14
E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ BİLGİ YÖNETİMİ ÖNLİSANS PROGRAMI ÖRNEĞİ Öğr. Gör. Dr. M. Emin Mutlu Öğr. Gör. Melda Beyaz * Öğr. Gör. Perihan İşeri * Özet: Yükseköğretimde e-öğrenme uygulamaları giderek yaygınlaşmaktadır. E-öğrenme teknolojilerinin uzaktan ve açık öğretimde kullanımı öğrenim süreçlerinde önemli eğitsel ve işlemsel katkı potansiyeli taşımaktadır. E-öğrenmede, zengin eğitsel içeriğin varlığı, yoğun akademik danışmanlık ve oluşturmacı yaklaşımla tasarlanmış eğitsel ortamlar gibi temel öğelerin yanı sıra diğer bir temel öğe de öğrenciye sağlanan teknik destektir. Öğrenci destek hizmetleri, öğrencilerin e- öğrenme sürecine yönlendirilmesi için gerçekleştirilen çalışmalardan, öğrencilerin bilgisayarındaki ve internet bağlantısındaki sorunlara çözüm üretilmesine kadar geniş çeşitlilik gösterebilmektedir. Bu çalışmada Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesindeki ilk internete dayalı program olan Bilgi Yönetimi Önlisans Programındaki öğrenci destek hizmetlerinde yaşanan iki yıllık deneyim ele alınmaktadır. Uygulamadaki temel öğrenci destek hizmetlerinin yanı sıra, deneysel olarak gerçekleştirilen destek hizmetlerine de yer verilmektedir. Anahtar Sözcükler: E-Öğrenme, Öğrenci Destek Hizmetleri Giriş Günümüzde sürekli gelişen teknoloji yle e-öğrenme uygulamalarını bu teknolojilerle birleştirerek öğrenim süreçlerine önemli ve işlevsel katkılarda bulunulabilir. E-öğrenmede zengin ve eğitsel olarak tasarlanan içeriğin yanı sıra öğrenciye ihtiyaç duyacağı her konuda sağlanacak destek hizmetleri önemli bir yer tutmaktadır. Öğrenciye verilecek destek hizmetleri, hızla gelişen bilgi çağında öğrencinin ihtiyaç duyduğu çözümleri en etkili ve en kısa sürede ulaştırarak, eğitim sürecinin aksamadan devam etmesini sağlamaktadır. Anadolu Üniversitesi Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda bu eğitsel süreci desteklemek amacıyla öğrencilere çeşitli destek hizmetleri verilmektedir. Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Bilgisayar Destekli Eğitim Birimi

E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ:

AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ BİLGİ YÖNETİMİ ÖNLİSANS

PROGRAMI ÖRNEĞİ

Öğr. Gör. Dr. M. Emin Mutlu

Öğr. Gör. Melda Beyaz *

Öğr. Gör. Perihan İşeri *

Özet: Yükseköğretimde e-öğrenme uygulamaları giderek

yaygınlaşmaktadır. E-öğrenme teknolojilerinin uzaktan ve açık öğretimde

kullanımı öğrenim süreçlerinde önemli eğitsel ve işlemsel katkı potansiyeli

taşımaktadır. E-öğrenmede, zengin eğitsel içeriğin varlığı, yoğun

akademik danışmanlık ve oluşturmacı yaklaşımla tasarlanmış eğitsel

ortamlar gibi temel öğelerin yanı sıra diğer bir temel öğe de öğrenciye

sağlanan teknik destektir. Öğrenci destek hizmetleri, öğrencilerin e-

öğrenme sürecine yönlendirilmesi için gerçekleştirilen çalışmalardan,

öğrencilerin bilgisayarındaki ve internet bağlantısındaki sorunlara çözüm

üretilmesine kadar geniş çeşitlilik gösterebilmektedir. Bu çalışmada

Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesindeki ilk internete dayalı

program olan Bilgi Yönetimi Önlisans Programındaki öğrenci destek

hizmetlerinde yaşanan iki yıllık deneyim ele alınmaktadır. Uygulamadaki

temel öğrenci destek hizmetlerinin yanı sıra, deneysel olarak

gerçekleştirilen destek hizmetlerine de yer verilmektedir.

Anahtar Sözcükler: E-Öğrenme, Öğrenci Destek Hizmetleri

Giriş

Günümüzde sürekli gelişen teknolojiyle e-öğrenme uygulamalarını bu

teknolojilerle birleştirerek öğrenim süreçlerine önemli ve işlevsel katkılarda

bulunulabilir. E-öğrenmede zengin ve eğitsel olarak tasarlanan içeriğin yanı sıra

öğrenciye ihtiyaç duyacağı her konuda sağlanacak destek hizmetleri önemli bir

yer tutmaktadır. Öğrenciye verilecek destek hizmetleri, hızla gelişen bilgi çağında

öğrencinin ihtiyaç duyduğu çözümleri en etkili ve en kısa sürede ulaştırarak,

eğitim sürecinin aksamadan devam etmesini sağlamaktadır. Anadolu Üniversitesi

Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda bu eğitsel süreci desteklemek amacıyla

öğrencilere çeşitli destek hizmetleri verilmektedir.

Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Bilgisayar Destekli Eğitim Birimi

Page 2: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

2

BİLGİ YÖNETİMİ ÖNLİSANS PROGRAMI

Türkiye'de yüksek lisans düzeyinde internete dayalı Bilgi Üniversitesi'nin e-MBA

ve ODTÜ'nün Informatics Online programları açıldıktan sonra Anadolu

Üniversitesi'nde yaygın eğitim alanında diplomaya yönelik internete dayalı

program açılması için çalışmalar başlatılmıştır. Bu türün ilk örneği olarak Bilgi

Yönetimi Önlisans Programı oluşturulmuştur.

2001 Nisan ayında YÖK'den gerekli onay alınmış ve 2001-2002 öğretim yılında

kayıt yaptıracak ilk öğrenciler için internet ortamında öğretici ders yazılımlarının

tasarımına ve geliştirilmesine başlanmıştır. Bilgi Yönetimi Önlisans Programının

açılması benzeri programların açılmasına örnek teşkil etmiştir (Mutlu 2003).

Bilgi Yönetimi Önlisans Programı1 bilgi çalışanı olarak nitelendirilen, bilgisayarla

ileri düzeyde tanışık orta kademe işgücü yetiştirmeye yönelik bir programdır.

Bilgi Yönetimi Önlisans Programının amacı öğrencilerine;

İşletmelerde bilgiye dayalı sorunlara etkin çözümler üretme

İnternet ortamında girişimcilik ve iş yönetimi

Güncel uygulama yazılımlarında uzmanlaşma

İnternete dayalı kurumsal iletişim ve birlikte çalışma

Üretkenliği arttıracak büro uygulamaları geliştirme

olarak özetlenebilir.

Bilgi Yönetimi Programı’nın amaçları arasında bulunan güncel uygulama

yazılımlarını internet ortamında kullanmayı öğretmek, günümüzde son derece

yaygın bir eğitim sektörü şekline gelmiştir. İnternette yapılacak kısa bir tarama

büro yazılımlarının öğretimine odaklanmış çok sayıda eğitim kurumunun varlığını

ortaya çıkartacaktır. Bilgi Yönetimi Programı(Şekil 1)’nda da uygulama

yazılımlarının öğretimi amacıyla internet ortamında zengin eğitsel ortamlar

hazırlanmış ve öğrencinin kullanımına sunulmuştur. Öğrenciler ayrıca yardımcı

kitaplar ve lisanslı uygulama yazılımlarıyla da desteklenmiştir.

1 http://www.bilgi.aof.edu.tr

Page 3: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

3

Şekil 1. Bilgi Yönetimi Önlisans Programı Uygulamalı ders görüntüsü.

Öğrenim programı ve içeriğinin kayıtlı öğrencilere sunumunda temel araç internet

ortamındaki derslerdir. Eğitim ortamı ayrıca CD-ROM, kitap, yazılım, akademik

danışmanlık, destek hizmeti ve örgün sınavlarla desteklenmektedir. Öğrencilere

kayıt sırasında kullanıcı adı ve parola bilgileri verilmektedir. Kayıt olan

öğrenciler, program sitesindeki Dersler bağlantısını açarak internet ortamında

bulunan derslere ulaşabilmektedir.

BİLGİ YÖNETİMİ PROGRAMINDA VERİLEN DESTEK HİZMETLERİ

2001-2002 öğretim yılında Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi’nde

öğretime başlayan Bilgi Yönetimi Önlisans Programı öğretime başladığı tarihten

itibaren yoğun bir destek hizmeti vermektedir. Bu destek hizmetleri tek bir

kanaldan yürütülmemekte, birkaç farklı kanaldan Bilgi Yönetimi Önlisans

Programı’nı destekleyerek program akışına yardımcı olmaktadır. Bu destek

hizmetleri, öğrencilerin verilen ders yazılımlarıyla ilgili yönlendirilebilmeleri,

ödev hazırlayabilmeleri ve anlık çıkabilecek teknik ve teknik olmayan sorunlara

karşı çözüm bulmalarını sağlamak amacıyla birkaç farklı koldan yürütülmektedir.

Bu hizmetler,

Temel Destek Hizmetleri

Mektup (Destek ve genel)

Haber grubu (Destek ve genel)

Sohbet (Destek ve genel odaları)

Telefon

Diğer destekleyici hizmetler

Bürolarda sağladığı destekler

Page 4: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

4

Öğrenci kılavuzu (Çalışma kılavuzu)

Duyurular

TV ders yayınları

BDE Birimi canlı webcam görüntüleri

Öğreticiler

Deneysel destek hizmetleri

Sesli ve Görüntülü destek

hizmetleri olarak sıralanmaktadır.

BİLGİ YÖNETİMİ ÖNLİSANS PROGRAMI’NDA DESTEK HİZMETİNİ

VEREN GRUPLAR

Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda öğrencilere verilen destek hizmetlerinde,

bu hizmetlerin verilmesini sağlayan sorumlu elemanlar vardır. Bu elemanlar Bilgi

Yönetimi Önlisans Programı’nda bir kaç grup altında isimlendirilir.

Destek; Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda öğrencilere destek

hizmetini veren kişiler Bilgi Yönetimi’nde Destek olarak isimlendirilir.

Destek hizmeti, programın hazırlanmasında görev alan konu uzmanları ve

gerçekleştiriciler tarafından verilmektedir. Destek bu hizmetleri 08:00-

23:00 saatleri arasında sabah, öğle ve akşam üç oturumda toplam 15 saat

olmak üzere haftanın her günü vermektedir. Bu hizmet tatil günlerini de

kapsamaktadır. Bu saatlerde verilen destek hizmetinde görevli olan kişinin

ismi, Bilgi Yönetimi Önlisans Programı web sitesinde ana sayfada

bulunmaktadır (Şekil 2). Destek bu saatler içinde temel destek hizmetlerini

gerçekleştirmeden sorumludur. Ayrıca bu hizmet dışında Bilgi Yönetimi

Önlisans Programı’nda programın akış süresince meydana gelecek anlık

sorunların oluşmasını önlemek amacıyla sunucu kontrolünü yapar. Yapılan

bu kontroller hazırlanmış bir nöbet çizelgesine yazılarak raporlanır.

Şekil 2. Bilgi Yönetimi Önlisans Programı Destek

Akademik Danışman, Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda verilen

uygulamalı derslerin her biri için destek hizmeti veren, alanlarında uzman

Page 5: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

5

kişilerdir. Akademik danışmanlık hizmeti, internet üzerinden iletişim

araçları yardımıyla sağlanmaktadır. Bu hizmet günün belirli saatlerinde

sohbet ortamında, diğer saatlerde e-mektup ve forum ortamında yerine

getirilmektedir. Her dersin her gün dört saat olmak üzere haftada yirmi

saat sohbet ortamında akademik danışmanlık hizmeti yürütülmektedir.

Akademik danışmanlık hizmetlerinde 55 öğretim elemanı görev

yapmaktadır. Akademik danışmanlık hizmeti, öğrencilerin senkron ve

asenkron olarak sorularının yanıtlanması biçiminde gerçekleşmektedir

(Mutlu 2002). Ayrıca akademik danışmanlar uygulamalı derslerde

öğrencilere verilen ödevleri değerlendirerek, ödev notlarını vermektedirler.

Konu uzmanları; Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda verilen

uygulamalı derslerin eğitim senaryolarını hazırlayan, her biri kendi

alanında uzman olan kişilerdir.

Gerçekleştiriciler; bu kişiler Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda verilen

uygulamalı derslere ait yapım senaryolarını öğrencilere sunmak için

dosyalarını oluşturma ve uygulama videolarını hazırlama ve seslendirme

faaliyetlerini yerine getirmek üzere gerçekleştirme grubunda görev

yaparlar. Gerçekleştiriciler temel destek hizmetlerinde görev almaktadır.

Yazışma sorumlusu; yazışma grubunda görev yapmaktadırlar.

Öğrencilerden ödev kabulü, CD-ROM'ları çoğaltma ve dağıtıma

hazırlama, ekip üyeleri arasındaki iletişimi sağlamak gibi işlevleri yerine

getirmektedirler. Ayrıca temel destek hizmetlerine rol oynamaktadırlar.

Sistem sorumlusu; BDE Birimi ağı ve Bilgi Yönetimi Önlisans Programı

sunucularının yönetiminden sorumludur. Temel destek hizmetlerinde

teknik destek konusunda öğrencilere destek hizmeti vermektedir.

TEMEL DESTEK HİZMETLERİ

Destek hizmetleri genel olarak öğrenci ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla hizmet

vermektedir. Teknolojik gelişmelerin artması e-öğrenme ihtiyaçlarını da

artırmakta buna bağlı olarak, karşılaşılan sorunlar ve ihtiyaçlar da çoğalmaktadır.

Bu artan ihtiyaçları karşılamak ve sorunları çözmek için destek hizmetinde de bu

gelişmelere karşısında güncel olması gerekmektedir. Bilgi Yönetimi Önlisans

Programı’nda bu güncel gelişmeler takip edilerek yoğun bir destek hizmetleri

verilmektedir. Destek hizmeti senkron ve asenkron olarak verilmektedir. Bilgi

Yönetimi Önlisans Programı’nda verilen temel destek hizmetleri şu şekilde

sıralanmaktadır.

Mektup;

Önlisans Programına kayıtlı olan öğrencilere kullanıcı parolası ve e-mektup

hesabı verilmektedir. Öğrenciler bu mektup adresini kullanarak karşılaştıkları

teknik ihtiyaç ve teknik sorunları destek hizmeti için belirlenen bir mektup

adresine2, günün her saati göndermektedirler. Gönderilen bu mektuplar 08:00 –

23:00 saatleri arasında görev alan destek tarafından gerekli konularda konu

uzmanlarına veya sistem sorumlusuna danışarak cevaplanmaktadır.

2 [email protected]

Page 6: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

6

Sunulan teknik destek mektup hizmeti dışında verilen diğer bir mektup hizmeti de

Genel mektup hizmetidir. Genel mektup hizmetinde3, öğrencilerin karşılaştıkları

genel ihtiyaçlara ve sorunlara cevap verilmektedir.

Öğrenciler tarafından gönderilen mektuplarda aynı sorunlarla sık karşılaşılması

durumunda, bu sorunlar sitenin Duyurular bölümünde çözümü veya

açıklamasıyla birlikte öğrencilere ilan edilmektedir.

Haber Grubu

Haber grupları, öğrencilerin derslerle ilgili düşünce, soru ve yorumlarını e-posta

aracılığıyla birbirleriyle paylaştıkları ortamdır. Destek elemanlarının yanıtladığı

Destek ve Genel haber gruplarının yanı sıra her dersin ayrı bir tartışma grubu

bulunmakta, öğrencilerin yönelttikleri sorular konu uzmanları tarafından

yanıtlanmaktadır.

Sohbet

Bilgi Yönetimi Önlisans Programı öğrencileri ihtiyaç ve sorunlarını çözmek

amacıyla sohbet odaları kullanılmaktadır. Böylece öğrencilerle senkron olarak

iletişim kurulmaktadır. Bu sohbet odalarında, “BY” ile başlayan odalar dersler

hakkında bilgi almak amacıyla kullanılmakta ve akademik danışmanlar tarafından

yönetilmektedir. Genel odası genel konulara, Destek odası ise teknik destek

vermek amacıyla kullanılmak üzere ayrılmıştır. Genel ve destek odaları destek

tarafından yönetilmektedir (Şekil 3).

3 [email protected]

Page 7: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

7

Şekil 3. Destek amacıyla kullanılan bir sohbet odası

Telefon

Bilgi Yönetimi Önlisans Programı’nda öğrencilere sunulan bir diğer destek

hizmeti de telefondur. Öğrenciler karşılaştıkları sorunları mesai saatleri içinde

konu uzmanlarına, sistem sorumlusuna ve yazışma grubuna telefonla erişerek

destek hizmeti almaktadır.

DİĞER DESTEKLEYİCİ HİZMETLER

Büroların sağladığı destekler

Ülkemizin en küçük yerleşim biriminde öğrencisi bununan Açıköğretim Fakültesi

öğrenci hizmetlerini yerinde verebilmek için 79 ilde ve Lefkoşa’da olmak üzere

toplam 87 bürosu bulunmaktadır. Öğrenciler büroları arayarak bilgi alabilecekleri

gibi, e-mektup göndererek isteklerini yazılı olarak iletilmektedirler. Kayıtlı

öğrencilere verilen büro hizmetleri şifresi ile BURO-WEB sitesine girerek4 ders

4 httpp://aofburo.anadolu.edu.tr

Page 8: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

8

notları, sınav sonuçları, sınava giriş bilgileri, öğrenim durumu ve kayıt bilgisi gibi

hizmetlere erişebilmektedirler.

Öğrenci kılavuzu (Çalışma kılavuzu)

Öğrenci kılavuzunun bir parçası olan çalışma klavuzu, kayıtlı öğrencinin bir

öğretim yılı boyunca kullanacağı donanıma ve yazılıma yönelik ayarların neler

olduğunu belirten ve gerekli ayarların nasıl yapılacağını ayrıntılı olarak anlatan bir

kılavuzdur.

Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı

bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır. Öğrencinin

kullanacağı yazılımların kurulumu, çevirmeli bağlantı kurma, internet erişimi,

dosya aktarımı, e-mektup ayarları, sohbet odalarına giriş, haber gruplarına erişim

gibi bir dizi olanağın ayarları anlatılmaktadır.

Kılavuzda ayrıca, öğrencinin teknik sorunlar karşısında alabilecekleri destekler

açıklanmakta, verilen eğitsel malzemeleri hangi sırada ve sürede kullanması

gerektiği belirtilmektedir.

Duyurular

Temel destek hizmetlerine senkron ya da asenkron olarak sıkça iletilen sorunlar ve

yapılacak gerekli bilgilendirmeler Bilgi Yönetimi Önlisans Programı web

sitesinde bulunan duyurular bölümüne asılmaktadır. Böylece öğrenciler

sorunlarına daha kısa zamanda cevap bulabilmektedirler.

TV ders yayınları

Açıköğretim Fakültesi bünyesinde yayınlanan Televizyon programlarının yayın

tarihleri ve saatlerinin web üzerinden sorgulanabilmesi hizmetidir. Televizyon

programlarının yayın tarihleri ve saatleri böylece web üzerinden öğrenilebilir.

Televizyon ders yayınları TRT 4 kanalından yayınlanmaktadır.

BDE Birimi canlı webcam görüntüleri

Bilgi Yönetimi Programı'na ait webcam görüntüleri internet üzerinden

yayınlanmaktadır. Yayınlanan canlı görüntüler akademik danışmanlık servisinin

verildiği odanın ve sunucu bilgisayarlarının görüntülerini içermektedir. Bu

görüntüler her 60 saniyede bir güncellenmektedir. Böylece öğrenciler öğretim

merkezinde o anda bulunan kişileri görebilmektedirler (Şekil 4).

Page 9: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

9

Şekil 4. WebCam Sayfası

Öğreticiler

Öğreticiler Bilgi Yönetimi Önlisans Programı'nda kayıtlı öğrencilerin öğretim

süresince gerekli olan erişim ve iletişim araçlarını kurabilme, ayarlarını yapabilme

ve kullanabilmeleri için gerekli çalışma bilgilerini içeren öğretici ders

yazılımlarıdır. Öğreticilere bölümün sitesinden erişilebilmektedir.

DENEYSEL DESTEK HİZMETLERİ

İletişim ve bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, bilgi üretimi ve bilginin

dolaşımı gibi etkenler, uzaktan öğretimi daha cazip hale getirmekte olup,

geleneksel sınıf ortamlı eğitim modellerindeki yüzyüze etkileşim, yerini daha

eğlenceli bir eğitim ortamı sağlayan sanal yüzyüzeliğe bırakmaktadır.5 E-

öğrenme ortamındaki öğrencilerin, yüz yüze eğitimde olduğundan daha fazla

destek almaya ve güdülenmeye ihtiyaçları vardır. Öğrenci karşılaştığı ve çözüm

bulamadığı sorunlarla karşılaştığında destek hizmeti kapsamında gerekli

yönlendirmelerle bilgiye ulaşmasına rehberlik edilmektedir.

Bilgisayar tabanlı iletişim genel olarak dört tip medya kullanmaktadır: Yazı,

grafik, ses ve videodur. İletişim ya bir telefon çağrısında olduğu gibi gerçek

zamanlıdır, ya da elektronik postada olduğu gibi saklanabilmektedir (Bülbül,

2003). Destek hizmeti, yazı, ses ve video medyalarını kullanarak öğrenci veya

öğrenci gruplarına rehberlik sağlamaktadır.

5 ALKAN, M., GENÇ, Ö., TEKEDERE, H., İletişim Teknolojileri İle Bütünleşik Bir Uzaktan

Öğretim Ortamının Geleneksel Sınıf Öğretimine Göre Üstünlükleri ve Sınırlamaları, Elektrik,

Elektronik, Bilgisayar Mühendislikleri Eğitimi 1. Ulusal Sempozyumu, ODTÜ-KKM, 30 Nisan –

2 Mayıs 2003, Ankara.

Page 10: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

10

Bilgi Yönetimi Önlisans Programının destek hizmetinin daha etkili olması

amacıyla, görsel, işitsel ve metin tabanlı bir pilot bir uygulama

gerçekleştirilmektedir. Bilgi Yönetimi Önlisans Programı öğrencilerinin destek

hizmetinden gerçek zamanlı sesli ve görüntülü katılımı sağlayabilmek için Sesli

ve Görüntülü Sohbet hizmeti verilmektedir.

Bilgi Yönetimi Önlisans Programı öğrencilerinin destek hizmetinden gerçek

zamanlı olarak faydalanamadıkları durumda herhangi bir zaman da

bağlandıklarında destek hizmetinin ve Bilgi Yönetimi Önlisans Programı

öğrencilerinin sayfaya aktardıkları görüntülü, sesli ve metin tabanlı bilgileri

izleyebilmeleri için Ziyaretçi defteri hizmeti verilmektedir. 6

Sesli ve Görüntülü destek

Eğitimci ve katılımcılar arasındaki etkileşimi artırmak ve böylece eğitim

etkinliğine katkıda bulunmak amacıyla etkileşim araçları kullanılmaktadır. Sanal

Sınıflar (Virtual Classroom) bu gruptaki yazılımların en önemlisidir. Bir Sanal

Sınıfta, geleneksel bir sınıfta meydana gelen olaylar bilgisayar ortamında

canlandırılır. Eğitimci ve katılımcılar birbirlerini görerek ve sesini duyarak

iletişim kurabilirler. Sanal Sınıflar mevcut İnternet bağlantıları üzerinden

çalışabilecek şekilde tasarlanmış ve yüksek band genişliğine ihtiyaç duymayan

ürünlerdir.7 Sanal olarak oluşturulan sınıflarda öğrencilerin öğretmenlere

yönelttiği sorular normal sınıf ortamından % 70 daha fazla olmaktadır.(Bülbül,

2003) Uzaktan eğitimde verilen bilginin(desteğin) en az yüz yüze verilen

eğitimdeki gibi eğitimci ve öğrencilerin birbirlerini görerek ve sesini duyarak

iletişim kurabilmelerini sağlamak için bu hizmet başlatılmıştır. Bu hizmet

sayesinde video ve ses teknolojisi yoluyla, karşılıklı ya da grup olarak gerçek

zamanlı ve yüz yüze görüşmelerini sağlayan bu iletişim biçimini kullanılarak

sorulan sorular destek tarafından cevaplanırken görüntülü ve sesli sohbette

varolan diğer öğrencilere de bilgi verilmektedir. Bu hizmette sorulan bir soru daha

sonra katılan öğrencilerin okuyabilmeleri için yazılan metinler tutulmaktadır. Bu

sayede öğrenciler başka bir öğrencinin karşılaştığı problemi ve çözümünü

okuyarak bilgilenmiş olmaktadır (Şekil 5).

6 http://destek.bilgi.aof.edu.tr

7 http://www.enocta.com/tr/

Page 11: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

11

Şekil 5. Görüntülü ve sesli destek hizmeti

Ziyaretçi Defteri

Destek hizmetine sıkça sorulan sorular için hazırlanan bu hizmet sayesinde

Öğrenciler sisteme gerçek zamanlı olarak bağlanamazlar ise herhangi bir zaman

da bağlanarak sorulan soruların yanıtını sesli, görüntülü ve metin olarak

aktarılmaktadır (Şekil 6).

Şekil 6. Ziyaretçi defteri.

Page 12: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

12

Ziyaret defterindeki tüm etkileşimler (görüntü, ses ve metinler) ana makine

üzerinde tutulmaktadır. Ana makinedeki etkileşimler eklenebildiği gibi

silinebilmektedirler.

Destek Hizmeti görüntüsünün öğrencilerin ekranlarına iletilebilmesi için

bilgisayar da web kamerasının, sesinin de öğrencilere iletilebilmesi için ses

kartının ve mikrofonun bağlantısı olması gereklidir. Öğrenci bilgisayarlarında ise

Macromedia Flash Player programı kurulu olmalı, görüntü yollayabilmek için

Web kamera ve sesi yollamak, duymak için ses düzeneği bulunmalıdır. Kamerası

olmayan öğrenci sisteme görüntü bilgisini yollayamaz. Sadece destek hizmetini ve

diğer öğrencilerden gelen görüntüleri izleyebilir. Klavye den yazdığı metin veya

ses düzeneği varsa mikrofondan alınan ses bilgisini gönderebilir.

Sistem öğrencilerin bağlantı hızlarına bağlı olarak alınan görüntünün kesilmemesi

için saniyede iletilen kare görüntü sayısını kendisi otomatik olarak ayarlar.

Böylelikle çok düşük hızdaki bağlantılarda bile görüntü netliği düşürülerek

görüntü sürekliliği sağlanmış olur (Bülbül, 2003).

BİLGİ YÖNETİMİ ÖNLİSANS PROGRAMI’NDA VERİLEN DESTEK

HİZMETLERİNİN KULLANIM DEĞERLENDİRMESİ

Öğrencilere verilen destek hizmetlerden hangilerini tercih ettikleri ya da bu

hizmetlerden ne kadar yararlandıklarını belirlemek üzere Bilgi Yönetimi Önlisans

Programı’nda kayıtlı öğrenciler üzerinde değerlendirme yapılmıştır. Bu

değerlendirme sonuçları aşağıda verilmektedir (Mutlu vd., 2002).

Tablo 1 - Sohbet Sunucusundaki Destek Hizmetine Başvuruların Dağılımı

Başvuru Sayısı Öğrenci Sayısı %

Hiç Başvurmamış 30 24,0

1 – 5 60 48,0

5 – 10 17 13,6

11 – 15 5 4,0

16 – 20 4 3,2

21 – 25 1 0,8

26 – 30 1 0,8

31 – 35 1 0,8

36 ve üstü 6 4,8

TOPLAM 125 100.0

Page 13: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

13

Tablo 2 - E-Mektup Hizmetine Başvuruların Dağılımı

Başvuru Sayısı Öğrenci Sayısı %

Hiç Başvurmamış 33 27,0

1 – 5 50 40,0

5 – 10 18 14,0

11 – 15 2 1,6

16 – 20 2 0,8

21 – 25 2 1,6

26 – 30 8 5,5

31 – 35 2 0,8

36 ve üstü 8 4,7

TOPLAM 125 100.0

Tablo 3 - Haber Grubuna Gönderilen Haber Sayısının Dağılımı

Başvuru Sayısı Öğrenci Sayısı %

Hiç Başvurmamış 69 60,0

1 – 5 38 31,0

5 – 10 10 7,4

11 – 15 2 1,6

TOPLAM 119 100.0

Tablo 4 - Destek Telefonuna Yapılan Aramaların Dağılımı

Başvuru Sayısı Öğrenci Sayısı %

Hiç Başvurmamış 88 73,9

1 – 5 28 24,3

5 – 10 1 0,6

10’dan fazla 2 1,2

TOPLAM 119 100.0

Destek hizmetleri eğitsel içerikle ilgili akademik danışmanlık hizmetlerinden

farklı olarak, daha çok teknik konularla ilgili danışmanlık hizmetleridir.

Bilgisayar konusunda deneyimli öğrencilerin teknik destek ihtiyacı hiç

olmayabilirken, bilgisayar okuryazarlığı zayıf öğrencilerin danışmanlık talepleri

yüksek olmaktadır. Yukarıda verilen tablolardaki oranlar bilgi teknolojileriyle

ilgili bir öğretim programında okuyan öğrencilerin teknik destek taleplerinin

dağılımı hakkında genel bir bilgi vermektedir. İzleyen yıllarda da bu oranlarda

önemli değişiklikler gözlenmemiştir.

Page 14: E-ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİ DESTEK HİZMETLERİ: …Kılavuzda kayıtlarda öğrencilere verilen eğitim malzemeleri ve kullanacağı bilgisayarın sahip olması gereken özellikler tanıtılmaktadır

14

SONUÇ

Türkiye'de toplam eğitim talebinin içinde e-öğrenme sistemiyle eğitimin payı

giderek artmaktadır. Yaşam boyu eğitim ve hizmet içi eğitim gibi gereksinimler

bu payın daha da artmasına neden olacaktır. Bilgi Yönetimi Önlisans Programı bu

gereksinimlerin bir kısmını karşılamak amacıyla hizmet verir. Bilgi Yönetimi

Önlisans Programı öğrencilerinin temel destek hizmetlerini en iyi şekilde

karşılamak amacıyla gelişen teknolojilerin doğrultusunda destek hizmetlerinin

verilmesinde gerekli teknolojileri kullanılmaktadır. Tüm bu hizmetler öğrencilere

en iyi temel destek hizmetlerini vererek eğitim sürecine yardımcı olmaktır.

Kaynakça Bülbül, H.İ., Batmaz İ., Küçükali M., Şahin Y.G., Tulgar Y.,(2003) “Internet ve intranet üzerinde macromedia flash communication server mx ile etkileşimli bir uzaktan eğitim modeli tasarımı” International Educational Technologies Symposium and Fair. May 28-30. Department of Educational Sciences. Eastern Mediterranen University. Magusa. Kıbrıs. Mutlu, M. E., Öztürk, C., Yılmaz, R. Özöğüt, Ö. Ve Çetinöz, N. (2003)

“Açıköğretimde E-öğrenme”, 20. Ulusal Bîlîşim Kurultayı, 2-5 Eylül 2003,

Harbiye Askeri Müze, İstanbul.

Öztürk, M. Canan, Mutlu, M.E. ve Çetinöz, N., 2002, "Alternatif Eğitim

Araçlarıyla Zenginleştirilmiş İnternete Dayalı Eğitim Modeli", Açıköğretim

Fakültesi'nin 20. kuruluş yılı nedeniyle, uluslararası katılımlı Açık ve

Uzaktan Eğitim Sempozyumu'nda sunulan bildiri, 23-25 Mayıs 2002, Anadolu

Üniversitesi, Eskişehir.

Özkul, Ekrem, M.Emin Mutlu, Canan Öztürk, "İnternete Dayalı Eğitimde

Oluşturmacı Yaklaşım Deneyimi", BTIE'03 Bilgi Teknolojileri Işığında Eğitim

2003 Sempozyumu, 21-23 Mayıs 2003, ODTÜ, Ankara..