DOTACJE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO ... - … · Wykaz stosowanych skrótów, skrótowców i pojęć ustawa o NIK Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli1

MARZEC 2 01 1

Informacja o wynikach kontroli

DOTACJE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO NA ZADANIA ZLECONEPODMIOTOM NIEZALICZANYM DO SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

KAP.430.005.2015Nr ewid. 219/2015/P/15/005/KAP

DEPARTAMENT ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

MISJĄNajwyższej Izby Kontroli jest dbałość o gospodarność i skuteczność w służbie publicznej dla Rzeczypospolitej Polskiej

WIZJĄNajwyższej Izby Kontroli jest cieszący się powszechnym autorytetem najwyższy organ kontroli państwowej, którego raporty będą oczekiwanym i poszukiwanym źródłem informacji dla organów władzy i społeczeństwa

Najwyższa Izba Kontroliul. Filtrowa 57

02-056 WarszawaT/F +48 22 444 50 00

www.nik.gov.pl

Spis t reśc i

Dyrektor

Departamentu Administracji Publicznej:

Bogdan Skwarka

Akceptuję:

Mieczysław Łuczak

Wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli

Zatwierdzam:

Krzysztof Kwiatkowski

Prezes Najwyższej Izby Kontroli

Warszawa, dnia

Spis t reśc i

1. ZAŁOŻENIA KONTROLI ....................................................................................................................5

2. PODSUMOWANIE WYNIKÓW KONTROLI ..................................................................................72.1. Ogólna ocena kontrolowanej działalności .....................................................................................72.2. Synteza wyników kontroli .....................................................................................................................72.3. Uwagi i wnioski ...................................................................................................................................... 11

3. WAŻNIEJSZE WYNIKI KONTROLI ............................................................................................... 133.1. Organizacja przez jednostki samorządu terytorialnego

współpracy z organizacjami pozarządowymi ............................................................................ 133.2. Zlecanie zadań publicznych organizacjom pozarządowym ................................................. 173.3. Rozliczanie udzielonych dotacji, w tym wywiązywanie się z obowiązku kontroli

i oceny realizacji zleconych zadań .................................................................................................. 253.4. Wykonywanie zleconych zadań publicznych przez organizacje pozarządowe ............. 28

3.4.1. Spełnianie wymogów ubiegania się o realizację zadania ...........................................293.4.2. Realizacja zadań zleconych i osiąganie zakładanych efektów ..................................303.4.3. Realizacja obowiązku sprawozdawczego .........................................................................323.4.4. Opinie organizacji pozarządowych o współpracy

z jednostkami samorządu terytorialnego .........................................................................32

4. INFORMACJE DODATKOWE ........................................................................................................ 34

5. ZAŁĄCZNIKI ....................................................................................................................................... 36

Zdjęcie na okładce: © ar130405 – Fotolia.com

Wyk az stosowanych sk rótów, sk rótowców i pojęć

ustawa o NIK Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli1

udpp Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie2 (w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach (Dz. U. z 2015 r., poz. 1339), tj. przed 9 listopada 2015 r.)

ufp Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych3

ustawa o rachunkowości Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości4

rozporządzenie MPiPS w sprawie wzoru oferty

i ramowego wzoru umowy lub rozporządzenie MPiPS

z 15 grudnia 2010 r.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie wzoru oferty i ramowego wzoru umowy dotyczących realizacji zadania publicznego oraz wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania5

jst jednostka samorządu terytorialnego

BIP Biuletyn Informacji Publicznej

organizacje pozarządowe

rozumie się przez to organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 2 pkt 6 ufp)

regranting mechanizm wskazany w art. 16 ust. 7 udpp, w ramach którego środki otrzymane w formie dotacji przez jeden podmiot są – także w formie dotacji – przekazywane innym podmiotom

roczny program współpracy

rozumie się przez to roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 udpp (art. 5a ust. 1 udpp)

wieloletni program współpracy

rozumie się przez to wieloletni program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 udpp (art. 5a ust. 2 udpp)

rada działalności pożytku publicznego

rozumie się przez to Wojewódzką Radę Działalności Pożytku Publicznego, o której mowa w art. 41a ust. 1 udpp lub Gminną/Powiatową Radę Działalności Pożytku Publicznego, o której mowa w art. 41e ust. 1 udpp

6 7 8 9 10

1 Dz. U. z 2015 r., poz. 1096.

2 Dz. U. z 2014 r., poz. 1118 ze zm.

3 Dz. U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.

4 Dz. U. z 2013 r., poz. 330 ze zm.

5 Dz. U. z 2011 r. Nr 6, poz. 25.

5

Z A Ł O Ż E N I A K O N T R O L I1 Temat i numer kontroli

Dotacje jednostek samorządu terytorialnego na zadania zlecone podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych – P/15/005.

Uzasadnienie podjęcia kontroli

Kontrola została podjęta z inicjatywy własnej Najwyższej Izby Kontroli. Uzasadnieniem podjęcia kontroli było wysokie ryzyko przekazywania przez jednostki samorządu terytorialnego podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych środków publicznych na realizację zadań własnych jst, z naruszeniem przestrzegania zasad i mechanizmów udzielania dotacji określonych w udpp oraz ustawie o finansach publicznych, nierealizowania obowiązku kontroli wykonywania tych zadań, a także nierzetelnego ich rozliczania. Po stronie podmiotów otrzymujących dotacje występuje ryzyko nieprawidłowej realizacji zleconych zadań, nieosiągnięcia zakładanych efektów, nieprawidłowości w rozliczeniu realizowanych zadań.

Cel kontroli

Celem kontroli była ocena prawidłowości udzielania i rozliczania przekazanych przez jednostki samorządu terytorialnego dotacji celowych podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych na cele związane z realizacją zadań zleconych, a w szczególności:

� zorganizowania współpracy z organizacjami pozarządowymi polegającej w szczególności na zlecaniu zadań publicznych w trybie konkursowym i pozakonkursowym, w tym przekazywania środków publicznych organizacjom pozarządowym na realizację tych zadań,

� rzetelności dokonywania rozliczeń udzielonych dotacji, w tym wywiązanie się z obowiązku kontroli i oceny realizacji zleconych zadań.

W podmiotach niezaliczanych do sektora finansów publicznych celem kontroli była ocena prawidłowości i efektywności realizacji zleconych zadań publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem spełnienia wymogów ubiegania się o realizację tych zadań, prawidłowości realizacji umów i osiągania zakładanych efektów oraz wywiązania się przez te podmioty z obowiązku sprawozdawczego.

Organizacja i zakres kontroli

Kontrolę przeprowadzono w 24 jednostkach6:

� w czterech urzędach marszałkowskich (województwa mazowieckiego, małopolskiego, śląskiego i wielkopolskiego) i w czterech urzędach miejskich (Miasta Stołecznego Warszawy, Miasta Krakowa, Katowic oraz Poznania) – na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o NIK, z uwzględnieniem kryteriów określonych w art. 5 ust. 2 ww. ustawy, tj. pod względem legalności, gospodarności i rzetelności;

� w szesnastu organizacjach pozarządowych realizujących zadania zlecone (po dwóch wytypowanych w trakcie kontroli w ww. urzędach) – na podstawie art. 2 ust. 3 pkt 1 ustawy o NIK, z uwzględnieniem kryteriów określonych w art. 5 ust. 3 ww. ustawy, tj. pod względem legalności i gospodarności.

6 Sposób doboru jednostek do kontroli został opisany w pkt 4 niniejszej Informacji.

6

Z A Ł O Ż E N I A K O N T R O L I

Badaniami kontrolnymi objęto okres od 1 stycznia 2013 r. do 30 czerwca 2015 r. (a także działania wcześniejsze i późniejsze do czasu zakończenia kontroli w sytuacji gdy pełny cykl realizacji poszczególnych zadań objętych szczegółowym badaniem wykracza poza powyższe ramy czasowe). Wykaz jednostek objętych kontrolą stanowi załącznik nr 3 do Informacji.

Czynności kontrolne przeprowadzono w okresie od 1 lipca do 23 października 2015 r.

7

P O D S U M O W A N I E W Y N I K Ó W K O N T R O L I2 2.1 Ogólna ocena kontrolowanej działalności7

Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, funkcjonowanie systemu zlecania zadań publicznych, zarówno w zlecających te zadania jednostkach samorządu terytorialnego, jak i w organizacjach pozarządowych, które realizowały zlecone zadania wykorzystując przekazane dotacje.

NIK stwierdziła, że w jednostkach samorządu terytorialnego współpraca z organizacjami pozarządowymi w kontrolowanym zakresie została zorganizowana poprawnie. Stwierdzone w tym obszarze nieliczne nieprawidłowości nie ograniczały organizacjom pozarządowym uczestnictwa w realizacji zadań na rzecz zaspokajania potrzeb lokalnych społeczności w różnych dziedzinach życia społecznego.

Większość ujawnionych przez NIK nieprawidłowości wystąpiła na etapie zlecania i rozliczania zadań. Polegały one przede wszystkim na:

− niestosowaniu jednolitych mechanizmów weryfikacji bezstronności członków komisji konkursowych,

− opieszałym zawieraniu umów o dotacje,

− nierzetelnym weryfikowaniu przedkładanych przez beneficjentów rozliczeń z udzielonych dotacji,

− nieegzekwowaniu należności z tytułu odsetek od kwot zwróconych nieterminowo,

− niewystarczającej kontroli wykonania zadań przez beneficjentów w ich siedzibach lub w miejscu realizacji zadania.

W działaniach organizacji pozarządowych, nieprawidłowości wystąpiły głównie w zakresie ewidencjonowania i rozliczania poniesionych wydatków. Ewidencja księgowa realizowanych zadań publicznych była prowadzona przez większość objętych kontrolą organizacji pozarządowych z naruszeniem przepisów ustawy o rachunkowości. Było to spowodowane m.in. niedostateczną kontrolą ze strony zleceniodawcy.

Podmioty udzielające dotacji poinformowały NIK o realizacji większości wniosków sformułowanych w wystąpieniach pokontrolnych, zwłaszcza w zakresie usprawnienia systemu kontroli zarządczej w obszarze udzielanych dotacji, co stworzy warunki do bardziej skutecznego nadzoru nad rozliczaniem zadań zleconych organizacjom pozarządowym.

NIK stwierdziła, że wszystkie objęte kontrolą organizacje pozarządowe osiągnęły efekty wskazywane w umowach dotyczących dotacji na wykonanie zadań zleconych przez jednostki samorządu terytorialnego.

2.2 Synteza wyników kontroli

Zorganizowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi

Objęte kontrolą jednostki samorządu terytorialnego w zdecydowanej większości podejmowały działania w celu zorganizowania w sposób właściwy współpracy z organizacjami pozarządowymi. Dominującą formą współpracy było zlecanie zadań publicznych do realizacji. W szczególności:

� W 7 z 8 jednostek skorzystano z możliwości wynikającej z art. 41a i 41e udpp tworząc rady działalności pożytku publicznego. [str. 13]

7 Kontrolowane jednostki oceniono wg 3-stopniowej skali ocen stosowanej w NIK (pozytywna; pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości; negatywna) albo dla lepszego odzwierciedlenia ustaleń kontroli, zastosowano ocenę opisową.

8

P O D S U M O W A N I E W Y N I K Ó W K O N T R O L I

� We wszystkich jednostkach tryb konsultowania projektów aktów prawa miejscowego z organizacjami pozarządowymi, w dziedzinach dotyczących ich działalności statutowej, a także radami działalności pożytku publicznego, został określony w stosownych uchwałach (wymóg art. 5 ust. 5 udpp) oraz w szczegółowych uregulowaniach wewnętrznych. W okresie objętym kontrolą konsultacjom poddano łącznie 449 projektów aktów prawa miejscowego. [str. 14]

� Stosownie do wymogów określonych w art. 5a ust. 1 udpp, organy stanowiące kontrolowanych jst uchwaliły roczne programy współpracy z organizacjami pozarządowymi. W trzech przypadkach8 skorzystano także z możliwości uchwalenia wieloletnich programów współpracy. We wszystkich kontrolowanych jednostkach przy tworzeniu programów współpracy stosowano się do wynikających z udpp zasad, zapewniając partnerskie i jawne warunki prac nad tworzeniem programów. Wszystkie uchwalone programy współpracy zawierały wymagane w udpp elementy. [str. 15]Dwie jednostki9 nie dotrzymały wynikającego z art. 5a ust. 1 udpp terminu uchwalenia rocznego programu współpracy. Opóźnienia (odpowiednio 4 i 22 dni) tłumaczono wyborami do samorządów oraz zgłaszaniem na sesji organu stanowiącego poprawek do przedłożonego projektu programu. [str. 15–16]

W 3 jednostkach10 nie dotrzymano terminu (o którym mowa w art. 5a ust. 3 udpp) przedłożenia sprawozdania z realizacji programu współpracy za rok poprzedni organowi stanowiącemu (opóźnienie 116 i 19 dni) lub terminu publikacji tego dokumentu w BIP (opóźnienie 67 dni). Tłumaczono to głównie przeoczeniem lub dużym obciążeniem pracy pracowników urzędów. [str. 16]

Zlecanie zadań publicznych organizacjom pozarządowym

Organizacje pozarządowe złożyły w kontrolowanych jst łącznie 26 659 ofert realizacji zadań publicznych. Z liczby tej 23 219 ofert zostało rozpatrzonych w ramach 616 otwartych konkursów, natomiast 3 440 w trybie pozakonkursowym. W wyniku konkursów wybrano 10 653 oferty (45,9% ofert złożonych) zawierając łącznie 10 483 umowy. Poza konkursem wybrano 1 670 ofert (48,5% ofert złożonych) zawierając ogółem 1 636 umów. Szczegółowym badaniem objęto 163 konkursy (26,5% konkursów ogłoszonych) oraz 134 postępowania pozakonkursowe zakończone zawarciem umów (8,7% umów).

Badanie wykazało, że: � We wszystkich kontrolowanych jednostkach, stosownie do art. 15 ust. 2b i ust. 2d udpp,

w komisjach konkursowych opiniujących oferty zapewniono udział zarówno przedstawicieli organów wykonawczych jst jak i osób wskazanych przez organizacje pozarządowe. [str. 18]

� W 5 jednostkach wystąpiły nieprawidłowości w organizacji i przebiegu konkursów ofert na realizację zadań publicznych, tj.: w jednej jednostce11 niezgodnie z art. 13 ust. 5 udpp ogłoszono dwa konkursy przed przekazaniem projektu uchwały budżetowej organowi stanowiącemu,

8 Dotyczy: Sejmiku Województwa Małopolskiego i Śląskiego oraz Rady Miasta Krakowa.

9 Województwo Wielkopolskie i Kraków.

10 Województwo Śląskie, Województwo Wielkopolskie i Warszawa.

11 Kraków.

9


w jednej jednostce12 wbrew art. 13 ust. 3 pkt 3 udpp nie zamieszczono ogłoszenia o konkursie na stronie internetowej urzędu, w 2 jednostkach13 nieprawidłowo weryfikowano (w 17 na 36 postępowań konkursowych) bezstronność członków komisji konkursowych, natomiast w 2 jednostkach14 nierzetelnie dokonano oceny 27 z 32 objętych badaniem ofert. [str. 18–19]

� We wszystkich objętych kontrolą jednostkach ogłoszenia o wynikach konkursów ofert zawierały informacje, o których mowa w art. 15 ust. 2h pkt 1–3 udpp, natomiast w jednej z nich15 nie dopełniono wszystkich wymagań odnośnie publikacji ogłoszenia (brak ogłoszeń w BIP, w siedzibie organu w miejscu przeznaczonym na ogłoszenia oraz na stronie internetowej urzędu). [str. 20]

� We wszystkich kontrolowanych jednostkach prawidłowo postępowano przy rozpatrywaniu i zlecaniu zadań publicznych w trybie pozakonkursowym, każdorazowo rozpatrując celowość zlecenia w tym trybie i uwzględniając określone w art. 19a ust. 1 oraz ust. 7 udpp warunki dotyczące terminu realizacji oraz wysokości finansowania lub dofinansowania zadań. W jednej jednostce16 wystąpiły opóźnienia w publikowaniu ofert. [str. 23]

� We wszystkich kontrolowanych jednostkach umowy zostały zawarte w formie pisemnej (art. 16 ust. 2 udpp) z uwzględnieniem wymagań wzorcowych określonych w rozporządzeniu MPiPS z dnia 15 grudnia 2010 r. W przypadku umów zawartych w trybie pozakonkursowym uwzględniano termin na zgłaszanie uwag do ofert oraz obowiązek ich rozpatrzenia (art. 19a ust. 5 w zw. z ust. 4 udpp). [str. 23]

W 4 jednostkach wystąpiły nieprawidłowości dotyczące: ustalenia w umowie kar umownych w wysokości powyżej maksymalnej kwoty określonej przepisami (w jednej jednostce17), niejednolitego podawania w umowach terminu rozpoczęcia realizacji zadania (w jednej jednostce18), a także opieszałego zawierania umów (w 2 jednostkach19). [str. 21–22]

Rozliczenia udzielonych dotacji, w tym wywiązywanie się z obowiązku kontroli i oceny realizacji zleconych zadań

Objęte kontrolą jst przekazały na realizację zawartych umów dotacje w kwocie 596,2 mln zł, z tego 585,5 mln zł na umowy zawarte w wyniku konkursów oraz 10,7 mln zł na umowy pozakonkursowe. Szczegółowym badaniem w zakresie prawidłowości rozliczenia środków z dotacji objęto próbę 280 umów zakończonych w okresie objętym kontrolą.

Kontrola wykazała, że:

� Prowadzona we wszystkich kontrolowanych jednostkach ewidencja księgowa spełniała wymogi określone w przepisach o rachunkowości. Umożliwiała ona ustalenie kwot przekazanych beneficjentom oraz uznanych za wykorzystane i rozliczone, jak również kwot zwróconych jako niewykorzystane lub wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem. Operacje finansowe dotyczące dotacji były ujmowane w księgach prawidłowo. [str. 25]

12 Województwo Wielkopolskie.

13 Katowice i Województwo Wielkopolskie.

14 Poznań i Województwo Mazowieckie.

15 Województwo Wielkopolskie.

16 Województwo Śląskie.

17 Katowice.

18 Poznań.

19 Województwo Wielkopolskie i Województwo Mazowieckie.

10


� Wszystkie kontrolowane jednostki przekazały dotacje w terminach i wysokościach określonych w umowach. Zmiany w 52 umowach (18,6% badanych), dotyczące głównie harmonogramów realizacji zadań, przesunięć wydatków między pozycjami kosztorysów oraz terminów przekazywania transz dotacji, nie naruszały zasad uczciwej konkurencji i jawności postępowania przy zlecaniu zadań publicznych, o których mowa w udpp. W jednym przypadku20 nie dopełniono – wynikającego z postanowień umownych oraz z art. 16 ust. 2 uddp – obowiązku pisemnego dokonywania zmian, zawierając aneks do umowy ex post, tj. po faktycznym dokonaniu zmian zakresu dotowanego zadania. [str. 26]

� W trzech jednostkach21 nie egzekwowano skutecznie wynikającego z art. 18 ust. 1 udpp obowiązku terminowego sporządzenia i przedłożenia sprawozdania z wykonania zadania publicznego ograniczając się wyłącznie do upomnień telefonicznych. [str. 26]

� W 6 jednostkach wystąpiły nieprawidłowości w rozliczaniu dotacji polegające na: nieegzekwowaniu należnych odsetek od nieterminowo zwróconych dotacji (dwie jednostki22), nieterminowym zatwierdzaniu przedkładanych przez beneficjentów rozliczeń z udzielonych dotacji (jedna jednostka23), nierzetelnym weryfikowaniu prawidłowości złożonych sprawozdań (dwie jednostki24) oraz niedokumentowaniu lub nierzetelnym dokumentowaniu kontroli udzielonych dotacji (jedna jednostka25). [str. 26–27]

� Objęte kontrolą jednostki zapewniły sobie formalno-prawne możliwości kontroli beneficjentów dotacji, w szczególności wprowadzając do umów postanowienia o możliwości prowadzenia u nich kontroli i oceny prawidłowości realizacji zadań zleconych, zarówno w toku realizacji jak i po ich zakończeniu. W praktyce jednak działania kontrolne realizowane były głównie poprzez weryfikację końcowych sprawozdań z wykonania zadań. W 5 jednostkach26 tylko w niewielkim stopniu korzystano z możliwości przeprowadzenia kontroli u zleceniobiorcy lub w miejscu realizacji zadania, natomiast w jednej jednostce27 takich kontroli nie przeprowadzono w ogóle. [str. 28]

Wykonywanie zleconych zadań publicznych przez organizacje pozarządowe

� Wszystkie objęte kontrolą organizacje pozarządowe spełniały wymogi do ubiegania się o uzyskanie dotacji z budżetu jst na realizację zadań zleconych. Posiadały one podmiotowość, o której mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 udpp, a także prowadziły działalność pożytku publicznego w sferach zadań publicznych określonych w ustawie (art. 4 ust. 1 udpp) oraz w zakresie zadań organu jst zlecającego zadanie. [str. 30]

� Ewidencja księgowa realizowanych zadań publicznych była prowadzona przez 10 z 16 objętych kontrolą organizacji pozarządowych z naruszeniem przepisów ustawy o rachunkowości. Stwierdzono w szczególności: w jednej jednostce28 brak wyodrębnienia w ewidencji środków

20 Warszawa.

21 Katowice, Województwo Wielkopolskie i Warszawa.

22 Katowice i Województwo Śląskie.

23 Województwo Małopolskie.

24 Poznań i Województwo Wielkopolskie.

25 Warszawa.

26 Katowice, Województwo Śląskie, Województwo Małopolskie, Poznań i Warszawa.

27 Województwo Mazowieckie.

28 Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej.

11


z otrzymanej dotacji (art. 16 ust. 5 udpp), w 4 jednostkach29 brak lub niezatwierdzenie dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości (art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości), w 6 jednostkach30 nieprowadzenie ksiąg na bieżąco, w sposób rzetelny, sprawdzalny i bezbłędny (art. 24 ustawy o rachunkowości), w 7 jednostkach31 sporządzanie dowodów księgowych z naruszeniem art. 20 i 21 ustawy o rachunkowości. [str. 31–32]

� We wszystkich objętych kontrolą organizacjach pozarządowych osiągnięto zakładane w umowach cele zleconych zadań. Kontrolowani w większości przypadków przestrzegali warunków określonych w umowach i wydatkowali środki z dotacji zgodnie z celem, na jaki je uzyskano. W jednym przypadku32, wydatkowano 34,2 tys. zł niezgodnie z przeznaczeniem. W jednym przypadku33 wydatkowano kwotę 302,1 tys. zł, przed pisemną zmianą umowy, na cele nieujęte w pierwotnym kosztorysie zadania, co było niezgodne z art. 16 ust. 2 udpp oraz § 20 ust. 1 i 2 umowy dotacji. [str. 31]

� Sprawozdania większości kontrolowanych organizacji pozarządowych były sporządzone zgodnie ze wzorem określonym w rozporządzeniu MPiPS z 15 grudnia 2010 r. Wykazane w nich dane odpowiadały ewidencji księgowej i stanowi faktycznemu i zostały złożone w terminach określonych w umowach dotacji. W 4 organizacjach34 dane wykazane w sprawozdaniach były niezgodne z ewidencją księgową, co w większości przypadków było skutkiem nieprawidłowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. [str. 32]

2.3 Uwagi i wnioski

1. Kontrola wykazała, że tylko 3 z 8 kontrolowanych jst skorzystały z ustawowej możliwości uchwalenia wieloletniego programu współpracy z organizacjami pozarządowymi. Jednocześnie powszechna była praktyka zawierania przez kontrolowane jednostki umów wieloletnich na realizację publicznych zadań zleconych. NIK zwraca uwagę, że w przypadku zawierania tego rodzaju umów zasadne byłoby posiadanie przez jst programu wieloletniego, który pozwoliłby zbudować przejrzyste zasady współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie wykonywania przez nie zadań publicznych przez okres dłuższy niż rok, a także sprzyjałby racjonalnemu planowaniu zadań publicznych zlecanych tym podmiotom.

2. Szeregu stwierdzonym nieprawidłowościom przy ocenie i wyborze ofert, mogłyby przeciwdziałać odpowiednie mechanizmy kontroli i nadzoru, takie jak składanie oświadczeń przez wszystkich członków komisji dokonującej oceny ofert, przyjęcie jasnych i jednoznacznych kryteriów oceny, bieżący nadzór pracowników wyższego szczebla nad prawidłowością realizacji obowiązków

29 Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej w Warszawie, Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych „Pro Familia”, Fundacja Transatlantyk, Stowarzyszenie Otwarte Serca Dzieciom.

30 Fundacja Krystyny Jandy na Rzecz Kultury, Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej, Szkolny Związek Sportowy Warszawy i Województwa Mazowieckiego, Fundacja Transatlantyk, Stowarzyszenie Ludzi z Epilepsją, Niepełnosprawnych i Ich Przyjaciół „Koniczynka”, Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych „Pro Familia”.

31 Fundacja Krystyny Jandy na Rzecz Kultury, Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej, Szkolny Związek Sportowy Warszawy i Województwa Mazowieckiego, Wielkopolskie Stowarzyszenie Sportowe, Fundacja Transatlantyk, Stowarzyszenie Ludzi z Epilepsją, Niepełnosprawnych i Ich Przyjaciół „Koniczynka”, Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych „Pro Familia”.

32 Fundacja Transatlantyk.

33 Fundacja Krystyny Jandy na Rzecz Kultury.

34 Stowarzyszenie Ludzi z Epilepsją, Niepełnosprawnych i Ich Przyjaciół „Koniczynka”, Fundacja Transatlantyk, Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej, Stowarzyszenie Otwarte Serca Dzieciom.

12


przez pracowników przygotowujących i przeprowadzających postępowania, czy też objęcie w większym stopniu audytem i kontrolą wewnętrzną zadań w zakresie przyznawania i rozliczania dotacji.

Stąd też zdaniem NIK, w każdej jednostce samorządu terytorialnego udzielającej dotacji niezbędnym jest wprowadzenie odpowiednich i dobrze udokumentowanych mechanizmów kontroli, zwłaszcza w zakresie prawidłowego i zgodnego z ustawą o rachunkowości ewidencjonowania i rozliczania dotacji. Będzie to sprzyjać zapewnieniu transparentności i bezstronności postępowania przy zlecaniu podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych zadań publicznych finansowanych ze środków dotacji.

3. Zdaniem NIK należy dążyć do eliminowania w jednostkach samorządu terytorialnego przypadków przewlekłego zawierania umów na realizację zadań. Narusza to bowiem zasadę określoną w art. 15 ust. 4 udpp, zgodnie z którą umowy powinny być zawierane bez zbędnej zwłoki. Stwarza to również ryzyko nieefektywnego wykorzystania środków zaplanowanych na finansowanie zadań publicznych w formie dotacji, w tym z uwagi na ryzyko krótszego czasu na realizację zadania i związaną z tym możliwość jego nieukończenia lub niższą jakość rezultatów jak również późniejsze uzyskanie efektów zaangażowanych środków. Niezależnie od przypadków opieszałości działań ze strony jednostek samorządu terytorialnego NIK zwraca uwagę, że częstą przyczyną opóźnień w zawieraniu umów jest długotrwała aktualizacja ofert przez wyłonione w wyniku konkursu organizacje pozarządowe. Sprzyja temu brak stosownych uregulowań prawnych, zobowiązujących potencjalnych zleceniobiorców zadań do uzupełniania bądź aktualizacji ofert w terminie, umożliwiającym rozpoczęcie realizacji zadania w zakładanym w ofercie harmonogramie. Stąd też, zdaniem NIK, wewnętrzne procedury powinny przewidywać mechanizmy mające na celu, zarówno w interesie zleceniodawcy jak i zleceniobiorcy, jak najszybsze rozpoczęcie realizacji zlecanych zadań, takie jak jednoznaczne określenie terminu nadesłania uzupełnień i dokumentów niezbędnych do podpisania umów w terminach umożliwiających realizację przez jednostkę wymogu zawarcia umów.

4. W ocenie NIK, dla zapewnienia, że zlecone zadania publiczne realizowane są zgodnie z zawartymi umowami i przepisami prawa, niezbędne jest, oprócz weryfikacji składanych sprawozdań końcowych (lub częściowych) z wykonania tych zadań, prowadzenie kontroli w miejscu realizacji zadania i/lub siedzibie zleceniobiorcy. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami u beneficjentów dotacji, zachodzi konieczność zintensyfikowania przez jst działań kontrolnych w trakcie realizacji zadań, w szczególności kontroli finansowych, które będą eliminować błędy w prowadzonej przez beneficjentów ewidencji i poprawią rozliczalność przyznanych środków z dotacji. Wprawdzie przepis art. 17 w brzmieniu po nowelizacji udpp obowiązującej od dnia 9 listopada 2015 r., traktuje fakultatywnie dokonywanie kontroli i oceny realizacji zadania zleconego przez organy administracji publicznej, to jednak, zdaniem NIK jest ona niezbędna dla zagwarantowania optymalnego wykorzystania środków publicznych.

5. Jako dobrą praktykę jednostek samorządu terytorialnego, należy zdaniem NIK wskazać określanie w programach współpracy mierników oceny ich realizacji. Wyznaczanie tych mierników może korzystnie wpłynąć m.in. na rzetelność oceny założeń współpracy określonych w programach, skuteczność monitoringu wykonania zleconych zadań publicznych oraz rzetelność ich rozliczania. Dlatego takie rozwiązanie należy zarekomendować do zastosowania we wszystkich jednostkach zlecających realizację zadań publicznych organizacjom pozarządowym.

W A Ż N I E J S Z E W Y N I K I K O N T R O L I3

13

3.1 Organizacja przez jednostki samorządu terytorialnego współpracy z organizacjami pozarządowymi

Rady działalności pożytku publicznego

Zgodnie z art. 41a ust. 1 udpp, marszałek województwa na wspólny wniosek co najmniej 50 organizacji pozarządowych prowadzących działalność na terenie województwa, mógł utworzyć Wojewódzką Radę Działalności Pożytku Publicznego, jako organ konsultacyjny i opiniodawczy, zwaną dalej „Radą Wojewódzką”.

Zgodnie z art. 41e ust. 1 i 2 udpp, w powiecie lub w gminie mogła być utworzona odpowiednio Powiatowa lub Gminna Rada Działalności Pożytku Publicznego, jako organ konsultacyjny i opiniodawczy, zwana dalej odpowiednio „Radą Powiatową” lub „Radą Gminną”. Radę Powiatową lub Radę Gminną mógł utworzyć organ wykonawczy właściwej jednostki samorządu terytorialnego na wniosek organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, prowadzących działalność odpowiednio na terenie powiatu lub gminy.

Ustalono, że rady działalności pożytku publicznego utworzono w siedmiu z ośmiu skontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego. Marszałek Województwa Śląskiego nie utworzył rady z uwagi na brak stosownych wniosków organizacji pozarządowych prowadzących działalność na terenie województwa. Tryb powoływania członków rad, ich organizację oraz zakres działania każdorazowo określano w uchwałach organów stanowiących jednostek. W skład utworzonych rad – zgodnie z postanowieniami uchwał – wchodzili: w gminach przedstawiciele organów stanowiących i wykonawczych oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych z terenu gminy, a w województwach samorządowych przedstawiciele wojewodów, sejmików i marszałków oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych z terenu województwa.

Inicjatywy lokalne

Zgodnie z art. 19b ust. 1 udpp, mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego mogą złożyć do tej jednostki wniosek o realizację zadania publicznego bezpośrednio bądź za pośrednictwem organizacji pozarządowej. Organ stanowiący jednostki określa tryb i szczegółowe kryteria oceny wniosków o realizację zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej (art. 19c ust. 1 udpp).

Kontrola wykazała, że w pięciu35 z ośmiu kontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego organy stanowiące podjęły uchwały, w których określono tryb i szczegółowe kryteria oceny wniosków o realizację zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej. Wnioski o realizację zadania publicznego z inicjatywy lokalnej były składane w czterech jednostkach (za wyjątkiem Urzędu Miasta Krakowa). W latach 2013–2015 (I połowa) złożono łącznie 185 wniosków, a po ocenie ich celowości z punktu widzenia potrzeb społeczności lokalnej przyjęto do realizacji 98 wniosków (53% złożonych). Przyjęte do realizacji wnioski dotyczyły zadań publicznych dotyczących głównie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych (tj. budowy dróg, kanalizacji, oświetlenia, rabat kwiatowych).

W przypadku trzech jednostek (Katowice, Warszawa, Województwo Małopolskie) oceny wniosków dokonano zgodnie z zasadami i według kryteriów określonych w uchwałach.

35 Dotyczy: Katowic, Krakowa, Poznania, Warszawy, Województwa Małopolskiego.

14

W A Ż N I E J S Z E W Y N I K I K O N T R O L I

y W Urzędzie Miasta Poznania stwierdzono, że oceny wniosków o realizację zadań publicznych w ramach inicjatywy lokalnej dokonano bez uwzględnienia wszystkich kryteriów określonych w uchwale Rady Miasta, w szczególności bez uwzględnienia kryterium możliwości realizacji zadania przez wnioskodawcę, który na etapie składania wniosku nie posiadał pełnej dokumentacji inwestycyjnej (brak pozwolenia na budowę). Zdaniem NIK, ocena wniosku winna być dokonywana w oparciu o wszystkie ustalone kryteria, gdyż uchwała Rady Miasta nie przewidywała fakultatywności stosowania kryteriów.

Konsultacje

Wśród siedmiu form współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi wskazano m.in.:

� konsultowanie z organizacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji (art. 5 ust. 2 pkt 3 udpp);

� konsultowanie projektów aktów normatywnych dotyczących sfery zadań publicznych, o której mowa w art. 4, z radami działalności pożytku publicznego, w przypadku ich utworzenia przez właściwe jednostki samorządu terytorialnego (art. 5 ust. 2 pkt 4 udpp).

W myśl art. 5 ust. 5 udpp, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa, w drodze uchwały, szczegółowy sposób konsultowania z radami działalności pożytku publicznego lub organizacjami pozarządowymi projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji.

Tryb konsultowania projektów aktów prawa miejscowego z radami działalności pożytku publicznego i z organizacjami pozarządowymi został określony w uchwałach organów stanowiących oraz w szczegółowych uregulowaniach wewnętrznych36 wszystkich ośmiu kontrolowanych jst. Wskazano podmioty, z którymi należy przeprowadzać konsultacje, formy prowadzenia konsultacji37 oraz sposób dokumentowania i publikowania ich wyników. Informacje o zamiarze i formie przeprowadzenia konsultacji były zamieszczane na stronach internetowych urzędów kontrolowanych jednostek lub przesyłane w formie pisemnej do zainteresowanych z zachowaniem terminów określonych w uchwałach i regulacjach wewnętrznych. W latach 2013–2015 (I połowa) w urzędach kontrolowanych jednostek konsultacjom poddano łącznie 449 projektów aktów prawa miejscowego, które odnosiły się m.in. do rocznych programów współpracy, programów wspierania rodziny i rozwoju pieczy zastępczej, programów z zakresu ochrony środowiska. Ustalenia kontroli wskazały, że przy konsultowaniu projektów przestrzegano procedur określonych w uchwałach.

Programy współpracy

Stosownie do art. 5a ust. 1 udpp, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwala, po konsultacjach z organizacjami pozarządowymi roczny program współpracy z tymi organizacjami. Roczny program współpracy jest uchwalany do 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania programu. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może także uchwalić wieloletni program współpracy (art. 5a ust. 2 udpp). Zawartość programu współpracy określono w art. 5a ust. 4 pkt 1–11 udpp. Zgodnie z art. 5a ust. 3 udpp, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, nie później niż do dnia 30 kwietnia każdego roku, jest obowiązany przedłożyć organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego oraz opublikować w Biuletynie Informacji Publicznej sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok poprzedni.

36 Przykładowo: Katowice (zarządzenia Prezydenta określały wzór ogłoszenia o przeprowadzeniu konsultacji i wzór formularza zgłoszenia opinii), Województwo Małopolskie (uchwały Zarządu Województwa określały przedmiot i sposób konsultacji, terminy i formy konsultacji, a także uczestników i sposób publikacji wyników konsultacji).

37 Przykładowe formy: zamieszczanie projektów na stronach internetowych urzędu, protokołowane spotkania, ankiety i kwestionariusze, panele obywatelskie.


15

Kontrola wykazała, że obowiązek uchwalenia rocznych programów współpracy został wykonany we wszystkich kontrolowanych jednostkach samorządu terytorialnego. W trzech przypadkach38 organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego skorzystały z możliwości uchwalenia wieloletnich programów współpracy. Przy tworzeniu programów współpracy stosowano się do wynikających z ustawy zasad, zapewniając partnerskie i jawne warunki prac nad tymi programami. Wszystkie programy były, przed uchwaleniem, poddane konsultacjom z organizacjami pozarządowymi, a także z powołanymi radami pożytku publicznego.

Wszystkie uchwalone roczne i wieloletnie programy współpracy zawierały wymagane elementy określone w udpp. Wskazano w nich cele, zasady formy i zakresy współpracy oraz priorytetowe zadania publiczne. Współpraca z organizacjami pozarządowymi nie wychodziła poza dozwolony obszar, tj. obejmowała wyłącznie zadania publiczne określone w art. 4 ust. 1 udpp oraz w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym39 i w art. 14 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa40. Podstawą ujęcia zadań w programach były propozycje zgłaszane zarówno przez komórki organizacyjne kontrolowanych urzędów, jednostki organizacyjne województw i gmin, a także organizacje pozarządowe.

Dla każdego programu wskazano także okres i sposób jego realizacji oraz wysokość planowanych na realizację środków. Określono także sposób oceny realizacji programów, w tym w 4 kontrolowanych urzędach41 wyznaczono mierniki, odnoszące się do zadań objętych programem42 oraz mierniki dotyczące działań monitorujących ich realizację43.

We wszystkich uchwalonych rocznych programach współpracy określono tryb powoływania i zasady działania komisji konkursowych do opiniowania ofert w otwartych konkursach ofert. Wskazano w nich m.in., że do zadań komisji należy ocena składanych ofert pod względem formalnym i merytorycznym, a także opracowanie wykazu ofert wraz z przypisaną im oceną punktową i proponowaną wysokością dotacji. Jak wynika z ww. zasad, oceny ofert dokonuje się w oparciu o kryteria określone w ogłoszeniu konkursu i przedkłada do akceptacji prezydentowi miasta lub marszałkowi województwa.

W przypadku uchwalenia programów wieloletnich, roczne programy były spójne z określonymi w nich wieloletnimi założeniami współpracy w odniesieniu do zasad i zakresu przedmiotowego współpracy oraz celów głównych i szczegółowych. Kontrolowane jednostki przy uchwalaniu programów i określaniu ich zakresu przedmiotowego, kierowały się dotychczasowymi doświadczeniami, jak i potrzebami społecznymi mieszkańców.

Ustalono, że w dwóch z ośmiu kontrolowanych jednostek roczne programy współpracy zostały uchwalone z naruszeniem terminu określonego w art. 5a ust. 1 udpp, tj. po 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania programów. I tak:

38 Dotyczy: Sejmiku Województwa Małopolskiego i Śląskiego oraz Rady Miasta Krakowa.

39 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1515).

40 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2015 r., poz. 1392).

41 Dotyczy: Katowic, Województwa Śląskiego, Krakowa, Poznania.

42 M.in. w zakresie ilości organizowanych konkursów, złożonych ofert, zawieranych umów, liczby osób – adresatów realizowanych zadań.

43 Przykładowo dla wskaźnika: poziom realizacji produktów objętych Programem przyjęto miernik (liczba zadań zrealizowanych/liczba zadań zaplanowanych); efektywność kontroli przyjęto miernik (liczba wykonanych kontroli realizacji zadań publicznych/liczba zaplanowanych kontroli); powszechność trybu zlecania zadań publicznych przyjęto miernik (liczba organizacji pozarządowych przystępujących do konkursu/liczba organizacji pozarządowych zarejestrowanych na terenie gminy).

16


y Rada Miasta Krakowa program współpracy na 2014 r. przyjęła uchwałą z dnia 4 grudnia 2013 r., tj. cztery dni po terminie. Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miasta Krakowa wyjaśnił, że niedotrzymanie ustawowego terminu było konsekwencją zgłoszenia autopoprawek i poprawek do przedłożonego projektu programu na sesji w dniu 20 listopada 2013 r., co skutkowało koniecznością jego przedłożenia na kolejnej sesji Rady Miasta;

y Sejmik Województwa Wielkopolskiego program współpracy na rok 2015 uchwalił 22 grudnia 2014 r., tj. 22 dni po terminie. Przyczyną opóźnienia, jak podano w wyjaśnieniach, były wybory do samorządów terytorialnych.

W trzech z kontrolowanych jednostek nie dotrzymano terminu przedłożenia sprawozdania organowi stanowiącemu lub terminu jego publikowania w BIP. Opóźnienia wyniosły od 19 do 116 dni. I tak:

y Marszałek Województwa Śląskiego sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok 2014 przedłożył Sejmikowi Województwa 25 sierpnia 2015 r. (w trakcie kontroli NIK), tj. 116 dni po terminie. Jak wyjaśnił Marszałek Województwa, nieprzekazanie sprawozdania w ustawowym terminie wynikało z przeoczenia pracowników Urzędu odpowiedzialnych za obieg dokumentów;

y Marszałek Województwa Wielkopolskiego sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok 2013 opublikował w BIP 19 maja 2014 r., tj. z opóźnieniem wynoszącym 19 dni. Dyrektor Departamentu Organizacyjnego i Kadr Urzędu podała, że opóźnienie spowodowane było dużym obciążeniem pracy pracowników Wydziału Organizacyjnego;

y Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy opublikowała sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok 2014 6 lipca 2015 r., tj. z 67 dniowym opóźnieniem. Jak wyjaśniono, winę za opóźnienie ponosi pracownik, który zapomniał o jego publikacji w BIP.

Sposób zorganizowania urzędów jednostek samorządu terytorialnegoWe wszystkich kontrolowanych jednostkach samorządu terytorialnego problematyka współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz udzielania i rozliczania dotacji na zadania publiczne znalazła uregulowanie w regulaminach organizacyjnych, procedurach kontroli wewnętrznej, a w pięciu jednostkach44 dodatkowo w przyjętych oddzielnych dokumentach lub zarządzeniach. Do współpracy wyznaczono pracowników komórek organizacyjnych urzędów, którym w zakresach czynności przydzielono zadania związane z kontrolą i oceną tej współpracy. Cztery kontrolowane jednostki samorządu terytorialnego45 utworzyły stanowiska Pełnomocnika ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Ustanowione rozwiązania prawne i organizacyjne w kontrolowanych jednostkach zapewniały optymalne warunki wyboru ofert, a przez to warunki efektywnej realizacji zadań publicznych. W szczególności, komisje konkursowe do opiniowania ofert każdorazowo były powoływane przez prezydentów miast jak i marszałków województw. Zgodnie z zasadą równego uczestnictwa komisje składały się zarówno z przedstawicieli organu wykonawczego jaki i osób wskazanych przez organizacje pozarządowe. Określono również obowiązek wyłączania ze składu komisji przedstawicieli organizacji, których oferta jest opiniowana przez komisję. W działaniu komisji konkursowych oceniających oferty nie stwierdzono istotnych uchybień, poza nielicznymi przypadkami opisanymi w pkt 3.2. niniejszej informacji. Pracownicy kontrolowanych jst ocenę realizacji zleconych zadań publicznych przeprowadzali przede wszystkim na podstawie danych zawartych w końcowych (lub częściowych) sprawozdaniach z wykonania zadania (szczegółowe ustalenia w tym zakresie opisano w pkt 3.3. niniejszej informacji).

44 I tak: Rada Miasta w Katowicach uchwaliła warunki oraz tryb postępowania o udzielenie dotacji w zakresie rozwoju sportu podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych będące podstawą do udzielania dotacji w innym trybie niż udpp; Rada Miasta Krakowa uchwaliła wieloletni program współpracy, w którym zawarto „Regulamin przeprowadzania otwartych konkursów ofert”; Marszałek Województwa Śląskiego zarządzeniem wprowadził „Regulamin organizacji otwartych konkursów ofert na realizację zadań publicznych Województwa Śląskiego przez wydziały oraz jednostki organizacyjne Urzędu”; Marszałek Województwa Małopolskiego zarządzeniem wprowadził procedury rozliczeń dotacji celowych i przedmiotowych udzielanych z budżetu Województwa Małopolskiego oraz wojewódzkich funduszy celowych; Marszałek Województwa Mazowieckiego zarządzeniem wprowadził „Zasady przyznawania i rozliczania dotacji z budżetu Województwa Mazowieckiego przyznawanych organizacjom pozarządowym oraz podmiotom, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie”.

45 Dotyczy: Województwa Śląskiego, Katowic, Warszawy, Województwa Mazowieckiego.


17

3.2 Zlecanie zadań publicznych organizacjom pozarządowym

Wnioski organizacji pozarządowych o zlecenie zadań publicznych

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1–2 udpp, organizacje pozarządowe mogą z własnej inicjatywy złożyć wniosek o realizację zadania publicznego, także takiego, które jest realizowane dotychczas w inny sposób, w tym przez organy administracji publicznej. Wniosek zawiera w szczególności: opis zadania publicznego przeznaczonego do realizacji; szacunkową kalkulację kosztów realizacji zadania publicznego.

Kontrola wykazała, że w latach 2013–2015 (I połowa) do pięciu objętych kontrolą jednostek samorządu terytorialnego46 organizacje pozarządowe złożyły z własnej inicjatywy łącznie 17 wniosków o realizację zadań publicznych. Wnioski obejmowały głównie zadania w obszarach: wspierania i upowszechniania kultury, wspierania pomocy społecznej, działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych. Po rozpatrzeniu celowości realizacji zadania publicznego objętego wnioskiem, przy uwzględnieniu zapewnienia dostępnych środków finansowych oraz korzyści wynikających z jego realizacji trzy jednostki samorządu terytorialnego (Kraków, Poznań i Warszawa) zdecydowały o dopuszczeniu do realizacji łącznie ośmiu wniosków (47,1% złożonych wniosków). Jako główną przyczynę negatywnego rozpatrzenia pozostałych dziewięciu wniosków wskazywano brak w budżetach jednostek środków finansowych. Z wyjątkiem Krakowa, kontrolowane jednostki stosownie do art. 12 ust. 2 udpp, dochowały miesięcznego terminu na rozpatrzenie wniosku i poinformowanie wnioskodawcy o podjętym rozstrzygnięciu wraz ze wskazaniem terminu ogłoszenia otwartego konkursu.

y W Urzędzie Miasta Krakowa, w dwóch przypadkach47 odpowiedzi na wnioski organizacji pozarządowych o realizację zadania publicznego przekazano zainteresowaniem z przekroczeniem o 14 i 9 dni terminu określonego w art. 12 ust. 2 pkt 2 udpp. Jak wyjaśniono, powodem opóźnień w poinformowaniu składających wnioski było w pierwszym przypadku zorganizowane spotkanie z wnioskodawcą, na którym ustalono termin odpowiedzi Urzędu, a w drugim przypadku zbyt późne przekazanie przez MOPS wniosku organizacji pozarządowej do wydziału Urzędu.

Zlecanie zadań w otwartych konkursach ofert

Zgodnie z art. 11 ust. 1 udpp, organy administracji publicznej wspierają lub powierzają organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność statutową w danej dziedzinie realizację zadań publicznych. W myśl art. 11 ust. 2 udpp, wsparcie lub powierzenie następują po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, chyba że przepisy odrębne przewidują inny tryb zlecania. Organ administracji publicznej ogłasza otwarty konkurs ofert wskazując termin do składania ofert, który nie może być krótszy niż 21 dni od dnia ukazania się ostatniego ogłoszenia (art. 13 ust. 1 udpp). Ogłoszenie powinno zawierać informacje o: rodzaju zadania; wysokości środków publicznych przeznaczonych na realizację tego zadania; zasadach przyznawania dotacji; terminach i warunkach realizacji zadania; terminie składania ofert; trybie i kryteriach stosowanych przy wyborze ofert oraz terminie dokonania wyboru ofert, a także zrealizowanych przez organ administracji publicznej w roku ogłoszenia otwartego konkursu ofert i w roku poprzednim zadaniach publicznych tego samego rodzaju i związanych z nimi kosztami, ze szczególnym uwzględnieniem wysokości dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym (art. 13 ust. 2 udpp). Otwarty konkurs ofert ogłasza się: w Biuletynie Informacji Publicznej; w siedzibie organu

46 Dotyczy: Katowic (jeden wniosek), Krakowa (9 wniosków), Poznania (jeden wniosek), Warszawy (3 wnioski), Województwa Mazowieckiego (3 wnioski).

47 Wnioski: z 27 marca 2013 r. dotyczący zadania „Pomoc żywnościowa dla najuboższych mieszkańców Gminy Miejskiej Kraków w 2013 r.” oraz z 29 listopada 2013 r. dotyczący zadania „Łaźnia i pralnia dla osób bezdomnych, zagrożonych bezdomnością i ubogich”.

18


administracji publicznej w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń; na stronie internetowej organu administracji publicznej (art. 13 ust. 3 udpp). W przypadku ogłaszania konkursu na realizację zadań publicznych w roku następnym podstawą jest przygotowany przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego i przekazany organowi stanowiącemu projekt uchwały budżetowej. Ramowy wzór oferty realizacji zadania publicznego został określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia MPiPS z dnia 15 grudnia 2010 r. Zgodnie z art. 15 ust. 2a udpp, organ administracji publicznej ogłaszający otwarty konkurs ofert powołuje komisję konkursową w celu opiniowania złożonych ofert.

Kontrola wykazała, że wszystkie jednostki samorządu terytorialnego objęte kontrolą wsparły lub powierzyły w latach 2013–2015 (I połowa) realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe w trybie otwartego konkursu ofert. Łącznie ogłoszono 616 konkursów, z tego 400 w urzędach miast i 216 urzędach marszałkowskich. Oferty w konkursach złożyło łącznie 17 491 organizacji pozarządowych, w tym 12 262 stowarzyszenia oraz 4 553 fundacje. Łącznie złożono 23 219 ofert, w tym 16 261 ofert złożyły stowarzyszenia, a 6 119 ofert – fundacje.

Powołane komisje konkursowe uczestniczące w rozpatrywaniu ofert spełniały wymogi o których mowa w art. 15 ust. 2b, 2d udpp, tj. w każdej kontrolowanej jednostce samorządu terytorialnego w skład tych komisji wchodzili zarówno przedstawiciele organu wykonawczego jaki i organizacji pozarządowych. Osoby wyznaczone do komisji konkursowych posiadały przygotowanie merytoryczne z dziedziny działalności, której dotyczył konkurs.

W wyniku przeprowadzonych konkursów do realizacji wybrano łącznie 10 653 oferty (45,9% ogółu złożonych ofert) wspierając i zlecając zadania publiczne 8 522 organizacjom pozarządowym (48,7% organizacji pozarządowych, które złożyły oferty). Zlecone i wspierane zadania objęły bardzo szeroki zakres (29 z 34 obszarów działalności wymienionych w udpp), przy czym w szczególności dotyczyły: wspierania i upowszechniania kultury fizycznej; kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego; pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób; wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, a także ochrony i promocji zdrowia. Szczegółowe dane dotyczące zlecania zadań w trybie konkursowym zawarto w załączniku nr 4 do niniejszej Informacji.

Szczegółowym badaniem objęto łącznie 163 otwarte konkursy ofert, tj. 26,5% ogłoszonych konkursów. Ustalono, że większość kontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego ogłosiła informacje o otwartym konkursie zgodnie z wymogami ustawowymi. Ogłoszenia zamieszczano w BIP, w siedzibie jednostki w miejscu przeznaczonym na ogłoszenia oraz na stronie internetowej urzędu z co najmniej 21-dniowym wyprzedzeniem. Informacje zawarte w tych ogłoszeniach odpowiadały wymogom określonym w art. 13 ust. 2 tej ustawy. W przypadku ogłoszeń na rok następny podstawę stanowiły projekty uchwał budżetowych. Przypadki naruszenia przepisów w powyższym zakresie stwierdzono w dwóch jednostkach. I tak:

y W Urzędzie Miasta Krakowa ogłoszono dwa otwarte konkursy ofert przed przekazaniem przez Prezydenta Miasta Przewodniczącemu Rady Miasta Krakowa projektu uchwały w sprawie budżetu Miasta Krakowa naruszając tym samym art. 13 ust. 5 udpp48. Dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu wskazał, że środki na zadania objęte tymi konkursami zostały zabezpieczone w wieloletniej prognozie finansowej Miasta;

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego wbrew art. 13 ust. 3 pkt 3 udpp nie zamieszczono ogłoszeń o czterech otwartych konkursach ofert na stronie internetowej. Na stronie wskazano jedynie linki odsyłające do BIP.

48 Ogłoszenia na realizację zadań publicznych w latach 2014–2018 oraz w latach 2015–2017 nastąpiły odpowiednio 18 dni i 101 dni przed przekazaniem projektów uchwały budżetowej organowi stanowiącemu.


19

Zdaniem NIK, działania kierownictwa i pracowników powyższych Urzędów odpowiedzialnych za proces ogłaszania konkursów nie zapewniły pełnego wywiązania się z ustawowych obowiązków i świadczą o braku należytej staranności i koordynacji działań.

W czterech jednostkach49 stwierdzono nieprawidłowości przy organizacji i przebiegu konkursów, które w różnym zakresie dotyczyły tych jednostek i odnosiły się do: braku w komórkach urzędów organizujących konkursy jednolitych mechanizmów służących weryfikacji bezstronności członków komisji konkursowych oraz zasad dokumentowania zastosowania tych mechanizmów; niezgodnego z przyjętymi zasadami przydzielania punktów przy ocenie ofert lub nierzetelnego oceniania i przydzielania punktów; nieterminowego informowania organizacji pozarządowej składającej wniosek o realizację zadania publicznego o podjętym rozstrzygnięciu. Przykładowo:

y W Urzędzie Miasta w Katowicach w 14 na 16 objętych badaniem postępowań konkursowych pisemne oświadczenia o braku przesłanek uzasadniających wyłączenie z prac komisji konkursowych składali tylko członkowie nie będący pracownikami Urzędu. Prezydent Miasta w wyjaśnieniach podał, że wszyscy pracownicy w trakcie służby przygotowawczej do pracy w Urzędzie są informowani o obowiązkach wynikających z rozdziału 5 Kpa, dotyczących wyłączenia pracownika. NIK zwróciła uwagę na potrzebę uszczegółowienia i stosowania jednolitych dla wszystkich komórek organizacyjnych Urzędu mechanizmów służących weryfikacji zachowania bezstronności członków komisji konkursowych. W trakcie kontroli NIK, Wiceprezydent skierował do naczelników wydziałów Urzędu i Pełnomocnika Prezydenta pisemne polecenie ujęcia w treści regulaminów pracy komisji konkursowych mechanizmów zapewnienia bezstronności.

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego w dokumentacji trzech konkursów z 20 objętych kontrolą stwierdzono, że członkowie komisji nie złożyli oświadczeń o braku przesłanek uzasadniających wykluczenie z prac komisji, do czego byli zobowiązani § 10 uchwał Zarządu. Dyrektor Departamentu Zdrowia w złożonych wyjaśnieniach podał, że dotychczasowe kontrole jak i audyt wewnętrzny przeprowadzony w Departamencie nie kwestionowały treści oświadczeń. Zdaniem NIK, nie zastosowano wystarczających mechanizmów kontrolnych, aby zapewnić bezstronność członków komisji konkursowych.

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego, w czterech na dziewięć zbadanych zadań, w ogłoszeniu otwartego konkursu ofert z zakresu kultury fizycznej w 2015 r. w kryteriach oceny merytorycznej (wzór karty oceny) nie wskazano kategorii „Inne kryteria (ważne ze względu na specyfikę danego zadania)” jednocześnie zaznaczając, że istnieje możliwość otrzymania za tę kategorię 15 pkt. Zgodnie z przyjętymi w województwie Zasadami 50 (pkt 2.3.) oferty oceniane są w skali od 1 do 100 punktów. Ponadto, zgodnie z § 36 pkt 3 rocznego programu współpracy na 2015 r. liczba punktów przypadających na poszczególne kryteria oceny ustalana jest dla poszczególnych konkursów z zastrzeżeniem, że suma punktów możliwych do uzyskania wynosi 100. Ponieważ w ogłoszeniu wykluczono jedną kategorię kryteriów oceny merytorycznej (ale nie wykluczono możliwości przyznania za to kryterium punktów) Komisja konkursowa przyznawała za to kryterium 0 pkt, a maksymalna liczba punktów jaką mógł otrzymać oferent wynosiła ogółem 85 pkt, a nie jak przyjęto w ogólnych zasadach 100 pkt. Jak wyjaśniono, Sejmik przyjmując taki wzór karty oceny dał możliwość komisjom konkursowym rozszerzenia skali kryteriów oceny, pod warunkiem, że maksymalna ocena punktowa nie może przekroczyć wartości 100, a Komisja konkursowa z tej możliwości nie skorzystała. Zdaniem NIK organizator otwartego konkursu ofert powinien jednoznacznie określić kryteria oceny merytorycznej ofert, tak aby zgodnie z postanowieniami zawartymi w Zasadach oceny każdej oferty były możliwe w przedziale od 1 do 100, a nie w przedziale od 1 do 85.

y W Urzędzie Miasta Poznania w odniesieniu do złożonych 23 wniosków o wsparcie realizacji wieloletnich zadań publicznych w obszarze „Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego na lata 2013–2016” członkowie komisji konkursowej dokonali nierzetelnej ich oceny. W 13 przypadkach zawyżono punktację łączną. Natomiast w jednym nieprawidłowo zliczono sumę punków a w dziewięciu nie przypisano punktów za pojedyncze kryteria, co spowodowało zaniżenie łącznej punktacji. NIK zwróciła uwagę na konieczność zachowania szczególnej staranności, zarówno przy indywidualnej ocenie ofert, jak i przy zliczaniu łącznej punktacji.

49 Dotyczy: Katowic, Województwa Mazowieckiego, Poznania, Województwa Wielkopolskiego.

50 Załącznik do Zarządzenia Nr 6/14 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 9 grudnia 2014 r.

20


We wszystkich badanych przypadkach komisje konkursowe przy rozpatrywaniu ofert oceniały m.in. możliwość realizacji zadania publicznego przez organizacje pozarządowe, przedstawioną kalkulację kosztów tego zadania, jak również proponowaną jakość wykonania zadania oraz planowany przez organizację pozarządową udział środków finansowych własnych lub pochodzących z innych źródeł. Wszystkie oferty, które spełniały wymogi formalne, były rozpatrywane z uwzględnieniem wymagań określonych w art. 15 ust. 1 udpp oraz wymagań wskazanych w konkursach.

Kontrolowane jednostki samorządu terytorialnego, poza jednym przypadkiem (Województwo Wielkopolskie) wywiązały się z określonego w art. 15 ust. 2h udpp obowiązku ogłaszania wyników otwartego konkursu ofert, a stosowne ogłoszenia zostały zamieszczone zarówno w BIP, w siedzibie organu w miejscu przeznaczonym na ogłoszenia oraz na stronie internetowej urzędu.

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego, z ośmiu otwartych konkursów ofert objętych badaniem kontrolnym, nie ogłoszono wyników pięciu konkursów na tablicy ogłoszeń Urzędu i jednego w BIP. W przypadku dwóch konkursów, ich publikacji na stronie internetowej Urzędu dokonano dopiero w trakcie kontroli NIK, tj. po upływie prawie pół roku od daty uchwały o rozstrzygnięciu konkursu. Jak wyjaśniono, było to spowodowane niedopatrzeniami pracowników Urzędu przy czym każdorazowo zainteresowanych informowano o wynikach konkursu pisemnie i telefonicznie. W związku z ujawnionymi przez NIK nieprawidłowościami w urzędzie zostały wyznaczone osoby odpowiedzialne za publikacje wyników.

Ponadto, w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego, w załącznikach do trzech uchwał Zarządu o wynikach otwartego konkursu ofert podano sumę punktów oceny merytorycznej inną niż wynikała z protokołu komisji konkursowej. W dwóch przypadkach zawyżono ocenę każdego zadania o pięć punktów, a w kolejnych dwóch zadaniach zaniżono ocenę o pięć punktów. Dotyczyło to zadań z zakresu kultury fizycznej zlecanych do realizacji w 2015 r. Jak wyjaśniono, niezgodności te spowodowane były niezamierzonymi błędami pisarskimi powstałymi w procesie przenoszenia danych z kart oceny ofert do elektronicznej bazy danych.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 udpp, po ogłoszeniu wyników otwartego konkursu ofert organ administracji publicznej, bez zbędnej zwłoki, zawiera umowy o wsparcie realizacji zadania publicznego lub o powierzenie realizacji zadania publicznego z wyłonionymi organizacjami pozarządowymi. Umowa o realizację zadania publicznego wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności (art. 16 ust. 2 udpp). Ramowy wzór umowy został określony w załączniku nr 2 rozporządzenia MPiPS z dnia 15 grudnia 2015 r.

Z łącznej liczby 10 483 umów zawartych w wyniku przeprowadzenia otwartego konkursu ofert 97,9% (10 263) dotyczyło zadań rocznych, a pozostałe 2,1% (220) to umowy na zadania wieloletnie. Całkowita kwota dotacji przekazanych na realizację tych umów wyniosła 585 509,0 tys. zł, w tym 188 558,5 tys. zł przeznaczono na zadania wieloletnie. Zadania wieloletnie wynikały: w trzech kontrolowanych jednostkach51 z uchwalonych wieloletnich programów współpracy z organizacjami pozarządowymi, o których mowa w art. 5a ust. 2 udpp, w pozostałych pięciu jednostkach z uchwalonych rocznych programów współpracy lub wieloletnich strategii.

Zlecone umowami zadania odniosły się przede wszystkim do sfery zadań publicznych z zakresu: wspierania i upowszechniania kultury fizycznej; kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego; pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób.

Szczegółowe dane dotyczące zawierania umów w trybie konkursowym i ich finansowania zawarto w załączniku nr 4 do niniejszej informacji.

51 Dotyczy: Województwa Śląskiego, Krakowa, Województwa Małopolskiego.


21

Wykres nr 1 Struktura dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym przez kontrolowane miasta i samorządy województw na realizację zadań wymienionych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w ramach otwartego konkursu ofert w latach 2013–2015 (I połowa)

Źródło: Wyniki kontroli NIK.

Szczegółową kontrolą objęto 166 umów o wsparcie lub powierzenie realizacji zadania publicznego finansowanych największymi kwotami dotacji. We wszystkich badanych przypadkach umowy zostały zawarte w formie pisemnej z wykorzystaniem wzoru umowy o realizację zadania publicznego zawartego w załączniku nr 2 rozporządzenia MPiPS z dnia 15 grudnia 2010 r. Nie stwierdzono przypadków zawierania umów na czas dłuższy niż czas realizacji zadania (art. 16 ust. 3 udpp).

W czterech jednostkach samorządu terytorialnego52 stwierdzono nieprawidłowości, które polegały na nieprawidłowym ustaleniu w umowach wysokości kar umownych, niejednolitym podawaniu w umowach terminu rozpoczęcia realizacji zadania, a także opieszałego zawierania umów. I tak:

y W Urzędzie Miasta w Katowicach w czterech umowach na 16 objętych badaniem nierzetelnie ustalono wysokość kar umownych za niezastosowanie się do pisemnego wezwania Urzędu do złożenia sprawozdania oraz za odstąpienie przez zleceniobiorcę od wykonania umowy po przekazaniu mu pierwszej transzy dotacji. Wysokość kar określono na poziomie 10% wartości przyznanej dotacji bez ograniczenia do kwoty 1 tys. zł. Tymczasem według załącznika nr 2 do rozporządzenia MPiPS z 15 grudnia 2010 r. (według zamieszczonego tam przypisu nr 10 do § 11 ust. 9 oraz przypisu nr 11 do § 14 ust. 3 ramowego wzoru umowy), kara umowna nie może przewyższać 10% wartości przyznanej dotacji i kwoty 1 tys. zł. Zdaniem NIK postanowień ramowego wzoru umowy nie można modyfikować w sposób nieuwzględniający wskazanego powyżej ograniczenia kwotowego. Naczelnik Wydziału Sportu i Turystyki, odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie konkursów oraz podpisujący powyższe umowy wyjaśnił powyższą nieprawidłowość przeoczeniem.

y W Urzędzie Miasta Poznania w 6 umowach z 24 objętych kontrolą stwierdzono niejednolity sposób podawania terminu rozpoczęcia realizacji zadań publicznych. W § 2 pkt 1 umów termin ten ustalono od dnia ich zawarcia. Natomiast w pkt 2 tego paragrafu zobowiązano zleceniobiorców do wykonania zadań zgodnie z ofertą, w której po aktualizacji, ujęto działania w okresie poprzedzającym zawarcie umowy. Jak wyjaśniono, ujęte w ofercie działania podejmowane przed datą zawarcia umowy miały charakter przygotowawczy, koncepcyjny i nie generowały żadnych kosztów finansowych ponoszonych z dotacji, wobec czego, nie zachodziło ryzyko wydatkowania środków z dotacji przed datą zawarcia umowy. Pomimo, że nie doszło do rozliczenia wydatków z dotacji za okres przed zawarciem umów, to w ocenie NIK, podanie różnych terminów rozpoczęcia realizacji zleconego zadania publicznego nie tylko wprowadza zleceniobiorcę w błąd, ale przede wszystkim świadczy o nierzetelnie sporządzonych umowach i nienależytym zabezpieczeniu interesów zleceniodawcy ze względu na dopuszczenie możliwości finansowania zadania publicznego ze środków przyznanej dotacji za okres przed podpisaniem umowy.

52 Dotyczy: Katowic, Poznania, Województwa Wielkopolskiego, Województwa Mazowieckiego.

podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej,

pielęgnowania polskości oraz rozwoju śiwadomości narodowej,

obywatelskiej i kulturowej 2,2%

wspierania rodziny i sysytemu

pieczy zastępczej 12,6%

pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom

i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania

szans tych rodzin i osób 15,2%

ochrony i promocji zdrowia

5,9%

inne 11,2%

nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji oświaty

i wychowania 2,7%

turystyki i krajoznawstwa

1,9%

kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa

narodowego 20,4%

wspierania i upowszechniania

kultury fizycznej 23,7%

przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym

4,2%

22


y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego dwie z 19 umów objętych kontrolą zostały zawarte po upływie 32 i 22 dni po ogłoszeniu wyników otwartego konkursu ofert. Jako przyczynę tej sytuacji wskazano nieobecność osób reprezentujących zleceniodawcę spowodowaną udziałem w imprezach i urlopem. Zdaniem NIK, wewnętrzne procedury związane z zawieraniem umów powinny zapobiegać zbędnej zwłoce, tak aby beneficjaci jak najszybciej mogli rozpocząć realizację zadań.

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego 21 z 25 umów objętych szczegółowym badaniem zawarto od 35 do 153 dni po ogłoszeniu wyników otwartego konkursu. Jako przyczynę wskazywano fakt, że po ogłoszeniu wyników należy wykonać wiele czynności wynikających z wewnętrznych procedur. Czynności te dotyczą m.in. przygotowania i wysłania pism powiadamiających analizy zaktualizowanej kalkulacji kosztów zadania oraz harmonogramu realizacji zadania w przypadku przyznania dotacji niższej od wnioskowanej przez oferenta, przygotowania wersji papierowej umowy. Zdaniem NIK, wewnętrzne procedury powinny umożliwiać, zarówno w interesie zleceniodawcy jak i zleceniobiorcy, jak najszybsze rozpoczęcie realizacji zlecanych zadań. W procedurach tych warto także uwzględnić dodatkowe wymagania precyzujące treść pism kierowanych przez Urząd do oferentów po ogłoszeniu wyników konkursów. Kontrola wykazała bowiem, że w pismach tych nie określono jednoznacznie terminu nadesłania uzupełnień i nie wymagano złożenia dokumentów niezbędnych do podpisania umów w terminach umożliwiających realizację przez Urząd wymogu zawarcia umów z oferentami bez zbędnej zwłoki. Skutkowało przesyłaniem uzupełnień nawet po upływie czterech miesięcy od otrzymania ww. pism.

Zlecanie zadań w trybie pozakonkursowym

Zgodnie z art. 19a ust. 1 pkt 1–2 udpp, na podstawie oferty realizacji zadania publicznego, o której mowa w art. 14, złożonej przez organizacje pozarządową, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego uznając celowość realizacji tego zadania, może zlecić tej organizacji jego realizację z pominięciem otwartego konkursu ofert, jeżeli ma ono charakter lokalny lub regionalny, jest finansowane lub dofinansowane kwotą nieprzekraczającą 10.000 zł i będzie realizowane w okresie nie dłuższym niż 90 dni. W takim przypadku ofertę organizacji pozarządowej, w terminie nie dłuższym niż 7 dni roboczych od dnia jej wpłynięcia, zamieszcza się na okres 7 dni: w Biuletynie Informacji Publicznej; w siedzibie organu jednostki samorządu terytorialnego w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń; na stronie internetowej organu jednostki samorządu terytorialnego (art. 19a ust. 3 pkt 1–3 udpp).

Bez konkursu można zlecić realizację zadania publicznego także w trybie inicjatywy lokalnej, o której mowa w art. 19b udpp. Wniosek o o realizację zadania składają mieszkańcy jst (także za pośrednictwem organizacji pozarządowej) Szczegółowe warunki realizacji wniosku określają art. 19c–19h udpp.

Kontrola wykazała, że w latach 2013–2015 (I połowa) do kontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego wpłynęło w trybie pozakonkursowym (art. 19a udpp) łącznie 3 255 prawidłowo złożonych ofert realizacji zadań publicznych, w tym 1 995 ofert złożonych przez stowarzyszenia i 1 150 ofert złożonych przez fundacje. Organy wykonawcze kontrolowanych jednostek w wyniku uznania celowości realizacji zadań wybrały bez otwartego konkursu łącznie 1 572 oferty (48,3% łącznej liczby złożonych ofert) zawierając ogółem 1 606 umów, w tym 1 266 umów na wsparcie realizacji zadań publicznych. Całkowite dofinansowanie dotacjami zadań określonych umowami wyniosło 10 334,6 tys. zł, z tego zleceniobiorcy zadań wykorzystali 9 588,0 tys. zł (92,8% dotacji przekazanych).

Skala zgłaszania wniosków o realizację zadań publicznych w trybie inicjatywy lokalnej była niewielka. Wpłynęło łącznie 185 wniosków, z czego do realizacji wybrano 98 (tylko jeden wniosek realizowano w urzędzie marszałkowskim) zawierając ogółem 88 umów. Całkowite dofinansowanie dotacjami zadań określonych umowami wyniosło 405,8 tys. zł, z tego zleceniobiorcy zadań wykorzystali 243,3 tys. zł.

Szczegółowe dane o zlecaniu i finasowaniu zadań w trybie pozakonkursowym zawarto w załączniku nr 4 do niniejszej Informacji.


23

Wykres nr 2 Struktura dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym przez kontrolowane miasta i samorządy województw na realizację zadań wymienionych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w trybie pozakonkursowym w latach 2013–2015 (I połowa)

23

53 Z uwagi na niewielką skalę nie objęto szczegółowym badaniem prawidłowości postępowań przy rozpatrywaniu i zlecaniu zadań publicznych w trybie pozakonkursowym na podstawie art. 19b udpp (inicjatywa lokalna)

54 Dwie oferty opublikowano w terminie 8 i 10 dni, 10 ofert w terminie od 11 do 20 dni, a dwie oferty w terminie 21 i 30 dni.


Badanie szczegółowe prawidłowości postępowań przy rozpatrywaniu i zlecaniu zadań publicznych w trybie pozakonkursowym na podstawie art. 19a udpp53 zakończonych zawarciem 134 umów (8,7% ogółu zawartych umów) wykazało, że we wszystkich przypadkach oferty zostały złożone przez podmioty uprawnione. W urzędach kontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego, za wyjątkiem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, przestrzegano wymagań dotyczących publikowania tych ofert.

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego w przypadku 14 z 20 objętych kontrolą umów realizowanych w 2014 r. i I połowie 2015 r. oferty upubliczniono z przekroczeniem od 1 do 23 dni54 terminu o którym mowa w art. 19a ust. 3 udpp. Wicemarszałek Województwa Śląskiego oraz przedstawiciele komórek merytorycznych Urzędu w złożonych wyjaśnieniach podali, że przyczyną powyższego był istniejący w urzędzie wadliwy tryb procedowania. Tryb ten został zmieniony uchwałą Zarządu Województwa w styczniu 2015 r., a dokonane zmiany, zdaniem NIK, pozwolą w przyszłości na dotrzymanie ustawowych terminów.

We wszystkich przypadkach umowy zostały zawarte w formie pisemnej (art. 16 ust. 2 udpp), niezwłocznie po upływie terminu, o którym mowa w art. 19a ust. 5 w zw. z ust. 4 udpp, tj. po upływie 7 dni na zgłaszanie uwag do ofert oraz po rozpatrzeniu uwag. Załącznikiem do każdej umowy była oferta złożona przez zleceniobiorcę zadania publicznego. Nie stwierdzono przypadków, aby łączna kwota środków finansowych przekazanych przez organ wykonawczy kontrolowanej jednostki samorządu terytorialnego tej samej organizacji pozarządowej w danym roku kalendarzowym przekroczyła kwotę 20 000 zł (art. 19a ust. 6 udpp). Umowy zostały sporządzone zgodnie ze wzorem określonym w rozporządzeniu MPiPS w sprawie wzoru oferty i ramowego wzoru umowy oraz, z jednym wyjątkiem, zawierały postanowienia pozwalające na jednoznaczne określenie praw i obowiązków stron.

53 Z uwagi na niewielką skalę nie objęto szczegółowym badaniem prawidłowości postępowań przy rozpatrywaniu i zlecaniu zadań publicznych w trybie pozakonkursowym na podstawie art. 19b udpp (inicjatywa lokalna).

54 Dwie oferty opublikowano w terminie 8 i 10 dni, 10 ofert w terminie od 11 do 20 dni, a dwie oferty w terminie 21 i 30 dni.

pomocy społecznej, w tym pomocy

rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans

tych rodzin i osób 3,9%

kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury

i dziedzictwa narodowego 19,3%

wspierania i upowszechniania

kultury fizycznej 18,9%

działalności na rzecz osób niepełnosprawnych

20,0%

działalności wspomagającej

rozwój wspólnot i społeczności lokalnych

7,4%

inne 14,6%

przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym

4,9%

nauki, szkolnictwa wyższego,

edukacji, oświaty i wychowania

5,3%

ochrony i promocji zdrowia

5,8%

24


y W Urzędzie Miasta Poznania w pięciu umowach z 20 objętych badaniem termin rozpoczęcia realizacji zadania publicznego określony w umowach był późniejszy od terminu wskazanego w ofercie będącej załącznikiem do umowy. Zastępca Dyrektora Gabinetu Prezydenta uzasadnił to błędem, natomiast Zastępca Dyrektora Wydziału Kultury wskazał, że rozbieżności wynikają z obowiązującej procedury przyznawania dotacji, zgodnie z którą sporządzenie umowy może nastąpić dopiero w momencie zakończenia publikacji oferty, co bezpośrednio przekłada się na potencjalną niespójność pomiędzy datą rozpoczęcia zadania w ofercie, a datą rozpoczęcia zadania w umowie (sporządzanej niezwłocznie po zakończeniu publikacji). Jednocześnie wyjaśnił on, że w tym okresie zleceniobiorcy nie rozliczyli żadnych wydatków, a ponadto – ani przepisy prawa powszechnie obowiązującego ani wewnętrzne procedury55 nie wskazały sposobu postępowania w tej sytuacji i nie obligowały pracowników Wydziału do sporządzania notatek aktualizacji ofert. W opinii NIK, brak wewnętrznych uregulowań w tym zakresie może powodować wątpliwości zleceniobiorców co do zasad dotyczących terminu rozpoczęcia ponoszenia wydatków i ich kwalifikowalności.

Regranting

Zgodnie z art. 16 ust. 7 udpp56, organizacje pozarządowe, z którymi organ administracji publicznej zawarł umowę, o której mowa w ust. 1, mogły zlecić realizację zadania publicznego wybranym w sposób zapewniający jawność i uczciwą konkurencję organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3, niebędącym stronami umowy, odpowiednio o wsparcie realizacji zadania publicznego lub o powierzenie zadania publicznego.

Ustalono, że tylko cztery kontrolowane jednostki samorządu terytorialnego57 skorzystały z możliwości zlecenia realizacji zadania w trybie art. 16 ust. 7 udpp (tzw. regrantingu) zawierając w wyniku przeprowadzonych otwartych konkursów z 23 organizacjami pozarządowymi łącznie 30 umów. W podpisanych umowach dopuszczono możliwość zlecania przez te podmioty realizacji zadań publicznych wybranym w sposób zapewniający jawność i uczciwą konkurencję innym organizacjom. Dla zapewnienia jawności i uczciwej konkurencji jednostki samorządu terytorialnego zagwarantowały sobie przede wszystkim możliwość udziału pracowników urzędów w pracach komisji konkursowych powoływanych przez wybrane organizacje pozarządowe oraz obowiązek stosowania przy wyborze podwykonawców ustawy Prawo zamówień publicznych58. Zlecane zadania obejmowały głównie obszary z zakresu działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, działalności na rzecz mniejszości narodowych, sportu i turystyki, a także kultury, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego.

Zdaniem NIK, jedną z przyczyn braku szerszego zainteresowania jednostek samorządu terytorialnego tą formą współpracy finansowej mogły być wątpliwości interpretacyjne dotychczasowych zapisów w udpp. W znowelizowanej z dniem 9 listopada 2015 r. ustawie wprowadzono m.in. definicję operatora projektu, realizatora projektu oraz projektu, a także wskazano, że zlecenie realizacji zadania publicznego w formie regrantingu będzie odbywać się poprzez otwarty konkurs ofert. Te zmiany mogą przyczynić się do popularyzacji tej formy zlecania zadań publicznych organizacjom pozarządowym.

55 Zarządzenie Prezydenta Miasta Poznania nr 47/2014/P z 28 stycznia 2014 r. w sprawie procedowania przy zlecaniu zadań publicznych w trybie art. 19a ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – z pominięciem otwartego konkursu ofert.

56 W brzmieniu sprzed 9 listopada 2015 r.

57 Poznań (2 umowy z 2 organizacjami), Województwo Wielkopolskie (10 umów z 7 organizacjami), Warszawa (18 umów z 14 organizacjami).

58 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.).


25

3.3 Rozliczanie udzielonych dotacji, w tym wywiązywanie się z obowiązku kontroli i oceny realizacji zleconych zadań

Ewidencja księgowa

Prowadzona w objętych kontrolą jednostkach samorządu terytorialnego ewidencja księgowa spełniała wymogi określone w ustawie o rachunkowości oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r.59. Operacje finansowe dotyczące dotacji były ujmowane w księgach prawidłowo, stosownie do obowiązujących przepisów oraz uregulowań wewnętrznych60. Ewidencja zapewniała możliwość ustalenia kwot przekazywanych dotacji według podmiotów je otrzymujących oraz przeznaczenia środków, ustalenie kwot dotacji uznanych za wykorzystane i rozliczone, jak również kwot zwróconych jako niewykorzystane lub wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem.

Kontrolowane jednostki w latach 2013–2015 (I połowa) przekazały na realizację zleconych zadań publicznych środki dotacji w łącznej kwocie 596 249,4 tys. zł, z tego: miasta – 445 954 tys. zł oraz samorządy województw – 150 295,4 tys. zł. Kwota wykorzystanych dotacji na dzień 30 czerwca 2015 r. wyniosła łącznie 406 323,2 tys. zł, z tego: w miastach – 289 400,7 tys. zł oraz w samorządach województw – 116 922,5 tys. zł. Zleceniobiorcy zadań zwrócili niewykorzystane dotacje w łącznej kwocie 3 021,6 tys. zł (0,5% dotacji przekazanych) i dotyczyły one przede wszystkim zadań z zakresu pomocy społecznej oraz wspierania i upowszechniania kultury fizycznej. Kwota środków zwróconych w związku z wykorzystaniem dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyniosła w badanym okresie 442,0 tys. zł (0,1% dotacji przekazanych) i dotyczyła głównie zadań z zakresu wspierania i upowszechniania kultury fizycznej oraz kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. Zleceniobiorcy wpłacili odsetki od nieterminowych wpłat dotacji w kwocie ogółem 5,2 tys. zł. Dane szczegółowe w tym zakresie zawarto w zestawieniach tabelarycznych zawartych w załączniku nr 4 do niniejszej informacji.

Realizacja umów i sprawozdawczość

W myśl art. 18 ust. 1 udpp, sprawozdanie z wykonania zadania publicznego określonego w umowie należy sporządzić w terminie 30 dni od dnia zakończenia realizacji zadania publicznego. Okresem sprawozdawczym jest rok budżetowy (ust. 2). Ramowy wzór sprawozdania z wykonania zadania publicznego określono w załączniku nr 3 do rozporządzenia MPiPS z dnia 15 grudnia 2010 r.

Szczegółowe badanie próby 280 zakończonych umów wykazało, że zawarto w nich zobowiązania zleceniobiorców zadań publicznych do prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej środków otrzymanych na realizację umowy oraz składania sprawozdań częściowych i/lub końcowych z wykonania tych zadań według wzoru określonego w rozporządzeniu MPiPS z dnia 15 grudnia 2010 r. We wszystkich badanych przypadkach dotacje na realizację zadań zleconych organizacjom pozarządowym zostały przekazane terminowo i w wysokościach wskazanych w umowach.

59 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r., poz. 289.).

60 W polityce rachunkowości oraz w zakładowym planie kont poszczególnych Urzędów.

26


Ustalono, że w odniesieniu do 52 umów61 (18,6% badanych) dokonywano zmian w ich treści, które dotyczyły przed wszystkim zmiany harmonogramu realizacji zadania, przesunięć wydatków pomiędzy poszczególnymi pozycjami kosztorysu, zmiany kalkulacji kosztów zadania w związku z otrzymaniem nowych środków od wojewody, a także zmiany terminów przekazania transz dotacji. Wprowadzone zmiany nie naruszały zasady zachowania uczciwej konkurencji i jawności przeprowadzonych konkursów. Zmian w umowach (z wyjątkiem jednego przypadku62) dokonywano aneksami.

Na postawie badania próby 241 sprawozdań63 ustalono, że zawarte w nich dane odnoszące się do informacji merytorycznych, rozliczenia wykonanych wydatków ze względu na rodzaj kosztów i źródło ich finansowania, a także inne dane (np. zestawienia faktur, rachunków) pozwalały w większości przypadków, na formalne rozliczenie udzielonych dotacji. Kontrolowane jednostki na ogół terminowo otrzymywały od zleceniobiorców zadań wymagane umowami sprawozdania z wykonania zadania publicznego. Opóźnienia przy składaniu siedmiu z 241 objętych badaniem sprawozdań wystąpiły w czterech jednostkach64 i wyniosły do 20 dni. Marszałek Województwa Śląskiego w związku z opóźnieniem skierował do zleceniobiorcy zadania pisemne wezwanie. W pozostałych przypadkach – jak najczęściej wyjaśniano – o konieczności dopełnienia obowiązku złożenia sprawozdań przypominano telefonicznie.

Nieprawidłowości związane z rozliczaniem udzielonych dotacji wystąpiły w 6 jednostkach65 i polegały przede wszystkim na nieegzekwowaniu należnych odsetek od nieterminowo zwróconych dotacji, nieterminowym zatwierdzaniu przedkładanych przez beneficjentów rozliczeń z udzielonych dotacji, nierzetelnym weryfikowaniu prawidłowości złożonych sprawozdań, niedokumentowaniu lub nierzetelnym dokumentowaniu kontroli udzielonych dotacji. Przykładowo:

y W Urzędzie Miasta w Katowicach wezwania do zapłaty należnych odsetek od nieterminowo zwróconych dwóch należności66 wysłano do dłużnika dopiero w trakcie kontroli NIK, po upływie 239 i 193 dni od wymaganej daty zwrotu środków i 110 i 98 dni po ich wpływie na rachunek Urzędu. Odsetki67 wpłacono 27 lipca 2015 r. Niepodjęcie działań mających na celu wyegzekwowanie odsetek od nieterminowych wpłat należności z tytułu rozliczenia zawartych umów tłumaczono przeoczeniem.

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego w odniesieniu do 20 na 40 objętych badaniem umów zostały przekroczone (od 15 do 272 dni) terminy rozliczania dotacji wynikające z Procedur rozliczania dotacji68. Łączna kwota niezatwierdzonych w wymaganym terminie rozliczeń wyniosła 2 895,7 tys. zł.

61 Dotyczy: Katowic (11 umów), Województwa Śląskiego (3 umowy), Krakowa (4 umowy), Województwa Małopolskiego (3 umowy), Poznania (7 umów), Warszawy (11 umów), Województwa Mazowieckiego (13 umów).

62 W Urzędzie miasta stołecznego Warszawy umowę wieloletnią z Fundacją Krystyny Jandy na Rzecz Kultury na zadanie pn.: Wybrane premiery Teatru Polonia i Och-Teatru w latach 2014–2016 aneksowano dwukrotnie zmieniając zakres zadania zarówno w odniesieniu do wykonania w 2014 r. jak i w 2015 r. Formalne aneksy zawierano ex post, po faktycznym dokonaniu zmian zakresu dotowanego zadania. Dyrektor Biura Kultury podał m.in., że Fundacja na etapie przygotowania umowy informowała o możliwych zmianach w harmonogramie, a biuro wyraziło ustną zgodę na dokonywanie zmian i by zachować płynność zadania ustalono, że aneks zostanie sporządzony po ostatecznym uzgodnieniu wszystkich terminów. Praktyka taka była niezgodna z § 20 zawartej umowy oraz art. 16 ust. 2 udpp bowiem naruszono zasadę pisemności umów.

63 Kontrolą objęto sprawozdania z zadań zakończonych w badanym okresie.

64 Dotyczy: Katowic, Województwa Śląskiego, Województwa Wielkopolskiego, Warszawy.

65 Dotyczy: Katowic, Województwa Śląskiego, Województwa Małopolskiego, Poznania, Warszawy, Województwa Wielkopolskiego.

66 Dotyczy dwóch umów z 2014 r. (w jednym przypadku termin zwrotu niewykorzystanych datacji ustalono na 15 stycznia 2015 r. – zwrot nastąpił 8 kwietnia 2015 r., w drugim na 15 listopada 2014 r. – zwrotu dokonano 19 kwietnia 2015 r.).

67 Czynu tego ze względu na kwotę odsetek (26 zł) nie należy traktować jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych (art. 26 ust 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych – Dz. U. z 2013 r., poz. 168).

68 Zostały wprowadzone zarządzeniem nr 124/201 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie procedury rozliczeń dotacji celowych i przedmiotowych udzielonych z budżetu Województwa Małopolskiego oraz wojewódzkich funduszy celowych.


27

Dyrektorzy departamentów odpowiedzialnych za powyższe rozliczenia wskazali, że opóźnienia wynikały głównie ze znacznego wzrostu liczby podmiotów ubiegających się dotacje oraz liczby udzielonych dotacji, a także wysokiego poziomu nieprawidłowości stwierdzonych w przedkładanych przez beneficjentów dokumentach. W trakcie kontroli NIK, Marszałek podjął działania usprawniające proces rozliczania dotacji wprowadzając zmiany organizacyjne komórek Urzędu polegające m.in. na utworzeniu stanowisk ds. dotacji.

y W Urzędzie Miasta Poznania nierzetelnie zweryfikowano błędnie sporządzone sprawozdanie końcowe69 z wykonania zadania publicznego za 2014 r. dotowane kwotą 2 378 tys. zł., zatwierdzając je jako prawidłowe. W sprawozdaniu nie wykazano numerów 281 dokumentów księgowych, na podstawie których rozliczono dotację w wysokości 726,6 tys. zł. Ponadto, z dotacji pokryte zostały wydatki w łącznej kwocie 3,9 tys. zł udokumentowane dwoma fakturami proforma70, a także dwukrotnie wykazano te same wydatki na kwotę 0,9 tys. zł potwierdzone tą samą fakturą71. Zastępca Dyrektora Wydziału Kultury, który zatwierdził sprawozdanie podał m.in., że nienadanie numerów dowodom księgowym na rachunkach do umów o dzieło i zlecenia nie było uznawane za uchybienie, a ich zidentyfikowanie jest możliwe na podstawie stosowanych opisów. NIK wykazała, że możliwości jednoznacznej identyfikacji na takiej podstawie przeczą na przykład 33 dokumenty księgowe na łączną kwotę 14,9 tys. zł, które posiadają taki sam opis.

y W Urzędzie miasta stołecznego Warszawy przeprowadzone kontrole trzech dotowanych zadań publicznych72 nie zostały udokumentowane w sposób wymagany wewnętrznym zarządzeniem73, tj. nie sporządzono protokołów kontroli. Odpowiedzialni dyrektorzy biur podali, że kontrole zostały przeprowadzone w trakcie zatwierdzania sprawozdań analiza finansowa i merytoryczna sprawozdania z realizacji zdania wraz z przedłożonymi dokumentami merytorycznymi i finansowymi wyczerpuje wszystkie elementy kontroli, o których mowa zarządzeniu. NIK wykazała, że § 15 pkt 1 ppkt 6 ww. zarządzenia w sposób nie budzący wątpliwości nakłada obowiązek sporządzenie protokołu w określonej formie. Ponadto, siedem notatek z przeprowadzonych wizytacji kolejnych sześciu zadań nie zawierało niektórych elementów wymaganych ww. zarządzeniem dla protokołu kontroli (np. podpisu kontrolowanego, daty umowy, informacji czy zadanie podlegające kontroli jest zgodne z umową).

y W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego w umowie74 z 24 stycznia 2014 r. zawartej z Wielkopolskim Stowarzyszeniem Sportowym określono, że wszelkie zmiany wymagają formy pisemnej (§ 16 ust. 1). W § 10 ust. 5 tej umowy dopuszczono możliwość zmiany kosztów pomiędzy poszczególnymi pozycjami kosztorysu pod warunkiem, że ich zwiększenie nie może być wyższe niż 15%. W ofercie będącej załącznikiem do umowy Stowarzyszenie zaplanowało narzuty na wynagrodzenia w wysokości 3,0 tys. zł. W sprawozdaniu końcowym złożonym dnia 29 stycznia 2015 r. realizację kosztów w pozycji narzuty na wynagrodzenia, wykazano na poziomie 8,7 tys. zł, podczas gdy zgodnie z warunkami umowy Stowarzyszenie mogło zwiększyć wydatki w tej pozycji tylko do kwoty 3,5 tys. zł. Ponadto, w umowie określono, że przekroczenie przedmiotowego limitu, uważa się za pobranie dotacji w nadmiernej wysokości (§ 10 ust. 8). Stowarzyszenie w dniu 11 lutego 2015 r. zwróciło na rachunek bankowy Urzędu Marszałkowskiego kwotę 1,6 tys. zł. Niezwrócona kwota nadmiernie pobranej dotacji wyniosła 3,6 tys. zł. W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, nieustalenie należności jednostki samorządu terytorialnego stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Kontrola w trakcie wykonywania zadania

Zgodnie z art. 17 pkt 1–4 udpp75, organ administracji publicznej zlecający zadanie publiczne dokonuje kontroli i oceny realizacji zadania, a w szczególności: stanu realizacji zadania; efektywności, rzetelności i jakości wykonania zadania; prawidłowości wykorzystania środków publicznych otrzymanych na realizację zadania; prowadzenia dokumentacji określonej w przepisach prawa i w postanowieniach umowy.

69 Z dnia 30 marca 2015 r. z realizacji zadania pn. „Transatlantyk Festiwal Poznań 2014”.

70 Faktura z 4 i 5 sierpnia 2014 r. na kwotę odpowiednio 2 551,62 zł i 1 377,60 zł.

71 Dotyczy faktury nr 00487/14 z 5 maja 2014 r.

72 Dotyczy umów z: Fundacją Psychoedukacji i Terapii Desiderio, Fundacją Nowy Świat Kobiet oraz Chorągwią Stołeczną ZHP „Harcerska Akcja Zimowa”.

73 Zarządzenie Prezydenta m.st. Warszawy nr 3463/2012.

74 Nr 1/DS./SP/2014.

75 W brzmieniu sprzed 9 listopada 2015 r.

28


W ustawie o pożytku publicznym określono tylko ogóle wymagania dotyczące kontroli i oceny realizacji zleconych zadań publicznych. Szczegółowe wymagania w zakresie kontroli określa umowa zawarta z wykonawcą zadania. Szczegółowe badanie treści umów76 wykazało, że wprowadzono w nich postanowienia o możliwości prowadzenia u beneficjentów kontroli i oceny prawidłowości wykonania dotowanych zadań zarówno w toku realizacji jak i po ich zakończeniu. Tym samym objęte kontrolą NIK jednostki zapewniły sobie formalno-prawne możliwości kontroli wykonania dotowanych zadań na każdym etapie ich realizacji.

W praktyce kontrole te realizowane były głównie przez przyjęcie końcowych sprawozdań z wykonania zadania publicznego (lub sprawozdań częściowych w przypadku zadań wieloletnich) i ich weryfikację w oparciu o zestawienia faktur (rachunków), a w niektórych przypadkach o przedkładane dokumenty źródłowe. Zleceniodawcy tylko w niewielkim stopniu korzystali z możliwości przeprowadzenia kontroli u zleceniobiorcy lub w miejscu realizacji zadania. Pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego nie przeprowadzili żadnej kontroli sprawdzającej w siedzibie beneficjenta lub miejscu realizacji zadania. W sześciu przypadkach kontrole takie przeprowadzano sporadycznie77. Natomiast w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego liczba kontroli planowych lub doraźnych w siedzibie beneficjenta lub miejscu realizacji zadania w kolejnych latach objętych kontrolą znacząco malała – z 85 w 2013 r. do 40 w 2014 r. i 10 w 2015 r. (I połowa).

W ocenie NIK, brak takich kontroli lub ich nieznaczna liczba, świadczą o nienależytym wywiązywaniu się kontrolowanych jst z obowiązków nałożonych art. 17 udpp, szczególnie w zakresie sprawdzenia efektywności, rzetelności i jakości wykonania zleconego zadania publicznego, jak również prawidłowości wykorzystania środków dotacji i prowadzenia dokumentacji określonej w przepisach prawa i postanowieniach umowy.

3.4 Wykonywanie zleconych zadań publicznych przez organizacje pozarządowe

W okresie objętym kontrolą (2013 r. – I połowa 2015 r.) kontrolowane organizacje pozarządowe78 realizowały 164 zadania publiczne zlecone na podstawie 171 umów. Na realizację tych zadań jst przekazały im łącznie 85 985,0 tys. zł, z czego 56% przekazano na wsparcie, a 44% na realizację zadań powierzonych. Realizowane przez kontrolowane jednostki zadania dotyczyły następujących sfer publicznych, uwzględnionych w art. 4 ust. 1 udpp, tj.: pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, działalności na rzecz osób niepełnosprawnych, działalności na rzecz

76 Próba 280 zakończonych umów o realizację zadań publicznych.

77 I tak: Katowice (4 kontrole), Województwo Śląskie (3 kontrole), Kraków (18 kontroli), Województwo Małopolskie (5 kontroli), Poznań (5 kontroli i 4 wizytacje w trakcie trwania zadania), Warszawa (3 kontrole i 7 wizytacji w trakcie trwania zadania). Ustalenia te odnoszą się do kontrolowanej próby co najmniej 40 umów w każdym z urzędów objętych kontrolą.

78 W województwie mazowieckim: Fundacja Krystyny Jandy na Rzecz Kultury, Mazowieckie Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe, Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej, Szkolny Związek Sportowy Warszawy i Województwa Mazowieckiego; w województwie wielkopolskim: Wielkopolskie Stowarzyszenie Sportowe, Fundacja Transatlantyk, Fundacja Malta, Stowarzyszenie Ludzi z Epilepsją, Niepełnosprawnych i Ich Przyjaciół „Koniczynka”; w województwie małopolskim: Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych „Pro Familia”, Małopolski Związek Stowarzyszeń Kultury Fizycznej, Stowarzyszenie „Siemacha”, Stowarzyszenie Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie; w województwie śląskim: Fundacja Laurentis – Senior Residence, Śląski Szkolny Związek Sportowy, Klub Sportowy Rozwój Katowice, Stowarzyszenie Otwarte Serca Dzieciom.


29

rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka (art. 4 ust. 1 pkt 1–2, 7, 31 udpp)79, wspierania i upowszechniania kultury fizycznej80 (art. 4 ust. 1 pkt 17 udpp) oraz kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego81 (art. 4 ust. 1 pkt 16).

Kontrola wykazała, że 6 spośród 16 objętych kontrolą organizacji pozarządowych w okresie od 2013 r. do połowy 2015 r. nie było bezpośrednio kontrolowanych przez jednostki samorządu terytorialnego82, od których otrzymywały dotacje na realizacje zleconych zadań publicznych. Pozostałe w większości poddane były kontrolom merytorycznym, jednakże tylko w jednostkowych przypadkach podlegały kontrolom finansowym.

Wykres nr 3 Rodzaje zadań publicznych realizowanych przez objęte kontrolą organizacje pozarządowe

29

50,3%

29,5%

20,2%pomoc społeczna (art. 4 ust. 1 pkt 1–2, 7, 31 udpp)

wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej (art. 4 ust. 1 pkt 17 udpp)

kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego (art. 4 ust. 1 pkt 16 udpp)


Ogólna wartość realizowanych przez kontrolowane organizacje pozarządowe zadań (uwzględniająca oprócz dotacji wydatkowane środki własne, środki z innych źródeł oraz pracę społeczną wolontariuszy i członków organizacji) w badanym okresie wyniosła 91 445,0 tys. zł.

Szczegółowe zestawienie poszczególnych wartości i kwot dotyczących realizowanych przez objęte kontrolą organizacje pozarządowe zawarto w załączniku nr 4 do niniejszej informacji.

3.4.1. Spełnianie wymogów ubiegania się o realizację zadania

O dotacje celowe, o których mowa w ufp, z budżetu jednostek samorządu terytorialnego mogą ubiegać się organizacje pozarządowe, tj. w rozumieniu art. 3 ust. 2 udpp, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia. Zgodnie z art. 3 ust. 3 udpp, uprawnionymi do otrzymania dotacji są również: osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego (czyli działalności społecznie użytecznej w sferze objętych ustawą

79 Przykładowo: prowadzenie domu pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-terapeutycznych i opiekuńczo-wychowawczych, ośrodka dla ofiar przemocy w rodzinie, ośrodka wsparcia dla kobiet w ciąży i matek z małymi dziećmi, poradni profilaktycznych i terapeutycznych, ośrodka adopcyjnego.

80 Przykładowo: szkolenie dzieci i młodzieży, organizacja zawodów sportowych.

81 Przykładowo: produkcja premier teatralnych, organizacja festiwali i wydarzeń kulturalnych.

82 W województwie mazowieckim skontrolowano jedynie jedną z czterech objętych kontrolą NIK organizacji, w województwie małopolskim dwie z czterech organizacji, w województwie śląskim trzy z czterech organizacji, a w województwie wielkopolskim wszystkie cztery organizacje pozarządowe objęte badaniem NIK.

29

50,3%

29,5%

20,2%pomoc społeczna (art. 4 ust. 1 pkt 1–2, 7, 31 udpp)

wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej (art. 4 ust. 1 pkt 17 udpp)

kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego (art. 4 ust. 1 pkt 16 udpp)

30


zadań publicznych określonych w art. 4 ust. 1 udpp); stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne; spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, o ile nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników. Natomiast jako organizacje pozarządowe na gruncie przepisów omawianej ustawy nie są traktowane partie polityczne, związki zawodowe i organizacje pracodawców, samorządy zawodowe, fundacje utworzone przez partie polityczne (art. 3 ust. 4 udpp). Działalność pożytku publicznego może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna, przy czym nie stanowi ona działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a całość przychodu musi zostać przeznaczona wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego (art. 6 – art. 8 udpp).

Zgodnie z art. 10 udpp, prowadzenie nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego lub działalności gospodarczej wymaga rachunkowego wyodrębnienia tych form działalności w sposób umożliwiający określenie przychodów, kosztów i wyników każdej z tych działalności, z zastrzeżeniem przepisów o rachunkowości. Zakres prowadzonej działalności pożytku publicznego organizacje pozarządowe powinny określić w statucie lub innym dokumencie wewnętrznym.

Wszystkie objęte kontrolą organizacje pozarządowe posiadały podmiotowość, o której mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 udpp, a także prowadziły działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w ustawie (art. 4 ust. 1 udpp) oraz w zakresie zadań organu jst zlecającego zadanie.

W dwóch z 16 kontrolowanych podmiotów83 stwierdzono brak wymaganego art. 10 ust. 1 udpp rachunkowego wyodrębnienia nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego. W przypadku 4 kontrolowanych organizacji pozarządowych84 nie określono w statucie lub innym akcie wewnętrznym zakresu prowadzonej działalności pożytku publicznego w formie nieodpłatnej i odpłatnej. Było to niezgodne z art. 10 ust. 3 udpp. Jak wynika ze złożonych w trakcie kontroli wyjaśnień, wynikało to z przeoczenia i braku wiedzy władz statutowych organizacji o tym obowiązku.

Zdaniem NIK, powyższe skutkuje brakiem transparentności prowadzonej przez organizacje pozarządowe działalności i uniemożliwia jednoznaczne przyporządkowanie ponoszonych wydatków do rodzajów prowadzonej działalności pożytku publicznego – odpłatnej, bądź nieodpłatnej.

3.4.2. Realizacja zadań zleconych i osiąganie zakładanych efektów

Kontrolą objęto przestrzeganie przez zleceniobiorców warunków umów (zawartych i zakończonych85 w okresie objętym kontrolą). Ustalono, że kontrolowane organizacje pozarządowe w większości przypadków przestrzegały warunków określonych w umowach i wydatkowały środki z dotacji zgodnie z celem, na jaki je uzyskano. Natomiast we wszystkich przypadkach stwierdzono, że zostały osiągnięte zakładane w umowach cele zleconych zadań. Było to m.in. prowadzenie ośrodków pomocy społecznej, opiekuńczo-wychowawczych, ośrodka adopcyjnego, poradni terapeutycznych, organizowanie szkoleń, zawodów sportowych dla dzieci i młodzieży na szczeblu wojewódzkim, organizowanie festiwali i innych wydarzeń kulturalnych, a także produkcja premier teatralnych.

83 Fundacja Transatlantyk, KS Rozwój Katowice.

84 Małopolski Związek Stowarzyszeń Kultury Fizycznej, Śląski Szkolny Związek Sportowy, KS Rozwój Katowice, Fundacja Laurentis Senior Residence DPS, Fundacja Malta.

85 W przypadku umów wieloletnich kontrolą objęto rozliczone transze dotacji za poszczególne okresy sprawozdawcze.


31

Podstawową nieprawidłowością, którą stwierdzono w 10 z 16 objętych kontrolą organizacji pozarządowych86, było prowadzenie ewidencji księgowej realizowanych zadań publicznych z naruszeniem przepisów, w szczególności dotyczących rzetelności i sprawdzalności ksiąg. Przykładowo:

y Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej nie posiadało dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości spełniającej wymogi ustawy o rachunkowości (art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a, b, c, oraz pkt 4 ustawy o rachunkowości). W 2013 r. nie wyodrębniono w ewidencji księgowej otrzymanych środków z dotacji, czym naruszono art. 16 ust. 5 udpp. Księgi rachunkowe prowadzone były z naruszeniem art. 24 ust. 2 i 4 ustawy o rachunkowości, tj. zasady rzetelności i sprawdzalności. W szczególności zbiorcze dowody księgowe sporządzane były w sposób uniemożliwiający jednoznaczną identyfikację uwzględnionych w nich dowodów źródłowych (naruszono art. 20 ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości). W 36 na 49 objętych badaniem dowodach księgowych stwierdzono błędy, które polegały m.in. na braku wymaganych elementów (niekompletność) lub braku odzwierciedlenia rzeczywistego przebiegu operacji gospodarczej, którą dokumentują (naruszono art. 22 ustawy o rachunkowości). Ze względu na rodzaje i skalę ww. nieprawidłowości, NIK zwróciła uwagę na wysokie ryzyko braku wiarygodności sprawozdań w zakresie rozliczeń finansowych dotowanych zadań.

y Negatywnie NIK oceniła prowadzenie ewidencji księgowej przez Fundację Transatlantyk w Poznaniu, gdzie stwierdzono m.in. brak dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości, czym naruszono art. 10 ustawy o rachunkowości, nieprowadzenie ksiąg na bieżąco, w sposób rzetelny, sprawdzalny i bezbłędny, co było niezgodne z art. 24 ustawy o rachunkowości, nieujmowanie w ewidencji księgowej, wbrew art. 14 i art. 15 ustawy o rachunkowości, w sposób chronologiczny wszystkich zdarzeń, brak na dowodach księgowych danych identyfikacyjnych pozwalających na ich powiązanie z księgami rachunkowymi. Ponadto, Fundacja nie sporządziła sprawozdań finansowych za lata 2012–2014, co stanowiło naruszenie art. 52 ustawy o rachunkowości. Stwierdzone nieprawidłowości spowodowały brak możliwości potwierdzenia prawidłowości rozliczenia kosztów realizacji zleconych zadań.

y Kontrola w Stowarzyszeniu Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych „Pro Familia” wykazała, że ewidencja księgowa dla trzech badanych zadań zleconych prowadzona była niezgodnie z przepisami art. 20 ust. 1 i 2, art. 21 ust. 1, art. 22 i art. 24 ustawy o rachunkowości. Księgi prowadzone były w sposób nierzetelny, bowiem dokonywane w nich zapisy nie odzwierciedlały stanu rzeczywistego, stwierdzono również brak dekretacji na dowodach księgowych umożliwiającej ich identyfikację w zapisach księgowych. Posiadana przez Stowarzyszenie polityka rachunkowości nie została zatwierdzona przez właściwy organ podmiotu, czym naruszono art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości.

y W Fundacji Krystyny Jandy na rzecz Kultury stwierdzono w 73 na 83 zbadanych dowodów księgowych brak wymaganych art. 21 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości elementów. Ustalono również, że w dwóch przypadkach w ewidencji księgowej ujęto koszty sfinansowane z dotacji Miasta w wysokości niezgodnej z kwotą wskazaną w adnotacji na dowodzie, co stanowiło naruszenie art. 24 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Ponadto, stwierdzono brak ujęcia w ewidencji księgowej kosztów na łączną kwotę 173,4 tys. zł zakwalifikowanych do rozliczenia z dotacji Miasta st. Warszawy w 2015 r., co było niezgodne z art. 20 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Pozostałe nieprawidłowości dotyczące wydatkowania i zwrotu środków z dotacji stwierdzono w 3 organizacjach pozarządowych:

y W przypadku Fundacji Transatlantyk stwierdzono wydatkowanie środków z dotacji niezgodnie z przeznaczeniem. Dotyczyło to nieprzewidzianego w umowie wypłacenia kwoty 34,2 tys. zł, jako zwrotu kosztów podróży jednego z gości Festiwalu „Transatlantyk” 2014 w Poznaniu. W myśl art. 9 pkt 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

y W Fundacji Krystyny Jandy na rzecz Kultury stwierdzono dokonywanie wydatków ze środków dotacji w 2014 i 2015 r. na łączną kwotę 302,1 tys. zł, przed pisemną zmianą umowy w zakresie harmonogramu i kosztorysu, na cele nieujęte w pierwotnym kosztorysie zadania, co było niezgodne z art. 16 ust. 2 udpp oraz § 20 ust. 1 i 2 umowy dotacji.

86 Nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych nie stwierdzono tylko w Fundacji Malta, Małopolskim Związku Stowarzyszeń Kultury Fizycznej, Stowarzyszeniu „Siemacha”, Stowarzyszeniu Festiwal Kultury Żydowskiej; Fundacji Laurentis „Senior Residence”, Śląskim Szkolnym Związku Sportowym.

32


y Kontrola w Wielkopolskim Stowarzyszeniu Sportowym wykazała, że w 2014 r. organizacja nie wykorzystała przy realizacji zadania, ani nie zwróciła przy jego końcowym rozliczeniu do budżetu jst, kwoty 2,6 tys. zł odsetek powstałych na rachunku bankowym Stowarzyszenia od otrzymanych środków dotacji. Powyższa kwota wraz z odsetkami została zwrócona dopiero w trakcie kontroli NIK (ok 11 miesięcy od dnia zakończenia realizacji zadania). Stwierdzono również, że Stowarzyszenie, niezgodnie z §10 ust. 5 zawartej umowy przekroczyło dopuszczalny 15% limit zwiększenia wydatków w jednej z pozycji kosztorysowej o 3,6 tys. zł, co w myśl §10 ust. 8 umowy uważa się za pobranie dotacji w nadmiernej wysokości. W myśl art. 9 pkt 3 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, niedokonanie w terminie zwrotu dotacji w należytej wysokości stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

3.4.3. Realizacja obowiązku sprawozdawczego

W obszarze dotyczącym prawidłowości składanych przez organizacje pozarządowe sprawozdań z realizacji zleconych zadań, większość kontrolowanych organizacji pozarządowych (11 na 16) zostało ocenionych pozytywnie. Sprawozdania tych organizacji były sporządzone zgodnie ze wzorem określonym w rozporządzeniu MPiPS z 15 grudnia 2010 r., wykazane w nich dane odpowiadały ewidencji księgowej i stanowi faktycznemu oraz zostały złożone w terminach określonych w umowach dotacji. W pozostałych przypadkach stwierdzone nieprawidłowości polegały w szczególności na niezgodności danych wykazanych w sprawozdaniach z ewidencją księgową. Przykładowo:

y W sprawozdaniu końcowym z realizacji zadania „Festiwal Transatlantyk 2014 Poznań”, zleconego przez Urząd Miasta Poznania, jeden z wykazanych wydatków ujęto równocześnie w rozliczeniu innej dotacji (z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego). Ponadto, wykazano koszty realizacji zadania ze środków innych niż z dotacji w kwotach brutto, pomimo dokonania odliczenia VAT, przez co faktycznie zawyżono udział środków z dotacji w kosztach całkowitych zadania. Wydatki wykazane w sprawozdaniu końcowym z realizacji zadania publicznego były wyższe o 879,22 zł od wynikających z ewidencji księgowej.

y W Stowarzyszeniu Pomocy i Interwencji Społecznej w Warszawie NIK zwróciła uwagę, że w związku z nieprawidłowym ujmowaniem wydatków z dotacji w księgach rachunkowych na kwotę 771,6 tys. zł brak jest możliwości powiązania danych księgowych (które nie zostały wyodrębnione) z danymi sprawozdawczymi za 2013 r. W przypadku sprawozdań za kolejne lata możliwość weryfikacji zawartych w nich danych z księgami została natomiast ograniczona, gdyż pomimo podzielenia zapisów księgowych na poszczególne umowy dotacji, część tych zapisów dokonanych na podstawie nieprawidłowo sporządzonych dokumentów zbiorczych nie spełnia wymogu sprawdzalności określonego w art. 24 ust. 4 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Wiarygodność sprawozdań ograniczał także fakt, że część zapisów obrazujących zdarzenia gospodarcze, wbrew art. 20 ust. 1 ustawy o rachunkowości, została ujęta w księgach już po upływie okresu sprawozdawczego, w którym te zdarzenia wystąpiły. Dotyczyło to wydatków z dotacji w kwocie 225,9 tys. zł.

y W Stowarzyszeniu Otwarte Serca Dzieciom w Katowicach stwierdzono niezgodność danych finansowych sprawozdań cząstkowych i końcowych z realizacji zadania zleconego z danymi z ewidencji księgowej, na łączną kwotę ok. 44,0 tys. zł. Jak ustalono, wynikało to z błędów w zaliczaniu kosztów do poszczególnych pozycji rodzajowych wydatków przez prowadzące ewidencję księgową Stowarzyszenia biuro rachunkowe. Ponadto ustalono, że trzy na cztery złożone przez dotacjobiorcę sprawozdania złożone zostały w terminach niezgodnych z umową dotacji. Opóźnienia wyniosły od jednego do szesnastu dni.

y W Stowarzyszeniu Ludzi z Epilepsją, Niepełnosprawnych i ich Przyjaciół „Koniczynka”, stwierdzono wskazywanie w sprawozdaniu dat poniesienia wydatków – w szczególności w zakresie składek ZUS, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wypłaconych wynagrodzeń – niezgodnie ze stanem faktycznym i ewidencją księgową. M.in. wykazano jako wydatek 2013 r. kwotę 48,7 tys. zł, która została wydatkowana dopiero w 2014 r., już po złożeniu sprawozdań końcowych.

3.4.4. Opinie organizacji pozarządowych o współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego

Zdecydowana większość kontrolowanych organizacji pozarządowych wyrażała pozytywne opinie na temat współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego. W szczególności wskazywano na łatwy dostęp do informacji i wniosków przez internet, nieskomplikowane aplikowanie


33

o środki, jasne i czytelne kryteria oceny ofert, odformalizowany proces aplikowania, rozliczania i sprawozdawania z wykorzystania dotacji, szybkie wyjaśnianie niejasności. Krytyczne uwagi dotyczyły natomiast w szczególności:

a) w zakresie trybu konkursowego:

� zbyt późnego ogłaszania konkursów; � skomplikowanego języka prawniczego w ogłoszeniach o konkursach; � krótkiego czasu na złożenie oferty od momentu ogłoszenia konkursu; � braku wyraźnego wskazania ile punktów można otrzymać za poszczególne części wniosku, � braku powiązania punktacji z wysokością przyznanych środków; � braku możliwości uzupełnienia, poprawienia oferty; � późnego ogłaszania wyników konkursów i długiego oczekiwania na zawarcie umowy

skutkującego wydłużeniem okresu niekwalifikowalności wydatków; � braku jednolitości przy warunkach, kwalifikowalności kosztów, możliwości zawierania umów

wieloletnich przy konkursach organizowanych przez różne instytucje; � braku informacji o powodach odrzucenia oferty;

b) w zakresie realizacji zadań:

� braku elastyczności przy realizacji zadania; � braku możliwości przeniesienia środków niewykorzystanych z jednej transzy dotacji do kolejnej; � konieczności prowadzenia rozbudowanej ewidencji księgowej; � braku katalogu kosztów niekwalifikowanych;

c) w zakresie rozliczenia zadań zleconych:

� przeciągającego się okresu rozliczenia powodującego opóźnienia w wypłacaniu kolejnych transz a przez to często utratę płynności finansowej organizacji;

� skomplikowanego rozliczenia dużych projektów.

34

I N F O R M A C J E D O D AT K O W E4Czynności kontrolne zostały przeprowadzone w 24 jednostkach, z tego: w czterech gminach,

w czterech województwach samorządowych oraz w 16 podmiotach niezaliczanych do sektora finansów publicznych z udziałem Departamentu Administracji Publicznej oraz trzech Delegatur NIK. Wybór jednostek samorządu terytorialnego do kontroli został dokonany w sposób celowy, ze względu na wielkość wydatków ponoszonych w ostatnich latach na dotacje dla organizacji pozarządowych. Szesnaście organizacji pozarządowych wybrano do kontroli biorąc pod uwagę najwyższe kwoty dotacji otrzymane na realizowane zadania.

Czynności kontrolne zostały przeprowadzone w okresie od 1 lipca do 23 października 2015 r.

W 24 wystąpieniach pokontrolnych skierowanych do prezydentów miast, marszałków województw i kierowników organizacji pozarządowych sformułowano ogółem 56 wniosków pokontrolnych87 dotyczących przede wszystkim wyeliminowania stwierdzonych w trakcie kontroli nieprawidłowości. Adresaci wystąpień pokontrolnych poinformowali o zrealizowaniu 26 wniosków i podjęciu działań na rzecz realizacji 24 wniosków (nie przekazano informacji o realizacji 6 wniosków).

Wnioski zawarte w wystąpieniach pokontrolnych NIK, skierowanych do:

1) kierowników jednostek samorządu terytorialnego dotyczyły przede wszystkim: � zawierania umów z oferentami bez zbędnej zwłoki po ogłoszeniu wyników otwartego

konkursu ofert; � rzetelnego sporządzanie sprawozdań z realizacji rocznego programu współpracy z organizacjami

pozarządowymi oraz terminowego ich publikowania w BIP; � dokonywania zmian umów dotacji w formie pisemnej przed realizacją zadania w zmienionym

zakresie; � podjęcia działań w celu zapewnienia publikowania treści ofert w terminie nie dłuższym

niż 7 dni roboczych od daty ich wpływu; � publikowania ogłoszeń o konkursach i o wynikach konkursów terminowo i we wszystkich

trzech ustawowo wskazanych miejscach; � podawania do publicznej wiadomości wszystkich zmian dotyczących wyników otwartego

konkursu ofert zgodnie z wymogami określonymi w udpp; � wszczynania bez zbędnej zwłoki postępowania administracyjnego w sprawie zwrotu dotacji

oraz zapewnienia bezzwłoczności działań w egzekwowaniu odsetek od niewykorzystanych środków dotacji;

� usprawnienia systemu kontroli zarządczej w obszarze udzielanych dotacji, w szczególności w zakresie związanym z nadzorem nad rozliczaniem zadań zleconych organizacjom pozarządowym,

� rozważenia zwiększenia liczby kontroli podmiotów, które otrzymały dotacje w trybie udpp oraz wdrożenie praktyki kontroli zleconych zadań w siedzibach zleceniobiorców oraz w miejscu realizacji zadań;

2) kierowników organizacji pozarządowych i innych podmiotów działających w sferze pożytku publicznego dotyczyły przede wszystkim:

� dostosowania zasad prowadzenia ewidencji księgowej do wymogów określonych w przepisach prawa;

� określenia w statucie lub innym akcie wewnętrznym zakresu prowadzonej działalności nieodpłatnej lub odpłatnej pożytku publicznego;

87 Dane według stanu na dzień 19 stycznia 2016 r.

35

I N F O R M A C J E D O D A T K O W E

� wyeliminowania niezgodnego z ustawą o rachunkowości ewidencjonowania w księgach rachunkowych wydatków na podstawie niewłaściwie zadekretowanych i opisanych dowodów księgowych;

� rzetelnego i terminowego sporządzania sprawozdań z wykonania zadań publicznych w sposób zgodny z wymogami rozporządzenia MPiPS w sprawie wzoru oferty i ramowego wzoru umowy, szczególnie w zakresie zgodnego ze stanem faktycznym dokumentowania niewykorzystanych środków z dotacji.

Zastrzeżenia do uwag, ocen i wniosków pokontrolnych NIK zostały wniesione przez Zastępcę Prezydenta Miasta Poznania oraz radcę prawnego działającego w imieniu i na rzecz Fundacji Transatlantyk.

Zastrzeżenia złożone przez Zastępcę Prezydenta Miasta Poznania dotyczyły ocen w związku ze stwierdzoną nieprawidłowością dotyczącą kalkulowania przez Urząd przedstawionych przez oferentów kosztów i dotyczyły:

1) treści oceny ogólnej, w której NIK wskazała, że nieprawidłowe było przyznanie dla Fundacji Transatlantyk dotacji w kwocie 2 378 tys. zł bez dokonania kalkulacji kosztów przedstawionych przez oferenta;

2) oceny określenia poziomu szczegółowości kalkulacji kosztów przedstawionych przez oferentów, jako nieadekwatnego do kwot przyznanych dotacji;

3) oceny oferty i przyznania dotacji, które nastąpiło bez dokonania przez komisję konkursową kalkulacji kosztów przedstawionych przez oferenta.

Uchwałą Nr KPK-KPO.443.227.2015 z dnia 29 grudnia 2015 r. Zespół Orzekający Komisji Rozstrzygającej w NIK uwzględnił w całości zgłoszone zastrzeżenia dotyczące oceny, kalkulacji oferty i przyznania dotacji dla Fundacji Transatlantyk.

Wobec zastrzeżeń złożonych przez radcę prawnego i prokurenta do wystąpienia pokontrolnego wystosowanego po kontroli przeprowadzonej w Fundacji Transatlantyk, Dyrektor Delegatury NIK w Poznaniu postanowieniem z 20 listopada 2015 r. i 3 grudnia 2015 r. odmówił ich przyjęcia odpowiednio ze względu na ich wniesienie przez osobę nieuprawnioną oraz wniesienie ich po terminie i przez osobę nieuprawnioną. W dniu 7 grudnia 2015 r. zostało złożone do Prezesa NIK zażalenie na postanowienie Dyrektora Delegatury NIK w Poznaniu o odmowie przyjęcia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego. Postanowieniem z 21 grudnia 2015 r. Prezes NIK odmówił przyjęcia zażalenia na ww. postanowienie, ze względu na uchybienie terminu do jego złożenia.

Finansowe rezultaty kontroli NIK88 wyniosły:

� kwoty wydatkowane z naruszeniem prawa – 354,5 tys. zł89 [str. 31, 32]

� sprawozdawcze skutki nieprawidłowości – 771,6 tys. zł90 [str. 32]

� potencjalne finansowe lub sprawozdawcze skutki nieprawidłowości – 399,3 tys. zł91 [str. 31, 32]

� oszczędności i pożytki finansowe innych podmiotów 3,6 tys. zł92 [str. 32]

88 Na dzień 19 stycznia 2016 r.

89 Wydatkowanie dotacji przed pisemną zmianą umowy w zakresie harmonogramu i kosztorysu oraz wykazanie w sprawozdaniu składek ZUS niezgodnie ze stanem faktycznym i ewidencją księgową.

90 Brak wyodrębnienia w ewidencji księgowej środków z dotacji.

91 Brak ujęcia w ewidencji księgowej kosztów zakwalifikowanych do rozliczenia z dotacji.

92 Pobranie dotacji w nadmiernej wysokości.

36

Z A Ł Ą C Z N I K N R 15Charakterystyka stanu prawnego obszaru objętego kontrolą93

Problematykę związaną z dotacjami udzielanymi przez jednostki samorządu terytorialnego organizacjom pozarządowym regulują przepisy zawarte w ustawie o finansach publicznych oraz w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Ustawa o finansach publicznych

Definicja dotacji została sformułowana w art. 126 ufp, zgodnie z którym – dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone na podstawie ustawy o finansach publicznych, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych.Zgodnie z art. 127 ust. 1 pkt 1 lit. e) ufp dotacje celowe są to środki przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych do realizacji organizacjom pozarządowym.W załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się m.in. zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego (art. 214 pkt 1 ufp). Zestawienie sporządza się w podziale na dotacje dla jednostek sektora finansów publicznych i dotacje dla jednostek spoza sektora finansów publicznych oraz wyodrębnia się dotacje przedmiotowe, podmiotowe i celowe związane z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego (art. 215 ufp).

Zgodnie z art. 221 ust. 1 ufp, podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostek samorządu terytorialnego dotacje na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań. Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje, w myśl ust. 2 powołanego artykułu, zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań, niż określone w tej ustawie – na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z organizacją pozarządową.

Dotacje niewykorzystane do końca roku budżetowego, w myśl art. 251 ust. 1 ufp, podlegają zwrotowi do budżetu jst w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku, a w przypadku gdy termin wykorzystania dotacji jest krótszy niż rok budżetowy, niewykorzystana część dotacji podlega zwrotowi w terminie do 15 dni po upływie terminu wykorzystania dotacji (art. 251 ust. 3 ufp). Od kwot dotacji zwróconych po ww. terminach, nalicza się odsetki w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, począwszy od dnia następującego po upływie terminów zwrotu (art. 251 ust. 5 ufp).Wykorzystanie dotacji następuje w szczególności przez zapłatę za zrealizowane zadania, na które dotacja była udzielona, albo, w przypadku gdy odrębne przepisy stanowią o sposobie udzielenia i rozliczenia dotacji, wykorzystanie następuje przez realizację celów wskazanych w tych przepisach (art. 251 ust. 4 ufp).Zgodnie z art. 252 ust 1 ufp, dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem lub pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości – podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia powyższych okoliczności. Jeżeli termin wykorzystania dotacji jest krótszy niż rok budżetowy, podlegają one zwrotowi w terminie 15 dni po upływie terminu wykorzystania dotacji (art. 252 ust. 2 ufp).

93 Według stanu prawnego przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach (Dz. U. z 2015 r., poz. 1339), tj. przed 9 listopada 2015 r.

37

Z A Ł Ą C Z N I K N R 1

Dotacjami pobranymi w nadmiernej wysokości są dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, umowie lub wyższej niż niezbędna na dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania (art. 252 ust. 3 ufp), a dotacjami nienależnymi są dotacje udzielone bez podstawy prawnej (art. 252 ust. 4 ufp). Zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego podlega ta część dotacji, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, nienależnie udzielona lub pobrana w nadmiernej wysokości (art. 252 ust. 5 ufp).Odsetki od dotacji podlegających zwrotowi (w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych) nalicza się począwszy od dnia przekazania z budżetu dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem, stwierdzenia nieprawidłowego naliczenia lub nienależnego pobrania dotacji (art. 252 ust. 6 ufp).Dotacje, które muszą być zwrócone do budżetu jst są zaliczane na podstawie art. 60 pkt 1 ufp do kategorii należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym, a dochodzenie ich zwrotu przebiega w trybie określonym w art. 61–67 ufp. Decyzję w sprawie zwrotu dotacji wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa (art. 61 ust. 1 pkt 2 ufp). Organem odwoławczym od tej decyzji jest właściwe miejscowo samorządowe kolegium odwoławcze (art. 61 ust. 3 pkt 4 ufp).

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Podstawowym aktem normatywnym dotyczącym zlecania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań do realizacji podmiotom niepublicznym jest ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Do celów niniejszej kontroli zastosowanie miały przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w brzmieniu obowiązującym w okresie objętym kontrolą, tj. w szczególności przed zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r., które weszły w życie 9 listopada 2015 r.

O dotacje celowe, o których mowa w art. 127 ust. 1 pkt 1 lit. e oraz art. 221 ufp, z budżetu jednostek samorządu terytorialnego mogą ubiegać się organizacje pozarządowe, tj. w rozumieniu art. 3 ust. 2 udpp, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia. Zgodnie z art. 3 ust. 3 udpp, uprawnionymi do otrzymania dotacji są również: osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego (czyli działalności społecznie użytecznej w sferze objętych ustawą zadań publicznych); stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne; spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, o ile nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.Natomiast jako organizacje pozarządowe na gruncie przepisów omawianej ustawy nie są traktowane partie polityczne, związki zawodowe i organizacje pracodawców, samorządy zawodowe, fundacje utworzone przez partie polityczne (art. 3 ust. 4 udpp).

38


Sfera prowadzonej przez organizacje pozarządowe działalności społecznie użytecznej, uprawniającej do udzielenia dotacji, została określona w art. 4 ust. 1 udpp. Katalog ten obejmował 34 pozycje, w tym m.in. zadania z zakresu: pomocy społecznej; ochrony i promocji zdrowia; wspierania i upowszechniania kultury fizycznej; turystyki i krajoznawstwa; kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego; działalności na rzecz osób niepełnosprawnych; nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania.Działalność pożytku publicznego może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna, przy czym nie stanowi ona działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a całość przychodu musi zostać przeznaczona wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego (art. 6 – art. 8 udpp). Natomiast, stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 1–2 udpp, działalność odpłatna pożytku publicznego organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 udpp stanowiła działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli:

� wynagrodzenie, o którym mowa w art. 8 ust. 1, jest w odniesieniu do działalności danego rodzaju wyższe od tego, jakie wynika z kosztów tej działalności, lub

� przeciętne miesięczne wynagrodzenie osoby fizycznej z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego, za okres ostatnich 3 miesięcy, przekracza 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni94.

Nie można prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego i działalności gospodarczej w odniesieniu do tego samego przedmiotu działalności (art. 9 ust. 3 udpp).Zgodnie z art. 10 udpp, prowadzenie nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego lub działalności gospodarczej wymaga rachunkowego wyodrębnienia tych form działalności w sposób umożliwiający określenie przychodów, kosztów i wyników każdej z tych działalności, z zastrzeżeniem przepisów o rachunkowości. Zakres prowadzonej działalności pożytku publicznego organizacje pozarządowe powinny określić w statucie lub innym dokumencie wewnętrznym.Artykuł 5 ust. 1 udpp stanowi, że organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4 ww. ustawy, we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów. Współpraca organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami zrównanymi może mieć charakter finansowy jak i niefinansowy.Charakter niefinansowy współpracy polega m.in. na: wzajemnym informowaniu się o planowanych kierunkach działalności; konsultowaniu z organizacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji; konsultowaniu projektów aktów normatywnych dotyczących sfery zadań publicznych z radą działalności pożytku publicznego, w przypadku ich utworzenia; tworzeniu wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym, złożonych z przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli właściwych organów administracji publicznej (art. 5 ust. 2 pkt 2–5 udpp).

94 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w 2014 r. wyniosło 3 980,24 zł – Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20 stycznia 2015 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w 2014 r. (Dz. Urz. GUS z 2015 r., poz. 3).

39


Charakter finansowy współpracy polegający na zlecaniu organizacjom pozarządowym realizacji zadań publicznych odbywa się na zasadach określonych w udpp. Współpraca finansowa może odbywać się formach powierzania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji lub wspierania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji (art. 5 ust. 2 pkt 1 i ust. 4 udpp). Zlecanie zadań publicznych następuje z inicjatywy jst ale także na wniosek organizacji pozarządowej oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 udpp, jak również w ramach inicjatywy lokalnej mieszkańców jst (szczegółowy opis zawarto w podrozdziałach „Wniosek o realizację zadania publicznego” oraz „Wniosek w ramach inicjatywy lokalnej” niniejszego programu).

Zgodnie z art. 5 ust. 3 udpp współpraca ta odbywa się na zasadach: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności (art. 5 ust. 3 udpp).

Zgodnie z art. 5a udpp, zasady i formy współpracy jednostki samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi określa roczny lub wieloletni program współpracy. Program ten jest uchwalany przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, po konsultacjach z organizacjami pozarządowymi w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania programu. Nie później niż do 30 kwietnia każdego roku, organ wykonawczy jst był zobowiązany przedłożyć organowi stanowiącemu oraz opublikować w BIP sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok poprzedni. Program współpracy jest podstawowym dokumentem, który opisuje zasady współpracy pomiędzy władzami samorządowymi a działającymi na danym terenie organizacjami pozarządowymi. Elementy jakie winien zawierać program współpracy zostały określone w art. 5a ust. 4 pkt 1–11 udpp. Należy zauważyć, że program współpracy ma charakter obligatoryjny, a sam proces jego budowania powinien być efektem współpracy dwóch podmiotów: właściwej jst oraz organizacji działającej na jej obszarze.Również w drodze uchwały, o czym stanowi art. 5 ust. 5 udpp, organ stanowiący jst ma obowiązek określić szczegółowy sposób konsultowania z radami działalności pożytku publicznego lub organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji.

Otwarty konkurs ofert

Zgodnie z art. 5 ust. 4 udpp zlecanie realizacji zadań publicznych, jako zadań zleconych w rozumieniu art. 127 ust. 1 pkt 1 lit e, art. 151 ust. 1 oraz art. 221 ufp, może mieć formy:

− powierzania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji, lub

− wspierania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji.

Podstawowym sposobem powierzania lub wspierania wykonywania zadań publicznych jest – w myśl art. 11 ust. 2 udpp – otwarty konkurs ofert. Otwarty konkurs ofert, zgodnie z art. 13 udpp, ogłasza organ wykonawczy jst w BIP, na stronie internetowej oraz w siedzibie organu jst, wyznaczając termin do składania ofert nie krótszy niż 21 dni od dnia ukazania się ostatniego ogłoszenia. Zgodnie z art. 13 ust. 2 udpp, ogłoszenie powinno zawierać informacje o: rodzaju zadania; wysokości środków publicznych przeznaczonych na jego realizację; zasadach przyznawania dotacji; terminach i warunkach realizacji zadania; terminie składania ofert; trybie i kryteriach stosowanych przy wyborze ofert oraz terminie dokonania wyboru ofert; zrealizowanych przez organ administracji publicznej w roku ogłoszenia otwartego konkursu ofert i w roku poprzednim zadaniach publicznych tego samego rodzaju

40


i związanych z nimi kosztami, ze szczególnym uwzględnieniem wysokości dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym. Ogłoszenie konkursu może nastąpić już na podstawie projektu uchwały budżetowej przekazanego organowi stanowiącemu jst na zasadach określonych w przepisach ustawy o finansach publicznych (art. 13 ust. 5 udpp).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 udpp, oferta powinna zawierać w szczególności: szczegółowy zakres rzeczowy zadania publicznego proponowanego do realizacji, termin i miejsce realizacji zadania, kalkulację przewidywanych kosztów, informację o wcześniejszej działalności podmiotu, w zakresie, którego dotyczy zadanie publiczne, informację o posiadanych zasobach rzeczowych i kadrowych, zapewniających wykonanie zadania, informację o zamiarze odpłatnego lub nieodpłatnego wykonania zadania publicznego. Wzór oferty został określony w rozporządzeniu MPiPS z dnia 15 grudnia 2010 r.

W celu zaopiniowania złożonych w ramach konkursu ofert, organ wykonawczy jst w myśl art. 15 ust. 2a udpp powołuje komisję konkursową. W skład komisji wchodzą przedstawiciele wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub marszałka województwa, a także osoby wskazane przez organizacje pozarządowe (o ile zostaną wskazane), z wyłączeniem osób wskazanych przez organizacje pozarządowe biorące udział w konkursie. Komisja konkursowa może działać bez udziału osób wskazanych przez organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, jeżeli: żadna organizacja nie wskaże osób do składu komisji konkursowej lub wskazane osoby nie wezmą udziału w pracach komisji konkursowej, lub wszystkie powołane w skład komisji konkursowej osoby podlegają wyłączeniu na podstawie art. 15 ust. 2d lub art. 15 ust. 2f. W pracach komisji mogą uczestniczyć również z głosem doradczym osoby posiadające specjalistyczną wiedzę w dziedzinie, w jakiej organizowany jest konkurs (art. 15 ust. 2b, 2d, 2 e udpp). Powołanie i sposób pracy komisji muszą być również zgodne z zasadami określonymi w programie współpracy z organizacjami pozarządowymi przyjętym przez organ stanowiący jst.

Na podstawie art. 15 ust. 2f udpp do członków komisji konkursowej biorących udział w opiniowaniu ofert stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego95 (Kpa) dotyczące wyłączenia pracownika, tj. art. 24–27 Kpa.

Sposób rozpatrywania ofert określono w art. 15 ust. 1 udpp, gdzie wskazano, że organ administracji publicznej m.in. ocenia: możliwość realizacji zadania publicznego przez organizacje pozarządową; przedstawioną kalkulację kosztów realizacji zadania, w tym w odniesieniu do zakresu rzeczowego; proponowaną jakość wykonania zadania i kwalifikacje osób, przy udziale których organizacja pozarządowa będzie realizować zadanie. W przypadku wsparcia wykonania zadania publicznego komisja ocenia planowany przez organizację udział środków finansowych własnych lub środków pochodzących z innych źródeł na realizację zadania publicznego. Ponadto, uwzględnia planowany przez organizację wkład rzeczowy i osobowy, w tym świadczenia wolontariuszy i pracę społeczną członków. Komisja analizuje również i ocenia realizację zadań publicznych zleconych organizacji w latach poprzednich, biorąc pod uwagę rzetelność i terminowość oraz sposób rozliczenia otrzymanych na ten cel środków.Niezwłocznie po wyborze ofert, analogicznie do sposobu ogłaszania konkursu, należy zamieścić ogłoszenie o wyniku konkursu. Powinno ono zawierać w szczególności: nazwę oferenta, nazwę zadania publicznego, wysokość przyznanych środków publicznych (art. 15 ust. 2h udpp).

95 Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.

41


Unieważnienie otwartego konkursu ofert, w myśl art. 18a udpp może nastąpić wyłącznie w przypadku niezłożenia żadnej oferty, bądź gdy żadna ze złożonych ofert nie spełnia wymogów zawartych w ogłoszeniu. Informację o unieważnieniu konkursu organ wykonawczy jst zamieszcza analogicznie jak ogłoszenie konkursu ofert.

Umowy o udzielenie dotacjiUmowę o wsparcie realizacji zadania publicznego bądź o powierzenie realizacji zadania publicznego z wyłonionymi w konkursie podmiotami należy zawrzeć bez zbędnej zwłoki, bezpośrednio po ogłoszeniu wyników konkursu (art. 15 ust. 4 udpp). W myśl art. 16 ust. 1 i 2 udpp umowa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności i powinna zostać sporządzona z uwzględnieniem art. 221 ust. 3 ufp, zgodnie z którym powinna zawierać następujące elementy:

� szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana i termin jego wykonania, � wysokość dotacji celowej i tryb płatności, � termin wykorzystania dotacji (nie dłuższy jednak niż do dnia 31 grudnia danego roku

budżetowego), � tryb kontroli wykonywania zadania, � termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji celowej, � termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji celowej.

Umowa powinna odpowiadać ramowemu wzorowi określonemu w rozporządzeniu ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego (art. 19 pkt 2 udpp96). W załączniku nr 2 do rozporządzenia MPiPS z 15 grudnia 2010 r., określającym ramowy wzór umowy zawarto m.in. następujące istotne elementy: przedmiot umowy, sposób wykonania zadania publicznego, procentowy udział dotacji w kosztach zadania, wskazanie podmiotów innych, niż organizacja będąca stroną umowy, które oprócz niej będą realizować zadanie (w myśl art. 16 ust. 7 udpp organizacje pozarządowe mogły zlecić realizację zadania publicznego wybranym, w sposób zapewniający jawność i uczciwą konkurencję organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 tej ustawy, niebędącymi stronami umowy).

Kontrola i ocena realizacji zadaniaZgodnie z art. 17 udpp, jednostki samorządu terytorialnego udzielające dotacji zobowiązane były do kontroli i oceny realizacji zadania, w szczególności stanu jego realizacji, efektywności, rzetelności, i jakości wykonania zadania, prawidłowości wykorzystania otrzymanych na realizację zadania środków publicznych oraz prowadzenia dokumentacji określonej w przepisach prawa i postanowieniach umowy.Podmioty otrzymujące dotacje zobowiązane są do wyodrębnienia w ewidencji księgowej środków otrzymanych na realizację umowy (art. 16 ust. 5 udpp).W załączniku nr 2 do rozporządzenia MPiPS z 15 grudnia 2010 r., określającym ramowy wzór umowy, w §10 wskazano, że kontrola może być przeprowadzona w toku realizacji zadania oraz po jego zakończeniu. Zleceniodawca zadania publicznego może wezwać do złożenia sprawozdania częściowego z wykonywanego tego zadania, a termin jego złożenia nie może być krótszy niż 30 dni od doręczenia wezwania jego przedstawienia (art. 18 ust. 3 udpp). Sprawozdanie końcowe z wykonania zadania publicznego, należy sporządzić w terminie 30 dni od dnia zakończenia realizacji zadania publicznego (art. 18 ust. 1 udpp). Wzór sprawozdań został określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia MPiPS z 15 grudnia 2010 r.

96 Na podstawie art. 19 udpp minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego został upoważniony do wydania rozporządzenia określającego m.in. ramowy wzór umowy, o której mowa w ar. 16 ust. 1 udpp.

42


Wniosek o realizację zadania publicznego

Artykuł 12 udpp stanowi, że organizacja pozarządowa oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy, mogą również złożyć z własnej inicjatywy wniosek o realizację zadania publicznego, także takiego, które jest dotychczas realizowane w inny sposób. Złożony wniosek powinien zawierać opis zadania publicznego przeznaczonego do realizacji oraz szacowaną kalkulację kosztów realizacji zadania publicznego. Jeżeli organ administracji w terminie nieprzekraczającym 1 miesiąca od dnia wpłynięcia wniosku uzna inicjatywę realizacji danego działania za celową – biorąc pod uwagę przy jej ocenie stopień, w jakim wniosek odpowiada priorytetowym zadaniom publicznym określonym w programie współpracy z organizacjami pozarządowymi, zapewnienie wysokiej jakości wykonania danego zadania, środki dostępne na realizację zadań publicznych, oraz korzyści wynikające z realizacji zadania publicznego przez organizację pozarządową – informuje składającego wniosek o trybie zlecania zadania publicznego (wsparcie lub powierzenie) oraz o terminie ogłoszenia otwartego konkursu.

Tryb uproszczony udzielania dotacji

Zgodnie z art. 19a udpp, z inicjatywy organizacji pozarządowej, organ wykonawczy jst, uznając celowość realizacji zadania określonego w ofercie, może zlecić realizację tego zadania z pominięciem otwartego konkursu ofert o ile wysokość dofinansowania lub finansowania zadania publicznego nie przekracza kwoty 10 tys. zł a czas jego realizacji nie przekroczy 90 dni.Jeśli organ wykonawczy uzna realizację zadania zaproponowaną w złożonej ofercie za celową, to w terminie nie dłuższym niż siedem dni roboczych od dnia wpływu oferty, zamieszcza ją w BIP, na stronie internetowej oraz w siedzibie jst w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń. W ciągu siedmiu następnych dni każdy może zgłosić do niej swoje uwagi. Po upływie tego terminu i po rozpatrzeniu uwag, organ wykonawczy jst niezwłocznie zawiera umowę o wsparcie realizacji zadania publicznego lub o powierzenie jego realizacji. Załącznikiem do umowy jest złożona oferta.W danym roku kalendarzowym, łączna kwota środków finansowych przyznanych w tym trybie tej samej organizacji nie może przekroczyć 20 tys. zł. Łączna kwota udzielonych w danym roku kalendarzowym w tym trybie dotacji, nie może przekroczyć 20% wszystkich dotacji planowanych w roku budżetowym na realizację zadań przez organizacje pozarządowe oraz wymienione w art. 3 ust. 3 udpp. Umowy zawarte w wyniku trybu uproszczonego podlegają takim samym rygorom jak te zawarte w wyniku otwartego konkursu ofert. Obowiązuje również taki sam zakres kontroli, oceny wykonania zadania i sprawozdawczości.

Wniosek w ramach inicjatywy lokalnej

W ramach inicjatywy lokalnej mieszkańcy jst bezpośrednio, lub za pośrednictwem organizacji pozarządowych, lub podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 udpp mogą złożyć wniosek o realizację zadania publicznego (art. 19b udpp). Zgodnie z art. 19c ust. 1 udpp, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa tryb i szczegółowe kryteria oceny wniosków o realizację zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej. Szczegółowe kryteria oceny powinny uwzględniać przede wszystkim wkład pracy społecznej w realizację inicjatywy lokalnej. Organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, dokonując oceny wniosku, bierze pod uwagę szczegółowe kryteria oceny wniosku oraz jego celowość z punktu widzenia potrzeb społeczności lokalnej (art. 19c ust. 2).

43


Wykaz podstawowych aktów prawnych dotyczących kontrolowanej działalności

1. Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2015 r., poz. 1096).

2. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. z 2014 r., poz. 1118 ze zm.).

3. Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1515).

4. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2015 r., poz. 1392).

5. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r., poz. 330 ze zm.).

6. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 168).

7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie wzoru oferty i ramowego wzoru umowy dotyczących realizacji zadania publicznego oraz wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz. U. z 2011 r. Nr 6, poz. 25).

44


Wykaz jednostek objętych kontrolą, osób odpowiedzialnych za kontrolowaną działalność oraz jednostek organizacyjnych NIK, które przeprowadziły czynności kontrolne

Lp. Jednostka objęta kontrolą Osoby odpowiedzialne za kontrolowaną działalność

Ocena kontrolowanej

działalności

Jednostka organizacyjna NIK,

która przeprowadziła kontrolę

1. Urząd Miasta Stołecznego Warszawy

Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz Pn*

Departament Administracji Publicznej

2. Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego

Marszałek Adam Struzik Pn

3. Fundacja Krystyny Jandy Na Rzecz Kultury w Warszawie

Prezes Zarządu Fundacji Krystyna Janda Pn

4.Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej w Warszawie

Prezes Zarządu Stowarzyszenia Ewa Jagodzińska (od 30 czerwca 2010 r. do 8 września 2014 r.) Tadeusz Wieszczyk (od 9 września 2014 r.)

Ocena opisowa

5.Szkolny Związek Sportowy Warszawy i Województwa Mazowieckiego w Warszawie

Przewodniczący Zarządu Związku Jan Dorosiewicz Pn

6. Mazowieckie Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe w Warszawie

Przewodniczący Władysław Kosiniak-Kamysz P**

7. Urząd Miasta w Katowicach Prezydent Marcin Krupa Pn

Delegatura NIK w Katowicach

8. Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego

Marszałek Wojciech Saługa Pn

9. Śląski Szkolny Związek Sportowy w Katowicach

Prezes Zarządu Mieczysław Mielcarek Pn

10. Stowarzyszenie „Otwarte Serca Dzieciom” w Kuźni Raciborskiej

Prezes Zarządu Józef Urbanowicz Pn

11. Senior Residence Dom Pomocy Społecznej w Katowicach

Dyrektor Elżbieta Grzeczka P

12. Klub Sportowy „Rozwój” Kopalni „Wujek” w Katowicach

Prezes Zarządu Klubu Zbigniew Waśkiewicz Pn

13. Urząd Miasta Krakowa Prezydent Jacek Majchrowski P

Delegatura NIK w Krakowie

14. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

Marszałek Marek Sowa Pn

15.Małopolski Związek Stowarzyszeń Kultury Fizycznej w Krakowie

Prezes Zarządu Związku Jerzy Janczy Pn

16.Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych „Pro Familia” w Krakowie

Prezes Zarządu Janina Szubryt Ocena opisowa

17. Stowarzyszenie SIEMACHA w Krakowie

Przewodniczący Zarządu Andrzej Augustyński P

18. Stowarzyszenie Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie

Przewodniczący Zarządu Janusz Makuch P

45


Lp. Jednostka objęta kontrolą Osoby odpowiedzialne za kontrolowaną działalność

Ocena kontrolowanej

działalności

Jednostka organizacyjna NIK,

która przeprowadziła kontrolę

19. Urząd Miasta Poznania Prezydent Jacek Jaśkowiak Ocena opisowa

Delegatura NIK w Poznaniu

20. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego

Marszałek Marek Woźniak Pn

21. Fundacja Malta Prezes Zarządu Fundacji Michał Merczyński P

22.Stowarzyszenie Ludzi z Epilepsją, Niepełnosprawnych i ich Przyjaciół „Koniczynka” w Poznaniu

Prezes Zarządu Marianna Kamińska Ocena opisowa

23. Fundacja Transatlantyk w Poznaniu

Prezes Zarządu Jan A.P. Kaczmarek Ocena opisowa

24. Wielkopolskie Stowarzyszenie Sportowe w Poznaniu

Prezes Zarządu Paweł Szczepaniak Pn

*Pn – ocena pozytywna, mimo stwierdzonych nieprawidłowości**P – ocena pozytywna

46


Zest

awie

nia

tabe

lary

czne

Tabe

la n

r 1

Zest

awie

nie

dany

ch o

licz

bie

orga

niza

cji p

ozar

ządo

wyc

h uc

zest

nicz

ącyc

h w

kon

kurs

ach

oraz

o li

czbi

e zł

ożon

ych

i wyb

rany

ch o

fert

, któ

rym

obj

ęte

kont

rolą

ur

zędy

mia

st i

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie z

leci

ły re

aliz

ację

zad

ań p

ublic

znyc

h w

tryb

ie u

dpp

w la

tach

201

3–20

15 (I

poł

owa)

Lp.

Lata

je

dnos

tka

sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o

Liczba ogłoszonych konkursów

Licz

ba z

łożo

nych

ofe

rt (w

nios

ków

1)) p

rzez

:Li

czba

wyb

rany

ch o

fert

do

real

izac

jiLi

czba

pod

mio

tów

, któ

re z

łoży

ły o

fert

yLi

czba

wyb

rany

ch p

odm

iotó

w

do r

ealiz

acji

zada

ń

fundacje

stowarzyszenia

osoby prawne i jednostki organizacyjne,

o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 udpp

pozostałe (art. 3 ust. 3 pkt 2-4 udpp)

Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1718

1920

2122

2324

I.Za

dani

a zl

ecan

e w

ram

ach

otw

arte

go k

onku

rsu

ofer

t (ar

t. 13

udp

p)

1.20

13 r.

urzę

dy m

iast

111

1 30

12

848

104

414

294

452

1 64

862

232

185

780

1 78

286

212

669

363

1 05

155

91

478

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

7361

32

590

111

243

338

265

1 11

058

51

438

610

2 38

910

115

3 11

522

71

123

496

1 40

5

2.20

14 r.

urzę

dy m

iast

116

1 71

83

055

107

554

935

507

1 35

060

131

930

1 06

11

958

7719

3 11

542

71

053

4312

1 53

5

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

7560

02

313

101

173

031

230

1 09

447

41

375

633

2 22

499

162

972

251

1 09

345

61

395

3.20

15 r.

(I

poł

owa)

urzę

dy m

iast

801

098

2 55

661

313

746

414

1 55

635

212

026

721

1 35

348

172

139

298

668

296

1 00

1

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

5867

82

671

111

223

482

223

1 19

147

111

472

647

2 36

510

822

3 14

229

11

153

5412

1 51

0

Łącz

nie

513

6 00

816

033

595

190

22 8

262

091

7 94

930

977

10 4

264

452

12 0

7151

911

017

152

1 85

76

141

275

518

324

II.

Zada

nia

zlec

ane

w tr

ybie

z p

omin

ięci

em o

twar

tego

kon

kurs

u of

ert (

art.

19a

udpp

)

1.20

13 r.

urzę

dy m

iast

X34

052

924

689

913

933

421

449

826

242

721

671

612

729

118

444

0

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

X69

117

81

195

1952

40

7557

896

115

318

504

072

2.20

14 r.

urzę

dy m

iast

X42

872

041

41

193

179

419

301

629

325

509

354

873

165

347

261

539

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

X77

215

90

301

1875

20

9556

178

70

241

1674

20

92

3.20

15 r.

(I

poł

owa)

urzę

dy m

iast

X22

335

111

458

975

176

102

263

162

264

93

438

6915

07

222

8

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

X13

632

078

111

00

1214

721

087

323

00

26

Łącz

nie

X1

150

1 99

595

153

255

431

1 06

767

71

572

876

1 53

979

142

508

398

935

577

1 39

7

47


Lp.

Lata

je

dnos

tka

sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o

Liczba ogłoszonych konkursów

Licz

ba z

łożo

nych

ofe

rt (w

nios

ków

1)) p

rzez

:Li

czba

wyb

rany

ch o

fert

do

real

izac

jiLi

czba

pod

mio

tów

, któ

re z

łoży

ły o

fert

yLi

czba

wyb

rany

ch p

odm

iotó

w

do r

ealiz

acji

zada

ń

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1718

1920

2122

2324

III.

Zada

nia

zlec

ane

w ra

mac

h in

icja

tyw

y lo

kaln

ej (

art.

19b

udpp

)

1.20

13 r.

urzę

dy m

iast

X10

480

1270

027

02

297

460

1164

027

02

29

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

X1

00

01

00

00

01

00

01

00

00

0

2.20

14 r.

urzę

dy m

iast

X1

530

1872

031

07

381

530

1771

031

07

38

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

X0

00

00

00

00

00

00

00

00

00

0

3.20

15 r.

(I

poł

owa)

urzę

dy m

iast

X0

280

1341

018

012

300

280

1341

018

012

30

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

X1

00

01

00

01

10

00

00

00

00

0

Łącz

nie

X13

129

043

185

076

022

989

127

041

177

076

021

97

IV.

Zada

nia

wie

lole

tnie

zle

cane

w ra

mac

h ot

war

tego

kon

kurs

u of

ert (

wie

lole

tni p

rogr

am w

spół

prac

y)

1.

Konk

ursy

w

ielo

letn

ie

ogło

szon

e w

lata

ch

2013

–201

5

(I p

ołow

a)

urzę

dy m

iast

9380

114

384

236

4076

321

149

7097

324

203

3667

281

132

urzę

dy

mar

szał

kow

skie

1031

114

84

157

1455

72

7831

949

213

616

417

266

Łącz

nie

103

111

228

468

393

5413

139

322

710

119

141

633

952

108

353

198

Ogó

łem

(I+

II+

III+

IV)

616

7 28

218

385

736

256

26 6

592

576

9 22

341

510

912

323

5 43

813

928

639

171

20 1

762

307

7 26

036

782

10 0

16

Uw

aga:

1) do

tycz

y w

nios

ków

skł

adan

ych

w ra

mac

h in

icja

tyw

y lo

kaln

ej.

48


Tabe

la n

r 2

Zest

awie

nie

dany

ch o

licz

bie

orga

niza

cji p

ozar

ządo

wyc

h, k

tóry

m o

bjęt

e ko

ntro

lą u

rzęd

y m

iast

i ur

zędy

mar

szał

kow

skie

zle

ciły

real

izac

ję z

adań

pub

liczn

ych

w

tryb

ie u

dpp

w la

tach

201

3–20

15 (I

poł

owa)

Lp.

Lata

je

dnos

tka

sa

mor

ządu

te

ryto

rialn

ego

Licz

ba p

odpi

sany

ch u

mów

Wys

okoś

ć pr

zyzn

anyc

h do

tacj

i na

pods

taw

ie

podp

isan

ych

umów

Wys

okoś

ć w

ykor

zyst

anyc

h do

tacj

i

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia



pozostałe (art. 3 ust. 3 pkt 2–4 udpp)

Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

[w ty

s. z

ł]

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1718

I.Za

dani

a zl

ecan

e w

ram

ach

otw

arte

go k

onku

rsu

ofer

t (ar

t. 13

udp

p)

1.20

13 r.

urzę

dy m

iast

419

1 57

558

222

074

24 1

65,3

77 0

86,9

3 42

5,5

674,

110

5 35

1,8

22 5

18,5

67 9

66,9

3 42

8,5

667,

994

581

,8

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie24

91

294

656

1 61

47

319,

329

149

,26

507,

835

,543

011

,87

137,

228

746

,06

582,

535

,542

501

,2

2.20

14 r.

urzę

dy m

iast

494

1 54

662

272

129

28 5

34,3

71 8

17,1

3 61

1,9

1 43

5,6

105

398,

927

203

,661

520

,73

508,

585

6,4

93 0

89,2

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie28

41

259

556

1 60

46

469,

132

041

,52

140,

541

,040

692

,16

428,

730

250

,22

180,

840

,738

900

,4

3.20

15 r.

(I

poł

owa)

urzę

dy m

iast

315

1 35

029

71

701

20 9

26,4

47 0

74,3

1 88

9,1

351,

170

240

,911

227

,823

173

,445

9,9

216,

635

077

,7

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie18

489

856

31

141

4 18

7,7

26 1

36,4

1 86

6,5

64,5

32 2

55,0

543,

913

462

,611

2,4

41,5

14 1

60,4

Łącz

nie

1 94

57

922

325

7110

263

91 6

02,1

283

305,

419

441

,32

601,

839

6 95

0,5

75 0

59,7

225

119,

716

272

,61

858,

731

8 31

0,7

II.

Zada

nia

zlec

ane

w tr

ybie

z p

omin

ięci

em o

twar

tego

kon

kurs

u of

ert (

art.

19a

udpp

)

1.20

13 r.

urzę

dy m

iast

137

327

184

486

1 06

2,7

1 90

8,6

108,

623

,33

103,

31

035,

31

882,

210

7,8

21,0

3 04

6,4

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie22

584

084

168,

549

7,6

35,4

0,0

701,

515

0,8

492,

235

,30,

067

8,3

2.20

14 r.

urzę

dy m

iast

178

418

301

627

1 38

8,8

2 50

8,5

186,

710

,04

094,

01

370,

72

460,

318

1,5

10,0

4 02

2,4

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie20

832

010

515

3,0

630,

117

,60,

080

0,7

152,

359

9,8

7,3

0,0

759,

4

3.20

15 r.

(I

poł

owa)

urzę

dy m

iast

5815

47

122

046

7,9

901,

852

,02,

01

423,

726

8,3

628,

151

,02,

094

9,4

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie3

230

026

28,9

182,

50,

00,

021

1,3

28,9

103,

30,

00,

013

2,1

Łącz

nie

418

1 06

361

61

548

3 26

9,8

6 62

9,2

400,

335

,310

334

,63

006,

26

165,

838

2,9

33,0

9 58

8,0

49


Lp.

Lata

je

dnos

tka

sa

mor

ządu

te

ryto

rialn

ego

Licz

ba p

odpi

sany

ch u

mów

Wys

okoś

ć pr

zyzn

anyc

h do

tacj

i na

pods

taw

ie

podp

isan

ych

umów

Wys

okoś

ć w

ykor

zyst

anyc

h do

tacj

i

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

fundacje

stowarzyszenia




Razem

[w ty

s. z

ł]

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1718

III.

Zada

nia

zlec

ane

w ra

mac

h in

icja

tyw

y lo

kaln

ej (a

rt. 1

9b u

dpp)

1.20

13 r.

urzę

dy m

iast

025

02

270,

080

,00,

020

,010

0,0

0,0

30,8

0,0

8,0

38,8

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie0

00

00

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

2.20

14 r.

urzę

dy m

iast

032

04

360,

013

,70,

051

,364

,90,

013

,70,

042

,255

,8

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie0

00

00

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

3.20

15 r.

(I

poł

owa)

urzę

dy m

iast

019

06

250,

014

7,1

0,0

93,8

240,

90,

080

,50,

068

,114

8,6

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie0

00

00

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

Łącz

nie

076

012

880,

024

0,8

0,0

165,

140

5,8

0,0

125,

00,

011

8,3

243,

3

IV.

Zada

nia

wie

lole

tnie

zle

cane

w ra

mac

h ot

war

tego

kon

kurs

u of

ert (

wie

lole

tni p

rogr

am w

spół

prac

y)

1.

Konk

ursy

w

ielo

letn

ie

ogło

szon

e w

lata

ch

2013

–201

5

(I p

ołow

a)

urzę

dy m

iast

4271

301

144

47 6

74,8

49 7

79,8

45 1

82,5

13 2

98,3

155

935,

522

627

,716

457

,38

941,

010

364

,658

390

,5

urzę

dy m

arsz

ałko

wsk

ie16

517

276

738,

520

645

,211

199

,639

,732

623

,123

,69

170,

510

581

,215

,519

790

,7

Łącz

nie

5812

237

322

048

413

,370

425

,056

382

,213

338

,018

8 55

8,5

22 6

51,2

25 6

27,8

19 5

22,2

10 3

80,1

78 1

81,3

Ogó

łem

(I+

II+

III+

IV)

2 42

19

183

423

9212

119

143

285,

236

0 60

0,3

76 2

23,7

16 1

40,2

596

249,

410

0 71

7,2

257

038,

336

177

,712

390

,040

6 32

3,2

50


Tabela nr 3 Zestawienie danych o liczbie umów, wysokości dotacji oraz poniesionych kosztach na zadania objęte tymi umowami w latach 2013–2015 (I połowa) realizowanych przez objęte kontrolą organizacje pozarządowe

Lp. Wyszczególnienie J.m.

Wielkości dotyczące organizacji pozarządowych, które wytypowano w kontrolowanych

Razemurzędach gmin urzędach marszałkowskich

2013 r. 2014 r. 2015 r. (I połowa) 2013 r. 2014 r. 2015 r.

(I połowa) 2013 r. 2014 r. 2015 r. (I połowa)

1.

Liczba umów zawartych z organami administracji publicznej ogółem, z tego:

liczba 30 33 41 23 21 23 53 54 64

1.1. liczba umów na wparcie realizacji zadań publicznych liczba 24 22 30 15 14 15 39 36 45

1.2. liczba umów na powierzenie realizacji zadań publicznych liczba 6 11 11 8 7 8 14 18 19

2.Wysokość dotacji objęta umowami ogółem, z tego:

tys. zł 9 327 16 179 17 690 12 309 14 588 15 892 21 636 30 767 33 583

2.1.wysokość dotacji na wsparcie realizacji zadania

tys. zł 5 093 10 303 10 621 4 458 7 357 10 503 9 551 17 659 21 123

2.2.wysokość dotacji na powierzenie realizacji zadania

tys. zł 4 234 5 876 7 070 7 851 7 231 5 390 12 085 13 107 12 460

3.

Liczba realizowanych zadań publicznych objętych umowami ogółem, z tego:

liczba 25 33 40 23 22 21 48 55 61

3.1.liczba zadań wspieranych przez organy administracji publicznej

liczba 20 22 29 15 15 13 35 37 42

3.2.liczba zadań powierzonych przez organy administracji publicznej

liczba 5 11 11 8 7 8 13 18 19

4.

Poniesione koszty na realizację zadań wspieranych i powierzonych ogółem, z tego:

tys. zł 15 431 20 510 12 299 18 168 18 288 6 750 33 598 38 798 19 049

4.1. z dotacji tys. zł 8 574 14 692 9 835 12 299 14 103 4 798 20 873 28 795 14 633

4.2. z własnych środków finansowych tys. zł 2 292 2 320 1 256 260 776 52 2 552 3 096 1 308

4.3. ze środków finansowych z innych źródeł tys. zł 4 502 3 229 1 075 5 566 3 368 1 899 10 069 6 597 2 974

4.4.

z pozostałych środków (w tym świadczenia wolontariuszy i praca społeczna własnych członków)

tys. zł 62 269 133 42 41 0 104 311 133

5.

Kwota niewykorzystanych i zwróconych dotacji na realizację zadań ogółem, z tego:

tys. zł 191 858 599 16 456 0 207 1 314 599

5.1. na wspierane zadania tys. zł 189 801 599 5 455 0 194 1 256 599

5.2. na powierzone zadania tys. zł 2 57 0 11 1 0 13 58 0

51


Wykaz organów, którym przekazano informację o wynikach kontroli

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

2. Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

3. Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

4. Prezes Rady Ministrów

5. Prezes Trybunału Konstytucyjnego

6. Rzecznik Praw Obywatelskich

7. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

8. Minister Finansów

9. Przewodniczący Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych

10. Przewodniczący Sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej

11. Przewodniczący Sejmowej Komisji Finansów Publicznych

12. Przewodniczący Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej

13. Przewodniczący Senackiej Komisji Budżetu i Finansów Publicznych

14. Przewodniczący Senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej

Documents

DOTACJE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO ... - … · Wykaz stosowanych skrótów, skrótowców i pojęć ustawa o NIK Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli1