D. D.

DIssERTATIO ACADEMICA,

sIsTENs

EXAMEN QUAEsTIONIs, DE PHILOTA,PARMENION1s FILIO,

HABITAE,

QUAM

ANNUENT. AMPLIss. FAC. PHIL. ABOENsPUBLICO EXAMINI sUBJICIUNT

LAURENTIUs WADELL,PHIL. MAG.

IsACUs IFADELL,sTIPEND. REG,, sMOLANDI.

IN AVDls. M1N. die XIV, MAJI A R. s. MDCCXC1F.

Horis A. M. solitis,

A BOAE,Typis Frlnckeluanis.

te ■

sKONUX GENs

TRO- MAN,GENER 4L ATOCH

LANDsHOLDINGEN- osver ABO - och BJOR NEBORGs-LAN , samt ALAND ,

B6GFALB0RNE HEIiRN

Herr ERNsTvon IF1LLEBRAND ,

Tillagms dessa blad i alldradjupcisle odmjukhet

asHQGFALBORNE HERR GENERAL MAERENs

acb LANDsH0LD1NGENs

A!sei‘ - &dmjukajie Tjenare,IRAE WADELL.

§• t'

\/| acedonum Regis Alexandri, cui titulum Ma-XV A. GN j quondam addidit adulatorum cohors, vi-tam considerantes, praesertim ab eo tempore, quoPhilippum dedignatus Patrem, Jovis Hammonis siliussalutari voluit, multa quidem sortitudinis, plura ta-men temeritatis, pauca prudentia?, & nulla sere ge-ncrosi animi in iplo deprehendimus specimina. Fla-gellum generis humani haud immerito dixeris huncPrincipem, qui, sicut gentes tam cognitas, quam ignotasbello lacessivit, ut vanam consequeretur gloriam; itaetjam cives suos, immo amicos intimae admissionis, subinduciis & in festivis sollemnitatibus serocitati suae atqueambitioni, praeter sas & aequum, horrendum in mo-dum saepe immolavit. Quemadmodum enim secun-dae fortunae, quae cuncta i piius molimina comitaba-tur, aura elatus, Diviuos sibi poscebat honores;' itaex vanitatis suac culmine illos maxime persequeba-tur, quos vel suspicabatur, malesanaiq hanc arrogan-

4

tiam aegris 1'aturos animis.. Id quod inter alios, adsuam usque internecionem experta suit inclyta Par-mentonis familia. Do supremo hocee exercitus Ma-cedonici Duce tale telliraonium, quod in praeclaris,quas in antecedentibus recensuerat, ejus facinoribusest fundatum, adsert Curtius, possquam nesariamejus necem exposuisset: Hic exitus Parmentonis suit,militice dornique clari viri. Multa sine Rege prosipere.Rex sine illo nihil magna rei gejsierat. Felicissimo Regi,& omnia adfortunaesio ce exigenti modumsiatissiecit. LXXnatus annos , juvenis, ducis & siccpe etjam gregarii mi-litis, munia explevit: aeer consido, manu sirenuus, carusPrincipibus , vulgo militum acceptior sio). Taceo aliaquae in Parmentonem cumulat elogia Curtius, quaelingula eo collineant, ut offendant, i-psum suisse inRegem praecipua side, optimeque de eo meritum. Pa-trem in bellum Persicum comitabantur tres egregiisilii, quorum minimus natu Philotas, Regi interceteros amicos carissimus, adeo ut omnium etjam ar-canorum ipsum consutueret arbitrum, & equitatui Ma-cedonico, optimee exercitus parti , ac Principibus nobi/is-simee juventutis ipsum unum prrejiceret Alexander , siala-tem, sipem ac viHoriam siuam fidei ejus suseteeque commit-tens; quemadmodum Rex ipse apud Curtium (bj sa-tetur. Quo quidem familiaritatis sastigio nec indi-gnus erat Philotas, qui vicisssm ita se gessit, ut suomerito gratiam Regis sui diu retineret, adeo ut ne

5

(ju iem in invidiam Regis nimium suspicacis per Ion-*gum satis temporis intervallum incideret.

(a) Vid. Histor, Lihr. VII. C. 2. §. 33.(b) Vid, Lihr. VI. C, 9, §. 21.

§. rt.Enimvero qtiarn levi momento humana quaevis

mutentur, & quam exiguum nonnunquam Iit inter-vallum inter summum honorem & exquisitistimmncruciatum, vel sito exemplo satis comprobat modonominatus Philotas. scilicet Uynatius quidam, modi-cae apud Regem Alexandrum auctoritatis & gratiae,slagrabat, pudet dicere, amore exoleti, cui Nicoma-eho erat nomen, & ut eundem sibi eo magis devin-ciret, ipsi, cujus sidem sibi per sanctissimum jusjuran-dum obstrinxerat, aperuit, insidias Regi in tertiuminde diem esse comparatas, hujusque consini partici-pes esse iliullres Viros, Demetrium, corporis Regiscustodem, Peucolaum, Nicanorem, Aphoebetum, Lo-ceum, Dioxenum, Archepolim & Amyntam. HaecNicomachus, qui sidem in parricidio datam haud ser-vandam esse, recte exisiimavit; actus enim per se vi-tiosus non accipit Vim per accedens jusjurandum, re-sert fratri Cebalino, qui talia molimina protinus Phi-lotae aperit, rogitans, ut ipse Regem salutis suas inancipiti bocae rerum articulo admoneret. Mox igi-tur ad Regem, a quo digressus suerat, revertitur

6

Philotas; sed multo invicem de aliis rebus consumtosennone, nihil eorum, quae a Cebalino cognoverat,nuntiat. Postera die iterum Philotam, Regis tento-rium introiturum, insidiarum, quae parari dicebantur,admonet Cebalinus; sed ne tum quidem munus sibicommissum exsequitur hic Regis amicus. Cum ita-que Philotas hos modo in suspicionem Cebalini venis-set, hic nobili Juveni, cui jVletron nomen erat, quan-tum lectus moliebatur, aperit, qui protinus Regi, quaeab indice acceperat, offendit. Quaestione habita, Rexcognovit, conspirationem ante biduum suisse Philotaea Cebalino detectam, quod nec ipse dissitebatur: sedcum sidem non haberet scorti sermoni, timeretque,ne jurgium inter amatorem & exoletum non sine a-iiorum rilti Regi exponeret, noluit inflecta adeo nar-ratione hilaria Optimi Regis turbare. Complexusdeinde Regem orare coepit, ut praeteritam vitam po-tius, quam culpam, silentii quidem, non facti ullius,intueretur. Quibus Rex, ut videbatur, commotus,supplici Philotae dextram in pignus reconciliatae gra-tiae dedit, dicens, Contemtum magis , quam celatum in-dicium esse, Jibi videri , uti habet Curtius Hisl. Libr.VI. Cap. y.

§• 1«.

His autem nondum peracta suit frena. Quam-vis enim Philotas in gratiam Alexandri rediisse vide-

7

ivtur, & extra periculi aleam politus, Rex tamen y

quem vel siiae siusipicionis exagitabant suriae vel inimi-corum Philotae machinationes exasperabant, inficioPhilota, conlilium a*micorum paulo posit convocavit.Morum plerique & Parmenionem & Philotam tampropter auctoritatem, qua in exercitu gaudebant,quam propter gratiam, qua uterque apud Regem va-lebat, internecino odio persiequebantur, ideoque deoccalione, utrumque opprimendi diu quaesita & tan-dem oblata, sibi in simi gratulabantur. Cebalinumdeinceps intromissium Rex, quae de conspiratione &

Philota cognoverat, exponere jubet; quo facto, con-liliarii convocati, siangvinemque sidentes, Philotamnondum auditum, non sidum reum agunt, sied etjamconjurationis ipsiutn vel auctorem vel sialtem partici-pem habent, unanimes igitur decernunt, quaestionemde ipsio habendam essie, ut tanti (celeris siocios indica-re cogeretur. Atque ut isthsec molimina tanto magiscelarentur, Rex Philotam ad ultimas & serales omni-no epulas admisit, & non caenare modo, (ed etjamfamiliariter colloqui cum eo, quem damnaverat, siu-sitinuit.. sed blande a sie dimissium, domi tranquilledecumbentem, & alto siopore oppressium, noctu com-prehensium, catenis injectis vinctum & obsioleto ami-culo velatum probe siervari Rex jussit. Dyranus, voT

luntaria morte sata siua praeoccupaverat, ceteri, quisiupererant, indices asios consipirationis siocios nomi-nabant, nemo autem conjuratorum Philotam egit reum.

8

§. IV.Quamvis autem Alexander ingenti in Macedo-

nas gauderet potestate, ex tenore tamen legum Pa-triae luae fundamentalium neminem pro arbitrio con-demnare potuit; de capitalibus enim rebus ex vetustoMacedonum jure inquirebat exercitus tempore belli;sicut in pace ros majoris momenti ad populum dese-rebantur. Nihil enim valebat potestas Regum, nislpostulatis .eorum auctoritatem addidissent exercitusaut populi suffragia. Cum igitur PhHotam e mediosublatum anxie cuperet Alexander, omnibus, quae ex-cogitare sagacitas siia potuit, artisiciis utebatur, ad i-racundiam militum in ipsum concitandam. Convo-cata enim militum concione, primum in medium pro-serri jussit consossum Dymni corpus; ipse aliquandiuattonito stupentique similis stetit, tum graviter inge-rniscit & deinde veluti horrore victus, strictim indi-cat, se structis sibi insidus poene e medio sublatumsuisse: postea auctores tanti facinoris nominat Par-meniooem & Philotam, qui alios sibi ejusdem conspi-rationis socios adsumlerant, inter quos suit etjam.Dytnnns, cujus exanime corpus adspicerent, qui ca-ptus & ad Regem deducendus violentas sibi ipsi intu-lerat manus, ne quEestioni., sicut meruerat, subjice-retur. Momenta accusationis haec suerunt praecipua:Quod Philotas non detexerit Regi insidus, quas ini-mici j meditabantur, quamvis Cebalinus easdem tem-pestiye indlcasset 6c iterata vice rogasset, ut Regem

9

saceret omnium certiorem: Quod Dyrani spontaneamors indicaret, metum non suisse vanum: Quod Phi-lotas, gratia Regis ad surnmos honores provectus,altiora spiraret & regnum Macedonias adsectator, sciensAlexandri orbitatem: hujus parrici-dii esset particeps, probat ex intercepta ejus ad Fi-lios epistola, cujus summa haec erat: Primum vestricuram agite , deinde vejtrorum , sio enim quee deshiavi-mus, efficiemus. Denique commemorat, Pbilotam o-lim coluisse amicitiam cum hominibus sibi inimicissi-mis, quos nominat, nec aequo animo tulisse Divinos,quos obtinuisset, honores, sed rescripsisse: se quidemRegi gratulari , quod in Deorum numerum esset receptus,ceterum misereri eorum, quibus vivendum esset sub eo,qui modum hominis excederet. Tandem Rex comme-morat ingentia benesicia tam in Parmenionem, quar»in Philotam a se collata, atque Pbilotam provocat,ut sese desendat, statim vero ipsum graviter increpat,quod non Macedonica lingua, sed alia, ea scilicet, quain ipso accusando usus suerat Alexander, suam pro-serret desensionem.

§• V.A summo honorum sastigio ad insimum humanos

sortis sastidium intra paucas admodum horas dejectusPhilotas, in trilHsllmo hocce vitae articulo nec sibitamen, nec caussae Tuae desuit, sed ad praecipua accu-sationis momenta ita respondit, ut eadem diluisse vi-

10

deretur. Primo provocat ad eosdem testes, quos iaconcionem produxerat Rex, quorum nemo Philotamvel ut sceleris confortem, nedum ut conspiradonis au-ctorem nominaverat, immo quamvis equuleo imposi-ti suissent, ut veritas a consinis extorqueretur, ne ul-lus tamen Philotam accusevit, quamvis nemo parcatmorituro, nec cuiquam moriturus. Nec Cebalinusarcanum hujus conjurationis fidei Philotae committe-re potuisset, si frater illius Nicomachus ipsum in con-juratorum numerum retulisset. Remanet tamen ad-huc scrupulus, quare Philotas intentatum slagitiumstatim, ubi illud rescivit, non detexerit. Haud dissi-tetur Philotas, negligenter hoc a se factum suisse, sedsiraul asserit, Regem sibi supplici hanc socordiam moxcondonasse, dextram suara in pignus reconciliataegratiae dedisse, atque convivio familiariter excepisse.Nescit igitur, quamobrem jam accusetur, an propterpriorem negligentiam, cujus veniam dudum obtinuis#set, vel propter aliud novum facinus? si hoc, quaerit,quid demum proxima nocte, postquam a Regis men-sa digressus suerat, patrasset, quod animum ejus mu-tare potuisset? si objectae conspirationis vulnus inpraecordiis Regis sui interea recruduisset, uon dissi-mulat, nova sibi in sui desensionem es se argumenta,quibus non sidum innocentiam suara probare, sed su-spicionem etjam a se amoliri posset. Erat enim, dumcomprehendebatur, alto sopore oppressus, tam suainnocentia, quam Regis dextra securus, dum mali

11

cujusdam sibi consinis semper obstrepat considentia,nec dormire eos Tinae. Praeterea si objectae conspira-tionis auctor vel socius snisset, statim praeoccupassetomnes indices, ne ipse proveniretur. Cebalinum igi-tur confestim e medio tollendum curasset, quod facil-limum, nec in ultimo vitae periculo constitutus Regipepercisset, dum sidus cubiculum hujus intrasset, ser-ro cinctus. Adhaec ex toto exercitu aliquem provo-cat, qui testari posset, quod muneribus, studiis autpromissis ipsum sibi devincire annisus fuerit, qualiseorum est mos, qui altiora spirant. Posthaec dupli-cem adsert caussam, quare facinus ad se delatum Re-gi e vestigio non detexerit, tum quod levis admodumesset index, cui tanto minus crederet Alexander, quodnec sidem habuisset Patri Parmenioni, admodum ro-ganti , ut a Philippo Medico sibi caveret, nec sibi, cum,quae audierat, detulisset, sed cum ludibrio credulita-tis suisse repulsum; tum quod, si ex indicio Cebaliniquosdam norainasset, quos plene convincere non pos-set, procul dubio suisset accusatus, quod innocentescives opprimere studeret. Quid igitur saceret, invi-sus dum indicat, suspectus dum tacet? Cetera accusa-tionis momenta pari facilitate diluit Philotas, dicens:se uti lingua communi, tum quod nativus sermo com-mercio cum aliis gentibus exolevisset, tum ut ab illisintelligeretur, qui de ipso judicium serrent: sceleraamicorum, jampridem suppliciis adsectorura, sibi in-nocenti nec eorundem socio, sasva aequitate, objici &

12

imputari non posse: De impetrata apotlieosi quid sen-tiret, ex jure familiaritatis Regi libere scripsisse, noade Rege, id quod non ex invidia factum, sed quod im-pense pro Rege timeret, digniorem sibi Alexandrumvisum, qui Jovis stirpem tacitus agnosceret, quam quipraedicatione jactaret. Quantumvis igitur magna es-set Alexandri in exercitum auctoritas, magis tamenhic, ut videtur, commotus suit mascula Philotae de-sensione, quam Regis accusatione; quare nisi seroxquidam Dux novis convitiis bilem exercitus, qui sul-mina irati Regis extimescebat, contra Philotain denuoexasperasset, incertum est, quem exitum habuissethaec tragoedia. Philotas igitur nullius sceleris convi-ctus, equuleo suit impositus, in quo, cum quaestionipraeessent acerbissimi illius inimici, exquisitissimos o-mnis generis cruciatus diu susiinuit, suam testans in-nocentiam; ad postremum autem exhaustus verberumac dolorum, qui humanam omnino superabant con-stantiam, acerbitate, siagitium, cujus accusabatur, inse & in Patrem consingit, quo facto, ipse atque ceteria Nicomacho nominati ab exercitu lapidibus obruuntur.

§• VI.Atque haec ipsa sunt criminis illius momenta,

propter quae condemnatus suit Philotas, unus ex prae-cipuis Regis Alexandri amicis, in cujus quaestionisatque sententiae moralitatem ex instituti tenore nuncpaucis inquiremus. Et primo quidem considerandum

13

est, qualis fuerit Phitotae vita & animi character. E-rat igitur magni illius Herois Parmenionis silius, in-dulgenter nimis a Patre educatus, cui sicut secundafortuna constanter saverat, ita bonorum saseine ca-ptus, (ibi ipsi plus satis tribuit. In cunctis spietsdidiusiese gessit, quam ut ceteri talem pompam & arro-gantiam aequis serre posseot animis, quorum proindeinvidiam in se concitavit. Vidit hoc prudens ipse Par-menio, quamobrem silio sastidioso subinde dixisse ser-tur: Mi sili, modestius te gere, seu ut Graece haec To-nant: u ttxi, pol yive. Impedire tamen salubriadeo consitio non potuit, quin Philotas, sui securus,de aliis liberius quam par erat, loqueretur. sic dis-serens aliquando cum Antigona semina, cujus amoreslagrabat, in haec erumpit verba: Quid , quceso , suissetPhilippus sine Parmentone

, aut quid esjet Alexander si-ne Philota. Novus hicce Deus, adjutus licet a ssove Ham-mone, parum valebit , si pater & ego nos illi oppona-mus (a). Hos & alios ejusdem generis causiicossal.es, ad Regem Alexandrum detulerant adulatores,tu, bilem hujus commoverent; sed quum Philotas pro-be sciret genio Regis sui sese accommodare, sua pra-sentia omnes livoris nebulas statrm dis si pavit. Qua-re Alexander capitalem deinceps actionem contraPhilotam instituens, ne verbo quidem memorat, quidde licentiosis ejus verbis & factis jam pridem ab aliiscognoverat. Ex quibus patet, inculpatam minimesuisse vitam Philota’, qnr tamen leviores vitiorum

14

maculas •bstersit studio, quo Regi suo suit devotissi-rnus, & alias aliasque voluptatum ac delectationummaterias ipsi jugiter procuravit.

ii) Vid. Plutarcbtttn in Vita Alexandri, p. 109, 110 ses.ed.Lips. 1776.

i vn.Porro erit dispiciendum: An verislmile sit, Fili-

lotam vel auctorem vel saltem aliis suisse socium in-sidiarura, quae in Regem parabantur? Neutrum pro-secto tuto adsirraari potessi In rebus enim facti slan-dum omnino erit eorum testimonio, qui rem vel ge-rendam velgestara probe nosiere supponuntur; Enim-vero nemo eorum, qui participes intentati parricidiisuerunt, nominavit Philotam ut socium, nedum ut au-ctorem conspirationis. Nec sibi quisquam persvade-bit, Cebalinum iterata vice aperuisse Philotae, quas afratre Nicomacho cognoverat, si vel subodorari po-

ipsum ex conjuratorum numero suisse. Dicatforte quispiam, Philotae nomen suisse praetenuis simi,quod hujus potentiam & apud Regem auctoritatemomnes extimescerent. Ita quidem esse potuit in ini-tio actionis, sed quum paullo post & in principio quae-stionis, de Philota habendae, singuli comperirent, Du-cem hunc prius condemnatum a Rege, quam accusa-tum suisse, metus oppressionis aberat, adeoque parri-cidas ipsum una secum ruina involvere non dubitas-sent, si modo salva considentia potuissent, probe gnari,

*

15

rem Regi gratissiraam ita facturos. Praeterea si Phi-lotas aditum sibi ad imperium Macedoniae, spreta A-lexandri orbitate, hisce insidus parare voiuisset, idquod ipsi ab Augusto accusatore objiciebatur, proculdubio jam e longinquo vel sua humanitate vel largismuneribus praecipuos ducum ac militum sibi reddereobsirictissimos tentasset, quin & in ancipitem fortunaecasiun sese composuisset, quorum tamen utrumque a-deo neglexit, ut ad Regis exemplum in diem viveret»suas magis voluptates, quam populi auram eurans. Hisaccedit, quod Philotas, si parricidium peractum con-cupivisset, tam Cebalinura, qui idem detegere studebat,quam Regem ipsum protinus e medio sustulisset, prae-sertim quum opportuna satis occasio utrumque ambi-tioni suae immolandi non desuisset: vel si isthoc nimisdurum ipsi suisset visum, suga ad Patrem e vestigio di-recta, saluti suae consuluisset. sed hos a sontibus com-muniter receptos modos, vitae pericula & promeritaspoenas esfugiendi, adspernatus, quieti ac somno sese de-dit, tam sua conscientia, quam Regis dextra securus.Ex singulis itaque circumstantiarum momentis, vel insummam computatis, verisimilis nulla emergit suspicio,quod Philotas vel auctor vel socius insidiarum, quaeRegi parabantur, fuerit.

$. VIII.Non tamen ab omni culpa liberandus est Philotas,

quod insidias, quae strui audiverat, st quarum indicem

16

habebat Cebalinum, Regi non detexeram, quamvis C<?-balinus hoc ipsum iterata vice rogasset, &: praesentissi-mum adesse periculum, monsirasset. Nam ini reticetfactum, quod ex officii tenore manisesiaret, non imme-rito praesumitur, scelus istud approbare 5 ac proindetanto graviorem promeretur poenam, quanto atrociuscensetur delictum, quod quidem rescivit, attamen siveex animi levitate sive ex malitia reticuit. In propositoautem casu periclitabatur vita ipsius Regis Alexandri,qua, velut cardine, salus omnium Macedonum immoipsius Philotae vertebatur, adeoque silentium ejus gra-vissirno delicto erit asquiparandum. Minuitur tamenquodammodo apud aequos rerum aestimatores atrocishujus facti culpa, quodPhilotas, dum alios similes rumo-res Regi pridem ex officio detulisset, cum ludibrio &

qui nugas tantummodo narraret, repudiatus suisset, 5-deoque etjam in praesenti casu potius contemserit indi-cium, quam ipsum celaverit. Non tamen omnem aseremovet culpam Philotas, dura urget, leviorem sibi vi-sum indicii auctorem, jurgia inter amatorem & exole-tum narrantem, quam ut sidem illi haberet: non enimPhilotae conveniebat, auctoritatem indicis ponderare,sed Regi, ad quem, quas compererat, deserre debuit; natnlevibus saepe momentissumma verti consiat, &vel uniusinsidus patere Regem. Esso, quod Rex Alexander ca-chinno iterum excepisset hoc indicium; attamen Phi-lotas eodem detecto satissecisset officiis tam boni civisquam amici, atque se ipsum ab omni suspicionis culpa

17

r

in isto rerum articulo liberasset. sed veritus salicti;Philotas, ne, si salsa aut probatu dissicilia narrasset, re-us ageretur, quasi qui innoxios cives Tuae potius ambi-tioni, quam Regis siecuritati immolare cuperet, quaequidem excusiatio ingeniosia magis est, quam valida.Potuissiet enim Philotas, impetrata prius Regis venia,ad ipsium introducere Cebalinum, ut coram illo pleneexponeret, quid a siratre Nicomacho accepissiet, de ce-tero tam indicem hunc, quam consipirationis siocios siliaefortunae & Alexandri arbitrio relinquens. sicuti ita-que Philotas ne sie ipsium quidem a culpa silentii intem-pe sili vi immunem agnovit, ita magnanimitati Regisconveniebat, veteri amico, veritatem siatim siassio &r cri-minis condonationem siuppliciter petenti, siocordiam hacoccasione generosie remittere; praesiertim quum nulliussiceleris essiet convictus, & ne quidem ex merito siu-spectus.

§. IX.Ita nobiscum, ut siperamus, opinabuntur quotquot

humanitatis amicitiae jura migrare, sibi religioni du-cunt: ita etjam judicandum es sie censiuit in initio ipsie A-lexander, aperte prosiessius, contemtum magis, quamcelatum indicium sibi videri: ideoque siupplici Philotaein pignus reconciliata? gratiae dextram porrexit. Pau-cis autem horis interjectis idem Alexander, adsiectuumturbine in transversium actus, in caussia amici minimeut Regem magnanimum siesie gessit. Nullo enimaequi-tatis siuco incrusiari potest factum , quod Philota a coe-

18

ira dimisso aeque ihscio , consiHunl quorundam- arifica-rUm clam convocaret, quorum tantum non omnes m-

ternecino prorsus odio Ducem hunc prosequeb-antur,eorum sententiam de Philotae facto postulans : qui (in-acti in eo elaborabant, non ut facinoris objecti gravita-

tem ex circumflandarum momentis ponderarent, sedpotius ut quamlibet rimam in gratiam cum Rege rede-undi penitus obstruerent. Facile hoc impetrarunt a

qui sibi serociter propoiuerat, amicum etjam in-noxium contra sidem nuperrime datam opprimere.stilla igitur habita pristinoe dignitatis ratione, i hilotam,manibus posl tergum religatis, obsoleto amiculo vixtectum, in concionem exercitus protrahi jussit. Lt li-cet Philotas coram exercitu lic verba secisset, ut accu-sationis momenta dilueret, suamque in objecto sibi con-spirationis consortio oslenderet innocentiam , eq tamen

Ventum esl, ut equuleo imponeretur, quaestionique deipso habendae Rex praesiceret aceri imos in Parmeniq-nis familiam inimicos, qui V irum nobilissimum ulti-mis, quos humana excogitare potuit serocitas, crucia-tibus, igne, serro & verberibus, jam non ad qi.actionem,sed ad poenam, dilaniare secerunt; ita ut intumescenteulceribus corpore slagellorum ictus nudis ossibus incute-rentur., satigatis denique tortoribus, ipsi quoque, quiqusestioni praeerant, hastis os cculosque rei everbera-rent. stupere omnino mihi videtur non sidum Imma-nitas, sed ipsa etjam feritas ad exquisitum adeo sup-plicium.

19

§. X.Qulcquid sit, dicat adhuc forte quispiam, a tru-

culenta isthac scena discedens: attamen Philotas ad po-stremum ex sua consessione una cum Patie Parmenio-ne suit condemnatus. Dic autem, sodes, qualis haecfuerit? Prosecto non spontanea, non argumentis elici-ta probabilibus, sed mechanicis instrumentis extorta.

Ad summum enim gradum processerant cruciatuumgenera, antequam quidquam dixit reus. Victus tan-

dem dolorum magnitudine petiit,, ut aliquantisper ces-sarent cruciatus, quo spiritum colligeret, & aliquiddeinceps proserret. Remotis igitur tortoribus, quiddicere debeat, ignorare sese in isto corporis & animideliquio suit prosessus: Dic igitur, inquit Cratero ini-mico suo, quid me velis dicere. Arcessitis rursus tor-

toribus, narrationem quaedam exorsus esi, vel ideoquam maxime suspectam,- quod ab homine mortuo,qui interrogari non poterat, tota rei series repeteretur,de parricidii autem crimine, quod ei objiciebatur, con-stanter negat, donec tandem novis, eisdemqne csltimiscruciatibus, ut idem quoque consiteatur, adigitur. A-gnoscit quidem postridie, quae in tormentis antea dixe-rat, sed postquam ei vivendi nec spes, nec caussa, nec

cupido amplius esset relicta. Enimvero hoc modo &

in tali articulo aliquid consiteri, reapse nihil est aliud,quam dissiteri. Bene enim Cicero (aj: Tormenta gu-bernat dolor

,moderatur natura cujusque tam animi quam

corporis: regit quasitor , slediit libido , corrumpit spes ,

20

infirmat metus, «i in tot rerum angujliis nihil veritati Io~id relinquatur. Quare etjani qusesiiones, per equuleumhabendae, sicut ab humanitate remotae, ita ab optimisEuropae Principibus, qui generis nostri deliciae meritoaudiunt, haud ita pridem suerunt abrqgatae, qui etjamsibidictum putant, quodTragicus in Octavio adsert(b):

Pulchrum eminere esl inter illujires Piros,Considere Patriaparcere adfliBis, seraCade abjlinere, tempus atque ira dare,Orbi quietem, Jeculo pacem sio,Bae summa virtus, petitur hac calum via.

(a) in Orat, pro sulla, Cap, 28.(.b) Vid, seneca in OsIavio.

s. D. G.