Duygusal zekanız kaç?Son yirmi yılda başta iş hayatı olmak üzere hayatımızın her alanına damgasını vuran bir kavram duygusal zeka. İlk başta entelektüel zekanın tamamlayıcısı olarak gösterildi. Ama artık iş dünyasında başarının ve toplumsal uyumun en kritik unsuru… Duygusal zeka ve iş hayatındaki önemine mercek tuttuk....KA

RİY

ER

36 l İSMMMO YAŞAM

UMUT EFE

Çalıştığı insanları anlar ve onlarla işbirliği yapar, stres altında çalışmayı sürdürebilir, iyi dinleyicidir, geri bildirime daha açıktır, empati yapar, daha dikkatli ve ayrıntılı kararlar verir... Bunlar duygusal zekası yüksek insanların gösterdiği bazı olumlu davranışlardan sadece birkaçı....

Evet, duygusal zeka yani Emotional Quotient  (EQ) iş hayatının yeni trendi. Entelektüel zeka yani IQ, başarı-nın en büyük anahtarı olarak koca bir yüzyıla damgasını vurdu. İşe alımlardan okul seçimlerine, eğitimdeki yön-lendirmelerden sosyal aktivitelere kadar hayatın pek çok alanındaki temel belirleyici oldu. Ama artık onun son 20 yıldır oldukça güçlü bir rakibi var . Bu da duygusal zeka... Başlarda pek çok bilim insanı topluma adapte olmanın ve başarının koşulunu hem entelektüel zekaya  hem de duygusal zekaya sahip olmak şeklinde gösterirken, son birkaç yıldır özellikle iş hayatında ‘duygusal zeka’ entelektüel birikimlere biraz daha fark atmış durumda…

Bilimsel tanımlamayla IQ,  kavramaya ilişkin kapasiteyi ölçerken, EQ akademik zekanın destekleyicisi olan yeteneği ifade ediyor. Bunun hayattaki karşılığına bakıldığında ise EQ başta empati olmak üzere hem kişisel 

ilişkilerde hem de iş ilişkilerinde, kişinin kendi duygu-larını algılaması, tanımlaması ve duygularını kontrol ederek kendini motive edebilme kapasitesine sahip olması anlamına geliyor. İş hayatı ve ilişkiler üzerinde büyük etkisi olduğu tespit edilen duygusal zeka, kişinin kendi duygularının yanı sıra başkalarının da duygula-rının farkında olması, empati kurması, ilişkilerini buna göre düzenlemesi, iş ve kişisel hayatında bu özelliğiyle insanlarla arasında ortak  bir payda yaratması olarak da özetlenebilir. 

İYİ BİR LİDERLİK İÇİN ŞARTDuygusal zekanın iş dünyasında öne çıkışı ise son 

20 yıllık dönemi kapsıyor. İlk etapta, çalışanların duy-gusal zekaları çok fazla önemsenmezken, ilk yıllarda IQ ile birlikte anılmaya başladı. Son 10 yıldır, IQ’dan daha kritik bir özellik olarak öne çıkan EQ, artık şirketlerin işe alım süreçlerinin vazgeçilmez bir testi ve eğitim program-larının öncelikli unsuru haline geldi… 

Yapılan araştırmalar kendisinin ve başkalarının duygularını iyi anlayan ve kontrol edebilen kişilerin daha iyi bir lider olduğunu ortaya koyuyor... Ayrıca yüksek duygusal zekaya sahip çalışanlar takım çalışmasında daha da başarılı oluyor. Bu alanda önemli araştırmalara 

Brighton School of Business and Management tarafından hazırla-nan ‘Duygusal Zekâ ve Kariyeriniz’ adlı infografikte yer alan duygusal zekanın avantajları şöyle:

l Zor durumları başarılı bir şekilde yönetir.

l Kendini açıkça ifade eder.l Diğerlerinin saygısını 

kazanır.l Diğer insanları etkiler.l Diğerlerinden daha kolay 

yardım alır.l Baskı altında sakin kala-

rak çalışabilir.l Diğer insanlara ya da 

durumlara karşı kendi duygusal tepkilerini bilir.

l Doğru sonuç almak için doğru sözü nasıl söyleyeceğini bilir.

l Görüşme yaparken kendini etkili bir şekilde yönetir.

l Görüşme yaparken diğer-lerini etkili şekilde yönetir.

l İşleri halletmek için kendini motive eder.

l Zor durumlarda bile nasıl pozitif olunacağını bilir.

Geçen yıl Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan ‘İşlerin Geleceği Raporu’na göre, yüksek duygusal zeka 2020 yılına kadar işe alımlardaki en önemli 10 kriter arasında yer alacak. Geçmiş yıllarda yapılmış araştırmalarda ise  görüşülen toplam 2600 işe alım müdürü ve insan kaynakları sorumlusunun yüzde 71’inin işe alım söz konusu olduğunda EQ’yu (duygusal zeka) IQ’dan (mantıksal 

zeka) daha ön planda tuttuğunu ortaya koydu. 

Yine araştırmaya göre katılımcıların yüzde 75’ini terfi için birden çok aday olduğunda duygusal zekası yüksek olanı terfi ettirmeyi tercih ediyor. Katılımcıla-rın yüzde 59’u ise işe başvurula-rında adayların mantıksal zekası oldukça yüksek olsa bile duygusal zekasının düşük çıkması durumun-da işe almamayı tercih ediyor. 

İŞE ALIMDA EN ÖNEMLİ KRİTER

ZOR DURUMLARIBAŞARILI YÖNETİRLER

KA

RİY

ER

İSMMMO YAŞAM l 37

imza atmış Amerikalı kariyer uzmanı Anne Riches tarafından yapılan bir çalışmada, biri sigorta, biri kozmetik, biri içecek olmak üzere 3 farklı sektörde faaliyet gösteren şirket çalışanlarına verilen duygusal zeka eğitimi sonrası satış elemanlarının diğer satış elemanlarına göre çok büyük başarı elde ettiği ortaya çıktı.

Yöneticilere verilen duygusal zeka eğitimi sonrasında ise üretim yüzde 17 artarken, müşteri şikayetleri yüzde 15’ten yüzde 3’e indiril-di. Yine yapılan araştırmalara göre, EQ’su yüksek olan ve müşterinin kaygılarını anlayabilen bir pazarlama uzmanı satış sürecinde daha başarılı… 

Çalışanları ile iyi ilişkiler kurabilen, onlara kendilerini güvende hissedecekleri ve yeteneklerini ortaya çıkarabilecekleri bir ortam sağlayan EQ’su yüksek liderlerin ise daha verimli iş süreçlerine imza attığı görülüyor.

GELİŞTİRİLEBİLİR Mİ?Peki, duygusal zeka nasıl geliştirilir? Bu soru artık hem bireyler 

için hem de takım çalışmasının öne çıktığı şirketler için hayati öneme sahip. Kariyer uzmanları bu noktada EQ eğitiminin uzun vadede kişiler arası iletişim ve etkileşim gerektiren bir süreç olduğuna dikkat çekiyor. Bu etkileşimdeki temel noktalar ise karşılıklı diyalog ve empati… 

Pek çok şirket çalışanların EQ düzeyini yükseltmek için haftada bir iki seanstan oluşan seminer programı hazırlıyor. Ancak uzmanların önerisi farklı… Burada öncelikli olarak uzun vadeli ve EQ uzmanla-rının birebir gerçekleştireceği görüşmeler öneriliyor. Diğer taraftan, liderlerin takımlarının işleyişiyle ilgili kurallar ve normlar koyması ve bunların dürüst bir şekilde uygulanmasının sağlanması hayati önce-liklerden. Takım elemanlarından birkaçının değil takımdaki kişilerin hepsinin birbiriyle iyi ilişkiler içinde olması ve tamamının dürüst olması büyük önem taşıyor. Böyle bir ortamda takım kendini ilgilendiren konu ve problemleri ortaya çıkarıp bunları tartışma imkanı bulabilir. 

DUYGULARDAN KORMAYINBu noktada bireysel düzlemde de EQ gelişimi için uzmanların 

bazı önerileri var… İlk etapta sizden yardım isteyen birini yüzüstü bırakmayın… Kendinizi tanıyın ve kim olduğunuzu öğrenin. Kendi duygularınızdan ve çevrenizdeki insanların duygularından korkma-yın, onları kontrol etmeye çalışın. Kendinizi ve kişisel özelliklerinizi başkalarına açık tutun. İnsanlar arası iletişimi anlayın. Mümkün olduğu kadar çok çeşitli olaylar ve problemler üzerinde düşünün ve bunlara çözümler getirmeye çalışın. Eleştiriye açık olun, bırakın sizi eleştirsinler. Bundan rahatsızlık duymayın. İnsanlar ile ilgilenmeyi ihmal etmeyin. İnsanları harekete geçiren akımları, onların hayat hikayelerini okuyun…