Dünyadan ve Bursa’dan

Kent Parkı ÖrnekleriUludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Doktora Öğrencisi

Y. Mimar Egemen Kaymaz

‘Yeşil Bursa’ Osmanlı İmparatorluğu’nunbaşkentliğini yapmış, pek çok tarihi değeresahip, kıyı olanakları, kaplıcaları ve Uludağ’ıile turistik; Marmara bölgesinin tarımürünleri ihtiyacını sağlayan verimli ovasıylabir tarım ve sanayi kentidir. Bursa özellikle1960’tan sonra ekonomik ve sosyalkalkınmaya paralel olarak aldığı iç ve dışgöçlerle hızlı bir nüfus artışına sahne olmuş,çarpık kentleşme sonucu verimli ovatopraklarının bir bölümünü sanayi ve konutalanlarıyla kaybetmiştir.

Kentleşme olgusu yeşil alanların oluşturduğudoğal dokuyu da tahrip etmiştir, öte yandanözellikle Cumhuriyet sonrası dönemdeBursa’nın yeşil kimliğine katkı sağlayacakönemli çalışmalar yapılmıştır.

Giriş

2/50

Aksoy, E. ve Özsoy, G., 2007. Kentleşme ve Arazi Etkileşimleri Bursa İliÖrneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 2007

Bu çalışmada; Kent parkı tanımı, Yurt içi ve yurt dışındaki çeşitli kentsel yeşil

alan örnekleri incelenecek, Bursa’daki büyük ölçekli kent parklarından;

Reşat Oyal Kültürparkı, Soğanlı Botanik Park Hüdavendigar Kent Parkı ele alınacaktır.

3/50

Çalışma Kapsamı

Kent Parkı Tanımı "Kent parkları kentin ekolojik dengesini korumak ve kentlinin rekreasyon

ihtiyacını karşılamak üzere kentin odak noktalarında bulunması gereken,içinde toplumu oluşturan her yaştan insanın aktif ve pasif rekreasyongereksinimlerini karşılamaya yönelik tesis ve olanaklara yer veren, kent içiaçık ve yeşil alanlardır“.

Kentlerde açık ve yeşil alanların yeterliliğini etkileyen doğal ve kültürelfaktörler bulunmaktadır.

Gündoğu S., 2003. Tarihi Süreç İçinde Kültürparklar ve Bursa Örneği, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü PeyzajMimarlığı Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Atanur S. G., 2002. Bursa Kentinde Yeşil Alan İhtiyacı, Bursa Defteri Üç Aylık Kent Kültürü ve Düşün Dergisi, Bursa.

4/50

Atanur S. G., 2002. Bursa Kentinde Yeşil Alan İhtiyacı, Bursa Defteri Üç Aylık Kent Kültürü ve Düşün Dergisi, Bursa.Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı

Kent ParklarıKent parkları işlevlerine göre; Milli parklar ve kent ormanları Botanik parklar Eğlence parkları Çocuk Parkları Tematik parklar Doğrusal (linear) parklar vb.şeklinde çeşitlendirilebilir.

Kültürparklar ise içerdiği mekanlar,kullanım amaçları ve tarihsel gelişimsüreçlerine bağlı olarak ülkemize özgü birkent parkı modelidir.

5/50

TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE DÜNYA

ÜZERİNDEKİ KENT PARKI ÖRNEKLERİ

16. – 17. Yüzyıl Avrupa Park ve Bahçe Örnekleri19. ve 20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

19. ve 20. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri19. ve 20. Uzak Doğu Kent Parkı Örnekleri

16. - 17. Yüzyıl Avrupa Park ve Bahçe Örnekleri

Rönesans Dönemi

Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 5 - 7 Ninan 2007http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_gardeninghttp://v3.arkitera.com/g70-peyzaj-mimarligi.html?year=&aID=882&o=874

16. – 17. y.y. arasında Avrupa’da saray bahçeleri, av parkları, şatobahçeleri gibi yarı kamusal yeşil alan tasarımları görülmektedir.

19. y.y’a doğru yeşil alanlar kapalı kutulardan genel alan tasarımına doğrubir geçiş yaparak kamuya hitap edecek şehir planları oluşturulmuş, peyzajmimarlığı kent planlamasındaki etkilemiştir.

Villa Lante Bahçeleri16. yy. İtalyan Rönesansı

Villandry-Jardins Şato Bahçeleri17. yy. Fransız Rönesansı

7/50

17. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Londra

http://en.wikipedia.org/wiki/Hyde_Park,_Londonhttp://www.shedexpedition.com/hyde-park-london

Sanayi devrimi sonrasında sağlıksızlaşan kentlerin,nitelikli yaşam çevrelerine dönüşmesine yönelikkent idealleri kent parkı kavramını doğurmuştur.

Londra’daki kent içi yeşil alanlar (Hyde Park, GreenPark, St.James’s Park) toplam 250 ha’lık alanıkaplamaktadır. Londra kraliyet parklarından enbüyüğü olan Hyde Park 142 ha alana sahiptir ve1637 yılında halkın kullanımına açılmıştır.

8/50

19. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Münih

Münih İngiliz Bahçesi kapladığı 370 ha alanla dünyanın en büyük şehirparkları arasında yer almaktadır. 19 yy.'da Karl Theodor Parkı ismiyle açılanparkın peyzajı İngiliz Bahçesi akımına uygun olarak tasarlanmıştır.

http://en.wikipedia.org/wiki/Englischer_Garten

http://www.google.com.tr/imphillipgray.files.wordpress.com

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:M%C3%BCnchen_Englischer_Garten_Aerial.png

Günümüzde parka gelen ziyaretçiler, yürümek,koşmak, piknik, güneşlenmek, bira bahçeleriniziyaret etmek gibi aktivitelerde bulunmaktadır.

9/50

19. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Paris

http://en.wikipedia.org/wiki/Bois_de_Vincennes

http://europeantrips.org/bois-de-vincennes-paris.html

Solda; 995 ha Vincennes parkı & hayvanat bahçesi

Yukarıda: 846 ha Boulougne Parkı

1850’li yıllarda Paris’te, Londra’daki yeşilalanlara eşdeğer olarak Boulougne veVincennes Parkı tasarlanmıştır.

10/50

20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Kopenhag 20. yy.’da Kopenhag’da yapılan parklar oyun, spor, vb. çeşitli aktivitelere ve

rekreasyon alanlarına sahiptir. Doğal sit özelliği gösteren kamusal yeşilalanlar kentlinin boş zamanını değerlendirme gereksinimine uyumlu şekildetasarlanmıştır. Parklar, şehri doğudan batıya saran akarsuyla bütünleşenbir yeşil kuşak oluşturmaktadır.

http://en.wikipedia.org/wiki/Utterslev_Mose

http://en.wikipedia.org/wiki/Copenhagen#Parks.2C_gardens_and_zoo

Kopenhag'dabelediye politikasıolarak 2015 yılınakadar tüm kentlilerin15 dakikadan dahaaz sürede,yürüyerek bir parkaveya kıyıdaki yeşilalanlara ulaşımınınsağlanmasıhedeflemiştir.

11/50

20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Stockholm

Stockholm, kent içi ve kent dışı yeşil doku sisteminde, geniş orman ve suöğelerinden yararlanılmış, yerleşim alanının batısında kişi basına 35 m²düzenlenmiş yeşil mekan ile yine kişi basına 70 m² doğal yeşil alanlarve spor alanları yaratılmıştır.

http://www.nationalstadsparken.se/default.aspx?id=1777

12/50

20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Amsterdam

Amsterdam’da 895 ha’lık bataklık bir arazi park alanına dönüştürülerekkentlinin dinlenme, eğlenme ve boş zamanlarını değerlendirmesineayrılmıştır. Park her yıl 4,5 milyon ziyaretçi almaktadır.

http://www.maartensport.nl/amsterdamse-bos-route/

http://www.aerophotostock.com/-/galleries/blog

Nieuwe ve Poel gölleri arasındaki Polder (Amsterdamse Bos) bölgesi

13/50

20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Varşova

Polonya, Varşova kent planlaması yeşil alanlar yaratılması vedüzenlenmesi üzerine kuruludur. Mevcut sit alanlarının doğalzenginliklerini korunmuş ve bu alanlar halka hitap edecek ormanlar, akarsukenarları vb. rekreatif bütünlerden oluşturmuştur.

http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?p=110416819

http://www.shutterstock.com/video/aerial-view-of-warsaw.html

Skaryszewski Park’ı, 58 ha Şehre 15 km mesafedeki Kampinos Orman kompleksi

14/50

20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Barselona

Barselona’da, 1900-1914 tarihleri arasında Güell ailesinin soyluluk göstergesiolarak yaptırılan Park Güell, 1926‘da halka açılmıştır. Park 1984’teUNCESCO dünya mirası listesine alınmıştır.

http://en.wikipedia.org/wiki/Park_Guell

http://commons.wikimedia.org/wiki/Spain.Catalonia.Barcelona.Park_Guell

Park Güell hava fotoğrafı ve Gaudi’nin yapıları

15/50

20. Yüzyıl Avrupa Kent Parkı Örnekleri

Bükreş

Romanya’nın başkenti Bükreş’in kuzeyinde, Herastrau Gölü çevresinde 190ha’lık alana yayılan büyük park Avrupa‘daki diğer bir yeşil alan örneğidir.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Herastrau_Parkhttp://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1242501&page=2

Herastrau Park

16/50

19. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri

New York Central Park, New York şehrindeManhattan'da yer alan 341 haalana sahip bir kent parkıdır. 1857yılında açılmış ve 1873 yılındagenişletilmiştir. ABD sınırlarıiçinde en çok ziyaret edilen parkolan Central Park’ın, yıllıkortalama 37,5 milyonziyaretçisi olduğu tahminedilmektedir.

http://en.wikipedia.org/wiki/Central_Parkhttp://www.google.com.tr/getyourguide.com

17/50

19. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri

San Francisco

http://en.wikipedia.org/wiki/Golden_Gate_Parkhttp://www.atilalparslan.com/wp-content/uploads/golden-gate-san-francisco.jpg

Kalifornia Eyaletinde bulunan ve 1860’larda inşa edilen Golden Gate parkıyıllık 13 milyon ziyaretçi almaktadır. Dikdörtgen şeklinden dolayı çoğunluklaCentral Park’la karşılaştırılır, boyut olarak ondan % 20 daha büyük bir alan(412 ha) kaplar. Parkın içinde bir çok yapı ve bahçe bulunmaktadır.

18/50

19. Yüzyıl Amerika Kent Parkı ÖrnekleriVancouver

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vancouver_from_Air_Stanley_Park.jpghttp://en.wikipedia.org/wiki/Stanley_Park

1888 yılında Kanada’da kurulan Stanley Park 405 ha’lık bir alana sahiptir.Park alanının tamamına yakını Büyük Okyanus çevrelemektedir.1800’lüyılların sonundan kalan, 100 yaşın üzerinde ve boyu 76 m’yi bulan yarımmilyon ağacın olduğu tahmin edilmektedir. Parkta ayrıca orman parkurları,plajlar, göller, çocuk oyun alanları, akvaryumlar yer almaktadır. Yıldaortalama olarak 8 milyon kişi tarafından ziyaret edilmektedir.

19/50

20. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri

Sao Paulo

http://pt.wikipedia.org/wiki/Parque_Ibirapuera

http://forum.skyscraperpage.com/showthread.php?t=177349&page=23

1954 yılında Sao Paulo şehrinin400. kuruluş yıldönümünde açılanIbirapuera Parkı ünlümimar Oscar Niemeyer ve peyzajmimarı Roberto Burle Marxtarafından tasarlanmıştır.

Yaklaşık 200 ha alana yayılanpark, Sao Paulo halkınıngünlük yaşamında önemli bir yeredinmiştir.

20/50

20. Yüzyıl Amerika Kent Parkı Örnekleri

Meksiko City

http://en.wikipedia.org/wiki/Chapultepec

http://arquitecturadepaisaje.blogspot.com.tr/2010/06/chapultepec-park-mexico-city-mexico.html

Chapultepec tepesi etrafınakurulan parkın esas amacıMeksiko şehirinin içindeekolojik bir alan yaratarakşehrin akciğerleri olmaktır.Park içerisinde kale ve bir kaçmüze de yer almaktadır.

21/50

686 ha’lık bir araziye yayılan ChapultepecParkı Latin Amerika'nın da en büyükparkdır. Parkı yılda ortalama olarak 15milyon kişi ziyaret etmektedir. Parkıngeçmişi Aztek kabilesine kadar dayanır.

19. Yüzyıl Avustralya Kent Parkı Örnekleri

Melbourne

http://www.panoramio.com/photo/34902842

http://en.wikipedia.org/wiki/Flagstaff_Gardens

Flagstaff Bahçesi Melbourne’ün 1862 yılındaaçılan en eski parkıdır. 7,2 ha alana sahiptir.

22/50

19. Yüzyıl Uzakdoğu Kent Parkı Örnekleri

Tokyo

http://fineartamerica.com/featured/japan-tokyo-shinjuku.html

http://www.world-insider.com/travel-tokyo-2020-summer-olympics-winner/

http://www.thousandwonders.net/Ueno+Park

Tokyo’da bulunan yaklaşık 54 ha alana sahip Ueno Park 1873 yılındaaçılmıştır. Batılı örnekler ile yerel unsurların bir birleşimi şeklinde ifade edilenparkın içerisinde pek çok müze yer almaktadır. Özellikle kiraz ağaçlarınınçiçek açma zamanında park ziyaretçi akınına uğrar.

23/50

20. Yüzyıl Uzakdoğu Kent Parkı Örnekleri

Bangkok

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3e/Aerial_view_of_Lumphini_Park.jpg

http://www.atilalparslan.com/wp-content/uploads/lumphini-park-bankok.jpg

1920 yılında Tayland Kralı VI Rama tarafından 57,6 ha arziye inşa edilmişolan Luphini Parkı özellikle akşam spor yapan kentliler için idealdir. Bisikletsürmek isteyenler için saat kısıtlamakları bulunmaktadır ve köpek vb. evcilhayvanların parka girişine izin verilmemektedir. Parkın tamamında sigaraiçmek yasaktır.

24/50

20. Yüzyıl Uzakdoğu Kent Parkı Örnekleri

Pekin

http://en.wikipedia.org/wiki/Beihai_Park

http://viajarfull.com/parque-beihai-pekin/

25/50

Çin’in en büyük bahçelerinden biri olan Beihai Parkı, yasak şehrin kuzeybatısında 11. yy’da inşa edildi ve bir imparatorluk bahçesi olarak hizmetvermekteydi. 69 ha alana sahip park 1925’ten itibaren halkın kullanımaaçılmıştır. Parkta çok sayıda tapınak, saray ve tarihi değeri olan yapı yeralmaktadır.

TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE

TÜRKİYE’DEKİ KENT PARKI ÖRNEKLERİ

19. Yüzyıl Yurt İçi Kent Parkı Örneği - Gülhane Parkı

20. Yüzyıl Yurt İçi Kent Parkı Örnekleri- İstanbul Gezi Parkı

- Ankara Gençlik Parkı- İzmir Kültüparkı ve Fuar Alanı

Ülkemizde ilk kent parkı hareketleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun sondöneminde batılılaşmanın etkisiyle eski mesire yerlerinin yenidendüzenlenmesi şeklinde gerçekleşmiştir.

Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da

Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa.

http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BClhane_Park%C4%B1

19. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örneği

İstanbul

Gülhane parkıOsmanlıİmparatorluğudöneminde TopkapıSarayı’nın dışbahçesi olarakkullanılmıştır.16,3 ha alan sahippark 1912 yılındahalka açılmıştır. Parkiçinde koru alanı, gülbahçeleri, müzeler,çeşitli heykeller veBizans sütunubulunmaktadır.

27/50

Cumhuriyet’in idealindeki çağdaş kent yaşamı ve modern Türk halkını yaratmakiçin, sosyal değişimin gündelik yaşama yansıtılabileceği kamusal mekanlaraihtiyaç duyulmuştur. Bu bağlamda Gezi Parkı, İstanbul’un Cumhuriyetdöneminde yapılan ilk kent parkı örneğidir. 3,8 ha alana sahiptir.

Park İstanbul valisi Lütfi Kırdar döneminde, şehir plancısı Henri Prost’un imarplanı çerçevesinde Topçu Kışlası ve Taksim Stadı’nın yerine 1940’ta inşaedilmiştir. Çevrede yapılan otellere tahsis edilen alanlar ve düzenlemeler ileparkın kapladığı alan zaman içinde küçülmüştür.

Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu

Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Taksim_Gezi_Park%C4%B1

20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örnekleriİstanbul

28/50

Ankara Ulus’ta bulunan 28 ha alana sahip tarihi Gençlik Parkı 1943 yılındahizmete açılmıştır. Park içinde gezi yolları, açık hava tiyatrosu, labirent,yüzme havuzu, lunapark, nikah salonu ve bilim merkezi bulunmaktadır.

Ankara’daki Gençlik parkı ile başlayan kent parkı inşa etme hareketiniAnadolu kentlerindeki diğer parklar izlemiştir. ‘Cumhuriyet’ veya ‘Atatürk’isimlerini taşıyan çok sayıda park kurulmuştur.

Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa.http://tr.wikipedia.org/wiki/Gençlik_Parkı

20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı ÖrnekleriAnkara

29/50

İzmir Kültürpark ile başlayan ve sonraki yıllarda ‘kültür’ kelimesi iletanımlanan diğer park örneklerinde park ve kültür arasında ilişki kurmaçabası görülmektedir.

Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kültürpark

20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı Örnekleri

İzmir

İzmir Fuar Alanı olarak da bilinen kültürpark 1936 yılında diğer ülkelerleekonomik bağlantı kurulmak amacıyla 42 ha’lık alana inşa edilmiştir. Parkiçinde sergi ve konferans salonları, açık hava tiyatrosu, sanat merkezi, nikahsalonu, spor salonu, lunapark, hayvanat bahçesi, paraşüt kulesi, müzeler,yüzme havuzu, tenis kortları ve halı saha gibi pek çok işlevi barındırmaktadır.

30/50

http://tr.wikipedia.org/wiki/Bursa#B.C3.BCy.C3.BCk_Parklarhttp://www.bursa.bel.tr/

20. Yüzyıl Yurtiçi Kent Parkı ÖrnekleriBursa

http://www.bursahaber.com/http:// www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Kent _Ormanları

Parkın Adı AçıldığıYıl

Kapladığı Alan

İçerik

Reşat Oyal Kültür Parkı

1955 39,3 ha Büfe ve kafeler, çay bahçeleri, lokantalar, açık hava tiyatrosu, arkeoloji müzesi, gölet alanı, yürüyüş alanları

Uludağ Milli Parkı 1961 27300 ha Oteller, kayak merkezleri, kamp merkezleri, tabiat tarihi müzesi, teleferik hattı

Bursa HayvanatBahçesi

1998 20 ha 67 türde 600’e yakın hayvan, su kuşları için büyük bir kafes, seyir alanları, gölet, gezinti yolları

Soğanlı BotanikPark

1998 40 ha 150 tür ağaç, 27 çeşit gül,76 tür çalı, 20 tür örtücü bitki, koşu, yürüyüş, bisiklet yolları, masa tenisi alanları, model araba pisti

Mihraplı Park 2004 8 ha Şehitler abidesi, forum alanı, Osmanlı bahçeleri, çocuk oyun alanları, çok amaçlı yeşil alan

Azerbaycan – Türkiye Kardeşlik Parkı

2007 1,4 ha kafeterya, seyir terasları, çocuk oyun alanı, basketbol sahası, yaya yolları, süs havuzu ve gezinti alanları

Atatürk Kent Ormanı 2007 150 ha Orman alanı, mesire - piknik yerleri, yürüyüş ve bisiklet yolu, seyir terasları

Merinos Parkı 2008 25,25 ha Nikah salonu, opera ve konser salonu, kültür ve kongre merkezi, gölet -süs havuzu, kapalı otopark, yürüyüş, koşu ve bisiklet yolu,

Kaplıkaya CazibeMerkezi

2011 27 ha Akvaryum, balık tutma göletleri, spor alanları, tenis kortları, kaykay pistleri, restoran, amfi tiyatro

Hüdavendigar Kent Parkı

2014 51 ha Spor alanları; yüzme havuzu, basketbol ve futbol sahaları, tenis kortu, kaykay pisti, yürüyüş ve bisiklet yolları, buz pateni pisti vb.

31/50

TARİHSEL SÜREKLİLİK İÇİNDE

BURSA İLİ KENT PARKI ÖRNEKLERİ

1950’li yıllar - Cumhuriyet ideallerinin yansıması, Kültürpark 1990’lı yıllar - Temalı park anlayışı, Soğanlı Park

2000’li yıllar - Sağlıklı yaşam farkındalığı, Hüdavendigar Kent Parkı

Kültürpark’ın bulunduğu arazinin kamulaştırılmasına ilişkin çalışmalar 1940’lıyıllarda başlamıştır. Kültürpark’ın çekirdeğini oluşturan Yağcılar Mesiresi budöneme kadar semt çocuklarının oyun alanı olarak kullanılmıştır

Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı,

Dostoğlu N., 2001. Osmanlı döneminde Bursa 1. Cilt., Akmed Yayınları, İstanbul.

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

19.yy’ın sonu Çekirge’den Bursa ovasına bakış (Sebah & Joaillier)

33/50

Haşim İşcan’ın valiliğisırasında (1945 – 1950)26 dönümlük YağcılarPınar’ı mevkii parkyapılması amacıylakamulaştırılmıştır.

Reşat Oyal’ın BelediyeBaşkanlığı döneminde(1954 - 1960) parkı inşaetme çalışmalarıhızlanmış,

33 dönümlük bir bölgekamulaştırılarak parkalanına eklenmiştir.

Park 6 Temmuz1955’te hizmeteaçılmıştır.Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme

Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa.

Kemankaş İ., 1998. 50 Bine Kültürpark, Olay Gazetesi 21 Haziran 1998 tarihli yazısı, Bursa.

(Olay 1998)

34/50

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

İzmir Kültürpark’ta mimari programından haretketle benzer bir sisteminKültürpark’ta da kurulması düşünülmüş ve hayata geçirilmiştir. Parkın İzmirfuarından sonra ikinci uluslararası fuar olması hedeflenmiştir. Ayrıca parkasuyun getirilmesi için belediye Yağcılar pınarı, kaplıca suyu gibi farklı sukaynakları araştırması yapmıştır.

Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Sempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa.

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

35/50

1957 yılında kent planı hazırlamak üzere Bursa’ya gelen İtalyan ŞehirPlancısı Piccinato’nun önerisiyle bir proje yarışması düzenlenmiştir.

1965 yılında parkta 104 firmanın katılımıyla Birinci Bursa Milli Fuarıaçılmıştır. Sonraki yıllarda çeşitli ihtisas fuarları düzenlenmiştir.

1970’li yıllarda kamulaştırmalar devam etmiş, Gaziakdemir mahallesininkalan bölümü boşaltılarak parka eklenmiştir.

Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri KitabıBursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, BursaBursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, Bursa

1987 yılı Kültürpark Moda – Tekstil Fuarından Görüntüler

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

36/50

1972 yılında parkın göleti 11.000m²’ye çıkmış, altyapısı kurulmuş ve parkıngiriş kapısı sayısı 7’ye çıkarılmıştır.

1977 yılında lunapark parkın alt bölümüne taşınmıştır.

Kültürpark 1973 yılına ait hava fotoğrafı Kültürpark su ve ışık gösterileri, 1987

Bursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, BursaBursa Yıllığı,1973

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

37/50

1980 yılında 5000 kapasiteli Açıkhava Tiyatrosu’nun yapımı tamamlanmıştır. 1986 yılında ‘Kültürpark Çevre Düzenleme, Kongre Binası ve Fuar Yapıları’

başlıklı bir proje yarışması düzenlenmiştir. Bugünkü Kültürparkdüzenlemesinin temel öğeleri (gölet, ağaçlandırma, eski hayvanat bahçesi,nikah salonu vb.) kısmen bu yarışmayla elde edilen plana göreuygulanmıştır.

Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 5 - 7 Nisan 2007

http://gezipgordum.com/bursa-kulturpark/

38/50

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

1997 yılında yeni Bursa Fuar Alanı’nın açılmasıyla fuar alanı Kültürpark’tantaşınmıştır. 27 dönüm alanı kapsayan fuar yapıları işlevlerini yitirmiştir.

1998 yılında park tekrar ulusal bir yarışma projesine konu olmuştur ancakbirinci proje uygulanamamıştır.

Kültürpark’ın adı 1999 yılında Büyük Şehir Belediyesi Meclis kararıyla ‘ReşatOyal Kültür Parkı’ olarak değiştirilmiş ve parka Reşat Oyal’ın büstükonulmuştur.Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı

Kemankaş İ., 1998. 50 Bine Kültürpark, Olay Gazetesi 21 Haziran 1998 tarihli yazısı, Bursa.

(Olay 1998)

39/50

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri KitabıBursa Ansiklopedisi 2002, Reşat Oyal Kültür Parkı; 4. Cilt sf. 1454 – 1455

40/50

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıReşat Oyal Kültürparkı

Kültürpark İzmir’den sonra kültür adını taşıyan ikinci parktır ve doğal sitilan edilmiştir.

2004 - 2005 yılında Büyükşehir Belediyesi, ‘Kültürpark Sağlıklılaştırma veYenileme Projesi’ başlıklı bir proje uygulamış ve parktaki yapı yoğunluğunuve işlev karmaşasını önlemeyi hedefleyen bir çalışma yapmıştır. 143 dönümyeşil alan miktarı 170 dönüme çıkarılmıştır.

Kültür Park 39,3 ha’lık alana sahiptir ve 61 türde yaklaşık 5000 adet bitkiyeev sahipliği yapar. Tarihsel anıt niteliği tescil edilmiş 2 adet manolya, 1Uludağ göknarı ve 1 Yağcılar çınarı bulunmaktadır.

Botanik Park Kavramı

Bitki türleri için kırsal alanda çoğunlukla doğa koruma alanı, mutlak korumaalanı, milli park, doğa parkı gibi mekanlarda yürütülen koruma çalışmaları,kentsel mekanlarda botanik bahçelerle sürdürülmektedir.

İlk botanik bahçeler 16. y.y.’da tıbbi amaçla kurulmuş ve botanik araştırmalaramaçlı genişletilerek dünyanın diğer bölgelerine yayılmıştır.

Günümüzde dünya genelinde 150 ülkede 1800’ün üzerinde Botanik bahçebulunmaktadır ve yarıdan fazlası ılıman iklim bölgelerinde kurulmuştur.

Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011. http://en.wikipedia.org/wiki/Botanical_garden

Kraliyet Botanik Bahçeleri, İngiltere

41/50

İzmir – Yalova yolu üzerinde Bursa Hayvanat Bahçesi’nin bitişiğindeki 40ha’lık bir alan üzerine kuruludur. 1998 yılında kullanıma açılan park, Bursaovası korunma sınırı oluşturulmasının yanı sıra bitkisel araştırma veçalışmalara açıktır. 1. derece doğal sit olarak belirlenmiştir.

Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011.

3 giriş kapısı bulunanparkta; 4 adet gölet,su oyunları havuzu,çocuk oyun alanları,köy çadır alanı,büfeler ve 500araçlık otopark alanıbulunmaktadır.Park içinde koşu,yürüyüş ve bisikletyolları, masa tenisialanı ve bir modelotomobil pisti yeralmaktadır.

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıSoğanlı Botanik Parkı

42/50

Parkta pek çok türde ve sayıda ağaç, çalı, yer örtücü bitki ve gül örneklerinigörmek mümkündür. Alan doğu - batı aksında çınar, kuzey - güney aksındaıhlamur ağaçlarıyla sınırlandırılmıştır.

Japon, Fransız ve İngiliz bahçeleri, tema bahçeleri ve arboratum alanımevcuttur. Arboratumda ülkenin öncelikli meşe ve akçaağaç türleri öneçıkmaktadır

Botanik Park göçmen kuşlar için yeni bir dinlenme alanı yaratmıştır.

Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011.

43/50

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıSoğanlı Botanik Parkı

Parkın güneydoğu bölümünde 17, 18 ve 19. yüzyılda Bursa’da bulunan tarihiyapıların bire bir uygulaması ile oluşturulan Bursa Evleri restaurant olarakhizmet vermektedir.

Paçacı, G., 1996. Tarihi Osmanlı Evleri Soğanlı Kent Parkında Yaşatılacak, 21.10.1996 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, BursaErtekin, R., 1999. İşte Bursa’nın Yeni Akciğerleri, 5 Mayıs 1999 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa

Yukarıda; Soğanlı Botanik Park hava fotoğrafıSağda; Bursa Evleri Projesi

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıSoğanlı Botanik Parkı

44/50

Bursa kent parkı projesi Dikkaldırım ve Odunluk Mahalleleri arasında, 50ha’lık bir alanda gerçekleştirilmektedir.

Nilüfer deresitaşkın alanı olmasınedeniyle kullanımakapalı olan alanBakanlar Kurulukararıyla taşkınalanından çıkarılmış,Bursa Büyük ŞehirBelediye tarafındandolgu veağaçlandırmaçalışmalarıyürütülürek kentparkınadönüştürülmüştür.

Gündoğan, S., 2012. Bursa’ya çok yakışacak, 29.09.2012 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursahttp://www.bursa.bel.tr/bursa-nin-en-buyuk-kent-parki-sekilleniyor/haber/8516/

45/50

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıHüdavendigar Kent Parkı

Hüdavendigar Kent parkında inşa edilen spor tesisleri, sosyal donatı alanlarıve çevre düzenlemesiyle birlikte Timsah Arena Stadyumu ve Mihraplı Parkıbütününde yaklaşık 100 ha’lık alanda çevre düzenlemesi yapılmaktadır.

Hüdavendigar Parkı’na 70 Tır ağaç dikiliyor, 13.06.2013 Tarihli Olay Gazetesi Yazısı, Bursahttp://www.bursa.bel.tr/bursa-nin-en-buyuk-kent-parki-sekilleniyor/haber/8516/

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıHüdavendigar Kent Parkı

46/50

Parkın tasarımında; kendinitemizleyecek biyolojik gölet ve sporalanları öne çıkmaktadır. Parkın mimariprogramında;

Buz pateni pisti Bisiklet evi Güneş evleri Yürüyüş ve bisiklet yolları Spor tesisleri (futbol, voleybol ve basketbol

sahaları, tenis kortları, kaykay ve patenpistleri, tırmanma duvarı, mini golf alanları,jimnastik alanları, yüzme havuzu, kano alanı)

Çocuk oyun alanları Gözlem kulesi Paraşüt kulesi

Çim amfi gibi farklı etkinliklerin yapılacağıalanlar da planlanmıştır.Kente Nefes Aldıracak, 22.11.2011 Tarihli Olay Gazetesi Yazısı, Bursahttp://www.bursa.bel.tr/bursa-nin-en-buyuk-kent-parki-sekilleniyor/haber/8516/

47/50

Tarihsel Süreklilik İçinde Bursa Kent ParklarıHüdavendigar Kent Parkı

Nilüfer Deresi üzerindeki köprü

Sonuç

Bursa ilinde kişi başına düşen aktif yeşil alan miktarının arttırılması,tüm ilçelerin imar yönetmeliğinde belirlenen aktif yeşil alan miktarınısağlanması,

Yeşil alana dönüşüm potansiyeline sahip kentsel alanların tespitedilerek halkın nefes alabileceği yeni rekreasyon alanlarıoluşturulması,

Kentsel ekosistemin kent içinde devamlılığının sağlanması; "YeşilBursa"nın kent içinde de yaşanması,

Bursa için sağlıklı ve sürdürülebilir strateji planları ve kent politikalarıoluşturulması ve

Gelecek nesillere daha sağlıklı ve yaşanılabilir kentler bırakılmasıhedeflenmelidir.

48/50

Teşekkürler...

Uludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Doktora Öğrencisi

Y. Mimar Egemen Kaymaz

KaynakçaAdemoğlu A., 2011. Gül Sayan Atanur’un sözlü görüşmesiAksoy, E. ve Özsoy, G., 2007. Kentleşme ve Arazi Etkileşimleri Bursa İli Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı,5 - 7 Nisan 2007

Atanur S. G., 2011. Bir Cumhuriyet Projesi Olarak Kent Parkları ve Bursa Kültürpark, Cumhuriyet Döneminde Bursa’da KentleşmeSempozyumu Kitabı, Uludağ Üniversitesi KETAM, Bursa.Atanur S. G., 2002. Bursa Kentinde Yeşil Alan İhtiyacı, Bursa Defteri Üç Aylık Kent Kültürü ve Düşün Dergisi, Bursa.Atanur S. G., 2007. Kültürparklar ve Bursa Kültürpark Örneği, TMMOB Bursa Kentine Çözümler Sempozyum Bildiri Kitabı, 5 - 7 Nisan 2007Baykal K., 1976. 2000 Yıllık Bursa’nın Belediyesi, Öz Kardeşler Matbaası, Bursa.Bursa Büyükşehir Belediyesi 1987 Yılı Başkanlık Çalışma Raporu, BursaBursa Yıllığı,1973Dostoğlu N., 2001. Osmanlı döneminde Bursa 1. Cilt., Akmed Yayınları, İstanbul.Erler Ş., 1978. Bursa’da Eski Eserler, Eski Şöhretler ve İl Çevre İncelemeleri, Doğru Hakimiyet Matbaası, Bursa.Ertekin, R., 1999. İşte Bursa’nın Yeni Akciğerleri, 5 Mayıs 1999 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, BursaGündoğan, S., 2012. Bursa’ya çok yakışacak, 29.09.2012 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, BursaGündoğu S., 2003. Tarihi Süreç İçinde Kültürparklar ve Bursa Örneği, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana BilimDalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Köksal N., Kelkit A., Sağlık A., 2011. Soğanlı Botanik Parkının Mekansal Kullanım Açısından Değerlendirilmesi, Bursa 3. Kent Sempozyumu

Bildiriler Kitabı, 29-30 Nisan 2011.Kemankaş İ., 1998. 50 Bine Kültürpark, Olay Gazetesi 21 Haziran 1998 tarihli yazısı, Bursa.Özkan B., M., 2001. Kentsel Rekreasyon Alan Planlaması Ders Notları, E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İzmirPaçacı, G., 1996. Tarihi Osmanlı Evleri Soğanlı Kent Parkında Yaşatılacak, 21.10.1996 Tarihli Olay Gazetesi Köşe Yazısı, Bursa

WEB KAYNAKLARIhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Bursa Kent_Parklarhttp://www.atilalparslan.com/dunyanin-en-guzel-parklari/http://onedio.com/haber/10-buyuksehrin-10-guzide-parki-399458http://v3.arkitera.com/g70-peyzaj-mimarligi.html?year=&aID=882&o=874http://www.bursahaber.com/http:// www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Kent _Ormanlarıhttp://www.bursa.bel.tr/http://tr.wikipedia.org/wiki/Bursa