DÖŞ QƏFƏSİ DÖŞ QƏFƏSİ TRAVMALARINDA TİBBİ TRAVMALARINDA TİBBİ

STRATEGİYASTRATEGİYA

Op. Dr. Elmar MəmmədovOp. Dr. Elmar Məmmədov

MƏRKƏZİ NEFTÇİLƏR MƏRKƏZİ NEFTÇİLƏR XƏSTƏXANASIXƏSTƏXANASI

Döş qəfəsinin küt travmalarıDöş qəfəsinin küt travmaları

Qabırğa sınıqlarıQabırğa sınıqları► En çox baş verən döş qəfəsi travmalarından En çox baş verən döş qəfəsi travmalarından

biridir (35%-40%)biridir (35%-40%)► Nəfəs almada çoxalan və xəstənin Nəfəs almada çoxalan və xəstənin

tənəffüsünü çətinləşdirən ağrı vartənəffüsünü çətinləşdirən ağrı var► 1-ci, 2-ci qabırğaların və kürək sümüyünün 1-ci, 2-ci qabırğaların və kürək sümüyünün

sınığı ciddi travma göstəricisidir (böyük damar sınığı ciddi travma göstəricisidir (böyük damar yaralanmaları)yaralanmaları)

► Alt qabırğalar (9-12) sınıqlarında isə Alt qabırğalar (9-12) sınıqlarında isə qaraciyər, dalaq və böyrək zədələnməsi ola qaraciyər, dalaq və böyrək zədələnməsi ola bilər.bilər.

Qabırğa sınıqlarının müalicəsiQabırğa sınıqlarının müalicəsi

QABIRĞA SINIQLARI OLAN XƏSTƏLƏRƏ QABIRĞA SINIQLARI OLAN XƏSTƏLƏRƏ BANDAJ YƏNİ SIXICI SARĞI BANDAJ YƏNİ SIXICI SARĞI QOYMAQ QOYMAQ

OLMAZ!!!OLMAZ!!!

Qabırğa sınıqlarının müalicəsiQabırğa sınıqlarının müalicəsi

1.1. AnalgeziyaAnalgeziya

2.2. Sekresiya təmizlənməsiSekresiya təmizlənməsi

3.3. Qabırğa arası sinir blokadasıQabırğa arası sinir blokadası

4.4. Ağırlaşmaların qarşısını almaqAğırlaşmaların qarşısını almaq

``Yelkən`` döş qəfəsi``Yelkən`` döş qəfəsi

► Oynayan qabirğa klapanı, paradoksal tənəffüs Oynayan qabirğa klapanı, paradoksal tənəffüs hərəkətihərəkəti

► Ən az 3 qabırğanın ən az 2 yerdən sınığı nəticəsində Ən az 3 qabırğanın ən az 2 yerdən sınığı nəticəsində olurolur

► Paradoksal hərəkət xəstənin tənəffüsünü ciddi Paradoksal hərəkət xəstənin tənəffüsünü ciddi şəkildə pozur. Bunun ən əsas səbəbi ağciyər şəkildə pozur. Bunun ən əsas səbəbi ağciyər kontuziyasıdır.kontuziyasıdır.

► Xəstənin ümümü vəziyyəti aldadıcı ola bilər.Xəstənin ümümü vəziyyəti aldadıcı ola bilər.

``Yelkən`` döş qəfəsi``Yelkən`` döş qəfəsi

► İntubasiya etmək gərarını vaxtında gəbul etmək İntubasiya etmək gərarını vaxtında gəbul etmək lazımdır.lazımdır.

► İntubasiya kriteriyaları – tənəffüs sayı 30\dg çox, İntubasiya kriteriyaları – tənəffüs sayı 30\dg çox, PaOPaO22 - 60 mmHg aşağı, PaCO - 60 mmHg aşağı, PaCO22 - 45 mmHg yuxarı. - 45 mmHg yuxarı.

► Əməliyyat ilə qabırğaların fiksasiyasi ancaq başqa Əməliyyat ilə qabırğaların fiksasiyasi ancaq başqa bir səbəb ilə torakotomiya edilbsə məsləhət görülür.bir səbəb ilə torakotomiya edilbsə məsləhət görülür.

► Sternal ``yelkən`` döş qəfəsində xəstələrin ümumi Sternal ``yelkən`` döş qəfəsində xəstələrin ümumi vəziyyəti daha ağır olur və bəzən əməliyyat vəziyyəti daha ağır olur və bəzən əməliyyat məsləhət görülə bilər.məsləhət görülə bilər.

Sternum(döş sümüyü) sınıqlarıSternum(döş sümüyü) sınıqları► Diaqnoz palpasiya, USG, yan ağciyər Diaqnoz palpasiya, USG, yan ağciyər

rentgenogramması ilə qoyula bilər.rentgenogramması ilə qoyula bilər.

► Əgər çox ayrılmış sınıq ucları və ya açıq sınıq Əgər çox ayrılmış sınıq ucları və ya açıq sınıq yoxsa konservatif müalicə məsləhət edilir.yoxsa konservatif müalicə məsləhət edilir.

► Əməliyyat lazım olarsa sternum üstündən median Əməliyyat lazım olarsa sternum üstündən median kəsik ilə sternuma tel tikiş goyulur.kəsik ilə sternuma tel tikiş goyulur.

► EKG çox vacibdir. Ürək kontuziyaları tez tez baş EKG çox vacibdir. Ürək kontuziyaları tez tez baş verir.verir.

Travmatik asfiksiyaTravmatik asfiksiya

► Bağlı glottis(qırtlaq) – döş qəfəsinin ciddi sıxılması – Bağlı glottis(qırtlaq) – döş qəfəsinin ciddi sıxılması – boyun və üz venalarda təzyiqin artması.boyun və üz venalarda təzyiqin artması.

► Üzdə bə boyunda petexial qansızmalar, konyuktiva Üzdə bə boyunda petexial qansızmalar, konyuktiva içinə qansızma, sianoz, nevroloji simptomlar.içinə qansızma, sianoz, nevroloji simptomlar.

► Xəstənin xarici görünüşü pis nəzərə çarpsada - Xəstənin xarici görünüşü pis nəzərə çarpsada - köməkedici terapiya kifayyətdir.köməkedici terapiya kifayyətdir.

► Başqa travma olmamasını dəqiqləşdirmək lazımdır.Başqa travma olmamasını dəqiqləşdirmək lazımdır.

PnevmotoraksPnevmotoraks

► Ən çox sınmış qabırğaların ağciyərə batması səbəbi Ən çox sınmış qabırğaların ağciyərə batması səbəbi ilə yaranır.ilə yaranır.

► Auskultasiya çox diagnostikdir, amma qəti diagnoz Auskultasiya çox diagnostikdir, amma qəti diagnoz ağciyər rentgenogramması ilə qoyulur.ağciyər rentgenogramması ilə qoyulur.

► Əgər təcili deyilsə punksiya ancaq rentgendən Əgər təcili deyilsə punksiya ancaq rentgendən sonra edilməlidir (iatrojenik pnevmotoraks)sonra edilməlidir (iatrojenik pnevmotoraks)

► Müalicəsində plevral drenaj məsləhət edilir.Müalicəsində plevral drenaj məsləhət edilir.► Çox az pnevmotorakslar OÇox az pnevmotorakslar O22 müalicəsi ilə aparıla müalicəsi ilə aparıla

bilər. (xəstə tez tez kontrol edilməlidir).bilər. (xəstə tez tez kontrol edilməlidir).

Təzyiqli pnevmotoraksTəzyiqli pnevmotoraks

► Klapan mexanizmi olan bir pnevmotoraksdır.Klapan mexanizmi olan bir pnevmotoraksdır.► Əvvəlcə hava eyni tərəfdə ağciyəri sıxışdırır, sonra Əvvəlcə hava eyni tərəfdə ağciyəri sıxışdırır, sonra

isə mediasteni qarşı tərəfə itəliyirisə mediasteni qarşı tərəfə itəliyir► Divararasının sıxılması səbəbi ilə yuxarı və aşağı Divararasının sıxılması səbəbi ilə yuxarı və aşağı

boş venalar bükülür və ürəyə gedən venoz qanın boş venalar bükülür və ürəyə gedən venoz qanın miqdarı azalır, metabolik asidoz baş verir.miqdarı azalır, metabolik asidoz baş verir.

► Taxikardiya, hipotoniya və ürək çıxan qanın Taxikardiya, hipotoniya və ürək çıxan qanın azalması xəstəni şoka sala bilər.azalması xəstəni şoka sala bilər.

► İlk olaraq təzyiqli pnevmotoraksı açıq pnevmotoraks İlk olaraq təzyiqli pnevmotoraksı açıq pnevmotoraks halına çevirmək lazımdır.halına çevirmək lazımdır.

► Sonra plevral drenaj məsləhət görülür.Sonra plevral drenaj məsləhət görülür.

HemotoraksHemotoraks

► Küt travmadan sonra olan hemotorakslar diaqnoz Küt travmadan sonra olan hemotorakslar diaqnoz qoyulan vaxtı əksər hallarda artıq kəsilmiş olur.qoyulan vaxtı əksər hallarda artıq kəsilmiş olur.

► Diagnoz rengenogramma ilə döş qəfəsində plevral Diagnoz rengenogramma ilə döş qəfəsində plevral mayenin aşkarlanması ilə qoyulur.mayenin aşkarlanması ilə qoyulur.

► Plevral drenajın qoyulması hər zaman məsləhətdir.Plevral drenajın qoyulması hər zaman məsləhətdir.

► Drenajın mümkün olan ən aşağı qabırğa arası Drenajın mümkün olan ən aşağı qabırğa arası aralıxdan qoyulması qanın daha rahat aralıxdan qoyulması qanın daha rahat aspirasyasına kömək edir.aspirasyasına kömək edir.

HemotoraksHemotoraks

► Təcili torakotomiya nə vaxt edilir?Təcili torakotomiya nə vaxt edilir?

1.1. Plevral drenajdan sonra 1500 ml vəya 20 ml\kg Plevral drenajdan sonra 1500 ml vəya 20 ml\kg qanaxmaqanaxma

2.2. İlk 24 saatda 1500 ml drenajİlk 24 saatda 1500 ml drenaj

3.3. 2-4 saatda 200 ml\saat vəya 2 ml\kg\saat drenaj2-4 saatda 200 ml\saat vəya 2 ml\kg\saat drenaj

4.4. 6-8 saatda 100 ml\saat vəya 1 ml\kg\saat drenaj6-8 saatda 100 ml\saat vəya 1 ml\kg\saat drenaj

Təcili torakotomiyalarTəcili torakotomiyalar

► Parenxima qanaxmalarında traktotomiya edilməlidir Parenxima qanaxmalarında traktotomiya edilməlidir (səthi tikişlər intraparenximal gematomaya səbəb (səthi tikişlər intraparenximal gematomaya səbəb ola bilər).ola bilər).

► Mümkün olduğu qədər ağciyər parenximası Mümkün olduğu qədər ağciyər parenximası qorunmalıdır. Lazım olanda lobektomiya edilə bilər. qorunmalıdır. Lazım olanda lobektomiya edilə bilər. Pnevmonektomiya Pnevmonektomiya edilməməlidir. edilməməlidir. (100% yaxın (100% yaxın ölüm)ölüm)

► Plevral drenajdan sonra hemotoraks tam Plevral drenajdan sonra hemotoraks tam boşalmazsa gematoma əmələ gələ bilər. boşalmazsa gematoma əmələ gələ bilər. Gematomanın təmizlənməsi qərarı 1-ci həftə Gematomanın təmizlənməsi qərarı 1-ci həftə ərzində verilməlidir. Əgər əməliyyat mümkün ərzində verilməlidir. Əgər əməliyyat mümkün deyilsə dekortikasiya üçün 4-6 həftə gözlənilməlidir.deyilsə dekortikasiya üçün 4-6 həftə gözlənilməlidir.

Ağciyər kontuziyasıAğciyər kontuziyası

► Ağciyərin ən çox baş verən travmasıdır.Ağciyərin ən çox baş verən travmasıdır.► Kontuziyanın ağırlığı alveolokapilyar yaralanma ilə Kontuziyanın ağırlığı alveolokapilyar yaralanma ilə

bağlıdır.bağlıdır.► İntraalveolar qanaxma və intersistial toxumanın İntraalveolar qanaxma və intersistial toxumanın

ödemi ilə gedir.ödemi ilə gedir.► Sekresiya artması, surfaktanın azalması və Sekresiya artması, surfaktanın azalması və

kapilyarlardan maye keçməsi artdığı üçün ödem və kapilyarlardan maye keçməsi artdığı üçün ödem və atelektaziyalar tez tez görünür.atelektaziyalar tez tez görünür.

► V\P problemləri səbəbi ilə hipoksiya baş verir.V\P problemləri səbəbi ilə hipoksiya baş verir.► Travmadan sonra rentgenogrammada dərhal Travmadan sonra rentgenogrammada dərhal

görünür!! görünür!!

Ağciyər kontuziyasının Ağciyər kontuziyasının müalicəsimüalicəsi

► v\d maye yeridilməsi azaltmaq lazımdır (yada v\d maye yeridilməsi azaltmaq lazımdır (yada kolloid maye verilir)kolloid maye verilir)

► Sekresiya ilə mübarizəSekresiya ilə mübarizə

► AntibiyotikoterapiyaAntibiyotikoterapiya

► İnfeksiya problemləri olmazsa 3-5 gündə İnfeksiya problemləri olmazsa 3-5 gündə düzəlirdüzəlir

► Ağır kontuziyalar ağciyər ödemi ilə ağırlaşa Ağır kontuziyalar ağciyər ödemi ilə ağırlaşa bilərbilər

Ağciyərdə gematomaAğciyərdə gematoma

► Travmadan bir neçə gün sonra ortaya çıxırTravmadan bir neçə gün sonra ortaya çıxır

► 2-4 həftədə yox olur2-4 həftədə yox olur

► Abses yoxsa əməliyyat məsləhət edilmirAbses yoxsa əməliyyat məsləhət edilmir

Traxeobronxial yırtıqlarTraxeobronxial yırtıqlar

►Glottis(qırtlaq) bağlı – toraksın sıxılması – Glottis(qırtlaq) bağlı – toraksın sıxılması – intrabronxial hava təziginin birdən artması – intrabronxial hava təziginin birdən artması – traxeyanın membranoz zərinin yırtığıtraxeyanın membranoz zərinin yırtığı

►Qanhayxırma, ciddi hipoksiya və səs Qanhayxırma, ciddi hipoksiya və səs keyfiyyətində azalma onun ilk keyfiyyətində azalma onun ilk simptomlarıdırsimptomlarıdır

► Tam atelktaziya, ``qopmuş`` ağciyər, Tam atelktaziya, ``qopmuş`` ağciyər, pnevmotoraks, divararası emfizema ən çox pnevmotoraks, divararası emfizema ən çox görünən ağırlaşmalardırgörünən ağırlaşmalardır

► Şüphə varsa xəstələr mütləq bronxoskopiya Şüphə varsa xəstələr mütləq bronxoskopiya edilməlidirləredilməlidirlər

Traxeobronxial yırtıqlarTraxeobronxial yırtıqlar

►Təcili əməliyyat məsləhət edilirTəcili əməliyyat məsləhət edilir

►Pnevmonektomiyadan edilməməlidirPnevmonektomiyadan edilməməlidir

►Sorulan tək tikişlərlə təmir edilməlidirSorulan tək tikişlərlə təmir edilməlidir

Küt ürək və böyük damar Küt ürək və böyük damar yaralanmalarıyaralanmaları

► Miokard kontuziyası – miokard içinə qanaxma və Miokard kontuziyası – miokard içinə qanaxma və maye sızması. Miokard infarktı kimi müalicə maye sızması. Miokard infarktı kimi müalicə edilməlidiredilməlidir

► Ağciyər rentgenogrammasında geniş divararası Ağciyər rentgenogrammasında geniş divararası ürək yırtılmasının göstəricisi ola bilər. Ən çox sağ ürək yırtılmasının göstəricisi ola bilər. Ən çox sağ qulaqcıq yırtılır.qulaqcıq yırtılır.

► Aortanın yırtılması ən çox sol subklavian arteriya Aortanın yırtılması ən çox sol subklavian arteriya çıxdığı yerdən olur. İkinci – aorta gövsü.çıxdığı yerdən olur. İkinci – aorta gövsü.

► Birinci anterior torakotomiya edilir, qanaxma Birinci anterior torakotomiya edilir, qanaxma kontrol altında olduqdan sonra median kontrol altında olduqdan sonra median sternotomiya da əlavə edilə bilər.sternotomiya da əlavə edilə bilər.

► Çox nadir hallarda uc uca anastamoz mümkün olur. Çox nadir hallarda uc uca anastamoz mümkün olur. Greft ilə təmir edilir.Greft ilə təmir edilir.

Yemək borusu yaralanmalarıYemək borusu yaralanmaları

► Küt travmadan sonra nadir görünürKüt travmadan sonra nadir görünür

►Divararası və vertebralar arasında sıxılaraq Divararası və vertebralar arasında sıxılaraq yırtılıryırtılır

► Çox vaxt diaqnoz gec qoyulur. (oral qida Çox vaxt diaqnoz gec qoyulur. (oral qida gəbul olunandan sonra)gəbul olunandan sonra)

► Primer təmirPrimer təmir

Diafragma yaralanmalarıDiafragma yaralanmaları

► 2 grup2 grup Tez diaqnoz qoyulanTez diaqnoz qoyulan Gec diagnoz goyulanGec diagnoz goyulan

► Tez diaqnoz qoyulanlar – solda daha çox görünür. PAAG dəyəri Tez diaqnoz qoyulanlar – solda daha çox görünür. PAAG dəyəri azdır( 50%). Bariumlu rentgen məsləhət ediləbilər. Plevral azdır( 50%). Bariumlu rentgen məsləhət ediləbilər. Plevral drenaj qoyulmaması üçün diqqət edilməlidir!!! Əməliyatın drenaj qoyulmaması üçün diqqət edilməlidir!!! Əməliyatın laporotomiya ilə aparılması məsləhət edilir.laporotomiya ilə aparılması məsləhət edilir.

► Gec diaqnoz qoyulanlar – ən çox deşici yaralanmadan sonra Gec diaqnoz qoyulanlar – ən çox deşici yaralanmadan sonra olur(bıçaqlanma). Travma və diaqnozun qoyulması arasında 3 olur(bıçaqlanma). Travma və diaqnozun qoyulması arasında 3 həftə - 40 ilə qədər vaxt geçmiş ola bilər. Torakotomiya ilə həftə - 40 ilə qədər vaxt geçmiş ola bilər. Torakotomiya ilə əməliyyat məsləhət edilir. Lazım olarsa laporatomiya da əlavə əməliyyat məsləhət edilir. Lazım olarsa laporatomiya da əlavə oluna bilər.oluna bilər.

Müalicə metodlarıMüalicə metodları

►BronxoskopiyaBronxoskopiya► İntubasiyaİntubasiya►GidalanmaGidalanma►Aspirasiya, sekresiya təmizlənməsiAspirasiya, sekresiya təmizlənməsi►FizioterapiyaFizioterapiya►Plevral drenajPlevral drenaj►Torakotomiya, sternotomiyaTorakotomiya, sternotomiya►Ağrının kontroluAğrının kontrolu

Penetran döş qəfəsi Penetran döş qəfəsi yaralanmalarıyaralanmaları

► Kəsici-deşici və odlu silah yaralanmalarıKəsici-deşici və odlu silah yaralanmaları

► Ölüm halları küt yaralanmalardan nadir hallarda olurÖlüm halları küt yaralanmalardan nadir hallarda olur

► Odlu silah yaralanmaları kəsici-deşici yaralanmalara Odlu silah yaralanmaları kəsici-deşici yaralanmalara görə daha ağır olurgörə daha ağır olur

► Bunun səbəbi ətraf toxumaların kontuziyasıdırBunun səbəbi ətraf toxumaların kontuziyasıdır

► Travma ağırlığı güllənin çəkisi və sürrəti ilə bağlıdırTravma ağırlığı güllənin çəkisi və sürrəti ilə bağlıdır

Tibbi strategiyaTibbi strategiya

1.1. Tənəffüs yollarının açıqlığıTənəffüs yollarının açıqlığı

2.2. Tənəffüs inspeksiyası – tənəffüs sayı, hər iki Tənəffüs inspeksiyası – tənəffüs sayı, hər iki hemitoraks tənəffüsə eyni gatılması, tənəffüs hemitoraks tənəffüsə eyni gatılması, tənəffüs səslərinin auskultasiyada iki tərəfli eyni olması, səslərinin auskultasiyada iki tərəfli eyni olması, güllənin və ya bıcaqın giriş və çıxış deşikləri.güllənin və ya bıcaqın giriş və çıxış deşikləri.

3.3. Qan damar sistemi Qan damar sistemi Nəbz, sayı və ritmiNəbz, sayı və ritmi Qan təzyiqiQan təzyiqi Sianoz (ətrag qan dövranının rənqi və istiliyi)Sianoz (ətrag qan dövranının rənqi və istiliyi) Boyun venalarının baxışıBoyun venalarının baxışı Ürək monitorizasiyasıÜrək monitorizasiyası

Birinci dərəcəli həyat üçün Birinci dərəcəli həyat üçün təhlükəli yaralanmalartəhlükəli yaralanmalar

1.1. Hava yolu obstruksiyasıHava yolu obstruksiyası

2.2. Təzyiqli pnevmotoraksTəzyiqli pnevmotoraks

3.3. Açiq pnevmotoraksAçiq pnevmotoraks

4.4. Kütləvi gemotoraksKütləvi gemotoraks

5.5. ``Yelkən`` döş qəfəsi``Yelkən`` döş qəfəsi

6.6. Ürək tamponadasıÜrək tamponadası

► Bu yaralanmalarda lazımsız işlər üçün vaxt Bu yaralanmalarda lazımsız işlər üçün vaxt itirmədən xəstənin birincili problemləri ilə məşqul itirmədən xəstənin birincili problemləri ilə məşqul olmak lazımdır.olmak lazımdır.

Tibbi strategiyaTibbi strategiya► Təzyiqi aşağı olan döş qəfəsi travmalı xəstələri Təzyiqi aşağı olan döş qəfəsi travmalı xəstələri

kütləvi miqdarda v/d maye yeridilməsi çox vacibidir.kütləvi miqdarda v/d maye yeridilməsi çox vacibidir.

► Ürək dayanmasıdan sonra edilən qapalı masajın Ürək dayanmasıdan sonra edilən qapalı masajın təsiri yoxdursa, xəstəyə anterior torakotomiya təsiri yoxdursa, xəstəyə anterior torakotomiya edilməsi məsləhət edilir. edilməsi məsləhət edilir.

► İdeal şərtlərdə bu əməliyyat təcili yardım şöbəsində İdeal şərtlərdə bu əməliyyat təcili yardım şöbəsində edilməlidir.edilməlidir.

► Aortaya klemp qoyulması, perkirad tamponadasının Aortaya klemp qoyulması, perkirad tamponadasının boşaldılması, açıq masaj kimi işlər ürək və beyin boşaldılması, açıq masaj kimi işlər ürək və beyin hipoksiyasını azaldacaqdırhipoksiyasını azaldacaqdır

Penetran ürək yaralanmalarıPenetran ürək yaralanmaları

► Xəstə yaralanma yerində ölür və ya ürək Xəstə yaralanma yerində ölür və ya ürək tamponadasıyla təcili yardıma gətirilir.tamponadasıyla təcili yardıma gətirilir.

► Odlu silah yaralanmalarında ölüm şansı daha Odlu silah yaralanmalarında ölüm şansı daha çoxdur (iki deşik)çoxdur (iki deşik)

► Xəstəxanaya gətirilənə gədər ürək tamponadası Xəstəxanaya gətirilənə gədər ürək tamponadası diaqnozu qoyulması çox vacibdirdiaqnozu qoyulması çox vacibdir

► Tez dolan 100-150 ml qan ürək tamponadasına Tez dolan 100-150 ml qan ürək tamponadasına gətirə bilər. (yavaş yavaş maye dolan perkirard 1 lt gətirə bilər. (yavaş yavaş maye dolan perkirard 1 lt qədər tab qətirə bilər)qədər tab qətirə bilər)

DiaqnozDiaqnoz

► İnspeksiya – ön toraks, qarnın yuxarı hissəsində İnspeksiya – ön toraks, qarnın yuxarı hissəsində giriş yerigiriş yeri

► Beck triadasıBeck triadası Venoz təzyiqin artmasıVenoz təzyiqin artması Arterial təzyiqin düşməsiArterial təzyiqin düşməsi Ürək tonlarının dərindən eşidilməsiÜrək tonlarının dərindən eşidilməsi

► Kussmall işarəti – nəfəs alma zamanı boyun Kussmall işarəti – nəfəs alma zamanı boyun venalarının paradoksal dolmasıvenalarının paradoksal dolması

► Nefəs alınanda arterial təzyiqin 10mmHg`dən daha Nefəs alınanda arterial təzyiqin 10mmHg`dən daha çox düşməsi çox düşməsi

Diaqnoz və müalicəDiaqnoz və müalicə

► Ürək tamponadasında ağciyər rentgenogramması, Ürək tamponadasında ağciyər rentgenogramması, EKG, diaqnozu dəqiqləşdirmək üçün EKG, diaqnozu dəqiqləşdirmək üçün perikardiosentez və s. işlərə vaxt itirmək lazım perikardiosentez və s. işlərə vaxt itirmək lazım deyil.deyil.

► Tamponadanı boşaltmaq üçün subksifoidal kəsik Tamponadanı boşaltmaq üçün subksifoidal kəsik məsləhər olunmur. Çünkü tamponadanın qan məsləhər olunmur. Çünkü tamponadanın qan dayandırıcı rolu var.dayandırıcı rolu var.

► Anterior torakotomiya ilə 4-cü(daha nadir 5-ci) Anterior torakotomiya ilə 4-cü(daha nadir 5-ci) qabırğa aralığından girmək məsləhətdirqabırğa aralığından girmək məsləhətdir

► Perikard sol frenik sinirin altından açılırPerikard sol frenik sinirin altından açılır

MüalicəMüalicə

► Təcürbəli mərkəzlərdə anterior torakotomiya yerinə Təcürbəli mərkəzlərdə anterior torakotomiya yerinə sternotomiya edilə bilər. Bu sağ ürək sternotomiya edilə bilər. Bu sağ ürək yaralanmalarında da təmirə rahatlıq yaradır.yaralanmalarında da təmirə rahatlıq yaradır.

► Qan və gematomalar təmizləndiktən sonra defekt Qan və gematomalar təmizləndiktən sonra defekt teflon dəstəkli tikişlər ilə təmir edilməlidir.teflon dəstəkli tikişlər ilə təmir edilməlidir.

► Ən önəmli nöqtələrdən biri təmir zamanı koronar Ən önəmli nöqtələrdən biri təmir zamanı koronar arteriyaların qorunmasıdır.arteriyaların qorunmasıdır.

Parenxima yaralanmalarıParenxima yaralanmaları

►Gemotoraks və ya gemopnevmotoraks Gemotoraks və ya gemopnevmotoraks görünürgörünür

►Plevral drenaj. Qalın diametirli drenaj Plevral drenaj. Qalın diametirli drenaj trubkaları qoymaq məsləhətdirtrubkaları qoymaq məsləhətdir

Yad cisimlərin çıxarılmasıYad cisimlərin çıxarılması

► 1.5 cm böyük, ağciyər hilusuna yaxın 1.5 cm böyük, ağciyər hilusuna yaxın yerləşən, ucları iti yad cisimlərdə məsləhət yerləşən, ucları iti yad cisimlərdə məsləhət görülür.görülür.

►Əməliyyat üçün ən yaxşı vaxt yaralanmadan Əməliyyat üçün ən yaxşı vaxt yaralanmadan 2-3 həftə sonradır.2-3 həftə sonradır.

► İnfeksiya yoxdursa yad cisimin çıxarlması İnfeksiya yoxdursa yad cisimin çıxarlması ağciyərə daha çox zərər verə bilərağciyərə daha çox zərər verə bilər

Yüksək sürəttli güllə Yüksək sürəttli güllə yaralanmalarıyaralanmaları

► Ağciyərlərdə ciddi şəkildə kontuzyalar əmələ Ağciyərlərdə ciddi şəkildə kontuzyalar əmələ gətirirgətirir

►Əməliyyatsız, tənəffüs çatışmamazlığı və Əməliyyatsız, tənəffüs çatışmamazlığı və infeksiyaya səbəbi ilə 100% yaxın ölüminfeksiyaya səbəbi ilə 100% yaxın ölüm

► Ağciyər rezeksiyası ilə 12% ölümAğciyər rezeksiyası ilə 12% ölüm

Hava emboliyasıHava emboliyası

► Çox çətin bir ağırlaşmadırÇox çətin bir ağırlaşmadır► İntubasiyadan sonra olurİntubasiyadan sonra olur►Qanhayxırma, serebral simptomlarQanhayxırma, serebral simptomlar► Ventilasiya təzyiginin azaldılması və havanın Ventilasiya təzyiginin azaldılması və havanın

boşaldılmasıboşaldılması► Təcili torakotomiya edilməlidirTəcili torakotomiya edilməlidir►Hilusa klemp qoyulub ürək, aorta və koronar Hilusa klemp qoyulub ürək, aorta və koronar

arteriyalardan hava boşaldılmalıdırarteriyalardan hava boşaldılmalıdır

DDİQQƏTİNİZƏ GÖRƏİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ

TƏŞƏKKÜRLƏRTƏŞƏKKÜRLƏR