Bestseller #1 New York Timesa i Amazon .com

Ksika z Klubu Oprah Winfrey - zob . Oprah .com

I

PRZEBUDZENIE IADOMOCI

SENSU YCIA

Eckhart TOLLE

Nowa Ziemia

Nowa

ZIEMIA

Echart TOLLE-

Nowa

ZIEMIA

PRZEBUDZENIE WIADOMOCI

SENSU YCIA

przeloya

Wanda Grajkowska

Tytu oryginau : A New Earth

Eckhart Tolle

Copyright for the Polish edition 2008

Projekt okadki : Beata Kulesza-Damaziak

Zdjcie na okadce: widok Ziemi z satelity NASA

Apollo 17, NSSDC Photo Gallery

Opracowanie redakcyjne: Anna Jutta-Walenko

Skad i amanie: Katarzyna Lubaska

Druk:

Podlaska Spdzielnia Produkcyjne-Handlowo-Usugowa

Biaystok, ul. 27 Lipca 40/3, tel./fax (085) 675-48-02

Rozdzia pierwszy

Rozkwit ludzkiej wiadomoci

Ewokacja

Oto Ziemia sprzed stu czternastu milionw lat pewnego

ranka tu po wschodzie soca : ku promieniom otwiera si

pierwszy kwiat, jaki kiedykolwiek pojawi si na tej plane-

cie. Zanim doszo do tego doniosego wydarzenia, zwiastu-

jcego ewolucyjn przemian w yciu rolin, nasz planet

ju od milionw lat pokrywaa rolinno. Ten pierwszy

kwiat pewnie nie przetrwa dugo, a kwiaty byy zjawiskiem

rzadkim i odosobnionym, poniewa wczesne warunki naj-

prawdopodobniej nie sprzyjay jeszcze bujnemu rozkwitowi

rolinnoci . Jednak pewnego dnia nastpi moment przeo-

mowy i nagle na caej planecie wybucha eksplozja barw

i zapachw-gdyby tak wiadkiem tego wszystkiego moga

by wiadoma istota obdarzona zdolnoci postrzegania .

O wiele pniej te delikatne i pachnce istoty, zwane

przez nas kwiatami, odegray zasadnicz rol w rozwoju

wiadomoci innego gatunku . Coraz bardziej fascynoway

i przycigay do siebie ludzi. Gdy ludzka wiadomo wzras-

taa, kwiaty stay si pewnie pierwsz rzecz, ktr zaczli

ceni, mimo e nie miay dla nich adnej wartoci uytkowej,

to znaczy w aden sposb nie wizay si z przetrwaniem .

Kwiaty daway natchnienie niezliczonym artystom, poetom

i mistykom . Jezus mwi, ebymy kontemplowali kwiaty

6

NowA ZIEMIA

i uczyli si od nich, jak y . Powiadaj, e Budda udzieli kie-

dy milczcego kazania", kiedy to trzyma w doniach kwiat

i dugo si w niego wpatrywa . W pewnej chwili jeden z obec-

nych, mnich Mahakasyapa, zacz si umiecha . Podobno

by jedynym, ktry poj sens tego kazania . Legenda gosi, e

histori o tym umiechu (oznaczajcym zrozumienie) przeka-

zywao kolejno dwudziestu omiu mistrzw, a w pniejszym

czasie sta si on pocztkiem nauki zen .

Dostrzeenie pikna w kwiecie przebudzio ludzi - cho-

cia na krtko, otworzyo ich na pikno bdce podstawow

czci ich wasnej, najgbszej istoty, ich prawdziwej natu-

ry. To pierwsze uzmysowienie sobie pikna jest jednym

z najdoniolejszych wydarze w ewolucji naszej wiadomo-

ci. Z odkryciem tym nierozerwalnie cz si take uczucia

radoci i mioci. Cho nie w peni to sobie uwiadomilimy,

kwiaty stay si dla nas materialnym wyrazem tego, co

w czowieku najwaniejsze, najwitsze i w gruncie rzeczy

bezpostaciowe . Kwiaty-bardziej ulotne, bardziej eteryczne

i delikatne ni ich mateczne roliny - stay si posacami

z innego obszaru, swoistym pomostem midzy wiatem form

fizycznych a tym, co bezpostaciowe . Miay nie tylko delikatny

zapach przyjemny dla czowieka, ale przynosiy te wo ze

sfery duchowej . Uywajc okrelenia owiecenie" w zakre-

sie szerszym ni powszechnie przyjmowany, moemy uzna

kwiaty za oznak owiecenia rolin .

O kadej formie ycia we wszelkim obszarze istnienia -

czy jest to minera, rolina, zwierz, czy czowiek - mona

powiedzie, e przechodzi proces owiecenia" . Jest to jed-

nak zjawisko wyjtkowo rzadkie, poniewa jest ono czym

wicej ni tylko postpem ewolucyjnym ; polega take na

przerwaniu cigoci w rozwoju, na przeskoku do cakiem

innego poziomu Istnienia i, co najwaniejsze, na zmniejsze-

niu stopnia materialnoci .

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOCI

%

Co moe by cisze i bardziej nieprzenikalne ni skaa,

najgstsza z wszystkich form? Ajednak niektre skay pod-

legaj zmianie w swej budowie czsteczkowej, zamieniaj

si w struktury krystaliczne, stajc si przenikalne dla

wiata. Pod wpywem niewyobraalnie wysokiej tempera-

tury i cinienia niektre rodzaje wgla przeksztacaj si

w diamenty, a pewne cikie mineray - w inne drogocen-

ne kamienie .

Wikszo pezajcych pazw, najbardziej ze wszystkich

stworze zwizanych z ziemi, zachowuje niezmienion

posta od wielu milionw lat. Niektrym jednak wyrosy pira

i skrzyda i przeksztaciy si one w ptaki, pokonujc si

grawitacji, ktra tak dugo trzymaa je przy ziemi . Nie za-

czy lepiej peza ani chodzi, lecz cakowicie wzniosy si

ponad te umiejtnoci .

Od niepamitnych czasw kwiaty, krysztay, klejnoty i pta-

ki maj dla sfery duchowej czowieka szczeglne znaczenie .

Jak wszystkie formy ycia s one, rzecz jasna, chwilowymi

przejawami owego podstawowego jednego ycia, jednej

wiadomoci. Ich wyjtkowe znaczenie, przyczyna, dla kt-

rej wzbudzaj w nas taki zachwyt oraz poczucie bliskoci

z nimi - wszystko to wynika z przynalenej im cechy ete-

rycznoci .

Z chwil gdy w ludzkim postrzeganiu pojawi si pewien

stopie Obecnoci, milczcej i skoncentrowanej uwagi,

czowiek zdolny jest odczuwa bosk esencj ycia, t

jedn i niepodzieln wiadomo czy dusz istniejc

w kadym stworzeniu; moe uzna j za tosam z wasn

istot i jako tak pokocha . Zanim jednak to nastpi, wik-

szo ludzi widzi tylko formy zewntrzne ; nie dostrzegaj

istoty tkwicej wewntrz, jak rwnie nie s wiadomi

wasnej istoty, utosamiajc si wycznie ze swoj struk-

tur fizyczn i psychiczn .

NOWA ZIEMIA

Ale w przypadku kwiatu, krysztau, drogocennego ka-

mienia lub ptaka nawet kto, kto odczuwa Obecno w stop-

niu niewielkim lub zgoa w ogle jej nie odczuwa, moe od

czasu do czasu odnie wraenie, e owa forma przedsta-

wia sob co wicej ni tylko czyst fizyczn egzystencj,

i nie zdajc sobie sprawy, e wanie z tego powodu owa for-

ma go pociga, czuje, e jest mu ona bliska. Ze wzgldu na

swj eteryczny-charakter forma ta w mniejszym stopniu ni

w innych formach ycia przysania obecn w niej niepo-

dzieln dusz . Wyjtkiem s istoty nowo narodzone - dzieci,

szczenita, kociaki, jagnita Ad . S one delikatne i kruche,

niezakotwiczone jeszcze w materii . Nadal przewieca przez

nie niewinno, sodycz i pikno, ktre nie s z tego wiata .

Potrafi sob zachwyci nawet ludzi niezbyt wraliwych .

A wic gdy w stanie wyostrzonej uwagi kontemplujesz

kwiat, klejnot lub ptaka, nie nadajc im w mylach adnej

nazwy, staj si one dla ciebie oknem na rzeczywisto bez-

postaciow. Nastpuje otwarcie, jakkolwiek niewielkie, na

obszar ducha. Dlatego te trzy owiecone" formy ycia odgry-

waj ju od czasw staroytnych tak istotn rol w rozwoju

ludzkiej wiadomoci ; dlatego klejnot w ksztacie kwiatu

lotosu jest gwnym symbolem buddyzmu, a biaa gobica

symbolizuje w chrzecijastwie Ducha witego . Te trzy

formy przygotowyway grunt do znacznie gbszej przemiany

w wiadomoci naszej planety, przemiany majcej sta si

udziaem rodzaju ludzkiego . I wanie obecnie stajemy si

wiadkami pocztku tego duchowego przebudzenia.

Cel tej ksiki

Czy ludzko jest gotowa na przemian wiadomoci, na

rozwj wewntrzny tak radykalny i gboki, e w porwna-

niu z nim rozkwitanie rolin, choby najpikniejszych, jest

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOCI

9

tylko jego bladym odbiciem? Czy ludzie mog porzuci cias-

not swych zaprogramowanych struktur umysowych i sta

si podobni do krysztaw lub szlachetnych kamieni, przez

ktre przenika wiato wiadomoci? Czy mog oprze si

sile przycigania cechujcej materializm i materialno

i wzlecie ponad utosamianie si z form, ktre podtrzy-

muje nasze ego i skazuje nas na to, bymy yli w wizieniu

wasnej osobowoci?

Moliwo takiej przemiany stanowia gwne przesanie

wielkich tradycyjnych nauk. Posacy-Budda, Jezus i inni,

nie wszyscy s znani - to pierwsze kwiaty ludzkoci . Byli pre-

kursorami, istotami rzadkimi i drogocennymi. W tamtym

czasie powszechny rozkwit nie by jeszcze moliwy, a ich

nauk czsto le rozumiano i nieraz silnie znieksztacano .

Z pewnoci nie zmienia ona ludzkich zachowa, moe

z wyjtkiem niewielkiej grupy osb .

Czy dzisiaj ludzie s bardziej gotowi na przemian ni

w okresie dziaalnoci tamtych pierwszych nauczycieli? Czy

mona zrobi w tym wzgldzie co dobrego? Co moesz uczy-

ni -jeli w ogle cokolwiek - aby doprowadzi do takich

wewntrznych przeobrae lub je przypieszy? Co charak-

teryzuje w stary stan wiadomoci, skupiony na ego, i po

czym mona pozna, e rodzi si nowa wiadomo? Na te

i inne zasadnicze pytania odpowiemy w niniejszej ksice .

Co waniejsze, sama ta ksika jest narzdziem przemiany,

ktre powstao na fali rodzcej si nowej wiadomoci .

Przedstawione tu idee i koncepcje s moe istotne, ale ich

znaczenie jest drugorzdne . Nie s niczym wicej jak dro-

gowskazami prowadzcymi ku przebudzeniu . Gdy czytasz t

ksik, zachodzi w tobie przemiana .

Gwnym celem tej pracy nie jest zaszczepienie w two-

im umyle nowych informacji i przekona ani prba udo-

wodnienia ci czego, lecz raczej zapocztkowanie zmiany

1 0

NOWA ZIEMIA

w twojej wiadomoci, przebudzenie jej . W tym sensie

ksika ta nie jest interesujca" . Pojcie interesujca"

zakada, e moesz zachowa dystans, moesz rozwaa

w swym umyle idee i koncepcje, zgadza si z nimi lub nie .

Ksika ta jest o tobie . Zmieni twj stan wiadomoci albo

nie pozostawi w tobie adnego ladu . Moe ona obudzi tyl-

ko tych, ktrzy s gotowi . Jeszcze nie wszyscy s gotowi, ale

wielu tak, i z kad przebudzon osob zblia si przeomo-

wy moment w rozwoju wiadomoci zbiorowej, co sprawia,

e innym bdzie ju atwiej . Jeli nie wiesz, na czym polega

przebudzenie, po prostu czytaj dalej . Dopiero gdy si prze-

budzisz, pojmiesz prawdziwy sens tego okrelenia . Aby za-

pocztkowa w proces, ktry jest nieodwracalny, wystar-

czy przebysk refleksji . Niektrzy dowiadcz go podczas

lektury. W przypadku wielu innych, ktrzy nawet sobie tego

nie uwiadamiaj, proces ten ju trwa. Ksika ta pomoe

im to zrozumie . Dla niektrych pocztkiem procesu staa

si jaka strata lub cierpienie, dla innych spotkanie z na-

uczycielem duchowym lub nauk duchow, przeczytanie

mojej ksiki Potga teraniejszoci lub innych prac o ywym

zabarwieniu duchowym i przez to wywoujcych przemian .

Moe pojawio si kilka tych czynnikw naraz . Jeeli proces

przebudzenia ju si w tobie rozpocz, czytanie tej ksiki

przypieszy go i zintensyfikuje .

Zasadniczym elementem przebudzenia jest odkrycie

w sobie czci nieprzebudzonej, swojego ego, ktre myli,

mwi i dziaa, jak rwnie zbadanie uwarunkowanych wia-

domoci zbiorow procesw umysowych, ktre przedu-

aj w stan upienia.

Dlatego przedstawiamy tu gwne aspekty ego oraz spo-

sb ich funkcjonowania zarwno w obrbie jednostki, jak

i zbiorowoci . Jest to istotne z dwch zwizanych ze sob

powodw. Po pierwsze, jeli nie zna si podstawowych me-

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOSCI

1 1

chanizmw dziaania ego, nie mona go rozpozna . Wci

bdzie ci podstpnie skania, by si z nim utosamia .

Przejmie nad tob kontrol jak uzurpator udajcy ciebie . Po

drugie, ju samo rozpoznanie problemu jest jedn z drg

prowadzcych do przebudzenia . Kiedy odkrywasz w sobie

niewiadomo, czynnikiem umoliwiajcym ci owo rozpo-

znanie jest rodzca si wiadomo, jest budzenie si . Nie

mona walczy z ego i wygra, tak jak nie mona walczy

z ciemnoci. Potrzebne jest tylko wiato wiadomoci . Ty

nim jeste .

Nasza dziedziczna dysfunkcja

Gdy przyjrzymy si bliej dawnym religiom i tradycjom

duchowym, stwierdzimy, e pod wieloma zewntrznymi

rnicami kryj si dwie zasadnicze, czce je refleksje .

Sowa, jakimi te tradycje posuguj si, aby wyrazi owe re-

fleksje, s rne, lecz wszystkie wskazuj na dwoist funda-

mentaln prawd . Pierwsz czci tej prawdy jest stwier-

dzenie, e u wikszoci ludzi zwyky" stan umysu ma

w sobie potny element tego, co moglibymy nazwa dys-

funkcj, a nawet obdem . Pewne kluczowe techniki hindu-

izmu s chyba najblisze uznania tej dysfunkcji za form

zbiorowej choroby psychicznej . Nosi ona nazw maja i ozna-

cza iluzj, uud . Ramana Maharshi, jeden z najwikszych

mdrcw hinduskich, stwierdza wprost : Umys to maja" .

W buddyzmie uywa si dwch rnych okrele . We-

dug Buddy umys czowieka w swoim zwykym stanie jest

rdem duhkha, co mona tumaczy jako cierpienie",

niezadowolenie" lub po prostu niedola" . Uwaa on, e tym

charakteryzuje si ludzki los . Gdziekolwiek pjdziesz, co-

kolwiek zrobisz - mwi Budda- spotkasz si z duhkha, kt-

re prdzej czy pniej przejawi si w kadej sytuacji .

12

NOWA ZIEMIA

Zgodnie z nauk chrzecijask, zwyky zbiorowy stan

ludzkoci to grzech pierwotny . Sowo grzech" rozumiano

bardzo opacznie i czsto le interpretowano . Jeli przetu-

maczy je dosownie ze staroytnej greki, w ktrej napisano

Nowy Testament, oznacza ono chybi celu", tak jak ucznik

nie trafia do tarczy, a wic grzechem jest chybienie celu

ludzkiej egzystencji" - czyli ycie bezmylne, lepe i przez to

pene cierpie i wyrzdzania krzywdy. 1 znw, okrelenie

to, pozbawione balastu kulturowego i mylnych interpretacji,

wskazuje na dysfunkcj nierozcznie zwizan z losem

czowieka .

Osignicia ludzkoci s imponujce i niezaprzeczalne .

Stworzylimy wspaniae dziea muzyczne i literackie, obrazy,

rzeby, budowle. W czasach wspczesnych nauka i technika

wprowadziy radykalne zmiany w sposobie naszego ycia

i pozwoliy na dokonania, ktre jeszcze dwiecie lat temu

uznano by za cud. Nie ulega wtpliwoci, ze umys ludzki ma

wysoki stopie inteligencji. Jednak ta inteligencja skaona

jest obdem. Nauka i technika spotgoway niszczycielski

wpyw, jaki to schorzenie naszego umysu wywiera na pla-

net, inne formy ycia i na samych ludzi . Dlatego historia

dwudziestego wieku staa si aren, na ktrej najwyraniej

wida t dysfunkcj, to zbiorowe szalestwo . Poza tym roz-

wj tego schorzenia wzmaga si i nabiera tempa .

W 1914 roku wybucha pierwsza wojna wiatowa . W ca-

ej historii ludzkoci powszechnie wystpoway destrukcyj-

ne i okrutne wojny, powodowane strachem, chciwoci

i dz wadzy, podobnie jak pojawiao si niewolnictwo,

tortury i przemoc stosowana na wielk skal ze wzgldw

religijnych i ideologicznych. Ludzie bardziej ucierpieli z rk

innych ludzi ni z powodu klsk ywioowych . Do 1914 roku

wysoce inteligentny umys ludzki wymyli nie tylko silnik

spalinowy, lecz rwnie bomby, karabiny maszynowe, odzie

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOCI

13

podwodne, miotacze ognia i gazy trujce . Inteligencja w su-

bie szalestwa! We Francji i Belgu podczas wojny pozycyjnej

w okopach miliony ludzi odday ycie za przechwycenie kilku

mil bagnisk. Gdyw 1918 roku wojna si skoczya, ci, ktrzy

przeyli, patrzyli ze zgroz i niedowierzaniem na pozostawio-

ne po niej zniszczenia: dziesi milionw zabitych, o wiele

wicej okaleczonych lub oszpeconych . Nigdy wczeniej sza-

lestwo czowieka nie okazao si tak destrukcyjne, tak na-

macalne . Nie wiedziano jeszcze, e to dopiero pocztek .

Pod koniec wieku liczba tych, ktrzy ponieli gwatown

mier z rk swych blinich, wzrosa do ponad stu milio-

nw. Ginli nie tylko podczas wojen midzy narodami, lecz

take w wyniku masowej eksterminacji i ludobjstwa, do

jakiego doszo na przykad w Zwizku Radzieckim pod rz-

dami Stalina, kiedy to wymordowano dwadziecia milionw

wrogw klasowych, szpiegw i zdrajcw", albo w hitlerow-

skich Niemczech w okresie niewyobraalnie okrutnego

holokaustu. Ludzie ginli take w mniejszych wewntrz-

nych konfliktach zbrojnych, takich jak wojna domowa w Hi-

szpanii lub reim Czerwonych Khmerw w Kambody, gdy

wymordowano jedn czwart ludnoci tego kraju .

Wystarczy obejrze w telewizji codzienny serwis infor-

macyjny, aby zrozumie, e ten obd nie usta, e trwa

nadal w dwudziestym pierwszym wieku . Innym aspektem

zbiorowej dysfunkcji umysu ludzkiego jest bezprecedenso-

wy gwat, jakiego dopuszczamy si na innych formach

ycia i na samej planecie - niszczenie lasw wytwarzaj-

cych tlen, niszczenie rolin i zwierzt ; maltretowanie zwie-

rzt w produkcyjnych gospodarstwach rolnych; zatruwanie

rzek, oceanw i powietrza. Ludzie, ktrymi kieruje chci-

wo, niewiadomi swego zwizku z caoci, trwaj przy

takim postpowaniu, ktre-jeli go nie zaniechaj-moe

doprowadzi tylko do ich samounicestwienia .

1 4

NOWA ZIEMIA

Zbiorowy przejaw tego szalestwa lecego u podstaw

ludzkiego losu stanowi wiksz cz naszej historii . W du-

ym stopniu jest to rwnie historia obdu . Gdyby historia

ludzkoci bya klinicznym przypadkiem historii jednego czo-

wieka, diagnoza musiaaby brzmie: chroniczne omamy

paranoidalne, patologiczna skonno do mordowania oraz

czynw skrajnie brutalnych i okrutnych w stosunku do osb

uznawanych za wrogw - przypisywanie innym wasnej nie-

wiadomoci. Osobowo psychicznie chorego kryminalisty,

z krtkimi i rzadkimi przebyskami normalnoci" .

Strach, chciwo, dza wadzy to motywy psychologicz-

ne prowadzce do wojen i przemocy wrd narodw, ple-

mion, wyznawcw rnych religii i ideologii, lecz rwnie

przyczyna nieustannych konfliktw w kontaktach midzy-

ludzkich. Motywy te znieksztacaj nasz sposb postrzega-

nia innych ludzi i samych siebie . Bdnie oceniamy kad

sytuacj i w rezultacie podejmujemy niewaciwe dziaa-

nia, ktre maj nas uwolni od strachu i zaspokoi potrzeb

posiadania czego wicej - maj wypeni bezdenn dziu-

r, ktrej nigdy wypeni si nie da .

Wane jest jednak, by zrozumie, e strach, chciwo

i pragnienie wadzy nie s dysfunkcj, o ktrej tu mwimy,

lecz zostay przez ni stworzone, a polega ona na gboko

zakorzenionym zbiorowym zudzeniu tkwicym w umyle

kadego czowieka. Liczne nauki duchowe ka nam uwol-

ni si od lku i pragnie . Lecz takie prby zwykle kocz

si niepowodzeniem . Nie docieraj one do rda schorze-

nia. Strach, chciwo i dza wadzy nie s czynnikami wy-

woujcymi chorob . Staranie si o to, aby by dobrym lub

lepszym czowiekiem, wydaje si godne pochway i uznania,

lecz wysiek ten nie zostanie uwieczony sukcesem, jeli

nie towarzyszy mu przemiana wiadomoci . Takie prby s

bowiem nadal czci tej samej dysfunkcji, subtelniejsz

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOCI

15

i uwzniolon form udoskonalania wasnego wizerunku,

pragnieniem, by posiada co wicej, by umocni poczucie

wasnej tosamoci i poprawi mniemanie o sobie .

Nie stajesz si dobry tylko dziki swoim staraniom, lecz

dziki poszukiwaniu dobra, ktre ju w tobie tkwi, i umoli-

wieniu mu rozwoju . Ale moe ono rozkwita jedynie wtedy,

gdy w twoim stanie wiadomoci nastpi fundamentalna

zmiana .

Historia komunizmu, ktremu pocztek day szlachetne

idee, jest wyran ilustracj tego, co dzieje si wwczas,

gdy ludzie prbuj zmieni rzeczywisto zewntrzn -

stworzy now Ziemi - bez uprzedniej zmiany swojej rze-

czywistoci wewntrznej, swojego stanu wiadomoci. Snu-

j plany, nie biorc pod uwag owej zaprogramowanej dys-

funkcji cechujcej kadego czowieka : naszego ego .

Narodziny nowej wiadomoci

Wikszo dawnych religii i tradycji duchowych czy

jedna wsplna myl: nasz zwyky" stan umysu skaony

jest podstawowym defektem. Jednak z tej refleksji dotycz-

cej natury ludzkiego umysu - refleksji, ktr mona by

nazwa z wiadomoci - wypywa te druga refleksja,

pozytywna: moliwa jest radykalna przemiana naszej wia-

domoci. W naukach hinduizmu (czasem take w buddy-

zmie) przemiana ta nosi nazw owiecenia" . W nauce

Chrystusa okrela si j mianem zbawienia", a w buddy-

zmie kocem cierpie" . Inne sowa uywane do opisania

tej przemiany to wyzwolenie" i ,,przebudzenie" .

Najwspanialszym osigniciem ludzkoci nie s dziea

sztuki, nauki czy techniki, lecz uwiadomienie sobie tej

dysfunkcji, tego szalestwa . W odlegej przeszoci kilka osb

zdao ju sobie spraw zjej istnienia. Czowiek nazwiskiem

1 6

NOWA ZIEMIA

Gautama Siddhartha, yjcy w Indiach 2600 lat temu, by

chyba pierwszym, ktry dostrzeg to cakiem wyranie . P-

niej nadano mu imi Buddy. Budda" znaczy przebudzony .

Niemal w tym samym czasie pojawi si w Chinach drugi

spord tych wczesnych przebudzonych" nauczycieli ludz-

koci. Nazywa si Lao Tsu. Zapiski ze swoich nauk pozosta-

wi w postaci ksigi Tao Te Ching, jednego z najbardziej fun-

damentalnych dzie duchowych

Uwiadomienie sobie wasnego obdu jest oczywicie

pocztkiem normalnoci, dochodzenia do zdrowia i wykra-

czania poza wasne ego . Na naszej planecie zacz si

ksztatowa nowy wymiar wiadomoci - pierwszy niemia-

o rozkwitajcy pk . Ci niezwyczajni ludzie zaczli wkrtce

przemawia do swoich wspczesnych . Mwili o grzechu,

cierpieniu i iluzji . Mwili : Popatrzcie, jak yjecie . Spjrzcie,'

co robicie, ile cierpienia stwarzacie" . Odkrywali moliwo

przebudzenia si z tego zbiorowego koszmaru zwykej"

ludzkiej egzystencji . Wskazywali drog .

wiat nie by jeszcze gotowy na ich przyjcie, ale ludzie

ci byli istotnym i niezbdnym elementem przebudzenia si

ludzkoci. Jak mona si byo spodziewa, zostali le zrozu-

miani przez wikszo sobie wspczesnych oraz przez na-

stpne pokolenia. Ich nauki wypaczano i bdnie interpre-

towano, chocia byy proste, a zarazem pene treci, czasem

nawet znieksztacali je podczas spisywania ich uczniowie .

W cigu kolejnych stuleci dodawano do nich wiele rzeczy,

ktre nie miay nic wsplnego z pierwotnym przekazem,

lecz wiadczyy o kompletnym niezrozumieniu . Niektrych

nauczycieli wyszydzano, pitnowano lub zabijano, innym

oddawano cze bosk . Nauki wskazujce sposoby poko-

nania dysfunkcji ludzkiego umysu, drog wyjcia ze zbioro-

wego obdu, zdeformowano i same stay si czci sza-

lestwa .

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOCI

17

Podobnie religie w duym stopniu staway si raczej si

dzielc ni jednoczc. Zamiast prowadzi do zaniechania

przemocy i nienawici dziki zrozumieniu podstawowej jed-

noci caego stworzenia, przyczyniay si do wzrostu przemo-

cy i nienawici, do pogbiania si podziaw zarwno mi-

dzy ludmi, jak i midzy rozmaitymi wyznaniami, a nawet

w obrbie tych samych religii . Przeksztacay si w ideolo-

gie, systemy wierze, z ktrymi ludzie mogli si utosamia

i ktre wykorzystywali, by wzmocni swoje faszywe poczu-

cie ja . Opierajc si na nich, mogli uznawa, e to oni maj

racj, a inni s w bdzie, i okrela swoj tosamo dziki

istnieniu wrogw - tych innych", niewiernych" lub wy-

znawcw zej wiary", ktrych zabijanie nierzadko uwaali za

usprawiedliwione . Czowiek stworzy Boga" na swoje podo-

biestwo. To, co wieczne, nieskoczone, nienazwane, zre-

dukowano do wymylonego boka, w ktrego naleao wie-

rzy i czci go jako swojego" lub naszego" .

Ajednak. . . ajednak . . mimo wszystkich szalonych czy-

nw popenianych w imi rnych religii, nadal z samego jej

rdzenia emanuje Prawda, na ktr one wskazuj. Przewie-

ca, cho sabo, przez grube warstwy znieksztace i faszy-

wych interpretacji. Szansa, e zdoasz j dojrze, jest jed-

nak niewielka, chyba e widziae ju choby jej przebysk

we wasnym wntrzu. W dziejach ludzkoci zawsze pojawia-

y si wyjtkowe jednostki, ktre dowiadczyy przemiany

wiadomoci i dziki temu dostrzegy w sobie to, ku czemu

zmierzaj wszystkie religie . Aby opisa t niepojmowan

Prawd, ludzie ci uywali jzyka poj zaczerpnitego z was-

nej religii .

Dziki tym mczyznom i kobietom powstay w obrbie

gwnych religii szkoy" czy te ruchy, ktre odkryway na

nowo, a w pewnych przypadkach intensyfikoway owo wiat-

o nauki pierwotnej . W ten sposb zrodzi si we wczesnym

1 8

NOWA ZIEMIA

i redniowiecznym chrzecijastwie gnostycyzm i misty-

cyzm, w islamie - sufizm, wjudaizmie - hasydyzm i kabaa,

w hinduizmie - adwaita wedanta, a w buddyzmie - zen

i dzogchen. Wikszo tych szk miaa charakter obrazo-

burczy. Usuwano kolejne warstwy otpiajcych aparatw po-

jciowych i systemw przekona . Z tego wzgldu oficjalne

hierarchie kocielne przewanie patrzyy na te poczynania

bardzo podejrzliwie, a czsto nawet wrogo . Szkoy te, w prze-

ciwiestwie do gwnego nurtu religii, kady nacisk na zro-

zumienie i na wewntrzn przemian. To wanie dziki

szkoom czy ruchom ezoterycznym najwiksze religie odzy-

skay zdolno dokonywania przemian, waciw nauce pier-

wotnej, mimo e dostp do tych szk i ruchw miao na og

tylko wskie grono ludzi . Nigdy nie byo ich tak wielu, by

mogli wywiera znaczcy wpyw na gbok zbiorownie-

wiadomo wikszoci spoeczestwa . Z czasem niektre

szkoy same ulegy zbytniemu sformalizowaniu lub nadmier-

nej konceptualizacji, tracc przez to swoj skuteczno .

Duchowo i religia

Jak rol odgrywaj istniejce religie w powstawaniu

nowej wiadomoci? Wielu ludzi zdyo ju sobie uwiado-

mi rnic midzy duchowoci a religi . Wiedz oni, e

posiadanie systemu przekona - zbioru idei, ktre czowiek

uznaje za prawd absolutn-nie czyni z nich istot uducho-

wionych, bez wzgldu na tre owych przekona . W gruncie

rzeczy im bardziej budujemy wasn tosamo na gruncie

wyznawanych przez siebie idei, tym skuteczniej odcinamy

si od tkwicego w nas wymiaru duchowego . Wielu pobo-

nych" ludzi utkno na tym poziomie . Stawiaj oni znak

rwnoci midzy prawd i myleniem, a poniewa cakowi-

cie identyfikuj si z myleniem (swoim umysem), roszcz

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMO,`CI19

sobie prawo do wycznego posiadania prawdy, niewiado-

mie prbujc broni swej tosamoci . Nie dostrzegaj ogra-

nicze mylenia. Jeeli kto nie myli (nie wierzy) tak jak

oni, jest on ich zdaniem w bdzie - i w niedalekiej przy-

szoci poczuj si usprawiedliwieni, zabijajc go z tego po-

wodu. I tak postpuj, nawet obecnie .

Nowa duchowo, przemiana wiadomoci, powstaje

w ogromnym stopniu poza obszarem zinstytucjon alizowa-

nych religii. Nawet w religiach, w ktrych dominuj schema-

ty mylowe, istniay zawsze ogniska duchowoci, chocia

hierarchie czuy si przez nie zagroone i czsto staray si

je stumi . Intensywny rozkwit duchowoci poza struktura-

mi religijnymi to zjawisko cakowicie nowe . Kiedy byoby to

nie do pomylenia, zwaszcza w kulturze Zachodu, najsil-

niej ze wszystkich zdominowanej przez schematy mylowe,

w ktrej Koci chrzecijaski mia istotny monopol na

sfer duchowoci . Nie mona byo tak po prostu mwi

o sprawach religijnych ani opublikowa ksiki na tematy

duchowe, jeli nie miao si pozwolenia Kocioa, a gdyby

kto si na to odway, szybko by go uciszono . Dzisiaj jednak,

nawet w obrbie pewnych kociow i wyzna, wida ju

oznaki przemiany. Napawa to optymizmem i cieszy nas na-

wet najmniejsza oznaka otwartoci, taka jak wizyta papiea

Jana Pawa II w meczecie i w synagodze .

Czciowo wskutek nauk duchowych, ktre powstaway

poza obrbem zinstytucjon alizowanych religii, ale take

w wyniku napywu mdroci staroytnego Wschodu, coraz

wiksza grupa wyznawcw religii tradycyjnych moe porzu-

ci utosamianie si z form, dogmatami oraz sztywnymi

schematami wierze i odkry pierwotn gbi wasnej tra-

dycji duchowej, dostrzegajc zarazem t gbi w samych

sobie. Wiedz oni, e stopie duchowoci czowieka nie ma

nic wsplnego z jego przekonaniami, lecz cile wie si

2 0

NOWA ZIEMIA

z jego stanem wiadomoci . To z kolei decyduje o jego sto-

sunku do wiata i o interakcjach z innymi ludmi .

Ci, ktrzy nie potrafi wznie si ponad form, okopuj

si jeszcze gbiej we wasnych przekonaniach, to znaczy

w granicach swojego mylenia. Jestemy dzi wiadkami

nie tylko bezprecedensowego przypywu wiadomoci, lecz

take okopywania si i intensyfikacji ego . Niektre instytu-

cje religijne otworz si na t now wiadomo, inne umoc-

ni swoje doktrynalne stanowisko i docz do tych wszyst-

kich struktur stworzonych przez czowieka, dziki ktrym

zbiorowe ego bdzie mogo si broni i odpiera ataki" .

Pewne kocioy, sekty, kulty lub ruchy religijne s bytami

z gruntu opartymi na potrzebach zbiorowego ego i rwnie

silnie utosamiaj si ze swoj postaw mylow jak zwo-

lennicy kadej ideologii politycznej, ktra odrzuca wszelkie

alternatywne interpretacje rzeczywistoci .

Jednak przeznaczeniem ego jest rozkad i wszelkie utwo-

rzone przez nie skostniae struktury, jak religijne i inne in-

stytucje, korporacje czy rzdy, ulegn wewntrznemu roz-

kadowi, bez wzgldu na to, jak gboko wydaj si okopane .

Najbardziej sztywne struktury, najbardziej oporne na zmia-

n, run w pierwszej kolejnoci . Tak stao si ju z komuni-

zmem radzieckim. Wydawa si tak ugruntowany, tak spjny

i monolityczny, a mimo to w cigu zaledwie kilku lat rozpad

si od rodka . Nikt tego nie przewidzia. Wszyscy byli zasko-

czeni. Czeka nas jeszcze wiele takich niespodzianek .

Pilna potrzeba przemiany

W obliczu ostrego kryzysu - kiedy to nastpuje upadek

dotychczasowego sposobu istnienia w wiecie, kiedy zabu-

rzeniu ulegaj relacje z innymi ludmi i z krlestwem przy-

rody i kiedy ogromnie problematyczne staje si przetrwanie

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOCI 21

na tej planecie - poszczeglne formy ycia, czyli gatunki,

albo wygin, albo pokonaj ograniczenia wasnych uwarun-

kowa, dokonujc przeskoku ewolucyjnego .

Panuje przekonanie, e na naszej planecie pierwsze orga-

nizmy ywe powstay w wodzie . Kiedy na ldzie nie byo jesz-

cze zwierzt, morza ttniy ju yciem . Pniej w pewnym

momencie jedno z morskich stworze wyszo na ld . Przy-

puszczalnie przeczogao si najpierw kilka centymetrw,

a potem, zmczone ogromnym przyciganiem ziemskim,

wrcio do wody, w ktrej sia cienia jest znikoma i w ktrej

o wiele atwiej byo mu y. Powtrzyo t prb jeszcze kilka

razy, a kiedy przystosowao si wreszcie doycia ldowe-

go, wyksztacio stopy w miejscu petw i puca zamiast oskrze-

li. Wydaje si mao prawdopodobne, by jakikolwiek gatunek

wybra si w podr do tak obcego sobie rodowiska i prze-

szed tak przemian ewolucyjn, gdyby nie zmusia go to

tego jaka kryzysowa sytuacja . By moe ogromny obszar

wodny zosta odcity od oceanu i przez tysiclecia stopniowo

opada tam poziom wody, co w kocu zmusio ryby do tego, by

porzuciy swe naturalne rodowisko i przeszy ewolucj .

Reakcja na ten ostry kryzys zagraajcy naszemu prze-

trwaniu - to obecne wyzwanie dla ludzkoci . Owa dysfunk-

cja egotycznego, czyli uwarunkowanego przez ego, umysu

ludzkiego, ktr zauwayli ju ponad dwa i p tysica lat

temu dawni nauczyciele duchowi, a ktra teraz ulega po-

gbieniu z powodu postpu naukowego i technologicznego,

po raz pierwszy zagraa przetrwaniu caej planety . Jeszcze

niedawno przemiana ludzkiej wiadomoci - o ktrej take

mwili ci staroytni nauczyciele - nie bya niczym wicej

jak moliwoci realizowan tu i wdzie przez nieliczne

wyjtkowe jednostki, niezalenie od kultury czy religii,

z jakiej si wywodziy. Nie doszo jednak do szerokiego jej

rozkwitu, poniewa nie byo jeszcze takiej koniecznoci .

22

NowA ZIEMIA

Znaczna cz mieszkacw Ziemi zrozumie wkrtce -

jeli jeszcze tego nie pojmuj - e ludzko stoi obecnie

przed radykalnym wyborem : ewolucja lub mier . Wci

stosunkowo niewielki, lecz szybko wzrastajcy odsetek

ludnoci dowiadcza ju w sobie rozpadu dawnych egotycz-

nych schematw mylowych i rodzenia si nowego wymia-

ru wiadomoci .

To, co teraz powstaje, nie jest nowym systemem prze-

kona, now religi, ideologi duchow czy mitologi . Do-

cieramy do kresu nie tylko mitw, lecz rwnie ideologii

i wierze. Zmiana zachodzi gbiej ni na poziomie treci

umysu, gbiej ni na poziomie naszego mylenia . U pod-

staw nowej wiadomoci ley zdolno wznoszenia si po-

nad myl, nowo nabyta umiejtno przekraczania granic

mylenia, dostrzegania w sobie wymiaru, ktry jest nie-

skoczenie rozleglejszy ni myl . Swojej tosamoci, po-

czucia, kim jestemy, nie czerpiemy ju z nieustannego

strumienia myli, tak jak to czynilimy, majc dawn wia-

domo . Jakie to wyzwolenie, gdy zrozumie si, e gos

w mojej gowie" to wcale nie ja . Kim wic jestem? Tym, kt-

ry to rozumie . wiadomoci, ktra wyprzedza myl, prze-

strzeni, w ktrej zachodzi mylenie - albo postrzeganie

zmysowe czy doznawanie emocji .

Ego nie jest wic niczym wicej jak utosamianiem si

z form, ktra przede wszystkim oznacza form mylo-

w. Jeli zo ma jakkolwiek realno - a ma realno

wzgldn, nie absolutn-to rwnie mona je zdefiniowa

w ten sposb, jako cakowite utosamienie si z form-fi-

zyczn, mylow, emocjonaln . Rezultatem jest kompletna

niewiadomo mojej cznoci z caoci, mojej nieroz-

dzielnej jednoci ze wszystkim innym" i z samym rdem .

Takim zapomnieniem jest grzech pierworodny, cierpienie

i iluzja. Kiedy owo zudzenie cakowitej rozdzielnoci kieru-

ROZKWIT LUDZKIEJ WIADOMOCI

23

je moim myleniem, mow i czynem, jaki wiat tworz? Aby

sobie na to odpowiedzie, spjrzmy, jak ludzie si do siebie

odnosz, poczytajmy literatur historyczn lub obejrzyjmy

wieczorem dziennik telewizyjny .

Jeeli struktura ludzkiego umysu pozostanie niezmie-

niona, stale bdziemy na nowo odtwarza ten sam wiat, to

samo zo, t sam dysfunkcj .

Nowe niebo i nowa ziemia

Inspiracj do tytuu niniejszej ksiki zaczerpnem

z proroctw Biblii, ktre wydaj si mie lepsze zastosowanie

do czasw obecnych ni do jakiegokolwiek okresu w dzie-

jach ludzkoci. Pojawiaj si one zarwno w Starym Testa-

mencie, jak i w Nowym, goszc upadek istniejcego wiata

i powstanie nieba nowego i ziemi nowej" * . Musimy zrozu-

mie, e niebo nie oznacza tu miejsca, lecz wewntrzne

krlestwo wiadomoci. Takie jest ezoteryczne znaczenie

tego sowa, a take znaczenie zawarte w naukach Jezusa .

Ziemia natomiast to zewntrzny przejaw w formie, ktra

zawsze odzwierciedla to, co jest wewntrz. Zbiorowa wia-

domo ludzka i ycie na tej planecie s nierozerwalnie ze

sob zwizane . Niebo nowe" to ksztatowanie si prze-

mienionego stanu naszej wiadomoci, a ,,ziemia nowa"

to przejaw tego w wiecie fizycznym . Poniewa ycie czo-

wieka i ludzka wiadomo s cile zwizane z yciem

naszej planety, to w czasie gdy stara wiadomo ulega

rozkadowi, w wielu rejonach wiata nastpuj jednocze-

nie naturalne zmiany geograficzne i klimatyczne . Niekt-

rych jestemy wiadkami ju teraz .

' Ap 21, 1 ; Iz 65, 17 .

Rozdzia drugi

Ego: obecny stan ludzkoci

Sowa, niezalenie od tego, czy s wypowiedziane i prze-

ksztacone w dwiki, czy pozostaj niewypowiedziane,

w postaci myli, mog rzuca na nas niemal hipnotyczny

urok. Po prostu si w nich zatracamy i zahipnotyzowani,

wierzymy, e gdy nadamy czemu nazw, wiemy, czym to

jest. A tymczasem wcale tego nie wiemy . Zasonilimy ca

tajemnic etykietk . Wszystko - ptak, drzewo, nawet zwy-

ky kamie, aju na pewno czowiek -jest w istocie niepo-

znawalne, poniewa ma w sobie bezkresn gbi. To, co

postrzegamy, czego dowiadczamy i o czym mylimy, jest

tylko zewntrzn warstw rzeczywistoci, czym mniej

ni wierzchoek gry lodowej .

Pod t widoczn powierzchni wszystko jest nie tylko po-

wizane z wszystkim innym, ale take ze rdem, z ktrego

wypywa wszelkie ycie. Nawet kamie, a ju na pewno

kwiat lub ptak, moe wskaza ci drog powrotn do Boga,

do rda, do samego siebie . Kiedy na nie patrzysz lub trzy-

masz je w rku i pozwalasz, aby po prostu b y y, nie nazywa-

jc ich adnym sowem, nie nadajc im w mylach adnej

etykietki, budzi si w tobie nabony podziw, poczucie cudu .

Objawia ci si w ciszy ich istota i zarazem odzwierciedlaj

ci one twoj istot . To wanie odczuwali wielcy artyci,

a nastpnie zawierali w swoich dzieach. Van Gogh nie po-

wiedzia: To jest zwyczajne stare krzeso' . Bardzo dugo

si mu przyglda, a w kocu wyczu jego Istot . Wtedy

2 6

NOWA ZIEMIA

usiad przed ptnem i wzi pdzel. Za samo krzeso dano

by par dolarw . Dzisiaj obraz tego krzesa wart jest ponad

dwadziecia pi milionw dolarw .

Gdy nie zasonisz wiata sowami i etykietami, powrci

do twojego ycia poczucie wspaniaoci, ktre zagubio si

dawno temu, kiedy ludzko, zamiast uywa mylenia,

poddaa si jego wadzy . Twoje ycie znw nabierze gbi .

Rzeczy odzyskaj swoj wieo, nowo . A najwikszym

cudem i wspaniaoci jest dowiadczanie wasnej istoty

jako poprzedzajcej wszelkie sowa, myli, etykietki nada-

wane przez umys, wyobraenia .

Aby tak si stao, musisz wycofa swoje poczucie ja, po-

czucie Istoty, ze wszystkich rzeczy, z ktrymi si ono zmie-

szao, to znaczy-z ktrymi si utosamio . O takim wycofa-

niu traktuje ta ksika .

Im szybciej przypisujesz etykiety werbalne lub mentalne

przedmiotom, ludziom czy sytuacjom, tym bardziej zdawio-

na i pozbawiona ycia staje si twoja rzeczywisto i przyt-

pia si twoje jej postrzeganie, dowiadczanie cudu ycia,

ktry stale dokonuje si w tobie i wok ciebie . Moe w ten

sposb rozwiniesz inteligencj, ale utracisz mdro, a ra-

zem z ni rado, mio, moc twrcz i ywotno . Kryj

si one w nieruchomej luce midzy postrzeganiem a inter-

pretacj. Musimy oczywicie posugiwa si sowami i my-

leniem. Posiadaj one wasne pikno - lecz czy mamy si

sta ich winiami?

Sowa redukuj rzeczywisto do czego, co umys ludzki

moe ogarn, a nie jest to wiele . Mowa skada si z piciu

podstawowych dwikw wytwarzanych przez struny goso-

we. S to samogoski a, e, i, o, u . Inne dwiki to spgoski

powstajce wskutek cinienia powietrza: s, f, g - i tak da-

lej . Czy sdzisz, e pewne poczenia tych podstawowych

dwikw mogyby kiedykolwiek opisa, kim jeste, jaki

EGO: OBECNY STAN LUDZKOCI

27

jest ostateczny cel wszechwiata albo nawet jakie jest

drzewo lub kamie w swej najgbszej istocie?

Iluzoryczne ja

Sowo ,ja" zawiera najwikszy fasz i najgbsz prawd,

zalenie od tego, jak si go uywa. W znaczeniu tradycyj-

nym jest nie tylko jednym z wyrazw uywanych w naszej

mowie najczciej (wraz ze zwizanymi z nim sowami

mnie", mj", moje"), ale te jednym z najbardziej wprowa-

dzajcych w bd . Jego zwyke rozumienie jest symbolem

podstawowego faszu, mylnej interpretacji tego, kim na-

prawd jeste, iluzorycznego poczucia tosamoci. Jest

odzwierciedleniem ego. Owo zudne poczucie ja jest tym, co

Albert Einstein - dowiadczajcy gbokiego wgldu nie

tylko w sfer czasu i przestrzeni, ale take w natur czo-

wieka-nazwa wzrokow iluzj wiadomoci" . Iluzoryczne

ja staje si nastpnie podstaw dalszych interpretacji-lub

raczej bdnych interpretacji - rzeczywistoci, wszystkich

procesw mylowych, interakcji i zwizkw. Twoja rzeczy-

wisto staje si odbiciem pierwotnej iluzji .

Ale jest i dobra wiadomo : gdy zrozumiesz, e to iluzja,

wwczas ona zniknie. Jej dostrzeenie bdzie jej kocem .

Trwa ona nadal, jeli bierzesz j za rzeczywisto . Kiedy

widzisz, kim nie jeste, wtedy prawda o tym, kim jeste,

odkrywa si sama. Tak wanie si stanie, gdy powoli i do-

kadnie bdziesz czyta ten rozdzia i nastpny, traktuj

one bowiem o mechanizmie dziaania faszywego ja, ktre

nazywamy ego. A zatem jaka jest jego natura?

To, o czym zwykle mylisz, uywajc sowa " ja",nie od-

nosi si do tego, kim rzeczywicie jeste . Wskutek potne-

go aktu uproszczenia, nieskoczony bezkres tego, kim je-

ste, miesza si z dwikiem wytworzonym przez struny

28

NowA ZIEMIA

gosowe albo z powstajc w twym umyle form mylow

ja" oraz z tym wszystkim, z czym owo ja" si utosamio .

Do czego wic odnosi si to zwyke ja" i zwizane z nim

pojcia mnie " , mj" i moje"?

Kiedy mae dziecko uczy si, e cig dwikw wytworzo-

nych przez struny gosowe rodzicw jest jego imieniem,

zaczyna utosamia to sowo - ktre w umyle staje si

myl-z tym, kim ono jest . Na tym etapie rozwoju niektre

dzieci mwi o sobie w osobie trzeciej, na przykad : Ja jest

godny". Wkrtce ucz si magicznego sowa ja" i utosa-

miaj je ze swoim imieniem, ktre uprzednio utosami-

y ju z tym, kim s . Napywaj kolejne myli i cz si

z tamt pierwotn myl ja" . Kolejny krok to formy mylo-

we mnie" i mj", ktre oznaczaj, e to czy tamto naley

w pewien sposb do ja" . Nastpuje identyfikacja z przed-

miotami, co oznacza, e wyposaamy rzeczy - a w rezultacie

myli symbolizujce owe rzeczy - w nasze poczucie ja

i tym sposobem wywodzimy z nich wasn tosamo . Kiedy

moja" zabawka si psuje lub kto mija[ zabiera, wywouje

to w nas dotkliwy bl . Dzieje si tak nie dlatego, e miaa

ona dla nas jak szczegln warto - dziecko szybko prze-

stanie si ni interesowa i zastpi j innymi zabawkami

- ale z powodu owej myli moja". Zabawka staa si cz-

ci rozwijajcego si w dziecku poczucia tosamoci, po-

czucia ja" .

I tak, gdy dziecko dorasta, pierwotna forma mylowa ja"

przyciga do siebie inne myli, jest utosamiana z pci,

stanem posiadania, z postrzeganym zmysami ciaem, naro-

dowoci, ras, religi, zawodem . Inne elementy, z ktrymi

utosamiane jest ja", to role spoeczne - na przykad mat-

ka, ojciec, m, ona- zasb zgromadzonej wiedzy czy opi-

nii, upodobania i uprzedzenia, a take wszystko, co mnie"

spotkao w przeszoci i czego wspominanie jest formami

EGO : OBECNYSTAN LUDZKOCI

29

mylowymi, ktre dalej okrelaj moje poczucie tosamoci

jako ja i moja historia" .

To tylko przykadowe czynniki, z ktrych ludzie czerpi

swe poczucie tosamoci . Nie s niczym wicej jak myla-

mi, ktre przypadkowo trzymaj si razem, gdy na nich

opiera si nasze poczucie ja . I kiedy mwisz o sobie ja",

zwykle odnosisz si wanie do tej konstrukcji mylowej .

cilej ujmujc, w wikszoci przypadkw, gdy mwisz lub

mylisz ja", wypowiadasz t myl nie ty, lecz pewien

aspekt owej mentalnej konstrukcji, ja-ego . Kiedy staniesz

si czowiekiem owieconym, nadal bdziesz posugiwa

si sowem ja", ale bdzie ono wypywa ze znacznie gb-

szego miejsca w twym wntrzu .

Wikszo ludzi stale utosamia si w peni z nieprze-

rwanym strumieniem myli, kompulsywnym myleniem,

ktre w przewaajcej mierze jest monotonne i niczemu

nie suy. Nie istnieje ja", ktre byoby oddzielone od ich

procesw mylowych oraz towarzyszcych im emocji . To

wanie znaczy y w duchowej niewiadomoci" . Gdy po-

wie si tym ludziom, e w ich gowach rozbrzmiewa gos,

ktry nigdy nie przestaje mwi, pytaj ze zdziwieniem :

Jaki gos?" albo ze zoci temu zaprzeczaj, co oczywicie

znowu jest tym gosem, jest tym, ktry myli, jest nieob-

serwowanym umysem. Mona nawet nazwa to co bytem,

ktry nimi zawadn .

Niektrzy ludzie nigdy nie zapomn chwili, gdy przestali

identyfikowa si z wasnymi mylami i dziki temu do-

wiadczyli w krtkim przebysku zmiany swej tosamoci -

zamiast by treci wasnego umysu, byli obecn w tle

wiadomoci. W przypadku innych doznanie to byo tak

subtelne, e ledwie je zarejestrowali albo zauwayli tylko

przypyw radoci lub wewntrznego spokoju, nie znajc tego

przyczyny.

30

NOWA ZIEMIA

Gos w gowie

Tego pierwszego przebysku wiadomoci doznaem ww-

czas, gdy byem studentem pierwszego roku na Uniwersy-

tecie Londyskim. Dwa razy w tygodniu jedziem metrem

do biblioteki uniwersyteckiej, przewanie o dziewitej rano,

gdy koczyy si godziny szczytu . Kiedy usiada naprzeciw-

ko mnie kobieta okoo trzydziestki . Ju wczeniej kilka razy

widziaem j w tym pocigu . Teraz wic nie mogem jej nie

zauway. Chocia w wagonie byo duo ludzi, miejsce obok

niej pozostawao wolne ; bez wtpienia z tej przyczyny, i

kobieta sprawiaa wraenie chorej psychicznie . Wygldaa

na strasznie spit i bez przerwy gono i ze zociom co do

siebie mwia . Jej myli tak j absorboway, e -jak sic,

zdawao - bya kompletnie niewiadoma otoczenia i obec-

noci innych ludzi. Gow miaa opuszczon i przechylon

nieco na lewom stron, tak jakby zwracaa si do kogo, kto

siedzia na pustym miejscu obok niej . Chocia nie pami-

tam dokadnie, co mwia, jej monolog wyglda mniej wi-

cej tak: J wtedy mi owiadczya . . . to ja jej powiedziaam,

jakom jeste kamczuch i jak moesz mnie o to posdza . . .

ty zawsze mnie wykorzystywaa, ja ci ufaam, a tym mnie

zdradzia . . ." . W jej tonie pobrzmiewa gniewny gos kogo,

kto zosta o co posdzony, kto chce broni swojego stanowi-

ska, bo inaczej zostanie unicestwiony .

Gdy pocig zblia si od stacji Tottenham Court Road,

wstaa i podesza do drzwi, a potok sw wci pyn z jej

ust. To by take mj przystanek, wic wysiadem tu za

ni. Gdy wyszlimy na ulic, kobieta skierowaa si ku

Bedford Square, nadal pogrona w swoim wymylonym

dialogu, nadal gniewnie kogo oskarajc i bronic swej

pozycji. Moja ciekawo wzrosa, tote postanowiem i za

ni, dopki bdzie sza mniej wicej w tym samym kierunku

EGO : OBECNY STAN LUDZKOCI

3 1

co ja. Mimo e cakowicie pochaniaa j ta wyimaginowana

rozmowa, najwyraniej wiedziaa, dokd idzie . Wkrtce

w zasigu naszego wzroku pojawi si imponujcy gmach

Senate House, wielopitrowa budowla z lat trzydziestych,

gwna siedziba administracji uniwersyteckiej i biblioteki .

Byem zaszokowany . Czy to moliwe, e zmierzalimy w to

samo miejsce? Tak, ta kobieta wanie tutaj si kierowaa .

Czy bya nauczycielk, studentk, urzdniczk, bibliote-

kark? Moe prowadzia jakie badania z dziedziny psycho-

logii? Nigdy nie poznaem odpowiedzi . Szedem dwadziecia

krokw za t kobiet i w chwili gdy wkraczaem do budynku

(ktry, jak na ironi, by w filmowej wersji powieci Orwella

Rok 1984 siedzib kierownictwa Policji Myli), ona ju znik-

na w jednej z wind .

Byem troch zdezorientowany tym, co wanie zobaczy-

em. Oto ja, czowiek dorosy, dwudziestopicioletni student

pierwszego roku, uwaaem siebie za coraz dojrzalszego in-

telektualist i byem przekonany, e wszystkie problemy

ludzkiej egzystencji mona rozwiza za pomoc intelek-

tu, a wic mylenia. Nie zdawaem sobie jeszcze sprawy, e

gwnym problemem ludzkiej egzystencji jest mylenie,

ktremu nie towarzyszy wiadomo . W profesorach widzia-

em mdrcw znajcych wszystkie odpowiedzi, a uniwersy-

tet uwaaem za wityni wiedzy . Czy ta szalona kobieta

moga by czci tego wszystkiego?

Mylaem o niej nadal, gdy przed wejciem do biblioteki

wstpiem do toalety. Kiedy myem rce, przysza mi do go-

wy myl: mam nadziej, e nie skocz tak jak ona . M-

czyzna obok obrzuci mnie krtkim spojrzeniem i wtedy

nagle uprzytomniem sobie ze zdumieniem, e wcale sobie

nie pomylaem tych sw, lecz wymruczaem je na gos . O,

mj Boe, ju jestem taki jak ona" - stwierdziem. Czy mj

umys nie by tak samo niezdrowo aktywny? Dzieliy nas

3 2

NOWA ZIEMIA

tylko drobne rnice . Dominujc emocj skryt w tle jej

mylenia wydawaa si zo. W moim przypadku by to

przede wszystkim niepokj . Ona mylaa na gos. Ja myla-

em - najczciej - w swojej gowie . Gdyby ta kobieta bya

szalona, wszyscy by tacy byli, cznie ze mn . Rnice tkwiy

tylko w intensywnoci .

Przez moment mogem niejako wyj z wasnego umysu

i spojrze na niego z szerszej perspektywy . Na chwil prze-

stawiem si z mylenia na wiadomo . Nadal znajdowa-

em si w toalecie, teraz jednak, ju sam, przygldaem si

w lustrze swojej twarzy. W owej chwili zdystansowania si

od wasnego umysu wybuchnem gonym miechem .

Moe zabrzmia nieco szaleczo, ale w rzeczywistoci by to

miech rozsdku, miech brzuchatego Buddy . ycie nie

jest tak powane, jak kae mi sdzi mj umys" . Taka bya

ukryta wymowa tego miechu . Lecz wszystko to byo tylko

chwilowym przebyskiem, ktry bardzo szybko mia zosta

zapomniany. Trzy kolejne lata byy dla mnie okresem nie-

pokoju i depresji, kiedy to cakowicie utosamiaem siebie

ze swoim umysem. Musiaem by bliski samobjstwa, za-

nim powrcia do mnie wiadomo . Ale wtedy ju do-

wiadczyem czego wicej ni krtkiego przebysku . Uwol-

niem si od kompulsywnego mylenia i od faszywego,

stworzonego przez umys, ja" .

Wyej opisane zdarzenie nie tylko pozwolio mi dowiad-

czy przebysku wiadomoci, ale zasiao rwnie pierwsz

wtpliwo co do najwyszej wartoci ludzkiego intelektu .

Kilka miesicy pniej wydarzyo si co tragicznego, co

sprawio, e moje wtpliwoci wzrosy. W poniedziaek rano

przyszlimy na wykad profesora, ktrego umysowo

ogromnie ceniem, lecz powiedziano nam ze smutkiem, e

podczas weekendu popeni on samobjstwo, zastrzeli si .

Przeyem szok. Profesor by szanowanym wykadowc

EGO : OBECNY STAN LUDZKOCI

33

i wydawao si, e zna odpowiedzi na wszystkie pytania .

Jednak nie znaem jeszcze alternatywy dla doskonalenia

intelektu. Nie rozumiaem jeszcze, e mylenie jest tylko

drobnym uamkiem owej wiadomoci, ktr wszyscy

,

je-

stemy, ani nie wiedziaem nic o ego, nie mwic ju o tym,

e nie potrafiem dostrzec go w sobie .

Tre i struktura ego

Egotyczny umys jest cakowicie uwarunkowany prze-

szoci. To uwarunkowanie jest dwojakie : skada si z tre-

ci i struktury .

Gdy mamy do czynienia z dzieckiem, ktre pacze i g-

boko cierpi, bo odebrano mu zabawk, zabawka ta symbo-

lizuje tre. Treci tej nie mona zastpi inn treci,

adn inn zabawk ani przedmiotem . Tre, z ktr si

utosamiasz, jest uwarunkowana przez twoje rodowisko,

twoje wychowanie i otaczajc ci kultur . Jeli chodzi

o cierpienie spowodowane strat, nie ma adnej rnicy,

czy dziecko jest biedne, czy bogate, czy zabawka jest kawa-

kiem drewna wystruganym w ksztacie zwierztka, czy

te wymylnym gadetem elektronicznym . Przyczyna, dla

ktrej pojawia si ten dotkliwy bl, zawiera si w sowie

moje" i ma charakter strukturalny. Niewiadomy przy-

mus, aby wzmocni wasn tosamo przez zwizanie si

z okrelonym przedmiotem, wbudowany jest w sam struk-

tur egotycznego umysu .

Jedn z najbardziej istotnych struktur umysowych,

dziki ktrym powstaje ego, jest utosamienie, identyfik a-

cja. Sowo to pochodzi od aciskiego idem- to samo", oraz

facere - robi" . A wic gdy identyfikuj si z czym, uto-

samiam si, wwczas czyni to tym samym" . To znaczy

czym? Mn. Obdarzam to poczuciem ja i w ten sposb staje

34

NOWA ZIEMIA

si to czci mojej tosamoci . Najbardziej powszechne

jest utosamianie si z rzeczami; moja zabawka staje si

pniej moim autem, moim domem, moimi ubraniami i tak

dalej. Staram si odnale siebie w przedmiotach, lecz ni-

gdy mi si to nie udaje i w kocu si w nich zatracam . Taki

jest los ego .

Utosamianie si z rzeczami

Osoby pracujce w brany reklamowej wiedz bardzo do-

brze, e aby sprzeda co, czego ludzie tak naprawd nie po-

trzebuj, trzeba ich przekona, e rzeczy te sprawi, i bd

lepiej postrzegani przez innych i przez samych siebie ; ina-

czej mwic, poprawi si ich mniemanie o sobie . Dlatego

te reklamy mwi na przykad, e uywajc danego pro-

duktu, bdziesz wyrnia si z tumu, a wic bdziesz pe-

niejszym sob. Albo mog stworzy w twoim umyle skoja-

rzenie tego produktu z jak sawn osob, z kim modym,

atrakcyjnym i sprawiajcym wraenie szczliwego . Nawet

zdjcia starszych czy ju nieyjcych sawnych ludzi, gdy

byli oni u szczytu kariery, dobrze su temu celowi . Suge-

ruj, e jeli kupisz ten produkt, to przez jaki magiczny akt

przywaszczenia staniesz si taki jak oni, przynajmniej na

zewntrz. l w wielu przypadkach kupujesz nie produkt, lecz

wzmacniacz tosamoci" . Markowe etykietki to przede

wszystkim zbiorowe tosamoci, ktre take kupujesz . S

drogie i dlatego wyjtkowe" . Gdyby kady mg kupi mar-

kowe rzeczy, utraciyby sw warto psychologiczn i pozo-

staaby ci tylko ich warto materialna, ktra przypuszczal-

nie wynosi uamek tego, co zapacie .

Rzeczy, z ktrymi si utosamiamy, s rne u rnych

osb, zalenie od wieku, pci, dochodw, statusu spoeczne-

go, mody, tradycji i tak dalej . To, z czym si utosamiasz,

EGO: OBECNY STAN LUDZKOCI 35

ma wiele wsplnego z treci, podczas gdy niewiadomy

przymus utosamiania si zwizany jest ze struktur . To

jeden z podstawowych sposobw funkcjonowania egotycz-

nego umysu .

Paradoksalnie, tym, co napdza tak zwane spoecze-

stwo konsumpcyjne, jest fakt, e prba odnalezienia same-

go siebie w przedmiotach nie przynosi podanych rezulta-

tw. Zaspokojenie ego jest krtkotrwae, a wic szukasz

czego wicej, nadal kupujesz, nadal konsumujesz .

Oczywicie w wymiarze fizycznym, w ktrym przebywa

nasze powierzchowne ja, przedmioty s konieczn i nieunik-

nion czci naszego ycia. Potrzebujemy domu, ubra,

mebli, narzdzi, rodkw transportu . Moe s te w naszym

yciu rzeczy, ktre cenimy z powodu ich pikna czy jakoci

wewntrznej. Musimy ceni wiat przedmiotw, nie moe-

my nim gardzi. Kada rzecz ma sw Istot, jest tymczasow

form wywodzc si z bezpostaciowego ycia, ze rda

wszechrzeczy, wszystkich cia, wszystkich form . W najdaw-

niejszych kulturach ludzie wierzyli, e wszystko, nawet tak

zwana materia nieoywiona, ma w sobie ukryt dusz, i dla-

tego byli blisi prawdy ni my dzisiaj . Gdy yje si w wiecie

umiercanym przez mylow abstrakcj, nie czuje si ju

ywotnoci wszechwiata. Wikszo ludzi zamieszkuje nie

w ywej rzeczywistoci, lecz w konceptualnej .

Nie moemy jednak naprawd ceni rzeczy, jeli uywa-

my ich jako rodkw do poprawy swojego samopoczucia, to

znaczy jeli staramy si za ich porednictwem odnale sie-

bie. Tak wanie postpuje ego . Utosamianie si ego z przed-

miotami sprawia, e powstaje przywizanie do nich, obsesja

na ich tle, co z kolei stwarza spoeczestwo konsumenckie

oraz struktury ekonomiczne, w ktrych jedyn miar post-

pu jest zawsze owo wicej . Niekontrolowane denie do tego,

by mie wicej, do nieustannego wzrostu - to dysfunkcja

36

NOWA ZIEMIA

i choroba. Tak sam dysfunkcj wykazuje komrka rakowa,

ktrej jedynym celem jest wasny rozrost, a nie ma wiado-

moci tego, e niszczc organizm,ktrego jest czci, nisz-

czy te siebie . Niektrzy ekonomici s tak mocno przywi-

zani do koncepcji rozwoju, e nie mog si obej bez tego

sowa i recesj nazywaj rozwojem wstecznym" .

Du cz ycia wielu ludzi pochania obsesyjne zaab-

sorbowanie sprawami materialnymi . Dlatego jedn z chorb

naszej cywilizacji jest gromadzenie rzeczy . Jeli przestajesz

czu owo ycie, ktrym sam jeste, pewnie prbujesz wype-

ni je rzeczami . Jako praktyk duchowy sugeruj, aby me-

tod samoobserwacji zbada swj stosunek do wiata przed-

miotw, w szczeglnoci przedmiotw okrelanych sowem

moje". Chcc na przykad zbada, czy twoje poczucie god-

noci ma zwizek z posiadanymi przez ciebie rzeczami,

musisz by czujny i uczciwy wobec siebie . Czy okrelone

przedmioty wywouj w tobie lekkie poczucie wanoci lub

wyszoci? Czy ich brak sprawia, e czujesz si gorszy od

tych, ktrzy posiadaj wicej ni ty? Czy w rozmowie przy-

padkowo wspominasz o rzeczach, ktre s twoj wasnoci,

albo je pokazujesz, by urosn w czyich oczach, a dziki

temu rwnie we wasnych? Czy czujesz si rozalony, za-

gniewany lub wjaki sposb umniejszony w swoim poczu-

ciu wasnego ja, kiedy kto inny ma wicej ni ty albo gdy

stracisz co kosztownego?

Utracony piercionek

Gdy spotykaem si z ludmi jako doradca lub nauczyciel

duchowy, odwiedzaem dwa razy w tygodniu pewn kobiet,

ktrej ciao byo zniszczone chorob nowotworow . Miaa

okoo czterdziestu lat, bya nauczycielk i usyszaa od leka-

rzy diagnoz, e pozostao jej zaledwie kilka miesicy ycia .

EGO :OBECNY STAN LUDZKOCI

37

Niekiedy podczas tych wizyt padao midzy nami par sw,

lecz przewanie siedzielimy w milczeniu i wtedy to dowiad-

czaa pierwszych przebyskw nieruchomej ciszy w swoim

wntrzu, o ktrej istnieniu - w swym yciu wypenionym

obowizkami nauczycielskimi - w ogle nie miaa pojcia .

Jednak pewnego dnia, gdy do niej przyjechaem, zasta-

em j w stanie ogromnego stresu i zoci .

- Co si stao? - spytaem.

Okazao si, e znikn piercionek, ktry mia dla niej

ogromn warto nie tylko pienin, ale i sentymentaln .

Stwierdzia, i jest pewna, e ukrada go kobieta, ktra przy-

chodzia codziennie na kilka godzin, aby si ni opiekowa .

Powiedziaa, e nie rozumie, jak ludzie mog by tak nie-

czuli i bezduszni, aby zrobi jej co takiego . Zapytaa mnie,

czy powinna doprowadzi do konfrontacji z t osob, czy te

lepiej od razu zadzwoni na policj . Odparem, e nie mog

jej radzi, co ma zrobi, ale poprosiem, by zastanowia si,

jak wany jest ten piercionek lub jakakolwiek inna rzecz

na tym etapie jej ycia .

- Nic nie rozumiesz-odrzeka-to by piercionek mojej

matki. Nosiam go codziennie, dopki nie zachorowaam

i rce mi nie spuchy. Dla mnie to co wicej ni piercio-

nek. Jak mog si nie denerwowa?

Natychmiastowo jej reakcji, zo oraz defensywno

w gosie wskazyway, e nie bya jeszcze gotowa, aby wej-

rze w siebie, oddzieli swoj reakcj od samego wydarze-

nia i obserwowa jedno i drugie. Jej gniew i ch obrony

wiadczyy, e nadal przemawia przez ni ego .

- Chc ci zada kilka pyta - powiedziaem - ale zamiast

odpowiada na nie od razu, sprawd, czy moesz znale

odpowiedzi w swoim wntrzu . Po kadym pytaniu zrobi

krtk przerw . Gdy nadejdzie odpowied, niekoniecznie

musi by ona w formie sw .

3 8

NOWA ZIEMIA

Odpara, e jest gotowa .

- Czy zdajesz sobie spraw - zapytaem - e w pewnej

chwili, moe ju niedugo, bdziesz musiaa poegna si

z tym piercionkiem? Ile jeszcze potrzebujesz czasu, zanim

poczujesz si gotowa, by o nim zapomnie? Czy ta strata

umniejszya to, kim jeste?

Po tych moich pytaniach przez kilka minut panowaa

cisza .

Gdy kobieta wreszcie si odezwaa, na jej twarzy widnia

umiech i wydawaa si spokojna .

- To ostatnie pytanie uwiadomio mi wan rzecz . Naj-

pierw zwrciam si o odpowied do swojego umysu, a on

stwierdzi: Tak, oczywicie, zostaa umniejszona" . Potem

zapytaam siebie znowu : Czy to, kim jestem, doznao

uszczerbku?" . Tym razem staraam si raczej wyczuwa

odpowied, ni myle o niej . I nagle poczuam to swoje JA

JESTEM. Nigdy wczeniej mi si to nie zdarzyo . Gdybym

czua owo JA JESTEM tak silnie, wwczas to, kim jestem,

wcale nie zostaoby umniejszone. Nadal to czuj - co spo-

kojnego, lecz bardzo ywego .

- To wanie rado Istnienia - odparem . - Moesz je

czu tylko wwczas, gdy wyjdziesz ze swojej gowy. Istnienie

trzeba odczuwa . Nie mona o nim myle . Ego go nie zna,

poniewa samo skada si z mylenia . Piercionek tak na-

prawd by w twojej gowie jako myl, ktr pomylia z po-

czuciem JA JESTEM. Pomylaa, e JA JESTEM lub jego

cz to piercionek. Wszystko, czego szuka ego i do czego

si przywizuje, to substytuty Istnienia, ktrych si nie

czuje . Moesz rzeczy ceni i moe ci na nich zalee, lecz

gdy tylko si do nich przywiesz, bdziesz wiedzie, e to

ego. I w rzeczywistoci nigdy nie przywizujesz si do przed-

miotu, ale do zawartej w nim myli ja", mnie" lub moje" .

Dopiero gdy cakowicie zaakceptujesz strat, wzniesiesz si

EGO : OBECNY STAN LUDZKOCI

39

ponad ego i wyoni si wwczas to, kim jeste, owo JA JE-

STEM, ktrym jest sama wiadomo .

- Zrozumiaam teraz - odpara - to, co powiedzia Jezus

i co nigdy wczeniej nie miao dla mnie sensu : Temu, kto

chce [ . . .] wzi twoj szat, odstp i paszcz" .

- Wanie - przytaknem . - To wcale nie znaczy, e nie

powinno si nigdy zamyka swych drzwi . Chodzi o to, e

czasem egnanie si z pewnymi rzeczami jest aktem o wie-

le wikszej siy ni ich obrona lub zatrzymywanie .

W ostatnich tygodniach ycia, gdy jej ciao stawao si

coraz sabsze, bya coraz bardziej promienna, tak jakby

przebijao przez ni jakie wiato . Rozdaa duo swych rze-

czy, kilka przekazaa kobiecie, ktr posdzia o kradzie

piercionka, a z kad oddawan rzecz rado jej si po-

gbiaa. Gdy zadzwonia do mnie jej matka z informacj

o zgonie crki, wspomniaa midzy innymi, e po jej mierci

znalaza ten piercionek w apteczce w azience. Czy oddaa

go tamta kobieta, czy te lea on tam przez cay czas? Nigdy

si nie dowiemy. Jedno jest pewne : ycie da ci takie do-

wiadczenia, jakie najbrdziej pomog w rozwoju twojej

wiadomoci. Skd wiadomo, e potrzebujesz okrelonego

dowiadczenia? Std, e jest to dowiadczenie, ktre w tej

chwili przeywasz .

Czy zatem jest co zego w tym, e kto jest dumny ze

swego stanu posiadania albo odczuwa al, e inni maj wi-

cej? Nie, wcale nie . Duma, potrzeba wyrniania si, wy-

rane wzmacnianie swego poczucia ja owym mam wicej

ni" oraz umniejszanie go przez mniej ni" nie jest ani ze,

ani dobre - to po prostu ego . Ego nie jest ze, jest tylko nie-

wiadome. Gdy obserwujesz ego w samym sobie, zaczynasz

si wznosi ponad nie. Nie traktuj go zbyt powanie . Gdy

dostrzeesz u siebie egotyczne zachowania, umiechnij

si. Czasem nawet moesz wybuchn gonym miechem .

40

NOWA ZIEMIA

Jak ludzko dawaa si tak dugo na to nabiera? Przede

wszystkim wiedz, e ego nie ma charakteru osobistego .

Ono to nie ty . Jeli uwaasz ego za swj problem osobisty, to

znaczy, e jest ono jeszcze silniejsze .

Iluzja posiadania

Co to waciwie znaczy posiada" co? Co to znaczy

uczyni co moim"? Gdyby stan na nowojorskiej ulicy,

wskaza ogromny wieowiec i powiedzia : Ten budynek jest

mj. Ja go posiadam", znaczyoby to, e albo jeste bardzo

bogaty, albo masz zudzenie, albo te kamiesz . W kadym

przypadku byaby to historia, w ktrej forma mylowa, ja"

i forma mylowa budynek" cz si w jedno . Tak wanie

funkcjonuje mentalna koncepcja posiadania . Jeli wszy-

scy zgadzaj si z tym, co mwisz, to istniej rwnie do-

kumenty potwierdzajce t ich zgod . Jeste bogaty. Jeli

nikt si z tob nie zgadza, pol ci do psychiatry. yjesz

zudzeniem albo jeste kompulsywnym kamc .

Trzeba tu zauway, e sama historia oraz tworzce j

formy mylowe - niezalenie od tego, czy ludzie j uznaj,

czy nie - nie maj adnego zwizku z tym, kim jeste . Jee-

li nawet ludzie si z tym zgadzaj, to w gruncie rzeczy jest

to fikcj . Wielu ludzi dopiero na ou mierci albo gdy wiat

zewntrzny przestaje si dla nich liczy, uwiadamia sobie,

e adna rzecz nigdy nie miaa nic wsplnego z tym, kim oni

s. W obliczu nadchodzcej mierci caa idea posiadania

ukazuje swj absolutny bezsens . W ostatnich chwilach

ycia osoby te rozumiej rwnie, e podczas gdy wci szu-

kay sposobu na pogbienie swego poczucia tosamoci, to,

czego naprawd poszukiway - ich Istnienie - zawsze ju tu

byo, lecz przesaniao je ich utosamianie si z przedmiota-

mi, a w rezultacie z wasnym umysem .

EGO : OBECNY STAN LUDZKOCI

41

Bogosawieni ubodzy w duchu, albowiem do nich naley

krlestwo niebieskie"* - powiedzia Jezus . Co oznacza

ubodzy w duchu"? adnego bagau, adnego utosamiania

si. Ani z rzeczami, ani z umysowymi koncepcjami oparty-

mi na poczucia ja. A czym jest krlestwo niebieskie"?

Prost, lecz najgbsz radoci Istnienia, ktr odczuwasz,

gdy porzucisz utosamianie si i dziki temu staniesz si

ubogim w duchu" .

Dlatego wyzbywanie si wszelkich dbr byo dawn prak-

tyk duchow zarwno na Wschodzie, jak i na Zachodzie .

Jednak pozbycie si rzeczy nie uwolni ci automatycznie od

ego. Bdzie ono prbowao zapewni sobie przetrwanie, szu-

kajc czego innego, z czym mona si utosami, na przy-

kad mentalnego wizerunku samego siebie jako kogo, kto

wznis si nad wszelkie zainteresowanie dobrami mate-

rialnymi i dlatego jest ponad", ma wicej duchowoci ni

inni. S ludzie, ktrzy pozbyli si swoich dbr, jednak ich

ego jest bardziej rozdte ni u milionerw . Jeli porzucisz

identyfikowanie si z jedn rzecz, ego szybko znajdzie so-

bie drug. W istocie jest mu obojtne, z czym si identyfi-

kuje, dopki ma swoj tosamo . Inn form mylow, in-

n postaw mentaln, ktra moe zastpi utosamienie

si z posiadanymi dobrami, jest antykonsumpcjonizm lub

wasno wsplna- czyli nie prywatna . Dziki temu moesz

uwaa, e postpujesz dobrze, a inni le . Jak zobaczymy

pniej, przypisywanie sobie susznoci i uznawanie, e

inni s w bdzie, to jeden z gwnych umysowych wzorcw

przejawiania si ego, jedna z podstawowych form niewia-

domoci. Inaczej mwic, tre ego moe si zmienia, ale

struktura umysu podtrzymujca je przy yciu pozostaje

taka sama .

' Mt 5, 3 .

42

NOWA ZIEMIA

Jedno z zaoe opartych na niewiadomoci gosi, e

gdy utosamiasz si z jak rzecz wskutek iluzji posiada-

nia, zewntrzna solidno i trwao tej materialnej rzeczy

moe zapewni ci bardziej solidne i trwae poczucie wasne-

go ja. Dotyczy to zwaszcza domw, a w jeszcze wikszym

stopniu ziemi, poniewa jest to jedyne z posiadanych dbr,

o ktrym sdzi si, e nie ulegnie zniszczeniu . W przypadku

ziemi absurdalno idei posiadania staje si jeszcze wyra

niejsza. W okresie osiedlania si biaych w Ameryce P-

nocnej rdzenni mieszkacy tych terenw uwaali posia-

danie wasnoci ziemskich za koncepcj niezrozumia .

Dlatego tracili te ziemie, gdy Europejczycy podsuwali im do

podpisania papiery, ktre te byy dla nich niezrozumiae .

Uwaali, e to oni nale do ziemi, a nie ziemia do nich .

Ego stara si zrwna posiadanie z Istnieniem . Mam,

wic jestem . A im wicej mam, tym bardziej jestem . Ego yje

dziki porwnaniom . To, jak postrzegaj ci inni, zamienia

si w to, jak sam siebie widzisz . Gdyby wszyscy mieszkali

w rezydencjach lub byli bogaci, twoja rezydencja lub bogact-

wo przestaoby ci suy do wzmacniania poczucia wasnego ja .

Przenisby si wtedy do zwykej chaty, porzuciby maj-

tek i odzyska sw tosamo, bo postrzegaby siebie jako

czowieka bardziej uduchowionego ni inni i tak byby

postrzegany. To, jak widz ci inni, staje si zwierciadem,

ktre pokazuje ci, jak wygldasz i kim jeste . Poczucie

wasnej wartoci, jakie ma twoje ego, z reguy wie si

z twoj wartoci w oczach innych. Potrzebujesz innych lu-

dzi, aby dali ci owo poczucie twojego ja, a jeli yjesz w spo-

eczestwie, ktre w duym stopniu zrwnuje poczucie

wartoci z tym, co i ile posiadasz, i jeli nie moesz odrzuci

tej zbiorowej iluzji, skazany bdziesz do koca ycia na to,

by ugania si za rnymi dobrami w nadziei na odnalezie-

nie w nich swej tosamoci i godnoci wasnej .

EGO :OBECNY STAN LUDZKOCI

43

Jak mona zwalczy swoje przywizanie do rzeczy? Na-

wet nie prbuj . To niemoliwe. Zniknie ono samo, gdy tylko

przestaniesz szuka w nich siebie . Tymczasem pozostawaj

jedynie wiadomy swojego zwizku z nimi. Czasem nie b-

dziesz nawet wiedzia, e jeste do czego przywizany -

czyli e si z czym utosamie - dopki tego nie stracisz

lub nie poczujesz groby utraty . Gdy ogarnie ci na przykad

al czy niepokj, wtedy zdasz sobie z tego spraw . Jeli

masz wiadomo, e utosamie si z jakim przedmio-

tem, identyfikacja przestaje by cakowita . Jestem wia-

domoci, ktra uwiadamia sobie, e istnieje przywiza-

nie". Tak rozpoczyna si przemiana wiadomoci .

Chcenie: potrzeba posiadania wicej

Ego utosamia si z posiadaniem, lecz jego zadowolenie

z posiadania jest wzgldnie sabe i krtkotrwale . Skrywane

ladzie wewntrz, pozostaje gboko zakorzenionym poczu-

ciem zawodu, niespenienia, niedosytu. Gdy ego mwi: Nie

mam jeszcze wystarczajco duo', w rzeczywistoci znaczy

to : Nie jestem jeszcze wystarczajco due" .

Jak wspominalimy wczeniej, posiadanie - idea was-

noci - jest fikcj, jak stwarza ego, aby zapewni sobie

solidno i trwao oraz uczyni siebie kim wyrniaj-

cym si, szczeglnym . Poniewa jednak nie mona siebie

odnale dziki posiadaniu, istnieje inny, silniejszy motyw

przenikajcy struktur ego : potrzeba posiadania wicej,

ktr moemy rwnie nazwa chceniem" . adne ego nie

moe trwa dugo, jeli nie ma potrzeby posiadania wicej .

Dlatego chcenie utrzymuje je przy yciu o wiele skuteczniej

ni posiadanie. Ego bardziej chce chcie, ni chce mie. Dla-

tego ukryte zadowolenie z posiadania zawsze ustpuje miej-

sca chceniu czego jeszcze . Jest to psychologiczna potrzeba

44

NOWA ZIEMIA

posiadania wicej, to znaczy wicej rzeczy, z ktrymi mo-

na by si utosamia . Potrzeba ta jest uzalenieniem,

a nie autentyczn potrzeb .

W niektrych przypadkach ta psychologiczna potrzeba lub

poczucie, e nie ma si wystarczajco duo, tak charaktery-

styczne dla ego, przenosi si na poziom fizyczny i zamienia

w nigdy niezaspokojony gd .

Osoby cierpice na bulimi czsto zmuszaj si do wymio-

tw, eby umoliwi sobie dalsze jedzenie. Chory jest ich

umys, nie ciao . Te zaburzenia w odywianiu mona bdzie

wyleczy, jeli chorzy, zamiast utosamia si ze swoim

umysem, nawi kontakt z wasnym ciaem i dziki temu

odczuj jego prawdziwe potrzeby, a nie pseudopotrzeby ego-

tycznego umysu .

Czasem ego wie, czego chce, i dy do celu zaciekle i z bez-

wzgldn determinacj - przykadem mog by tutaj Dyn-

gis-chan, Stalin, Hitler . W przypadku takich osb energia

tkwica w ich chceniu wytwarza jednak przeciwn energi

o rwnej mocy, ktra w kocu prowadzi do ich upadku .

Tymczasem unieszczliwiaj siebie i wielu innych lub, tak

jak ci trzej, wywouj pieko na ziemi. U wikszoci ludzi

ego ma zachcianki, ktre s ze sob sprzeczne . To chce tego,

to znw czego innego, albo w ogle nie wie, czego chce -

z wyjtkiem jednej rzeczy : nie chce, aby byo tak jak teraz .

Skutkiem takiego niezaspokojonego chcenia jest niepokj,

zniecierpliwienie, nuda, zdenerwowanie, niezadowolenie .

Chcenie ma charakter strukturalny, tote adne treci nie

mog zapewni trwaego poczucia spenienia, dopki istnie-

je owa mentalna struktura. Intensywne chcenie, nieskie-

rowane na aden konkretny obiekt, czsto wystpuje u roz-

wijajcego si jeszcze ego nastolatkw, wrd ktrych s

osoby przeywajce permanentny stan negatywizmu oraz

niezadowolenia.

EGO : OBECNY STAN LUDZKOCI

45

Fizyczne potrzeby jedzenia, wody, schronienia, ubrania

i podstawowych wygd atwo mona byoby zaspokoi wobec

ludzi yjcych na tej planecie, gdyby nie brak rwnowagi

zasobw, wytworzony przez t szalon i zachann potrzeb

posiadania wicej, przez chciwo ego . Znajduje to zbiorowe

odzwierciedlenie w wiatowych strukturach gospodarczych,

takich jak wielkie korporacje, ktre s zdominowanymi

przez ego bytami rywalizujcymi ze sob o owo wicej" .

lepo zmierzaj do jednego celu, jakim jest zysk. D do

niego bezwzgldnie . Przyroda, zwierzta, ludzie, nawet ich

pracownicy nie s niczym wicej jak cyframi w bilansowym

zestawieniu, pozbawionymi ycia przedmiotami, ktre si

wykorzystuje, a potem odrzuca .

Formy mylowe w rodzaju ,ja", moje", wicej ni",

chc", potrzebuj", musz mie" i nie mam wystarczaj-

co duo" nie odnosz si do treci, ale do struktury ego .

Tre mona zmienia . Dopki nie dostrzegasz w sobie tych

form mylowych, dopki pozostaj nieuwiadomione, dopty

bdziesz wierzy w to, co mwi ; bdziesz skazany na reali-

zowanie tych niewiadomych myli, na to, by szuka i nie

znajdowa - bo gdy te formy funkcjonuj, nie zadowoli ci

adne posiadane dobro, adne miejsce, osoba ani warunki .

Nie da ci satysfakcji adna tre, dopki istnie bdzie ta

egotyczna struktura. Bez wzgldu na to, co bdziesz mie

lub co uzyskasz, nie zaznasz szczcia . Zawsze bdziesz

szuka czego innego, co niesie ze sob obietnic wiksze-

go zaspokojenia, wzmocnienia twojego niepenego poczucia

ja i wypenienia braku, jaki w sobie odczuwasz .

Utosamianie si z ciaem

Oprcz utosamiania si z rzeczami wystpuje inna for-

ma identyfikacji : z ,,moim" ciaem. Ciao jest albo mskie,

46

NOWA ZIEMIA

albo kobiece, dlatego poczucie bycia mczyzn lub kobiet

odgrywa u wikszoci ludzi znaczc rol, jeli chodzi o po-

czucie wasnego ja . Pe staje si tosamoci. Do utosa-

miania si z pci zachca si ju od pierwszych lat ycia,

a to kae nam wcieli si w okrelon rol, stosowa za-

programowane schematy zachowa, co wpywa na wszel-

kie aspekty naszego ycia, nie tylko na seksualno . W t

rol wiele osb daje si cakowicie uwika - co wida bar-

dziej w spoeczestwach tradycyjnych ni w kulturze za-

chodniej, w ktrej utosamianie si z pci zaczyna nieco

sabn. W niektrych tradycyjnych spoeczestwach naj-

gorszym losem, jaki moe spotka kobiet, jest by nieza-

mn lub bezpodn, a mczyzn - nie mie potencji sek-

sualnej i nie mc podzi dzieci . Za spenienie yciowe uwa-

a si spenienie w zakresie wasnej tosamoci pciowej .

Na Zachodzie elementem, ktry w ogromnej mierze

ksztatuje poczucie tego, kim wedug siebie jeste, staa

si powierzchowno fizyczna - prne albo wte ciao,

pikno lub brzydota ciaa, oceniane przez porwnanie z in-

nymi osobami. Poczucie wasnej wartoci wie si u wielu

ludzi z ich si fizyczn, dobr aparycj, wysportowan syl-

wetk i w ogle z wygldem zewntrznym . Duo osb ma

zanione poczucie wartoci, gdy uwaa swoje ciao za brzyd-

kie lub niedoskonae .

W niektrych przypadkach mentalny wizerunek czy idea

mojego ciaa" jest cakowitym wypaczeniem rzeczywistoci .

Moda kobieta uwaa si za grub i dlatego si godzi, cho-

cia tak naprawd jest szczupa . Nie moe ju na siebie

patrze . Wszystkim, co widzi", jest mentalna koncepcja

wasnego ciaa, ktra gosi : Jestem gruba" albo : Bd

gruba". U podoa tego uwarunkowania tkwi utosamienie

si z umysem . Gdy ludzie coraz bardziej identyfikuj si

z umysem, co wiadczy o pogbianiu si dysfunkcji ego,

EGO: OBECNY STAN LUDZKOCI

47

nastpuje te wzrost przypadkw anoreksji obserwowany

w ostatnich latach . Gdyby osoba cierpica na t chorob

umiaa spojrze na swoje ciao bez osdw pyncych z jej

umysu albo tylko dostrzega ich prawdziw natur, zamiast

w nie wierzy - lub jeszcze lepiej : gdyby potrafia spojrze

na swoje ciao z wasnego wntrza - staoby si to poczt-

kiem jej powrotu do zdrowia .

Ci, ktrzy utosamiaj si ze swym dobrym wygldem,

si fizyczn lub zdolnociami, cierpi, gdy atrybuty te za-

czynaj sabn lub znika, a przecie tak si stanie . Ich to-

samoci, opartej na tych waciwociach, grozi katastrofa .

Niezalenie od tego, czy ludzie s brzydcy, czy urodziwi,

w duym stopniu uzaleniaj swoj tosamo - negatywn

lub pozytywn-od wasnego ciaa. Mwic cilej, opieraj

j na utosamieniu ja-myl, ktre bdnie kojarz z wizerun-

kiem wasnym lub wyobraeniem o swoim ciele . Ciao za

nie jest niczym wicej jak form fizyczn, ktra podzieli los

wszystkich takich form : nietrwao i w kocu upadek .

Zrwnywanie fizycznego i postrzeganego zmysami ciaa

- ktrego naturalnym przeznaczeniem jest zestarze si,

osabn i umrze - z ,ja" zawsze prdzej czy pniej pro-

wadzi do cierpienia . Powstrzymanie si od utosamiania

z ciaem nie znaczy, e je negujesz, lekcewaysz lub prze-

stajesz o nie dba . Jeli jest ono silne, adne, pene wigoru,

moesz cieszy si tymi waciwociami i je ceni - dopki

trwaj. Moesz te poprawia jego kondycj za pomoc odpo-

wiedniego odywiania i gimnastyki . Jeli nie stawiasz zna-

ku rwnoci midzy ciaem i tym, kim jeste, to kiedy bled-

nie jego pikno, sabnie wigor lub staje si ono niesprawne,

nie wpynie to w aden sposb na twoje poczucie wartoci

lub tosamoci. Zreszt gdy ciao zaczyna widn, ww-

czas przez t blednc form moe o wiele atwiej prze-

wieca wymiar bezpostaciowy, wiato wiadomoci .

48

NOWA ZIEMIA

Nie tylko ludzie z dobr lub prawie doskona aparycj

utosamiaj j z samymi sob . Rwnie atwo mona utosa-

mia si z ciaem problematycznym" i czyni zjego niedo-

skonaoci, chorb lub upoledze wasn tosamo . Mo-

na mwi lub myle o sobie jak o cierpicym" z powodu

jakiej chronicznej choroby lub uomnoci. Lekarze i inne

osoby obdarzaj ci ogromn uwag i wci utwierdzaj ci

w twojej pojciowej tosamoci jako czowieka cierpicego

lub pacjenta. Wtedy niewiadomie czepiasz si tej choroby,

poniewa staa si ona najwaniejsz czci tego, jak siebie

postrzegasz . Staa si kolejn form mylow, z ktr ego

moe si utosamia . A gdy ju odnajdzie ono sw tosamo,

nie chce si jej pozby . To zdumiewajce, lecz nierzadko ego

w poszukiwaniu silniejszej tosamoci moe stworzy i rze-

czywicie tworzy chorob, by dziki niej si umocni .

Czu ciao wewntrzne

Mimo e utosamianie si z ciaem to jedna z najbardziej

podstawowych form ego, pocieszajce jest, e mona t

skonno najatwiej przezwyciy . eby to uczyni, nie

trzeba przekonywa siebie, e nie jest si swoim ciaem,

lecz naley przenie uwag z zewntrznej formy swego

ciaa i z mylenia o nim - czy jest adne, czy brzydkie, silne

czy sabe, za grube czy za chude - na odczuwanie ycia,

ktre si w nim znajduje . Niewane, jak wyglda twoje cia-

o na poziomie zewntrznym, bo poza form zewntrzn jest

ono intensywnie ywym polem energii .

Jeeli obca jest ci wiadomo ciaa wewntrznego',

zamknij na chwil oczy i poczuj, czy w twoich doniach jest

ycie. Nie pytaj o to umysu . Odpowie : Nic nie czuj" . Pew-

nie stwierdzi rwnie: Daj mi co ciekawszego do myle-

nia". A wic zamiast go pyta, zwr si ku swoim doniom

EGO :OBECNY STAN LUDZKOCI

49

bezporednio . Rozumiem przez to, by uwiadomi sobie to

subtelne wraenie istniejcego w nich ycia . Ono tam jest .

Aby to odczu, wystarczy tylko, by skupi na nich ca uwa-

g. Pocztkowo moesz dowiadczy lekkiego mrowienia,

ale potem poczujesz energi, czyli ycie . Jeli skupisz si

w ten sposb przez dusz chwil, uczucie to bdzie si pot-

gowa . Niektrzy ludzie nie musz nawet zamyka oczu.

Bd czu swoje wewntrzne donie", jednoczenie czyta-

jc te sowa. Przejd nastpnie do swoich stp i przez minut

kieruj na nie uwag, a zaczniesz czu rwnoczenie swoje

donie i stopy . Potem wczaj inne czci ciaa - nogi, ramio-

na, brzuch, klatk piersiow i tak dalej - a poczujesz, e cae

ciao wewntrzne jest oglnym dowiadczaniem ycia .

To, co nazywam ciaem wewntrznym", nie jest w istocie

ciaem, lecz energi yciow, pomostem midzy form i bez-

postaciowoci. Przyzwyczaj si jak najczciej odczuwa

swoje ciao wewntrzne. Wkrtce nie bdziesz ju musia

w tym celu zamyka oczu . Na przykad zawsze kiedy kogo

suchasz, sprawdzaj, czy potrafisz poczu swoje ciao we-

wntrzne. Brzmi to niemal jak paradoks . Gdy masz kontakt

z ciaem wewntrznym, przestajesz si utosamia ze swym

ciaem fizycznym, a take z umysem . Oznacza to, e nie iden-

tyfikujesz si ju z form, lecz odchodzisz od utosamiania si

z ni na rzecz bezpostaciowoci, ktr moemy te nazwa

Istnieniem. To twoja tosamo podstawowa . wiadomo

ciaa nie tylko zakotwicza ci w chwili teraniejszej, lecz jest

te wyjciem z wizienia, czyli z ego . Wzmacnia rwnie ukad

odpornociowy oraz zdolno ciaa do samouzdrawiania .

Roztargnienie Istnienia

Ego jest zawsze utosamianiem si z form, szukaniem

siebie i, co za tym idzie, zatracaniem siebie w niektrych

s0

NOWA ZIEMIA

formach . Formami s nie tylko rzeczy materialne i ciaa

fizyczne . Bardziej fundamentalne ni te formy zewntrzne

- rzeczy i ciaa - s formy mylowe, ktre stale powstaj

w polu wiadomoci . S one zlepkami energii, delikatniej-

szymi i mniej zwartymi ni materia fizyczna, lecz jednak

formami. Jeli syszysz w swojej gowie gos, ktry nigdy

nie przestaje mwi, to jest to wanie strumie nieustan-

nego i kompulsywnego mylenia . Gdy kada myl cako-

wicie pochania twoj uwag, gdy utosamiasz si z tym

gosem i towarzyszcymi mu emocjami tak bardzo, e zatra-

casz w nich siebie, wwczas cakowicie identyfikujesz si

z form, a wic wpadasz w ucisk ego .

Ego to konglomerat powracajcych form mylowych

i uwarunkowanych schematw mentalno-emocjonalnych,

ktre zostay obdarzone poczuciem ja, poczuciem tosamo-

ci. Ego pojawia si wtedy, gdy twoje poczucie Istnienia,

owego JA JESTEM, ktre jest bezpostaciow wiadomoci,

miesza si z form. Na tym polega utosamianie si . Na tym

te polega roztargnienie Istnienia, zasadnicza pomyka, ilu-

zja cakowitego oddzielenia, ktra zmienia rzeczywisto

w koszmar .

Od pomyki Kartezjusza do odkrycia Sartre'a

Siedemnastowieczny filozof Kartezjusz, uwaany za pre-

kursora filozofii nowoytnej, da wyraz tej zasadniczej po-

myce w synnym powiedzeniu (ktre uzna za podstawo-

w prawd) : Myl, wic jestem" . Bya to jego odpowied

na pytanie: Czy istnieje co, co jest absolutnie niewtpli-

we?" . Stwierdzi, i adnych wtpliwoci nie budzi fakt, e za-

wsze myla, tote zrwna mylenie z Istnieniem, czyli to-

samo - JA JESTEM - z myleniem . Zamiast ostatecznej

prawdy odszuka rdze ego, jednak nie wiedzia o tym .

EGO : OBECNYSTAN LUDZKOCI

5 1

Upyno trzysta lat, zanim inny znany filozof dostrzeg

w tym stwierdzeniu co, co przeoczy Kartezjusz, a take

wszyscy inni. Nazywa si Jean-Paul Sartre . Bardzo wnik-

liwie przyjrza si kartezjaskiemu zdaniu : Myl, wic

jestem" i nagle poj prawd, ktr sformuowa nastpuj-

co : wiadomo aktu ja myl nie jest t sam wiado-

moci, ktra myli" . Co to znaczy? Gdy jeste wiadomy,

e mylisz, wiadomo ta nie jest czci mylenia . Jest

innym wymiarem wiadomoci. I to ona mwi : JA JESTEM .

Gdyby nie istniao w tobie nic oprcz mylenia, nie wie-

dziaby nawet, e mylisz . Byby jak czowiek picy, ktry

nie wie, e ni. Byby tosamy z kad myl, tak jak picy

tosamy jest z kadym obrazem widzianym we nie. Wielu

ludzi stale tak yje, s jak lunatycy, schwytani w puapk

starych wadliwych programw mylowych, ktre nieustan-

nie odtwarzaj t sam koszmarn rzeczywisto . Kiedy

wiesz, e nisz, od razu si budzisz w czasie snu, bo oto po-

jawi si inny wymiar wiadomoci .

Implikacje pynce ze stwierdzenia Sartre'a s zasadni-

cze, lecz on sam te jeszcze nazbyt utosamia si z myle-

niem, by mc zrozumie pene znaczenie tego, co odkry :

powstawanie nowego wymiaru wiadomoci .

Spokj, ktry przewysza wszelki umys

Mamy wiele relacji o ludziach, ktre dowiadczyli tego ro-

dzcego si nowego wymiaru wiadomoci wskutek bolesnej

straty w jakim momencie swego ycia. Niektrzy stracili

cae mienie, inni dziecko lub maonka , pozycj spoeczn,

reputacj, sprawno fizyczn. W niektrych przypadkach,

wskutek katastrofy lub wojny, utracili to wszystko jedno-

czenie i nie zostao im nic" . Moemy nazwa tak sytua-

cj skrajn. Wszystko, z czym si utosamiali, co dawao

52

NOWA ZIEMIA

im poczucie wasnego ja, zostao im odebrane . Potem nagle

i w sposb niewytumaczalny w bl i okropny lk, jaki po-

cztkowo odczuwali, przywid ich do punktu, kiedy to po-

czuli ow wit Obecno, gboki spokj i milczenie i ab-

solutn wolno od lku. Zjawisko to musiao by znane

witemu Pawowi, ktry uy wyraenia pokj Boy, ktry

przewysza wszelki umys"* . Jest to w istocie spokj, ktry

nie ma uzasadnienia, a osoby, ktre go doznay, same sobie

zadaway pytanie : Jak w obliczu t e g o mog by tak spo-

kojny?" .

Odpowied jest prosta, jeli tylko rozumiemy, czym jest

i jak funkcjonuje ego. Kiedy formy, z ktrymi si utosa-

miae i ktre daway ci poczucie wasnego ja, przepadaj

lub zostaj ci odebrane, moe to prowadzi do destrukcji

ego, gdy jest ono utosamieniem z form . Gdy ju nie ma

nic, z czym moesz si identyfikowa, kim wwczas jeste?

Kiedy otaczajce ci formy umieraj lub kiedy zblia si

mier, wtedy twoje poczucie Istnienia, owego JA JESTEM,

uwalnia si od swoich zwizkw z form . Duch wyzwala si

z wizienia materii . Uwiadamiasz sobie, e twoja podsta-

wowa tosamo jest bezpostaciowa, jest wszystko przeni-

kajc Obecnoci, Istnieniem, ktre poprzedza wszelkie

formy, wszelkie identyfikacje . Rozumiesz, e twoj praw-

dziw tosamoci jest sama wiadomo, a nie to, z czym

wiadomo si identyfikowaa . To wanie pokj Boy .

Ostateczna prawda o tym, kim jeste, nie mwi: jestem

tym czy owym, lecz mwi JA JESTEM .

Nie kady, kto dowiadcza bolesnej straty, doznaje rw-

nie takiego przebudzenia, czyli przestaje utosamia si

z form. Niektre osoby tworz natychmiast wyrany obraz

mentalny lub form mylow, w ktrej widz siebie jako

' Flp 4, 7 .

EGO : OBECNY STAN LUDZKOCI

53

ofiar - ofiar okolicznoci, innych ludzi, niesprawiedliwe-

go losu albo Boga . Silnie utosamiaj si z t form i z wy-

tworzon przez ni emocj-gniewem, pretensjami, uala-

niem si nad sob Ad . - i wkrtce zajmuje ona miejsce

wszystkich innych identyfikacji, ktre znikny wskutek

straty. Inaczej mwic, ego szybko znajduje sobie now for-

m. To, e ta nowa forma jest gboko nieszczliwa, zbyt-

nio go nie martwi, dopki ma sw tosamo, dobr lub z .

W gruncie rzeczy to nowe ego bdzie bardziej skurczone,

sztywne i nieprzenikalne ni stare .

Gdy dochodzi do jakiej bolesnej straty, wwczas albo

stawiasz opr, albo si poddajesz . Niektrzy staj si zgorzk-

niali i gboko rozaleni, inni-wspczujcy, mdrzy i ko-

chajcy. Poddanie si oznacza wewntrzn akceptacj te-

go, co jest. Otwierasz si na ycie . Opr za to wewntrzne

skurczenie si, uszczelnienie skorupy ego . Zamykasz si .

Kade dziaanie, jakie podejmujesz w owym stanie we-

wntrznego oporu (ktry moemy take nazwa negatywi-

zmem), wytworzy jeszcze wikszy opr i wszechwiat nie

bdzie sta po twojej stronie : ycie ci nie pomo