DOSJA E VRASJEVE NË TROPOJË SI U VRANË 14 PJESËTARË TË FAMILJES HAKLAJ, PRAPAVIJA E

VRASJES SË AZEM HAJDARIT, ILIR KONUSHEFCIT, HAZIR MALAJT...

Shkrua: Artan Hoxha “Gazeta Shqiptare” Emisioni “Xhungël” i News 24 solli dje në mbrëmje fakte dhe detaje që publikohen për herë të parë, të cilat hedhin sadopak dritë mbi “Dosjen Tropoja” dhe një prej protagonistëve të saj, familjen Haklaj. Vetëm kjo familje ka pësuar deri tani 14 të vrarë. Si nisi dhe pse ende nuk duket në horizont fundi i kësaj tragjedie, numri i viktimave të së cilës nuk dihet kur do të ndalojë? Cilat ishin shkaqet dhe shkaktarët? Pse u përfshinë në këtë tragjedi pesë vëllezërit Haklaj dhe shumë nga djemtë më të mirë të Tropojës? Pse sot pas dhjetë vitesh drejtësia dhe shteti shqiptar, qeveritë e majta apo të djathta, jo vetëm që nuk i kanë zbardhur ato që kanë ndodhur, por as e kanë marrë guximin të shfletojnë dosjet e përgjakura të kësaj fatkeqësie tragjike që ka mbajtur peng rrethin më të varfër të vendit? Kush fshihet pas atentateve të sofistikuara që do të konkuronin denjësisht dhe organizatat mafioze më prestigjioze të botës? Kush përfitoi prej përgjakjes së familjeve më të njohura të Tropojës dhe vazhdon ta shfrytëzojë këtë tragjedi për përfitime politike? Këto dhe shumë pyetje të tjera do të marrin një përgjigje nga “Xhungël”, që nuk synon të marrë tagrin e prokurorit apo gjykatësit, por nëpërmjet pamjeve, dëshmive dhe fakteve që paraqet do të kërkojë nga strukturat ligjzbatuese të përmbushin misionin e tyre, zbatimin e ligjit. Hetimin dhe dënimin e përgjegjësve të këtyre ngjarjeve tragjike. Jo vetëm për të qetësuar shpirtërat e të vdekurve, por për të parandaluar pasojat e këtij seriali të pafund krimesh në mënyrë që qindra të mbijetuar, fëmijë dhe të afërm të viktimave të jetojnë të qetë të ardhmen e tyre.

HAKLAJT Deri në fillimin e viteve ’90 familja Haklaj ishte një nga mijëra familjet e thjeshta të Tropojës. I pari i saj, Isuf Groshi, ishte një nga personat e njohur dhe të respektuar në Malësinë e Gjakovës, aq sa dhe sot bëmat dhe shprehjet e tij vazhdojnë të kujtohen, për urtësinë dhe zgjuarsinë e tyre. I biri, Muharrem Haklaj do të kishte shtatë fëmijë, pesë djem dhe dy vajza. Pothuaj të gjithë fëmijët do të arsimoheshin në shkolla profesionale. Pak muaj pas ardhjes në pushtet të kualicionit të djathtë, në verën e vitit 1992, Hamdi Haklaj dhe i vëllai Halili do të arrestoheshin me akuzën e vrasjes me mjete të forta të një ekonomisti në Bajram Curri. Dy djemtë më të mëdhej të familjes do të qëndronin në burg për gjashtë muaj rresht. Do të liroheshin për mungesë provash, por pas këtij momenti besimi i tyre ndaj të sapoardhurve në pushtet ishte thyer.

Ngjarja që do ti ekspozonte Haklajt dhe do të niste përballjen e tyre me policinë ishte ajo e 7 gushtit 1993. Vëllezërit Haklaj kishin shkuar për peligrinazh si shumë familje të Tropojës në vendin e shenjtë në malin e Shkëlzenit, i njohur ndryshe dhe si “varri i mirë”. Por për arsye ende të pasqaruara Shkëlqim Haklaj është konfliktuar me dy vëllezërit Besim e Guxim Demaj nga fshati Shipshan i Tropojës. Policia e ka rihapur dosjen pas afro 13 vjetësh dhe pretendon se në ndihmë të Shkëlqimit ka shkuar vëllai i tij i madh, Hamdiu. Në çastin kur konflikti i ka kaluar caqet, Hamdi Haklaj ka qëlluar me pistoletë në drejtim të dy vëllezërve Demaj të cilët kanë mbetur të vrarë. Pas rihapjes së hetimeve ekspertët mjeko-ligjorë kanë rizhvarrosur kufomat e viktimave për të siguruar prova të reja mbi autorësinë e krimit. Menjëherë pas ngjarjes policia shpalli në kërkim dy vëllezërit Haklaj. Qysh nga ajo kohë silueta e Hamdi Haklajt do të shihej shumë rrallë në Tropojë, madje edhe pas kthimit të tij në Shqipëri në janar të vitit 1998. Fatmir Haklaj edhe pse nuk kishte probleme me drejtësinë dhe nuk ishte person i shpallur në kërkim, u është bashkuar vëllezërve për ti ndihmuar të mos kapeshin nga policia. Nga gushti i vitit 1993 deri në fundin e vitit 1996 policia e rrethit verior dhe forcat speciale organizuan disa aksione për ti arrestuar vëllezërit Haklaj, të cilët dyshoheshin se herë pas here ktheheshin nga jashtë vendit në banesën e tyre. AKSIONI Aksioni më i madh i policisë së Tropojës dhe forcave speciale të ardhura nga Tirana është organizuar më 5 tetor 1995. Kulla e Haklajve u rrethua nga qindra trupa të policisë që kishin marrë informacion në rrugë operative se dy vëllezërit e kërkuar Hamdi e Shkëlqim Haklaj ishin kthyer në banesë. Për të mbështetur këtë operacion janë angazhuar deri dhe helikopterë nga ajri, por vëllezërit Haklaj nuk u kapën. Gjatë veprimeve të forcave të Rendit mbeti i vrarë një polic i komisariatit të Tropojës. Rrethanat e vrasjes së tij janë ende dhe sot të pazbuluara nga autoritetet shtetërore. Nuk dihet kush dhe si u qëllua polici që ndodhej në rrethim së bashku me kolegët e tij. Pavarsisht faktit se kanë kaluar 14 vjet nga ngjarja e Shkëlzenit, Hamdi Haklaj nuk është gjykuar asnjëherë për të, pasi nuk ka patur prova të mjaftueshme për ta argumentuar fajësinë e tij. PRITA Pas këtij operacioni të dështuar të policisë, Haklajt do të dilnin në skenë menjëherë pas trazirave të marsit 1997. I pari shfaqet emri u Fatmir Haklajt. Ai do të ishte protagonist në një përballje me mbështetësit e ish-presidentit Berisha. Haklaj kundërshton tu bashkohet vullnetarëve që po shkonin nga Tropoja në Tiranë për t`iu bashkuar trupave të policisë për shuarjen e revoltave në jug të vendit. Ai nuk u mjaftua me kaq, por kundërshtoi dhe pengoi forcërisht oficerët e Gardës që kishin shkuar në Tropojë për të siguruar forca rezerviste. Për këtë akt ai do të vlerësohej

nga mbështetësit e së majtës në Tropojë dhe do të vendosej kryetar i Komitetit të Shpëtimit Publik. Më 22 qershor 1997, Fatmir Haklaj i shpëton një prite të organizuar në afërsi të Milotit. Ai kishte udhëtuar së bashku me djalin e xhaxhait, Sokol Haklaj, ndihmësgjyqtar në Skrapar dhe një mikun e tyre nga Tropoja, Agron Gjyriçi, për një rast urgjent në Tiranë. Gjatë kësaj prite mbeti i vrarë Sokol Haklaj dhe Ibrahim Rustemi, efektiv i forcave speciale. Rustemi për disa kohe kishte qëndruar pranë grupit të shoqërimit të deputetit demokrat Azem Hajdari. Ibrahim Rustemi kishte planifikuar të udhëtonte në drejtim të Tropojës gjatë po asaj nate, së bashku me trupat e Gardës dhe forcat speciale. Misioni i tyre ishte të siguronin vizitën e ish-presidentit Berisha dhe mitingun elektoral që do të zhvillonte ai të nesërmen në Tropojë, ku do të shpallej dhe kandidatura e PD-së për deputet, Azem Hajdari. Rustemi lë njoftim në banesën e vet se nëse e kërkonin nga reparti, tu thoshin se ai ishte nisur përpara me Sokol e Fatmir Haklajn për shkak të një fatkeqësie që i kishte ndodhur. Fatmir Haklaj arriti të vriste një nga autorët e pritës në momentin që ai iu afrua autoveturës për tu dhënë goditjen e fundit viktimave. Fatmir Haklaj dyshon se pas kësaj prite fshihen persona të rëndësishëm. Disa ditë pas pritës Haklaj identifikon autorët e saj dhe lidhjet e tyre në Tiranë. Hakmarrja për këtë atentat është e pamëshirshme. Tre nga katër autorët e mbijetuar të atentatit të Milotit ekzekutohen njëri pas tjetrit në rrethana ende të pazbardhura. Familjeve të dy prej tyre u digjen kullat në fshatrat e Mirditës. Ndërsa i mbijetuari i fundit prej atentatorëve, një emër i njohur i botës së krimit në zonën e Mirditës, u ekzekutua gjatë një shkëmbimi zjarri me forcat speciale në vitin 1999 në Mamurras. KONFLIKTI Kufomat e pritës së Milotit nuk ishin kthyer ende në Tropojë, kur zhvillohej mitingu elektoral në sheshin qëndror të Bajram Currit. Gjatë këtij mitingu ndodh një tjetër konflikt, këtë radhë është Shkëlqim Haklaj, i cili reagon ashpër në momentin që ishte duke folur ish-presidenti Berisha. Irritimit të Haklajt i është bashkuar dhe Feriz Kërnaja, i sapo dalë nga burgu. Kërnaja ishte bërë i njohur për shkak se kishte qëndruar për disa kohë në të njëjtin burg me kryetarin e Partisë Socialiste, Fatos Nano. Madje një foto e përbashkët e Kërnajës, Fatos Nanos dhe Nehat Kullës, një nga kapot e njohur në kryeqytet u botua në shtypin e kohës. Gjatë zgjedhjeve të 29 qershorit Haklajt mbështetën kandidatin e PS-së për Tropojën dhe dalën haptazi kundër kandidatit të PD-së Azem Hajdari. Vëllezërit Haklaj ndihmuan gjatë fushatës elektorale për referendumin dhe pretendentin për fronin mbretëror Leka Zogu gjatë një vizite të tij në rrethin e Tropojës. Kundërshtarët e monarkisë tentuan të pengonin vizitën e Zogut, por në krah të tij, përkrah shumë djemve të Tropojës u rreshtuan dhe vëllezërit, Fatmir, Shkëlqim dhe Ylli Haklaj. Pas zgjedhjeve parlamentare Hajdari u shpall deputeti i ri i Tropojës, por situata ndryshoi në disfavor të së djathtës, për shkak se e majta fitoi zgjedhjet në gjithë vendin dhe Fatmir Haklaj me propozim të degës lokale e PS-së dhe me firmën e ish-ministrit të Rendit Neritan Ceka mori detyrën e shefit të komisariatit. PROTESTA Më 17 shtator 1997 deputeti demokrat Azem Hajdari u plagos në parlament nga deputeti socialist i rrethit të Hasit, Gafurr Mazrreku. Një ditë më pas, më 18 shtator 1997, dega lokale e PD-së në Bajram Curri organizoi një protestë për të denoncuar plagosjen e deputetit të Tropojës. Organizatorët e protestës paraqiten në polici dhe i kërkojnë leje shefit të komisariatit Fatmir Haklaj. Ai u jep leje për zhvillimin e mitingut por kërkon që të mbahet në kompleksin e lojërave me dorë në qendër të qytetit. Mbështetësit e shumtë të PD-së fillimisht grumbullohen në kompleksin e lojërave me dorë. Por më pas protesta vazhdoi nëpër rrugët e qytetit. Fatmir Haklaj i njoftuar për rrjedhën që mori protesta vendos të përballet personalisht me drejtuesit e saj. Ai u del përballë protestuesve në shëtitoren e Bajram Currit. Haklaj debaton ashpër me disa nga organizatorët, madje qëllon me grusht njërin prej tyre. Nga ky moment protesta shpërndahet, por Fatmir Haklajt nuk do t`ia falnin kurrë atë që bëri. Ai do të qëndronte dhe për katër muaj të tjerë në detyrën e shefit të komisariatit. Gjatë kësaj kohe vendosi rregull dhe rend në Tropojë, diku me fjalë e diku me forcë. Bandat e grabitësve që kishin pushtuar rrugët dhe bënin kërdinë, preferonin më mirë të mos

përballeshin me të, sepse më shumë se sa arrestimit dhe burgut, i druheshin ndëshkimit hakmarrës të tij. Nga një person në arrati për të ndihmuar vëllezërit që kërkoheshin nga policia, Fatmir Haklaj u kthye brenda disa muajsh në një sherif alla far-west, që më tepër se zbatimin e ligjit të brishtë, parapëlqente ndëshkimin tradicional të malësisë ku ishte rritur. Për pesë muaj me radhë në Tropojë, nuk ndodhi asnjë vrasje edhe pse ishte viti 1997 dhe armët ishin në duart e gjithkujt. Personat problematikë preferonin më mirë të largoheshin ose të rrinin urtë, sesa të përballeshin me dorën e hekurt të Fatmir Haklajt, që i veshur dhe me uniformën e shtetit ishte bërë njeriu më i pushtetshëm në veri të vendit. “DOSJA TROPOJA”, DËSHMITARI KYÇ 9 VJET JASHTË VENDI T Një polic i komisariatit të Bajram Currit që i shpëtoi atentatit të 5 janarit 1998 ku mbetën të vrarë Shkëlqim Haklaj dhe Artur Demirit, është dëshmitari kyç që mund të zbardh si nisi tragjedia që përgjaku për vitet në vazhdim Tropojën. Avdi Buçpapa nuk është marrë kurrë në pyetje nga organet ligjzbatuese në lidhje me këtë ngjarje. Ai u largua menjëherë pas krimit nga Shqipëria për ti shpëtuar rrezikut serioz që i kanosej. Në pjesën e dytë të shkëputur nga emisioni i TV News “Xhungël”, jepet zanafilla e përgjakjes së Tropojës. Si nisi konflikti që shkaktoi mbi 150 të vrarë? Pse Fatmir Haklaj vendosi të hakmerrej ndaj autorëve të vrasjes së vëllait dhe kunatit? Por mënyra sesi shefi i komisariatit të Tropojës, Fatmir Haklaj zgjodhi për të vënë në vend drejtësinë sipas kokës së tij, shkaktoi një reaksion të madh, deri dhe nisjen e protestave nga opozita e djathtë në rrugët e kryeqytetit. I tërbuar nga vrasja e dy njerëzve të tij më të afërt, Fatmir Haklajt, i errësohet gjykimi. Ai nuk bën më selektim të viktimave të tij, duke qëlluar këdo që i dilte përpara, mjafton që të ishte i afërt me autorët e pritës së Qafë Luzhës apo i njohur i tyre. Për Haklajn nuk kishte shumë rëndësi fakti nëse viktimat e tij ishin imnplikuar apo jo në ngjarje. Mjaftonte vetëm lidhja dhe njohja e tyre me autorët e pritës së 5 janarit 1998. Më poshtë “GSH” vijon me fakte dhe dëshmi në lidhje me vrasjet e njëpasnjëshme të fillimjanarit ’98. PRITA “Asaj që Fatmir Haklaj i trëmbej, ndodhi pikërisht në momentin kur ai mendonte se kishte vënë gjithçka në vijë. Tre ditë pas vitit të ri 1998, vëllai i tij Shkëlqimi u emërua polic në doganën e Qafë Prushit në rrethin e Hasit. Pasditen e 5 janarit, Shkëlqim Haklaj dhe kunati i Fatmirit, Artur Demiri ktheheshin nga Hasi me një fuoristradë Nissan Terrano ngjyrë blu. Sapo ata mbërritën në Qafën e Luzhës u qëlluan me breshëri armësh automatike. Autorët e pritës, përbënin një komando të paisur mirë më armë automatike dhe mitrolozë të rëndë. Të informuar për lëvizjen e Shkëlqim Haklajt, ata ishin pozicionuar në pritë duke mbajtur nën vëzhgim për orë të tëra rrugën që të ngjit nga fshati Pac drejt Qafë Luzhës. Zjarri i tyre gati rezultoi njëqind përqind i saktë sikur Shkëlqim Haklaj të mos u kishte mbijetuar breshërive të para dhe të shkëmbente zjarr me një pistoletë që kishte me vete, duke i dhënë kohë një personi të tretë që ndodhej në makinë të shpëtonte i gjallë. Avdi Buçpapa u largua drejt një pylli që të nxjerr në fshatin Vlad. I mbijetuar, pa asnjë gërvishtje nga prita, një polic i komisariatit të Bajram Currit, do të shpejtonte sa i hanin këmbët për të mbërritur i gjallë në fshatin më të afërt ku kërkoi ndihmë. Polici i tmerruar kërkoi të sajonin një vig për të transportuar të vdekurit drejt Tropojës. Trupat e dy të vdekurve u transportuan drejt morgut të qytetit me autobuzin e linjës Krumë-Bajram Curri, i vetmi mjet që kaloi pas atentatit në atë aks rrugor. DËSHMITARI Fatmir Haklaj kur mësoi se viktimat e pritës ishin vëllai dhe kunati i tij, u betua se hakmarrja për vrasjen e tyre do të ishte e padëgjuar ndonjëherë. Ai kontaktoi po atë natë me dëshmitarin e vetëm të mbijetuar nga atentati dhe mësoi prej tij se kush kishte qenë pjesë e komandos që organizoi pritën. Ky dëshmitar okular, duke qenë banor i Tropojës identifikoi pjesën më të madhe të autorëve të pritës, një pjesë e mirë e të cilëve kishin qenë të veshur me uniforma kamoflazhi, por pa maska në fytyrë. I tmerruar nga ajo që pa dhe i trembur për rrezikun serioz që i kanosej atij vet, e familjes së tij, polici Avdi Buçpapa u largua menjëherë jashtë vendit. Ky dëshmitar që i

mbijetoi atentatit, sot përbën çelësin e zbërthimit të asaj që quhet “Dosja Tropoja”. Ai as që është marrë ndonjëherë në pyetje nga prokuroria apo policia shqiptare për të dëshmuar çfarë pa atë pasdite të ftohtë dimri në Qafën e Luzhës. Ky dëshmitar vazhdon të jetojë larg Shqipërisë, ndoshta për të mos u kthyer kurrë në Tropojë, atje ku pa vdekjen ti shkelte syrin. Për fat të keq dëshminë e tij e mori Fatmir Haklaj, shefi i komisariatit të Tropojës, që në vend të zbatimit të ligjit vendosi ti zgjidhte gjërat ashtu siç dinte ai, alla far ëest, me grykën e pushkës. HAKMARRJA Për autorëinë e vrasjes së vëllait dhe kunatit të tij, Fatmir Haklaj do ta drejtonte gishtin pikërisht tek ata persona me të cilët ishte konfliktuar dhe publikisht. Në një intervistë që do të jepte pas ngjarjes për një stacion televiziv austriak, Fatmir Haklaj do të deklaronte se për këtë vrasje do të ekzekutonte 30 veta. Njeriu më i fuqishëm i Tropojës jo vetëm ishte prekur thellë në krenarinë e tij, por ishte goditur në pikën më të dobët. Pa mbushur ende 24 orë nga vrasja e të vëllait, Fatmir Haklajt akuzohet nga opozita se u hakmorr duke vrarë tre persona që udhëtonin nga fshati Luzhë në drejtim të Bajram Currit më datë 6 janar 1998. Viktimat ishin Avdyl Matoshi, ish-nëndrejtor i doganave gjatë qeverisjes së PD-së, Gjin Kolbuçaj ish-oficer i SHIK-ut dhe mësuesin Naim Dizdari. Për njërin prej tyre Haklaj ishte informuar se mbrëmjen e atentatit ishte afruar pranë spitalit të qytetit për të pyetur nëse viktimat kishin vdekur apo jo. Ky person kishte qenë i veshur me uniformë kamoflazhi në trup dhe i baltosur në disa vende. Partia Demokratike reagon ashpër menjëherë pas ngjarjes duke akuzuar struktura shtetërore në Tropojë si të implikuara në këtë krim. Arkivoli me trupin e Avdyl Matoshit do të bëhet simbol i protestës së mbështetësve të PD-së. Ata do të marshojnë me arkivolin e Matoshit në duar drejt bulevardit “Dëshmorët e Kombit”, do të ndalen përpara kryeministrisë duke akuzuar kryeministrin Nano dhe njerëzit e tij si vrasës dhe më pas do të kthehen serish në sheshin Skënderbej. Ish-presidenti Berisha, tani shef i opozitës, dhe deputeti i Tropojës Azem Hajdari, marrin pjesë jo vetëm në protestë por dhe në varrimin e viktimës, duke shprehur indinjatën e tyre të thellë për këtë krim dhe autorët e tij. Kjo vrasje e trefishtë vazhdon të jetë edhe sot pas 9 vjetësh e pazbuluar dhe pa autorë. KOMISARIATI Pavarsisht asaj që ndodhte në Tiranë dhe atyre çfarë thuheshin në media, Fatmir Haklaj qëndroi në detyrë deri më datë 9 janar 1998, kur qëlloi në ambjentet e komisariatit të Bajram Currit, vartësin e vet, Shaqir Hoxha, shef i policisë së kufirit. Sipas Haklajt, të afërm të Hoxhës kishin marrë pjesë në vrasjen e të vëllait dhe kunatit të tij në Qafën e Luzhës. Në pamundësi për të goditur menjëherë autorët e vërtetë, Haklaj merr hak ndaj të afërmit të tyre edhe pse ky nuk kishte qenë fare në pritë. Haklaj e kishte ndeshur disa herë gjatë asaj dite viktimën e tij në qytet, por kishte hezituar ta qëllonte pasi ai shoqërohej nga gruaja dhe fëmija. Ai ka pritur çastin kur Hoxha ka shkuar në komisariat, duke e qëlluar atë në sheshpushimin e shkallëve mes katit të parë dhe katit të dytë. Pas këtij akti të pashëmbullt, Haklaj dorëzon detyrën e shefit të komisariatit të Tropojës dhe tërhiqet në kullën e tij, i vendosur për të çuar në fund premtimin mbi varrin e të vëllait. Askush në policinë apo prokurorinë e Tropojës nuk do të merrte guximin të tentonte arrestimin e Haklajt, nëse vepronte ndryshe, padyshim që kishte firmosur fundin e vet”. AISHJA: SHKËLQIMI U GODIT ME NJË PLUMB NË KOKË Shkëlqimi, pasi ishte qëlluar me 7 plumba në trup, kishtë marrë dhe një plumb tejshpues në kokë, i cili kishte kaluar nga njëra anë e ballit në anën tjetër. Pikërisht ky fakt e irritoi pamasë Fatmirin, aq sa ai humbi gjykimin dhe ndodhen ato që ndodhen”, tregon motra e madhe e Haklajve, Aishja për vrasjen e Shkëlqimit më 5 janar 1998. Aishe Basha, ish-drejtoreshë e shkollës së Bujanit, kujton ende trupin e të vëllait pas ngjarjes së Qafë Luzhës. Ajo rrëfen për “Gazetën Shqiptare”, si ndodhi ngjarja e 5 janarit 1998? Si shpëtoi polici Avdi Buçpapa, dëshmitari i vetëm okular i kësaj prite

nga plumbat e vrasësve, dhe çfarë i tha ai Fatmir Haklajt pas ngjarjes? GAZETA SHQIPTARE: Si ndodhi ngjarja e 5 janarit 1998 në Qafën e Luzhës? AISHE HAKLAJ-BASHA: Vëllai im Shkëlqimi sapo ishte emëruar polic në doganën e Qafë Prushit në Has. Pasditen e 5 janarit, rreth orës 16.20 ai po kthehej në shtëpi me një fuoristradë Nissan Terrano. Bashkë me të ishte dhe kunati i Fatmirit, Artur Demiri dhe polici i komisariatit të Tropojës, Avdi Buçpapa. Sapo makina i është afruar lapidarit në Qafë Luzhë është qëlluar pa paralajmërim me breshëri automatikësh dhe mitrolozësh. Autorët e pritës ishin të pozicionuar në një transhe mbi rrugë dhe kanë hapur zjarr nga një distancë shumë e afërt. GAZETA SHQIPTARE: Çfarë ndodhi më pas? AISHE HAKLAJ-BASHA: Arturi mbeti i vdekur në vend. Ndërsa Shkëlqimi edhe pse kishte marrë shtatë plumba në trup, arriti të dilte nga makina dhe të hapte zjarr me një pistoletë që kishte me vete. Ky veprim i dha mundësi policit Avdi Buçpapa të përfitonte dhe të futej në pyll duke vrapuar drejt fshatit Vlad. Sipas dëshmisë së Avdiut, ai dëgjoi Shkëlqimin të shkëmbente fjalë me autorët e pritës. Avdiu kërkoi ndihmë në Vlad për të transportuar drejt Bajram Currit, trupat e Shkëlqimit dhe Arturit. Pistoleta e Shkëlqimit u gjet me dy fishekë në karikator, ndërsa 5 të tjerë ai i kishte qëlluar drejt autorëve të pritës. Kufomat e tyre i sollën në spitalin e Bajram Currit në mbrëmje me autobuzin e linjës Has-Tropojë. GAZETA SHQIPTARE: A kontaktuat ju me të mbijetuarin e pritës dhe çfarë u tha si? AISHE HAKLAJ-BASHA: Me sa di unë, me Avdiun kontaktoi po atë mbrëmje, Fatmiri. Se çfarë i ka thënë për autorët, këto i ka marrë me vete Fatmiri. Por Avdiu duke qenë tropojan i ka identifikuar pjesën më të madhe të autorëve të pritës, pasi ata nuk kishin maska. Veprimi që e irritoi pamasë Fatmirin, ishte fakti që Shkëlqimi ishte qëlluar me një plumb tejshpues në kokë, nga njëra anë e ballit në anën tjetër, nga një distancë shumë e afërt. Autorët e kësaj ngjarje nuk janë zbuluar kurrë edhe pse ka një dëshmitar okular (Avdi Buçpapa) dhe ne si familje kemi dorëzuar në prokurori provat dhe dyshimet tona.

HALIL HAKLAJ, GJYKATA SERBE NË PEJË E DËNOI ME TETË VJET BURG Duke parë aftësitë që gëzonte Halil Haklaj ishte një nga personat që u infiltrua nga ish-Sigurimi i Shtetit në territorin e ish-Jugosllavisë, për të krijuar një organizatë guerrilase të quajtur Fronti i Rezistencës kreu i së cilës ishte shqiptari nga Kosova, Mentor Kaçi. Misioni i saj ishte krijimi i kushteve për një kryengritje mbarëpopullore nga shqiptarët e Kosovës dhe më pas shpallja e pavarsisë nga ish-Jugosllavia. Në fundin e viteve ’80, Halil Haklaj organizoi disa kalime të kufirit të krerëve të lëvizjes guerrile në Kosovë drejt territorit shqiptar. Madje ishte personi që çoi kreun e Frontit të Rezistencës në Kosovë, Mentor Kaçi në një takim me ish-sekretarin e parë të Partisë së Punës së asaj kohe, Ramiz Alia. Për aktivitetin e tij në mbështetje të lëvizjes guerrile në Kosovë, Halil Haklaj u dënua nga Gjykata e Sërbe në Pejë, në vitin 1988, me 8 vjetë burg, për veprimtari subversive ndaj Jugosllavisë, furnizim me armë të organizatave guerrile dhe kalim të paligjshëm të kufirit.

HAMDI HAKLAJ, I MBIJETUARI QË U SHPËTOI ATENTATEVE Pas ngjarjeve tragjike në vitet 1998-2000, Hamdi Haklaj u etiketua nga media me nofkën “Padrino”. Kjo jo vetëm për shkak se ishte djali i madh i familjes, fakt ky që i jepte atributet e liderit mbi të tjerët, por sepse u shpëtoi të gjitha atentateve, duke përfshirë këtu deri dhe ato me mina të telekomanduara apo me snajperë në distancë. Hamdi Haklaj, më i madhi nga pesë djemtë e familjes Haklaj lindi në vitin 1950 në Kërnajë. Është baba i gjashtë fëmijëve, tre djem e tre vajza. Hamdiu kreu studimet e larta në fakultetin e Veterinarisë në Kamëz. Pas përfundimit të shkollës, ai u kthye në Tropojë dhe fillimisht punoi si veteriner. Më pas për më shumë se një dekadë Hamdiu ishte kryetari i kooperativës së Margegajt detyrë në të cilën qëndroi deri në vitin 1990. Ai sëbashku me të vëllain Shkëlqimin ishin ndër mbështetësit e parë të PD-së në Tropojë. Por besimi i tij ndaj të sapoardhurve në pushtet u thyhe në vitin 1992, kur sëbashku me të vëllain Halilin, qëndruan për 6 muaj në burg me akuzën e një vrasjeje me mjete të forta në Tropojë. Hamdiu u lirua nga burgu për mungesë provash duke rezultuar i pafajshëm për krimin e vrasjes. Për herë të fundit Hamdi Haklaj u pa të shëtiste lirisht në Tropojë në fillimgushtin e vitit 1993. Prej këtij momenti, Hamdiu qëndroi në ilegalitet, për më shumë se një dekadë e gjysëm duke u shfaqur shumë rrallë në vendlindjen e tij. Ai emigroi në Gjermani ku qëndroi për pesë vjetë me radhë, deri në 5 janarin e 1998, kur vëllai i tij Shkëlqimi u ekzekutua pas një prite në Qafën e Luzhës. HAJDARI U PARALAJMËRUA TË MOS SHKONTE NË TROPOJË Përpara se të vritej më 12 shtator 1998, Azem Hajdari i shpëtoi një tjetër atentati të organizuar nga Haklajt më 4 qershor të po atij viti. Fatmir Haklaj dyshonte se Hajdari dhe njerëzit e tij ishin implikuar në vrasjen e vëllait dhe kunatit në Qafën e Luzhës. Paralajmërimet e bëra nga ish-ministri i Rendit Publik Perikli Teta dhe nga ish-shefi i SHIK-ut Fatos Klosi, nuk ia ndryshuan mëndjen Azem Hajdarit për të mos shkuar në vendlindjen e tij pavarsisht rrezikut që i kanosej. “Gazeta Shqiptare” boton sot të plotë vazhdimin e historisë tragjike të “Dosjes Tropoja”, të transmetuar në pjesën e dytë të emisionit investigativ “Xhungël” në NEWS 24. Si u grabitën 480 milionë lekë të vjetra nga Dega e Bankës së Kursimeve në Tropojë? Pse Fatmir Haklaj vendosi të qëllonte me top alpin banesën e personave të dyshuar se i kishin vrarë vëllain më 5 janar 1998? Si u katapultua 21 vjeçari Jaho Mulosmani në krye të policisë së Tropojës? BANKA Pa u shuar ende jehona e 6 vrasjeve të njëpasnjëshme që ndodhën në ditët e para të janarit 1998, një tjetër ngjarje e tronditi Tropojën. Mesnatën e 12 janarit duke u zbardhur data 13 janar, një grup personash të armatosur arritën të merrnin peng drejtorin e Bankës së Kursimeve në Bajram Curri dhe dy policët e shërbimit të rojës, duke grabitur një shumë prej 480 milionë lekësh të vjetra. Paratë nuk kishin mbushur ende 24 orë nga momentin që u transportuan në Bajram Curri. Policia e Tropojës nuk arriti të bënte as reagimin më të vogël edhe pse grabitja ndodhi jo më larg se 200-300 metra në vijë ajrore nga godina e komisariatit. Fatmir Haklaj ishte larguar nga detyra e shefit të policisë së Tropojës vetëm 4 ditë më parë, dhe policia lokale ende nuk e kishte marrë veten nga ngjarjet e fundit. Grabitja e Degës së Bankës së Kursimeve në Bajram Curri u shoqërua me zhurmë të madhe nga media. Opozita në Tiranë reagoi dhe një herë tjetër duke akuzuar për këtë ngjarje të njëjtin grup personash, që sipas saj drejtohej nga Haklaj. Kjo ngjarje vazhdon të jetë ende e pazbardhur, edhe pse ka patur një proces gjyqësor, në të cilin u dënuan ata që duhet ta ruanin dhe jo ata që e grabitën. HAKMARRJA Vrasja e Shkëlqim Haklajt ktheu pranë familjes pas shumë vitesh të gjithë djemtë e saj. Hamdi Haklaj u kthye nga Gjermania, ku kishte emigruar qysh pas ngjarjes në Malin e Shkëlzenit, ndërsa Halil Haklaj nga Belgjika. Fatmir Haklajn nuk e zinte vëndi pa u hakmarrë për vrasjen e të vëllait. Pa humbur kohë ai përzgjodhi personat ndaj të

cilëve dyshonte se ishin implikuar në pritën e Qafë Luzhës. Për tiu afruar Haklaj e kishte shumë të vështirë, pasi ata qëndronin të bashkuar e mund të pësonte dhe vet dëme në njerëz. Në këto kushte, për të asgjesuar kundërshtarët dhe minimizuar në maksimum dëmet e veta, ai vendosi të ndërmerrte një aksion të padëgjuar deri në atë kohë. Sipas të dhënave të siguruara nga policia e Tropojës në kohën kur ajo drejtohej nga “Dëshmori i Atdheut” Kolonel Gani Malushi, Fatmir Haklaj në pamundësi për tiu afruar një baze ku ai mendonte se qëndronin të grumbulluar personat që morën pjesë në vrasjen e vëllait dhe kunatit, vendosi ti godasë ata me artileri. Ai përdori topa të lëvizshëm që transportoheshin lehtë, të tipit alpin. Banesa ku qëndronin kundërshtarët e tij u godit disa herë me predha topi, por për fat të mirë nuk pati viktima në njerëz. Sulmi rezultoi i pasuksesshëm, pasi qitësit nuk guxuan ti afroheshin shumë objektivit, për shkak se mund të goditeshin me breshëri mitrolozësh gjatë tërheqjes. Kjo ngjarje është e skeduar dhe ende e pa zbuluar në arshivën e policisë së Tropojës.

Nga e majta, Fatmir Haklaj, Jaho Mulosmani dhe Feriz Kërnaja, ku drejtonin komisariatin e Bajram Currit MULOSMANI Fakti që ishte person në kërkim për vrasjen e Shaqir Hoxhës nuk e shqetësonte shumë Fatmir Haklajn. Ai ishte i bindur se prokuroria e Mirditës, e ngarkuar për të hetuar këtë çështje, nuk do të guxonte ti hapte telashe. Ndërsa dëshmitarët okularë të ngjarjes, preferonin më mirë ta qepnin gojën, se të luanin me zjarrin që mund tu kushtonte jetën. Pavarsisht se Fatmir Haklaj mbetej njeriu më i fuqishëm në veri të vendit, ai kishte nevojë për njerëzit e tij në polici. Ai donte jo vetëm të ishte informuar për lëvizjet e shtetit, por kërkonte të kontrollonte dhe veprimet e policisë në territorin e tij. Me mbështetjen e padiskutueshme të Haklajt dhe të disa personave të rëndësishëm që përfaqësonin administratën shtetërore në Tropojë (mes tyre dhe i dërguari i qeverisë Taulant Dedja), 21-vjeçari Jaho Mulosmani u vendos në detyrën e shefit të rendit në komisariatin e Bajram Currit. Emërimi i tij bëri bujë, jo vetëm për

moshën mjaft të re, por dhe për faktin se Jaho Mulosmani shumë shpejt u kthye në një personazh protagonist në atë që sot quhet “Dosja Tropoja”. Pavarsisht se nuk plotësonte asnjë kriter për të mbajtur një detyrë kaq të rëndësishme, për më tepër në prag të krizës së Kosovës, Jaho rridhte nga një familje shumë e njohur në Malësinë e Gjakovës. Mulosmanët kanë qenë vazhdimisht Bajraktarët e Krasniqes, bajrakut më të madh ndër katër bajraqet që përfshihen në rrethin e Tropojës. Në kullën e gurtë të Mulosmanëve, u zhvillua konferenca e famshme e Bujanit nga data 31 dhjetor 1943 deri më 2 janar 1944. Mulosmanët kishin qenë flamurtarët e Krasniqes në çdo qëndresë të armatosur ndaj invazioneve turke apo sërbosllave në veri të vendit. Vetëm gjatë luftës së dytë botërore katër komandant batalionesh të forcave partizane ishin prej Mulosmanëve. Shefi i ri i policisë së rendit në Tropojë, Jaho Mulosmani mbante emrin e njërit prej tyre, Jaho Salih Mulosmanit, i vrarë në fundin e shkurtit 1944, gjatë një beteje me trupat naziste gjermane. PARALAJMËRIMI Për të përkrahur dhe ndihmuar sadopak materialisht refugjatët e parë të ardhur nga Kosova, më 4 qershor 1998, drejt Tropojës u nis një grup deputetësh dhe përfaqësuesish të lartë të Partisë Demokratike. Mes tyre ishin dhe Azem Hajdari, Pjetër Arbnori dhe Jozefina Topalli. Përpara se grupi i deputetëve të PD-së të nisej drejt Tropojës, shefi i Shërbimit Informativ Kombëtar Fatos Klosi dhe ministri i brendshëm, i ndjeri Perikli Teta, do ta paralajmëëronin Azem Hajdarin, që ai të mos udhëtonte drejt vendlindjes së tij. Nëpërmjet informatorëve në terren, SHIK-u ishte informuar për rrezikun serioz që i kanosej deputetit demokrat Hajdari, nëse udhëtonte drejt Tropojës. Të njëjtin informacion kishte dhe Ministria e Brendëshme. Ish-ministri Teta e njoftoi Hajdarin se policia nuk kishte mundësi ti garantonte jetën nëse shkonte në Bajram Curri. Në këto kushte Teta i kërkoi Hajdarit që të mos e kryente një udhëtim të tillë. Por deputeti i PD-së, lideri i dhjetorit ’90, Azem Hajdari, e refuzoi në mënyrë kategorike paralajmërimin e ministrit të brendshëm, Teta. “Askush nuk mund të më ndalojë të shkojë në vendlindjen time”, ishte përgjigja e Hajdarit. Fatmir Haklaj kishte dyshime për implikimin e Hajdarit në dy ngjarje. E para ishte vrasja e djalit të xhaxhait, ndihmësgjyqtarit Sokol Haklaj, dhe ish-truprojës së Azemit, Ibrahim Rustemi në urën e Milotit. Ndërsa ngjarja e dytë ishte vrasja e të vëllait Shkëlqimit dhe kunatit, Artur Demiri në Qafën e Luzhës. Për këtë shkak Haklaj e kishte fiksuar në objektivin e tij deputetin e PD-së.

Nga e majta në të djathtë, Fatmir Haklaj, Hamdi Hak laj dhe Feriz Kërnaja

ATENTATI

Ajo që ishte paralajmëruar, në të vërtetë ndodhi në mbrëmjen e 4 qershorit. Pasi kishin kryer vizitat dhe takimet e rastit në qëndrat e strehimit të refugjatëve, deputetët e PD-së po shpërndaheshin në bazat ku do të kalonin natën në Bajram Curri. Përveç truprojave që i kishin shoqëruar deputetët e PD-së nga Tirana, për sigurinë e tyre duhej të kujdesej në mënyrë të veçantë dhe policia e rendit në Tropojë, shef i së cilës ishte Jaho Mulosmani. Ai e përmbushi detyrën në shoqërimin e Arbnorit dhe Topallit, por për Hajdarin nuk mori përsipër asgjë. Përkundrazi e la atë të ekspozuar ndaj çdo rreziku që mund ti kanosej. Në momentin që Azem Hajdari dhe shoqëruesit e tij, po shkonin në një banesë ku do të kalonin natën, u ndodhën nën breshëritë e armëve. Si rezultat i zjarrit të hapur nga disa persona, u godit fuoristrada ku udhëtonte deputeti Hajdari, por për fat të mirë ky i fundit shpëtoi pa dëmtime. I vetmi i plagosur nga ky incident ishte gazetari i Televizionit Shqiptar Bardhyl Pollo. Duke ndjerë rrezikun që i kanosej, Hajdari e kaloi natën në banesën e një mbështetësi të PD-së në Tropojë, që njëkohësisht kishte dhe lidhje farefisnie me Haklajt. Pikërisht me këtë fakt e justifikoi më pas Fatmir Haklaj, pamundësinë për të mësyrë në banesën ku u strehua Hajdari. Deputeti i PD-së i kishte mbijetuar pritës, por mesazhi për të ishte mjaft i qartë, sepse plumbat e kallashnikovëve kishin depërtuar brenda fuoristradës së tij. Menjëherë sapo u kthye në Tiranë Hajdari, akuzoi për autorësinë e kësaj ngjarje përfaqësuesit e shtetit në Tropojë dhe në veçanti vëllezërit Haklaj. Ministria e Brendëshme dhe SHIK-u deklaruan se e kishin njoftuar deputetin demokrat për atë që mund ti ndodhte, por ai s’ua kishte vënë veshin. Pavarsisht asaj që ndodhi dhe zhurmës së madhe të bërë në Tiranë, Fatmir Haklajt nuk i hyri gjemb në këmbë. Ai vazhdoi qetësisht aktivitetin e tij i sigurt se askush nuk do të guxonte ta drejtonte gishtin drejt tij. HAKLAJT FURNIZUAN ME ARMË UÇK-NË Me fillimin e pranverës të vitit 1998 nisi kriza e Kosovës. UÇK kishte nevojë për armatime dhe logjistikë në mënyrë që ti bënte ballë Ushtrisë Sërbe. Uria për armë matanë kufirit duhej shuar me furnizime nga territori i Shqipërisë, ku armët nuk ishte e vështirë ti gjeje. Furnizimi me armë i UÇK-së u kthye jo vetëm në një detyrë patriotike por dhe në një biznes mjaft fitimprurës. Jashtë kësaj loje nuk mund të qëndronin Haklajt, dhe njerëzit e tyre. Lidhjet matanë kufirit për ta ishin shumë më të herëshme, qysh para viteve ’90, kur Halil Haklaj ishte infiltruar nga Sigurimi për furnizimin me armë të grupeve guerile. Këto lidhje i ndihmuan Haklajt të riaktivizoheshin serish, madje këtë radhë shumë më fuqishëm se më parë. Nëpërmjet tyre kalonte një pjesë e mirë e arsenalit luftarak të destinuar për njësitë e UÇK-së që ishin në formim e sipër. VRASJA MISTER E SHEFIT TË LOGJISTIKËS SË UÇK-SË Një pritë e organizuar nga një grup personash të armatosur, i kushtoi jetën shefit të logjistikës së UÇK-së Ilir Konushevci dhe mjekut tropojan Hazir Mala. Ilir Konushevci, i njohur me pseudonimin “Mërgimi” ishte furnitori kryesor i guerrilasve në Kosovë. Konushevci ishte lidhja më e fortë e Haklajve për kalimin e arsenalit luftarak matanë kufirit. Vrasja e tij më 9 maj 1998, pranë fshatit të vogël Miliskajë, në aksin rrugor Qafë Mali-Bajram Curri ka mbetur ende një mister. PRITA Mbrëmjen e 8 majit 1998 Ilir Konushevci, miku i tij, mjeku tropojan Hazir Mala dhe një pjestar i UÇK-së që shërbente si shofer, ishin nisur me një kamion me armë në drejtim të Bajram Currit. Për të shmangur ekspozimin dhe kontrollet e policisë ata janë nisur sapo ka rënë nata dhe zgjodhën rrugën e vështirë të Qafë Malit. Rreth orës 02.00 pas mesnate, kamioni ka ndeshur në një pengesë që u kishte bllokuar rrugën sapo kalon fshatin Miliskajë. Një grup personash të armatosur ka qëlluar drejt kamionit, nga një shkëmb i thepisur anës rrugës, duke plagosur shoferin e kamionit

dhe kosovarin Ilir Konushevci. Si rezultat i zjarrit të hapur nga Konushevci është plagosur rëndë dhe më pas ka gjetur vdekjen një nga autorët e pritës, i cili më pas rezultoi se ishte ishte nga Tropoja. Shoferi i kamionit është tërhequr duke hapur zjarr në një pozicion më të sigurt dhe ka mundur ti mbijetojë pritës. Ndërsa mjeku 60-vjeçar Hazir Mala ka hedhur mbi shpinë Konushevcin e plagosur dhe është nisur drejt fshatit më të afërt për të kërkuar ndihmë. Mala ka ecur për më shumë se një orë me Konushevcin e plagosur mbi shpinë, deri sa ka ndeshur serish në autorët e pritës. Këtë radhë sulmi ndaj tyre ka qenë vdekjeprurës dhe trupat u janë bërë shoshë nga plumbat.

Nga e majta: Jaho Mulosmani, Fatmir Haklaj dhe Arja n Mala-djali i Dr Hazir Malajt i vërarë së bashku me Ilir Konushefcin

NDËSHKIMI

Vrasësit janë munduar të fshehin gjurmët, duke i hedhur trupat e masakruar të dy dëshmorëve të UÇK-së poshtë një ure, dhe më pas i mbuluan me gurë. Fatmir Haklaj është njoftuar për vrasjen dhe ka shkuar në vendngjarje. Të vrarë ishin miku i familjes Ilir Konushevci, dhe mjeku Hazir Mala, babai i shoferit të tij, Arjan Mala. Kur merr vesh se në Bajram Curri po atë natë ka patur një tjetër të vrarë(Agim Demiri), atëherë Fatmir Haklaj bën lidhjen mes viktimës dhe pritës së Miliskajës. Përpjekjet e familjes së viktimës për të justifikuar vdekjen e të afërmit të saj qenë të kota. Për Fatmir Haklajn nuk kishte më dyshim se Demiri kishte qenë autor i pritës së Miliskajës, dhe për këtë shkak u hakmorr aty për aty, duke i vrarë dhe të vëllain, Bislim Demirin shofer taksie në qytetin e Bajram Currit. Vrasja e dy dëshmorëve të UÇK-së, Konushevcit dhe Malës, vazhdon të jetë ende e pazbuluar nga organet e drejtësisë. Kush ishte vënë në dijeni për lëvizjen e kamionit me armë drejt Tropojës atë natë? Kë kishte takuar “Mërgimi” në kryeqytet përpara se të nisej drejt Bajram Currit?

Dyshimet ishin për një pritë të paguar nga shërbimi serb UDB, ose nga vrasës të grupeve rivale që merreshin me trafikun e armëve drejt Kosovës?! Edhe pas 9 vitesh ngjarja e Miliskajës mbetet e mbuluar me mistër, ndërsa fotoja e Konushevcit u bashkua me fotot e të vrarëve në muret e kullës së Haklajve.

FATMIRI: AZEMIN E VRAVA PËR TË MARRË HAKUN E VËLLAI T Deputeti demokrat Azem Hajdari ish te përplasur disa herë brenda harkut kohor të një viti me vëllezërit Haklaj. Përballja e parë kishte ndodhur qysh në momentin që ai ishte prezantuar si kandidat PD-së për deputet në Tropojë në qershor 1997-ës. Fatmir Haklaj e kishte futur Azemin në listën e personave të cilët dyshonte se qëndronin pas vrasësve të Qafë Luzhës. Deklarimet publike të Azem Hajdarit dhe disa fjalime të ashpra tij në parlament ku akuzonte direkt me emër Fatmir Haklajn, çuan në ngjarjen e 4 qershorit në Bajram Curri. I paralajmëruar dhe nga strukturat shtetërore për rrezikun që i kanosej nga Fatmir Haklaj, Azem Hajdari vendosi ti paraprijë të keqes. I bindur tashmë se Fatmir Haklaj ishte një kërcënim që nuk duhej nënvlerësuar, Hajdari preferoi të takonte plakun e Haklajve për të sqaruar pozicionin e tij. TAKIMI Paraditen e 2 shtatorit 1998, Muharrem Haklaj kishte ardhur në Tiranë për punët e veta. Azem Hajdari ndodhej në zyrë, kur u njoftua nga një bashkëpunëtor i tij, se Muharrem Haklajn e kishin parë pranë godinës së PD-së. Ai vendosi të shfrytëzonte këtë rast për ta takuar plakun e Haklajve. Një i njohur i Azemit, ish-shefi i SHIK-ut në Tropojë gjatë qeverisjes së PD-së, u dërgua prej tij për ta ftuar plakun e Haklajve ta takonte në godinën e Partisë Demokratike. Muharrem Haklaj nuk e refuzoi ftesën, përkundrazi u ngjit në zyrën e Azemit, në katin e dytë të godinës së PD-së. Takimi u zhvillua kokë për kokë pa prezencën e askujt tjetër. Por, ngjitja e plakut të Haklajve në zyrat e PD-së, nga ku djemtë e tij ishin akuzuar për shumë ngjarje të rënda krijoi

padyshim një habi dhe kureshtje të madhe. Biseda mbeti e panjohur deri në vitin 2000, kur Muharrem Haklaj e bëri publike për median. Sipas plakut të Haklajve, Azemi e kishte sqaruar në lidhje me vrasjen e djalit, Shkëlqimit në Qafën e Luzhës. “Unë nuk kam gisht në vrasjen e djalit tënd. Ai është vrarë prej këtu”, i ka thënë deputeti Hajdari, Muharrem Haklajt. Në një intervistë të mëvonshme në media, Haklaj tha se, i kishte dhënë Azemit 10 ditë kohë për të biseduar me djemtë dhe më pas do ti kthente një përgjigje. Në të vërtetë 10 ditë pas këtij takimi, më 12 shtator, Fatmir Haklaj zbarkoi në Tiranë për ti kthyer përgjigje Azem Hajdarit. HAKLAJ Sipas hetimeve të kryera nga një grup special prokurorësh disa vite më pas, rezultoi se Haklaj kishte zbritur nga Tropoja duke zbardhur 11 shtatori, nëpërmjet aksit rrugor të Qafë Malit. Për t`iu shmangur goditjes nga kundërshtarët ai preferonte të udhëtonte në orët e vona, i shoqëruar nga disa makina dhe një numër i madh personash të armatosur. Fakti që ishte person në kërkim nuk e kishte penguar që për udhëtimin e fundit të merrte me vete disa mjete dhe drejtues të komisariatit të Bajram Currit, duke filluar qysh nga shefi i rendit Jaho Mulosmani, shefi i qarkullimit Ismet Haxhia, disa efektivë të policisë dhe furgonin tip Iveko të grupeve të gatëshme. Para së të hynte në Tiranë, Fatmir Haklaj është ndalur në Nikël për të marrë në eskortën e vet dhe një tjetër personazh, Naim Çangun. Gjatë qëndrimit në kryeqytet, Haklaj u takua dhe me truprojën e ish-presidentit Berisha, Izet Haxhia. Nuk dihet çfarë ka biseduar, por sipas hetimit të prokurorisë, ai shfrytëzoi pikërisht këtë njohje për të nxjerrë nga godina e PD-së Azem Hajdarin. HAJDARI Më 12 shtator, Azem Hajdari ndodhej në një takim të PD-së në qytetin e Fierit. Por atë e kërkuan me insistim në kryeqytet. Dëshmitarë okularë pohojnë se atë ditë Hajdari pati disa telefonata në celularin e tij me persona të rëndësishëm të opozitës, të cilët i kërkonin të kthehej me urgjencë në kryeqytet. Në mesditë, ai zhvilloi një takim në Lushnje dhe pas një ndalese në Shijak, mbrëmja e zuri në Tiranë. Fatmir Haklaj ka pritur mbrëmjen për t`iu afruar pa probleme selisë së PD-së. Në vendimin përfundimtar të gjykatës për ngjarjen që njihet si “Vrasja e Shekullit”, thuhet se Haklaj kishte përgatitur një atentat me pjesmarrjen e shumë personave dhe një numri të madh mjetesh. Në të vërtetë Haklaj iu afrua godinës së PD-së vetëm me një autoveturë tip Benz Mercedes, me ngjyrë blu të errët dhe targa VL 06 76. Mjeti për t`iu shmangur kontrolleve të befasishëm të policisë në kryeqytet mbante sipër një fenelinë identike me ato të mjeteve të Ministrisë së Brendëshme. Bashkë me Haklajn ndodheshin shefi i rendi i Tropojës Jaho Mulosmani dhe 29 vjeçari nga Nikla, Naim Çangu. Pavarsisht dëshmive të shumta apo deklarimeve të ndryshme askush tjetër nuk ka qenë me Haklajn në atë mbrëmje.

Azem Hajdari dhe Izet Haxhia gjatë një proteste të sindikatave në vitin 1996 ATENTATI Rreth orës 21.13 Azem Hajdari doli nga selia e PD-së krejt papritur dhe me një shqetësim që e shfaqte haptazi në fytyrë. Dy truprojat e tij, Zenel Neza dhe Besim Cera ishin të ulur në një lokal para godinës së PD-së dhe sapo e kanë parë të dalë i janë bashkuar nga pas pa e ditur se ku po shkonte. Në momentin që ai ka mbërritur aty ku sot ndodhet memoriali përkujtimor, ka shkëmbyer disa fjalë me Fatmir Haklajn, i cili si zakonisht ishte i veshur me uniformë kamoflazhi dhe në duar mbante një Kallashnikov. Përpara se të dëgjoheshin të shtënat e para mes Hajdarit dhe Haklajt ka patur një konfrontim fizik. Jaho Mulosmani është futur mes tyre, por ka qenë tepër vonë. Fatmir Haklaj tashmë e kishte marrë vendimin për të tërhequr këmbëzën e Kallashnikovit. Nga breshëria e Haklajt mbeti i vrarë Azem Hajdari dhe truproja i tij Besim Cera. Truproja tjetër, Zenel Neza, për fat të mirë vetëm u plagos. Në momentin që Haklaj hapi zjarr mbi Azemin, në rrezen e të shtënave të tij ishte dhe Naim Çangu. 29-vjeçari nga Nikla mbylli sytë vetëm pas disa orësh në urgjencën e Qëndrës Spitalore Universitare “Nënë Tereza” në Tiranë. Pas breshërisë së parë Haklaj nuk humbi kohë, por tërhoqi zvarrë deri në autoveturën e tij Naim Çangun dhe u largua me shpejtësi. Fillimisht Benz-i i tij u nis drejt bulevardit dhe më pas mori drejtimin e Rrugës së Dibrës. ALIBIA Një shi rrebesh që nisi menjëherëë pas ngjarjes i krijoi një tjetër avantazh Fatmir Haklajt, duke i dhënë mundësi të largohet qetësisht nga kryeqyteti. Në vendngjarje u gjet dhe një pistoletë me silenciator, e cila nuk kishte kryer qitje. Në vendimin përfundimtar të procesit “Hajdari” deklarohet se në vendngjarje ka patur qitje nga dy armë, një Kallashnikov, me të cilin ka qëlluar Fatmir Haklaj dhe një pistoletë e kalibrit 9 milimetërsh, tip Bereta, me të cilën ka qëlluar Jaho Mulosmani. Haklaj, disa muaj pas ngjarjes, deklaroi se vetëm ai kishte qëlluar mbi Azemin. Askush tjetër nga njerëzit që ndodheshin me të nuk kishte hapur zjarr ndaj deputetit të PD-së. Ai tha se nuk kishte shkuar për ta vrarë Hajdarin, por donte të bisedonte me të për ti dëgjuar me veshët e tij fjalët që deputeti demokrat ia kishte dhënë plakut të Haklajve më 2 shtator. Por në momentin që Haklaj kishte parë Azem Hajdarin të dilte me një pistoletë me silenciator në dorë, ndërroi mëndje dhe vendosi ta qëllonte. Ndërsa vrasjen e Naim Çangut, Haklaj e justifikoi me faktin se krutani i kishte dalë në rrezen e zjarrit. Madje ky fakt sipas Haklajt tregonte që ai dhe njerëzit e tij nuk ishin pozicionuar për ta vrarë Azem Hajdarin, vendim të cilin e kishin marrë aty për aty. Versioni përfundimtar i procesit “Hajdari” ishte i ndryshëm nga ai i Haklajt. Sipas gjykatës edhe Jaho Mulosmani ka qëlluar në drejtim të Azemit dhe truprojave të tij.

Por, gjykata nuk sqaroi se e kujt ishte pistoleta me silenciator e gjetur në vendngjarje pas atentatit, duke mos provuar nëse ajo ishte e vrasësve apo e vet deputetit të PD-së, i cili e kishte nuhatur rrezikun që i kanosej. DËSHMITARËT Procesi maratonë i çështjes Hajdari u mbyll pa deklarimet e tre dëshmitarëve shumë të rëndësishëm për zbardhjen e së vërtetës, kreut të Partisë Demokratike Sali Berisha, ish-truprojës së tij, Izet Haxhia dhe Jaho Mulosmanit. Rrjedha e procesit mund të kishte qenë krejt ndryshe nëse këta tre dëshmitarë do të rrëfeheshin para trupit gjykues. Në vendimin përfundimtar gjykata shpalli si motiv të vrasjes së deputetit Hajdari, hakmarrjen. Sipas saj, Haklaj e kishte vrarë Hajdarin pasi dyshonte se ai ishte implikuar në vrasjen e të vëllait më 5 janar 1998 në Qafën e Luzhës. Ky motiv vazhdon të mbetet i pandryshuar pavarsisht deklaratave të shumta të opozitës dhe liderit të saj Berisha, për një rigjykim të atentatit të 12 shtatorit, që tashmë ka hyrë në histori si “Vrasja e Shekullit”. Jaho Mulosmani u dënua me burgim të përjetshëm, ndërsa Izet Haxhia u dënua me 25 vjet burg në mungesë, si bashkëpunëtor në krim. I vetmi i ndëshkuar shumë më rëndë nga përgjegjësia e vërtetë që kishte në këtë ngjarje është Ismet Haxhia, fajësia e të cilit është vetëm fakti që shoqëroi nga Tropoja në Tiranë dhe pastaj gjatë kthimit, eskortën e Fatmir Haklajt. BERISHA Pas ngjarjes Fatmir Haklaj dhe eskorta e tij e përbërë nga disa mjete të policisë nuk e kishte të vështirë të largohej drejt veriut pa i ndaluar asnjë postblloku në rrugën nacionale. Shefi i opozitës Sali Berisha doli në një konferencë shtypi vetëm pak minuta pas atentatit. Ai akuzoi për autorësinë e krimit struktura shtetërore të qeverisë Nano, dhe direkt me emër shefin e rendit të Tropojës Jaho Salihi. Nuk dihet se për çfarë arsye Berisha vendosi të etiketonte Jahon me mbiemrin Salihi dhe jo me mbiemrin e tij, Mulosmani. Berisha nuk e përmendi fare vrasësin e vërtetë, Fatmir Haklaj dhe nuk do ta bënte një gjë të tillë publikisht asnjëherë deri në momentin që ai u vra një vit më vonë. Pas deklaratës së Berishës, ish-ministri Teta i kërkoi shefit të krimeve në Tropojë, Kastriot Gjongecit që të verifikonte nëse Jaho Mulosmani ndodhej në banesën e tij në Bujan. Një furgon i grupit të gatshëm të policisë së Tropojës shkoi në banesën e Jahos për të kontaktuar me të disa orë pas atentatit. Drejt kullës së Mulosmanëve u nis polici Çel Pozllumi. Në vend të Jahos atij i doli përpara babai i tij, Sali Mulosmani që punonte si shofer në degën e SHIK-ut në Bajram Curri. Ai u tha Pozllumit se Jaho ndodhej në banesë i sëmurë dhe nuk mund të ngrihej nga shtrati, por të nesërmen ai do të ishte në komisariat. Këtë përgjigje Pozllumi ia raportoi shefit të krimeve Gjongecaj, ndërsa ky i fundit e përcolli te ministri Teta. Në orën 7.00 të mëngjesit të 13 shtatorit Jaho u paraqit në detyrë dhe nëpërmjet telefonit të zyrës së OSBE-së u lidh me ministrin Teta. Ndërsa Haklaj, pasi kishte kryer “Vrasjen e Shekullit” ishte kthyer në kullën e tij në Kërnajë, për të ndjekur nga ekrani i televizionit atë që ndodhi në orët në vazhdim. TAKIMI SEKRET I FERIZ KËRNAJËS ME GJINUSHIN Në mesin e korrikut 1998, ndodh një tjetër ngjarje që i nxjerrë serish në skenë Haklajt. Policia e Gramshit arreston në një postbllok në hyrje të qytetit, Halil Haklajn dhe Isamedin Haxhinë. Në automjetin që ata udhëtonin u kap dhe një sasi armësh që sapo e kishin blerë për ta çuar në Kosovë. Ortakëria e tyre krijoi kuriozitet të madh, pasi Halil Haklaj ndodhej sëbashku me vëllain e Izet Haxhisë, truprojës së ish-presidentit Berisha. Në pamje të parë dukej e habitshme një kombinim Haklaj-Haxhia pasi ishin të qarta pozicionimet politike të tyre, pro dhe kundër Berishës. Por, Halil Haklaj kishte punuar për një kohë të gjatë me Ismet Haxhinë në minierën e Kamit dhe banesat e tyre në Kërnajë e Babinë nuk ndodheshin më larg se 30 minuta nga njëra-tjetra. Fatmir Haklaj u alarmua për arrestimin e të vëllait dhe kërkoi lirimin e tij nga gjykata. Dështimi për ta liruar dhe në Gjykatën e Apelit e acaroi sëtepërmi. Në këto kushte vendosi të reagojë duke demonstruar forcën. Haklaj kërcënoi të gjithë përfaqësuesit e lartë të administratës shtetërore në Tropojë, madje policia deklaroi se

ai mori peng dhe të dërguarin e qeverisë në veri të vendit Taulant Dedja. Nëse nuk lirohej i vëllai nga burgu, ai do të ndërmerrte veprime më të ashpra. TAKIMI Si rezultat i kësaj situate të acaruar, në fundgushtin e vitit 1998 në Tropojë, të vetmit zyrtarë të lartë, ishin i plotëfuqishmi i qeverisë(që më tepër qëndronte si peng sesa si përfaqësues i qeverisë) dhe përfaqësuesi i OSBE-së për Bajram Currin, Billi Vogst(një ish-kolonel i forcave speciale britanike SAS). Për të negocuar me Haklajn autoritetet shtetërore shfrytëzuan një vizitë të një grupi deputetësh në Tropojë. Mesditën e 22 gushtit 1998 në Bajram Curri mbërritën Kryetari i Kuvendit Skënder Gjinushi, zv/kryeministri Kastriot Islami, Nënkryetari i Kuvendit Namik Dokle, kryetari i komisionit të jashtëm të Kuvendit, Sabri Godo, si dhe deputetët socialistë Ismail Togu e Bardhyl Agasi. Në orët e pasdites, përfaqësuesit më të lartë të shtetit, të cilëve u mungonte vetëm presidenti Meidani dhe Kryeministri Nano patën një takim në hotel-turizmin e qytetit me një përfaqësus të Fatmir Haklajt. Takimi u zhvillua në zyrën e OSBE-së, në katin e dytë të hotelit. Në të nuk ishte i pranishëm deputeti Godo, që preferoi të priste në hollin e hotelit. MESAZHI Fatmir Haklaj nuk pranoi të shkonte vet në takim pasi ndihej i fyer, jo vetëm se ia kishin arrestuar të vëllain që po u çonte armë ushtarëve të UÇK-së, por sepse nuk po e lironin nga burgu edhe pse kishte kaluar më shumë se një muaj. Ai dërgoi në takim Feriz Kërnajën, që kishte qëndruar për një kohë të gjatë në burg me liderin socialist Fatos Nano, i cili në atë kohë ishte në detyrën e kryeministrit të vendit. Kërnaja kishte vetëm 20 ditë që kishte marrë pafajësi nga Gjykata e Tropojës për vrasjen e Isuf Halucës në tragetin e linjës Fierzë-Koman në vitin 1993. Ferizi ua bëri të qartë mesazhin e Fatmir Haklajt përfaqësuesve të lartë të shtetit. Nëse Halil Haklaj nuk lirohej nga burgu, pasojat mund të ishin të mëdha. Se çfarë premtimi i bën përfaqësuesit e shtetit Kërnajës, kjo nuk është bërë publike, por është fakt se dy javë më pas, Halil Haklaj dhe Isamedin Haxhia u lanë të lirë me “ndërhyrje nga lart” pasi, kishin qëndruar për 50 ditë në burgun e Gramshit. BERISHA 10 VJET PA SHKELUR NË TROPOJË PAS SHERRIT M E HAKLAJT Drejtuesit e lartë të shtetit u informuan në rrugë operative se “Vrasjen e Shekullit” e kishte kryer Fatmir Haklaj, por ata nuk ndërmorën asnjë hap për ta arrestuar. Për ta, ai ndodhej shumë larg Tiranës, atje në kullën e tij të fortifikuar rrëzë Shkëlzenit. Të dërgoje policinë për ta arrestuar në Tropojë, pikërisht aty ku ai ishte njeriu më i fuqishëm dukej një aventurë që askush nuk guxonte ta merrte përsipër. Për momentin Fatmir Haklaj dukej më i fortë se shteti, që qeverisej nga e majta. Në fund të fundit ai e kishte kthyer Tropojën në një tokë të djegur për kundërshtarin e tyre kryesorë, liderin e opozitës Sali Berisha, që kishte më shumë se një vit e gjysëm që nuk shkelte më në vendlindjen e tij për arsye sigurie. Madje qysh nga ajo kohë ai nuk e ka vizituar më Tropojën, edhe pse kanë kaluar më shumë se 10 vjetë nga incidenti me Haklajt më 22 qershor 1997. Pas çdo ngjarje rëndë në Tropojë lideri i opozitës fajësonte Haklajt dhe njerëzit e tyre. Ndërsa për Haklajt, pas çdo familjari apo të afërmi të vrarë, qëndronin njerëzit e Berishës. Më guximtari, deputeti i Tropojës Azem Hajdari, në të vetmen tentativë që bëri për të shkuar në Bajram Curri pas qershorit 1997, i shpëtoi për fat vdekjes. Por ky fat e braktisi tre muaj më vonë, kur u vra para selisë së PD-së. Përjashtim nuk bënin as politikanët apo shtetarët e lartë të së majtës, që përpara se të shkelnin në Tropojë, merrnin garanci nga Haklaj, se nuk do tu ndodhte asgjë. Por, kjo situatë nuk zgjati shumë. Shefat socialistë në Tiranë do tia punonin më keq se kundërshtarët e tij, që e akuzonin përditë nga mëngjesi deri në mbrëmje për atë që po bënte në Tropojë. 14 SHTATORI Jo më pak i informuar për vrasësit e vërtetë të Hajdarit, ishte dhe shefi i opozitës, Berisha. Por, ai e shfrytëzoi politikisht ngjarjen për të asgjesuar kundërshtarët e tij

socialistë. Funerali i Hajdarit ku merrnin pjesë dhjetëra mijëra vetë nga e gjithë Shqipëria, u kthye në një revoltë popullore, pas së cilës një mëndje e etur për pushtet, kishte ideuar një grusht shteti të armatosur. Arkivoli i Hajdarit u çua përpara kryeministrisë, dhe më të në duar turma e irrituar pushtoi dhe dogji brenda pak minutash të gjitha institucionet më të rëndësishme të shtetit. Qeveria socialiste ishte krejtësisht jashtë funksionit. Ndërsa kryeministri Nano, për të shpëtuar kokën e kaloi kufirin shtetëror drejt Maqedonisë, përpara se arkivolin e Azemit tia sillnin te zyra e tij. Tanket e Gardës së Republikës që u nxorrën për të trembur militantët e armatosur në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, u morën pa as më të voglën rezistencë, sikur të ishin pajtona me kuaj. E paisur dhe me tanket e Gardës, komando e armatosur që sulmoi kryeministrinë, tashmë ishte kthyer në zot të kryeqytetit. Ministri i Brendshëm Teta, i vetmi funksionar i lartë pas presidentit Meidani që nuk u largua nga vendi i punës, e kishte humbur kontrollin mbi policinë dhe vetëm vështronte nga dritarja e zyrës së tij ç’po ndodhte në bulevardin kryesor të Tiranës. GRUSHTI Marrja e godinës së Radio-Televizionit Shtetëror nga njerëz të armatosur dhe shfaqja në ekranin e tij e disa eksponentëve të opozitës që deklaronin se qeveria Nano ishte përmbysur, e kompletoi kuadrin e një grushti shteti. Kamerat e disa televizioneve private që e transmetonin drejtpërdrejt atë që po ndodhte, fiksuan në objektivin e tyre kush ishin organizatorët që orientonin personat e armatosur të qëllonin mbi kryeministrinë dhe Kuvendin. Pjesa më e madhe e tyre ishin eksponentë të njohur për publikun, si ish-truproja apo mbështetës të flaktë të liderit të opozitës. Një tjetër detaj jo i parëndësishëm, ishte fakti se mes turmës u panë dhe persona me uniforma të UÇK-së. Pas ngjarjes u identifikuan se ishin rekrutë të njësive ushtarake të FARK-ut, (Forcat e Armatosura të Republikës së Kosovës) që financoheshin nga kryeministri i qeverisë në ekzil, Bujar Bukoshi, një aleat i deklaruar i Berishës. Pavarsisht asaj që ndodhi në rrugë, asgjë nuk e justifikon shkërmoqjen në atë farë feje të institucioneve më të rëndësishme të shtetit që u zbythën për të shpëtuar kokën sapo dëgjuan krismat e para të armëve në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”. KTHESA Në momentet që militantët e opozitës po festonin përmbysjen e qeverisë Nano, u desh ndërhyrja diplomatike e pothuaj të gjitha shteteve perëndimore që kishin ambasada në Tiranë, për të rikthyer normalitetin. Mjaftoi një urdhër verbal që militantët e armatosur të opozitës të lëshonin institucionet e pushtuara dhe të largoheshin si me sustë nga rrugët e Tiranës. Çuditërisht në krye të njerëzve të armatosur që sulmuan kryeministrinë dhe parlamentin më 14 shtator, qëndronte truproja i ish-presidentit Berisha, Izet Haxhia. Pikërisht ky fakt shtoi më shumë dyshimet se ai mund të ishte implikuar në vrasjen e deputetit Hajdari. Por pavarsisht faktit se ka marrë një dënim të rëndë nga Gjykata, Izet Haxhia nuk ka dëshmuar kurrë për të vërtetën që e di vetëm ai. Pas gjithë asaj që ndodhi Fatmir Haklaj i kishte kaluar të gjitha caqet. Tashmë ai nuk ishte thjeshtë një rrezik vetëm për rendin dhe sigurinë, diku atje larg në alpet e Shqipërisë. Fatmir Haklaj dhe njerëzit e tij, shiheshin si një kërcënim serioz për sigurinë e gjithë vendit. Qysh nga ky çast nisi rënia e pashmangshme e njeriut më të fuqishëm në Tropojë. Kundër tij nuk ishin vetëm familjet e viktimave në Bajram Curri apo lideri i opozitës në Tiranë. Kupa ishte mbushur dhe tani kundër Haklajt u kthyen dhe përfaqësuesit e lartë të së majtës, sëbashku me strukturat shtetërore që drejtoheshin prej tyre. Fatmir Haklaj ishte bërë një barrë e rëndë që askush nuk donte ta mbante mbi shpinë. Për këtë shkak u pa e udhës që më mirë ta hiqnin qafe, qoftë dhe me duart e të tjerëve, sesa ta nxirrnin përpara drejtësisë ku nuk dihej sesi mund të shkonte hesapi. QEVERIA Vrasja e Azem Hajdarit dhe ngjarjet e 13-14 shtatorit e detyruan kryeministrin Nano që pak ditë më vonë të jepte dorëheqjen. Ndërsa në anën tjetër të llogores, lideri i opozitës Berisha e kishte kthyer Azem Hajdarin në kalin e betejës për të ngritur në këmbë dhe grumbulluar rreth vetes gjithë mbështetësit e tij. Tentativa për ta

përmbysur qeverinë e kualicionit të majtë me dhunë, dështoi. Jo për zotësi të institucioneve shtetërore, që u shkërrmoqën si kala mbi rërë brenda 30 minutash, por sepse perëndimi nuk e përkrahu këtë lloj rrotacioni politik, përkundrazi e dënoi ashpërsisht. Ndërsa të majtët po ndanin serish mes tyre tortën e pushtetit të mbetur pas largimit të Nanos, në Veri të vendit, Fatmir Haklaj, nuk kishte kohë për të humbur. Pas vrasjes së Azemit Hajdarit, figurës më popullore të opozitës, mu në zemër të kryeqytetit, Haklaj nuk i trëmbej më askujt. Mjafton të drejtonte gishtin mbi dikë që mendonte se punonte për kundërshtarët e tij, dhe objektivi ishte nisur për në botën tjetër. BANKA Pa u mbushur ende dy muaj nga “Vrasja e Shekullit” një tjetër ngjarje tronditi Tropojën dhe la pa mend Tiranën. Mesnatën e 29 tetorit 1998, një grup i madh personash të armatosur, grabitën për herë të dytë brenda 10 muajëve, Bankën e Kursimeve në Tropojë. Por këtë radhë grabitja ishte më spektakolare dhe shuma e përfituar më e majme. Pas grabitjes së janarit, Banka e Kursimeve kishte ndërtuar një ambjent të ri, këtë radhë më të betonuar dhe shumë më të sigurtë se herën e parë. Sëpaku kasaforta e re e Bankës së Kursimeve në Bajram Curri ishte nga më të sigurtat në vend. Por, grabitësit që rezultojnë të jenë e njëjta dorë si në rastin e parë, e kishin marrë parasysh këtë fakt. Nëse përdornin eksploziv për të hapur kasafortën, duhej një sasi aq e madhe sa rrezikonte të rrafshonte përtokë jo vetëm godinën katërkatëshe ku ishte vendosur banka, por dhe pallatet pesëkatëshe rreth saj. Për ti bërë derman sigurisë së kasafortës, grabitësit kishin mendur një plan origjinal. Ata morën në mes të natës me forcën e armëve, drejtuesin e një vinçi të tonazhit të rëndë, i vetmi i atij lloji që ndodhej në rrethin e Tropojës. SHPËRBLIMI Vinçieri e shpërtheu murin anësor të bankës dhe më pas e shkuli nga vendi kasafortën e blinduar duke e ngarkuar në karrocerinë e një kamioni. Nga ky moment superkasaforta e Bankës së Kursimeve nuk ishte më e blinduar. Ajo ishte thjeshtë një arkë metalike me plotë 620 milionë lekë brenda saj. Kasaforta u transportua në një vend larg qytetit, ku një mjeshtër saldator punoi i pashqetësuar për ta nxjerrë jashtë funksionit. Komisariati i Bajram Currit, që këtë radhë e kishte godinën e Bankës dhe nja 50 metra më afër, se herën e patë, as që e mori mundimin ti hynte telasheve me grabitësit. Një ditë më pas lideri i opozitës Sali Berisha, e akuzoi drejtpërdrejt qeverinë socialiste, se jo vetëm ishte e implikuar në këtë ngjarje të turpshme, por në këtë formë kishte shpërblyer me një shumë të majme vrasësit e Azem Hajdarit. Në objektivin e akuzave të shefit të PD-së, ishte i njëjti personazh, Fatmir Haklaj dhe njerëzit e tij. Edhe pse kanë kaluar 9 vjet nga kjo ngjarje e rëndë që diskreditoi shtetin shqiptar, autorët e grabitjes nuk u vunë kurrë para drejtësisë. MARRËVESHJA Në fundin e dhjetorit 1998, tre ditë përpara ndërrimit të viteve, Fatmir Haklaj bën një tjetër veprim të papritur. Banorët e Tropojës kishin afro tre muaj që nuk kishin marrë rrogat dhe pensionet qysh nga momenti kur u grabit për herë të dytë Banka e Kursimeve në Bajram Curri. Për të transportuar ngarkesën e radhës drejt Tropojës u caktuan forcat speciale të RENEA-s. Pavarsisht se ishin njësia më e mirë e policisë shqiptare, as specialët e RENEA-s s’kishin garanci se nuk goditeshin gjatë udhëtimit me një vlerë parash prej më shumë se 800 milionë lekësh të vjetra. Për ti paraprirë çdo të papriture, trupat speciale dërguan në Tropojë dy ditë përpara se të çonin paratë, dy pjestarë të repartit që ishin nga e njëjta zonë. Ata biseduan me Haklajn dhe njerëzit e tij dhe kërkuan të mos kishin telashe. Specialët nga ana e tyre i garantuan njerëzit e Fatmirit, se nuk kishin punë me ta, pavarsisht faktit se mund të ishin ose jo persona në kërkim. Si shkëmbim kërkonin të mos hasnin asnjë pengesë gjatë përmbushjes së misionit të tyre. Duke qenë se rrugët tokësore ishin të pasigurta, u zgjodh që transporti i parave të bëhej me helikopter.

PARATË Më 28 dhjetor 1998 një helikopter i forcave speciale u nis drejt Tropojës. Moti i keq dhe era e fortë e detyroi helikopterin të ulej në një zonë të vështirë. Të bllokuar në borë, forcave speciale u erdhi në ndihmë Fatmir Haklaj dhe disa persona që qëndronin me të. Pas disa orësh thasët me 800 milionë lekë u depozituan në objektin e rikonstruktuar të Bankës së Kursimeve në Bajram Curri. Këtë radhë askush nuk guxoi të prekte rrogat dhe pensionet e tropojanëve, ndërkohë që ngjarja u publikua në media duke bërë jehonë të madhe. Disa javë më vonë në prag të luftës së Kosovës, gazetari italian i Korriere dela Sera, Xhuzepe D’Avanzo raportonte nga Bajram Curri se “Fatmir Haklaj ishte Robin Hud dhe në të njëjtën kohë Sherifi i Shervudit. Ai si Sherifi i Shervudit gjatë ditës, sillte në Tropojë rrogat e shtetit, dhe në darkë, i shndërruar në Robin Hud, grabiste bankën”. Pavarsisht akuzave të shumta nga opozita apo përshkrimeve prej gangësteri që i bënin gazetarët e huaj, organet e drejtësisë nuk e akuzuan asnjëherë zyrtarisht, e ca më pak të provonin se Fatmir Haklaj ishte implikuar në dy grabitjet e Bankës së Kursimeve, që në total kapnin një vlerë prej 1 miliardë e 100 milionë lekësh të vjetra. TRUPROJA I NANOS, I DYSHUAR PËR MINAT KUNDËR FATMIR IT Mëngjesin e 6 majit 1999, Fatmir Haklaj u nis nga kulla e tij në Kërnajë për të shkuar në komisariatin e Bajram Currit. Ai udhëtonte me një fuoristradë Land Rover me ngjyrë të bardhë, identike si ajo që Jaho Mulosmani ia kishte marrë forcërisht në mes të Bajram Currit, Drejtorit të policisë së Kukësit, Jonuz Hyka. Bashkë me Haklajn udhëtonin dhe Sami Kërnaja, Shpëtim Gjyriçi, Eduart Haklaj, dhe një grua, të cilën e morën në rrugë, në vendin e quajtur Sopot. Land Roveri ishte pronë e një polici nga Bajram Curri, i cili ia kishte blerë babait të shefit të krimeve në komisariatin e Tropojës në atë kohë, Arlind Ismailukaj. MINAT Një ditë para ngjarjes, Shpëtim Gjyriçi ia kishte marrë makinën kushëririt të tij, për të shkuar në Kërnajë sëbashku me Sami Kërnajën. Në momentin që ndodhi atentati, në timonin e Land Roverit ndodhej Shpëtim Gjyriçi. Sapo fuoristrada ka mbërritur në vendin e quajtur Varret e Shalës, shpërthyen dy mina të telekomanduara në distancë. Minat ishin të vendosura në një mur mbajtës anës rrugës dhe shpërthimi i tyre është bërë nëpërmjet valëve të radios së policisë. Si rezultat i shpërthimit, automjeti u dëmtua rëndë, ndërsa nipi i Haklajve, Eduart Haklaj mbeti i vrarë. Për fat të mirë katër udhëtarët e tjerë, Fatmir Haklaj, Sami Kërnaja, Shpëtim Gjyriçi dhe gruaja që udhëtonte me ta mbetën të plagosur. Nuk kishte dyshim se objektivi i atentatit ishte Fatmir Haklaj. Autorët mendonin se me Land Roverin, udhëtonte dhe Jaho Mulosmani. Haklaj edhe pse nuk kishte marrë pjesë në rrëmbimin me forcë të Land Roverit të policisë nga Jaho, akuzohej nga atentatorët se ai ishte protektori i Mulosmanit. Sipas tyre, nëse Fatmiri donte, mund tua kthente Land Roverin pa asnjëlloj problemi. AUTORËT Vrasja e Eduart Haklajt e irritoi pa masë Fatmirin. Ai u vu në lëvizje për të zbuluar kush ishin autorët e atentatit. Nga mënyra e realizimit dhe teknologjia e përdorur dëshmohej se ata nuk ishin amatorë, përkundrazi kishte të bënte me specialistë të përgatitur mirë. Prova nga ku Fatmir Haklaj u nis për të zbuluar atentatorët, ishin mbetjet e radios së policisë që u përdor për të realizuar shpërthimin. Ajo ishte identike, si radiot e modelit të vjetër që që përdorte policia. Duke qenë se punonte në polici, Haklaj e dinte se radiot e Ministrisë së Brendëshme kishin numër serie nëpërmjet të cilit mund të bësh identifikimin. Ai shfrytëzoi të gjitha lidhjet e tij në kryeqytet për të zbuluar se kush e kishte tërhequr atë radio nga inventari i Ministrisë

së Brendëshme. Nga hetimet e Haklajt rezultoi se kjo radio ishte tërhequr nga Drejtoria e policisë së Kukësit, ku ishte drejtor Kolonel Jonuz Hyka. Kaq mjaftoi që ai të bënte një lidhje të shpejtë mes provave që kishte në dorë dhe personave që qëndronin pas atentatit. Sipas kalkulimeve të Fatmirit, Jonuz Hyka i kishte të gjitha mundësitë që duke shfrytëzuar detyrën e tij dhe mjetet e policisë, të transportonte pa probleme nga Tirana në Tropojë, jo vetëm minat dhe teknikën që duhej për shpërthimin, por dhe personat që realizuan atentatin. Për të rritur fuqinë e mekanizmit shpërthyes, atentatorët i kishin modifikuar radios nga pas dhe një bobinë, në mënyrë që të ishin më të sigurtë. TRUPROJA Pasi qëndroi disa ditë në spital nën kujdes mjekësor, Haklaj, ia nisi punës për të arritur tek personat konkretë që kishin guxuar ti bënin atentat. Ai siguroi informacione në rrugë operative se për të realizuar pritën kishte bashkëpunuar një grup personash. Ata nuk kishin lidhje me pritën e Qafë Luzhës, ku u vra i vëllai Shkëlqimi. Mes tyre ndodheshin dhe dy nga efektivët më të përgatitur të forcave speciale të Ministrisë së Brendëshme, të cilët luajtën një rol kryesor. Njëri nga specialët dyshohej se ishte ish-truproja i kryetarit të Partisë Socialiste Fatos Nano, Anton Gjergji, nga fshati Qerret i vogël i Pukës. Ndërsa atentatori i tretë, kishte lidhje farefisnie dhe krushqie me Kolonel Hykën. Madje ai ishte një personazh i njohur në kryeqytet që kishte shërbyer për disa kohë dhe si shoqërues i shefit të opozitës, Berisha. Një dëshmitar që pa autorët e atentatit përpara se të vendosnin minat, i tregoi Fatmir Haklajt paraqitjen e tyre. Sipas këtij dëshmitari bëhet fjalë për tre persona. Ai i kishte parë një ditë para ngjarjes, më datë 5 maj 1999 në Qafën e Mejdanit duke ecur në drejtim të Varreve të Shalës ku ndodhi atentati. Ata mbanin veshur uniforma ushtarake kamoflazhi, gjoksore dhe kallashnikovë në duar. Me vete kishin dhe një çantë ku ishin vendosur dy minat e importuara nga Mali i Zi. Minat u ishin blerë trafikantëve të armëve në Shkodër me një vlerë afro 6500 marka gjermane secila. Dëshmitarit i kishte tërhequr vëmendjen një person i tretë, shumë i gjatë, mbi 195 centimetra, me trup të fuqishëm dhe që nuk ishte nga Tropoja. Ky person ishte armatosur dhe i veshur me uniformë kamoflazhi. Pas verifikimeve që Fatmir Haklaj bëri, konstatoi se ky person kishte qenë një nga njerëzit më të besuar të liderit socialist Fatos Nano, madje për shumë kishte qenë dhe shoqëruesi i tij. OBJEKTIVI Fatmir Haklaj ia hodhi paq edhe nga ky atentat, por tani ai nuk ishte më i paarritshëm, ishte thjeshtë një objektiv që duhej eleminuar. Mënyra, mjetet dhe kostoja e atentatit të 6 majit 1999, dëshmonin se autorët nuk ishin thjeshtë hasmi i Haklajve. Ata ishin shumë më tepër se kaq dhe të aftë për të marrë përsipër një mision që deri në atë kohë dukej i pamundur. Kur më 5 korrik 1999, i njëjti atentat u përsërit serish, me dy mina të telekomanduara në distancë, mesazhi për Fatmir Haklajn ishte i qartë. Për fatin e Haklajt, në atentatin e dytë që u realizua në të njëjtin vend, Varret e Shalës, atentatorët patën një lajthitje në objektiv. Ata ngatërruan fuoristradën tip “Jeep” të Haklajve me fuoristradën e Gani Kërnajës. Në momentin e atentatit mjeti drejtohej nga vëllai i Ganiut, Durim Kërnaja. Bashkë me të ndodheshin dhe katër adoleshentë. Nga shpërthimi i fuqishëm fuoristrada u rrokullis jashtë rruge, por udhëtarët i mbijetuan goditjes pa dëmtime të rënda. Pavarsisht lajthitjes në objektiv, realizimi i atentatit dëshmonte qartë se për Fatmir Haklajn kishte filluar numërimi sëprapthi. Përballë tij gjendeshin specialistë të përgatitur, të cilët dhe nëse nuk kishin ndihmën direkte të strukturave të shtetit, kishin lidhje dhe mbështetje shumë të fortë nga persona të rëndësishëm. Makineria gjigande e shtetit sapo kishte nisur të lëviste, dhe kalkulimet tregonin një kundërshtar shumë më të fuqishëm nga ç’e kishte parashikuar ish-komisari i Tropojës. HAKMARRJA

Për të treguar se ishte ende gjallë dhe e kishte situatën nën kontroll, Fatmir Haklaj duhej të jepte goditjen e tij. Vetëm një javë pas atentatit me mina të telekomanduara, vritet kushëriri i Kolonel Hykës, Skënder Neza shofer i komunës Tropojë e vjetër. Ai kishte kishte çuar kryetarin e komunës dhe gjatë kthimit në Bajram Curri po udhëtonte i vetëm. Pas kësaj vrasje akuzat u drejtuan serish mbi Haklajn. Më datë 24 maj 1999, realizohet një tjetër atentat i bujshëm, këtë radhë krismat e kallashnikovëve të Tropojës u dëgjuan në mes të Tiranës. Rreth orës 07.40 minuta të mëngjesit, Gani Neza kushëriri i afërt i Drejtorit të Policisë së Kukësit, ekzekutohet barbarisht ndërsa pa kalonte me një fuoristradë Nissan Patrol përballë ish-Ekspozitës Shqipëria Sot. Ai u qëllua njëkohësisht me breshëri automatiku nga dy persona, të cilët udhëtonin me një autoveturë tip Benz Mercedes. Autorët ishin pa maska. Gjatë të shtënave u plagos dhe një kalimtar i rastit. Policia u vu në ndjekje të tyre, por nuk ka arritur ti kap edhe sot pas tetë vitesh. Menjëherë pas ngjarjes policia e kryeqytetit deklaroi se dyshonte që vrasja të ishte kryer për hakmarrje nga Haklajt dhe Jaho Mulosmani. Por ky krim që tronditi kryeqytetin vazhdon të jetë ende i pazbuluar. Vrasja e njëpasnjëshme e dy vëllezërit Neza, e zgjeroi rrethin e viktimave njëkohësisht dhe të kundërshtarëve të Haklajt. DREJTUESIT E SHTETIT NDODHESHIN JASHTË TIRANËS KUR U VRA AZEMI Vrasja Azem Hajdarit edhe pse ishte paralajmëruar prej disa muajsh, i kapi të papërgatitura strukturat shtetërore. SHIK-u kishte raportuar se jeta e njërit nga figurat më të rëndësishme të opozitës Azem Hajdarit, ishte e kërcënuar seriozisht nga Fatmir Haklaj. Ish-shefi i SHIK-ut në atë kohë Fatos Klosi, kishte dhënë alarmin se një ngjarje shumë më e rëndë dhe me përmasa kombëtare po përgatitej. Madje dhe deputeti demokrat Azem Hajdari, që nuk e kishin trëmbur asnjëherë kërcënimet, si nga e majta ashtu dhe nga e djathta, këtë radhë e kishte nuhatur rrezikun që i kanosej. Pikërisht për këtë fakt ai priti në zyrën e tij, në selinë e PD-së Muharrem Haklajn më 2 shtator 1998, dhe tentoi të shmangte vendimin e Fatmir Haklajt. Një detaj që tërheq vëmendjen më 12 shtator, është fakti që pothuajse të gjithë drejtuesit më të lartë të shtetit atë mbrëmje nuk ndodheshin në Tiranë. Presidenti Meidani ndodhej për një vizitë jashtë vendit, shefi i SHIK-ut, Klosi, kishte shkuar në Maqedoni për të takuar një familjarë të tij, ndërsa kreu i parlamentit, Skënder Gjinushi kishte zbritur në bregdetin e Jonit. I vetmi që ndodhej në kryeqytet nga kokat e shtetit, ishte Kryeministri Fatos Nano, i cili sapo ishte kthyer nga një vizitë në Portugali. Pas ngjarjes, Ministri i Brendshëm i asaj kohe, i ndjeri Perikli Teta, deklaroi se lajmin për vrasjen e Hajdarit, nuk e mori nga policët e tij, që duhej ti siguronin jetën deputetit demokrat, por nga kryeministri Fatos Nano. MULOSMANI I MERR ME FORCË MAKINËN DREJTORIT TË KUKË SIT Kolonel Jonuz Hyka nuk ishte një emër i panjohur kur u emërua Drejtor i Policisë së Kukësit më 24 janar 1999. Familja e tij njihej si një mbështetëse e deklaruar e së majtës në Tropojë. Vëllai i madh, Hasan Hyka kishte qenë për shumë vite kreu i degës së Partisë Socialiste në Bajram Curri. Një tjetër prej vëllezërve të tij, ishte funksionar i lartë në prefekturën e Tiranës. Kolonel Jonuz Hyka kishte punuar për disa kohë si shef komisariati në Tropojë, pas largimit të Fatmir Haklajt. Para se të emërohej drejtor në Kukës, ai kishte punuar si inspektor i Shërbimit Informativ në Tropojë. Vëllai më i vogël, Përparim Hyka punonte si efektiv i repartit special nr.77 në Tiranë. Në kohën që ishte vrarë Azem Hajdari, Përparim Hyka punonte si truprojë në Prokurorinë e Përgjithshme. DËSHMITARI Më 12 shtator ai kishte parë në Tiranë, pranë Prokurorisë së Përgjithshme, Jaho Mulosmanin. Sapo kishte dëgjuar deklaratën e PD-së se Jaho ishte një nga vrasësit, ai bëri lidhjen mes asaj që kishte parë dhe asaj që dëgjoi. Këto detaje Hyka ia raportoi vëllait të tij, Jonuzit, që punonte si inspektor i SHIK-ut. Mbi këto të dhëna Jonuz Hyka

hartoi një raport që ua dorëzoi eprorëve të tij, ku deklaronte se Jaho Mulosmani kishte qenë ditën e vrasjes së Hajdarit në Tiranë dhe jo në Tropojë. Një muaj pasi Hyka u bë kryepolici i veriut, drejtorisë së Kukësit iu dhuruan nga UNHCR dy fuoristrada tip Land Rover, për policinë e kufirit. Njëra prej tyre duhej ti dorëzohej komisariatit të Tropojës, por Hyka vendosi ta mbante për vete. KONFLIKTI Shefi i rendit në Bajram Curri, Jaho Mulosmani u informua në Ministrinë e Brendëshme se një nga fuoristradat Land Rover, i takonte Tropojës, por drejtori Hyka e kishte mbajtur në Kukës. Në rastin më të parë që Hyka shkoi me Land Roverin e ri pranë familjes në Bajram Curri, Jaho Mulosmani që mezi priste rastin, i doli përpara në mes të qytetit. Pavarsisht faktit se Jaho e kishte epror Hykën, ai e zbriti forcërisht nga fuoristrada dhe ia mori automjetin për vete. Ky incident do të bëhej shkak për një tjetër gjakderdhje tragjike, por këtë radhë rivalët nuk ishin kundërshtarë politikë, pasi të dy palët ishin mbështetës të së majtës. Jonuz Hyka dhe të afërmit e tij u ndien të fyer nga ky xhest i Mulosmanit dhe nuk ia falën atë që bëri. Ngjarjet që rrodhën dëshmuan sesa viktima u shkaktuan vetëm prej këtij konflikti banal. HAKLAJ, NGA I KËRKUAR U BË SHEF I GRUPEVE TË GATSHM E NË TROPOJË Në pranverën e vitit 1999, në kulmin e krizës së Kosovës, Fatmir Haklaj u rikthye serish në radhët e policisë së Tropojës. Këtë radhë detyra e tij ishte komandant i grupeve të gatëshme në komisariatin e Bajram Currit. Nuk dihet në ç’rrethana, por ai siguroi një dëshmi të pastër penaliteti, të cilën e paraqiti në Ministrinë e Brendëshme nga ku mori emërimin. Prokuroria e Mirditës që e hetonte për vrasjen e Shaqir Hoxhës më 9 janar 1998, brenda ambjenteve të komisariatit, as që u bë e gjallë. Haklaj edhe pse ishte i akuzuari kryesor për vrasjen e Azem Hajdarit, u vesh serish me uniformën e shtetit dhe mbante në brez armë me leje. Bashkë me të në policinë e Tropojës ishte veshur dhe Feriz Kërnaja, i cili kishte detyrën e komandantit të postës në komunën e Fierzës. Ndërsa i vëllai i Fatmirit, Ylli Haklaj, punonte si inspektor policie në zonën e Babinës. Rikthimi në polici ia humbi paksa vigjilencën Haklajt. Ai nisi të lëviste lirisht me mjetet e policisë. Por ky nder që pushtetarët e majtë në Tiranë ia bënë Fatmir Haklajt(duke u justifikuar për interesa kombëtare për shkak të luftës së Kosovës), ndikoi që kundërshtarët e tij ta humbnin durimin dhe duke menduar se kupa u mbush, vendosën të hidhen vet në veprim. Rikthimi në polici i Fatmirit, kur dihej se ai ishte implikuar në disa ngjarje të rënda, nëse nuk dëshmonte pafuqishmërinë e shtetit për ta bërë zap, mund të ketë qenë dhe një karrem për ta nxjerrë atë zbuluar, përpara atyre që duhej ta hiqnin qafe. PSE U NDALUAN NË TROPOJË USHTARËT E BUJAR BUKOSHIT Vetëm pak ditë nga për fundimi i luftës së Kosovës Fatmir Haklaj u bë protagonist në një tjetër ngjarje. Këtë radhë ai dhe shefi i Rendit të Tropojës Jaho Mulosmani organizuan bllokimin dhe çarmatimin e njësisë ushtarake “Mërgimi”, e cila drejtohej nga Kolonel Tahir Zemaj. Kjo brigadë ishte pjesë e FARK-ut(Forcat e Armatosura të Republikës së Kosovës), trupa të financuara nga qeveria në ekzil e kryeministrit Bujar Bukoshi. Kjo njësi ushtarake u tërhoq nga fronti i luftimeve në territorin e Kosovës në momentin që ushtria sërbe nisi operacionin e koduar “Patkoi”. Më pas pjesa më e madhe e trupave të Brigadës “Mërgimi” u vendosën në bazën kryesore të FARK-ut, pranë e Mamurrasit. Shërbimi Informativ Shtetëror dhe qeveria Nano e akuzuan kryeministrin Bukoshi dhe drejtuesit e FARK-ut, se një pjesë të trupave që i kishin në Shqipëri, i përdorën gjatë trazirave të 14 shtatorit 1998 për të rrëzuar qeverinë e majtë dhe për të kthyer serish në pushtet ish-presidentin Berisha. KOLONELI Duke qenë se trupat e FARK-ut dhe kryesisht brigada “Mërgimi”, shiheshin si kundërshtarë të UÇK-së që drejtohej nga Hashim Thaçi dhe Ramush Haradinaj,

kthimi i tyre në Kosovë pas luftës cilësohej si një rrezik serioz për një konflikt të armatosur. Disa ditë pas përfundimit të luftës në Kosovë, më datë 19 qershor 1999 forcat speciale të policisë shqiptare shkuan në Mamurras dhe kërkuan nga drejtuesit e Brigadës “Mërgimi” që të largoheshin drejt Kosovës, duke lënë aty të gjitha armatimet e rënda, si rraketat tokë-tokë dhe tokë-ajër, armë të artilerisë etj. Ish-komandanti i kësaj brigade Koloneli i vrarë Tahir Zemaj në kujtimet e tij shkruan: “Pas nënshkrimit të marrëveshjes në mes të palës serbe dhe forcave të NATO-s, brigada ”Mërgimi” u nis për në Kosovë. Me Ministrin e Mbrojtjes së Shqipërisë Luan Hajdaraga dhe me përfaqësues të Ministrisë së Mbrojtjes ramë dakort që një pjesë të armatimit t’ia linim në dispozicion Ushtrisë Shqitare për çka, edhe ashtu u veprua, kurse pjesën tjetër kryesisht armët e lehta, t’i merrnim me vete”. Policia dhe Ushtria Shqiptare bën një marrëveshje me drejtuesit e FARK-ut që të shoqëronin me mjetet e tyre autokolonën e brigadës “Mërgimi” deri në kufi. Përpara se brigada të merrte rrugën e kthimit drejt Kosovës, më 20 qershor 1999, Tahir Zemaj e kishte nuhatur rrezikun që i kanosej, dhe u nis drejt kryeqytetit të Maqedonisë, Shkup. Vendin e tij në krye të brigadës e zuri Fazli Rugova. BLLOKIMI Autokolona u shoqërua nga mjetet e policisë dhe Ushtrisë Shqiptare deri në Qafën e Malit edhe pse marrëveshja ishte se duhej të shoqërohej deri në kufirin me Kosovën. Në Qafë Mali brigada e FARK-ut u orientua të hynte në Kosovë, jo nga Kukësi, por nëpërmjet Tropojës. Pas një udhëtimi të lodhshëm nëpër një rrugë tepër të vështirë, autokolona e FARK-ut u ndal në hyrje të qytetit Bajram Currit, pranë varrezave të dëshmorëve. Komandanti i grupeve të gatëshme të Tropojës Fatmir Haklaj, Shefi i Rendit Jaho Mulosmani dhe Feriz Kërnaja, u kërkuan trupave të FARK-ut të linin armët e rënda aty dhe të ktheheshin pas. Në të kundërt, do të kishin pasoja të mëdha. Brigada “Mërgimi” qëndroi për orë të tëra e bllokuar në hyrje të Bajram Currit. Drejtuesit e FARK-ut dhe qeverisë Bukoshi tentuan të negocionin me autoritetet shtetërore në Tiranë, por askush nuk merrte përsipër të urdhëronte Fatmir Haklajn të lejonte kalimin drejt Kosovës. Ai deklaroi se nuk e njihte marrëveshjen e bërë mes drejtuesve të FARK-ut dhe qeverisë shqiptare dhe se nuk merrte urdhëra nga Tirana. Haklaj i cilësonte trupat e Tahir Zemajt si tradhëtarë të Kosovës, dhe deklaroi se nuk do të lejonte që 250 trupa të armatosura të kalonin nëpërmjet Tropojës për tu dalë pas shpine trupave të UÇK-së që kishin derdhur gjak për çlirimin e Kosovës. Kontaktet nga Tirana nuk ia kthyen mëndjen Haklajt, i cili këmbëngulte se çlirimtarët e Kosovës ishin trupat e UÇK-së dhe jo të FARK-ut. PASOJAT Përfundimisht autokolona e brigadës “Mërgimi” nuk u lejua të hynte në Kosovë nga Tropoja, por u kthye pas në drejtim të Kukësit, duke ndjekur një rrugë edhe më të vështirë se ajo e Qafë Malit. Këtë radhë itinerari ishte Bajram Curri-Qafë Luzhë-Kam-Krumë-Kukës. Ajo që ndodhi në Tropojë bëri që trupat e FARK-ut të mos hynin në Kosovë si çlirimtarë, por si një njësi e çarmatosur. Kolonel Tahir Zemaj dhe qeveria e Bukoshit e akuzuan Policinë dhe Ushtrinë Shqiptare se i kishin prerë në besë për të favorizuar UÇK-në. Sipas tyre, autokolona e brigadës “Mërgimi” ishte lënë qëllimisht e pashoqëruar në Qafë Mali, dhe ishte orientuar të hynte në Kosovë jo nëpërmjet Kukësit, por nga Tropoja në mënyrë që të ndalej dhe çarmatosej nga Fatmir Haklaj dhe njerëzit e armatosur që drejtoheshin prej tij. Nuk është sqaruar kurrë nëse Fatmir Haklaj e kreu këtë veprim me kokë të vetë apo kishte ndonjë orientim të posaçëm nga Tirana. Fakt është se pas këtij veprimi, 6 pjestarë të brigadës “Mërgimi” u rrëmbyen dhe u gjetën të vrarë në afërsi të Pejës. Hetimi për këtë ngjarje përfundoi në gjykatën e Hagës dhe të dyshuar kryesorë u akuzuan Ramush Haradinaj dhe trupat e UÇK-së të drejtuara prej tij. FUORISTRADA E POLICISË ÇOI NË TROPOJË MINAT PËR HAK LAJN

Në mesin e qershorit 1999, konflikti i armatosur në Kosovë përfundoi me largimin e ushtrisë pushtuese sërbe. Në situatën e re të krijuar, veriu i vendit e humbi rëndësinë që pati në dy vitet e fundit, kur u kthye në trampolinën kryesore për luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Trupat e UÇK-së merrnin furnizime në armatime, mjete logjistike dhe hynin direkt në frontin e luftës, nëpërmjet korridoreve të hapura në kufirin verior të Shqipërisë. Fundi i luftës së Kosovës bëri që autoritetet shtetërore të ndryshonin qëndrim ndaj situatës në Tropojë. Tashmë askujt në Tiranë nuk i interesonte të kishte në veri të vendit një zonë të tërë krejtësisht jashtë kontrollit. E ca më tepër, të kishte nëpër këmbë një grup personash të armatosur, të aftë të shkaktonin trazira me pasoja për rendin dhe sigurinë publike. Ujërat e turbulluara nga lufta e Kosovës, nisën të kthjellohen, por Fatmir Haklaj ende nuk e kishte kuptuar se misioni i tij kishte mbaruar dhe se ai nuk i duhej më askujt. Nëpërmjet tij dhe njerëzve të armatosur që komandonte, Shërbimi Informativ dhe qeveria shqiptare kishin furnizuar ilegalisht me armë, logjistikë e gjithçka tjetër, UÇK-në. Po nëpërmjet tij ishte penguar fuqizimi dhe më pas hyrja e trupave të FARK-ut në Kosovën e çliruar duke favorizuar haptazi UÇK-në. Aleancat këtej e matanë kufirit tashmë ishin të qarta, qeveria socialiste mbështeste UÇK-në, ndërsa opozita e djathtë përkrahte trupat e FARK-ut të financuara nga qeveria Bukoshi. Në rrethanat e reja të krijuara, strukturat e rendit dhe sigurisë donin të shpëtonin nga Fatmir Haklaj e njerëzit e tij një orë e më parë. PARALAJMËRIMI Më 23 korrik 1999, Fatmir Haklaj njoftohet nga disa miq të tij në Tiranë, se drejt Tropojës po udhëtonte një fuoristradë e policisë që dyshohej se transportonte disa mina me sistem komandimi në distancë. Informatorët i bënë me dije Haklajt, se me këtë mjet udhëtonin një drejtor policie, dy efektivë të forcave speciale të Ministrisë së Brendëshme dhe një person i katërt, personazh i njohur në kryeqytet, që kishte shërbyer për disa kohë dhe si shoqërues i shefit të opozitës, Berisha. Ngarkesa e tyre dyshohej se ishte identike me minat e shpërthyera në atentatet e 6 majit dhe 5 korrikut 1999. Organet hetimore janë njoftuar për emrat e personave nga familjarë të Haklajt dhe SHIK-u. Mesditën e të shtunës së 31 korrikut 1999, efektivat e policisë së Tropojës që ishin të paisur me radio, dëgjuan një bisedë të ashpër mes shefit të tyre Fatmir Haklaj dhe një personazhi të njohur, i afërm i drejtorit Hyka. Ky i fundit ishte futur në valët e policisë së Tropojës dhe e kërcënoi haptazi Haklajn, duke i thënë se do ta vrisnin shumë shpejt. Pavarsisht kërcënimeve që po i bëheshin ditën për diell, Haklaj nuk e vuri ujin në zjarr po vazhdoi të qarkullonte lirisht nëpër Tropojë. ATENTATI Mëngjesin e të mërkurrës së 4 gushtit 1999, Fatmir Haklaj u nis nga kulla e tij në Kërnajë, drejt komisariatit të Bajram Currit, i shoqëruar nga një grup personash. Ata udhëtonin në dy mjete. Përpara qëndronte fuoristrada, tip “Land Rover”, me ngjyrë të bardhë që drejtohej nga Sejdi Dema, pronar i mjetit. Bashkë me Demën në “Land Rover” udhëtonin dy vëllezërit Haklaj, komandanti i grupeve të gatëshme të policisë së Tropojës, major Fatmir Haklaj, dhe vëllai më i madh i familjes, Hamdi Haklaj. Pas tyre vinte autoambulanca e spitalit të Bajram Currit, e drejtuar nga Ndue Gjeloshi. Në ambulancë ishin Halil Haklaj dhe Feriz Kërnaja. Me ta udhëtonte rastësisht dhe gruaja e Ibër Nokshiqit bashkë me djalin, nusen e djalit, si dhe tre fëmijët e tyre. Rreth orës 8.40 minuta të mëngjesit, dy mjetet që zbrisnin nga Kërnaja, kaluan fshatin Cërnicë dhe morën bregun e Valbonës për të hyrë në Urën e Kojit. Pa kaluar dy minuta u dëgjua një shpërthim i fuqishëm që vinte nga vendi i quajtur Brinja e Cërnicës. Mina ishte vendosur në shpatin shkëmbor të rrugës dhe shpërthimi ishte horizontal. Objektivi ishte “Land Roveri” ku udhëtonin Sejdi Dema, dhe vëllezërit Fatmir e Hamdi Haklaj. Për fat të mirë fuoristrada ishte e blinduar dhe i rezistoi shpërthimit. Dy vëllezërit Haklaj dhe drejtuesi i mjetit nuk pësuan dëme. MINA E DYTË

Të tronditur nga ajo që panë, vëllezërit Haklaj dhe Feriz Kërnaja zbritën nga makinat dhe me armë në dorë po kontrollonin sipër dhe poshtë rrugës, për të zbuluar pozicionin nga u komanduan minat. Por këtë radhë, ata nuk e dinin se autorët ishin përgatitur që Fatmir Haklaj të mos u shpëtonte i gjallë, pavarsisht nga numri i madh i viktimave që mund të shkaktonin. Duke kujtuar se ishte vetëm një vatër eksplozivi, eskorta e Haklajt u shpërnda para dhe pas vendit të shpërthimit. Në të vërtetë autorët kishin punuar si xhenierë profesionistë, duke minuar të paktën pesë vatra shpërthimi me 10 mina të vendosura 2 nga 2, që kapnin një rreze veprimi prej më shumë se 800 metrash rrugë. Ata nuk shpërthyen minën e parë të vendosur në shpatin e shkëmbit, por e lanë eskortën e Haklajt të hynte brenda grackës. Shpërthimi i parë u realizua te mina e tretë. Pas shpërthimit Fatmir Haklaj, Halil Haklaj dhe Feriz Kërnaja po kontrollonin me armë në dorë nga pas mjeteve për të gjetur autorët. Pak çaste më vonë u dëgjua një shpërthim i dytë që vinte nga një vatër eksplozivi disa metra larg shpërthimit të parë. Fuqia e madhe e minave flaku tej rrugës, Halil Haklajn dhe Feriz Kërnajën, që gati u coptuan nga shpërthimi. Goditja e dytë e plagosi keq në kokë dhe Fatmir Haklajn, që nuk e mori vesh se në çfarë prite kishte rënë dhe nga komandoheshin minat. MINA E TRETË Hamdi Haklaj ka hapur zjarr me breshëri Kallashnikovi, fillimisht në ajër dhe më pas drejt një kodre përballë vendit të pritës ku dyshonte se ishin pozicionuar autorët. Jehona e shpërthimeve të fuqishme dhe bataret e armëve u dëgjuan deri në Bajram Curri. Me të dëgjuar shpërthimin e parë, në drejtim të pritës u nis një fuoristradë e policisë së Tropojës. Në të udhëtonin dy efektivë të policisë, njëri prej tyre ishte Fatmir Daka. Sapo fuoristrada e tyre kaloi urën e Kojit dhe u ngjit brinjës së Cërnicës u dëgjua një shpërthim i tretë, i njëjtë për nga fuqia me dy të parët. Fuoristrada u përmbys nga forca e madhe e minës, ndërsa dy policët që ndodheshin në të, mbetën të plagosur. Njërin prej policëve të plagosur, e nisën me urgjencë drejt spitalit, kolegët e tij që erdhën në ndihmë të viktimave. Polici tjetër, Fatmir Daka, pavarsisht plagëve që kishte marrë vazhdoi më këmbë edhe për 400-500 metra drejt vendit ku ndodheshin të shtrirë vëllezërit Haklaj. MINA E KATËRT Kur Daka u afrua 50 metra nga vendi i shpërthimit të parë, Hamdi Haklaj e thirri të merrte “Land Rover-in” e blinduar të Sejdi Demës dhe të transportonte drejt spitalit të Bajram Currit, Halilin, i cili ishte ende i gjallë. Fatmir Daka e lëvizi “Land Rover-in” e blinduar vetëm 4-5 metra, për shkak se autorët e pritës aktivizuan minën e katërt. Fuqia e madhe e shpërthimit e tronditi dhe njëherë Land Roverin e blinduar, por serish nuk arriti ta nxirrte atë jashtë rruge. Daka u plagos serish, këtë radhë më rëndë se në minën e tretë, duke marrë plagë në kokë. Ai u dëmtua nga mina për shkak se po i jepte Land Roverit mbrapsht me derën e makinës hapur. Gjithsesi ai mbeti gjallë vetëm për faktin që mjeti ishte i blinduar dhe i rezistoi shpërthimit. Të mbetur pa makina, Hamdi Haklaj, Sejdi Dema dhe disa banorë të fshatit që erdhën në ndihmë, u detyruan ta transportonin me batanije Halil Haklajn deri në Cërnicë, ku ai vdiq. Trupi i coptuar i Feriz Kërnajës që gjeti vdekjen në vend dhe Fatmir Haklaj i plagosur rëndë, u transportuan me ambulancë drejt spitalit të Bajram Currit nga Ndue Gjeloshi. AUTORËT Për nga mënyra e realizimit, eksplozivi i përdorur, përfshirja nën rrezen e minave të gati një kilometër rruge dhe sigurinë që treguan gjatë komandimit të disa shpërthimeve në distancë të ndryshme kohore, edhe mafiozët që ekzekutuan gjyqtarin e famshëm italian Xhovani Falkone, duken si amatorë përpara autorëve të këtij atentati të sofistikuar. Ky lloj atentati, me një organizim perfekt dhe fuqi shpërthimi kaq të madhe, nuk ishte parë ndonjëherë në Shqipëri. Autorët kishin përgatitur gjithçka qysh më parë, duke minuar dhjetë vatra eksplozivi në shpatin e shkëmbor të rrugës. Nga dhjetë vatra, ata aktivizuan vetëm 4, për shkak se nuk patën nevojë për 6 minat e tjera. Masivet shkëmbore të shkëputura nga shpërthimi i fuqishëm i 4 gushtit, janë ende dhe pas 8 vitesh të palëvizur në shtratin e lumit

Valbonë. Për ta dalluar nga larg vendodhjen e saktë të minave, autorët kishin vendosur thasë të bardhë para tyre ose orientoheshin nëpërmjet gurëve kilometrikë. Mekanizmi që aktivizoi minat ishte pothuajse i panjohur dhe shpërthimi i tyre komandohej nga një distancë e madhe. DËSHMITARËT Hamdi Haklaj, djali i madh i familjes që mbijetoi pa marrë asnjë dëmtim, në deklarimet që ia ka vënë në dispozicion prokurorisë thotë se kishte arritur të shikonte me dylbi, por dhe me sy të lirë pozicionin ku ishin vendosur atentatorët. Ata ishin të vendosur në majën e fortifikuar me bunkerë, të kodrës përballë brinjës së Cernicës, e quajtur Koki. Pas minave autorët janë parë të lëvizin në drejtim të fshatit Koçanaj. Në pozicionin nga komandonin minat, Hamdiu ka parë një komando të përbërë 9 persona, të gjithë të veshur me uniforma ushtarake kamoflazhi dhe të armatosur. Ai ka arritur ti njohë gati të gjithë, pasi rezultojnë të jenë nga Tropoja, me përjashtim të një personi me trup të gjatë që më pas rezultoi se ishte Anton Gjergji, efektiv i forcave speciale në momentin e atentatit dhe ish-truprojë i kryeministrit Nano. Në grup bënte pjesë dhe një efektiv tjetër i forcave speciale, si dhe ish-ushtarakë apo oficerë policie. Në mbështetje të tyre ishin dhe disa të afërm të familjeve me të cilët Haklaj ishte futur në gjakmarrje. Atentati ka ndodhur në mëngjes dhe gjatë tërheqjes, autorët janë parë dhe nga persona të tjerë duke përfshirë disa fshatarë të Koçanajt. Minat rezultojnë se kanë ardhur nga Mali i Zi dhe janë blerë në Shkodër me një vlerë prej 6500 marka secila. Vlera monetare e konsiderueshme e arsenalit luftarak të përdorur, është një tjetër fakt që dëshmon se autorët kanë qenë mjaft të organizuar dhe të sigurtë në veprimet që kryen. SHPËTOI NGA ATENTATI ME MINA, HAKLAJ KTHEHET NË MIT Pas atentatit të 4 gushtit 1999, Fatmir Haklaj u transportua me helikopterë drejt Spitalit Ushtarak të Tiranës. Njeriu më i fuqishëm i Tropojës i kishte mbijetuar dhe një herë tjetër vdekjes edhe pse këtë radhë iu afrua më shumë se kurrë. Ai nuk vdiq edhe pse i minuan gati një kilometër rrugë, duke u kthyer në një patate të nxehtë në duart e pushtetarëve të majtë. Sapo mori ndihmën e parë mjekësore, forcat speciale rrethuan Spitalin Ushtarak dhe kryen arrestimin e tij. Ministri i Brendshëm Spartak Poçi qëndroi për 48 orë pas arrestimit të Haklajt, jashtë Tiranës, në jug të vendit. Ai u tha të afërmve të Haklajt se nuk e dinte kush kishte urdhëruar arrestimin e Fatmirit. Pavarsisht se ishte i akuzuari kryesor për vrasjen e Azem Hajdarit dhe deri mëngjesin e 4 gushtit, kishte qenë oficer i policisë, për Fatmir Haklajn u gjet si shkak një urdhër arresti i lëshuar nga prokuroria e Mirditës dhe i miratuar nga gjykata e ketij rrethi, në lidhje me vrasjen e Shaqir Hoxhës më 9 janar 1998. LIRIMI Qeveritarëve të majtë në Tiranë u kishte mbetur dopio gjashta në dorë dhe nuk dinin çfarë të bënin me të. Nëse Fatmir Haklaj mbetej në burg, telashet ishin të mëdha. Mjekët e Spitalit Ushtarak paraqitën një kartelë shëndetësore ku thuhej se plagët që kishte marrë Haklaj në kokë mund të kuroheshin vetëm jashtë vendit, në të kundërt jeta e tij nuk kishte shpëtim. Autoritetet italiane u treguan të gatëshme për të marrë përsipër transportin dhe kurimin e tij përtej detit. Por kokat e shtetit në Tiranë nuk donin që Haklaj të largohej jashtë vendit dhe tu hapte serish telashe. Ministri Poçi deklaroi se kishte biseduar që Haklaj të çohej në Turqi, por disa ditë më vonë kjo mundësi rezultoi një bllof për të penguar largimin e Fatmirit drejt Italisë. Më pas ishin diplomatët gjermanë që ofruan një mundësi mjekimi të Haklajt në vendin e tyre. Në këto kushte, pas 44 ditësh qëndrimi në arrest, Fatmir Haklaj u la i lirë, gjatë një seance të pazakontë të zhvilluar në ambjentet e Spitalit të Burgut, duke vënë si garanci pasurore kullën e fortifikuar në Kërnajë. Opozita sapo mësoi për lirimin e

Haklajt, u hodh dhe një herë në sulm duke akuzuar socialistët se kishin liruar nga burgu vrasësin e Azem Hajdarit. Berisha akuzoi shefin e SHIK-ut Fatos Klosi dhe Prokurorin e Përgjithshëm Arben Rakipi se kishin realizuar rikthimin e Haklajt në liri. Në të vërtetë Fatmir Haklaj u lirua për tu eleminuar përfundimisht. Me vdekjen e tij shpëtonin nga sikleti jo vetëm politikanët e majtë që ishin në pushtet, por dhe ata të djathtë, për të cilët Tropoja ishte kthyer në një makth. MITI Fatmir Haklaj dhe Jaho Mulosmani ishin jashtë radhëve të policisë. Lëvizjet e tyre u kthyen në gjysmëilegale pasi i ruheshin jo vetëm atyre që u ishin betuar për ti ekzekutuar, por dhe arrestimit nga policia. Pavarsisht se Fatmir Haklaj nuk shfaqej më lirisht rrugëve të Bajram Currit, askush në Tropojë nuk guxonte tia përmente emrin, qoftë dhe me zë të ulët. Ai nuk ishte më në policinë e Tropojës, por fakti që u kishte shpëtuar gjashtë atentateve radhazi, tre prej të cilëve me mina të telekomanduara, e kishte kthyer gati në një mit. Hija e Fatmir Haklajt ishte dhe më e frikshme se prezenca publike e tij në rrugët e Bajram Currit. Ai nisi menjëherë hetimet për të zbuluar kush qëndronte pas atentatit me mina të telekomanduara ku mbetën të vrarë i vëllai Halili dhe Feriz Kërnaja. Vrasja në mes të Bajram Currit e Bislim Hykës, edhe pse krejt i pafajshëm në atë që po ndodhte, ishte një mesazh i qartë, se kush fshihej pas minave. Rivali kryesor i Haklajt dhe Mulosmanit, drejtori i Policisë së Kukësit Jonuz Hyka, ishte larguar nga detyra pas ngjarjes së 4 gushtit. Ai u emërua shef kuadri në repartin special “Brisku” në kryeqytet. Por transferimi i Hykës nga Kukësi në Tiranë nuk i kishte dhënë fund historisë. Gjatë kohës që Haklaj dergjej në spitalin e burgut në kryeqytet, ndodhi një tjetër atentat, ku për fat të mirë ish-shefi i komisariatit të Tropojës në momentin që u vra Azem Hajdari, Fatmir Meta, mbeti i plagosur. Policia e Tiranës e drejtoi gishtin te Jaho Mulosmani. Motivi ishte fakti që Fatmir Meta raportoi te Ministri i Brendshëm Perikli Teta, se më 12 shtator Jaho ishte në Tiranë dhe kishte shumë mundësi që pikërisht ai ta kishte vrarë deputetin Hajdari. Ish-komisari Meta e deklaroi dhe në procesin “Hajdari”, se mbante në trup plumbat e vrasësve të deputetit demokrat. HYKA Më 11 tetor 1999, kolonel Jonuz Hyka shkon në Bajram Curri për të transferuar familjen e tij drejt Tiranës. Ai u kontaktua nga komisar Gani Malushi, i cili e paralajmëroi të largohej nga Tropoja, pasi ishte në rrezik serioz për jetën. Malushi i tha Hykës se nëse lëviste lirisht nëpër rrugët e Bajram Currit, ai nuk kishte asnjë mundësi ta mbronte prej plumbave të atyre që ishin betuar për ta vrarë. Komisari i Tropojës i premtoi Hykës se transferimin e familjes do tia bënte ai me mjetet e policisë, në këmbim të largimit të tij sa më parë nga Bajram Curri. Hyka nuk ia vuri veshin këshillës së Kolonel Malushit dhe qëndroi për dy ditë të tjera në Tropojë duke u ekspozuar në qytet. Kjo moskokçarje e ish-drejtorit të Kukësit rezultoi fatale. Mbrëmjen e 13 tetorit rreth orës 19.20, Hyka po shkonte në banesën e tij në lagjen „Partizani” i shoqëruar nga daja, Muzi Qokaj. Ata nuk arritën të hynin në pallat. Një breshëri automatiku i la të dy të vdekur në vend. Kjo vrasje e dyfishtë ishte një goditje e rëndë jo vetëm për familjen e Hykës, por dhe për autoritetin që shteti po përpiqej të vendoste në Tropojë. Përveçse një titullarë i lartë i policisë, Jonuz Hyka, ishte vëllai i sekretarit të prefekturës së Tiranës dhe i përkiste një familje të lidhur fortë me të majtën. TË DYSHUARIT Policia e Tropojës akuzoi menjëherë për ngjarjen, Fatmir Haklajn dhe Jaho Mulosmanin, që ishin ndihmuar sipas saj dhe nga një person i tretë. Dyshimet e policisë u mbështetën dhe në faktin që të nesërmen e kësaj ngjarje, shoferi i SHIK-ut të Tropojës, Sali Mulosmani, babai i Jahos, i shpëtoi një atentati të organizuar ndaj tij. Në mëngjesin e 14 tetorit ai po udhëtonte nga banesa e vet në Bujan, drejt Bajram Currit për të shkuar në punë, kur në dalje të fshatit u bë objektiv i një atentati me minë të telekomanduar. Për fat të mirë Mulosmani shpëtoi vetëm me një plagosje të lehtë,

por kjo ngjarje e orientoi policinë drejt djalit të tij, Jahos, i akuzuar për vrasjen e Jonuz Hykës. Vrasja e dyfishtë e 13 tetorit 1999 nuk është provuar kurrë nga drejtësia shqiptare nëse është kryer prej Haklajt dhe Mulosmanit. Madje dosja e saj është arshivuar për mungesë autorësh. LETRA Duke e ndjerë lakun që i ishte ngushtuar sëtepërmi Fatmir Haklaj boton në një të përditshme një letër të hapur për akuzat e bëra ndaj tij nga opozita dhe lideri i saj Berisha. Haklaj fajësoi Berishën se ishte urdhëruesi i atentateve ndaj tij dhe vëllezërve të vrarë. Ai e akuzoi ish-presidentin se ishte përgjegjës dhe për vrasjen e Azem Hajdarit. Prova ku Fatmir Haklaj mbështeste akuzat e tij ishte një kasetë e rregjistruar gjatë mitingut të PD-së më 22 qershor 1997 në Bajram Curri. Një ditë para këtij mitingu mbeti i vrarë ndihmësgjyqtari Sokol Haklaj, djali i xhaxhait i Fatmirit. Përpara se të niste mitingu në sheshin „Kosova” të Bajram Currit, ku pritej prezantimi i dy kandidatëve të PD-së për Tropojën, liderit të dhjetorit Azem Hajdari dhe Xhevdet Mehmetit, ndodhi një incident që e acaroi sëtepërmi situatën. Vëllai i vogël Haklajve, Ylli, qëlloi me kallashnikov impiantin e fonisë nga ku do të fliste presidenti Berisha, duke e nxjerrë atë krejtësisht jashtë përdorimit. Presidenti Berisha hyri në Bajram Curri me masa të rrepta sigurie, i shoqëruar nga dhjetëra trupa të Garëds dhe mbështetës të PD-së. KASETA Gjatë fjalimit të tij pati një tjetër incident, këtë radhë me Shkëlqim Haklajn, i cili lëshoi drejt Berishës sharje dhe fyerje personale. Gjatë këtyre momenteve fjala e Berishës është ndërprerë disa herë dhe në kasetën e rregjistruar dëgjohet biseda e tij me shoqëruesit. Presidenti është irrituar sëtepërmi kur ka parë një reagim të tillë ndaj vizitës së tij pikërisht në vendlindje, në Tropojë. Këtë kasetë, Fatmir Haklaj e ka shtënë në dorë nga persona të stafit të presidencës gjatë kohës që erdhën në pushtet socialistët. Fatmiri bëri lidhjen mes fjalëve të Berishës në mitingun e 22 qershorit 1997, ku dëgjohet që ai kërkon patjetër arrestimin e Shkëlqim Haklajt nga Garda e Republikës si dhe vrasjes së 5 janarit 1998, në Qafë Luzhës, ku mbeti i vrarë në pritë, pikërisht Shkëlqimi. Kjo kasetë i është dorëzuar Prokurorisë së Përgjithshme nga plaku i Haklajve, Muharrem Haklaj. Madje një kopje të saj e ka marrë dhe prokurorja norvegjeze e çështjes „Hajdari”, Siri Frigard. Prokuroria nuk ka hetuar kurrë nëse kjo kasetë përbën një provë ligjore apo nëse biseda që dëgjohet në të, shërbeu më pas si zanafilla e asaj që sot quhet „Dosja Tropoja”. ZBARDHET BISEDA E BERISHËS PËR SHKËLQIM HAKLAJN Kaseta e inçizuar me fjalën që presidenti Berisha mbajti në Bajram Curri më 22 qershor 1997, ra në duart e Fatmir Haklajt në rrethana ende të pasqaruara. Në kasetë dëgjohet disa që presidenti u jep urdhër shoqëruesve të tij të arrestojnë patjetër një person që nuk përcaktohet me emër. Por të gjithë pjesëmarrësit në këtë miting e mbajnë mend shumë mirë se gjatë fjalës së Berishës, Shkëlqim Haklaj i është kundërpërgjigjur duke e sharë dhe fyer personalisht. Trupat e Gardës nuk mundën ta arrestonin Haklajn atë ditë, por ai u vra gjashtë muaj më vonë në një pritë të organizuar në Qafën e Luzhës, duke u kthyer në zanafilla e tragjedisë që përgjaku Tropojën. Më poshtë po botojmë të plotë transkiptimin e fjalimit të Berishës. “Ju falenderoj dhe ju jap fjalën se më datën 29(qershor 1997) e mbrapa, bandat dhe banditët, kriminelët dhe fundrrinat do të marrin vendin që u përket. Ju jap fjalën se ju do të gëzoni rendin, do të gëzoni qetësinë, do të gëzoni dinjitetin që meritoni. S’do të mund tju nëpërkëmb kurrë kush, ju malësorëve trima. Do të shfarosim komunizmin, do të çrrenjosim komunizmin, farën e serbit, farën e përçarjes, farën e ndasive kombëtare. Do t’i them dy fjalë atij deputetit socialist. Në qoftë se mendon se do të marrë vota me kriminelë, jap fjalën para jush, se s’do ta gëzojë asnjë ditë, asnjë ditë, asnjë ditë! Ta dijë mirë fjalën time, unë mbaj mirë fjalën. Atyre, atyre që ju vranë juve

nën breshëri, që ju vranë fëmijët tuaj nën breshëri me porosi të serbit dhe të Fatos Nanos, do tua tregojmë atë që meritojnë. Ju të jeni të sigurtë se ne do fitojmë, se ne do rivendosim Shqipërinë atje ku është. Le të qëllojnë sot, edhe tetë ditë kanë afat, edhe tetë ditë. Pas tetë ditësh kanë fundin e turpit, fundin e historisë, fundrrina siç janë…. “Merrni masa për atë që u thashë. E dua me vete atë unë, e dua me vete atë unë. Ai do vijë direkt me ne …”(Urdhëron Berisha truprojat dhe oficerët e Gardës për Shkëlqim Haklajn, që nuk ndalon së fyeri presidentin) Vëllezër e motra… “Merr Saliun, me të gjithë tani. Unë e dua, e dua të gjallë atë unë.”(Urdhëron serish Berisha truprojat dhe oficerët e Gardës). Vëllezër dhe motra, 29 qershori do të ndajë Shqipërinë nga rrebelimi, do të ndajë Shqipërinë nga e shkuara, do të rivendosë demokracinë, do të vendos dinjitetin, do të vendosë integritetin, do të vendosë unitetin kombëtar. Tropojas, tropojas, Fatos Nano dhe Din Selimi ju vinë juve me horra, por ne do tju tregojmë vendin të gjithëve. Ju jap fjalën e nderit, do marrin vendin që meritojnë. Ata që mendojnë të marrin vota me serbin, do marrin atë që u ka dhënë gjithmonë Tropoja. Ata që duan të marrin vota me serbin, do ta paguajnë shumë shtrenjtë votën e serbit. Ju bëj thirrje vëllazërore socialistëve të Tropojës, të ndahen, të largohen nga bandat e serbit në tropojë. Të largohen prej tyre, të bashkohemi bashkë për demokracine, për dinjitetin, për Shqipërinë. Rroftë populli i Tropojës, rroftë Shqipëria! Vëllezer, une kam ardhur sot te ju, të paraqes kandidat për deputet, njërin nga bijtë më të shquar të Malësisë së Gjakovës, tribunin e lëvizjes studentore për liri, zotin Azem Hajdari. Vëllezër, unë kam besim të madh te ju, asnjë votë serbit, asnje votë serbit, votat demokracisë, votat Shqipërisë. “Nisi njerëzit ë. Nisi njerëzit që tani, se ajo është kategorike. Nuk dal nga Tropoja pa e marrë me vete atë unë”(Urdhëron serish eskortën e tij Berisha. Gjatë kësaj kohe Shkëlqim Haklajt i janë bashkuar dhe 4-5 persona të tjerë që shajnë presidentin). Vëllezër dhe motra, unë kam ardh sot te ju për të paraqit Xhevdet Mehmetin, një nga demokratët e parë të Partisë Demokratike në Tropojë. Une jap fjalën se, unë jap fjalën se të dy deputetët tuaj do të punojnë pa u lodhur për të realizue të gjithë projektet që u ndërprenë nga rrebelimi në Tropojë. Para sëgjithash për të zhdukur bandat e ndyra, hajdutë e banditë, terroristë të shitur te sërbi. Dhe pastaj do të sjellim te ju energjinë elektrike, shkollat dhe të gjitha. Rendin e çfarë ju nevojitet ju. Edhe njëherë, edhe njëherë ju falenderoj nga zemra për këtë pritje madhështore. Ju siguroj se jam krenuar krenarë çdo herë me ju, se keni qenë dhe mbeteni krenaria ime. Dhe se përveç detyrimit ndaj jush nuk ndjej asgjë tjetër. Ju falenderoj për pritjen. Rroftë Tropoja! Rroftë Shqipëria! Rroftë uniteti kombëtar! Rroftë demokracia! Pas këtij mitingu ish-presidenti Berisha, tani kryeministër i Shqipërisë, nuk ka shkuar më në Tropojë. FATMIR HAKLAJ, VDEKJA I ERDHI ME PLUMBA PAS SHPINE Mesditën e 25 tetorit 1999 postblloku i forcave speciale në Tropojë, i stacionuar afër varrezave të dëshmorëve, ndalon Sali Mulosmanin. Ai po udhëtonte me autoveturë drejt Bajram Currit për të shkuar në punë si çdo mëngjes. Mulosmani reagoi fillimisht duke kundërshtuar kontrollin, pasi ishte shofer i SHIK-ut të Tropojës, por kur hasi në këmbënglujen e specialëve, i lejoi të kontrollonin mjetin. Gjatë kontrollit, përveç armës që kishte me leje, iu gjetën dy automatikë Kallashnikovë. Menjëherë u bë shoqërimi i tij në komisariat. Mulosmani tha se ishte i detyruar të lëviste i armatosur, pasi kishte probleme hasmërie. Ky justifikim nuk ia mbushi mëndjen Gani Malushit, që kërkoi izolimin e shoferit të SHIK-ut. Vetëm pak minuta më vonë, Malushin e telefonuan në zyrë nga dega e SHIK-ut në Kukës dhe nga Tirana, duke i kërkuar ta lironte punonjësin e tyre. Malushi refuzoi ta lironte. Ai deklaroi se „nëse njerëzit e SHIK-ut lëviznin gjithë andej me armë pa leje, kujt ti ruhem më parë, shik-asve apo atyre që janë në kërkim”. Pavarsisht rezistencës së Malushit, prokuroria e Tropojës ndërhyri shumë shpejt dhe e liroi Mulosmanin nga burgu. Qëllimi i Malushit ishte të binte në gjurmët e Jahos, të cilin e kërkonte qysh pas vrasjes së Kolonel Jonuz Hykës, pasi kishte informacione se ai lëviste nëpër Tropojë. Ngjarjet që ndodhën pak ditë më vonë i dhanë të drejtë komisarit të Tropojës. KARREMI

Më datë 2 nëntor 1999, bashkëshortja e Jaho Mulosmanit, e shtruar në spitalin e Bajram Currit, lind vajzë. Pasditen e 4 nëntorit, Sali Mulosmani, nxjerr nga spitali nusen e Jahos dhe vajzën e saj për ti çuar në Bujan. Sihariqi nuk mbërrin vetëm te Jaho, por dhe te personat që ishin vënë në kërkim të tij. Sapo morën vesh lajmin, pjestarët e komandos që po realizonte goditjet e njëpasnjëshme në Tropojë, u vunë në lëvizje për të shfrytëzuar rastin. Ata e dinin se Jaho ndodhej i strehuar diku në Tropojë, dhe se ai nuk mund të rrinte pa shkuar në banesën e tij, aq më tepër kur i kishte lindur dhe vajza. Autorët e pritës, mes të cilëve kishte dhe efektivë të forcave speciale, vendosën ta presin Jahon pranë kullës së tij, duke u pozicionuar në një shteg nga sipër fshatit, rruga më e mundëshme nga ai mund të hynte në banesë për shkak se në këtë drejtim ai nuk ekspozohej. Të paisur më armatim, ushqime për disa ditë dhe veshje kamoflazhi, autorët e pritës kanë shfrytëzuar informatorët e tyre për të zbuluar se ç’ndodhte në kullën e Mulosmanëve. Për tu kamufluar sa më mirë, ata janë ndihmuar dhe nga një pyll i vogël me pemë të larta, që ndodhet 100 metra mbi rrethimin e kullës së Jahos. Gjatë ditës ata kanë vëzhguar në distancë me dylbi të gjitha lëvizjet, ndërsa sapo errej i afroheshin banesës së braktisur të Haxhi Jakupit, që ndodhet shumë pranë shtegut nga pritej të vinte Jaho. PRITA Mbrëmjen e 4 nëntorit, Jaho Mulosmani, Fatmir Haklaj dhe Sami Kërnaja kanë lëvizur nga banesa e motrës së madhe të Haklajt në Dojan, drejt kullës së Mulosmanëve. Ata i kanë dalë fshatit nga sipër dhe i janë afruar kullës duke ecur në distancë me njëri-tjetrin, për të mos rënë të tre në pritë në të njëjtën kohë. Sapo i janë afruar vendit ku ndodhet banesa e braktisur, Jaho, Fatmiri dhe Sami Kërnaja, kanë menduar se e kaluan rrezikun dhe u bashkuan me njëri-tjetrin. Por pikërisht kur i janë afruar kullës, rreth orës 19.15, ranë viktimë e një zjarri me armë automatike të hapur nga disa persona që ishin pozicionuar vetëm pak metra nga shtegu. Sami Kërnaja gjeti vdekjen menjëhershme pasi u godit me një plumb në ballë, ndërsa Fatmir Haklaj u qëllua pas shpine dhe në brinjë, pa mundur të reagojë. Jaho Mulosmani i ka shpëtuar breshërisë së parë vetëm me dy plumba në ije dhe në krahun e majtë. Ai u shtri në tokë dhe i pozicionuar pas një guri, hapi zjarr në drejtim të autorëve të pritës. Bataret e armëve janë dëgjuar deri në Bajram Curri. Autorët e pritës janë tërhequr me shpejtësi për të dalë nga zona e ekspozuar e fshatit dhe kanë marrë drejtimin e fshatit Vatoc, për të kaluar më pas urën e Bujanit. DËSHMITARËT Motra e madhe e Haklajve, Aishja, sapo dëgjoi të shtënat, u shqetësua, pasi e dinte që Fatmiri sapo ishte nisur për te Mulosmanët. E shoqëruar dhe nga dy persona të tjerë, ajo ka marrë shtegun që të nxjerr te kulla e Mulosmanëve. Në afërsi të fshatit Vatoc ka parë pesë persona të veshur me uniforma ushtarake kamoflashi dhe me arme në duar duke kaluar një gardh. Pavarsisht faktit se i kanë patur shumë afër, Aishja e dy shoqëruesit e saj nuk mundën të qëllonin mbi autorët pasi nuk kishin armë me vete. Kur ka mbërritur në vendngjarje ajo ka parë Fatmirin dhe Sami Kërnajën të vrarë, ndërsa Jaho Mulosmani ishte plagosur. Aishja dhe dy personat që ishin me të kanë njohur grupin që kishte organizuar pritën, që rezultoi se ishte gati e njëjta dorë si në rastin e minave, duke patur në përbërje të tij dhe pjestarë të forcave speciale. Komisar Gani Malushi mbërriti shpejt në vendngjarje dhe pas hetimeve të para i kërkoi Ministrisë së Rendit që të verifikonte vendodhjen e dy efektivëve të forcave speciale dhe nëse ata nuk ndodheshin në repart, të bënte arrestimin e tyre. Pavarsisht se informacioni që dha Malushi te shefat e tij ishte i detajuar dhe me emra konkret, askush nuk e vuri ujin në zjarr. PROVAT

Nga provat e shumta materiale të gjetura në vendngjarje, deklarimet e dëshmitarëve okularë dhe ekspertiza balistike, rezultoi se njëra nga armët ishte përdorur dhe në pritën e Qafë Luzhës. Kaq mjaftoi që Haklajt të kompletonin skenën e pritës dhe të njoftonin prokurorinë për emrat e personave konkretë që kishin marrë pejsë në këtë pritë. Pavarsisht provave të shumta dhe dyshimeve për autorët e vrasjes, kjo çështje nuk është gjykuar kurrë dhe aktualisht ndodhet e arshivuar në kartotekën e prokurorisë. Më në fund, pas 7 pritash dhe atentatesh Fatmir Haklaj i kishte mbyllur sytë përgjithmonë, por lajmi për vrasjen e tij ende nuk besohej nga bashkëpatriotët. Gjithsesi këtë radhë autorët e kishin kalkuluar mirë pritën që të mos u shpëtonte më Fatmir Haklaj, i cili mori me vete telashet që u kishte hapur politikanëve të majtë dhe atyre të djathtë. HAKLAJ Vrasësit për tu siguruar se objektivi këtë radhë ishte goditur njëqind përqind dërguan njeriun e tyre, banorë i Bujanit, të interesohej pranë kullës së Mulosmanëve. Kur u bindën se Fatmir Haklaj ishte vrarë, autorët e pritës lëvizën drejt një baze më të sigurtë. Pas shumë përpjekjesh ata ia dolën mbanë të realizonin një mision që dukej i pamundur. Njeriu më i fuqishëm i Tropojës, Fatmir Haklaj, më në fund kishte vdekur, duke i bërë rivalët e tij të merrnin frymë thellë. Qysh nga ky moment ai u kthye gati në një legjendë. Historia e përgjakshme e “Dosjes Tropoja” nuk mori fund këtu, ajo vazhdoi serish me një numër viktimash në rritje. Por tani kishte dalë nga skena një nga protagonistët kryesorë duke prishur ndjeshëm ekuilibrin mes palëve të përfshira në këtë konflikt. “S’MË KANË THIRRUR KURRË TË DËSHMOJ VRASËSIT E VËLL AIT” Askush përveç Gani Malushit, nuk hetoi për të zbuluar vrasësit e vëllait tim, Fatmir Haklaj. Provat dhe dëshmitarët nuk mungonin, por mesa duket vrasësit nuk duhej të zbuloheshin. Ndoshta se pas tyre mund të dilnin dhe emrat e urdhëruesve të vërtetë të vrasjes”, thotë Aishja, motra e madhe e Haklajve. Ajo është dëshmitare mjaft e rëndësishme për hetimin e këtij krimi, por askush në këto tetë vite nuk i ka kërkuar të dëshmojë, jo vetëm Aishes por as Jaho Mulosmanit që i pa me sytë e tij vrasëësit. Ku ishte Fatmiri më 4 nëntor 1999? “Më 4 nëntor 1999, Fatmiri ishte bashkë me dajën e tij, Jaho Mulosmanin dhe një shok, Sami Kernajën në banësën time. Rreth orës 19.00-19.15 u nisën nga banesa ime në drejtim të shtëpisë së Sali Mulosmanit dhe i ranë nga sipër fshatit. U nisën njëri pas tjetrit”. Përse do të shkonin te banesa e Jahos? “Qëllimi i tyre ishte të shkonin në banesën e Jahos, sepse atij një ditë më parë i kishte lindur gocë. Kur kanë ardhur afër banesës së braktisur të Haxhi Jakupit, që ndodhet 100 metra nga kulla e Jahos, u kanë bërë pritë. Autorët e pritës duhet të kenë qëndruar aty qysh gjatë ditës duke u fshehur në një pyll të vogël që ndodhet pas banesës së Haxhi Jakupit. Ata ishin të pozicionuar në dy vende të ndryshe. Ndoshta janë ndihmuar dhe nga ndonjë informator i tyre në fshat. Them se kanë qëndruar gjatë në pritë, pasi në vendngjarje janë gjetur një çantë me ushqime, të cilën e kishin konsumuar plotësisht, si dhe një shishe plastike me ujë. Si u vra vëllai juaj Fatmiri dhe Sami Kërnaja? “Fatmiri, Samiu dhe Jaho u qëlluan sapo u bashkuan me njëri tjetrin. Fatmiri u godit nga pas, pasi të gjithë plumbat i ka në shpinë. Ndërsa Sami Kërnaja ka qenë pas tij dhe plumbi e ka marrë në kokë. Jaho ka marrë dy plumba, një në anën e majtë afër zemrës dhe një tjetër në krahun e majtë. Jaho ka qenë më i aftë dhe si duket ka rezistuar. Ai ka qëlluar dhe i ka detyruar autorët të ngrihen nga prita”.

Çfarë provash u gjetën në vendngjarje? “Kur policia ka ardhur në vendngjarje, gjeti një çantë me ushqime në vendin ku ishte ngritur prita. Pak me lart ka gjetur një karikator automatiku me 4 fishekë dhe disa metra më tej gjeti një kapele në të cilën kishin mbetur disa fije floku të personit që e mbante në kokë. Ajo kapele nuk ishte e një personi me kokë të madhe, por e një burri me kokë mesatare. Ate kapele e kam provuar dhe vete duke e vënë në kokë. Kështu që policia veç analizave që duhej tu kishte bërë fijeve të flokëve të gjetur në atë kapele nga ku mund të nxirrte autorin e prites, mund ta identifikonte atë dhe nga madhësia e kapeles së përdorur. Policia ka patur dhe deklarimet e familjes në lidhje me personat e dyshuar si autorë të pritës. Veç provave materiale në vendngjarje policia kishte dhe një të mbijetuar nga prita, Jahon. Ndërsa unë jam dëshmitare okulare sëbashku me dy persona të tjerë që më shoqëruan kur kam dalë nga banesa në Dojan për të shkuar drejt banesës së Jahos në Bujan. Sapo dëgjova krismat dola nga banesa sepse sapo ishte larguar vëllai Fatmiri, kështu që edhe unë di diçka në lidhje me këtë ngjarje”. A ju ka pyetur ndonjëherë prokuroria për këtë ngjarje? “Askush nuk më ka kërkuar të jap deklarime për ngjarjen, qoftë nga prokuroria, qoftë dhe nga policia. I vetmi është i ndjeri Gani Malushi, shef i komisariatit të Tropojës që pas ngjarjes kërkoi të më takonte, por unë ndodhesha në gjëndje jo të mirë psikologjike pas vrasjes së vëllait, kështu që nuk pati mundësi të më takonte. I vetmi i interesuar për të zbardhur këtë ngjarje ka qenë Gani Malushi, askush tjetër”. SI U TAKUA FATMIR HAKLAJ ME KRYEMINISTRIN MAJKO NË FIERZË Sa problematik ishte bërë Haklaj për qeverinë e majtë, kjo u pa në vizitën që kryeministri Majko zhvilloi në verën e vitit 1999, në hidrocentralin e Fierzës. Para se Majko të mbërrinte në Fierzë, drejtuesit e Ministrisë së Brendëshme porositën personelin e shoqërimit, të mos lejonte asnjë kontakt të Fatmir Haklajt me kryeministrin socialist. Në atë kohë, Haklaj ishte komandanti i grupeve të gatëshme të policisë së Tropojës, dhe normalisht duhej të ishte një nga personat përgjegjës për të siguruar vizitën e kryeministrit. Një takim i mundshëm i njeriut të akuzuar si autori i vrasjes së shekullit, me kryeministrin Majko, mund të kthehej në një argument të fortë për opozitën, që nuk linte rast pa i fajësuar socialistët si urdhëruesit e vërtetë të vrasjes së deputetit Azem Hajdari. Funksionarë të lartë të Ministrisë së Brendëshme, i kërkuan Haklajt të qëndronte larg vizitës së kryeministrit, pasi ai s’do shkonte në Bajram Curri. Por Haklaj e nuhati hilenë që po i bëhej dhe për të sfiduar ata që kërkonin ta anashkalonin, nuk iu bind urdhërit. Në kohën që Majko po bisedonte me punonjësit e hidrocentralit, Fatmir Haklaj i kaloi pa pengesë kordonët e sigurisë deri sa arriti përpara kryeministrit socialist dhe i zgjati dorën për ta takuar. Kjo ishte hera e fundit që Haklaj shtrëngonte duart me një kryeministër socialist, përpara se të vritej pesë muaj më vonë. KOLONEL GANI MALUSHI ZBULOI KUSH FSHIHEJ PAS VRASJE VE NË TROPOJË Gjatë kohës që Fatmir Haklaj qëndroi në spitalin e burgut situata në Tropojë ndryshoi në disfavor të tij. Disa ditë pas minave të 4 gushtit, në krye të Komisariatit së Tropojës u vendos koloneli i hekurt, Gani Malushi, Dëshmor i Atdheut, i vetmi funksionar i policisë që pranoi të shkonte në Bajram Curri. Në krye të një batalioni forcash speciale, Malushi mori përsipër të riorganizonte komisariatin e Bajram Currit dhe të rivendoste rendin në Tropojë. Ai nisi operacionin e koduar “Ndëshkimi”, që synonte goditjen e të gjithë personave të implikuar në vrasjet e Tropojës. Deklarata e guximshme e Malushit, pak ditë pasi mori detyrën, se në Tropojë kishte vetëm një bandë dhe kjo ishte komisariati i policisë, dha një mesazh të qartë se shteti kishte vendosur të mos toleronte më askënd. Gjatë kohës që Malushi dhe stafi i tij qëndroi në Tropojë skeduan dhe plotësuan me prova pjesën dërmuese të ngjarjeve të rënda që kishin ndodhur gjatë dy viteve 1998-1999. Ai u përplas disa herë me drejtuesit e lartë të policisë dhe të SHIK-ut për shkak se zbuloi që në vrasjet e njëpasnjëshme në

Tropojë ishin përfshirë dhe pjestarë të strukturave shtetërore. Gani Malushi kërkoi disa herë ndalimin dhe hetimin e personave të implikuar në vendosjen e minave ndaj Fatmir Haklajt dhe në vrasjen e tij. Koloneli nga Kolonja këmbëngulte se në këto ngjarje ishin përfshirë dhe pjestarë të forcave speciale, por askush në ministri nuk e vuri ujin në zjarr për provat që aid he stafi i tij zbulonte. Dosja më e plotë që është përpiluar dhe dorëzuar strukturave më të larta të shtetit për ngjarjet në Tropojë është ajo e Gani Malushit. Por nuk dihet ç’ndodhi me këtë dosje pas largimit të tij nga detyra. Ka dyshime se një nga motivet që mund të ketë çuar në ekzekutimin mafioz të Kolonel Gani Malushit, është pikërisht fakti që ai ishte futur thellë në skenarin që përgjaku Tropojën. Me eleminimin fizik të tij u zhduk një nga personat më të informuar për atentatet e njëpasnjëshme që kishin ndodhur në veri të vendit. MULOSMANI I VRET VËLLAIN DREJTORIT TË KUKËSIT, HYKA Pa u mbushur mirë një gjysmë ore nga mina e fundit që shpërtheu në Cernicë, një tjetër breshëri kallashnikovi tronditi qytetin e Bajram Currit. Këtë radhë ishte shefi i rendit i policisë së Tropojës, Jaho Mulosmani që vendosi të kundërpërgjigjej flakë për flakë ndaj organizatorëve të atentatit me mina të telekomanduara. Viktima të breshërisë së tij në mes të qytetit, ishin Bislim Hyka, vëllai i drejtorit të Policisë së Kukësit, Kolonel Jonuz Hyka dhe Isuf Bashkurti. Jaho kishte një konflikt të njohur me drejtorin e Kukësit Hyka qysh nga momenti kur i rrëmbeu atij forcërisht fuoristradën Land Rover në mes të Bajram Currit. Kjo ngjarje e çoi në katër bilancin e të vdekurve brenda një ore në Bajram Curri dhe ngriti më këmbë qeverinë në Tiranë. Policia akuzoi si autorë të tij Jaho Mulosmanin dhe Ylli Haklajn. Ministria e Brendëshme e drejtuar nga Spartak Poçi ishte përfshirë nga paniku. Pak orë pas ngjarjes, Ministri Poçi deklaroi për median, se kishte patur thjeshtë një larje hesapesh mes grupeve rivale në Tropojë. Por nga informacionet e para rezultonte se mes viktimave dhe vrasësve ishin oficerë dhe efektivë të policisë e forcave speciale. Ministria e Brendëshme u përpoq ta kalonte lumin pa u lagur duke bërë deklarata pas pilafit, por e vërteta në terren fliste krejt ndryshe. Nuk ishte thjeshtë një larje hesapesh mes grupeve rivale, por një betejë mes strukturave të policisë duke përfshirë nga efektivët e forcave speciale deri te drejtuesit e lartë të policisë. HETIMI Opozita nuk humbi rastin, por nxitoi të përfitonte hisen e saj, duke akuzuar strukturat shtetërore dhe SHIK-un se po eleminonin vrasësit e Azem Hajdarit. Mënyra se si u zhvilluan hetimet mbi këtë ngjarje që nuk është zbuluar kurrë, dëshmoi se askush në Tiranë nuk ishte i interesuar për tu zbardhur e vërteta. Padyshim mbetet enigmë fakti që nuk u krye asnjë përpjekje për të siguruar deri dhe provat materiale nga vendngjarja, edhe pse është një nga krimet më të rënda dhe më të sofistikuara që ka ndodhur në Shqipëri. Nuk u analizua asnjë nga mbeturinat e minave, të cilat mund të çonin më pas drejt zbulimit të autorëve. Nuk u morën gjurmët e gishtave në minat e pashpërthyera. MISTERI Kërkesa e hetuesve që në dispozicion të tyre të vihej një xhenier i Brigadës së Ushtrisë në Bajram Curri u refuzua me justifikim se nuk kishte. E njëjta gjë ndodhi dhe me kërkesën drejtuar Divizionit të Kukësit. Më pas, nga Tirana, u dërguar shefi i xhenierëve të Ushtrisë Shqiptare, por çuditërisht ai u kthye nga Tropoja duke deklaruar se nuk e kreu detyrën e tij për shkak se nuk kontaktoi me prokurorin e rrethit. Mbetet mister fakti se si ka mundësi që nuk u gjend një ekspert xhenier për të shkuar në një ngjarje kaq të rëndë, apo ndoshta askush nuk kishte ndërmend të zbulonte gjurmët e autorëve të atentatit. Gjysëm ore pas atentatit trupat e repartit RENEA, me në krye drejtorin e forcave speciale Kolonel Niko Brahimi, u nisën me helikopterë drejt Tropojës për të rivendosur autoritetin e nëpërkëmbur të shtetit. Jaho Mulosmani nuk u paraqit më në detyrë. Një ditë më pas ai dorëzoi armatimin e tij personal dhe kaloi në ilegalitet. PAS VRASJES SË FATMIR HAKLAJT EKZEKUTOHET TRUPROJA I NANOS

Midis provave materiale që Policia e Tropojës gjeti në vendngjarjen e 4 nëntorit në Bujan, ishin dhe një palë dylbi optike për shikim gjatë natës, me rreze infra të kuqe. Vrasësit gjatë tërheqjes nga prita, në nxitim e sipër, kishin lënë pas një gjurmë që mund ti dekonspironte keq. Komisar Malushi dhe stafi i tij u përpoqën ta mbanin të fshehtë këtë provë në mënyrë që nëpërmjet saj të shkonin te autorët. Dylbi të tilla në atë kohë, përdornin vetëm trupat speciale të policisë. Malushi kërkoi që të hetohej se në inventarin e kujt reparti mungonin një palë dylbi të tilla. Nga verifikimi i kryer në atë kohë prej policisë, rezultoi se ato dylbi ishin në inventarin e një reparti të ndërhyrjes së shpejtë në kryeqytet. Ai kërkoi të merreshin gjurmët e gishtave nga dylbitë dhe të bëhej krahasimi me ato të personave të dyshuar. Por Malushi tashmë është vrarë dhe nuk mund të dëshmojë pse nuk iu kthye ndonjëherë përgjigje për provat që zbuloi. Po atë natë ai mësoi nga burime operative dhe nga informacionet e siguruara prej stafit të tij, që përbëhej prej një grupi ekspertësh kriminalistë nga më të mirët në vend, se në vrasjen e Fatmir Haklajt kishin marrë pjesë dhe dy efektivët më të mirë të repartit special 77, i njohur ndryshe si njësia e Luftës Kunëdr Drogës. Policia e Tropojës njoftoi Ministrinë e Brendëshme që të verifikonte vendodhjen e dy efektivëve të trupave speciale, në datat 3,4 dhe 5 nëntor. Nëse nuk gjendeshin në repart, të urdhërohej ndalimi i tyre deri në fund të hetimeve. Serish kërkesat e policisë së Tropojës ranë në vesh të shurdhër, mbase në Tiranë nuk i interesonte askujt të zbuloheshin emrat e vrasësve të Fatmir Haklaj. Mosreagimi i Ministrisë së Brendëshme u la dorë të lirë Haklajve, të cilët duhet të vepronin vet për të marrë hak. KËRKESA Një ndër emrat e specialëve që komisar Malushi u kërkoi eprorëve të tij ta ndalonin, ishte ai i Anton Gjergjit. Efektivi i trupave speciale Anton Gjergji u akuzua se ishte një ndër personat që kryen atentatin e Bujanit, ku mbetën të vrarë Fatmir Haklaj e Sami Kërnaja, si dhe u plagos, Jaho Salihi. Gjergji, kolegu i tij dhe një person i tretë, ish-funksionar policie, dyshoheshin se ishin truri i kësaj ngjarje. Ata ishin me përvojë dhe ndër më të stërviturit që kishte policia shqiptare. Të mbështetur dhe nga njerëz të intersuar direkt për vrasjen e Haklajt ata përmbushën me sukses një mision që dukej i pamundur deri në atë kohë. Dy ditë pas atentatit, komisar Malushi deklaroi për mediat identitetin e tre personave të dyshuar, mes tyre dhe emrin e Gjergjit. Sipas Malushit, tre autorët kishin njohje dhe lidhje të afërt me njëri-tjetrin. SPECIALI Pukjani 30-vjeçar Anton Gjergji konkuroi në maj të vitit 1997 dhe kaloi shkëlqyshëm testimin për tu pranuar efektiv i repartit special antidrogë numër 77. Ai punoi në këtë repart deri në fundin e tetorit 1999. Më 15 nëntor ai doli i pari në testimin për tu pranuar si efektiv i Repartit të Operacioneve Speciale(ROS) që po ngrihej nga Ministria e Brendëshme. Në pritje për të nisur detyrën e re, Gjergji qëndroi i angazhuar në repartin e Forcave të Ndërhyrjes së Shpejtë numër 712, në Kombinat. Kolegë të Antonit që kanë punuar me të për vite të tëra, thonë se ai ishte një djal i rritur në forcat speciale qysh nga koha e shërbimit ushtarak. Antoni ishte një qitës i shkëlqyer me pistoletë e Kallashnikov. Stërvitej vazhdimisht për orë të tëra. Nuk abuzonte kurrë me pijen dhe qeshte shumë rrallë. Ishte me mjaft sedër dhe bënte shumë për shoqërinë e tij. Ai njihte shumë mirë gjuhën angleze dhe në momentin që u vra vazhdonte shkollën e lartë në fakultetin juridik pa shkëputje nga puna. Në kohën kur punonte në repartin special 77, Antoni rrinte pothuaj gjatë gjithë kohës me mikun e tij më të ngushtë, Përparim Hyka, vëllai i drejtorit të Policisë së Kukësit Jonuz Hyka, i vrarë më 13 tetor 1999. Lazër Gjergji, babai i Antonit, kujton: Përparimi ka qenë dhe në varrim e tij, ishin shokë të afërt shumë, me djalin tim”. AUTORËT Ngjarja e Bujanit dhe vrasja e Fatmir Haklajt krijoi përshtypjen se truproja i liderit socialist, Nano, e hodhi lumin pa u lagur. Por ngjarjet treguan të kundërtën. Më datë

11 nëntor Antoni festoi 30-vjetorin e lindjes bashkë me shokët e tij të repartit në Tiranë. Ky ishte përvjetori i fundit për të. Fatmir Haklaj nuk jetonte më por lista e tij ishte ende në fuqi. Personat që morën përsipër ekzekutimin e Gjergjit u munduan të linin sa më pak gjurmë të ishte e mundur. Për këtë shkak pasditen e 22 nëntorit 1999 ata blenë në tregun e makinave në Plepa të Durrësit një Volksvagen Golf me targa të huaja, të cilën e përdorën për tiu afruar Antonit pa u zbuluar prej tij. Në mbështetje të ekzekutorëve që ndodheshin në Golfin me targa të huaja ishte dhe një autoveturë e dytë, e gatëshme të ndërhynte për çdo të papritur. Vrasësit i kishin studjuar mirë lëvizjet e Antonit duke qenë të informuar deri në detajet më të hollësishme. Mbrëmjen e të martës së 23 nëntorit 1999, Anton Gjergji po kthehej në banesë për të parë një ndeshje ndërkombëtare futbolli. Ai banonte në katin e tretë të vilës me numër 56, që ndodhet pranë Gjimnazit “Partizani”, në rrugën “Dëshmorët”. Lagjen numër 45 të kryeqytetit, ku ndodhej banesa e Antonit, e kishte pllakosur errësira për shkak se dritat ishin fikur afro 30 minuta para ngjarjes, ndërsa një shi i imët që sapo kishte nisur të binte, i ndihmoi vrasësit të mos binin në sy. ATENTATI Rreth orës 19.42 minuta ai parkoi në krah të garazhit, autoveturën e tij të re, një Volksvagen tip Passat, ngjyrë gri, me targa austriake, të cilën e kishte vetëm një muaj më parë. Antoni e la veturën me dritat dhe motorrin e ndezur dhe iu drejtua garazhit. Qepeni i garazhit ku parkonte autoveturën hapej në distancë me telekomandë. Por për shkak të mungesës së dritave ai u detyrua ta hapte atë me dorë. Në orën 19.45, në çastin kur ai ngriti qepenin rreth një metër nga toka dhe ishte i përkulur në gjunjë, u qëllua nga pas me tre breshëri kallashnikovi. Plumbat e kanë zënë kryesisht në pjesën e poshtëme të trupit, në të dyja këmbët dhe në legen. Breshëritë e kallashnikovëve të lëshuar njëkohësisht nga tre persona, tronditën qëndrën e kryeqytetit. Duke e ditur sa i përgatitur ishte Antoni, vrasësit i kishin marrë masat qysh më parë. Nëse 30 vjeçari nga Puka nuk vritej qysh në goditjen e parë, atëherë vrasësit mund të përfundonin fare mirë në viktima. Por zjarri i pandërprerë i drejtuar mbi oficerin e Repartit të Operacioneve Speciale nuk i la atij asnjë mundësi të kundërpërgjigjej. Në çastin e atentatit ai mbante në brez një armë pa leje, pistoletë tip “Kllok”, jashtë serie, e kalibrit 12 milimetërsh, të cilën ai e kishte blerë në Hollandë. Në makinën kishte dhe një kallashnikov por nuk iu dha shansi ti përdorte ashti siç dinte ai. Ai mori shumë plumba në këmbë, madje këpucët i ishin bërë vrima vrima. Pantallonat i ishin bërë shosh, pasi vrasëësit nuk ia kursyen fishekët. Por plagën më të rëndë që e çoi drejt vdekjes, Gjergji e mori në arterien kryesore pranë organeve gjenitale, e cila i shkaktoi një hemoragji të madhe, duke mos i dhënë asnjë shans për ndërhyrjen mjekësore. GOLFI Në vendngjarje mbërritën të parët dy kolegë të Gjergjit që e transportuan me një makinë të rastit në spital, por gjithçka rezultoi e kotë. Sipas njoftimit zyrtar të policisë në atë kohë, atentati ndaj Gjergjit ishte i pari pas 22 ditëve pa vrasje në kryeqytet. Policia deklaroi se Gjergji ishte qëlluar për motive hakmarrje, nga persona të panjohur që ishin larguar në drejtim të paditur duke përfituar nga errësira e natës dhe mungesa e dritave. Një ditë më pas policia gjeti të braktisur një autoveturë Volksvagen tip Golf, e cila ishte përdorur nga autorët. Golfi me targa të huaja u gjet në afërsi të fabrikës së qumështit Ajka, pranë ish-uzinës “Dinamo”. Brënda në të u gjet dhe një kallashnikov që rezultoi se ishte përdorur në krim. Fakti që vrasësit e blenë mjetin e krimit në Plepa, e nxiti policinë të ndërmerrte një aksion të gjerë dy ditë pas ngjarjes duke e bllokuar të gjithë tregun e makinave të ardhura nga jashtë. Më 25 nëntor 1999 u bllokuan 286 autovetura dhe fuoristrada, por nuk u identifikuan personat që e kishin blerë Golfin, detaj ky që do të çonte në zbulimin e vrasësve të truprojës së Fatos Nanos. Nga dëshmitarët okularë rezultoi se në atentat kishin marrë pjesë 6 persona. Tre prej tyre ishin pjestarë të një grupi shumë të fuqishëm në kryeqytet dhe u vunë në mbështetje të tre personave të ardhur nga Tropoja. Të nesërmen në media u botua lajmi se ishte vrarë Anton Gjergji, president i firmës së baterive “Varta” në kryeqytet. Vrasja e Antonit zuri një hapsirë shumë të vogël në mediat e kohës, pavarsisht se kush ishte ai.

JAHO U LARGUA DREJT KOSOVËS PËR T’I SHPËTUAR ARREST IMIT Vrasja e Fatmir Haklajt i shokoi njerëzit e tij dhe u dha krah kundërshtarëve, që më në fund ia dolën mbanë ta eleminonin fizikisht pas shumë përpjekjesh të dështuara. Haklajt u vunë menjëherë në lëvizje për të zbuluar autorët e pritës së 4 nëntorit në Bujan. Për tu treguar kundërshtarëve të tyre se ishin ende gjallë dhe njëkohësisht të mbanin bashkuar njerëzit e tyre, ata duhej patjetër të godisnin. Kundërpërgjigja duhej bërë sa më shpejt dhe sa më e fortë që të ishte e mundur. Haklajt arritën të lokalizonin shumë shpejt kush ishin autorët e pritës. Për këtë i ndihmoi fakti që njëri nga objektivat e atentatit Jaho Mulosmani, mbijetoi. Menjëherë pas ngjarjes Jaho u transportua në spitalin e Bajram Currit, ku u sigurua me masa të forta, jo vetëm nga njerëzit e tij por dhe nga policia. Komisar Gani Malushi u kërkoi eprorëve të tij që ta ndalonte Jahon, ose prokuroria të lëshonte një urdhërarresti për të. Por nuk ndodhi as njëra dhe as tjetra, duke i dhënë mundësi Jahos që ti shpëtonte serish arrestimit. Njëri nga plumbat që kishte marrë Jaho, i kaloi shumë afër zemrës duke i rrezikuar jetën. Pavarsisht kësaj ai refuzoi të transportohej me helikopter drejt Tiranës, ku mund të përfundonte me pranga në duar si Fatmir Haklaj pas ngjarjes së 4 gushtit. Pasi e mori paksa veten Jaho nxitoi të largohej drejt Kosovës, ku kishte mundësi të operohej pa qenë i rrezikuar të përfundonte në burg si i akuzuar për vrasjen e Azem Hajdarit. Më datë 10 nëntor 1999, 6 ditë pasi ishte plagosur para kullës së tij në Bujan, Jaho u largua i shoqëruar nga njerëz të besuar drejt Kosovës. Para se të kalonte kufirin ai u ngjit në kullën e Haklajve, në Kërnajë. Ai shkoi të ngushëllonte familjen e Fatmirit, dhe njëkohësisht të bisedonte me vëllain e madh të Haklajve, Hamdiun se kush kishin qenë autorët e pritës. Pasi përmbushi këtë mision të fundit, Mulosmani u zhduk pa lënë gjurmë. Ai u kthye në njeriun më të kërkuar nga policia shqiptare deri në pranverën e vitit 2001, kur vendosi të dorëzohej në rrethana që ende dhe sot nuk janë sqaruar. ANTONI NJOFTOI POÇIN SE PO E NDIQNIN PËR TA VRARË Mirë do të ishte që Fatosi të ma kishte nis një cop telegram ngushëllimi, se Antoni ka punuar me të disa kohë. Kur ra në burg i ka shoqëruar familjen pa kurrfarë paresh nuk i ka lyp kurrë ato. Nano ka ardhur më pas në Pukë për punë të tij disa herë, por s’është kujtuar me pyet për të, a njerëzit e tij”, thotë Lazër Gjergji, babai i Antonit për liderin historik të socialistëve Fatos Nano. Atij i ka mbetur peng që i biri u trajtua sikur të mos ishte askush pas vrasjes mafioze në Tiranë. TRUPROJA Anton Gjergji lindi në një fshat të thellë të Pukës, Qerret i Vogël. Ai ishte djali i Lazër dhe Marie Gjergjit, dhe kishte tre vëllezër e dy motra të tjera. Qysh në moshën 18 vjeç, sapo mbaroi gjimnazin ai shkoi ushtar në repartin 326(sot Reparti Special RENEA). Antoni u stërvit aty dhe i pëlqeu të qëndronte për gjithmonë pjestar i forcave speciale. Në vitin 1991 u përzgjodh nga reparti 326, për të qëndruar si truprojë personale i kryeministrit të asaj kohe Fatos Nano. Antoni qëndroi si truprojë e parë pas Nanos edhe kur ai u largua nga kryeministër, por vazhdoi të ishte kryetar i Partisë Socialiste. Kur Nano u arrestua nga qeveria e presidentit Berisha në qershor 1993, Antoni vazhdoi ta merrte rrogën edhe për 6 muaj të tjerë si truproja personale i kryetarit socialist. Kolegët e Gjergjit e kujtojnë atë si një njeri shumë të aftë, mjaft i përgatitur fizikisht dhe ushtarakisht, si një njeri që merrte zjarr në çast por tepër besnik. Besnikërinë ndaj liderit socialist Nano, ai e tregoi edhe gjatë burgosjes së tij. Antoni punoi pa pagesë dhe shoqërisht për të siguruar familjen e shefit të tij për vite me radhë. Ai pati pasoja për këtë punë që bëri duke u arrestuar disa herë, madje qëndroi me ditë të tëra në burg vetëm pse ishte shoqërues i familjes së Nanos. Antoni ishte ndër të parët që e priti liderin e majtë Nano kur doli nga burgu. Por këtë radhë Gjergji qëndroi shumë pak kohë pas kryeministrit të ri të vendit. PARALAJMËRIMI

Fatmir Haklaj kishte rënë në gjurmë të Anton Gjergjit qysh përpara se të plagosej më 4 gusht 1999. Atentati me mina të telekomanduara ia mbushi mendjen top Haklajt, se pas autorëve fshihej një ekspert tepër i përgatitur. Sapo u lirua nga spitali i Burgut në fundin e shtatorit, Fatmiri u kërkoi njerëzve të tij të mbanin nën vëzhgim specialin nga Puka. Qysh nga ky moment Gjergji ishte në listën e Haklajt. Ai e nuhati rrezikun dhe e shtoi vigjilencën. Babai i tij Lazri kujton: “Antoni nuk kishte patur kurrë shqetësime por nga mesi i mujit tetor 1999 kishte vënë re disa persona që lëviznin me një makinë me targa të Bajram Currit, të cilët ishin duke e ndjek nga pas, por nuk na ka thënë se kush. Për zotin Antoni është mundu, por s’ka arrit dot me i njohë. U ka rënë pas, por nuk i ndalte dot kush. Nuk e di në kanë qenë ata personat që e kanë vrarë Antonin. Pas kësaj ka shkuar te Ministri i Rendit Spartak Poçi dhe e ka vënë në dijeni për këtë fakt. Antoni i ka thënë se po e ndiqnin disa persona me një makinë me targa të Bajram Currit, dhe kërkonte që të merreshin masa për ta mbrojtur ose ndryshe të merrte masa privatisht për t’i dalë zot vetes. Por se vuri kush ujin në zjarr për këtë shqetësim të tij dhe më pas ndodhi fatkeqësia”, thotë babai i Antonit. FAMILJA Babai i tij Lazër Gjergji kujton: “Di që e kërkuan për të shërbyer si shoqërues i dytë dhe i tretë pas Nanos, por nuk pranoi. Ai kërkonte të ishte shoqërues i parë i tij dhe s’pranonte asnjë detyrë tjetër. Djali e ka dashtë fort Fatosin, e bënte be në krye të tij. Nëse do të më jepej mundësia qoftë dhe një herë të vetme ta takoja Nanon, do t’i thosha se baba dhe nëna e Antonit kanë pas qejf të takohen një herë. Me ditë se ku i ka lënë Antoni ata pleq. Qoftë thjesht dhe me e pa njëherë me sy. Për çdo polic të vrarë në Pukë, shteti ka çuar ministra a kryeministrin, ndërsa për djalin tim s’deshi me ditë kush. Ne e kena zakon jo vetëm malësorët por dhe gjithë shqiptarët, nëse ke shokë apo dashamir nuk duhet ti hedhësh poshtë ata”. VRASËSIT E GJERGJIT, EKZEKUTUAN ME PLUMB NË KOKË KU SHËRIRIN E BUKOSHI Çuditërisht askush nuk u kujtua për një viktimë të dytë në këtë ngjarje, kosovarin 22 vjeçar, Nexhat Qamil Zyho, student i veterinarisë në universitetin e Kamzës. Pavarsisht se objektivi i vrasësve ishte Anton Gjergji, studenti nga Bukoshi i Suharekës, kushëri i afërt me Bujar Bukoshin ish-kryeministrin në ekzil të qeverisë së Kosovës, duket se u ndodh në vendin e gabuar dhe në kohën e gabuar. Vrasësit e Antonit nuk ia kursyen plumbat, dhe ai përfundoi në spital me dy plagë të rënda, njëra prej tyre vdekjeprurëse. Policia deklaroi pas ngjarjes se kosovari ishte vrarë aksidentalisht, por dëshmitarë okularë dhe familjarët e Antonit dëshmojnë të kundërtën. Plumbi që i mori jetën 22-vjeçarit ka hyrë në anën e majtë të kokës së tij, poshtë veshit dhe dalja e plumbit ka qenë në faqen e djathtë. Personat që shkuan të parët në vendngjarje mbetën të shtangur kur pranë Antonit gjetën dhe trupin e pajetë të Zyhos, i cili qëndroi për më shumë se 48 orë në morg, i paidentifikuar. Askush se njihte. Askush nuk e dinte pse ai ishte ndodhur në vendin e krimit. Por një student nga Kosova, shok i viktimës bëri identifikimin e tij tre ditë pas vrasjes. Zyrtarisht u tha se ai u vra në mënyrë aksidentale, por dëshmitarë okularë dhe familjarët e Gjergjit thonë të kundërtën. Antoni kishte njohje me të se banonin pranë njëri-tjetrit, dhe e kishte marrë disa herë në makinën e tij. Në momentin e vrasjes ai ndodhej vetëm disa metra larg garazhit ku u vra Antoni dhe kur pa vrasësit që qëlluan u foli. “Pse qëlloni mbi të”, kanë qenë fjalët e fundit të tij. Më pas njëri nga vrasësit iu afrua dhe për të zhdukur një nga dëshmitarët okularë, e qëlloi dy herë, në krah dhe në kokë. Nexhat Zyho kishte pesë vjet që qëndronte në Tiranë si student dhe priste të diplomohej tre muaj më pas. HAMDI HAKLAJ I SHPËTON EKZEKUTIMIT ME SNAJPER

Në dimrin e vitit 2000, seriali i vrasjeve në Tropojë u ndërpre përkohësisht. Komisar Gani Malushi dhe forcat speciale në dispozicion të tij, ia dolën mbanë të mbanin larg Bajram Currit grupet e armatosura të betuara për ti bërë varrin njëri-tjetrit. Shteti demostroi se kur kishte vullnet politik mund ti tregonte dhëmbët e tij. Forcat speciale të RENEA-s dhe çizmja e kolonel Malushit nisën të shkelin cep më cep të Tropojës, duke bërë të pasigurtë për vrasësit edhe shpellat më të largëta. Qytetarët e Bajram Currit filluan të shëtisin lirisht pa u trembur se mund të përfundonin nën breshëritë e armëve, ndërsa jeta iu kthye normalitetit. Por kjo heshtje e vendosur me forcën e armëve të shtetit i ngjante një qetësie para furtunës. Largimi nga detyra i Malushit dhe i stafit të tij, në shkurtin e vitit 2000, pasi e përmbushi brenda gjashtë muajsh misionin për të cilin u dërgua në Tropojë, i prishi ekuilibrat e brishtë. MULOSMANI Me shkrirjen e borës nisën dhe lëvizjet e para në shtigjet e Malësisë së Gjakovës. Në fundin e marsit të vitit 2000, një grup personash të panjohur realizuan një atentat me mina të telekomanduara ndaj Salih Mulosmanit, babait të Jahos, në pamundësi për të gjetur këtë të fundit. Atentati u krye në shpatin shkëmbor të rrugës Bujan-Bajram Curri, sapo kalon Varrezat e Dëshmorëve vetëm 2-3 kilometra pa hyrë në qytet. Mekanizmi ishte pothuaj i ngjashëm me atentatet e para ndaj Fatmir Haklajt, por sasia e eksplozivit dhe xhenierët nuk ishin në të njëjtin nivel. Sali Mulosmani e pa vdekjen me sy, kur Benz-i i tij u godit nga shpërthimi, por ia hodhi edhe kësaj radhe duke mbetur i plagosur. Kur e ndjeu rrezikun që i kanosej, Mulosmani nxori në shitje pronat e të birit në Bajram Curri, lokalin më të bukur në qytet, me emrin “Enigma”, një butik dhe një furgon transporti. Në kohën që ai po bëhej gati të largohej jashtë vendit për të shpëtuar familjen, ra viktimë e një atentati të organizuar nga vrasës që në pamundësi të Jahos vendosën të hakmerreshin ndaj tij. EKZEKUTIMI Më 12 qershor 2000, Salih Mulosmani doli nga kulla e tij në Bujan dhe po priste ndonjë makinë të rastit i ulur para karburantit që ndodhet në anën e majtë të rrugës Bajram Curri-Fierzë. Një autoveturë tip “Opel” me ngjyrë të kuqe, erdhi me shpejtësi dhe hapi zjarr me breshëri kallashnikovi drejt Mulosmanit, duke e lënë atë të vdekur në vend. Në vendngjarje u plagos rëndë dhe një i ri, kushëri i viktimës, që punonte në karburant. Vrasësit e çuan autoveturën në një rrugë qorre ku e braktisën duke i vënë zjarrin për të mos u identifikuar nga policia. Policia deklaroi pas ngjarjes se autorët kishin qenë të paktën tre persona, por identiteti i tyre nuk është zbuluar kurrë. Kjo ngjarje e rëndë i ngarkoi një tjetër përgjegjësi Jaho Mulosmanit, që edhe pse ishte në arrati jashtë vendit, dhe qëndronte në krye të listës së personave më të kërkuar nga policia, duhej të kujdesej për familjen dhe dy vëllezërit e tij të mitur. KOMANDO Në shtator 2000 një komando e përbërë nga një grup personash të armatosur, tentoi për herë të parë ti sulmonte Haklajt brenda në kullën e tyre të fortifikuar në Kërnajë. Objektivi ishte ekzekutimi në distancë me armë snajper i djalit të madh të familjes, Hamdi Haklaj. Kjo komando edhe pse ishte e armatosur me armë automatike, mitrolozë të lehtë dhe snajperë nuk mund ti afrohej shumë kullës së fortifikuar, në të kundërt rrezikonte të mbetej viktimë e kundërpërgjigjes që mund të vinte nga rojet e Haklajve. Të veshur me uniforma ushtarake kamoflazhi, pjestarët e komandos i janë afruar Kërnajës nga krahu i kufirit me Kosovën duke përdorur si bazë të tyre një banesë në Tropojë të Vjetër. Ata kanë synuar të kapin kodrën e pyllëzuar me pisha përballë kullës së Haklajve, e vetmja pikë nga ku mund të godisnin dhe të tërhiqeshin në kohë rekord pa rrezikuar viktima në radhët e tyre. Haklajt nuk ishin goditur asnjëherë në kullën e tyre dhe kjo tentativë ishte vetëm prologu i një sërë sulmesh të njëpasnjëshme që pasuan në 7 vitet e mëvonshme.

SNAJPERI Rreth mesditës së 13 shtatorit, snajperisti i komandos futi në shënjestër Hamdi Haklajn. Ai qëlloi dy herë rresht, por distanca e madhe e pozicionit të tij nga objektivi, bëri që Hamdiu të shpëtonte pa pësuar dëme. Pas të shtënave të snajperit drejt mureve të fortifikuara të kullës së Haklajve u lëshuan batare armësh automatike dhe mitrolozi të lehtë. Efektshmëria e këtij sulmi ishte thuajse zero. Madje qëllimi i vërtetë ishte thjesht të pengohej një kundërpërgjigje nga Haklajt dhe të sigurohej tërheqja e komandos. Atë ditë në kullë përveç dy vëllezërve Haklaj, ndodheshin dhe një numër i madh personash të tjerë. Ata kapën shumë shpejt pozicionet e fortifikuara dhe hapën zjarr të menjëhershëm me mitrolozë të rëndë dhe Kallashnikovë drejt kodrës nga erdhi sulmi i komandos. Ashpërsia e kundërpërgjigjes i detyroi pjestarët e komandos të braktisnin pozicionet dhe të nxitonin për t’u tërhequr sa më parë të ishte e mundur. Zjarri i hapur nga kulla e Haklajve zgjati për më shumë se 20 minuta, duke krijuar panik në gjithë zonën, a thua se bëhej fjalë për një betejë frontale. Jehona e breshërive të mitrolozëve u dëgjua deri në Bajram Curri, por policia as që e mori mundimin të ngjitej në Kërnajë. Ky sulm ishte një mesazh i qartë për Haklajt, tani ata do të goditeshin edhe në kullën e tyre. BERISHA Dega lokale e Partisë Demokratike në Tropojë, gati u shpërbë krejtësisht pas incidentit të presidentit Berisha me Haklajt në 22 qershor 1997. Në dy vitet e mëvonshme që u kaluan nën thundrën e Fatmir Haklajt, kjo degë ekzistoi vetëm formalisht. Me vendosjen e forcave speciale në Tropojë, pas atentatit të 4 gushtit 1999 dhe vrasjes së Fatmirit më 4 nëntor të po atij viti, opozita kishte nevojë të rindërtonte strukturat e saj për të mos lënë vakuum një nga bastionet më të fuqishme që kishte në vend. Demokratët në Tropojë nuk mund të drejtoheshin nga persona të ngujuar në kulla, apo që lëviznin ilegalisht për shkak të hakmarrjes nga Haklajt dhe njerëzit e tyre. Në këto rrethana lideri i PD-së Sali Berisha, për të fituar terrenin e humbur vendosi tu kundërpërgjigjet të majtëve në Tropojë duke përzgjedhur një tjetër Haklaj, kushëri dhe i afërt më kundërshtarët e tij të betuar. Misioni i tij ishte rindërtimi i opozitës në Tropojë për t’ia rikthyer sërish këtë zonë të djathtës. Azgan Haklaj ishte futur në radhët e PD-së së Tropojës sëbashku me Shkëlqimin, i vrarë në pritën e 5 janarit 1998 në Qafën e Luzhës. Ai e pa vdekjen me sy, kur u plagos në mes të Bajram Currit më 9 prill 1998, vepër për të cilën u arrestua dhe u dënua me 13 vite burg Idajet Gjeçi, dënim i cili iu minimizua më pas në Gjykatën e Apelit. META Hileja e liderit të opozitës nisi të funksiononte. Ai u nxori përballë Haklajve, një tjetër Haklaj, gjak i tyre, i cili ishte rritur me ta dhe kullat i ndanin nga njëra-tjetra vetëm 4-5 metra distancë. Pavarsisht ashpërsisë së akuzave që merrnin prej Azganit, Haklajt nuk mund të ekzekutonin djalin e vetëm të kushëririt të afërt. Energjia e Azganit për ti bërë presion strukturave të qeverisë në Tropojë dhe devotshmëria e tij ndaj liderit të opozitës Berisha, mblodhi rreth PD-së një numër të madh mbështetësish që pak nga pak nisi tu dalë frika. Rimëkëmbja e strukturave të PD-së në Tropojë pas vitit 1999, u dëshmua qartë në protestën e organizuar gjatë vizitës së kryeministrit Ilir Meta në Bajram Curri në 26 shtator 2000. Militantët e PD-së u përpoqën ta sabotonin vizitën e kryeministrit socialist duke dashur ti kthejnë reston për atë që ngjau në qershorin e 1997 me presidentin Berisha. Protesta e dhunshme e militantëve të PD-së rrezikoi të kthehej në një tragjedi, nëse trupat e speciale të ardhura nga Tirana dhe eskorta e kryeministrit Meta nuk do të ruanin gjakftohtësinë duke mos iu kundërpërgjigjur turmës me armë. Kryeministri Meta akuzoi liderin e opozitës, Berisha se ishte ai organizatori i kësaj ngjarjeje që mund të kishte sjellë pasoja të rënda.

POLICIA AKUZOI HAKLAJT PËR VRASJEN E TRUPROJËS SË N ANOS Ministria e Brendëshme, pavarsisht se ishte vënë në dijeni nga Anton Gjergji për rrezikun që i kanosej, tentoi të fshihte të vërtetën, duke deklaruar se ai nuk ishte efektiv i forcave speciale. Asnjë titullar i lartë Ministrisë së Brendëshme nuk shkoi në ceremoninë e varrimit në Pukë, përveç drejtuesve dhe kolegëve të repartit. Justifikimit të Ministrisë së Brendëshme i doli boja shumë shpejt, pasi u verifikua se Antoni jo vetëm ishte në punë në çastin e vrasjes, por rrogën e fundit prej 450 mijë lekësh të vjetra ia çuan shokët e repartit në familje. PRONAT Një tjetër detaj që lë dyshime për rolin e Anton Gjergjit, është fakti se ku përfunduan paratë e konsiderueshme që ai dispononte dhe disa apartamente pronë e tij brenda dhe jashtë vendit. Në momentin që u vra Antoni kishte në portofol, 3000 dollarë amerikanë dhe 600 mijë lekë të vjetra, të cilat më pas iu dhanë familjes. Shokë dhe kolegë të Antonit deklaruan pas atentatit se ai ka patur të ardhura të tjera përveç rrogës që merrte si efektiv i forcave speciale. Shumë herë ai i ka ndihmuar me të holla miq dhe kolegë të tij që gjendeshin në nevojë. Vetëm një muaj para se të vritej Antoni bleu një autoveturë të re, e cila i erdhi nga Austria. Ai dilte shpesh herë jashtë vendit, si në Hollandë, Itali, Bullgari dhe Hungari. Pas vitit 1994 ai u punësua fillimisht si përgjegjës sigurie dhe më pas si administrator i kompanisë së lojërave elektronike “Admiral”, e cila ishte pronë e dy biznesmenëve shumë të njohur në kryeqytet, ku paguhej shumë mirë. Antoni njihej si president i firmës së baterive “Varta” dhe sipas familjarëve ai ka qenë vërtet pronar i kësaj kompanie. Këtë firmë atij ia kaloi në pronësi një biznesmen i fuqishëm në kryeqytet qysh prej vitit 1993. Nuk dihet se ç’u bë me firmën e tij pas. Pas vrasjes së Antonit nuk dihet se ku shkuan paratë e tij, pasi familja e tij s’ka marrë asgjë dhe jeton në varfëri të plotë. TË DYSHUARIT Policia e kryeqytetit u mjaftua duke akuzuar për autorësinë e ngjarjes, Haklajt dhe miqtë e tyre në një lagje periferike të kryeqytetit, se ishin hakmarrë për vrasjen e Fatmir Haklajt. Kjo vrasje e dyfishtë që tronditi Tiranën dhe i kushtoi jetën njërit prej policëve më të mirë të vendit nuk është zbuluar kurrë. Plaku 70-vjeçar Lazër Gjergji shpreson ende të mësojë para se të mbyllë sytë, se kush janë vrasësit e djalit të tij dhe se kanë marrë ndëshkimin e merituar nga drejtësia. Pavarsisht se ishin vrarë tre vëllezër nga e njëjta familje, Shkëlqimi, Halili dhe Fatmiri, Haklajt shiheshin serish si një rrezik potencial, të aftë për të goditur fortë kundërshtarët e tyre. Ekzekutimi në mes të Tiranës i Anton Gjergjit që më 1 dhjetor 1999, niste detyrën e re në Repartin e Operacioneve Speciale ROS, dëshmoi dhe njëherë se Haklajt ishin ende në këmbë pavarsisht eleminimit fizik të Fatmir Haklajt. Hamdi Haklaj, më i madhi i pesë vëllezërve, i mbështetur dhe nga Ylli, më i vogli i familjes ishin ende të aftë të mbanin rreth vetes të bashkuar një grup personash për ti bërë ballë çdo rreziku. Ish-kryetari i kooperativës Hamdi Haklaj u cilësua nga media me nofkën “Padrino”. Kjo jo vetëm për aftësitë e tij komunikuese dhe bindëse ndaj personave që e rrethonin, por dhe për shkak se ai u mbijetoi për më shumë se një dekadë pritave dhe atentateve për ta vrarë. EKZEKUTOHET ME SNAJPER VËLLAI I KATËRT I HAKLAJVE Tropoja nuk e kishte marrë ende veten nga trazirat e 28 nëntorit, kur një ndodhi një ngjarje që e spostoi vëmendjen serish drejt Haklajve. Paraditen e 3 dhjetorit 2000, Ylli Haklaj i akuzuar nga opozita dhe lideri i saj si një nga personat e armatosur që shtypën protestën e militantëve të PD-së në Bajram Curri, u vra gjatë një atentati spektakolar me snajper. Një komando e përbërë nga nëntë persona mendohet të jetë nisur nga një bazë në fshatin Tropojë e Vjetër për të kapur kodrën e pyllëzuar me pisha në lindje të kullës së Haklajve, që në vijë ajrore është afro 300-400 metra larg. Autorët kanë qenë të veshur me uniforma ushtarake me lara dhe nuk kanë përdorur maska. Ata kanë shfrytëzuar shpërqëndrimin e Haklajve për ti goditur në befasi.

Komando i është afruar kodrës nga ku realizoi qitjen pa u zbuluar nga rojet e Haklajve që mbanin nën vështrim me dylbi zonën rrotull kullës. ATENTATI Ylli Haklaj, Bilbil Selivrada dhe Is Kërnaja, vëllai i Feriz Kërnajës, kishin dalë jashtë fortifikimit të kullës, në një livadh në pjesën e poshtëme të saj, rreth 50 metra distancë nga muri rrethues. Në orën 12.50 janë dëgjuar dy të shtëna të njëpasnjëshme nga një armë snajper. Goditja e parë ka qëlluar në kokë Ylli Haklajn, ndërsa qitja e dytë i ka djegur faqen Bilbil Selivradës, por pa arritur ta vrasë. Menjëherë pas qitjes autorët janë tërhequr me shpejtësi për të mos u zbuluar. Ky grup dyshohet të jetë i njëjti me atë që tentoi të ekzekutonte me snajper Hamdi Haklajn më 13 shtator. Në përbërje të grupit kishte ish-efektivë të policisë, disa mbështetës të njohur të liderit të opozitës dhe në persona që kishin hasmëri me Haklajt. Trupi prej kollosi i Ylli Haklajt ishte një objektiv i lehtë për një snajper të stërvitur.

DËSHMITARËT Vrasësit janë parë nga Hamdiu, i cili sapo kishte dalë jashtë rrethimit për të thirrur Yllin, pasi kishin ardhur miq në shtëpi. Autorët janë parë dhe nga Is Kërnaja, që pasi i shpëtoi sulmit me snajper u pozicionua pas një peme. Gjatë tërheqjes autorët janë parë nga disa banorë të lagjes Aliaj, por u kanë kërkuar atyre të heshtin, në të kundërt do të kishin pasoja. Duke qenë se ishte grup i madh, komando është vënë re dhe nga disa banorë të fshatit Madan. Edhe Muharrem Haklaj që ishte në livadh duke kullotur bagëtinë në një distancë prej 200 metrash larg me vendin e pritës, i ka njohur disa prej autorëve. Vrasja e Yllit ishte një goditje e rëndë për Hamdi Haklajn dhe familjen e tij. Tani Hamdiu kishte mbetur u vetëm, pasi katër vëllezërit e tjerë, Shkëlqimi, Halili, Fatmiri e Ylli u ekzekutuan në atentate të sofistikuara me mina të telekomanduara dhe snajper. Forcat RENEA që mbërritën në vendngjarje u vunë në ndjekje të vrasësve, por ata duke e njohur mirë terrenin kishin shkuar shumë larg. Hamdi Haklaj tha se të vëllain ia kishin vrarë një ditë pasi emri i tij kishte dalë në gazetë si një prej personave që penguan revoltën e armatosur të militantëve të PD-së. Vajza e vogël e familjes, Zylfija mësuese fizike, u betua në varrimin e Yllit se nuk do martohej kurrë pa ia marrë hakun të vëllait. Komando që ekzekutoi djalin e katërt të familjes, Haklaj, ka mbetur e paidentifikuar edhe pas shtatë vitesh. Për Hamdi Haklajn kjo ishte goditja më e rëndë, tani atij i mbetej në dorë përgjegjësia për mbijetesën e familjes, prandaj duhej të ishte më vigjilent se kurrë.

VRASJA MISTERIOZE E MAJORIT TË “BRISKUT” YLVI BENGA SI Më 1 nëntor 2000 ndodh një ngjarje e rëndë që e vendos në qendër të vëmendjes Tropojën. Dy furgonë tip Iveko të repartit të Ndërhyrjes së Shpejtë “Brisku”, që po kryenin një patrullim rutinë në aksin Bajram Curri-Dragobi, u sulmuan me armë zjarri nga një grup personash të armatosur në fshatin Shoshan. Si rezultat i këtij sulmi mbeti i vrarë, komandanti grupit, Major Ylvi Bengasi, ndërsa dy mjetet e policisë pësuan dëmtime të mëdha. Ngjarja krijoi irritim të madh për shkak se nuk gjendej asnjë motiv që justifikonte këtë sulm. Opozita në mënyrë të çuditshme mori në mbrojtje autorët e krimit, duke u vetëimplikuar në atë që kishte ndodhur. Drejtuesit e saj në Tiranë u përpoqën të krijojnë një tjetër vatër të nxehtë në Tropojë, duke fajësuar për krimin skenarë të SHIK-ut. Policia akuzoi strukturat e PD-së se kishin inskenuar këtë akt kriminal. Në të vërtetë ky sulm ishte një lajthitje e rëndë e një grupi personash të armatosur dhe me precedentë penalë që ndodheshin në fshatin Shoshan. Ata ishin njoftuar se dy furgonat e “Briskut” po u dilnin pas shpine, për tu marrë krahët. Në të vërtetë nuk u sqarua kurrë se çfarë donin trupat e “Briskut” në Grykën e Dragobisë edhe pse kishin lëvizur pa urdhër nga komisariati i Bajram Currit. Kjo ngjarje që vazhdon të jetë e pazbuluar ishte vetëm një testim për provën gjenerale që do të bëhej katër javë më vonë mbi komisariatin e Tropojës. OPOZITA: HAKLAJT NË NDIHMË TË POLICISË ME AUTOBLIND A Pas vrasjes së Major Bengasit drejt Tropojës u nisën forcat speciale të repartit RENEA dhe batalioni special i ushtrisë. Objektivi i tyre ishte ndërhyrja në dy fshatra, Shoshan dhe Luzhë, ku kishte informacione se qëndronin grupe personash të armatosur. Fillimisht drejtuesit e forcave speciale hartuan planin se si do të hynin në këto dy vatra të nxehta, por më pas një urdhër i ardhur nga e lartë bëri që ky aksion të anullohej. Mjaftonte që në njërin nga fshatrat ku pritej ndërhyrja e forcave speciale të kishte viktima në njerëz, dhe atëherë opozita që i cilësonte si bastione të militantëve të saj, do të fajësonte qeverinë e kryeministrit Meta. Për të shmangur përkeqësimin e situatës, trupat speciale të Ushtrisë dhe reparti RENEA u larguan nga Tropoja në mesin e nëntorit. Por ajo që drejtuesit e shtetit po përpiqeshin ta parandalonin duke toleruar grupet e armatosura në Tropojë, ndodhi ditën e festës kombëtare të flamurit. PROTESTA Paraditen e 28 nëntorit 2000, dega lokale e Partisë Demokratike në Tropojë organizoi një protestë për vjedhjen e votave që i ishte bërë opozitës në zgjedhjet për pushtetin vendorë. Policia e Tropojës kishte siguruar informacione në rrugë operative se atë ditë pritej të ndodhte një ngjarje e rëndë. Përveç trupave të policisë vendase, atë ditë në Bajram Curri ndodheshin dhe dy grupe të Forcave të Ndërhyrjes së Shpejtë të Kukësit, që morën detyrë të siguronin godinën e gjykatës dhe prokurorisë së rrethit. Protestuesit pasi bën një xhiro në shëtitoren kryesore të qytetit, iu drejtuan godinës së gjykatës dhe prokurorisë. Ata kërkuan largimin e forcave të FNSH-së nga Tropoja. Të vënë nën presion, trupat e FNSH-së nuk bën asnjë përpjekje për tu përballur me turmën, nga radhët e së cilës u shfaqen një grup personash të armatosur që hapën zjarr mbi muret e godinës. Brenda pak minutash trupat e FNSH-së i zuri paniku. Për të shpëtuar kokën nga breshëritë e armëve që godisnin muret e gjykatës, ata u detyruan të linin objektin në mëshirë të fatit dhe të shpërndaheshin pa nam e nishan nëpër banesat e qytetarëve. Shefi i komisariatit të Tropojës Ali Gjoni nuk mund tu vinte në ndihmë, për shkak se ishte njoftuar që pasi të pushtohej gjykata, personat e armatosur do mësynin drejt komisariatit. Në të vërtetë ashtu ndodhi. SULMI Dhjetëra militantë të opozitës u përdorën si një mburojë njerëzore nga personat e armatosur për tiu afruar sa më shumë të ishte e mundur godinës së policisë. Pjesa

dërrmuese e efektivit të policisë, kur mësuan se çfarë pritej të ndodhte, braktisën detyrën. Një përfaqësi e protestuesve kontaktoi më drejtuesit e komisariatit duke u kërkuar atyre lirimin e të burgosurve politikë. Në të vërtetë në qelitë e paraburgimit të Tropojës kishte vetëm të burgosur ordinerë dhe vrasës të rrezikshëm. Duke qenë se situata kishte dalë jashtë kontrollit, policia u detyrua ti lironte të gjithë të paraburgosurit, pavarsisht motivit për të cilin ishin arrestuar. Mes tyre ishte dhe Pëllumb Ndrevata, një personazh që kreu një seri vrasjesh pas lirimit më 28 nëntor 2000, deri sa u ekzekutua në vitin 2006, gjatë një shkëmbimi zjarri me RENEA-n. Pasi korrën fitoren e parë, negociatorët e protestuesve u rikthyen serish në komisariat duke kërkuar që policia ta braktiste objektin, në të kundërt do të sulmohej me mitrolozë dhe armë kundërtanke. Kur hasën në rezistencën e drejtuesve të policisë, personat e armatosur, që ishin kryesisht me precedentë penalë dhe shfrytëzonin mbështetjen e opozitës për ti shpëtuar drejtësisë, hapën zjarr mbi komisariatin e Bajram Currit. Përballja mes të dy palëve ishte e ashpër. Personat e armatosur u pozicionuan në disa pallate dykatëshe që ndodhen përballë komisariatit. Një grup prej tyre sulmoi me zjarr hyrjen e komisariatit ku qëndronte oficeri i rojës. Drejtuesit e komisariatit dhe disa efektivë të policisë që vendosën të mos e lëshonin objektin, u kundërpërgjigjen duke hapur zjarr në ajër e më pas edhe mbi pozicionet nga qëlloheshin me armë automatike. Kur e panë se komisariati nuk po dorëzohej, personat e armatosur u detyruan të përdornin edhe armë kundërtanke mbi godinën e policisë. Por për fat nuk shkaktuan dëme në njerëz. Disa prej tyre mundën të futeshin dy herë deri në shkallët e katit të dytë të godinës, por u sprapsën nga policia duke patur dhe të plagosur. TELEFONATA Ardhja e përforcimeve nga Tirana në ndihmë të policisë dukej e pamundur, pasi helikopteri i forcave speciale mund të qëllohej gjatë uljes në Dubravë. Në një situatë të tillë policia u bëri thirrje me megafon personave të armatosur që të tërhiqeshin, por këta të fundit nuk hiqnin dorë nga qëllimi i tyre për të marrë komisariatin. Gjatë një tentative që u bë nga jashtë komisariatit për të hyrë në godinë, pati një shkëmbim të ashpër zjarri që përfundoi me viktima. Syl Lusha, njëri nga personat e akuzuar për trazirat e 14 shtatorit 1998 në Tiranë, i cili kishte vetëm pak muaj që ishte liruar nga burgu, mbeti i vrarë në hyrje të komisariatit, sapo kaloi zyrën e informacionit. Pas tij pati dhe të paktën 4 të plagosur nga radhët e personave të armatosur që sulmuan komisariatin. Në momentet më kritike, shefit të komisariatit Ali Gjoni, i erdhi një telefonatë me numër fiks nga Hamdi Haklaj. Haklaj u interesua mbi gjëndjen në komisariat dhe disa të afërm apo miq të tij që ndodheshin brenda godinës. Hamdiu i tha komisarit të Tropojës se nëse kishte nevojë për ndihmë, ai ishte gati të zbriste me njerëzit e tij nga Kërnaja. Por Gjoni u shpreh se po e përballonte situatën, dhe nëse e shihte keq punën do ti drejtohej Haklajve për ndihmë. Rezistenca e trupave të policisë që kishin mbetur brenda objektit dhe përhapja e lajmit se në ndihmë të komisariatit ishte nisur Hamdi Haklaj dhe njerëzit e tij, ndikuan në uljen e moralit te autorët e sulmit. Rreth orës 15.00 të 28 nëntorit, ata u detyruan të tërhiqen pa e pushtuar komisariatin. GRUSHTI Në Tiranë, kryeministri Meta akuzoi liderin e opozitës Berisha dhe mbështetësit e tij në Tropojë, se kishin tentuar të kryenin një grusht shteti të armatosur për të rrëzuar me forcë qeverinë socialiste. Meta tha se personat që sulmuan komisariatin e Tropojës do të ndëshkoheshin, ndërsa siguroi policinë lokale se po i niste menjëherë përforcime. SHIK-u paraqiti informacione se grushti i shtetit i 28 nëntorit kishte dështuar. Sipas shërbimit inteligjent shqiptar, organizatorët e grushtit të shtetit kishin planifikuar të merrnin sëpari institucionet kryesore dhe komisariatin e Tropojës, nëpërmjet një grupi personash të armatosur. Më pas duke shfrytëzuar efektin domino, të pushtonin njëri pas tjetrit të gjitha komisariatet, nga veriu drejt kryeqytetit.

Rezistenca e komisariatit të Bajram Currit bëri që ky plan të dështonte. Nga ana tjetër, opozita dhe lideri i saj Berisha, akuzuan policinë e Tropojës dhe qeverinë Meta se përdorën armë zjarri dhe granata luftarake mbi protestuesit dhe militantët e Partisë Demokratike në Bajram Curri. Kryeministri Meta u cilësua si fashist, ndërsa viktimat e 28 nëntorit në Tropojë u shpallën Martirë të Demokracisë. AKUZA Shefi i Partisë Demokratike nuk harroi të akuzonte as këtë radhë Haklajt dhe njerëzit e tyre. Në një njoftim të botuar në mediat e kontrolluara nga PD pas ngjarjes, më datë 2 dhjetor 2000, thuhej se në bandën që u thirr në mbrojtje të komisariatit të Bajram Currit ishin Hamdi e Ylli Haklaj, miku i tyre Petrit Braha, Zeqir Braha etj. Në të njoftim thuhej se “Ylli Haklaj, vëllai i vrasësit të Deputetit Demokrat Azem Hajdari, ishte parë i armatosur mbi autoblindat e policisë duke lëvizur në rrugët e Bajram Currit”. Haklajt nuk e pranuan këtë akuzë, por s’e fshehën faktin se u treguan të gatshëm ti ofronin ndihmë policisë së Tropojës. Po atë mbrëmje, forcat speciale shoqëruan për disa orë në ambjentet e izolimit të policisë së Tiranës, liderin e opozitës Sali Berisha. Nëpërmjet këtij veprimi, kryeministri socialist Ilir Meta, i dha një mesazh të fortë rivalit të tij politik, duke ia bërë të qartë se s’do të lejonte asnjëlloj përmbysje të pushtetit nëpërmjet një grushti shteti të armatosur. Pavarsisht hetimeve dhe procesit gjyqësor për këtë ngjarje, organizatorët dhe personat përgjegjës nuk u ndëshkuan. Të vetmit që dolën para drejtësisë ishin pesë persona, që sulmuan me armë komisariatin, të cilët në total u dënuan me 30 vite burg. PAS VRASJES SË YLLIT, ATENTAT ME SNAJPER NDAJ HAMDI UT Emisioni investigativ “Xhungël” që transmetohet çdo të hënë në NEWS 24 solli fakte dhe dëshmi të reja që hedhin dritë mbi ngjarjet tragjike që përfshihen në “Dosjen Tropoja”. “Gazeta Shqiptare” boton sot pjesën e 13 të “Dosjes Tropoja”. Çfarë ndodhi me familjen Haklaj pas vrasjes së djalit të katërt, Yllit, më 3 dhjetor 2000? Pse Hamdi Haklaj duhej të mbijetonte për të shpëtuar fëmijët jetimë të vëllezërve të vrarë? “GSH” sjellë detaje të tjera në lidhje me ngjarjet që pasuan në Tropojë gjatë vitit 2001. HAMDIU Vrasja e djalit të katërt, Yllit, i kishte hapur një gropë të madhe familjes Haklaj. I mbijetuari i vetëm, vëllai i madh Hamdiu, 53 vjeçar, tani duhej të tregohej më i kujdesshëm, për shkak se eleminimi fizik i tij, kërcënonte zhdukjen e gjithë familjes. Plakut 74 vjeçar, Muharrem Haklaj i duhej të kryente punët e përditshme për të furnizuar me ushqime e nevoja të tjera familjen. Hamdiu nuk mund të ekspozohej më publikisht për çfarëdo situate qoftë. I cilësuar si truri i Haklajve, ai ishte tani objektivi i radhës për kundërshtarët. Hamdi Haklaj ishte njëkohësisht dhe dëshmitari më i informuar që dinte me detaje gjithçka kishte ndodhur. Ai njihte prapaskenat dhe ujditë që kishin bërë vëllezërit e tij të vrarë me politikanët më të lartë të vendit në periudha të caktuara kohore. Hamdiu njihte ekzekutorët që po tentonin të shfarosnin dhe pinjollin e fundit të familjes. Ai duhej të mbetej i gjallë jo vetëm për të mbajtur të bashkuar të mbijetuarit, miqtë dhe njerëzit që u kishin shërbyer Haklajve për vite me radhë, detyra kryesore e tij ishte të siguronte jetën dhe rritjen e fëmijëve jetimë të familjes, që mbiemri Haklaj të mos zhdukej nga faqja e dheut. Ekzekutimi me snajper i Yllit, i detyroi dy vajzat e familjes, Aishen drejtoreshë e shkollës së mesme në Bujan dhe Zylfien, mësuese e fizikës në shkollën 8-vjeçare të Kërnajës, të merrnin përsipër përgjegjësi më të mëdha. Zylfia qëndronte përditë me prindërit dhe fëmijët e vëllezërve të vrarë në kullë, duke u ndikuar fortë psikologjikisht nga kjo situatë kaq tragjike. Mësuesja e fizikës kishte bërë një betim në varrimin e vëllait të katërt, Yllit, dhe ngjarjet që vijuan dëshmuan se ajo po jetonte vetëm për të mbajtur këtë premtim. TROPOJA Sulmi i dështuar mbi komisariatin e Bajram Currit riktheu dhe njëherë frikën, tmerrin dhe pasigurinë te banorët e Tropojës, të cilët nisën ta braktisnin vendlindjen një orë e

më parë, për të shpëtuar familjet e tyre. Rrezja e shpresës që kishte sjellë për ta në vjeshtën e 1999-ës komisar Gani Malushi, tashmë ishte venitur. Në pozita aspak më komode ishte dhe dega lokale e Partisë Demokratike në Tropojë. Kreu i saj, Azgan Haklaj pasi kishte ripërtërirë shpresën te demokratët, u vu në shënjestër të strukturave ligjzbatuese të shtetit. Ai akuzohej dhe fajësohej si organizatori kryesor dhe drejtuesi direkt, jo vetëm i antimitingut të 26 shtatorit, kur u synua sabotimi i vizitës së kryeministrit Meta, por dhe i ngjarjeve të 28 nëntorit, kur u sulmua policia në Bajram Curri. Garancia që i dhanë drejtuesit e PD-së në Tiranë se askush s’do të guxonte ta prekte me dorë, rezultoi e pamjaftueshme. ARRESTIMI Në orët e para të mëngjesit të 21 janarit 2001 në gjykatën e Tiranës u zhvillua një seancë e fshehtë me dyer të mbyllura. Prokuroria kërkoi që gjykata të lëshonte një urdhërarresti për kryetarin e PD-së së Tropojës Azgan Haklaj. Ai akuzohej për organizim dhe pjesëmarrje në bashkëpunim në sulmin ndaj institucioneve shtetërore si dhe për shkatërrim e shkaktim të dëmeve të mëdha të pronës publike. Gjykata e miratoi kërkesën e prokurorisë. Ky vendim iu dorëzua urgjentisht Policisë së Shtetit që nisi drejt Tropojës agjentët e antiterrorist dhe trupat speciale të RENEA-s. Për të mos patur rrjedhje të informacionit, komisariati i Tropojës nuk u vu fare në dijeni. Mesnatën e 21 janarit 2001, trupat speciale mbërritën në Bajram Curri dhe pa humbur kohë iu drejtuan banesës së Haklajt. Arrestimi i kreut të PD-së së Tropojës ishte më tepër një rrëmbim personi sesa ekzekutim i një vendimi të gjykatës. Ndaj tij u veprua sikur të ishte një person me rrezikshmëri të lartë shoqërore që paraqiste një kërcënim serioz për trupat e policisë, dhe jo si ndaj një qytetari të zakonshëm. Trupat speciale hynë në banesën e Haklajt duke shqyer derën dhe më pas përdorën forcën gjatë arrestimit dhe shoqërimit të menjëhershëm të kreut të PD-së së Tropojës drejt kryeqytetit. Autokolona e forcave speciale udhëtoi për gjithë natën në rrugën e vështirë të Qafë Malit dhe në orët e para të mëngjesit pakoja u dorëzua në burgun 313. REAGIMI Opozita u çua në këmbë duke protestuar ashpër për mënyrën sesi Haklaj u arrestua, dhe e cilësoi atë një akt banditesk që u shoqërua deri dhe me ushtrimin e torturës ndaj të ndaluarit. Mbështetësit e opozitës organizuan protesta në gjithë vendin për këtë veprim të policisë. Vëzhguesit e OSBE-së, Komitetit të Helsinkit, Kryqit të Kuq, Komisionit Parlamentar për të Drejtat e Njeriut e deri Departamenti i Shtetit Amerikan e cilësuan veprimin e policisë, si tejet të dhunshëm, me shkelje të rënda të ligjit dhe se gjatë transportit i ndaluari ishte torturuar. Pavarsisht protestave të ndërkombëtarëve dhe medias, Haklaj qëndroi për gjashtë muaj me radhë në burg në pritje të gjykimit. Akuzat ndaj tij nuk u provuan kurrë pasi u lirua nga salla e gjyqit me një vendim të Gjykatës së Lartë më 21 korrik 2001. Haklaj ishte një rast i paprecedentë, ai kandidoi për deputet në zonën numër 9, të rrethit të Tropojës duke qenë i burgosur dhe fitoi bindshëm ndaj rivalit socialist. Haklaj u arrestua nga forcat speciale me akuza si terrorist dhe u lirua si deputet i Kuvendit të Shqipërisë. SULMI Me ardhjen e pranverës kundërshtarët e Haklajve ndërmorën edhe një sulm tjetër ndaj kullës së fortifikuar duke synuar serish eleminimin e Hamdiut. Komando që ndërmori këtë sulm dyshohet se ishte e njëjta me atë që ia doli mbanë të ekzekutonte me snajper Ylli Haklajn. Hamdiu dhe njerëzit e tij u gjetën në gatishmëri dhe hapën zjarr nga vendrojet e kullës përpara se të bini viktima të snajperëve të komandos, duke i detyruar ata të tërhiqen pa ia arritur qëllimit. Shkëmbimi i zjarrit ishte i ashpër nga të dyja anët dhe zgjati për afro 30 minuta. Pavarsisht panikut që krijoi në zonën përreth, banorët e Kërnajës tashmë ishin mësuar me ngjarje të tilla. Ndërsa për policinë ishte njëlloj sikur luftimet të zhvillohen në Kandahar, dhe jo në Tropojë, a thua se rrethi më verior i vendit nuk ishte pjesë territoriale e Republikës së Shqipërisë. Hamdi Haklaj për të parandaluar goditjet me snajper në distancë ndërmori një tjetër masë mbrojtëse. Ai vuri njerëz për të prerë pyllin në kodrën sipër kullës, nxori roje

vëzhgimi me dylbi në pika dominuese të fshatit dhe njëkohësisht instaloi një system të ri mbrojtje, duke vendosur dërrasa druri në formë labirinthi brenda rrethimit të fortifikuar të kullës. Rrethimit me mure guri dhe betoni mbi katër metra të lartë, iu shtua një gardh me tel me gjëmba një metër e gjysëm sipër tij. Ndërsa brenda murit të jashtëm gjithçka ishte e mbuluar me një sistem të tërë dërrasash druri, i pa parë deri në atë kohë në Shqipëri. Në këtë mënyrë njerëzit që ishin brenda rrethimit të kullës mund të lëviznin lirisht për të kryer punë të ndryshme pa u trembur se mund të goditeshin nga snajperët profesionistë. ATENTATI Për të paralizuar krejtësisht Hamdi Haklajn, kundërshtarët vendosën të godasin njerëzit e afërt të tij, të cilët përbënin rrezik për ta. Një nga më kryesorët ishte Petrit Braha, nga Kërnaja, ish-efektiv i forcave speciale. Braha shihej si një kërcënim serioz dhe i aftë të realizonte goditje në interes të Haklajt. Për ta neutralizuar këtë rrezik, u organizua një pritë ndaj tij. Paraditen e 20 gushtit 2001, Petrit Braha, vëllai i tij Kastriot Braha dhe nipi i Haklajve, Bilbil Selivrada, po zbrisnin nga Kërnaja drejt Bajram Currit me një fuoristradë tip Mitsubishi me ngjyrë vishnje. Pa zbritur në fshatin Sopot ata janë qëlluar me breshëri mitrolozi të lehtë dhe kallashnikovi nga persona të veshur me uniforma ushtarake me lara, të cilët ishin pozicionuar pas një bunkeri. Zjarri ka qenë i pandërprerë por manovrimi i shpejtë i Brahës ka bërë që ai tia hedhë vdekjes. Si rezultat i plagëve të marra u plagosën rëndë Petrit Braha dhe Bilbil Selivrada. Braha ka mbetur i paralizuar qysh nga ajo kohë dhe është larguar jashtë vendit. Autorët e kësaj prite nuk janë zbuluar nga drejtësia shqiptare, por dyshohet se janë të njëjtët që organizuan sulmet ndaj kullës së Haklajve. BINDET JAHO TË DORËZOHET, I SIGUROHET E GJITHË FAMI LJA Jaho Mulosmani i arratisur pa lënë gjurmë në 10 nëntor 1999 nga spitali i Bajram Currit, ishte kthyer në personin më të kërkuar nga policia shqiptare. Për njerëzit që tregonin vendodhjen e tij ishte vendosur një shpërblim i majmë nga shteti, por askush nuk arriti ta përfitonte atë. Të vendosur në presion të madh nga opozita dhe lideri i saj Berisha, strukturat shtetërore po bënin përpjekje të mëdha për ta arrestuar Jahon, por kapja e tij dukej një mision i vështirë. Agjentët e SHIK-ut e kishin lokalizuar vendodhjen e Mulosmanit në Kosovë, por atyre u duhej ta bindnin që të dorëzohej para drejtësisë. Duke përfituar nga fakti se babai i Jahos u ekzekutua dhe familja e tij rrezikohej seriozisht nga kundërshtarët që nuk hiqnin dorë prej hakmarrjes, SHIK-u i ofroi një marrëveshje konkrete. MARRËVESHJA Shefi i kundër-zbulimit të SHIK-ut kontaktoi me Jahon dhe i dha garanci se familja e tij do të merrej në mbrojtje nga shteti. Madje familjarët e tij do të ndihmoheshin nga shteti shqiptar të largohedhin jashtë vendit në një destinacion të sigurtë, i cili do të mbahej i fshehtë. Jaho Mulosmani i detyruar për të shpëtuar dy vëllezërit e tij të mitur, gruan dhe vajzat, pranoi të dorëzohej. Për të kamufluar dorëzimin e tij, SHIK-u i kërkoi Ministrisë së Brendëshme që të organizonte një aksion të repartit RENEA në Tropojë. Por aksioni duhej të bëhej ditën, në mënyrë që ta shihnin banorët e Bajram Currit se shteti po vepronte. Trupat RENEA-s u nisën mesnatën e 5 majit 2001 drejt Tropojës. Në orët e para të mëngjesit të 6 majit, ata ishin në Fierzë në pritje për të ndërhyrë. Ndërkohë Jaho ishte sjellë nga Kosova në Tropojë një natë më parë i shoqëruar nga njerëz të sigurtë dhe po i priste trupat e RENEA-s në banesën e vjehrrit Haxhi Thaçi, në Bajram Curri. Arrestimi i tij u bë rreth orës 07.30 në mënyrë që të shihej nga gjithë banorët e qytetit. Personi më i kërkuar nga policia shqiptare për dy vjetë me radhë, “çuditërisht” u kap pa asnjë armë me vete dhe pa bërë as rezistencën më të vogël. Jaho u transportua në Tiranë me helikopterë dhe lajmi për arrestimin e tij pushtoi mediat.

DËSHMITARI Më në fund njeriu i akuzuar direkt nga shefi i opozitës Berisha, se kishte vrarë Azem Hajdarin ishte në burg, por Jaho nuk dëshmoi kurrë të vërtetën e tij para trupit gjykues. Ai tha se do të fliste për ato që dinte vetëm kur Berisha të paraqitej si dëshmitar në sallën e gjyqit, gjë që në të vërtetë nuk ndodhi kurrë. Jaho Mulosmani pushtoi për ditë me radhë faqet e para të gazetave dhe revistave duke u paraqitur herë si një killer dhe herë si një superstar. Pas arrestimit të Jahos dhe largimit të familjes jashtë vendit, kundërshtarët nuk kishin kë të godisnin, por vendosën të hakmerren ndaj pronave të tij. Disa herë iu vendos lëndë eksplozive lokalit të Jahos në Bajram Curri dhe kullës së tij Bujan, e cila është riparuar serish. Jaho vuan në qelitë e burgut dënimin me burgim të përjetshëm si bashkëpunëtor në vrasjen e deputetit Hajdari edhe pse nuk qëlloi kundër tij. Herë pas here ai shfaqet në media dhe shpreson të fitojë lirinë nëpërmjet gjykatës së Strasburgut të cilës i është drejtuar për një gjykim të drejtë të çështjes. SI U HODH NË ERË ME EKSPLOZIV C4 BANESA E DEPUTETIT HAKLAJ Mesnatën e 31 tetorit 2001 një shpërthim i fuqishëm eksplozivi gati rrafshoi në tokë një pallat pesëkatësh në lagjen “Partizani” të Bajram Currit. Objektivi i shpërthimit më eksploziv të fuqishëm, i llojit C4, ishte apartamenti ku banonte deputeti i PD-së Azgan Haklaj. Për fat të mirë ai nuk ndodhej në banesë pasi ishte ftuar në një darkë ku ishin dhe drejtues të lartë të PD-së të ardhur nga Tirana. Në apartamentin e Haklajt gjendeshin vjerra dhe kushërira e tij, Shotë Haklaj. Shpërthimi ishte aq i fuqishëm sa shëmbi njëri pas tjetrit të gjitha ndarjet e brendëshme të pesë kateve, duke e lënë vetëm me muret e jashtëme si kafaz. Një foshnje i lidhur në djep, fluturoi nga kati i pestë në të parin por zoti deshi që ai të mbijetonte. Personat që e kishin vendosur eksplozivin ishin ekspertë pasi e kishin drejtuar efektin e veprimit në mënyrë vertikale për të shkaktuar një dëm sa më të madh të ishte e mundur. Si rezultat i shpërthimit, gjeti vdekjen 27 vjeçarja, Shotë Haklaj, që sapo kishte nisur punë si korrespondente e TV Kukësit dhe u plagosën disa persona të tjerë. Për fat të mirë nuk pati viktima të tjera edhe pse në momentin e shpërthimit në pallat ndodheshin mbi 100 persona. Autorët e këtij akti të mirëfillt terrorist, që synoi të zhdukte familjen e deputetit demokrat Azgan Haklaj dhe të paktën 20 familje të tjera nuk është zbuluar kurrë nga strukturat e specializuara të shtetit. MOTRA E HAKLAJVE MERR HAK PËR VËLLEZËRIT E VRARË Të bindur se Haklajt tashmë ishin të marrë fund dhe mezi po rezistonin brenda mureve të fortifikuara të kullës shekullore në Kërnajë, kundërshtarët e tyre bën një gabim të rëndë që u kushtoi shtrenjtë. Më 2 prill 2002, Rasim Lumneshi, një emër i njohur jo vetëm në Tropojë, u bë viktima e radhës në atë që sot quhet “Dosja Tropoja”. Lumneshi dhe familja e tij ishin larguar nga Tropoja qysh në fillimin e viteve ’90 për tu vendosur në Fier. Ai ishte pronari i njërit prej hoteleve më të bukura të Fierit, me emrin “Shkëlzeni”. Rasimi ishte mjaft i njohur dhe në radhët e demokratëve në gjithë vendin. Jo vetëm si mbështetës i zjarrtë dhe sponsorizues i PD-së, por dhe si mik personal i liderit demokrat Sali Berisha. Madje gjatë një mitingu në qytetin e Fierit, Rasim Lumneshi ndërhyri energjikisht duke shpëtuar nga një atentat me granatë mësymëse liderin e opozitës. Ai ishte akuzuar nga prokuroria si një ndër organizatorët kryesorë të ngjarjeve të 14 shtatorit 1998 në Tiranë, vepër penale për të cilën u arrestua dhe brenda 48 orësh u la serish i lirë për mungesë provash. Familja Lumneshi kishte patur marrdhënie të mira me familjen Haklaj, madje djemtë e tyre kishin shoqëri deri në momentin që nisi skenari i përgjakjes së Tropojës. Për Haklajt Rasim Lumneshi vlerësohej si një djal trim dhe kurajos, si person që kishte trashëguar shumë nga vlerat dhe tradita e Malësisë së Gjakovës. GABIMI Kur Haklajt mësuan nga informatorët se Rasim Lumneshi ishte rreshtuar me

kundërshtarët, madje dyshonin se ai ishte truri i disa prej ngjarjeve më të rënda ndaj tyre, e kuptuan rrezikun që u kanosej. Haklajt deklaruan se Lumneshi nuk ishte përfshirë në këtë histori për probleme personale me ta, por për shkak se një gjë të tillë ia kishin kërkuar miq të afërt të tij. Ata tentuan disa herë ta godisnin Lumneshin, por ishte gati e pamundur. Lumneshi kishte shumë miq dhe ishte mjaft i përgatitur. Por pikërisht atëherë kur Haklajt i kishin humbur shpresat se mund të arrinin te Rasim Lumneshi, ky i fundit bëri një gabim fatal. Lumneshi kishte udhëtuar me aeroplan nga Tirana në Prishtinë për punë personale. Aty takoi disa miq të tij nga Tropoja të cilët e ftuan të shkonte në vendlindje dhe i dhanë garanci të plotë se nuk do ti ndodhte asgjë, pasi Haklajt tani nuk mbronin dot as kullen e tyre. Lumneshi kishte vite të tëra që nuk shkelte publikisht në Tropojë, pasi ishte paralajmëruar se Haklajt po e kërkonin për ta vrarë. Ai ishte tepër i kujdesshëm dhe për këtë gjë Haklajt edhe pse e shihnin si një nga kundërshtarët më rrezikshëm, e respektonin për aftësitë që kishte. Nuk dihet në ç’rrethana por Lumneshi u bind të hynte në Bajram Curri ditën për diell. Në mëngjesin e 2 prillit 2002 Lumneshi dhe personat që e shoqëronin kaluan traun e pikës së kalimit kufitar në Qafën e Morinës dhe morën drejtimin për në qytetin e Bajram Currit. I garantuar prej miqve të tij, Lumneshi e humbi vigjilencën për të cilën ishte shquar gjithmonë. Dalja e tij në Bajram Curri ishte një sfidë e fortë që u bëhej Haklajve. Ekspozimi në publik i Lumneshit, i cili në fakt, thjeshtë kishte shkuar në vendlindjen e tij, dëshmonte se Haklajt pasi u ishin vrarë katër djem, nuk trembnin më askënd. MËSUESJA Pasi takoi disa miq në Bajram Curri, Lumneshi dhe personat që e shoqëronin u ulën për të pirë një kafe në lokal “Ervin”, që ndodhet në pjesën e sipërme të shëtitores kryesorë të qytetit dhe për më tepër ishte pronë e një oficeri të policisë. Mes grupit të ulur me Lumneshin kishte shumë të njohur të tij, duke përfshirë gjyqtarë e biznesmenë të Tropojës. Ndërsa Lumneshi po shijonte kafen nën shoqërinë e miqve në mes të Bajram Currit, lajmi i ardhjes së tij mbërriti në Kërnajë. Hamdi Haklajn nuk e mbante vendi, por ai nuk mund ti afrohej aq sa donte Lumneshit. Jo vetëm se do ta njihnin qysh larg, por sepse kundërshtarët e tij ishin aq të përgatitur dhe të shumtë në numër sa mund ta vrisnin më parë. Për këto shkaqe u gjet një zgjidhje që askujt nuk do ti vinte mendja. Mësuesja 37 vjeçare, Zylfije Haklaj, si çdo ditë po u shpjegonte fizikë nxënësve të saj në shkollën 8-vjeçare të Kërnajës. Sapo mori vesh lajmin, ajo nuk humbi kohë, por nxitoi të mbante premtimin që pati bërë mbi varrin e vëllait të vrarë, Yllit. PREMTIMI Sipas versionit që prokuroria ka paraqitur në gjykatë, rezulton se Zylfie Haklaj zbriti në Bajram Curri nga fshati i saj me një furgon pasagjerësh të rastit. E gjatë mbi një metër e 90 centimetra, ajo e kishte të lehtë të fshihte poshtë palltos së saj një kallashnikov që e kishte hedhur në sup. Mësuesja e fizikës zbriti nga furgoni në qëndër të qytetit, para monumentit të Bajram Currit dhe ngjiti shkallët në krah të tij që të nxjerrin në trotuarin mbi shëtitoren kryesorë. Lokali ku qëndronin të ulur dhjetë burra të gjithë me armë në brez, qoftë me leje apo pa leje, ishte afro 100 metra larg. Ajo eci ngadalë për të mos tërhequr vëmendjen e klientëve të shpërqëndruar të lokal “Ervin” që ndodhej vetëm 50 metra në vijë ajrore nga hyrja e komisariatit të Bajram Currit. Sipas dëshmitarëve okularë, Lumneshit nuk i shpëtoi pa i rënë në sy silueta e një femre të gjatë që po ecte me hap të ngadaltë drejt tyre, por miqtë e siguruan të mos shqetësohej për asgjë. Rreth orës 10.15 minuta Zylfije Haklaj ndodhej vetëm 10 metra larg tavolinës së Lumneshit. Ajo vetëm zbërtheu pallton dhe nga poshtë saj nxori kallashnikovin, të cilin nuk e hoqi nga supi, por hapi zjarr direkt duke qëlluar një nga një. Të shtënat e para që tronditën shëtitoren kryesore të Bajram Currit në një nga orët më të populluara, i shkaktuan vdekjen e menjëhershme Rasim Lumneshit dhe Ilir Gosturanit. Ndërsa Hysni Biberi dhe kryetari i gjykatës së Tropojës, Kujtim Dusha mbetën të plagosur. Nuk dihet a do të kishte patur viktima të tjera nëse mësueses së fizikës nuk do ti bllokohej kallashnikovi. Pavarsisht se të gjithë personat që gjendeshin përballë ishin të armatosur, ajo nuk e humbi toruan, thjeshtë ndërroi karikatorin e automatikut, kopsiti pallton dhe vazhdoi të ecte më këmbë duke u larguar drejt

pallateve në lagjen “Partizani” për të mos u kapur kurrë nga policia. Vetëm pak caste më pas njëri nga personat që ndodhej në tavolinë me viktimat qëlloi disa herë me pistoletë në ajër për të kërkuar ndihmën e policisë. Por ishte tepër vonë, Rasim Lumneshit i mjaftoi vetëm një gabim dhe besimi te miqtë e tij që i dolën garant për të përfunduar nën breshërinë e plumbave. HAKMARRJA Në pamundësi për të goditur Hamdi Haklajn dhe motrën e tij të vogël Zylfijen, kundërshtarët e Haklajve vendosën të ekzekutonin të afëmrit e tyre pa u mbushur as 40 ditë nga vrasja e Lumneshit. Mëngjesin e 8 majit 2002, nëndrejtori i gjimnazit të Bajram Currit, Cen Haklaj 54 vjeç, ishte duke shkuar në punë i shoqëruar nga babai i tij, 80 vjeçari Elez Haklaj. Sapo ata kanë dalë nga banesa rreth orës 07.15 dhe morën rrugën e spitalit të Bajram Currit, u qëlluan me breshëri kallashnikovi nga dy persona të armatosuar që udhëtonin me një autoveturë tip Benz me ngjyrë të kuqe. Në mbështetje të tyre ishin dhe tre persona të tjerë që kishin si detyrë të siguronin tërheqjen e autorëve të krimit. Breshëritë e gjata të kallashnikovëve i tronditën dhe një herë tjetër banorët e Bajram Currit, të cilët ishin mësuar me to, por për kuriozitet interesoheshin vetëm kush ishte emri i viktimave të radhës. Vrasësit morën rrugën poshtë spitalit të Bajram Currit dhe u nisën në drejtim të Margegajt. Pasi kaluan fshatin Shoshan ata u futën në Grykën e Dragobisë, ku për të humbur gjurmët, pranë vendit të quajtur Ura e Klisyrës braktisin dhe i vunë zjarrin automjetit të tyre. Sipas të dhënave operative në këtë ngjarje morën pjesë pesë persona, të cilët pasi braktisën mjetin morën drejtimin drejt Dragobisë. Policia është informuar për emrat e autorëve por nuk ka bërë kurrë as hetimin dhe as ndalimin e tyre. VIKTIMAT Elez Haklaj është vëllai i Muharrem Haklajt dhe xhaxhai i katër vëllezërve të vrarë. Emri i tij është përmendur nga prokuroria si i pranishëm afër vendit ku mbeti i vrarë deputeti Azem Hajdari më 12 shtator 1998, por kjo akuzë nuk u provua kurrë. Ndërsa Cen Haklaj ishte një nga intelektualët e njohur të Tropojës, me shumë reputacion dhe i papërfshirë në asnjë ngjarje. Ai u vra vetëm pse ishte djali i xhaxhait të Fatmir Haklajt. Vëllai tjetër i Cenit, ndihmësgjyqtari Sokol Haklaj u vra në pritën e 21 qershorit 1997 në Milot, sëbashku me ish-truprojën e Azem Hajdarit, Ibrahim Rustemi. Vrasja e Elez e Cen Haklajt, pavarsisht se ata nuk ishin implikuar në ndonjë ngjarje të mëparshme, dëshmoi se vrasësit nuk do të falnin më askënd. Kjo ngjarje e rëndë bëri që djali i Cen Haklajt, Spartak Haklaj, një nga oficerët më të mirë të forcave komando të Ushtrisë Shqiptare, që kishte shërbyer për vite me radhë në misionet paqeruajtëse jashtë vendit të braktiste detyrën. Pas vrasjes së gjyshit, babait dhe xhaxhait të tij, krejtësisht të pafajshëm, oficeri komando, Spartak Haklaj e braktisi detyrën për të mos i shërbyer më një shteti që jo vetëm nuk siguroi jetën e familjarëve të tij, po as e mori mundimin të arrestonte vrasësit e tyre. POLICIA FUT NË LISTËN E 10 MË TË KËRKUARËVE, ZYLFIJ E HAKLAJN Ngjarja e 2 prillit shkaktoi një zhurmë shumë të madhe jo vetëm në Tropojë por dhe në kryeqytet. Ajo ishte e padëgjuar për kohët moderne, jo vetëm pse ekzekutorja ishte një femër, por dhe për faktin se viktimat ishin persona me reputacion të madh. Goditja e Haklajve që dukeshin të marrë fund ishte aq e fortë sa askush nuk e kishte menduar. Në Tiranë opozita reagoi menjëherë duke e cilësuar Lumneshin një pishtar dhe martir të demokracisë, që u ekzekutua nga vrasës të ndihmuar prej strukturave të policisë së Tropojës. Në deklaratën e lëshuar pas ngjarjes Partia Demokratike akuzoi një polic të komisariatit të Bajram Currit, se kishte ndihmuar motrën e vogël të Haklajve të kryente krimin dhe të largohej pas ngjarjes. Ndërsa gazeta e Partisë Socialiste të nesërmen e ngjarjes e cilësoi Zylfie Haklajn në faqen e parë të saj, me emrin “Shota e Haklajve”. Kjo ngjarje e ndodhur në mes të ditës dhe në mes të qytetit, në prani të dhjetëra dëshmitarëve është duke u gjykuar prej dy vitesh në Gjykatën e Tiranës për arsye të sigurisë së trupit gjykues. Provat e paraqitura nga prokuroria që këmbëngul se autore është Zyjfie Haklaj thuajse kanë dështuar të gjitha, me përjashtim të vetëm një dëshmitari, i cili u soll në seancën gjyqësore me eskortë

policie dhe mjete të blinduara. Urdhër-arresti për Zylfie Haklajn u lëshua pasi kaluan më shumë se dy vjet nga ngjarja. Vetëm më 16 korrik 2004 gjykata vendosi masën e sigurisë “arrest me burg në mungesë” për motrën e Haklajve, e cila akuzohet për “vrasje në rrethana cilësuese” dhe “armëmbajtje pa leje”. Aktualisht Zylfije Haklaj edhe pse nuk është dënuar ende nga gjykata e shkallës së parë, është e shpallur në kërkim ndërkombëtar nga Interpoli dhe fotografia e saj ndodhet në dhjetë personat më të kërkuar në Shqipëri. Përfshirja e grave në serialin e përgjakshëm të vrasjeve në Tropojë, e zgjeroi më tej rrjetin e personave të rrezikuar për tu ekzekutuar nga kundërshtarët. ATENTAT ME SNAJPER PËR TË VRARË PLAKUN E HAKLAJVE Vrasja e vëllait dhe nipit të Muharrem Haklajt e detyruan dhe këtë fundit të mos dilte më në Bajram Curri, qoftë dhe për të plotësuar nevojat më të ngutëshme të familjes. Edhe pse ishte afër të 80-tave dhe kishte varrosur katër djem të tij, plaku i Haklajve bënte pjesë në listën e personave që duhej të eleminoheshin fizikisht. Ai herë pas here fliste në media dhe akuzonte drejt për drejt liderin e opozitës Berisha se kishte gisht në vrasjen e djemëve të tij. Për tia mbyllur gojën njëherë e mirë plakut të Haklajve, u organizua një tjetër atentat, serish me snajper, pasi ti afroheshe më tepër kullës së fortifikuar ishte e rrezikshme. Në orët e para të mëngjesit të 14 gushtit 2002, Muharrem Haklaj kishte dalë jashtë rrethimit të kullës për të lidhur qentë që i kishte patur lëshuar gjatë natës. Rreth orës 6.30 minuta ai u qëllua tre herë me snajper në distancë, por për fat të mirë shpëtoi gjallë. Më pas u qëllua me breshëri mitrolozi të lehtë dhe kallashnikovi drejt kullës së Haklajve në mënyrë që të mos kishte kundërpërgjigje gjatë tërheqëjes. PROVAT Afro një orë pas ngjarjes, trupat speciale që ndodheshin në Bajram Curri, shkuan në Kërnajë ku gjetën në cilësinë e provës materiale gëzhoja, copa buke si dhe njolla gjaku, pasi një nga autorët ishte plagosur gjatë kundërpërgjigjes me zjarr nga rojet e kullës. Sulmi u organizua nga e njëjti pozicion ku u vra me snajper Ylli Haklaj, më 3 dhjetor 2000. Pas largimit të policisë, disa të afërm të Haklajve u dërguan për kontroll në pozicionet ku ishte bërë prita. Bashkë me ta ishte dhe vajza e madhe e Hamdi Haklajt, Drenica. Gjatë kontrollit u gjetën mbetje ushqimesh, një thikë dhe një cop letër e grisur, ku në të ishte emri i njërit nga autorët, ish-efektiv i forcave speciale si dhe nënshkrimi i tij. Për të mjekuar personin e plagosur, autorët e pritës ndaluan në një bazë të tyre, në një fshat në kufi me Kosovën. Plaga që i plagosuri mori, kishte nevojë për ndihmë të specializuar mjekësore. Në momentin që të afërmit e pjestarëve të komandos kërkuan ndihmë në repartin e Kirurgjisë të Spitalit të Bajram Currit, u zbuluan nga një informator i Haklajve. Që nga ajo ditë tre nga autorët e pritës dhe të afërmit e tyre në Tropojë janë ngujur për tiu shmangur hakmarrjes nga Haklajt. Në këto kushte personi i plagosur u dërgua për mjekim në Kosovë ku ishte më i sigurtë nga ndonjë hakmarrje e Haklajve. AUTORËT Dy nga autorët e pritës gjatë tërheqjes janë ndarë nga pjesa tjetër dhe për ti spostuar vëmendjen policisë, qëlluan me breshëri armësh në ajër në afërsi të lagjes Sylaj. Gjatë largimit ata janë parë nga disa banorë të kësaj lagjeje. Zjarri u hap për të penguar ndjekjen e policisë ndaj pjesës tjetër të grupit që kishte të plagosurin me vete. Rojet e kullës kanë parë nga larg me dylbi 12 perrsona që tërhiqeshin pas sulmit. Gëzhojat e këtij atentati rezultuan të njëjta me ato të disa ngjarjeve të mëparshme, përfshi atentatin me snajper të 3 dhjetorit 2000, ku u vra Ylli Haklaj, të 13 shtatorit 2000, kur iu bë atentat Hamdi Haklajt në kullë dhe të 20 gushtit 2001, kur iu bë atentat Petrit Brahës, Kastriot Brahës dhe Bilbil Lanajt. HAMDI HAKLAJ MESAZH BERISHËS, I VRET MIKUN Emri i Hamdi Haklajt gati ishte harruar fare deri më 10 qershor 2004, kur ai u rishfaq serish për të treguar se ishte ende gjallë. Vëllai i madh i Haklajve, Hamdiu, u hakmorr

për vrasjen e vëllait të vogël të tij, Ylli Haklajt. Ngjarja ndodhi rreth orës 09.45 në vendin e quajtur Qafa e Rumikut, pranë lagjes Hoxhaj të fshatit Kërnajë. Viktimë e kësaj prite ishte Ram Hasan Hoxha, ndërkohë që u plagos rëndë me një plumb në kokë, mbesa e tij, Fatmira Zenel Hoxha, e cila vdiq tre ditë më pas në Spitalin Ushtarak në Tiranë. Ram Hoxha 69 vjeç, sëbashku me gruan dhe disa të afërm të tij, ishin nisur për ngushëllim në një vdekje që kishte ndodhur dy ditë më parë në lagjen Hoxhaj të fshatit Kërnajë, ku banon edhe familja e Haklajve. Këta të fundit duket se e kanë pritur këtë rast dhe nuk e kanë lënë tu ik nga duart. PRITA Viktima dhe familjarët e tij lanë fshatin dhe iu drejtuan një rruge këmbësorësh, por në vendin e quajtur Qafa e Rumikut, atyre ua ka prerë rrugën një person me shtat të fuqishëm dhe i veshur me uniformë ushtarake (kamoflazhi). Personi i veshur me uniformë ushtarake nuk e ka zgjatur, por ka qëlluar me të vetmin qëllim, për të vrarë Ram Hoxhën që ka vdekur menjëherë nga plumbat e shumtë që ka marrë. Në këtë ngjarje u plagos aksidentalisht me një plumb në kokë edhe Fatmira Zenel Hoxha, mbesa e viktimës dhe vajza e vëllait të tij. Policia lokale e mbështetur edhe nga dy grupe të Forcave të Ndërhyrjes së Shpejtë që ndodheshin të stacionuara në Tropojë, nisën një operacion kërkimi menjëherë sapo morën informacionin për ngjarjen. Sipas policisë vendore rezultoi se, në vendngjarje përveç dy viktimave ishin dhe Rexhep Hoxha, Valmira Hoxha, Servete Hoxha, Zenel Hoxha, Nafie Hoxha dhe Adem Sadiku. Policia pasi mori deklarimet e dëshmitarëve okularë, arriti në përfundimin se objektiv i kësaj prite ishte vetëm Ram Hoxha, ndërsa mbesa e tij u plagos aksidentalisht. Në vendngjarje u bllokuan në cilësinë e provës materiale 15 gëzhoja model 56, identike me ato që përdoren për automatikun tip Kallashnikov. MESAZHI Disa orë më vonë u shpall në kërkim Hamdi Haklaj. Ram Hoxha kishte lidhje farefisnore me Rasim Lumneshin, i ekzekutuar gjatë atentatit të kryer nga motra e vogël e Haklajve. Me vrasjen e Hoxhës, Hamdiu i kishte çuar një mesazh ish-presidentit Berisha, pasi viktima ishte njëkohësisht dhe mik i familjes së tij. Hamdiu e akuzonte Hoxhën se kishte ndihmuar komandon e cila vrau me snajper Ylli Haklajn dhe ndërmori disa sulme të tjera ndaj kullës së tij. Qysh nga kjo ngjarje silueta e Hamdi Haklajt nuk u shfaq më, deri më 12 mars 2007 kur u arrestua nga agjentët e Interpolit në Goteborg të Suedisë. Urdhëri i arrestit në mungesë për Hamdiun, u lëshua nga gjykata vetëm më 17 maj 2005, gati një vit pas vrasjes së Qafës së Rumikut. Vëllai i madh i Haklajve është duke u gjykuar në mungesë, ashtu si e motra, Zylfija, në Gjykatën e Shkallës së Parë në Tiranë dhe ende nuk është provuar autorësia e tij për vrasjen e Ram dhe Fatmira Hoxhës. Drejtësia suedeze ka refuzuar kërkesën për ekstradim të Hamdi Haklajt të bërë nga shteti shqiptar me motivin se atij i rrezikohet jeta nëse kthehet në atdhe, ku për më tepër është akuzuar politikisht pa u cilësuar fajtor nga gjykata. Pas kësaj ngjarje, policia e Tropojës mori disa denoncime për tentativa që u bën nga persona të armatosur, të cilët synonin të godisnin motrën e madhe të Haklajve, Aishen, drejtoreshë shkolle në Bujan dhe familjen e saj. E detyruar nga këto denoncime Ministria e Brendëshme urdhëroi policinë e Tropojës të merrte masa për të siguruar jetën e Aishe Bashës dhe familjes së saj që banonin në fshatin Dojan. KËRCËNIMI Ndërrimi i pushtetit më 3 korrik 2005 dhe ardhja në krye të vendit e opozitës që

drejtohej nga ish-presidenti Berisha, u kthye në një ogur të keq për të mbijetuarët e Haklajve. Muharrem Haklaj e kishte akuzuar vazhdimisht Berishën si njeriun që qëndronte pas komandove vrasëse të djemëve të tij. Më 19 shtator 2005, vetëm katër ditë pasi qeveria Berisha bëri betimin para presidentit Alfred Moisiu, Muharrem Haklaj nxitoi të merrte arratinë për tu larguar sëbashku me familjen nga kulla e fortifikuar në fshatin Kërnajë të Tropojës. Pavarsisht moshës së thyer, afër të 80-tave dhe sëmundjes së bashkëshortes së tij, plaku i Haklajve mori nipat dhe mbesat jetimë të djemëve të tij të vrarë dhe iku një orë e më parë prej Shqipërisë. Ai e motivoi këtë largim, të detyruar, për ti mbijetuar eleminimit fizik që i kërcënohej jo vetëm atij por dhe fëmijëve të familjes. Ngjarjet që rrodhën pas largimit të Haklajve nga Shqipëria i dhanë plotësisht të drejtë për zgjidhjen që kishte bërë. Plaku i familjes Haklaj tha për median se u largua menjëherë pas formimit të qeverisë Berisha në messhtatorin e vitit 2005. “E dija se çfarë më priste, jo vetëm mua për të gjithë, deri dhe nipat e mbesat e vogla, jetimët e djemëve të vrarë. Duke mos parë rrugëzgjidhje tjetër, vendosa ta braktisja kullën në pleqëri”, tregon Muharremi. SULMET Pak javë pas largimit të pjesës së mbijetuar të familjes Haklaj nga kulla e fortifikuar rrëzë të Shkëlzenit, nisën një seri atentatesh me snajperë dhe mitrolozë të rëndë që synonin të godisnin, personin i cili u la në ruajtje të kullës bashkë me familjen e tij. Më 19 shtator 2005, plaku i Haklajve nënshkroi një kontratë për ruajtjen dhe mirëmbajtjen e kullës me një të afërm të tij, Manush Selivradën, nga fshati Bradushnicë. Selivrada u vendos në kullë sëbashku me familjen, nënën në moshë të thyer, gruan dhe katër fëmijët e vegjël. Pasi u njoftuan për largimin e Haklajve, kundërshtarët e tyre tashmë të mbrojtur dhe nga të sapoardhurit në pushtet, u hodhën në veprim. Fillimisht ata goditën njerëzit e afërt të Haklajve, që i kishin furnizuar me ushqime apo që kujdeseshin për pronat e tyre për të pastruar terrenin para se ti jepnin dorën e fundit kullës së fortifikuar. ANTITANKU Të enjten e 20 tetor 2005, një furgon i dy tregëtarëve të vegjël që udhëtonte në rrugën Bajram Curri-Qafë Morinë u qëllua me antitank dhe mitroloz të lehtë. Ngjarja ndodhi në mbrëmje rreth orës 22.00. Autorët ishin të fshehur pas një bunkeri, në krah të rrugës që të çon për Qafë Morinë, afër fshatit Ahmataj. Ata kishin si objektiv një nga nipat e Haklajve pasi e përzgjodhën pikërisht furgonin e tij, nga tre mjete që po ecnin në autokolonë njëri pas tjetrit. Për fat të mirë predha e antitankut që goditi furgonin, u zhyt poshtë ngarkesës me gështenja, duke u shpëtuar jetën dy tregëtarëve. Më pas, autorët e pritës hapën zjarr me mitroloz të lehtë, por pa ia arritur qëllimit. Lirim Nukshiqi 32 vjeç, u plagos rëndë dhe u dërgua me urgjencë në spitalin e Prishtinës, ndërsa nipi i Haklajve, Blerim Lanaj pati vetëm plagosje të lehtë. Pas këtij atentati nipat e Haklajve u larguan nga Tropoja për ti shpëtuar vdekjes së sigurtë, pasi policia as që e mori mundimin të zbulonte autorët. Përkundrazi, u dha versioni se poshtë gështenjave, pronarët e mjetit kishin shpërthyer aksidentalisht një bombul gazi. ATENTATI Gjashtë javë nga ky atentat u krye një tjetër pritë, këtë radhë në mes të ditës dhe vetëm dy kilometra nga qyteti i Bajram Currit. Më 7 dhjetor 2005, rreth orës 15.30, fuoristrada tip Toyota “Land Kruisser”, me karroceri e ngjyrë të bardhë, ish-pronë e Ylli Haklajt, u godit me breshëri kallashnikovi sapo del nga qyteti i Bajram Currit në drejtim të fshatit Markaj. Atentatori ishte fshehur brënda një tuneli që ndodhet pranë urës së Shudenicës. Në Toyotën e Ylli Haklajt, udhëtonin vjehrri i tij, Gani Zeneli 70 vjeç, me dy djemtë. Në timon ishte djali i madh i Ganiut, Besnik Zeneli, ish-polic i komisariatit të Tropojës, që punonte në zjarrfikëse dhe djali i vogël, 18-vjeçar që kthehej nga gjimnazi. Gani Zeneli ishte administrator i “Bingo Gashi” në qytetin e Bajram Currit, pronë e plakut të familjes, Muharrem Haklaj dhe Petrit Brahës.

Atentatori ka qëlluar një breshëri të tërë mbi Toyotën duke e bërë shosh nga plumbat, por manovrimi i shpejtë i Besnik Zenelit dhe fati bëri që të mos ketë asnjë viktimë. Atentatori ia ka dalë të çajë njërën gomë të Toyotës, por nuk ka mundur t’i afrohet asaj, pasi plaku Gani Zeneli, i është kundërpërgjigjur me një breshëri kallashnikovi nga ndenjësja e pasagjerit. ÇARMATOSJA Pa u zbardhur 9 prilli i vitit 2006, trupat RENEA të mbështetura nga mjete të blinduara rrethuan kullën e Haklajve. Ata hynë në ambjentet e brendëshme të kullës shekullore me një informacion se në banesë ndodheshin Hamdi e Zylfije Haklaj të shpallur në kërkim me vendim të gjykatës. Në banesë ndodhej vetëm Manush Selivrada dhe familja e tij. Gjatë kontrollit trupat RENEA gjetën një arsenal të tërë armësh dhe paisjesh luftarake të djemëve të vrarë të familjes Haklaj. Ata bastisën çdo cep të kullës për ta çarmatosur tërësisht atë. Muharrem Haklaj akuzoi nga jashtë vendit kryeministrin Berisha dhe njerëzit e tij se po kërkonin të hakmerreshin edhe ndaj kullës së braktisur. Disa ditë pas kontrollit në Kullë, u përjashtua nga radhët e policisë së kryeqytetit vajza e motrës së madhe të Haklajve, Arlinda Basha, vetëm pse ishte mbesa e Hamdi e Zylfie Haklajt. Fakti që ajo kishte qenë gjithnjë korrekte në punë, madje sapo kishte fitur testimin për një detyrë më të lartë, nuk i duhej askujt. KULLA E HAKLAJVE RRAFSHOHET ME 70 KILOGRAM EKSPLOZI V E çarmatosur nga forcat RENEA kulla e Haklajve mbeti thjeshtë një objekt po mbrojtje. Por kundërshtarët e tyre e donin atë tërësisht të rrafshuar. Për tia arritur këtij qëllimi ata duhej të largonin më parë Manush Selivradën dhe familjen e tij nga Kulla. Tani ata nuk kishin me frikë se mund të goditeshin nga rojet e kullës, pasi policia u kishte marrë çdo armë që kishte gjetur. Fillimisht Manush Selivrada 46-vjeç, u kërcënua me telefonata anonime të largohej nga kulla se do ta vrisnin. Më pas u qëllua dy herë me snajper. Paraditen e 18 qershorit 2006, rreth orës 10:30 ai u qëllua me snajper nga kodra me pisha pranë kullës. Objektivi i autorëve të sulmit nuk ishte ta vrisnin, por ta trembnin të largohej. Një muaj më vonë më 18 korrik, Manushi u qëllua serish me snajper, në orën 8.00 të mëngjesit. Këtë radhë plumbat i vërshëllyen më afër se herën e parë. Duke parë këmbënguljen e tij për të mos u larguar nga kulla, komando e panjohur vendosi të sulmonte me armë kundërtanke duke rrezikuar seriozisht shfaro-sjen e të gjithë familjes Selivrada. Mesnatën e 24 korrikut 2006, Kulla e Haklajve u godit tre herë me antitank duke i shkaktuar dëme serioze në çatinë e saj. Për fat të mirë nuk pati viktima në njerëz, pasi në momentin që u bë sulmi, ndodheshin tetë persona në banesë dhe mes tyre ishin katër fëmijë. Pas këtij sulmi Manush Selivrada u largua nga kulla duke e lënë atë në mëshirë të fatit, pasi në të kundërt rrezikonte të gjithë familjen e tij. KULLA Një javë pas sulmit me antitank, motra e madhe, Aishja, e vetmja pjestare e familjes Haklaj që vazhdonte të lëviste lirisht, mori disa ustallarë dhe e riparoi çatinë e kullës. Por ky veprim vetëm sa i irritoi njerëzit e komandos që donin ta fshihnin nga faqja e dheut banesën shekullore. Mbrëmjen e të dielës së 13 gushtit 2006 rreth orës 22.00, pesë persona të armatosur dogjën kullën shekullore të familjes Haklaj në fshatin Kërnajë të Tropojës. Ata iu afruan kullës së fortifikuar nga pjesa lindore e saj dhe më pas u ngjitën në murin rrethues duke prerë telin me gjëmba. Të informuar mirë se në kullë nuk ndodhej askush, zjarrvënësit kanë patur problem vetëm rezistencën e katër qenëve të cilët i kanë neutralizuar me mjete rrethanore. Kulla e Haklajve është spërkatur me lëndë djegëse nga themelet deri në çati dhe më pas i është vënë zjarri. Ndërhyrja e zjarrfikëses dy orë më pas ka shpëtuar vetëm odën e pritjes, e cila ndodhej në një godinë njëkatëshe ngjitur me kullën, ndërtuar vitet e fundit. Kjo ishte

hera e dytë që digjej kulla 200 vjeçare e Haklajve. Për herë të parë ajo ishte djegur nga ushtria Austro-Hungareze gjatë Luftës së Parë Botërore RRAFSHIMI Pas këtij sulmi Aishe Basha foli për mediat duke thënë se personat që i vunë zjarrin kullës ishin të mbrojtur nga policia. Ajo fajësoi kryeministrin Berisha se vrasësit e vëllezërve të saj ishin shpërblyer duke u graduar në detyra të rëndësishme në radhët e Policisë së Shtetit. Kundërpërgjigja erdhi flakë për flakë. Më 16 shtator 2006, e njëjta komando vendosi që ta mësynte dhe njëherë kullën e Haklajve, këtë radhë për ti larë hesapet përfundimisht me të. Autorët, që gjithmonë mbetën “të panjohur” për policinë, edhe pse vepronin haptazi, nuk u kursyen kur e minuan atë me 70 kilogram eksploziv. Nuk dihet sa orë i është dashur xhenierit që të realizojë lidhjet e eksplozivit, por nëse e gjithë sasia prej 70 kilogramësh do të ishte ndezur, atëherë nuk dihej çfarë pasojash mund të kishte sjellë për gjithë fshatin e zonën përreth. Vatrat e eksplozivit ishin lidhur në seri por në momentin e shpërthimit disa nga lidhjet janë shkëputur prej tronditjes, duke lënë pa aktivizuar afro 40 kilogram lëndë plasëse. Këtë radhë u rrafshua më shumë se 70 përqind e kullës shekullore dhe fortifikimeve të saj, madje u dëmtua keq dhe kulla e ish-deputetit demokrat Azgan Haklaj që ndodhet pranë saj. Plaku i Haklajve u përgjigj në media, se ai apo nipat e tij, do të ktheheshin serish një ditë, për ta rindërtuar dhe me të fortë se më parë kullën e gurtë në Kërnajë. KATËR DJEMËVE TË VRARË TË HAKLAJVE U DHUNUAN DHE VA RRET PAS VDEKJES Pas çdo rasti policia vetëm bënte matje dhe mundohej ta kalonte ngjarjen pa bujë duke u përpjekur për ti servirur medias versione nga më të pabesueshmet. Reagimi i qeverisë dhe strukturave të shtetit për sulmet e njëpasnjëshme që ndodhnin në Tropojë ishte njëlloj sikur ato të ndodhnin diku në Lindjen e Mesme apo në Afrikë. Asnjëherë të vetme, drejtuesit e Policisë së Shtetit, Ministrisë së Brendëshme, prokurorisë apo qeverisë nuk u prononcuan publikisht për këto akte të rënda kriminale. Çështja Haklaj ishte kthyer në një tabu, dhe gjithëkush që mbante këtë mbiemër duhej të fshihej nga faqja e dheut. Duke përfituar nga indiferenca e çuditshme e qeverisë Berisha dhe strukturave ligjzbatuese të kontrolluara prej saj, komando e kundërshtarëve të Haklajve vendosi ti shkonte deri në fund punës që kishte nisur. Natën e 12 dhjetorit 2006, u sulmuan dhe u dhunuan varret e katër djemëve të vrarë të familjes Haklaj, Shkëlqimit, Fatmirit, Halilit dhe Yllit. Ky akt i pashëmbullt dëshmon qartë se sa thellë ka shkuar urretja në Tropojë. Strukturat e shtetit duke përfshirë deri dhe politikanët më të lartë të dekadës së fundit, të majtë a të djathtë, në mos janë fajtorët kryesorë në atë që ka ndodhur me 150 të vrarët e “Dosjes Tropoja”, janë përgjegjës për mosndëshkimin e vrasësve. Dhjetëra e mbase qindra fëmijë të mbetur jetimë nga atentatet në Tropojë, më shumë sesa nëvojë për përkujdesje, duan drejtësi për prindërit e tyre të vrarë, që seriali i hakmarrjes të mos shkaktojë më viktima të tjera. A do të ndëshkohen ndonjëherë përgjegjësit e vërtetë të “Dosjes Tropoja”? Për momentin duket e pamundur që kjo pyetje të marrë një përgjigje konkrete.

Fatos Nano në qelin e burgut

Feriz Kërnaja, Fatos Nano dhe Nehat Kulla kur ishin në burg

TË PANJOHURAT E NJË KRIMI

Faktet, dyshimet dhe hipotezat të bëjnë të mendosh se vrasja e Azem Hajdarit ka qenë larg të qenit ashtu siç e përshkruan vendimi gjyqësor - një vrasje për hakmarrje. Përfundimi i procesit për këtë krim është një njollë turpi për sistemin tonë të drejtësisë.

Nga Andi Bushati

17.09.2010 Gazeta „EXPRESS“ Prishtinë

Gjatë përkujtimit të përvjetorit të 12’të atentatit vdekjeprurës ndaj Azem Hajdarit, bashkëshortja e tij ka deklaruar se çështja e vrasjes së deputetit të PD’së nuk është zbardhur. Se procesi ka qenë nën trysni politike, në një kohë të vështirë dhe të pamundur për të marrë vendime të drejta dhe prandaj ai duhet rihapur.

Në fakt, që në pranverën e vitit 2002, kur Gjykata e Shkallës së Parë, pas një maratone prej 65 seancash, arriti në përfundimin që provat tregonin se “...vrasja është kryer për motivet e dobëta të hakmarrjes”, të gjithë ata që e kanë ndjekur sadopak këtë çështje, janë ndierë të zhgënjyer. Megjithëse Gjykata kishte zbardhur skenën e krimit, megjithëse ajo kish vënë gishtin mbi atentatorët e vërtetë: Jaho Salihi dhe Fatmir Haklaj, ajo kish neglizhuar një pjesë të rëndësishme të këtij krimi. Kush i kishte shtyrë këta njerëz? Kush kishte përdorur futjen në lojë të rregullave të Kanunit për të kryer një krim të pastër politik?

Dhe këto pikëpyetje, në atë kohë, nuk lindnin vetëm nga deklaratat e përçarta të Sali Berishës, se krimin e kishte urdhëruar Fatos Nano, i cili i kishte takuar vrasësit në rrugën Tiranë-Rinas, ndërsa kthehej nga një takim ndërkombëtar në Lisbonë (vite më pas ai u zëvendësua me Rexhep Meidanin). Ato nuk motivoheshin nga përdorimi i pashembullt që ish-shefi i opozitës i ka bërë çdo historie, për interes të politikave të ditës.

Çdokush që e ka njohur sado pak këtë ngjarje është i bindur se ajo nuk është një histori e thjeshtë hakmarrjeje. Për një mijë e një arsye. Ato kanë të bëjnë, së pari, me intrigat e pafundme për manipulimin e zbardhjes së ngjarjes, që një aparat i tërë propagande vuri në lojë, dhe, së dyti, me mënyrën se si shteti u soll me frymëzimin, me fshehjen e më pas me eliminimin e vrasësve.

Vrasësit e Azemit mund të kishin në thelb një motiv “marrjeje gjaku”, por ai u fry, u nxit, u mbrujt e u mbrojt nga segmente të larta të shtetit.

Ndryshe nuk kish se si të shpjegohet që të gjithë ekzekutorët ishin njerëz me uniforma. Ndryshe nuk shpjegohet sesi Jaho Salihi, i denoncuar menjëherë nga PD’ja, nuk arriti të ndalohej, megjithëse ish-ministri i rendit, Perikli Teta, nxori një urdhër menjëherë për këtë. Por, dyshimet shkojnë edhe më tej. Si është e mundur që vetëm dy javë pas kësaj vrasjeje, nga banka e kursimeve në Tiranë, u dërguan 600 milionë lekë në drejtim të Tropojës, të cilat u vodhën nga të njëjtët njerëz që kishin kryer krimin dhe që kontrollonin realisht këtë provincë problematike të Veriut? Si është e mundur që vetëm pak ditë pas ngjarjes një grua anonime iu paraqit “Gazetës Shqiptare” si nëna e të vrarit së bashku me Azemin, Besnik Ceraj, për të dëshmuar se atentatorët ishin katër vëllezër që ishin larguar në drejtim të Milanos? Natyrisht, pasi e kishte botuar, gazeta e kuptoi që lajmi ishte i rremë, bëri madje edhe përgënjeshtrim më pas, por pyetja që shtrohet është tjetër: vallë ishin kriminelet hakmarrës nga Tropoja aq të zotët dhe aq finë sa të mendonin t’i manipulonin mediat?

Natyrisht, kjo histori manipulimi nuk përfundon këtu. Për një kohë të gjatë u tentua me çdo mjet që të krijohej përshtypja se njeriu i interesuar për vrasjen e Hajdarit ishte vetë kreu i PD’së, Berisha. Shumë vite më pas, ajo që do të përdorej ishte gazeta “Koha Jonë”.

Vëllezërit e Izet Haxhisë, ish-badigardit të Berishës, do ta akuzonin këtë të fundit si organizator të krimit. Ata pretendonin se Berisha po mundohej të fajësonte për këtë krim familjen Haxhia, pasi ai donte të eliminonte njërin prej tyre, Izetin, që i dinte shumë sekrete, përfshirë edhe urdhrat për të hedhur në erë shtylla tensioni në vitet pas humbjes së pushtetit.

Por, kjo anë propagandistike është ana më pak kriminale në strategjinë e atyre që nxitën vrasjen e Azem Hajdarit. Ana më e errët është ajo e përgatitjes së krimit dhe më pas e mosarrestimit nga policia, me qëllim zhdukjen dhe eliminimin e atentatorëve.

Kështu siç kanë pohuar vetë edhe ish-ministri i Rendit, Perikli Teta, edhe ish-shefi i SHIK’ut, Fatos Klosi, të gjithë e dinin që Azemit po i përgatitej një atentat. Madje, në zyrat e tyre gjendej muaj më parë një pohim i Fatmir Haklajt, se Hajdari do të vritej së bashku me nëntë vetë të tjerë për një hakmarrje të vjetër. Pyetja është: ç’bëri shteti për ta mbrojtur? Asgjë. Ndërkohë që segmente të tij bënë shumë. Në mënyrë të pashpjegueshme, një prej vëllezërve Haxhia dhe një prej vëllezërve Haklaj, pjesëmarrës në vrasje, u liruan vetëm pak ditë përpara krimit nga gjykata e Gramshit, megjithëse ata akuzoheshin për trafik armësh.

Por, edhe pas atentatit të 12 shtatorit 1998, dyshimet vazhdojnë. Megjithëse ishin të gjithë me mandate të mëparshme arresti, dikush për vrasje e dikush për përdhunim, vrasësit e Azem Hajdarit u bë ç’ish e mundur të mos arrestoheshin. Sepse për të humbur gjurmët, ata duhet të zhdukeshin. Më 4 gusht të vitit 1999, Fatmir Haklajt iu bë një atentat me mina të telekomanduara. Ai shpëtoi për mrekulli. U dërgua urgjent në spitalin ushtarak në Tiranë dhe kur u bë më mirë - nuk u arrestua. Megjithëse kërkohej edhe për një vrasje tjetër, ai u la i lirë me kusht. Sepse - absurditeti më i madh! - ai vuri si garanci pasurore kullën e tij në Tropojë. Vetëm tre muaj më pas, ai do të vritej në një atentat në fshatin Bujan të Tropojës, përpara shtëpisë së Jaho Salihit. Edhe ky i dyti do të mbetej i plagosur në këtë ngjarje të 4 nëntorit 1999, por megjithëse qëndroi disa ditë në spital, dhe megjithëse kërkohej edhe për një krim përdhunimi, ai do të largohej i lirë nga shtrati i kurimit.

Janë të gjitha këto fakte, dyshime dhe hipoteza që të bëjnë të mendosh se vrasja e Azem Hajdarit ka qenë larg të qenit ashtu siç e përshkruan vendimi gjyqësor - një vrasje për hakmarrje. Përfundimi i procesit për këtë krim është një njollë turpi për sistemin tonë të drejtësisë. Ndaj, bashkëshortja e tij ka të drejtë kur thotë sot se ai duhet të rihapet. Jo më për të gjetur vrasësit me pagesë, por për të shkuar te frymëzuesit e tyre. Ai proces duhet rihapur, jo vetëm për të vënë drejtësinë për një çështje. Jo vetëm për të kuptuar historinë e vërtetë të vrasjes së Azemit. Por edhe për të zhbërë një precedent, atë të pushtetarëve që gatuajnë krimin dhe që dalin gjithnjë pa lagur. Sepse ndërkohë që ne sot flasim për gjyqin e mbyllur të vrasjes së Hajdarit, në aulat e drejtësisë shqiptare, po zhvillohet në të njëjtën mënyrë një proces i ngjashëm, ai i Gërdecit. Ku fjala “hakmarrje” është zëvendësuar me fjalën “incident teknik” dhe ku frymëzuesit si gjithmonë po mbeten jashtë. Prandaj, qoftë për hir të së tashmes, qoftë, dhe të së ardhmes, procesi i vrasjes së Azemit, duhet rihapur.