu edilen sonu bu l ay sresince de elde edilmemise ayn konu zerinde seanslarnza tekrar balayabilirsiniz. 25 gn sonra yeniden almanza l ay sresince ara verin. Tm bu almalarnza ramen hala istediiniz sonuca ulaamadysanz o konuyu brakn. Baka bir konu zerinde telkin almalarnza devam edebilirsiniz... ok daha sonralar hatta belki de drt - be ay sonra bir anda o ilk isteiniz, uuraltnzn derinliklerinden bir yanarda gibi fkrarak baary size getirebilir.

6- Acil bir durumda kendinizi istediiniz hale sokabilmek iin, geveme haline gemeden de telkinin gcnden yararlanabilirsiniz. rnein hi sevmediiniz bir ortamda yine hi sevmediiniz kiilere kar bir konuma yapmak zorunda olduunuz bir anda ya da srf arkadanzn hatr iin hi sevmediiniz bir filme gitmek zorunda olduunuzda, st ste iinizden 40 kez "o kiilerin arasnda kendimi ok huzurlu hissediyorum" veya "....'filmine gitmeyi ok istiyorum" diye tekrar edin.

Bu tr aceleye getirilmi bir telkinin bile ok byk yararlar vardr. Mucizevi bir ekilde bunun yararn greceksiniz. Halk arasnda "Krk defa sylersen gerekleir" szn unutmayalm.

SES ORGANLARINI GELTRME

Akcierlerden kan hava grtlaktan geerken ses tellerinde titreimler oluturur, bu titreimlerle grtlak yapsna gre deiik ekillerde ok zayf sesler oluur. Bu sesler dier ses organlaryla yorulur, titreimlerle rahatlkla iitilebilecek kadar byr ve kimlik kazanr. Herkesin ses organlarnn yapsnn farkll lsnde farkl sesleri veya ses kimlikleri vardr. Burada nce ses organlarmzn istediimiz sesi karabilecek yetenee ulamasn salamalyz. Ses organlarnn eitimi diksiyonun altyapsn oluturur. Ses organlar eitimsiz olduunda diksiyon almalarnn her aamasnda tkanklklar oluacaktr. Diksiyon almalarnn kendisi de dolayl ekilde ses organlarnn geliimine yol aar. Ana ses organlarn tek tek ele alalm ve gelitirilmeleri iin altrmalar yapalm.

HERGN YAPILACAK SES EGTM

1. Sesi str. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, ..........80,....90, ... 98, 99,1001 den 100 e kadar belirli bir ses tonu ile say

2. Sesin tizlii... MAN, MEN, MIN, MON, MUN, MN, MN, MNMmmmmmmmmmmmaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaannnnnnnnnnnnnnAz kapal burundan azdan az kapal burundanMen sesi karlrken harfler arasnda kesinti olmayacak.

3. Sesi kuvvetlendirir. 1, 2, 3, 4, 5, 4, 3, 2, 11 den 5 kadar sesin iddetini arttrarak say, ayni ekilde azaltarak geriye doru say.

4. Sesi kuvvetlendirir. HAH, HEH, HIH, HOH, HUH, HH, HH, HHKarndan balayp azdan ses maksimum seviyede kacak

5. Sesi kuvvetlendirir. PAH, PEH, PIH, POH, PUH, PH, PIH, PHKarndan balayp azdan ses maksimum seviyede patlar gibi kacak

almalar: 1 yl her gn yaplacak.MAN, MEN, .....srekli yaplacak. Ses almas 11.00 ile 22.00 aras yaplabilir.

Toplum karssnda konumadan nce ok scak veya souk iecekler iilmemeli,Konumadan 15 dk. nce k aylarnda hlamur iilebilir.

NEFES KONTROL Doru nefes diyafram nefesidir.

Nefes alrken nce karin blgesi imeli, sonra cierlerin tamam,Nefes verirken nce karn blgesi inmeli, sonra cierlerin tamam inmeli

Nefes al -gbek- sonra cierleri kullan. Say arttka zorlama olduka nefes alr.

1 den 5 e sayarak nefesi ver.Sonra 10, 20 ye 30 u zorla 50 de bitir.Her gn artr. Her defasnda 1 den bala

AGIZ DUDAK TEMBELLIGI

1. U ve I harflerini sylyormu gibi U azn bz, I azn ger.Gnde 3 dakika, sabahlar yap.Dudak kaslarn gelitirir.Dudak kaslar kuvvetli olan sesin ksna hakim olur.

2. Kursun kalem almas: Kursun kalem dik olacak ekilde aza alnr. Yarm santimetre kadar aza girecek ekilde dilerin arasna sktrlr. Bu ekilde roman sayfasnn yarsn heceleyerek vurgulu oku. Vurgulu okuP T K R M Z N harflerini abartl olarak oku. 3. Dil gerilmesi:Dilini salla, ger: dil nemli konuma organmzdr.Boynu arkaya ger ki enen gelisin.

KONUMA KUSURLARI

eitli seslendirme kusurlar nedeniyle sylenenler yeterince anlalamaz ve tekrar edilmek zorunda kalnr. Konumac harfleri doru telaffuz edemeyebilir veya konuurken baz heceleri yutabilir. Harflerin hatal telaffuz edilmesi karlkl konumalarda pek dikkat ekmese de topluluk karssnda veya mikrofondan yaplan konumalarda derhal dikkat ekerler. Bu tr hatalar konumacnn anlalmamasna ya da yanl anlalmasna yol aarlar. Dinleyici ya btn enerjisini anlamak iin kullanacak ya da bkknlk gstererek dinlemekten vazgeecektir. Ayrca bu tr konumaclar dinleyiciler nezdinde gvenlerini yitirecekler, imajlarnn kt olmasna yol aacaklardr. En bilinen seslendirme kusurlar aada tek tek aklanmtr.

GEVEKLIKSes organlarnn genel tembelliidir ve en ok karlalan durumdur. Bu genel geveklik genel bir konuma snklne yol aar. Geveklii gidermek iin dileriniz arasna bir kalem sktrn ve aadaki cmleleri hzla okuyun.

Bir berber bir berbere bre berber beri gel diye bar bar barm. Biz de bize biz derler, sizde bize ne derler?

Pireli peyniri perhizli pireler teperlerse pireli peynirler de pir pir pervaz ederler.

Ocak kvlcmlandrclardan msn, kap gcrdatclardan msn? Ne ocak kvlcmlanrclardanm, ne kap gcrdatclardanm.

atalcada topal oban atal yapp atal satar, nesi iin atalca da topal oban atal yapp atal satar? Kri iin atalca da topal oban atal yapp atal satar.

Su kardaki kara kuru kavak, karardn m, ey kara kuru kavak sarardn m ey kara kuru kavak!

Sen seni bil, sen seni, bil sen seni, bil sen seni, sen seni bilmezsen patlatrlar enseni.

PELTEKLIKBir harfin karlamayarak bir dieri ile deirilmesidir. Bu durum dilin yeterince eitilmemesinden, lehelerin yapsndan veya baz dillerin fazla etkisinde kalmaktan kaynaklanabilir. Trke zerinde tespit edilen pelteklik trleri aada belirtilmitir.

Zelestirme: (J) yeri(Z). rnek: Jale-Zale, Jilet-Zilet,

Selestirme: S yerine S. rnek: Pasm-Pasam, sapka-Sapka

Jelestirme: C yerine J. rnek: Ancak-Anjak), Kucak -Kujak

Selestirme: S yerine S. rnek: Sana sylyorum-yerine sana sylyorum

Lelestirme: (R) yerine (L). rnek: Birader-Bilader, Berber-Belber, Merhem-Melhem, Terlik-Tellik

Ince yerine kaln a: Keml-Kemal, Lstik-Lastik

Yukardaki rneklerde ilk srada belirtilen sesler karlamadndan ikinci sesler onlarn yerine ikame edilmektedir. Bu seslerin karlamamas durumunda bunlarn zerinde uygun altrmalarn sk sk yaplmas gerekmektedir. Aadaki kelimeleri eiticinin zel uyarlarn dikkate alarak tekrar ediniz. Eer bu seslerin herhangi biriyle ilgili sorununuz yoksa geebilirsiniz.J- Jilet, jandarma, jale, jumbo, S- Pasa, saka, sakir, sekerR- Rya, hcreler, hrrem, harran, sarrafA- Lale, lastik, lahana, kamil (alt izilenler ince)S- Sorgun, hassasiyet, fason

TUTUKLUK Bir hece zerinde taklp kalma, heceyi veya kelimeyi tekrarlama durumudur. Bu sorun en ok dnce aksndaki duraklamadan kaynaklanr. Normal artlar altnda ar stres de tutuklua yol aabilir. Tutukluu gidermek iin herhangi bir metni nce yavaa ve sonra hzlanarak okuyun. Eitici sizi bireysel olarak takip edecektir.Tutukluk rnei: Bu, bu bizim--- erefimiz--- olacak ---diye -- uzun uzun----- bize bize anlatt.

KEKELEME Tutukluun ileri aamas, sz sylerken birden bire duraklama, ounlukla buna katlan yz buruturmas ve gerilme hareketiyle hecelerin tekrarlanmas. Kekemeler soluk aldklar veya pek ge soluk verdikleri srada konuurlar. Kekeleme genellikle ocukluk dneminde oluan bir konuma bozukluudur. Erken yasta konumaya balayan ocuklarn konuma baarlarna evrenin gsterdii ar ilgi ocuun duygularn zararl ynde etkiler. ok iyi konuarak dikkat ekmek isteyen ocuun kendi zerinde rettii bask bir sre sonra kekeleme rahatszln oluturur. Kekeleme ocuklukta yaanan ar bask, iddet veya ar utanln etkisiyle de geliebilir. Maddi bir hastalk olmamakla birlikte kekeleme beyin konuma merkezinde mesaj aksnda oluan karkln bir sonucudur ve ounlukla psikolojik bir sorundur. Kekemeliin yok edilmesi iin eitli almalar yaplmaldr.1.Okumay yeni renir gibi dk hzda fakat yksek sesle bol bol okumak2.Belli cmleleri ezberleyerek tekrar tekrar seslendirmek.3.Bu metinde yer alan tekerlemelerin srarla okunmasKekeleme rnei: Bi bi bi biraz so so sonra bura dada ooo olacak

ASALAK SESLERBaz sesler veya kelimeler asalak olarak kelimelerin arasna taklr ve konumay tahamml edilmez hale getirir. Asalak sesler veya kelimeler konumacnn fikir netlii ve kendine gveni hakknda phe uyandrr. Konumann kalitesini baltalar ve dinleyiciyi skar. Bu kapsamda iii, eee, aaa, ey, yani, mesela, evet... gibi ses veya kelimeler konuma arasnda sk sk veya gerekmedii halde kullanldnda dinleyici rahatsz olur.rnekler:Asalak ses veya kelimelerle:Bana ey dedi. Bugn yldnm olduu iin eee ey yapacaktk. Tren salonunu dzenleyecektik.Evet, sevgili dinleyenler. Bugn yine sizlerle birlikteyiz. Evet, bugnk konumuz almann fazileti hakknda.Yani sunu diyorum. Mesela siz zor durumda kaldnz. Yani mesela basnzdan bir felaket geti.

Dzgn:Merhaba sevgili dinleyenler. Gnn ilk klaryla birlikte sizi selamlyorum. Mutlu bir gn yasamanz diliyorum. Yine sizlerle birlikte olmak ve sizlerle konumak ne gzel.

almalar:Aadaki sorular ikili guruplar halinde asalak ses veya kelimeleri kullanmadan cevaplandrnz. Arkadasnz sizi kontrol edecek ve hata yaptnzda uyaracaktr. Daha sonra bu alma tek tek krsde yaplacaktr.a)Dzgn konuma yeteneinin size ne kazandrmasn mit ediyorsunuz?b)Bir gnnz nasl geer?c)En ok sevdiiniz yiyecekleri anlatn.

ALITIRMA: DL GELITRME ALIMASI Aadaki altrmalar dilinizi yneten az ii kaslarnz iyice yoracak kadar uzun sre ve abartl olarak tekrar ediniz.-Dilinizi aznzda sakz iner gibi hzla ineyiniz.-Dilinizi aznzn iinde, enelerinizin dndan, dudaklarnzn altndan dairesel hareketlerle hzla dolatrnz.-Dil ucunu n alt dilere dayandrarak az iinde kklerden ileri geri hareket ettiriniz.-Dilinizi iyice dar karnz. terek uzun sre dayannz.-Dilinizi yuvarlatp daralttnz dudaklarnz ve eneleriniz arasndan ieri-dar hareket ettiriniz.-Dilinizin ucunu n alt dilerinize dayandrnz ve dilinizi kknden ieri dar hzla hareket ettiriniz.

. ALISTIRMA: ENE ALISMASIAadaki altrmalarla ene akln salama ve enemizin her hareketi rahatlkla yapmasn temin etme amalanmtr. Tm egzersizleri ar abart ile gerekletirmelisiniz.

a) Elinizi alt enenize dayayarak ak ak diye barn. Aaya itilen enenizin yukarya itilmesini salayn. Bylece enenizi aaya iten kaslarnzn glenmesini salayn.

b) ki elinizin iiyle yanak kemiklerinize masaj yapn. Avularnz alt enenize doru ekip enenizi an.

c) Yumruk yaplm iki ellerinizle enenizin altndan bastrn. Alt enenizi an, basnz geri itin ve alt enenizi kapatn. Tekrar enenizi an ve basnz daha geriye itin. Tekrar yapn.

d) enenizi hzla iyice ap kapatn. Hzlann.

e) enenizi hzla ileri, geri hareket ettirin.

f) enenizi dairesel hareketlerle hzla dndrn.

ALISTIRMA: DUDAK ALISMASIa) Nefesinizi aznzdan kuvvetle verirken poffff deyin. Hava dudaklarnz basnla itsin. Basncn dudak kaslarnz iddetli zorlamas salayn.

b) Sk sk kapal ve dilerinize yakin -eneniz kapalya yakin- tuttuunuz dudaklarnzdan flediiniz havann dudaklarnz kuvvetle frerek kmasn salayn.

c) Dudaklarnz kapatp ileri uzatn ve dairesel hareketlerle hzla dndrn. Aa yukar, saa sola hareket ettirin.

d) enenizi kapatn ve hzla mi, mu, mi, mu deyin. Ardndan ayni ekilde su sesleri tekrar edin: fe, ve, pe, be, u, , o, . Abart yapmanz ve dudak kaslarnz yoruncaya kadar almay srdrmeniz nemlidir.

e) Bir kalemi yatay olarak dudaklarnzda tutup Benim memleketim. Bir ben vardr bende benden ieri deyin. Dudaklarnz iyice yorulduunda dudaklarnz gevetin ve kapal tutarak havay dar itin. Hava pfrdeyerek, dudaklarnz titretirerek dar ksn.SES IKIINI DZELTMEGzel ve etkili konumada nemli bir konu sesin mkemmel kdr. Sesin mkemmel k ses k ile nefesin kullanm arasnda baarl bir uyum oluturulmasn gerektirir. Dzgn sesin drt temel zellii vardr. Bunlar sesin iitilme dzeyi)ykseklik), sesin hz dzeyi, hoa gitme/tn dzeyi, deiirlik/bkmllk dzeyinden olumaktadr. Aada bu zellikleri renelim ve gelitirmeye alalm.

itilebilme-Ykseklik Baz insanlarn sesleri bir metre mesafeden bile glkle duyulabilmektedir. Byle bir sesle yaplan konumann anlalabilmesi son derece gtr ve dinleyiciler dinlerken psikolojik gerginlik ierisine girerler. Ses dinleyiciler tarafndan iitilebilecek kadar yksek olmaldr. Normal ses kalabalk kitlenin en uzana ulatrlacak kadar yksek kmaldr. Ancak yksek ses barmaya dnmemelidir. Bu anlamda eer mikrofon kullanmyorsanz zellikle konuma yaptnz topluluun byklne dikkat etmelisiniz. Hemen yannzdaki bir arkadanza 20 metre uzaktaki insana konuur gibi konuursanz sesin yksekliini hatal kullanm olursunuz. Sesin ykseklii salonun byklne gre ayarlanmaldr. Ancak sesi ykseltirken barma tonu oluturmamak ok nemlidir.

Dikkat Edin! Ka kiilik bir guruba konuuyorsunuz? Salonunuz ne kadar geni? Ortamda grlt var m? Sesiniz 20 metreden rahat duyulabiliyor mu? Yoksa mrlt gibi mi kyor? Sesiniz ykselince barmaya dnyor mu? Uygun ses ykseklii dinleyici kitlesini tamamen ve rahatlkla kuatan sestir. Aadaki altrmalar sesimizi kontroll olarak ykseltebilmek iin hazrlanmtr. Ses yksekliimizi kontrol edebildiimiz takdirde dinleyicilerimizi de kontrol edebileceiz:

ALITIRMA: TLEBLRLK a) Yksekten ses frlatnz: Tek nefeste 20 metre ilerideki insanlara duyurabilecek ekilde : pa, pe,pi, po; ba, be, bi, bo; da, de, di, do deyiniz. Tekrar edin.

b) Elinizle duvara dokunun soluk alarak 10a kadar sayn. Sonra duvar kuvvetle itin, gl tonla tekrar sayn. Her iki durumda ses iddeti ayn kalsn.

c) Aadaki cmleleri bir solukta ses younluunu yitirmeden okuyun. Sesinizin grlk derecesinin cmle boyunca ayn olmasn salayn. - Ben gitmek istemiyorum. - Makine mhendisi daha yava srmenizi istedi. - Kalp, gnde 100.800 defa arpmakta ve bu devre zarfnda da 130 tonluk bir arln 30 cm. ykseklie kaldrlmasna denk den bir g salamaktadr.

d)Aadaki ifadelerin ilk blmlerini yaknnzdaki kiiyle konuur gibi, ikinci blmlerini 100 kiiye konuur gibi kuvvetli bir sesle okuyun. -Okumak zor deil, yeter ki tadna varalm. -almak ne gzel huy, devaml alarak skntlarm yok ediyorum. -Delik kovann suyu damla damla, msrif insann zaman saniye saniye tkenir.

e) Metni, 1. ok yava bir sesle 2. kk bir odada olaan bir sesle; 3. byk bir salonda, daha kalabalk bir dinleyici karsnda okuyun Tembelliin ne olduunu ve insanlarn bana nasl oraplar rdn dndnz m? Bu soru ok mu ocuka? Hemen herkes tembelliin kt olduunu bilir. Kimse tembel olmay kabullenmek istemez. Ama acaba ka kii gerekten tembel olup olmadn aratrmtr? Tembellik ya zihinsel, ya bedensel ya da her ikisi birden yaanr. nsanlarn byk bir ksm zihinlerini, nemli bir ksm bedenlerini altrmazlar. Yine insanlarn ok nemli bir ksm hem bedenlerini hem de zihinlerini altrmazlar.

f) Ellerinizle aln ve akanz tutun. Mmmmmm deyin. Sesi ykseltin. Titreimleri burnunuzda, alnnzda, ensenizde, gsnzde ve banzn tepesinde hissedin.

Ses Perdesi-Bkmllk Sesin bkml k ses perdesinde deiiklik yapmakla mmkndr. Do-re-mi-fa-sol-la-si-do2 notalarn dnn. Her bir notay farkl bir perdeden karyorsunuz. Grtlanz kltp yukarya yaklatrdka sesiniz incelir: Tersini yaptka sesiniz kalnlar. Pes ve tiz sesler arasnda sesinizle mzik retirsiniz. Ses k monoton olmamaldr. Ses yksek alak tonda, hzl-yava arasnda, duraklamal-duraklamasz, vurgulu vurgusuz arasnda deierek kmaldr. Sesin deiirliini-bkmlln sesin mziksellii olarak da tanmlayabiliriz. Herkesin kendine zg bir konuma mzii vardr. Sese kolayca bkmllk verebilmek iin ses perdesinde deiim oluturma yeteneimizi gelitirmemiz gerekir. teme ses perdesi zerinde duralm: Pes, orta ve tiz sesler. Pes kaln, tiz ise ince sestir. Her perdede kendi iinde notalanabilir. Ses perdesi bir tr notadr. Notalarn kelimelere uyarlanmasna da bkmllk veya boumlama diyebiliriz. Eer konumac sesinde boum yapamyorsa bilgisayar makinesinin tek dze kard sese benzer ses karacaktr. Sesi bireyselletiren ve herkesi ayr bir konumac yapan asl sr sesin kiiye gre farkl boumlanmasdr.

ALITIRMA: SES PERDES Aadaki altrmalarda ses perdesini kolaylkla deitirme almalar yaplacak ve gelitirilen yetenek konuma metinlerine uyarlanacaktr.

a)Pes(kaln sesinizle) do, re, mi ,fa, sol, la, si, do-- do, si, la, sol, fa, mi, re, do kolaylatrncaya kadar tekrar ediniz. Ayn almay orta ve ince sesinizle tekrar ediniz.

b)Srasyla kaln, orta ve ince sesinizle pe pee do, re, mi deyin. Ayn almay nota yerine selen ile yapn: e e, e, a, a, a, , ,

c)Yaklan bir mumu dudaklarn ok yaknnda tutun. (u) sesini iddeti artrarak uzatn. Boaznzdan kan ses ile rasgele notalama yapn. Mum nda titreme ok az olacaktr.

d) Kendi olaan sesinizle "a" ya da "ah" deyiniz. Sonra seslenmeyi, azar azar deitirerek kabileceiniz en tiz, inebileceiniz en pes-kaln perdeye kadar srdrn. Kendinize en uygun, en gl tn dzeyini bulmaya aln.

e) Aadaki drtl, nce tekdze sonra da, sesi, anlama gre dalgalandrarak okuyun. Buras Mutur, Yolu Yokutur Giden gelmiyor, Acep Ne itir.

f) Aadaki cmleleri, ok iaretiyle gsterildii gibi, sesin perdesini ykselterek ya da alaltarak okuyun. Bu arada ses ini kndaki deiikliklerin sz ieriiyle uygunluuna dikkat edin. Gelin buraya. Ka para ? O mu sama. arpn ellerinizi. Kaldrabilirsiniz fakat dikkatle. Heyecann sevdim ama ok yoruldum. sanyorum delili budur. Eminim baarabilirim.

d)Cmlelerin gerektirdii duygular kullanarak okuyun. Yoruldum, umutsuzlua kapldm ve ok zldm. Seni vicdansz seni ! Bunun hesabn vereceksin. Aman dikkat ! ngrakl ylan var ! Bak hele ! Seni burada greceimi hi ummuyordum. Kaybedersem dayanamam gibi geliyor bana. Hoa Gitme/Tn En gzel ses hi bir zorlama grmeden kan sestir. ses organlar gerildike sesin gzellii bozulur. Kat, kulak trmalayan, hrltl, madensel, tiz, burunsal, hrtl, buulu, ok yumuak, gevrek, biimden yoksun sesler, hoa gitmeyen seslerdir. Gerilmi bir grtlak ve az, gerilmi kaslar sesi daha delici, daha yrtc bir hale getirir ve hoa gidicilik zelliklerini yitirir. Gzel bir tn gelitirmek iin tm ses organlarmz geveteceiz. Geveme ile birlikte seslendirme almalar yapacaz. Geveme dzeyimiz arttka sesimizin tns sakin, dzgn ve temiz hale gelecektir.

a) st-alt dudak kaslarnz gevetin. enenizi iyice aaya brakn. aln ve akaklarnz, yanak ve gz kaslarnz gevetin. Dilinizi gevek brakn. Hafife soluyun. aldnz hava fler gibi aznzda damanza arpsn, aznzdan ve burnunuzdan birlikte ksn. 10 defa bu ekilde soluyun.

b)Aznz kapal, grtlanz hi skmadan burnunuzdan kan hava ile Mmmm deyin. Bunu yaparken sesin titreimini gsnzde, banzda alnnzda, burun kemiklerinizde ve burun deliklerinizde, kulaklarnzda, ensenizde ve banzn tepesinde hissedin. Tm bu blgelerinizi ayr ayr geveterek sesinizin titreimlerinin artmasn salayn.

c) Alt ene kaslarnz iyice gevetip aznz alabildii kadar aarak enenizi gevek bir halde sarktn. nce yava, sonra hzn artra artra birka kez "bob" deyin. Geveyin ve soluunuzun, dudaklarnz itebildii kadar darya itmesini salayn. Yanak kaslarnz gevetin, yanaklarnz iirin yavatan balatp hznz gitgide artrarak "bob" deyin.

d)"ha, ho, hu" hecelerini, aadaki dorultularda, beer kez yineleyin : Grtlakta yksek ses ile; Gevemi grtlak sesi ile; Sesi az boluunda kan havann az boluuna arpmas suretiyle kararak.

e)"Ah" hecesini, fslt ile balayp gitgide tonlayarak yksek bir ses elde edinceye dek yineleyin; daha sonra, yksek sesten fsltya inin.

f) Para sayyormuasna; arzal bir telefonda, karnzdakine telefon numarasn bildiriyormuasna, yklan boksrn banda sayyormuasna ona kadar sayn.

g) "Ben sevin ve heyecan doluyum!" cmlesini; Grtla zorlayarak fsldayn, Burun sesi ile fsldayn, Gevemi kaslarla, rahat syleyin.

Syleme Hz Dinleyicilerin alglama hznda -dakikada 90-130 kelime aras-sylenmeli konuma anndaki duygulara, kiilie, yere ve dinleyicinin niteliine gre deiimler gstermelidir. Heyecan, korku, tela, fke gibi durumlarda konuma hz artar; sevgi, znt, sayg gibi durumlarda hz azalr. Dnce ve heyecanda skunet varsa orta hzn tercih edilmesi gerekir.

ALITIRMA: SYLEME HIZI a) Aadaki paragraf, nce yava, kk bir topluluun iitebilecei tonda fakat elinizden geldiince hzl; sonra da, byk bir toplulua hitap ediyormuasna ve yava syleyin. Acaba kendilerini ocuklarna duyduklar efkatte kaybeden annelerin tattklar mutluluk hissediinden daha ykseklere trmanabilenler var mdr? Beeri ilikiler erevesinde yoktur phesiz. Ancak insan, efkati sadece anne-ocuk ilikisiyle snrlayarak hayat boyunca muhta olduu yksek huzurdan mahrum olmamaldr. nk 80 yanda ihtiyarlardan 8 gnlk bebeklere kadar btn insanlar efkat edilmeye muhtatrlar ve Rablerinin engin efkati altnda karlksz korunurlar.

b) Aadaki cmleleri, nce, tekdze bir tonla, sonra, cmlelerin duygu ynlerini dikkate alarak yanlarnda belirtilen hzlarda syleyin : - Ne gzel bir gece, deil mi? (yava) - Ben bu adam nerede grdm bir hatrlayabilsem. (hzl) - Byle bir hileye ba vuracak kadar alalacan hi aklma gelmezdi. (hzl) - Bir daha yzn grmek istemiyorum senin. Defol karmdan. (hzl) - Bu derece iyi bir insan mrmde grmedim. (yava) - Dikkat et ! Arabaya arpacaksn ! (hzl) -eri girebilir miyim? (yava)

ALISTIRMA: FONETIKnllerAKonuma dilimizde birbirinden ayr sylenen iki (a) vardr. Bunlardan biri (kaln a) dieri de (ince a) dir. Her iki (a) bazen uzun, bazen ksa okunabilir. Bu iki (a) yi sylerken birbirinden ayrt etmek iin (ince a) nin zerine su ( ^ ) iareti koyarak gsterelim.

Kalin ASu ekilde sylenir: Dil doal durusunu deitirerek ortaya doru biraz ykselir, dudaklar hareketsiz, yanaklar gevsek ve eneler ak. aaa aaaa aaaaEllem ala dana ald ala danaland da biz bir ala dana alp aladanalanamadk. Akrabann akrabaya akrep etmez ettiini.

nce A(Kaln a) ya oranla daha ileriden sylenen bir nldr. Dilimize geen yabanc kelimelerden gelmitir. Bu kelimelerin banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: lla, lstik, hl. hlbuki, lf, lkrd, lle, ll, kse, lle, lnet, lzm, Kzm, ktip gibi.Lla ltif lleli lmbasn lcivert lke lvabodan nzik, ndide efkte verdi.

Uzun ABunu da () seklinde gsterelim :nek: Nne, ndir, nme, chil, chit, seyaht, sadk, sbit, ktil, nzik trih, mvi, htt, hrf, dikkt, efkt, kabaht, shht, nmus, nne, nsihat,

EKonuma dilimizde birbirinden ayr sylenen iki (e) vardr. Bunlardan biri (ak e) dieri de (kapal e) dir. Bu iki (e) yi sylerken birbirinden ayrt etmek iin (kapal e) nin zerine su () iareti koyarak (ak e) den ayralm. eee eeee eeee

Aik E(Ak e) su ekilde sylenir: eneler (a) nlsnde olduu gibi, dil ileri doru ykselir. Kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Es, sen, sene- Edebi edepsizden ren. - Ekmei ekmekiye ver, bir ekmek de ste ver.

- Evlinin bir evi, evsizin bin evi var. Kapal E(Kapal e) su ekilde sylenir: dudak kenarlar kulaklara doru biraz yaklap eneler hafife sikilir.Gece penceredeki benekli tekir kedi tenceresindeki eti yedi.

ISu ekilde sylenir: k noktas daman arka ksmndadr. Dudaklarn ksesi kulaklara doru alr. Dil daman arkasna doru toplanarak dar bir geitten havay brakr. Dilimizde (i) nls kelime basnda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Is, slk, lcal, , - Ihlamuru st: Tkr tkr: Mrl mrl: kr kr. Yn yn, kpr kpr

u ekilde sylenir: k noktas daman n ksmndadr. Dudaklarn kesi kulaklara doru alr, dil daman iki yanna dayanarak dar bir geitten havay brakr. Kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: iz, dil, izci iii iiiii iiiii

ki dinle bir syle- iki el bir ba iindir.Dilimizde sresi uzun olan (i) lere rastlanr: cat, biare, bitap, bitaraf, veli, fenni, fiziki, cani, hayati, nihai, fuzuli

OKonuma dilimizde kaln ve ince olmak zere iki ayr O vardr.Kaln Oeneler ak, dudaklar birbirine yakindir ve az ii yuvarlaktr. Kelime baslarnda sk rastlanr. rnek: Ot, ova, ocak, olmak, ordu, oda, orman, ortak, bando, banyo, biblo, bono, fiyasko, tango, solo, fono, foto, radyo, stdyo, ato, tempo, vazo, Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz. oooo oooo ooo

nce OBiraz daha ileriden daha az yuvarlak yaplarak sylenir.Lobutlar lo locasnda notalyan norml lort losyoncusunun lokantasnda nohutlar lokumlarla kartrd.

eneler ve dil (ak e) nlsnde olduu gibidir. dudaklarn alt ve st keleri birbirine yaklap az kk bir yuvarlak gibi olur. () nls ounlukla kelime banda bulunur. rnek: bek, c, denek, dn, demek, dev, fke, renmek, renim, retim, nmek, t, ksrk- lenle lnmez. - lm kalm bizim iin. - nce dn. sonra syle. - fkeyle kalkan zararla oturur.

UKonuma dilimizde birbirinden ayr sylenen iki (u) vardr. Bunlardan biri (kaln u) dieri de (ince u) dur.

Kaln Ueneler ak, dudaklar birbirine iyice yaklak ve az tam bir kk yuvarlak olur. rnek: U, ucuz, uak, uurum, uykucu, ulu uuu uuu uuuUnkapan urad uursuzluktan upuzun uzand.

nce U(Kaln u) ya oranla daha ileriden sylenir. nls ounlukla yazda () nls ile gsterilir. rnek: Rya, rzgr, hlya, gya, lzm, ltfen, lgat, nr, nmara, Nri, Gya Hlya ryasnda Ltfi'ye nmaral ntuk syliyerek ltfetmi.

eneler ve dil (ak e) nlsnde olduu gibidir. Dudaklarn alt ve st keleri birbirine iyice yaklar ve bzlr. () nlsne dilimizde kelime banda, ortasnda ve sonunda sk rastlanr. rnek: , gen, l, z, flemek, lker, lk, n, nlem, nl, reme, rkek, rpermek, zm, stn, enmek, t - zm zme baka baka kararr. -lker zntden zm zm zld. -rmesini bilmeyen kpek, srye kurt getirir.

NSZLERBDudaklarn birleip almasyla meydana gelir. Kelimenin banda veya ortasnda bulunur. Kelime banda rnek: Ba, bo, bak, biber Kelime sonunda (p)ye dnr. rnek: Kitap, kap, hesap, orap. Ancak kelime sonunda nl bulunursa eski konumuna dner: rnek: Kitab, dolab, kab, hesabGerekte (p) ile biten kelimeler ise deimezler. rnek: sap-sap, p-p, top-topu, tp-tp, kp-kp, kulp-kulpu, hap-hap,Bi Be Ba Bo Bu B B BBip Bep Bap Bop Bup Bp Bp BpBil Bel Bal Bol Bul Bl Bl BlBir Ber Bar Bor Bur Br Br BrBit Bet Bat Bot But Bt Bt BtBis Bes Bas Bos Bus Bs Bs BsBabasnn benekli bldrcn bitiik bostanda bceklerden bunalarak bzld.

CDiler birbirine yaklak, dil ucu dizlerin n kenarna yaylm, alt ene aa derek kar. rnek: Cam. caba, cack, cokun, cmert, cce, cmle. Kelime sonunda () olur.Ci Ce Ca Co Cu C C CCip Cep Cap Cop Cup Cp Cp CpCik Cek Cak Cok Cuk Ck Ck CkCit Cet Cat Cot Cut Ct Ct CtCambaz Cevat clz cimri cokunla cmertlie cumbada cret ettiler.

C harfinden biraz daha sert olarak kar. k biimi ayndr.i e a o u E A O U Iip ep ap op up p p p Ti Te Ta To Tu T T TPi Pe Pa Po Pu P Pu P Pi e a o u u ardakl emedeki rak, iekleri, orbann reini ve uvallar rtt. DDilin daman n ksmna st di kklerine dokunmasyla karlr.rnek: Dam, dal, dar, d, di, dad, dede, deney,-demir, Kelime sonunda (t) olur. Yalnz anlamlan ayr olup sylenileri benzeyen bir ka kelimeyi birbirinden ayrmak iin (d) olarak yazlr. rnek: Ad (isim), at (hayvan), od (ate), ot (bitki), had (derece), hat (izgi) Di De Da Do Du D D DDip Dep Dap Dop Dup Dp Dp DpDik Dek Dak Dok Duk Dk Dk DkDit Det Dat Dot Dut Dt Dt DtDir Der Dar Dor Dur Dr Dr Dr Diz Dez Daz Doz Duz Dz Dz DzDavulcu dede darlkl dikiiyi dolandrrken dnemecin duvarndan dt.

Fst kesici diler alt dudan stne dokunup almasyla karlr. Dilimizde ounlukla kelime banda, pek seyrek olarak da ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Fal, fil, fakat, falaka, falanca, fara, felek, ferman, fasafiso, federasyon, felket, fel, fevkalde, frak, fitre, film, fayans, ftr, fonojenik, futbol, fzeFil Fel Fal Fol Ful Fl Fl FlFit Fet Fat Fot Fut Ft Ft FtFip Fep Fap Fop Fup Fp Fp FpFif Fef Faf Fof Fuf Ff Ff Ff

GDil srtnn daman gerisini, bir de daman daha n ksmn kapatmasyla meydana gelir. rnek: Gaga, gagalamak, gam, galiba, gar, garaj, gargara, gazete, gelincik, gmen, glge, gnye, grev, gzellik.(G) nsznn iki k noktas vardr. nce nllerle daman n ksmndan kar. rnek: Gh, gel, gr, git, gya, g. Kaln nllerle daman gerisinden kar. rnek: Gar, gck, gocuk, guguk, gibi.Gi Ge Ga Go Gu G G GGik Gek Gak Gok Guk Gk Gk GkGip Gep Gap Gop Gup Gp Gp GpGif Gef Gaf Gof Guf Gf Gf GfGil Gel Gal Gol Gul Gl Gl GlGir Ger Gar Gor Gur Gr Gr GrGalip Geyvede gr gr giden gocuklu gmen gururluya gld.

Dilimizde varln ancak kendinden evvel gelen nlnn sresini uzatmakla hissettirir. Kelime banda bulunmaz, iki nl arasnda ise ikili nl meydana getirir. rnek: Boaz-boaz, doal -doal, yourt - yourt Konuma dilimizde bazan y ve v seslerine dner. rnek: Eer-eyer, dier-diyer, souk-sovuk

HBir soluk harfi olup azn (kaln a) nlsn kard durumla meydana gelir. rnek: Habbe, haberci, haber, hacamat, hac, hacyatmaz, hadde, hademe, hafz, hafif, hafta, hakiki, hakir, hlbuki, hallac, hasss, hece, hmhm, hipnotizma, hokkabaz, hulsa, hulyal, hner, hcum, hcre, hviyet, Hi He Ha Ho Hu H H HHih Heh Hah Hoh Huh Hh Hh HhHip Hep Hap Hop Hup Hp Hp HpHit Het Hat Hot Hut Ht Ht HtHil Hel Hal Hol Hul Hl Hl Hl Hir Her Har Hor Hur Hr Hr HrHabe hemire hrkal hizmeti hoppa hde hurmalar hrmetle sundu.

JDiler birbirine, dil srt da kat damaa yaklar, havann dil ortasndan szmasndan meydana gelir. rnek: Jale, Japon, jandarma, jambon, jeltin, jeoloji, jeolog, j jest, jilet, jbile, jri.Halk arasnda (j) nsznn (c) olduu grlr. rnek:Japon- Capon, jandarma - candarma, panjur = pancur, jurnalc = curnalc,Ji Je Ja Jo Ju J J Ji Jij Jej Jaj Joj Juj Jj Jj JjJir Jer Jar Jor Jur Jr Jr JrJil Jel Jal Jol Jul Jl Jl JlJip Jep Jap Jop Jup Jp Jp JpJis Jes Jas Jos Jus Js Js JsJapon jeolog jiletini jurnalyle jriye verdi.

KDil srtnn daman gerisini, bir de daman daha n ksmn kapatmasyla meydana gelir. nce nllerle daman n ksmndan kaln nszlerle ise arka ksmndan kar. rnek1: Kel, kir, kr, ktip khya, rnek2: Kaba, kaya, kaak, kadastro, kadn kadife, kalp, kal Ki Ke Ka Ko Ku K K KKik Kek Kak Kok Kuk Kk Kk kkKil Kel Kal Kol Kul Kl Kl Kl Kir Ker Kar Kor Kur Kr Kr KrKip Kep Kap Kop Kup Kp Kp KpKit Ket Kat Kot Kut Kt Kt KtKara ketenlik klahl ku kara kediyi yedi

LDil ucu daman n ksmna(lale), bir de daha gerisine(olay) dayanr, hava dilin yanlarn titreterek szar. rnek: lbirent, lboratuvar; lcivert; lka, ldes, lf, lkap, lhana, leylk, leziz, limon, lise, litografya, liyakat, lca, ldos, lkanta, lokma, lkomotif, lsyon, l, Li Le La Lo Lu L L L Lil Lel Lal Lol Lul Ll Ll LlLir Ler Lar Lor Lur Lr Lr LrLip Lep Lap Lop Lup Lp Lp LpLit Let Lat Lot Lut Lt Lt Lt Lin Len Lan Lon Lun Ln Ln Ln(L) nsz baz kelime ortalarnda ve sonlarnda kaybolur, rnek: Nas ey = nasl ey, kak ordan = kalk ordan, Adi konumada (r) nsznn (l) olduuna sk rastlanr. Buna (Leleme) denir.nek: Birader-bilder, Berber-belber, servi - selvi, serbest = selbes, bri = bli, diye= diyelek, kerli ferli = kelli felli, zemberek -zembelek, merhem - melhem, terlik = tellik, amerikan = amelikan

MDudaklarn birleip almas ve daman hafif alalmasyla meydana gelir. Dilimizde kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Maalesef, macera, ma, madalya, maalmemnuniye, maarif, modern, mcevher, maden, manzume, mzakere, mtemmimMi Me Ma Mo Mu M M MMip Mep Map Mop Mup Mp Mp MpMir Mer Mar Mor Mur Mr Mr MrMil Mel Mal Mol Mul Ml Ml MlMin Men Man Mon Mun Mn Mn MnMim Mem Mam Mom Mum Mm Mm MmMuhallebici melankolik Msrl Mirza modern msyyle Muradiyede mzik dinlediNDilin daman n ksmna, di kklerine dayanp almasyla meydana gelir: Dilimizde kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Nasr, nadan, nadide, nafaka, nafile, naftalin, nakil, nakit , nal nalbant, namaz, namus, nankr, narin, narkoz, nsihat, nzm, nazik, nesir, nezaket, nilfer, nisan Ni Ne Na No Nu N N NNip Nep Nap Nop Nup Np Np NpNil Nel Nal Nol Nul Nl Nl Nl Nir Ner Nar Nor Nur Nr Nr NrNim Nem Nam Nom Num Nm Nm NmNin Nen Nan Non Nun Nn Nn NnNaml nane nini nini naneleri numaralad PDudaklarn birleip almasyla ve alma srasnda darya hava frlamasyla meydana gelir. Dilimizde kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Paa, paavra, paket, pala, palamut, panorama, pansiyon, pantolon, papatya, paragraf, parampara, parat, paratoner, parazit, patinaj, pedagoji, plak, plaka, plan, planr, politika, porselen, porsiyon, program, projeksiyon, protesto, psikoloji,Pi Pe Pa Po Pu P P PPip Pep Pap Pop Pup Pp Pp PpPil Pel Pal Pol Pul Pl Pl PlPir Per Par Por Pur Pr Pr PrPit Pet Pat Pot Put Pt Pt PtPis Pas Pos Pus Ps Ps PsPalavrac peltek psrk pikin poturlu porsuk pulcu pskrd.

RDil ucunun yukardaki kesici dilere yakn noktayla meydana getirdii kapan bir ok defa alp kapanmasyla meydana gelir. Kelime banda bulunan (R) kolay sylenir. Fakat kelime sonlarndaki (R) nszlerine nem verilmezse anlalmas g olur. rnek: Rabta, radyatr, radyografi, rahat, roket, raket, ramazan, randevu raptiye, rol, reete, rehber, rehin, rejisr, rakip, reklm, rekor, repertuvar, reverans, rezonans, riyakr, romatizma, rota, rozet, rportaj, rya, rzgr, Ri Re Ra Ro Ru R R Rr Er Ar Or Ur r r IrRir Rer Rar Ror Rur Rr Rr RrTir Ter Tar Tor Tur Tr Tr TrFri Fre Fra Fro Fru Fr Fr FrGri Gre Gra Gro Gru Gr Gr GrRadyolu ressam Ramis Rasimin romanyla rportaj yapt

SDudaklar aktr, dilin ucu alt di kklerine yaklar ve hava dilin arasndan tonsuz olarak szar. Dilimizde kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Sap, saat, sabah, sabotaj, saman, servis sska, seksek senaryo, stdyo, spiker, smokin, hassas, kasa gibi...Si Se Sa So Su S S SSil Sel Sal Sol Sul Sl Sl SlSir Ser Sar Sor Sur Sr Sr SrSis Ses Sas Sos Sus Ss Ss SsSi Se Sa So Su S Su Ssi Ese Asa Oso Usu s s IsSandklda sepetleri sral simiti sofrada sklen sucuklar sprd

Diler birbirine, dil srt da kat damaa yaklar, hava dilin ortasndan kar. rnek: antaj, antiye, afak, ahin, akak, imendifer, imek, arapnel, arjr, ifre, vale, phe, len,i e a o u il el al ol ul l l lir er ar or ur r r ris es as os us s s si e a o u iz ez az oz uz z z zaml emsek imir afak akakland

TDilin daman n ksmna di kklerine dayanp almasyla meydana gelir:. Dilimizde kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Tabak, taban, tabela, tablet, tablo, talih, tarih, tapu, tatil, teklif, tekzip, telefon, teleskop, televizyon, telgraf, temenni, tempo, temsil, tentene, tepki, terlik, termos, testere, transatlantik, transformatr, trapez, titiz, tiyatro, tren, tribn, turp, turnike, tnel,Ti Te Ta To Tu T T TTik Tek Tak Tok Tuk Tk Tk TkTir Ter Tar Tor Tur Tr Tr TrTit Tet Tat Tot Tut Tt Tt TtTis Tes Tas Tos Tus Ts Ts TsTi Te Ta To Tu T T TTatar tepsici tknaz titiz Tosun tmbekici tulumbacyla ttn tttrd.

Vst kesici diler alt dudan stne dokunur. Dilimizde kelime banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Vade, vadi, vagon, vahi, vakit, vantiltr, vapur, varil, varis, vasiyet, velvele, vergi, vestiyer, vesvese,Vi Ve Va Vo Vu V V VViv Vev Vav Vov Vuv Vv Vv VvVil Vel Val Vol Vul Vl Vl VlVir Ver Var Vor Vur Vr Vr VrVis Ves Vas Vos Vus Vs Vs VsVi Ve Va Vo Vu V V VVelveleli vasi vesvese vadide vagon verdi

YDil ortasyla n damak arasndan kar. Dilimizde kelime banda ortasnda ve sonunda bulunur. rnek: Yaba, yaban, yamur, yalan, yamyam, yank, yan, yar, yaz, ya, yangn, yayan, toy, ay Yi Ye Ya Yo Yu Y Y Y Yiy Yey Yay Yoy Yuy Yy Yy YyYil Yel Yal Yol Yul Yl Yl YlYir Yer Yar Yor Yur Yr Yr YrYis Yes Yas Yos Yus Ys Ys YsYiz Yez Yaz Yoz Yuz Yz Yz YzYalval yelpazeli yldz yirmi yoksul yrkle yumurtalarn ykledi.

ZDilin ucu alt di kklerine yaklar, hava dilin arasndan tonlu olarak kar. Kelimelerin banda, ortasnda ve sonunda bulunur. rnek; Zafer, zahire, zahmet, zakkum, zalim, zaman, zambak, zamk, zar, zarar, zarf, zemzem, zenci, zerdali,Zi Ze Za Zo Zu Z Z ZZip Zep Zap Zop Zup Zp Zp ZpZil Zel Zal Zol Zul Zl Zl Zl Zir Zer Zar Zor Zur Zr Zr Zrzi Eze Aza Ozo Uzu z z IzZi Ze Za Zo Zu Z Z Z

DUYGULU SYLEY Bir taraftan ses grln, hareketi ve bkm aratrmaya devam edelim. Ksacas btn anlatma yardmc eleri bir arada syleyelim: "Oh! ok kr! Artk glp elenelim!" Bu cmlede canl, neeli, sevinli ve takn bir anlatm var. O halde ton az ok yksek, bkm hemen hemen kvrak, hareket abuk, ses kuvvetli, deer kelimesi "glp elenelim" zerinde.imdi de bu cmleyi syleyelim; "Ah! Ne felaket Yarabbi!" Bu cmle dierine gre deiiktir. Bir kederi bir acy bildirir.Ses zayflar, ton da alalr, bkm "Yarabbi" kelimesinde der. "Ne felaket" sz de deer cmlesi olur. Deer kelimesi zerinde yeri gelince durulacaktr. imdi ise bkm elde etmeye alalm. Birazdan okuyacamz, birbirine zt hislerin anlatld cmleler zerinde alarak doall bulalm:Emir Verme-YalvarmaHaydi! abuk buraya gelin.Ne olur, size yalvarrm beni dinleyin.Merhamet-GaddarlkZavall yavrucak. Bu yata bu acy ekmek...Of, ne berbat! Bir kpek gibi kafa iiriyor.nanc-KukuBu ilerleme gn gibi ortada; ona tm varlmla inanyorum.Eh belki yledir ama bunun varln kim ispat edebilir?Bbrlenme-Alak GnlllkBu iin ustas, hem de biricik ustas benim.Ben neyim, hi ben onlarla bir tutulabilir miyim?Sevgi-KinSizi ok seviyorum.Onun varlndan da hatralarndan da nefret ediyorum.Endie-KaygszlkOna kar o kadar byk bir sevgim var ki...Hh! Ne olacak, aalk yaratk.Kar Durmak-Bovun emekHayr, bana hibir ey yapamazsn.Ne istersen yap, hepsine boyun eeceim.Hayranlk-NefretYarabbi, ne gzellik!Pf! Ne bayalk!Cesaret-Korkuster on, ister yirmi kii olsun, bekliyorum.Eyvah! Grmyor musunuz, hayatmz tehlikede. Zevk Alma-Ac DuymaOh! Ne ho, mis gibi kokuyor.Ay! ok actyorsunuz.Hiddet-Tedbirli DavranmaNasl beni byle yapayalnz brakp gidiyorsunuz ha!Hemen karar vermemek gerek; iyice dnelim.Alay-ArballkSylediklerinizi nasl anlayabilirim? Bunlar birer deha eseri.Size yemin ederim ki sylediklerim ciddidir.rade-ZayflkGece gndz, btn gcmle alacam.Benim savama gcm yok.Hn-Acmaunu iyi bilin ki bu ona ok pahalya mal olacak.Zavall adamlar! Artk onlardan ne isteyebilirim?znt-zntnn GemesiAllahm, nedir bu bama gelenler!ok kr! Artk korkacak bir ey kalmad.Ack Kalplilik-ki YzllkDndm size aka sylyorum.Sizin tarafnzdan beenilmek iin, dnyann btn servetini feda ederdim.stek-steksizlikAh! Eer o benim olsayd!...Aman! Ne yapaym, olmazsa olmasn.Zafer-Yenilgisteklerimin son haddini buldum.Her eyimi kaybettim, erefimi de.Ar Vericilik-BencillikAlnz, alnz. Bana bu kadar yeter.Bakalarndan bana ne! Ben ac ekmeyeyim de...Sabr-SabrszlkAcelemiz yok. stediiniz zaman.abuk olun, kaybedecek bir saniyemiz bile yok!Tehdit-VaatEer byle sylenip duracaksan, ykl karmdan.Neyim varsa hepsini sana vereceim.Hayret-KaytszlkNasl! Siz mi? Sahiden siz misiniz?Pekala zaten byle olaca belliydi.Harekete Geirme-YaptrmaHa gayret! Atl! Bir hamle daha!Hit, hit! Kendinize geliniz, sakin olunuz.Pimanlk-TaknlkGece gndz kendime soruyorum; " Bunu nasl yaptm?" diye.Evet, bunu yapacam ite o kadar.mit-mitsizlikEvet, herkes bu ite kazanacam sylyor.Artk her ey bitti, kurtulu aresi yok ALITIRMA-1

Kurt hemen kadnn zerine atlm, gzn ap kapayncaya kadar kadncaz paralam, yutmu. Meer gnden fazladr am da. Ondan sonra kapy kapam gidip byk annenin yatana yatm, balam Al Balkl ocuu beklemeye. Bir vakit sonra da kz gelip kapy vurmu: "Tak, tak!"-" Kim o?" Kurt'un koca sesini duyan Al Balkl ocuk nce korkmu, sonra byk annesi nezle olmu da ondan sanm cevap vermi: - "Benim! Kznz Al Balkl ocuk! Annemin gnderdii bir kase tereyala birrek getirdim."Kurt sesini biraz daha yumuatarak seslenmi:- "pi eki ver de mandal dversin!" Al balkl ocuk ipi ekmi kap da alm. Kurt ieri girdiini grnce yorgann altna saklanp demi ki:-"rei, tereya kasesini teknenin stne koy da gel koynuma yat." Al Balkl ocuk soyunmu, yataa girmi, sade yatakta, bykannesinin soyunmu halini grnce arm; Kurt'a:1"Bykanne; ne kocaman kollarn var?"2"Seni daha iyi kucaklamak iin yavrum!"1"Bykanne ne kocaman bacaklarn var?"2"Daha hzl komak iin yavrum!"1"Bykanne ne kocaman kulaklarn var?"2"Daha iyi dinlemek iin yavrum."1"Bykanne ne byk ve kocaman gzlerin var?"2"Daha iyi grmek iin yavrum!..."1 "Bykanne ne kocaman dilerin var?2"Seni yemek iin!" demi ve demesiyle, hain Kurt'un Al Balkl ocuunzerine atlp yemesi bir olmu.(CH.Perrault, Al Balkl ocuk, eviren:Vildan Ar Savar.).ALITIRMA-2Biraz sonra okuyacanz rnekte, hocann gl yourt yapabilme dncesi, grnte budalaca bir itir. Ama dikkat edilirse bu anlamsz hareketin arkasnda, insanln snmek bilmeyen midi ve tutkusu gizlidir.Bir gln kenarnda Hoca bir gn. Kendi kendine bir eyler yaparm; Epey yaknlarnda da o gln, Bir adamcazn bir evi varm. Tam da adam geiyormu oradan... Hoca, elinde kak, suya eildii an, Merak etmi sormu; "Hayrola Hoca? Byle kendi kendine bu koskoca Gln kenarnda ne yaparsn ki?" Hemen bir dorulup bakm seninki; Sonra yeniden koyulup iine: "Merak m ettin?.. Biraz byke bir i." "Anladk, byke bir i; ama ne?" "Gle biraz yourt mayas katsam; yle bir iki kak.. Bir tutarsa yaadk." Hibir ey anlamam lkin adam; "Gl, demi, yourt mu olacak yani? Eh Hoca, pek mr adamsn hani! Gl maya tutar m? Olur i mi bu? Gzm ksn sende de akl varsa." Hoca kzm: "Ben bilmez miyim onu? Elbet tutmaz...Ama ya bir tutarsa?..."("Yourt Gl", Nasrettin Hoca'dan.Orhan Veli Kank)(1)- Tam bir hafta oluyor, bir ie kolonya alamadm...(2)- Yok mu?(1)- Hayr, var... Grdm dkkandan alamadm...(2)- Satmyor mu?(1)- Camekana koymu, satmaz olur mu? Naslsa saat uymuyor...(2)-Vapur vakitlerinden olacak.(1)- Hayr yle deil. Garip bir hal!(2)-Anlat, bakalm...(Glmseyerek)(1)- Bir akam geiyordum... Grdm... Erenky kolonyas... Severim... Alaym dedim, elimde yk oktu...Yarn dedim...Ertesi gn ilk vapurla gelmitim...Belki akam geemem diye uradm...Kapalyd...Dkkann yannda bir kundurac var. Sordum. Hem ekicini vurdu hem de "Daha gelmedi, biraz ge gelir" dedi.(2)- Dkkanc bizden mi?(1)- Evet bizden!..O gn le tatilinde gittim.(2)- Yine mi kapal?(1)- Hayr ak, ak ama kaps kilitli. Yine kunduracya sordum. Kalarn kaldrarak "Yemee gitmi olmal".dedi.(2)- Canm, baka dkkanda yok mu?(1)- Elbette var fakat ben buradan almay arzuladm.(2)- Arzu deil, inat!... Sonra?(1)...O gn akam saat drtte kalemden ktm... Doruca soluu orada aldm...Oh! Ak!..eriye girdim. Bir ocuk duruyor... Dedim ki:(1)- Olum u kolonya kaa?(3)- Bilmem.(1)-Usta nerede?(3)- Darya kt...(1)- Nereye gitti?(3)-Bilmiyorum...(1)- abuk gelir deil mi?(3)- Bilmem!(1)- Mutlaka gelir deil mi?(3)- Gelir...(1)- Balk pazarna doru yollandm... teberi aldm... Biraz da Eminn'nde turfanda marul aradm, iki tane de ondan aldm. Elim yine doldu...Vapura gittim...Dn saat ikiydi, uzun uzadya tarif ederek odacy yolladm...Gitti gelmez...Saat , buuk.. En nihayet geldi, geldi ama eli yine bo!..Dedim ki " Ne yaptn?"(1)- Ne yapacam, tam bir saat bekledim... Dkkanda bir ocuk var, ustan nerede diyorum, bilmem, diyor... Derken geldi... Dedim ki u kolonya kaa? On sekiz, dedi... Verdiin mecidiyeyi kardm... Ne mmkn? Camekan bir trl almyor... Skm... O iter, ben iterim, ocuk iter!(2)- Yivleri pas tutmu olacak !Sonra?(1)- Sonras bu!..Yarn gel, al, doramac getireyim de atraym demi... Bu hal btn merakm mucip oldu...Dn bizzat yine uradm...Yine o ocuk!.. "Olum yine ustan yok mu?"dedim. "Yok efendi!" dedi. Ama bu defa nereye gittiini bildi, "imdi doramacya gitti..."dedi. Sen bu hale ne dersin?...(2)- Bugn bir daha ura da artk midini kes!..(Ekal-i Zaman, Nasip olmaz mukadderden ziyade. Ahmet Rasim) Sresi, yani uzunluu, ksal ile ilgili olan "nicelik'i vardr. Kelimelerde bu iki nokta birbirine kartrlmamaldr. Nicelik, bir hecenin uzunluu ve ksal ile ilgilidir. Halbuki "iddet" ise bir hecenin vurgusu ile ilgilidir.Dilimizde sresi uzun olan heceler hep yabanc kelimelerde bulunur.rnek: Katil, cahil, kase, teaml, makbule, edebi, ziya, hazine, Sami, mcadele, muhabir gibi.Bu kelimeler dilimizde yaadka hangi hecelerin sresinin uzun olduunu bilip yanl sylememek iin, kalplarm ve hangi kkten geldiklerini anlamak gerekir. Trkemizde "" nsz kendinden nce gelen nl zerinde etki yaparak bulunduu hecenin uzamasna sebep olur.rnek: Yamur=yaamur, retmen=retmen, ar=aar, alamak=aalamak, ada=aada, bada=baada, aabey=aabey, le=le, bomak=boomak gibilk hecelerde "y"nin de geveyip kendisinden nceki nlye etki yaparak heceyi uzatt grlr.rnek: Byle=bule, yle=ole, yle=ole, sylemek=solemek gibi.ALITIRMA-3Ey Trk Genlii! Birinci vazifen Trk istiklalini Trk cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve mdafaa e tmektir. M evcudiyetinin v e i stikbalinin y egane t emeli b udur. B u temel senin en kymetli hazinendir. stikbalde dahi seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dahili ve harici bedhahlarn olacaktr. Bir gn istiklal ve cumhuriyeti mdafaa mecburiyetine dersen, vazifeye atlmak iin, iinde bulunacan vaziyetin imkan ve eraitini dnmeyeceksin. Bu imkan ve erait ok namusait bir mahiyette tezahr edebilir. stiklal ve cumhuriyetine kast edecekler dmanlar, btn dnyada emsali grlmemi bir galibiyetin mmessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatann btn kaleleri zapt edilmi, btn tersanelerine girilmi, btn ordular datlm ve memleketin her kesi bilfiil igal edilmi olabilir. Btn bu eraitten daha elim ve daha vahim olmak zere memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet, dalalet ve hatta hyanet iinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri ahsi menfaatlerini mstevlilerin siyasi emelleriyle tevhid edebilirler. Millet fakru zaruret iinde harap ve bitap dm olabilir.Ey Trk istikbalinin evlad! te, bu ahval ve erait iinde dahi vazifen, Trk istiklal ve cumhuriyetini kurtarmaktr. Muhta olduun kudret damarlarndaki asil kanda mevcuttur.KEMAL ATATRK (Nutuk, 1927)ALITIRMA-4

OTUZBE YA R Ya otuz be! yolun yars eder.Dante gibi or