Diuretik Ilaclar

8/14/2019 Diuretik Ilaclar

1/35

DRETK LALAR


2/35

- drar hacmini, daha dorusu idrar itrah hzn artranilalaradiretik ilalar ad verilir.

- Bu ilalar bbreklerde nefronlar ve toplayc tbllerietkilemek suretiyle su reabsorbsiyonunu azaltarak,karlan idrarn hacmini artrrlar.

- ou primer olarak sodyum iyonunun, bbrek tbllerinde reabsorbsiyonunu azaltrlar.- Diretiklerin bu etkisinenatriretik etki denir.- Sonu olarak, net sodyum ve net su itrahn artrrlar.- Esas olarak vcuttan sodyum iyonunun atlmasn

artrmak iin kullanlmaktadr.- Son ama, eer varsa, demi ortadan kaldrmaktr.


3/35

- Proksimal tbllerde, sodyum ve suyun %60-70'i reabsorbeedilir.

- Proksimal tbllerde potasyum reabsorbsiyonu aktif bir proestir ve potasyum burada tama yakn bir ekilde reabsorbeedilir.

- drar iindeki glukozun ve amino asidlerin tm ile fosfatn byk ksmda buradan aktif transportla reabsorbsiyona urar.

- Henle kvrmnn inen (ince) kolundan sadece pasif sureabsorbsiyonu olur.- Henle kvrmnn kan kolunun kaln ksmnda, lmenden

peritbler arala doru sodyum/potasyum/2-klorr kotransportu olur.

- Saylan drt iyon aktif transportla reabsorbsiyona urarlar.


4/35

- Distal tbller, sodyum reabsorbsiyon kapasitesi ok dk olan bir nefron blmdr.

- Burada sodyum zel kanallar aracl ile absorbe olur.- Diretik ilalarn nefronun proksimalinde sodyum

reabsorbsiyonunu azaltmalar, toplayc tblleregelen svda sodyum konsantrasyonunu artrr;- Sonuta bu ksmdan sodyum reabsorbsiyonu ve bu

buna karlk potasyum kayb artar.- Bu olay diretik ilalarn hipokalemi yapmalarnn

temelini oluturur.


5/35

DRETKLERN ETK YERLERDiretik ilalar etki yerlerine gre yle snflandrlabilirler:

1) Primer etkileri proksimal tbl zerine olanlar: Karbonik anhidraz inhibitrleri, osmotik etkili diretikler, ksantintrevleri.

2) Primer etkileri Henle kvrm zerine olanlar (kvrmdiretikleri): Furosemid, bumetanid, etakrinik asid, civaldiretikler.

- Bunlar en gl diretiklerdir.3) Primer etkileri distal tbl zerine olanlar: Tiazid grubu

diretikler ve tiazid-benzeri diretikler (Klortalidon, klopamid,

mefrusid, metazalon)'dur.4) Primer etkileri kortikal toplayc tbller zerine olanlar: Aldosteron antagonistleri (sprinolakton ve kanrenon), triamterenve amilorid'dir.

- Bunlara potasyum tutucu diretikler ad verilir .


6/35

DRETKLERN SINIFLANDIRILMASI1) Karbonik Anhidraz nhibitrleri

2) Tiazid Grubu Diretikler3) Kvrm Diretikleri4) Potasyum Tutucu Diretikler

5) Osmotik Diretikler


7/35

1) Karbonik Anhidraz nhibitrleri- Zayf natriretik ve diretik etki gsterirler.- Fraksiyonel sodyum itrah deerini %2-4'e kadar karabilirler.-Primer etki yerlerinin proksimal tbller olduu gsterilmitir.- Henle kvrmn etkilemezler.- Bu grup ilalarn ilk bulunan ve prototipiasetazolamid 'dir.

- Karbonik anhidraz ok nemli bir enzimdir, nk bbreinalkalileri tasarruf etmesini, asid idrar karmasn ve byleceekstraselller svnn asid-baz dengesini korumasn salar.

- Karbonik anhidraz reaksiyonu sonucu su ve CO2'den H+ ve HCO3- oluur.

- H+ tbl lmenine salglanr; bunun karlnda sodyum iyonulmenden hcreye alnr (H+ -Na+ deitokuu).- Bu sayede idrarla net H+ kayb salanr.- Bugn en fazla glokom tedavisinde kullanlrlar .


8/35

ASETAZOLAMD

- Mide-barsak kanalndan kolaylkla absorbe edilir.- Salglama suretiyle proksimal tbllerden itrahedilerek elimine edilir.

- Tbl hcrelerini lmene bakan yzlerinden etkiler; bunedenle lmene salglanmas etkinliini ynndennemlidir.

- drar hacmini alnndan ksa bir sre sonra ykseltir;idrar iinde itrah edilen sodyum, potasyum ve bikarbonat miktarn artrr, klorr miktarn azaltr.

- Anoreksi, kilo kayb, gastrointestinel bozukluklar,gszlk, libido kayb ve impotens yapabilirler.


9/35

2) Tiazid Grubu Diretikler

- Bunlarabenzotiadizin trevleri ad da verilir.- Diretik etki iin C-7'de serbest bir slfonamidgrubunun bulunmas gerekir.

- Diretik etkilerinin derecesi furosemid, etakrinik asidve bumetanid gibi Henle kvrmn etkileyenilalarnkinden dk, dier diretiklerinkinden isefazladr.

- Fraksiyonel sodyum itrahn %10'a kadar kartabilirler.

- Primer etki yeri, distal tbln n ksmdr.- Distal tblde sodyum ve klorr reabsorbsiyonunu

azaltrlar.


10/35

- Distal tblden olan aktif kalsiyum reabsorbsiyonunu artrrlar;sonuta kalsiyum itrahn azaltrlar.

- Tbl epitelinin karbonik anhidraz enzimini inhibe ederler,fakat vcut svlarnn ve idrarn pH'snda, asetazolamid ve benzeri ilalar kadar belirgin bir deiiklik yapmazlar.

- Toplayc tbllere, potasyum salglanmasn artrrlar.- Uzun sren tiazid tedavisi srasnda hipokalemi abuk balar ve

doza baml olarak artar.- Fazla demli ve sk tuzsuz diyet uygulanan hastalarda, tiazidler

demsiz hipertansiyonlu hastalara gre daha fazla hipokalemiyaparlar.

- Tiazid grubu ilalarnantihipertansif etkisi vardr.- Kan basncndaki dmenin, vazodilatr etkiye bal olmasmuhtemeldir.

- Tiazidlerin diretik etkilerinden ksmen bamsz bir antihipertansif etkilerinin mevcut olduu sylenebilir.


11/35

Farmakokinetik zellikleri:- Tiazidlerin ou mide-barsak kanalndan %50-65

orannda absorbe edilirler.- Absorbsiyon oran bireyler arasnda deikenlik

gsterir.- Absorbsiyon oran hidroflumetiazid ile en az %50,

bendroflumetiazid ile yaklak %100 ve klortalidonile %65'tir.

- Baz tiazidlerin eliminasyonu, fazla deimeden bbreklerden proksimal tbllerden salglanmak suretiyle olur.


12/35


13/35

Yan Tesirleri- En sk grlen yan tesirlerinden biri sv ve elektrolit dengesini

bozmalardr.- Hipokalemi veya hipokalemik alkaloz, hiponatremi,hiperrisemi, hiperglisemi, hiperlipidemi ve hipomagnezemi

yapabilirler.- Nadir olarak trombositopenik purpura, agranlositoz, ciltte

vasklit ve akut pankreatit yaptklar bildirilmitir.- Ciltte alerjik dkntler yapabilirler.- Gebeye ve yenidoana verildiklerinde neonatal sarlda

artrabilirler.- Plasentay ap ftal dolama geerler; ftus ynnden

gvenilirlikleri saptanmamtr.- Ste geip bebei etkileyebilirler.- Kalp glikozidlerini alan hastalarda, tiazidlerin hipokalemi

yapmalar nedeniyle dijital dozunun, mutad dozun yarsnaindirilmasi tavsiye edilir.


14/35

TAZD-BENZER DRETKLER - Bunlar tiazidler gibi molekllerinde bir serbest

slfonamid grubu ieren, ve farmakolojik profili bakmndan tiazidlere benzeyen ilalardr.

- Etki sreleri uzundur ve gnde bir kez verilirler.- Bu gruptaki ilalar klortalidon, klopamid, kinetazon,mefrusid ve metazalon 'dur.

- Klortalidon ilerinde en uzun etki sreli olandr.

- Kanda alyuvarlara balanr ve bbreklerdendeimeden, yava itrah edilir.


15/35

3) Kvrm Diretikleri

FUROSEMD- Bir organik asiddir.- Kvrm diretikleri iinde aadaki stnlkleri

nedeniyle fazla tercih edilen gl bir diretiktir.

1) Doz-cevap erisi fazla dik deildir ve kademeli bir diretik cevap elde edilmesine olanak verir 2) .V. verili iin daha elverilidir.3) Daha az ototoksiktir (i kulak zerinde).4) Gerek oral ve gerekse i.v. verilite daha az

gastrointestinal yan tesir yapar.5) Alkaloz yapma eilimi daha azdr.


16/35

- Primer etki yeri, Henle kvrmnn kan kolunun kalnksmdr; orada sodyum/potasyum/2-klorr kotransportunu gl bir ekilde inhibe eder.

- Direz olumasnda furosemidin bbrektehemodinamik deiikliklere neden olmasnn ufak lde de olsa katks vardr.

- Bbrek damarlarnda vazodilatasyon yapar; bu etki, bbrekte PGE2 sentezini artrmasna baldr.

- ndometasin ve aspirin furosemidin diretik ve

natriretik etkinliini azaltrlar.- Fraksiyonel sodyum itrahn %40'a kadar kartabilir.- Potasyum kaybnda artrr.


17/35

- Belirgin derecedehipovolemi (hacim deplesyonu),dehidratasyon, hiponatremi, hipokalemi vehipokloremik alkaloz yapabilir.

- Hipovolemi nedeniyle renin-anjiotensin-aldosteronsistemini indirekt olarak aktive eder.

- Furosemid ve benzeri ilalar, kalsiyum

reabsorbsiyonunu inhibe ederek kalsiyum itrahn belirgin ekilde artrrlar; bu nedenle hiperkalseminintedavisi iin yararl olabilirler.

- Akut sol kalp yetmezliinin tedavisinde kullanlabilir.

- Tiazidler gibi antihipertansif etki yapar.- Balangta esas olarak hipovolemiye ve daha ileridnemde damar yataklarnda gelien vazodilatasyona baldr.


18/35

Farmakokinetik zellikleri

- Furosemid mide-barsak kanalndan yaklak %65orannda absorbe edilir.- Plazmada %96-98 orannda proteinlere bal olarak

bulunur.

- Yars, deimeden bbreklerden tbler salglanmasuretiyle itrah edilir; diretik etkiden bu fraksiyonunsorumlu olduu sanlmaktadr.

- Dier yars, karacierde metabolize edilerek inaktiveedilir.

- .V. verilen furosemidin plazmada yarlanma mr 50-60 dakika arasnda bulunmutur.


19/35


20/35

Yan Tesirleri- Hiponatremi, hipokalemi, hipokloremik alkaloz ve

hipotansiyon yapabilir.- Hiperrisemi, hiperglisemi ve reversibl sarlk

yapabilir.- Birlikte ototoksik antibiyotikler de kullanlrsa

furosemidin bu etkisi daha sk ortaya kar.- Gut ve diyabet olgularndakontrendike dir.

- Sirozlu hastalarda kvrm diretikleri hepatik ensefalopati olumasn kolaylatrrlar.


21/35

Kvrm Diretiklerinin Tiazidlerle Kombinasyonu- Cevap vermeyen demli hastalarda, bunlarn dozunuykseltmenin alternatifi tiazidlerle kombineedilmeleridir.

- Kvrm diretikleri, tiazidleri potansiyalize ederler vekombinasyon gl bir diretik etki oluturur.

- Kombinasyonun, hastanede yatan hastalarda

kullanlmas tavsiye edilir


22/35

ETAKRNK ASD- Fenoksiasetik asid trevidir.- Etki yeri ve ekli furosemid'inkine benzer.- Belirgin derecede hiponatremi, hipovolemi, hipokalemi,

hipokloremik alkaloz ve akut ekstraselller dehidratasyonyapabilir.

- Furosemide gre daha toksiktir.BUMETAND- Kimyasal yaps, diretik etkisinin mekanizmas ve farmakolojik

ve farmakokinetik profili bakmndan furosemide benzer;- Etki sresi furosemidinki gibi ksadr.- Tedavi ynnden stnlk gstermez.


23/35

4) Potasyum Tutucu Diretikler

- Toplayc tbllerin kortikal blmlerine etki yaparak sodyum reabsorbsiyonunu azaltrlar.- Potasyum retansiyonu ve asidoz yapabilirler.- Fraksiyonel sodyum itrahn %2'ye ykseltebilirler.

- Tiazidlerle birlikte verildiklerinde etkinlikleri artar; bunedenle kombine mstahzarlar yaplmtr.- Kombine edilmelerinin dier bir nedenide onlarn

yapaca hipokalemiyi nlemektir.- Dier diretik ilalar, potasyum tutucu diretiklerin

zayf diretik etkilerini potansiyalize ederler.- Tek balarna kullanldklarnda sk grlen bir yan

tesirlerihiperkalemi dir.


24/35

A) ALDOSTERON ANTAGONSTLER- Aldosteron antagonisti diretik ilalar spironolakton

ve kanrenon dur.

- Bunlar steroid maddelerdir.- Aldosteron antagonisti ilalar, hcrede aldosteronreseptrlerine kar bu hormonla yarrlar ve onukompetitif biimde antagonize ederler.

- Bu ilalar ortamda aldosteron yoksa diretik etkiyapmazlar.


25/35

SPRONOLAKTON- Natriretik etki gc fazla deildir.

- Fraksiyonal sodyum itrahn %2'ye ykseltebilir.- Etki gc eer plazmada aldosteron dzeyi ykselmise artar.- Primer ve sekonder aldosteronizmde yeterli bir natrirez ve

direz oluturur.- G.. kanaldan hzl fakat ksmen absorbe olur.- Karacierde aktif metaboliti olan kanrenon'a dntrlr.- Gerek ana bileik gerekse metaboliti plazma proteinlerine

yaklak %90 orannda balanr.- Etkileri ge olarak balar ve ancak 2-3 gn sonra maksimuma

eriir .- Ayn ekilde, ila kesildiinde diretik etki ge kaybolur.- Bu nedenle siroza bal demde, spironolakton tiazidden 2-3 gn

nce verilmeye balanr.


26/35

- Spironolakton alanlarda plazma potasyum dzeyininykselmesi, adrenal korteksinden aldosteron salglanmasnstimule eder; bu doal dzenleme mekanizmas nedeniylehiperkaleminin fazlalamas engellenir.

- Spironolakton'un toksisitesi dktr.- Hiponatremi, hiperkalemi uyuukluk, mental konfzyon ve cilt

belirtilerine neden olabilir.

- Hiperglisemi yapabilir, rik asid itrahn bozmaz.- Spironolakton zayf strojenik ve antiandrojenik etki yapar.- Erkeklerde jinekomasti, libido azalmas ve impotans,

kadnlarda menstrasyon bozukluu ve metroraji yapt

bildirilmitir.

KANRENON- Spironolakton'un vcuttaki aktif metabolitidir


27/35

B) TRAMTEREN

- Kimyasal bakmdan pteridin trevidir, sulfonamidgrubu iermez.- Diretik etkisi aldosteron antagonisti ilalarnkine

benzer; fakattriamteren aldosteron antagonisti deildir .

- Sadece toplayc tbllerin kortikal blmndeki tblhcrelerinin lmene bakan yzndeki sodyumkanallarn bloke eder.

- Natriretik etki gc, spironolaktonunkinden dktr.- G.. kanaldan %60-65 orannda absorbe edilir.- Byk ksm karacierde metabolize edilmek suretiyle

elimine edilir.


28/35

- Eliminasyon yarlanma mr 2 saat kadardr.

- Tek bana pek kullanlmaz.- Genellikle tiazid trevi bir ilala kombine

mstahzarlar eklinde kullanlr. Oral 100-300 mgdozunda verilir.

- Kanda potasyumdan baka rik asid dzeyinideykseltebilir.

- Hiperkalemi yapma olasl, spironolaktondan daha

fazladr.- Uzun sre kullanldnda folik asid eksiklii (bu arada

megaloblastik anemi) belirtileri oluturabilir.


29/35

C) AMLORD- Etki kalb ve mekanizmas triamtereninkine esas

olarak benzer.- Esas olarak toplayc tbllerin kortikal blmnde

sodyum reabsorbsiyonunu inhibe eder.- Uzun sreli kullanlnda spironolaktona gre daha az

natriretik ve daha az potasyum tutucu etki yapar.- G.. kanaldan yaklak %60 orannda absorbe edilir.- Yarlanma mr 6 saat kadardr.- Tiazidlerin yapaca hipokalemiyi azaltmak veya

nlemek iin kullanlr.- En sk grlen yan tesiri hiperkalemidir.- Hiperglisemi, hiperrisemi ve hiperazotemi yapabilir.


30/35

5) Osmotik Diretikler- Osmotik diretikler akut ila intoksikasyonlar veya bbrek itrah

fonksiyonunun azald durumlarda, glomerler filtrasyon hznsrdrmek ve akut bbrek yetmezliini nlemek iin kullanlrlar.- .V. infzyonla genellikle hipertonik solsyon halinde uygulanrlar.

1) Plazma proteinlerine ve dokulara balanmazlar; bbreklerdeglomerllerden hzl bir ekilde szlrler.

2) Tbllerden reabsorbe edilmezler veya kstl ekilde reabsorbeedilirler.3) Dier yerlerde farmakolojik etki yapmadklarndan olduka yksek miktarda verilebilirler.

- Mannitol, suyun reabsorbsiyonunu azaltr; su ile birlikte sodyum veklor iyonlarnnda reabsorbsiyonu azalr.

- Sodyum klorr itrahnda yaptklar artma fazla olmaz.- Bu ilalar vcuttan, tuzdan ziyade suyun atlmasn artrrlar.- ntrakraniyal basnc ve gz-ii basncn drebilirler.


31/35

MANNTOL- Bir basit ekerdir.-Vcutta metabolize edilmez ve plazma proteinlerine balanmaz.- Damar iine %25'lik solsyondan 50-100 ml yava olarak

injekte edilir.- Oligri dzelmiyorsa dozlar yinelenmemelidir ; aksi takdirde

konjestif kalp yetmezlii ve akut akcier demi geliir.- Zehirlenme hallerinde zorlu direz yapmak iin furosemid ile

birlikte kullanlr.- En sk grlen yan tesirler bulant, kusma, ba ars,

badnmesi, me, polidipsi, gste skma duyumsama,letarji ve konfzyondur.- Yksek dozda uygulanmasna bal lm bildirilmitir.


32/35

GLUKOZ- Normal durumda, ltrafiltrattaki glukozun hepsi

tbllerde reabsorbe olur; fakat belirli bir eik konsantrasyonun stndeki glukoz tbllerdenreabsorbe edilemez.

- .V. yoldan byk miktarda glukoz verildii zaman bueik alr; glukozun bir ksm reabsorbe olmadanlmende kalr ve bir miktar suyun dareabsorbsiyonunu engelleyerek idrar hacmini artrr.

- Glukoz az yolundan verildiinde diretik etki gstermez .

- Genellikle %30 veya %50'lik hipertonik solsyonhalinde kullanlr.


33/35

DRETKLERN KLNK FARMAKOLOJS

- En yaygn kullanl yerleridemli hastalklarn vehipertansiyonun tedavisidir.

- dem, dokularda ve bazen serz boluklarda fazla miktardasuyun toplanmasdr.

- demin nemli bir nedeni, bata sodyum olmak zere,elektrolitlerin bbreklerden yeterli derecede itrahedilememesidir.

- Konjestif kalp yetmezlii ne bal demlerde kardiyotonik glikozidler, demi tek balarna ortadan kaldrabilirler.

- Teraptik etkinliklerini artrmak iin ou zaman bir diretikle birlikte kullanlrlar.

- Akut akcier deminde, i.v. yoldan etkisi gl ve abuk balayan furosemid veya etakrinik asid verilir.


34/35

- Konjestif kalp yetmezliinde akut dnem dnda kvrmdiretikleri ile tedavi tavsiye edilmez.

- Konjestif kalp yetmezliinde potasyum kaybna neden olandiretikleri kullanrken, kardiyotonik glikozidlerle tedavi edilenhastalarda bu durumun, kendini tehlikeli aritmilerle gsterenakut dijital intoksikasyonunu tevik ettiidaima hatrda

tutulmaldr .- Akut glomerlonefrit 'te diretiklerin indikasyonlar yoktur, suve elektrolit kontrol yaplr.

- Nefroz lardaki demlerde daha ziyade kanda protein dzeyiniykseltecek ve onkotik basnc artracak nlemlere bavurulur.

- Karbonik anhidraz inhibitr diretikler, karacier hastalklarnda grlen dem ve asite karkontrendike dirler.


35/35

- Karacier ve bbrek fonksiyonu bozuk hastalardadiretiklerin kullanlmas gerektiinde, uygulamannintermitent bir ekilde yaplmas uygun olur.

- Bir veya iki gn diretik verildikten sonra 2-3 gn ila

kesilir.- Dier bir tedavi dzeni ilacn gnar verilmesidir . - demli durumlarn hemen hepsinde diretik tedavisi ile

birlikte hastann gnlk tuz alm azaltlmaldr (dk sodyum diyeti ).

Documents

Diuretik Ilaclar