เศรษฐกจแหงวนพรงน

เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม การเตบโตสเขยวทยงยน

และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

Marc Saxerธนวาคม 2556

ECONOMY OF TOMORROW

n เมอตองเผชญหนากบความทาทายทางเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม นกคดจากทงเอเชยและยโรปตางไดขอสรปวาโมเดลการพฒนาใหมมความจ�าเปนอยางยงในการขบเคลอนสงคมไปสแนวทางการเตบโตทางเศรษฐกจทยงยน

n โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงน (Economy of Tomorrow) ไดเปดโอกาสใหนกคดและนกวชาการทางเศรษฐศาสตรจากเอเชยและยโรปมารวมส�ารวจ 3 ค�าถามหลก ไดแก

n โมเดลการพฒนาทางเศรษฐกจควรมรปแบบใด เพอทจะท�าหนาทเสมอนเขมทศในการแกปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม

n วาทกรรมใดทจะชวยยกระดบความไดเปรยบทางการเมองเพอความกาวหนาของนโยบายสาธารณะ

n จะมเวทใดเพอใหตวละครทตองการปฏรประบบตางๆ สามารถทจะผลกก�าลงเพอกอตงแนวรวมใหมเพอเพมอ�านาจการตอรองทางการเมองของแนวทางการพฒนาใหม

n การเตบโตทมความเปนธรรมทางสงคม สเขยว ยงยน และมพลวตนนมความจ�าเปนอยางยงตอการผลตเงอนไขส�าหรบสงคมทดพรอมซงศกยภาพส�าหรบทกคน การเตบโตทมความเปนธรรมทางสงคมไดรบการขบเคลอนจากฐานรายไดทเปนธรรมและการผนวกความสามารถทกแขนงเขาดวยกนอยางครอบคลมและทวถง การเตบโตทยงยนนนไดรบการขบเคลอนจากความมนคงของภาคการเงนและสงแวดลอมทางธรรมชาต รวมไปถงความสมดลของการคาและงบประมาณ การเตบโตสเขยวอยางมพลวตไดรบการขบเคลอนจากการท�าใหระบบเศรษฐกจเดมเปนสเขยวมากขนและจากนวตกรรมสเขยว

2

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

สารบญ

I บทน�า 3II สถานการณในตะวนตกและเอเชย : จดเรมทแตกตาง แนวโนมทมาบรรจบกน 2.1 วกฤตครงใหญในตะวนตก 3 2.2 ความทาทายของตลาดเกดใหมในเอเชย 11III เศรษฐกจการเมองแหงการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงหนทางในการพฒนาตองการมากกวาขอเทจจรงและตวเลข 13IV โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงน 14V แผนการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงน 15 5.1 เขมทศเชงนโยบาย 16 5.2 ปจจยทผลกดนการเตบโต 20 5.3 เปาหมายทมกลยทธส�าหรบภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม 21VI แมแบบของวาทกรรมของระบบเศรษฐกจแหงวนพรงน การถายทอดโมเดลการพฒนาใหเปนเครองมอส�าหรบสอสารทางการเมอง 23 6.1 วสยทศนเชงนโยบาย: สงคมทดพรอมซงศกยภาพส�าหรบทกคน 26 6.2 เขมทศของการเตบโต: การเตบโตทเปนธรรมทางสงคม ยงยน สเขยวและมพลวต 26 6.3 กลไกของการเตบโต 27VII ภาพอนาคต: การระดมความรวมมอทางการเมองเพอการเปลยนแปลง 30

3

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

I. บทนำาความลมเหลวทางเศรษฐกจหลงวกฤตในตลาดการเงนเมอป 2008 เปนทมาของอกหลายวกฤตทอาจจะเปลยนแปลงโลกทเราเคยรจก ผคนหลายลานคนทวโลกกลายเปนคนตกงาน สญเสยบาน ทรพยสนและเงนทเกบหอมรอมรบมา ความนาเชอถอของประเทศทเปนมหาอ�านาจทางเศรษฐกจหลงสงครามโลกครงท 2 ซงประกอบดวยสหรฐฯ ฝรงเศส องกฤษและญปนถกตงค�าถาม การพฒนาของประเทศในกลมยโรปใตหยดชะงกดวยมาตรการรดเขมขดของรฐบาล เอเธนสและโรม ตนก�าเนดของประชาธปไตยถกปกครองโดยขาราชการทไมไดมาจากการเลอกตง อเมรกา ยโรปและกลมตะวนออกกลางก�าลงอยใน

วงวนของความวนวาย มเพยงแตเอเชยเทานนทดเหมอนจะเรยนรจากวกฤตในอดตและเศรษฐกจสามารถกลบมาเตบโตไดอยางเขมแขงหลงเผชญกบภาวะวกฤตไดไมนาน

ปญหาทโลกตะวนตกเผชญนนมากกวาวกฤตทางเศรษฐกจ และปญหาทแทจรงกมมากกวาปญหาในเชงเศรษฐกจ อยางไรกตาม วธการแกปญหาทผานมาเปนเพยงแตการรกษาตามอาการเทานน ซ�ารายบางวธยงเปนการซ�าเตมปญหาทมอยใหเลวรายลงไปอก เพอทจะแกปญหาอยางตรงจดและมประสทธภาพ เราจ�าเปนตองเขาใจในลกษณะของปญหาอยางถองแทและคดหาหนทางแกปญหาทตนตอทแทจรง

ประเทศเกดใหมในเอเชยเผชญกบความทาทายทางการเมองและเศรษฐกจทคลายคลงกน รวมทงมขอจ�ากดทางสงคมและสงแวดลอมทแทบจะไมแตกตางกน อยางไรกตาม สถานการณในประเทศเหลานนและประเทศในกลมตะวนตกกลบแตกตางกนในหลายมต ดงนน บทความนจะเรมตนดวยการวเคราะหตนตอของวกฤตในปจจบนของโลกตะวนตก แลวจงอธบายความทาทายทโลกตะวนออกก�าลงเผชญ โดยพบวาผลการวจยและขอเสนอแนะเชงนโยบายในปจจบนยงไมสามารถกาวขามแรงตาน

จากกลมพนธมตรเกาทมอทธพล ผซงวางหลกปกฐานในระบบโครงสรางเศรษฐศาสตรการเมองอยางเขมแขง

โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงน (The Economy of Tomorrow Project : EoT) จงน�าเสนอกลยทธสาม แงมมท (1) มงสรางโมเดลทางเลอกของการเตบโตทางเศรษฐกจ (2) เพมความไดเปรยบทางการเมองดวยการก�าหนดแนวทางของวาทกรรมตางๆ และ (3) น�าเสนอเวททท�าใหทกกลมสามารถรวมมอกนเพอการพฒนา สดทาย บทความนจะรายงานเกยวกบวงเสวนาเศรษฐกจแหงวนพรงนของเอเชย-ยโรป และพยายามวางโครงรางของโมเดลการพฒนาทกอใหเกดความ เทาเทยมทางสงคม ยงยนและเปนมตรกบสงแวดลอม

II. สถานการณในตะวนตกและเอเชย : จดเรมทแตกตาง แนวโนมทมาบรรจบกน

2.1 วกฤตครงใหญในตะวนตก1

ในหวขอน เราจะวเคราะหอยางลกซงถงวกฤตครงใหญทเพงเกดขน เพอคนหาตนตอทแทจรงของวกฤตดงกลาว โดยแมวาหวขอนจะมงเนนไปทประเทศกลมตะวนตกเปนหลก แตความทาทายบางประการกสามารถประยกตใชไดกบประเทศอนๆ ทวโลกเชนเดยวกน

กะเทาะเปลอกทหนง วกฤตในยโรป

ในชวงกอนเกดวกฤต ประเทศในกลมยโรไดกอหนจ�านวนมหาศาล ซงตอมาไดกลายเปนขอจ�ากดส�าคญของการด�าเนนนโยบายในประเทศเหลานน ปจจบน การเมองในยโรปแทบจะไมมอะไรนอกจากการกอหนใหมเพอน�าไปช�าระหนทกอไวเดม ถงกระนน วาทกรรม การตอสถกเถยงทางการเมองทรนแรงถงตนตอทแทจรงของวกฤตและหนทางในการแกปญหากแทบจะท�าใหการรวมตวของกลมยโรแทบจะลมสลายไป ไมใชความพยายามทจะอมธนาคารพาณชยหรอกหรอทท�าใหเกด

4

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

หนภาครฐจ�านวนมหาศาลในไอรแลนด สเปน รวมทงประเทศอนๆ หรอการตดงบประมาณจ�านวนมากในชวงวกฤตของกรซ สเปน และโปรตเกสทแทบจะเปนการฆาตวตาย ไมใชการมงเนนในเสถยรภาพทางการเงนหรอกหรอทท�าใหวกฤตหนสาธารณะไมเพยงแตจะยดเยอออกไป2 แตยงอาจท�าลายคาเงนยโรทพยายามจะรกษากนไว เหตการณทเรยกวา “วกฤตในยโรป” โดยมากไดรบการตความอยางผดๆ วามทมาจากปญหาหนสาธารณะ แทนทจะเปนปญหาเชงโครงสรางทฝงตวอย3 แททจรง ประเทศเลกๆ ในกลมยโรก�าลงเผชญกบภาวะกลนไมเขาคายไมออก ในยามทเศรษฐกจด สนเชอราคาถกซงดเหมอนจะมปรมาณเหลอเฟอไดลดทอนความพยายามในการปฏวตเชงโครงสรางเพอเพมประสทธภาพของประเทศ เมอวกฤตมาเยอน เศรษฐกจเหลานนจงไมสามารถแขงขนในเวทโลกได เพราะไมสามารถลดคาเงนของตนเพมเตมได แตขณะเดยวกน คาเงนทออนลงกท�าใหหนสาธารณะซงอยในรปของเงนตราตางประเทศทวคาขนอยางรวดเรว อยางไรกตาม ขอผดพลาดเชงโครงสรางนมกไดรบการละเลย เพราะเยอรมนรวมทงประเทศอนไมสามารถสรางความรวมมอทางการเมองเพอผลกดนการรวมตวทางเศรษฐกจและการคลงมากขน ดงนน ประเทศเหลานนจงตอบสนองตอวกฤตหนสาธารณะดวยการสงเสรมมาตรการรดเขมขดของรฐบาล แทนทจะออกพนธบตรยโร4 ซงเปนสงทควรจะท�ามากกวา

การตความและการแกไขปญหาวกฤตทเกดขนไดย�าเตอนถงความสมพนธทสลบซบซอนระหวางเศรษฐกจการเมองและวาทกรรมของอ�านาจน�าในสงคม5 หลกการของการรกษาเสถยรภาพทางการเงนดจะมความหมายจากมมมองของนกลงทนทไมตองการสญเสยหลกทรพยไปเทานน เหลาประเทศในกลม P.I.G.S (โปรตเกส อตาล กรซและสเปน) ตองแสดงใหเหนวาจะพวกเขาจะยอมลมละลายมากกวาลมเลกการช�าระหนทกอขน ซงเปนการสรางความเสยงตอเสถยรภาพของสกลเงนยโรในฐานะทเปนมาตรฐานทองค�าใหม (new gold standard)

แมวาจะมการถกเถยงอยางกวางขวางเกยวกบวกฤตของทนนยมทางการเงนโดยทวไปและโดยเฉพาะอยางยงตนตอของวกฤตทางการเงนทผานมา กลมอ�านาจเกากยงสามารถชกจงคนสวนใหญใหเขาใจวกฤตในรปแบบทพวกเขาตองการ กลาวคอ ความไมมคณธรรมและไมรจกพอรวมทงรฐสวสดการถกยกวาเปนสาเหตของวกฤต แทนทจะเปนตลาดทไมมการควบคมและความลมเหลวของระบบ

นโยบายทใชแกปญหาวกฤตเปนเพยงการแกปญหาทปลายเหตเทานน ไมวาจะเปนการออกนโยบายรดเขมขดทสรางความเดอดรอนแกประชาชน หรอการทเราจะตองผลกดนสงคมทก�าลงเสอมใหกลบสแนวทางทยดหลกคณธรรมอกครง6 เพอทจะแกไขปญหาหนสาธารณะทสงสมมานานเปนจนเปนนสย ผออกนโยบายตางๆ ไมวาจะเปนเยอรมน ทพะวงแตปญหาเงนเฟอของตนเอง กล มเทคโนแครตในบรสเซลส หรอ กองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) ทเปนเสรนยมใหม ตางกเสนอใหใชนโยบายท�านองเดยวกบทเคยท�าใหโลกตกอยในชวงภาวะเศรษฐกจตกต�าครงใหญ (The Great Depression) เมอป 19297 นโยบายลดการใชจายภาครฐ การผอนคลายกฎเกณฑและการแปรรปรฐวสาหกจ ซงแทจรงแลวกคลายคลงกบความพยายามในการใชฉนทามตวอชงตน (Washington Consensus) กบประเทศชายขอบของกลมยโร ซงเปนนโยบายทมหลกฐานประจกษทวโลกแลววาใชไมไดผลส�าหรบการแกไขปญหาวกฤต นโยบายท�านองนเสยอกทมสวนใหเกดความไมสมดลซงเปนชนวนของวกฤตตงแตแรก

กะเทาะเปลอกทสอง วกฤตทนนยมคาสโน8

แมวาการตความตนตอทแทจรงของวกฤตจะผดเพยนไป แตวกฤตทางการเงนเมอป 2009 กเปนสาเหตส�าคญหนงของวกฤตหนสาธารณะในยโรป แทจรงแลว การทพวกกองทนประกนความเสยง (hedge funds) และธนาคารเพอการลงทนทหลอกลอเงนจากนกลงทน

5

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ดวยวธตางๆ ไดผลกไสใหเศรษฐกจโลกมายนอยทปากเหว ในชวงทฟองสบภาคอสงหารมทรพยก�าลงจะแตก ธนาคารและนกลงทนกลบเรงลงทนกนอยางเตมทชนดทวาหากสถานการณเปลยนแปลงเพยงเลกนอย กอาจท�าลายมลคาสนทรพยทงหมดเลยกได ทงน เนองมาจากวานกลงทนสหรฐฯ ไมสามารถประเมนความเสยงไดอยางมประสทธภาพ และลงทนบนพนฐานความเชอทไมนาจะเปนจรงไดวาดอกเบยจะไมมทางสงขนและราคาอสงหารมทรพยตางๆ จะไมตกลง เมอนกลงทนมความเชอเชนนน ตลาดการเงนโลกและระบบการเงนโลกจงอยในความเสยงขดสด ทกวนน ความออนแอของ

ธนาคารพาณชยทยดเยอมาจากครงวกฤตกท�าใหตลาดตนตระหนกและเฝาตดตามความมนคงของพนธบตรของประเทศกลมยโรทถออย อยางไรกด นโยบายของผน�า G20 กไมสามารถเขาถงปญหาความไรเสถยรภาพทเกดจากการเกงก�าไรในภาคเศรษฐกจนได ดวยเหตน อ�านาจของกองทนประกนความเสยง ตลาดพนธบตรและสถาบนจดอนดบความนาเชอถอตางๆ จงลดลงไปมาก ธนาคารพาณชยของสหรฐฯ ไดสวนแบงการตลาดทมากขนและมแนวโนมวาธนาคารเหลานจะใหญเกนกวาทจะลมไดมากกวาในอดตทผานมา ดอกเบยทอยในระดบต�าเปนเวลานานๆ ดเหมอนจะท�าใหเกดฟองสบฟองใหมทพรอม

6

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

จะแตกไดเสมอ เพยงแตวาครงนจะไมมการอมธนาคารพาณชยเหลานอกตอไป พฒนาการเหลานชใหเหนถงการคานอ�านาจระหวางรฐและผเลนตางๆ ในระบบเศรษฐกจการเมองของทนนยมทางการเงน

วกฤตทางการเงนนนไมใชอบตเหต แตเปนผลของระบบทนนยมคาสโน ระบบธรรมาภบาลและโครงสรางแรงจงใจของระบบทนนยมคาสโน9 ท�าใหผเลนไมตองรบผดชอบกบผลเสยทจะเกดขน และเออใหเกดตอการสรางความเสยงได โดยปราศจากความโปรงใส ระบบธนาคารแฝงซงไรการควบคมตรวจสอบไดสรางความเปราะบางตอระบบการเงนโลกและมโอกาสทจะลมลงไดงายๆ10 เงนทลอยมาจากการด�าเนนนโยบายการเงนแบบผอนคลายของธนาคารกลางตางๆ รวมทงตลาดเกดใหมท�าใหผคนกลาทจะลงทนมากขน11 ทกวนนการฟนตวทางเศรษฐกจก�าลงเผชญกบอปสรรคส�าคญจากพฤตกรรมการลงทนเกนควรของภาครฐ ครวเรอน รวมทงภาคการเงนและบรษทตางๆ

กะเทาะเปลอกทสาม วกฤตทนนยมผถอหน

วกฤตทางเศรษฐกจนนมสาเหตทลกซงไปกวาความโลภของปจเจกและหอคอยเงนกของวอลลสตรท คลายกบการเกดแผนดนไหวซงความกดดนไดกอตวขนเรอยๆ มาเปนเวลาหลายปแลว12 หากมองไกลไปกวาระบบการเงนจะเหนไดวา หลกการบรหารเพอผลก�าไรสงสดของผถอหนเปลยนแปลงกฎกตกาของการแขงขนในภาคธรกจไปอยางสนเชง ภายใตหลกการน บรษทตองแขงขนกนอยางดเดอดเพอใหมผลก�าไรสงสดในรายงานผลการประกอบการประจ�าไตรมาส เพอใหบรษทอยได แตหลกการนไมมความยงยน เพราะมงเนนทผลก�าไรระยะสน แตละทงการลงทนเพอเสรมสรางนวตกรรมใหมๆ และการลงทนเพอเพมผลตภาพ นอกจากน หลกการดงกลาว หรอททางเศรษฐศาสตรเรยกวา เศรษฐศาสตรดานอปทาน กไมมความยงยนในมตของสงแวดลอมและสงคม เนองจากหลกการนไมไดค�านงถงตนทนทสงคมและความเสยหายตอสงแวดลอม ซงเปนรากฐานส�าคญของความเปนอยทด

นอกจากนเศรษฐศาสตรดานอปทานนกไมสามารถสรางอปสงคไดเพยงพออกดวย หากรฐและผบรโภคมรายไดทลดนอยลง พวกเขากจะไมสามารถน�าเงนมาบรโภคและลงทนซงกจกรรมเหลานเปนตวหลอเลยงระบบใหด�าเนนอยได ภายใตระบบทนนยมผถอหน สงคมตองเผชญกบทางเลอกทลวนแตไมพงประสงคทงนน กลาวคอ ตองกอหนเพอทจะจบจายใชสอยไดตอไป หรอพงพาการสงออกเปนหลกโดยบบบงคบใหผคนใชจายอยางประหยด ทงน ประเทศกลม Anglo-Saxons เลอกหนทางแรกเพอกระตนใหเกดการใชจายของผบรโภคสนคาจากทวโลกซงกอใหเกดหน แมวาทางเลอกนจะสามารถสรางการเตบโตทางเศรษฐกจไดระยะหนงแตกตองสนสดลงเมอดอกเบยเรมปรบขน และกลไกทสนบสนนการกอหนเพอการบรโภคสนสดลง ในทางตรงกนขาม เยอรมนและอกหลายประเทศเลอกหนทางทสอง โดยเนนการสงออกทเกนดลมาโดยตลอด ซงไดประโยชนจากคาแรงภายในประเทศทถกลงเปนหลก13

เปรยบไดกบคาเงนในประเทศทแทจรงมราคาถกลง เชนเดยวกบหลายประเทศในเอเชยทกาวขนมาเปนผผลตรายส�าคญของโลก เยอรมนและอกหลายประเทศไดกลายเปนผสงออกสนคารายหลก อยางไรกตาม หนทางนไดสรางตนทนทางสงคมอยางมหาศาลภายในประเทศ14

และท�าใหเศรษฐกจของประเทศมความออนไหวตอการเปลยนแปลงของอปสงคตางประเทศเปนอยางมาก ในระดบโลก การเกนดลและขาดดลบญชเดนสะพดในลกษณะนสรางความไมสมดลอยางมาก และกลายเปนสาเหตของความลมเหลวทางเศรษฐกจในระยะตอมา

กลาวอกนยหนง หลกการทนนยมผถอหนนเองทไดกอใหเกดกลไกทท�าใหวกฤตเศรษฐกจปะทขนในทสด ความไรเสถยรภาพซงฝงรากในระบบทนนยมทางการเงนไดส�าแดงใหเหนในหลายตอหลายวกฤตอยางตอเนอง ไมวาจะเปนวกฤตในญปนเมอป 1990 ในเมกซโก เมอป 1994 ในเอเชยและรสเชย ระหวางป 1997 และ 1998 ในอารเจนตนาเมอป 1999 และวกฤตดอทคอมเมอป 200015 การขนลงของวฏจกรเศรษฐกจเปนผลจากเงน

7

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ทองราคาถกทมอยดาษดน ฟองสบ และการลงทนเกนควรของระบบทนนยมแบบคาสโน รวมทงการทระบบทนนยมผถอหนไมสามารถสรางอปสงครวมได ทงน เงอนไขตางๆ เหลานไดรบการปลดปลอยโดยการปฏวตโดยกลมเสรนยมใหม16

กะเทาะเปลอกทส ความลมเหลวของการปฏวตของกลมเสรนยมใหม (Neoliberal Revolution)

โดยเนอแทแลว ความคดเสรนยมใหมกมพนฐานมาจากความคดแบบเสรนยมนนเอง ผทเชอในความคดแบบเสรนยมดงเดมเชอวาอ�านาจของรฐเปนตวกดขวางเสรภาพ และปลอยใหกลไกตลาดโดย “มอทมองไมเหน” ท�างานเพอแปลงความเหนแกตวของปจเจกในการแสวงหาความสขสวนตนเปนความมนคงของรฐโดยสวนรวม ความคดเสรนยมใหมอกนยหนงจงคอเสรภาพในทางลบ17 หลงจากเผชญกบความอม ครมหลงการสนสดของระบบฟอรด (Fordist Model) กลมผมความคดเสรนยมใหมจงเหนวากลไกตลาดเสรเปนคมภรทกอยางในการแกปญหาเศรษฐกจทขณะนนถกรมเราดวยวกฤตน�ามน ปญหาเงนเฟอ และการประทวง ส�าหรบผทมความเชอแบบน สาธารณปโภค คาจางและการคมครองสงแวดลอมถอเปนตนทนทลดทอนความสามารถในการแขงขน รฐถกมองวาเปนปศาจรายทคอยขดขวางกลไกท�างานของภาคสวนตางๆ อยางเสร และควรถอยออกหางจากผประกอบการทมความมงมนและนกคดนกสรางสรรคผลงานนวตกรรมตางๆ

อยางไรกตาม แมจะมภาพลกษณทดสกเพยงไร ความคดแบบเสรนยมใหมแทจรงแลวไมไดเกยวกบความไมลงรอยระหวางกลไกตลาดเสรและการควบคมของรฐเทาใดนก แตคอการหวนกลบไปหาทนนยมแบบสดโตงนนเอง กลมเสรนยมใหมชวาปญหาทส�าคญทสดทน�าไปสวกฤตทนนยมอยทการใชทรพยากรอยางไมมประสทธภาพ เนองจากผทใชทรพยากรเหลานกคอหนวยงานของรฐทไรประสทธภาพ หรอแมกระทงหนวยงานอนๆ ทถกกฎ

เกณฑของรฐควบคมไวอยตลอด ดวยเหตน การบรหารและจดสรรทรพยากรภายใตแนวคดใหมไมวาจะเปนการเนนผลก�าไรของผถอหน การแปรรปรฐวสาหกจ และการลดทอนขนตอนทางราชการทไมมประสทธภาพจงเปนตวแปรส�าคญทท�าใหกระบวนการท�าลายอยางสรางสรรคซงเปนสงจ�าเปนตอการเตบโตทางเศรษฐกจใหเกดขน และผลประโยชนกจะตกทอดไปสทกคนในทสด

ดวยความเชอทแรงกลาน นกปฏวตกลมเสรนยมใหมจงพยายามอยางเตมท ทจะจ�ากดอ�านาจและกฎเกณฑของรฐใหมากทสดเทาทจะมากได ตลาดแรงงานในยโรปตะวนออก เมกซโก และเอเชยทคบคลานเขามาแขงขนมากขนเรอยๆ ยงท�าใหความเชอเหลานเขมแขงมากขน เพราะถาหากปลอยใหธรกจตองแบกรบความรบผดชอบมากมายทรฐหยบยนให ในทสดธรกจเหลานกจะไมสามารถอยไดและตองลมละลายในทสด การลดกฎเกณฑและการแปรรปรฐวสาหกจทตามมาจงเปนสญญาณส�าคญทบงชการมาถงของทนนยมการเงนโลก18

การปฏวตของกล มเสรนยมใหมไดสรางผลเสยอยางมหาศาลทงตอระบบเศรษฐกจและสงคม มเพยงกลมอภสทธชนกลมเลกๆ เทานนทไดรบประโยชนจากสงเหลาน และใชในการบรโภคและเกงก�าไรหลกทรพยจนกลายเปนพฤตกรรมในวงกวางของนกลงทนและธนาคารพาณชย ขณะทคนในสงคมสวนใหญตองเผชญกบความถดถอยทางสงคมและฐเศรษฐกจ

กะเทาะเปลอกทหา ขอผดพลาดของแนวคดเสรนยมใหมเกยวกบประสทธภาพของตลาด

ขอผดพลาดทงหมดของความเชอของเสรนยมใหมเกยวกบตลาดมทมาจากทฤษฎเสรนยมใหม ซงมสมมตฐานเบองตนวาภายใตขอมลทมอย มนษยสามารถตดสนใจโดยใชเหตผลเพอใหบรรลซงจดประสงคทก�าหนดไวอยางชดเจนได และผทสามารถประมวลขอมลทงหมดไดอยางมประสทธภาพมากทสดกคอตลาดนนเอง เพราะฉะนน

8

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ตลาดจงเปนสถาบนทสามารถจดสรรทรพยากรใหเกดประโยชนสงสดแกสงคมสวนรวมไดดทสด

อยางไรกตาม สมมตฐานเหลานมขอผดพลาดหลายประการ19 เพราะในความเปนจรง มนษยไมวาจะเปนปจเจกหรออยรวมกนเปนกลมตางกอยหางไกลจากความมเหตผลตามทสมมตฐานดงกลาวอาง เพราะความกลว รสนยมทเปลยนไปตามยคสมย ความเชองมงายและความตนตระหนกตกใจ ตางรายลอมการตดสนใจของมนษยอยางไมสามารถหลกเลยงได นอกจากน ผเลนในตลาดกไมไดมขอมลทสมบรณเสมอไป แตกลบมแนวโนมทจะตอบสนองตอเหตการณมากเกนกวาความเปนจรงและทควรจะเปน ซงพฤตกรรมเหลานท�าใหวฏจกรเศรษฐกจเกดขน ในบางชวงเวลาอาจสรางเงนมหาศาล แตในบางครงกสามารถท�าลายเงนทมอยและสงผลลบอยางประเมนคามไดแกสงคมทงหมดกเปนไป ดงนน วชาเศรษฐศาสตรจงควรมความรในจตวทยาและสงคมศาสตรประกอบอยดวย เพอใหเกดความเขาใจวฏจกรของเศรษฐกจไดลกซงขน20

กะเทาะเปลอกทหก ขอจ�ากดของการเตบโตแบบเอารดเอาเปรยบ

แมพนฐานความคดแบบเสรนยมใหมจะมจดออน แตการทภาคเอกชนไมตองตกอยภายใตขนตอนและกฎระเบยบทย งยากของรฐกท�าใหอตสาหกรรมตางๆ ไดปรบปรงโครงสรางและเตบโตจากวกฤตในชวงระบบฟอรด (Fordist Model) ทส�าคญกระแสการเปดเสรทางการคาทวโลกกไดเปดโอกาสใหอตสาหกรรมของประเทศตลาดเกดใหมไดพฒนาและท�าใหการจดสรรแรงงานโลกดยงขน

อยางไรกตาม เมอผลดของความยดหยนเหลานสนสดลง ลกษณะของการเตบโตทงในประเทศพฒนาแลวและประเทศตลาดเกดใหมกกลายเปนรปแบบของความเอารดเอาเปรยบ (ดงนน ความทาทายเชนนจงอาจเกดกบประเทศตลาดเกดใหมเชนกน) การเตบโตทางเศรษฐกจแบบเอารดเอาเปรยบไมสามารถยงยนไดตลอด และทสดขอจ�ากดทางดานเศรษฐกจ สงแวดลอม สงคมและ

การเมองกจะสงผลใหการเตบโตเชนนหยดชะงกลงอยางหลกเลยงไมได21

ขอจ�ำกดทำงเศรษฐกจ

การเตบโตทางเศรษฐกจแบบนถกขบเคลอนโดยการเอารดเอาเปรยบแรงงานราคาถก หรอการยมทรพยากรของลกหลานมาใชกอน คานยมทมงเนนผลก�าไรของผถอหนสนใจเฉพาะการท�าก�าไรในระยะสน แตขณะเดยวกนกเปนการท�าลายกลไกขบเคลอนทส�าคญของระบบทนนยมทใหการสะสมทนเปนตวสรางมลคาสวนเกน การดงเงนทนออกจากภาคธรกจอยางตอเนองมผลเสยตอการลงทนเพอวจยและพฒนาในเครองจกรกลใหม โดยเฉพาะภายใตการแขงขนของแรงงานมฝมอในระดบโลก

ในท�านองเดยวกน การเอารดเอาเปรยบแรงงานราคาถกกน�าไปสการเตบโตแบบไมมสมดลและไมยงยน คาแรงทลดลงจากความพยายามในการลดรอนอ�านาจของกลมแรงงานท�าใหอปสงคโดยรวมนอยลง ซงท�าใหวกฤตทางการเงนกอตวในทสด

ขอจ�ำกดทำงกำรคลง

วกฤตหน สาธารณะของกล มย โ รและวกฤตภาคอสงหารมทรพยในสหรฐฯ แสดงใหเหนถงผลกระทบทตามมาจากกลยทธกยมเงนในอนาคตมาใชลวงหนา แมวาความลมเหลวทางเศรษฐกจจะสามารถหลกเลยงไดในวนน แตในอนาคตผก�าหนดนโยบายกตองเผชญกบขอจ�ากดอยางยงยวดในการด�าเนนนโยบายหรอตองตดสนใจใหราคาพงสงขนเพอลดภาระหนทกอมาอยด นโยบายผอนคลายทางการเงนทธนาคารกลางรเรมกเรมท�าใหอตราเงนเฟอเพมมากขน เมอราคาทสงขนกดกรอนคาแรงและอ�านาจการซอของชนชนกลาง วกฤตหนสาธารณะกจะกลายเปนวกฤตทางสงคมและการเมองในทสด

9

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ขอจ�ำกดทำงสงแวดลอม

รปแบบการผลต การสรางบาน และการเคลอนยายของแรงงานท�าใหทรพยากรธรรมชาตทมอยจ�ากดลดนอยลงเรอยๆ ไมวาจะเปนพลงงานจากฟอสซลหรอปรมาณคารบอนสะสมในบรรยากาศ เมอความตองการในทรพยากรอนจ�ากดเหลานมากขนเรอยๆ ราคาจงเรมทะยานขนเมอทรพยากรเหลานเรมขาดแคลน วกฤตน�ามนเมอป 1970 เปนตวอยางทดและชใหเหนถงความเปราะบางของทรพยากรดานพลงงานของโลก การแขงขนเพอแยงชงทดน น�า และสงมชวตตางๆ อาจน�าไปสสถานการณท�านองเดยวกนนไดเชนเดยวกน

ทอนตรายไปกวานน การผลตและการบรโภคอยางไมลมหลมตาเปนการท�าลายระบบนเวศวทยาโลกอนซบซอนและมจดสมดลแสนเปราะบางทถกสรางขนหลงยคน�าแขงเพอเออตอการพฒนาของมนษยชาต อทกภย ภยแลง วาตภย และระดบน�าทะเลทเพมขนทเกดจากสภาพอากาศทเปลยนแปลงไปอาจน�าไปสหายนะทมนษยไมเคยประสบมากอน ผลเสยอยารายแรงจากการท�าลายผนดน การตดไมท�าลายปาจนอาจท�าใหพนดนกลายเปนทะเลทราย และการแสวงหาผลประโยชนอยางบาคลงจะเกดขนในไมชา

ขอจ�ำกดทำงสงคม

ในสงคมตะวนตก หากวดระดบของความไมเทาเทยมกอนเกดวกฤตเมอป 2008 ถอวาอยในระดบทใกลเคยงกบเมอป 1929 เลยทเดยว การลดลงของคาจางทเคยเปนตวก�าหนดอตราเงนเฟอรวมทงการหดหายของความตองการอปโภคบรโภคคอผลกระทบทางเศรษฐกจโดยตรงของความไมเทาเทยมทางรายได22 ซงพบวาเกดขนในระดบทนากงวลในแทบทกสงคม คณภาพการด�ารงชวตทแยลงน�าไปสการประทวงและความวนวายทสนสะเทอนรากฐานของสงคมในระยะยาว ความยตธรรมทางสงคมทขาดหายไปจะคกคามความสขสงบในสงคมและลดทอนความสามารถของสงคมทจะตอบสนองตอการเปลยนแปลงโดยการปรบเปลยนรปแบบการจดสรรแรงงาน23

ขอจ�ำกดทำงกำรเมอง

หากประชาชนไมมสทธมเสยงในทศทางทสงคมก�าลงจะด�าเนนไปหรอรสกไมมอ�านาจทจะตอรองในภาวะทคณภาพชวตเสอมถอยลง ความชอบธรรมของอ�านาจทางการเมองกจะออนแอลงตาม และความไมมนคงทางการเมองกจะกอตวขน ขบวนการประชานยมฝายขวา มกใชความหวาดกลว ความโกรธแคนและการตอตานทเกดจากความยากล�าบากทางเศรษฐกจและความอยตธรรมในสงคมเปนเครองมอเรยกรองความชอบธรรมของการปกปองชาต ชาตนยม และการเกลยดกลวคนตางชาตตางภาษา ขณะเดยวกน ขบวนการสดโตงฝายซาย กมกผนกก�าลงจากการตอสกบมาตรการรดเขมขดของรฐบาลและระบบทนนยมคาสโน แตกไมสามารถจะหาวธทจะเอาชนะปญหาการขาดประสทธภาพและปญหาการขาดแคลนนวตกรรมได ซงเปนตวการใหเกดวกฤตตงแตแรก ขอจ�ากดทางการเมองนเองทท�าใหวกฤตขยายวงกวางไปเปนความขดแยงระหวางรฐชาตกบการปกครองในระบอบประชาธปไตย

กะเทาะเปลอกทเจด วกฤตของรฐชาต

ทามกลางการโหมกระหน�าของพายอนตรายทยงไมมใครเขาใจมนไดชดเจนนก ผคนแสวงหาเกราะปองกนจากรฐและความอนใจในความเปนอนหนงอนเดยวกนของชาต นกประชานยมทพยายามหาค�าอธบายทแตกตางไปจากกลมเสรนยมกระแสหลกกลบมามบทบาทภายใตสโลแกนวา “บานของเรา ปราสาทของเรา ทอยของเรา” ทหวนกลบคนมาอกครงหนง อยางไรกตาม รฐชาตยงออนแอเกนกวาจะมอทธพลเหนอทนนยมทางการเงน การแกไขปญหาสภาพอากาศ หรอใหความมนคงปลอดภยจากการคกคามของขบวนการกอการราย เมอไมสามารถทจะปกปองภยคกคามเหลานได การพฒนาคณภาพชวตของประชาชนจงเปนสงทท�าไดยาก รฐชาตตางๆ จงพยายามทจะผนกก�าลงกนเพอแกไขปญหาระดบโลกเหลาน อยางไรกตาม การประสานความรวมมอระดบภมภาคและระดบนานาชาตเพอแกไขปญหาดงกลาวกมขอจ�ากด

10

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

จากนโยบายชาตนยมทเคยใชหาเสยงจนประสบผลส�าเรจในการเลอกตง

กะเทาะเปลอกทแปด วกฤตของระบอบประชาธปไตยแบบผแทน

การด�าเนนนโยบายทมขอจ�ากดอยแลวเปนไปไดยากขนกวาเดมจากวกฤตของระบอบประชาธปไตยแบบผแทน วกฤตทางการเงนท�าใหขอจ�ากดทมอยสงผลลบชดเจนมากขน วกฤตหนสาธารณะทจรงกคอวกฤตทางการเมองนเอง กลาวคอ ผน�าในระบอบประชาธปไตยไมสามารถโนมนาวและออนแอเกนกวาทจะชกน�าผคนใหเสยสละความสขสบายในวนนเพอประโยชนในอนาคตได เมอไมมเสยงสนบสนนจากประชาชนหมมาก นกการเมองเหลานจงถกครอบง�าโดยกลมผลประโยชนตางๆ ไดงาย เมอเผชญกบทางเลอกระหวางการลดภาระหนสาธารณะจากแรงกดดนของตลาดการเงนรวมทงองคกรความรวมมอระหวางประเทศ และการท�าใหประชาชนมความเปนอยดขนตามทไดรบการคาดหวงไว ผน�าเหลานจงไมมทางเลอกอนเวนแตผดผอนการแกปญหาทรมเราออกไปเรอยๆ เนองจากไมมทางเลอกอนๆ อกทงการด�าเนนนโยบายกท�าไดอยางจ�ากด นกการเมองเหลานจงไดแตหลบหลกโดยใชค�าพดวา “ไมมทางเลอกอนแลว” เปนเกราะก�าบงปลอยใหการถกเถยงสาธารณะเกยวกบทศทางของสงคมกลายเปนหนาทของแวดวงสอมวลชน กลาวอกนยหนง ผน�าทมาจากการเลอกตงไมมพละก�าลงพอทจะชกน�าใหประชาชนทไมพอใจเมอรบรถงปญหาทเกดขนไปสทศทางใหมได การตดสนนโยบายตางๆ จงถายโอนไปสกลมเทคโนแครตแทน แตผเชยวชาญในคณะกรรมการและสภาทปรกษาตางๆ กตกเปนเหยอของลอบบยสตและผฉวยโอกาสไดงายเชนเดยวกน ในชวงวกฤต ระบอบประชาธปไตยแบบผแทนถกลดทอนบทบาทอยางเปดเผยมากขน ไมวาจะจากรฐสภาทหวรน หรอการแตงตงแทคโนเครตทไมไดมาจากการเลอกตง24 เปนหวหนารฐบาล และออกนโยบายทไมเปนทตองการของประชาชนแตสอดคลองกบความประสงคของตลาดการเงนมากกวา

วกฤตประชาธปไตยแบบผแทนไมไดเกดขนเพราะการ

ขาดแรงบนดาลใจทางการเมองหรอการไมมสวนรวมของภาคประชาชน ในทางตรงกนขาม ในระดบทองถนและสอมวลชน ประชาชนตางเสนอความคดเหนอยางกวางขวาง อยางไรกตาม ประชาชนเหลานกลบไมแยแสตอผแทนทมาจากการเลอกตงและหนไปใชวธประทวง การโดดเดยวของทองถน (“เรองนไมเกยวกบฉน”) หรอการเรยกรองเปนกรณๆ ไปแทนสงเหลานแสดงใหเหนวาความลมเหลวของการปรบเปลยนโครงสรางองคกรของระบอบประชาธปไตยใหเขากบความตองการของสงคมหลงยคอตสาหกรรม ตรงกนขามกบยคการผลตสงของจ�านวนมากทเหมอนกนๆ ระบบเศรษฐกจหลงยคอตสาหกรรมเนนความเปนปจเจกมากขน และถกขบเคลอนโดยความคดรเรมสรางสรรคในกลมเลกๆ ทมความยดหยน ในยคทสงคมมความหลากหลายทงในวถการด�าเนนชวต คานยมและความตองการ องคกรทางธรกจทเนนการรวมศนยจงไมดงดดอกตอไป แมวาจะมการทดลองจ�านวนมากทพยายามสรางกลไกขบเคลอนการมสวนรวมทางการเมองแบบใหม แตระบอบประชาธปไตยแบบใหม 3.0 กยงไมเกดขนในปจจบน25

หวใจของเรอง : หลมด�าแหงอภปรชญา

เหตใดชนชนน�าทางการเมองจงยอมสยบตอตลาด? ท�าไมสงคมจงยอมรบการปฏวตของเสรนยมใหมทโหดรายโดยไมคดคาน? เหตใดผคนจงหยดตอสเพออนาคตทดกวา?

ความผดหวงตอความลมเหลวของอดมคตเพอสงคมทดกวาเปดโอกาสใหแนวคดสดโตง “ทกคน…เพอตวเอง”26

เขามามบทบาท สงครามและเหตการณความรนแรงในศตวรรษท 20 ไมไดเกดจากความขดแยงทางศาสนาและอดมคตเกยวกบศาสนากดเหมอนจะเปนแนวคดทงมงายเตมท เทคโนโลยใหมไมเพยงแตน�าพาซงผลประโยชนเทานน ความมงคงทเพมขนไมไดหมายถงความสขในชวตทเพมขนเสมอไป27 เมอโลกในจนตนาการพงทลายลง ความเชอจงแทบไมมเหลออย ความแนนอนกลายเปนความไมแนนอน ขณะทโครงสรางทยงใหญของความทนสมยและการตระหนกรเพอกาวไปสอนาคตท

11

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ดกวาคอยๆ เหอดหายไป โลกตะวนตกขาดบรรยากาศของการเปลยนแปลง เพราะมวแตมวเมาอยกบสงทเกนความจ�าเปนและความคดเขลา โดยปราศจากการตอสกบศตรจากภายนอก พระเจาตายไปแลว โลกในอดมคตของลทธคอมมวนสตหายไป ขณะทรฐกไมสามารถจะผลกดนการเปลยนแปลงได ตลาดจงเปนจดหมายของความหวงทงมวล มอทมองไมเหนของ อดม สมธ ไมเคยปกปดสงทตกทอดกนมาซงมนคอความหวงกงๆ ศาสนาส�าหรบววฒนาการของความลลบ ‘order-out-of-chaos’ ทท�าใหตลาดกลายเปนศนยกลางในโลกทกวนน หากการปฏวตทางการเมองลมเหลว ความหวงทงหมดกจะตกไปอยทพฒนาการทางสงคมทถกขบเคลอนโดยการปฏสมพนธระหวางบคคล เมอศรทธาในอ�านาจของตลาดถกสนคลอน สงทเหลออยกคอหนสาธารณะททวมทน สภาพอากาศทเปลยนแปลง และการถดถอยทเกดขนทวโลก เมอความฝนถกท�าลาย การบรหารแบบเทคโนแครตซงประสบความส�าเรจในอดตดเหมอนจะเปนทางเลอกเดยวทเหลออย

ถงกระนนกตาม หากปราศจากโครงสรางใหญแหงอภปรชญาเสยแลว วกฤตทางการคลง เศรษฐกจ การเมอง ประชาธปไตย และสงคมทเปนอยกไมอาจไดรบการแกไข หากไมมความหวงวาอนาคตจะดขน แมจะเปนเพยงในอดมคต ความคบหนากจะไมเกดขนและจะไรความหมายในทนท หากปราศจากโลกทศนเกยวกบสงคมทมคณภาพ ผคนกจะไมรวมตวผนกก�าลงสรางสงคมกนใหม หากปราศจากความฝนถงอนาคตทดกวา เรากจะไมตอสกบความทาทายในวนน นคอเหตผลทวลของโอบามาวา “ใช เราท�าได” ไดกลายเปนวลทจดประกายความหวงแกผคนทสนหวง “ความกลาทจะหวง” เปนจดตงตนแรกทจะท�าใหผคนมความหวง แตเมอมนตขลงของวลดงกลาวสนสดลง ความจรงทเลอนลอยกอาจจะกลบมาเชนกน ดงนน หากมวลชนไมลกขนมาตอสเสยแลว กลมอภสทธชนอ�านาจเกาทมมาอยางยาวนานกจะหวนคนสอ�านาจทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองไดอกครง หากปราศจากโครงสรางใหมของเศรษฐกจ การบรหารจดการกบวกฤตกจะไรทศทาง หากไมมวสยทศนส�าหรบแนวทางใหม การด�าเนนนโยบายกปราศจากเขมทศน�าทาง

2.2 ความทาทายของตลาดเกดใหมในเอเชย

ความส�าเรจทางเศรษฐกจของประเทศในเอเชยแตกตางอยางสนเชงกบโลกตะวนตก อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทสงตดตอกนหลายทศวรรษไดชวยท�าใหประชากรหลายลานคนออกจากภาวะยากจน และท�าใหเกดชนชนกลางเพมขนเปนเงาตามตว เศรษฐกจเอเชยไดเขามามบทบาทในตลาดแรงงานโลก ขณะทเสอทางเศรษฐกจของเอเชยหลายประเทศไดกาวกระโดดกลายเปนประเทศพฒนาแลวอนดบตนๆ บรรษทขามชาตของไตหวน จน และอนเดยกลายเปนผน�าทางเทคโนโลยและมอทธพลในตลาด ไทย มาเลเซย อนโดนเซย และเวยดนาม มการพฒนาอยางรวดเรวสการเปนประเทศอตสาหกรรม

ทนาสงเกตกคอความส�าเรจเหลานมาจากรปแบบการพฒนาทแตกตางอยางสนเชงจากขอเสนอแนะของฉนทามตวอชงตน (Washington Consensus)28 ความเชอของกลมเสรนยมใหมเกยวกบมอทมองไมเหนของกลไกตลาดเสรไมสามารถมอทธพลในประเทศในเอเชยทมรฐเปนศนยกลาง ตรงกนขาม รปแบบการพฒนาแบบญปน (สวนผสมของนโยบายภาครฐทสนบสนนภาคอตสาหกรรม การสงเสรมการสงออกของภาคเอกชน และแรงงานทถก ซงเมอเรวๆ นไดรบการตงชอวา “ฉนทามตแหงปกกง”) ท�าใหไตหวน สงคโปร ฮองกง เกาหลใต ไทย และตอมาจนและเวยดนาม พฒนาไดอยางนาประทบใจ อนโดนเซยไดรบประโยชนจากความมงคงของทรพยากรทางธรรมชาต ซงเปนทตองการอยางมากของเศรษฐกจเอเชยทก�าลงเตบโตอยางรวดเรว การแกปญหาคอรรปชนและการพฒนาระบบราชการทไรประสทธภาพไดชวยใหภาคธรกจของอนเดย ไทย และอนโดนเซยเตบโตไดดขน แมอนเดยและอกหลายประเทศจะหนไปสการลงทนเกงก�าไรและการเปดเสรทางการเงนเพมมากขน29 แตแรงตอตานตอฉนทามตวอชงตนกยงมอยคอนขางมาก30

อนทจรงแลว เอเชยเรยนรประสบการณจากวกฤตเมอป 1997-98 ในวถทควรจะเปน แมกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) จะใหค�าแนะน�าทใชการไมได แตกยงไมม

12

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

การเปดเสรตลาดการเงนอยางเตมทและหลายประเทศกยงปกปองเศรษฐกจตนเองดวยมาตรการควบคมเงนทนเคลอนยาย แมจะมการต�าหนนโยบายดงกลาวของมาเลเซย31 กตาม ดวยเหตน ความลมเหลวของเศรษฐกจตะวนตกจงไมสงผลเปนลกโซมาถงเศรษฐกจตลาดเกดใหมเหลานมากนก ความไมไววางใจในขอเสนอของ กองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) ท�าใหเกดการสะสมเงนทนส�ารองทางการเปนจ�านวนมหาศาล32 ในทางหนง สงเหลานมสวนสรางความไมสมดลในโลกและท�าใหความตองการของโลกลดนอยลง ซงปจจยเหลานเปนตวตงตนส�าคญของวกฤตทางการเงน33 แตอยางไรกตาม ประเทศเอเชยเหลานกไมไดมปญหาทางการคลงในระดบทรนแรงใกลเคยงกบกลมประเทศยโรและสหรฐฯ แมเศรษฐกจจะไดรบผลกระทบบางจากวกฤตทผานมา จากความเชอมโยงของตลาดแรงงานและการพงพาอปสงคตางประเทศ เศรษฐกจเอเชยกสามารถฟนตวและกลบมาขยายตวสงไดในเวลาไมชา

ถงกระนนกตาม ทามกลางความทาทายใหมๆ ทมความชดเจนมากขนเรอยๆ วาความส�าเรจทผานมาอาจถงจดสนสด หลายปทผานมา มขอสงเกตอยางตอเนองถงความเปนไปไดทเศรษฐกจจนจะเรมชะลอลง เพยงแตชะลออยางชาๆ หรอฉบพลนเทานน ในชวงทผานมาน มการสงสญญาณเตอนภยถงวกฤตทางการเงนบอยครงขน การสะสมการลงทนอยางรวดเรว ศกยภาพของเศรษฐกจทนอยลง และราคาอสงหารมทรพยททะยานขนเปนสญญาณเตอนภยของวกฤต เชนเดยวกบทเคยเกดขนในญปน สหรฐฯ และยโรป34 โดยเฉพาะเมอเศรษฐกจเอเชยและโลกมความเชอมโยงกนมากขน วกฤตเศรษฐกจจนกจะสงผลอยางมากตอเศรษฐกจอนในโลก

แมเราจะสามารถหลกเลยงการชะลอตวอยางฉบพลนของเศรษฐกจได แตระบบเศรษฐกจในเอเชยกเรมจะรบรถงขอจ�ากดของการเตบโตทางเศรษฐกจแบบเอารดเอาเปรยบบางแลว แรงงานจ�านวนหลายลานคนจากชนบททมผลตภาพการผลตต�า (รวมถงแรงงานตางดาวจากประเทศเพอนบานดวย) ทเคลอนยายเขาสภาคอตสาหกรรมและ

บรการทมผลตภาพสงกวาเปนตวขบเคลอนการเตบโตของเศรษฐกจในชวงทผานมา อยางไรกตาม ปรมาณแรงงานถกกมจ�านวนทจ�ากดเชนเดยวกน และทายทสดกจะเผชญกบขอจ�ากดทางประชากร จน เกาหลใต และไทยไดกลายเปนสงคมผสงอายไปแลว การพงพาแรงงานตางดาวจากประเทศเพอนบานกท�าไดยากขน เชนเดยวกบในยโรป35 เวยดนาม ไทย อนเดย และอนโดนเซยซงทผานมาพงพาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศและการสงออกกตระหนกถงความผนผวนและความเสยงตอการชะลอตวของระบบเศรษฐกจโลก36 และผลดของเงนทนตางชาตเหลานกเปนเพยงระยะสนและสรางประโยชนตอสงคมนอยมาก เงนทนจากภาครฐจ�านวนมากถกน�ามาใชเพอดงดดเงนทนตางชาตทมกจะอยในระยะสนเทานน แทนทจะน�าไปลงทนในโครงการลงทนในสาธารณปโภคและการวจยพฒนาทมความจ�าเปน ส�าหรบไทยและอกหลายประเทศในอาเซยน เรมมความกงวลเกยวกบการกอตวของฟองสบในตลาดอสงหารมทรพยครงใหมขนแลว เมอความสามารถในการแขงขนจากแรงงานราคาถกหมดลง อตสาหกรรมทเนนแรงงานกจะเคลอนยายไปแหลงทมแรงงานทถกกวาตอไป สงผลใหการเตบโตทางเศรษฐกจแบบทเปนมาชะงกงนลง หลายสงคมตองจายบทเรยนราคาแพงจากการกาวไปสความเปนประเทศอตสาหกรรมแบบไมลมหลมตา การพฒนาอตสาหกรรมอยางรวดเรวและไมสมดลไดท�าลายสงแวดลอมอยางเลวราย ความแตกแยกทางการเมองทมากขนเรอยๆ ท�าใหประเทศขาดเสถยรภาพ และเปนแรงกดดนทส�าคญตอภาคการเมอง การประทวงโดยใชความรนแรงและการตอตานจากกลมรากหญาขยายวงกวางขนเรอยๆ

ผ ก�าหนดนโยบายเศรษฐกจและการเมองของเอเชยตระหนกมานานแลววารปแบบการพฒนาแบบเกาไมสามารถตอกรกบวกฤตทางสงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคมได37 นกคดของเอเชยมขอสรปรวมกนวาจะตองมการพฒนารปแบบการพฒนาแบบใหมขน ซงจะชวยใหเศรษฐกจเตบโตอยางยงยนและมเสถยรภาพตอไป

หนาตาของรปแบบการพฒนาทางเลอกใหมนยงเปนทถก

13

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

เถยงกนอยางกวางขวาง นกพฒนาเอเชยหลายรายสนใจในรปแบบการพฒนาสงคมประชาธปไตย โดยเฉพาะจนทประยกตใช Bismarckian German model ในหลายแงมมไดเปนอยางด ปกกงเรมมการสรางระบบประกนสงคมทเชอมโยงกบวฒนธรรมและความเปนอยดงเดมทสบทอดกนมาหลายศตวรรษ นโยบายกระตนจ�านวนมหาศาลทใชวธปองกนเศรษฐกจจากวกฤตการเงนโลกชใหเหนวาผก�าหนดนโยบายของจนมความเปนเคนสเซยน (Keynesian) อยในตว การเปลยนแปลงนโยบายคาจางแรงงานเมอเรวๆ นไดรบการออกแบบเพอรบมอกบความตองการจากตางประเทศทซบเซามากขน โดยการกระตนการใชจายภายในประเทศแทน ญปน เกาหลใต และไตหวนแสดงใหเหนถงการใชนโยบายภาคอตสาหกรรมในการยกระดบอตสาหกรรมจากอตสาหกรรมทเนนแรงงานเปนอตสาหกรรมเทคโนโลยขนสง ซงหลายประเทศกพรอมทจะท�าตามนโยบายนเชนเดยวกน เกาหลใต อนเดย ไทย และเวยดนามเรมจะตระหนกถงความเปนไปไดของการเตบโตแบบสเขยว38 แมจะยงไมชดเจนนกกตาม นโยบายอตสาหกรรมและสงแวดลอมของจนพฒนาไดไกลกวา39 ในภาพรวม นโยบายเศรษฐกจและสงคมแบบกาวหนาจะเรมเปลยนแปลงการจดสรรแรงงานในเอเชย

ในทางตรงกนขาม นกวเคราะหเอเชยกตระหนกดถงวกฤตของกลมยโร หลายฝายสะทอนความเชอเสรนยมใหมทวาประเทศยโรใชจายเกนตว เพราะฉะนน การจดตงรฐสวสดการแบบยโรปจงไมนาจะเกดขน การถกเถยงเกยวกบการประกนสงคมยงแสดงใหเหนวาผก�าหนดนโยบายของเอเชยอยในทศทางทแตกตางจากในยโรป กลาวคอ คนยโรปจะตความการประกนสงคมในมตของสทธทางสงคม ขณะทคนเอเชย (ยกเวนอนโดนเซย) มกค�านงถงผลประโยชนในมตของการเตบโตทางเศรษฐกจ อาท การเพมขนของผลตภาพแรงงาน การกระตนการใชจายในประเทศ และความยดหยนของตลาดแรงงาน หรอในมตของความมเสถยรภาพทางการเมอง เชน การรวมตวทางสงคมทเหนยวแนนขนและการหลกเลยงการกอความไมสงบ เปนตน

III. เศรษฐกจการเมองแหงการเปลยนแปลง : การเปลยนหนทางในการพฒนาตองการมากกวาขอเทจจรงและตวเลข

ปจจบนนกวเคราะหทวโลกเขาใจแงมมตางๆ ของวกฤตทผานมามากขนเรอยๆ รวมทงมการถกเถยงอยางกวางขวางเกยวกบการบรหารจดการวกฤตในระยะสนและทางเลอกตางๆ เชงระบบในระยะยาว

อยางไรกตาม วธการตอบสนองตอวกฤตของสหรฐฯ และยโรปกแสดงใหเหนวาผน�าทางการเมองและธรกจยงยดตดกบรปแบบทผดๆ และแกปญหาดวยวถทางทเปนชนวนแรกเรมของวกฤต ผลเสยจากการตดสนใจอมธนาคารพาณชยใหญๆ ไมใหลมละลาย ท�าใหธนาคารทใหญเกนกวาจะปลอยใหลมไดเหลานมอทธพลมากขนไปอก ขณะเดยวกน ประชาชนกเกดความเคลอบแคลงใจในความสามารถของนกการเมองทมาจากการเลอกตงในการปกปองผลประโยชนของประชาชนจากอ�านาจของผเลนภาคเอกชน ส�าหรบเอเชย ความพยายามในการสรางธรรมมาภบาลทเปนทยอมรบในระดบสากลรวมทงการยกระดบมาตรฐานแรงงานถกโจมตดวยเหตผลทคลายคลงกน กคอความกลวทจะแขงขนไมไดในตลาดทมการแขงขนกนอยางดเดอดนนเอง กลาวคอ แมหลายคนจะตระหนกถงจดออน ของระบบเศรษฐกจปจจบน ชนชนน�ากยงยดตดอยกบนโยบายแบบเดมอยนนเอง

ค�าอธบายต อปรากฏการณ เหล าน อ ย ในแนวคดเศรษฐศาสตรการเมอง ผน�าทางธรกจ สงคม และแวดวงวชาการตางเปนผไดรบประโยชนจากรปแบบทเปนอยทกวนน ไมเพยงแตพวกเขาเหลานจะสามารถยนหยดอยไดเทานน แตยงสามารถแสวงหาผลประโยชนอยางตอเนองไดอกดวย ในฟากตะวนตก อทธพลความคดแบบเสรนยมใหมกท�าใหรปแบบเศรษฐกจสงคมปจจบนด�าเนนตอไปไดโดยไมสะดด แมการวพากษวจารณอยางตรงไปตรงมาในชวงทวกฤตเรมกอตวจะชวยใหสาธารณชนเรมสงสยในแนวคดของรปแบบปจจบนและท�าใหทางเลอก

14

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

อนๆ ปรากฏเดนชดขนมา แตความคดแบบเสรนยมใหมกยงทรงอทธพลอยวนยนค�า นโยบายใหมๆ ถกปฏเสธเพยงเพราะไดรบการเสนอจากกลมทไมไดรบการยอมรบ เหตผลหลกการตางๆ อาจตกไปเพยงเพราะขดแยงกบความเหนของกระแสหลก จดยนของกลมกาวหนาอาจไดรบการเยาะเยยเพยงเพราะความพยายามทจะขยบขยายขอจ�ากดในเชงอดมการณของ ‘what can be said and done’ ในสงคมทแนวคดแบบปจจบนครอบง�าบรรยากาศทางความคด หลายคนยงเชอในความสมเหตสมผลของหลกการเหลานและไมสามารถคดถงหนทางอนเลยดวยซ�า กลาวคอ มนไมใชความบงเอญทผก�าหนดนโยบายจากทกภาคสวนไมสามารถตดสนใจอยางเดดขาดได ในทางตรงกนขาม กลมผทรงอทธพลพยายามใหสถานการณในปจจบนด�าเนนตอไปและตอตานการเปลยนแปลงเชงโครงสรางทกรปแบบไมใหเกดขน

เมอมความไมสมดลระหวางอ�านาจและหลกการ รวมทงการควบคมทรพยากรและการบบบงคบเชนน จงไมนาแปลกใจเลยวาเหตใดกลมกาวหนาในตะวนตกจงไมสามารถมบทบาทในกลมอ�านาจปจจบนได พรรคการเมอง มวลชน และองคกรทางสงคมหวกาวหนาออนแอยงกวาในเอเชยเสยอก หากไมนบกรณของอนโดนเซย กลมหวกาวหนาเหลานไมแมแตจะสามารถผลกดนผลประโยชนของสมาชกได โดยไมตองพดถงการเปลยนแปลงเชงโครงสรางพนฐานเลยดวยซ�าไป สงเหลานสงผลทางตรงตอการด�าเนนนโยบาย เพราะเมอทศนะกระแสหลกยงปฏเสธทจะยอมรบตนตอทแทจรงของวกฤต รวมทงปดกนโอกาสและมทศนคตในแงลบตอความคดและทางเลอกใหมๆ เชนน นโยบายทมความกาวหนากไมสามารถเกดขนไดจรง

โดยสรป ความทาทายในการเอาชนะวกฤตครงยงใหญนม 3 ประการดวยกน ประการแรกคอการสรางรปแบบการพฒนาทสามารถตอสกบความทาทายทางเศรษฐกจ สงแวดลอม การเมอง และสงคม ประการทสองคอการยกระดบความไดเปรยบทางการเมองทท�าใหนโยบายทเกดจากรปแบบการพฒนาแบบใหมเกดขนไดจรงและน�าไปส

การปฏบตได และทายสด การสรางฐานอ�านาจทางการเมองเพอแขงขนกบกลมอ�านาจในปจจบน

IV. โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงน

สบเนองมาจากภมหลงทกลาวมาขางตน มลนธฟรดรค เอแบรท หรอ FES จงไดรเรมโครงการ “เศรษฐกจแหงวนพรงน” หรอ Economy of Tomorrow (EoT) โดยเปาหมายของโครงการดงกลาวอยทการแสวงหาโมเดลการพฒนาทางเลอกและการจดหาแนวรวมทางวาทกรรมเพอน�าไปซงการปฏบตตอไป โดยมการประชมเชงปฏบตการในระดบประเทศในประเทศจน อนเดย อนโดนเซย เกาหลใต ไทยและเวยดนาม ซงประเทศเหลานก�าลงแสวงหาค�าตอบตอ 3 ปญหาหลก ดงน

1. โมเดลการพฒนาทางเศรษฐกจควรมรปแบบใดเพอทจะท�าหนาทเสมอนเขมทศในการแกปญหาวกฤตทางเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคม2. วาทกรรมใดทจะชวยในการยกระดบความไดเปรยบทางการเมองเพอนโยบายสาธารณะทมความกาวหนา3. จะมเวทใดเพอใหตวละครทตองการปฏรประบบตางๆ สามารถทจะผลกก�าลงเพอกอตงแนวรวมใหมนเพอการตอรองทางการเมองของแนวทางการพฒนาใหมทวาน

จดเรมตนของการด�าเนนการปรกษาหารอดงกลาวเกดมาจากการทเราไมสามารถมแบบแผนในการตอกรกบวกฤตในดานเศรษฐกจ สงแวดลอมและสงคมได สงคมทกสงคมตางตองสรางโมเดลการพฒนาทมความเหมาะสมและเขากบเงอนไขจ�าเพาะในทองถนนนๆ นกคดและผก�าหนดนโยบายจากทวปเอเชยตางมารวมมอกบพนธมตรจากเยอรมน สวเดนและโปแลนดในการแลกเปลยนบทวเคราะห ความคดเหนและประสบการณแรกเรมในการน�ามาซงการปฏรป งาน Asia-Europe Forum on the Economy of Tomorrow ทจดขนทกรงเทพฯ (ชองาน: ทนนยมทดงาม40) สงคโปร (ชองาน: การสรางงาน

15

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

สเขยว) กรงโซล (ชองาน: การเตบโตทขบเคลอนจากอปสงค) กรงเดลล (การเตบโตสเขยว) และในกรงเทพฯ อกครง (ชองาน: การเตบโตทมนคงและมความสมดล) ไดท�าใหเหนถงความทาทายตางๆ ทมความคลายคลงกนทงๆ ทผเขารวมการสมมนามาจากหลากหลายประเทศ ถงแมประเทศตางๆ จะมความแตกตางกน นกคดทางเศรษฐศาสตรจากเอเชยและยโรปตางตกลงกนในฉนทามตกรงโซล กรงเดลลและกรงเทพ I และ II ทจะสรางสรรคเคาโครงโมเดลการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงน

V. แผนการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงน

โมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงนตองอธบายถงความสามารถของวงจรเศรษฐกจทเทยงธรรมในการจดการกบปญหาวกฤตดานเศรษฐกจมหภาค ดานสงแวดลอม ดานสงคมและการเมองอยางทแสดงใหเหนขางตน ความทาทายนนมมากมาย การแกปญหาความเสยหายทรมเราซงเกดมา

จากปญหาสภาวการณเปลยนแปลงภมอากาศและภาวะทเชอเพลงฟอสซลทก�าลงจะหมดไป สงเหลานท�าใหตองมการยกเครองการผลต การบรโภค การเคลอนยาย และการพกอาศยของระบบเศรษฐกจในรปแบบตางๆ หรอในอกนยหนงคอ วถการใชชวตและการท�างานจ�าเปนตองเปลยนแปลงไปอยางหลกเลยงไมได ในการทเราจะสมานความแตกแยกในสงคมทเกดจากระบบทนนยมแบบผถอหนนน ระบบเศรษฐกจการเมองจ�าเปนตองไดรบการยกเครองเพอท�าใหครอบคลมถงกลมบคคลตางๆ ในระบบเศรษฐกจ สงคม การเมองและวฒนธรรม หากเราตองการทจะปองกนระบบเศรษฐกจทเปนจรงจากวฏจกรของวงจรเศรษฐกจทมทงรงและดบ หวใจของระบบทนนยมการเงนตองไดรบการปฏรป และความไมสมดลในระดบโลกและภายในประเทศตองไดรบการแกไขอยางมแบบแผนคงไมเปนทประหลาดใจทนกคดจากแขนงตางๆ ไดน�าเสนอแนวทางทแตกตางกนในการแกปญหาความทาทายเหลาน ในการทจะกอตงเครอขายทมความหลากหลาย จง

16

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

มความส�าคญทจะตองตระหนกรถงโมเดลตางๆ เหลาน เปาหมายหลกไมใชการทจะสรางโมเดลทมลกษณะเฉพาะ แตในทางกลบกนควรเปนโมเดลทสรางและสามารถปรบใชเขากนไดกบสถานการณตางๆ ดวย ซงสะพานเชอมโยงเหลานสามารถสรางไดโดยวธการออกแบบวาทกรรม (รายงานจะน�าเสนอแมแบบวาทกรรมทสามารถใชไดกบทกฝายในบทตอไป) ในล�าดบแรก เราจะมงเนนใหความส�าคญกบความนาเชอถอทางวชาการและความถกตองเชงประจกษ

5.1 เขมทศเชงนโยบาย

โมเดลการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงนไดรบค�านยามจากหลกการพนฐานซงแตกตางจากโมเดลอนๆ ระบบเศรษฐกจไมเปนเพยงแตเปาหมายทจบในตวเอง แตเปนเสมอนปจจยในการสงเสรมเปาหมายของการม ‘สงคมทดเพอการพฒนาศกยภาพของทกคน’ อกดวย ทงน การทจะบรรลถงปจจยตางๆ

เหลานได โมเดลการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงนจงมงเนนทการจดความสมดลระหวางอปสงคทคงทและอปทานทมพลวตและในขณะเดยวกน เปาหมายหลกของโมเดลดงกลาวคอ ความครอบคลมทวถง (inclusiveness) และ ความยงยน (sustainability)

การเตบโต? แนนอน แตตองเปนเชงคณภาพ

ในปจจบน ไดเกดการถกเถยงกนในระดบโลกวา การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจควรและสามารถเปนเปาหมายของการพฒนามนษยหรอไม ในขนพนฐานทสด ผไมเหนดวยตางเหนวา เราไมสามารถมการเตบโตทไรขอบเขตในโลกทมขอบเขตได ดงนน หลายฝายจงเรยกรองใหเกดสงทเรยกวา ‘จดจบของการเตบโต’ ในขณะทหลายฝายตางตองการทจะเปลยนแปลงการหมกมนกบการเตบโตของตวเลขผลผลตมวลรวม (GDP) ดวยเปาหมายทมลกษณะทเปนองครวมและเกยวของกบมนษยมากขน ในอกฟากของการถกเถยง หลายฝายกลบกลวสงทเรยกวา‘ทศวรรษ

การเตบโตทมความเปนธรรมทางสงคม

สเขยว ยงยน และมพลวต

17

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ทสญเปลา’ ของระบบเศรษฐกจทอาจเกดขน การเตบโตทซบเซา ภยพบตสงแวดลอม ความไมสงบทางสงคมทเพมมากขน และแมกระทง วกฤตเศรษฐกจทใหญกวาเดม41 ดงนน ในการทเราจะสามารถจดการกบผลกระทบดานลบของอปสงคโดยรวมในระดบโลกได ประเทศตางๆ ในเอเชยจ�าเปนทจะตองรเรมสรางสมดลระหวางอปสงคสงออกทซบเซากบการบรโภคภายในประเทศ

เพอแกปญหาการขยายตวของประชากร การยายถนพ�านกเขาเมองและเพอทจะลดความยากจน ประเทศเกดใหมและประเทศก�าลงพฒนาไดตงเปาทจะลงทนสงถง 2 ลานลานเหรยญสหรฐตอปเพอพฒนาระบบโครงสรางพนฐานใหม42 ทงน แผนการดงกลาวอาจเปนอปสรรคตอการเรยกรอง ‘จดจบของการเตบโต’ ในการทประเทศเกดใหมในเอเชยจะแกปญหาความทาทายทางสงคมและการเมองไดนน เศรษฐกจของประเทศเหลานจ�าเปนทจะตองเตบโต

อยางไรกตาม เปนทเหนตรงกนวา การยดตดในการเตบโตของ GDP สงผลใหเกดความบดเบยวทางสงแวดลอมและสงคม และจ�าเปนตองไดรบการแทนทดวยกระบวนทศนเกยวกบการเตบโตทางเศรษฐกจทเปนเชงคณภาพ ทงน การเตบโตนน หากไดรบการวดโดย GDP หรอโดยกรอบวดทมความสมบรณกตาม ตางไมใชจดจบในตวมนเอง แตยงเปนแนวทางในการแกปญหาความทาทาย และท�าใหเกดสงคมทดขนได ดงนน หนาทส�าคญของระบบเศรษฐกจคอการผลตปจจยตางๆ ทส�าคญจากการพฒนาสงคมทดเพอกอใหเกดโอกาสในการสรางศกยภาพส�าหรบทกคน

ระบบเศรษฐกจตลาดเพอสงคม ชน�าโดยรฐทฉลาด

ระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมปฏเสธแนวทางเศรษฐศาสตรการเมองของตนเอง และประกาศวาการพฒนาทางเศรษฐกจนนเกดมาจากความสมพนธโดยไรแบบแผนของตวละครตางๆ ในตลาด ไมวาความคดดงกลาวจะเปนมายาคตหรอไม ‘นวตกรรมทผลกดนโดยตลาดเสร’

กลบลมเหลวในการผลกดนใหเกดการใชพลงงาน การผลต ทอยอาศย และการเปลยนแปลงสภาพของสงคมอยางยงยน จากประสบการณใน 3 ทศวรรษทผานมา จะเหนไดวา ระบบเศรษฐกจทถกปลอยอยางเสรไมไดเสนอทางออกใหแกปญหาความทาทายดานสงแวดลอม ดานเศรษฐกจและสงคม แตในความเปนจรงยงเปนสวนหนงของปญหาอกดวย

โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงนจงปฏเสธความเชอทงมงาย ทเชอใน “มายากลของกลไกตลาด” และตอกย�าถงความส�าคญของกระบวนการประชาธปไตยในการก�าหนดแนวทางการพฒนา ทงน แนวทางดงกลาวจะสมฤทธผลได ความสมพนธระหวางตลาดและรฐทเปนประชาธปไตยจ�าเปนทจะตองไดรบการถวงดล43 ในการทจะออกมาจากวงจรของปญหาหนและการลดคาเงนตรา รฐควรทจะสรางแนวทางในการปรบโครงสรางเศรษฐกจ การปนสวนทครอบคลม และการจดสรรเงนลงทนทมนคง อยางไรกตาม รฐซงโดนลดทอนความนาเชอถอทางอดมการณและมปญหาดานการเงน ไดละเลยการท�างานในเรองแนวทางการก�าหนดนโยบาย หากรฐตองการทจะวางแนวทางเพอการเตบโตทยงยน รฐควรตองเรงสรางความมนใจใหกลบคนมาและสรางพนทในการด�าเนนนโยบายใหเพมขนอกดวย ทางเลอกไมไดอยระหวางการทรฐมบทบาท ‘มาก’ หรอ ‘นอย’ แตอยทการสรางบทบาททชาญฉลาดของรฐในการปองกนความเสยง แกปญหาการบดเบอนขอมลและใหค�าแนะน�าเกยวกบแนวทางนโยบายได

อยางไรกตาม โลกาภวตนทางเศรษฐกจไดแซงหนาความสามารถของประเทศตางๆ ในการบรหารจดการดวยตวมนเองได ทงน ในการทจะตดตามกระแสของความร การเงนและเทคโนโลยทสนบสนนแนวทางการเตบโตทยงยนในประเทศเกดใหมนน ระบบเศรษฐกจโลกจ�าเปนทจะตองมลกษณะเปดและตงอยบนพนฐานของกฎเกณฑเปนหลก44 ในขณะเดยวกน ความรวมมอระหวางประเทศและโลกาภบาล (global governance) จ�าเปนตองไดรบการสงเสรมใหแขงแรงขน

18

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ความมนคงและความสมดล

การขาดความสมดลในระดบโลกและความไมมนคงของระบบทนนยมการเงนเปนเสมอนการเปดฉากของวกฤตเศรษฐกจ การเตบโตทในระยะยาวนนตองมาจากรากฐานทมนคงและมความสมดล ในการทจะบรรลการพฒนาทมนคงและปราศจากการบดเบอนและการเสอมถอย วฏจกรของความรงและดบของระบบทนนยมการเงนตองไดรบการปองกนเพราะฉะนนการปองกนความปนปวนทเกดจากตลาดการเงนในยคโลกาภวตนจงมความจ�าเปนอยางมาก การแกปญหาทเกยวของกบการขาดความสมดลทางการคาและทางการเงนจงเปนสงจ�าเปนเพอทจะใหเกดสภาวะสมดลในระดบโลก

ทายทสด การเตบโตทางเศรษฐกจไมสามารถทจะท�าใหเกดความยงยนไดเลยหากระบบนเวศนและสงแวดลอม

ในสงคมยงปราศจากความมนคง เพราะฉะนน การรกษาความสมดลทางวถชวตความเปนอยและบรรเทาผลกระทบทเกดขนอยางรวดเรวของความเปลยนแปลงทางสงคมและเศรษฐกจจงเปนบรรทดฐานของเปาหมายและตวนโยบายเอง และนอกจากน ยงเปนปจจยหลกส�าหรบการพฒนาทางเศรษฐกจอกดวย

แนนอนวายอมมการแลกเปลยนกนระหวางความตองการในการลงทนและการบรโภคในภาครฐและความยงยนทางการคลงของประเทศ แมความสมพนธระหวางระดบหนสาธารณะ อตราเงนเฟอ และการเตบโตจะไมสามารถเกดขนโดยงายดงทผ สนบสนนนโยบายการรดเขมขดทางการคลงมกกลาวถงอยางคลาดเคลอน แตผลสะทอนกลบในระยะยาวเกยวกบความมนคงทางการคลงและพนททางนโยบายควรไดรบการพจารณาอยางถถวน ในขณะเดยวกน ความตองการในการสรางความสมดลดานงบ

ความครอบ

คลมท

วถง

ความมนคง

ความมพลวต

ความสมดล

19

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ประมาณตองไดรบการบรณาการใหสอดคลองกบความตองการแกปญหาวงจรวกฤตในระยะสนอกดวย บอยครงเกนไปทความยงยนทางการคลงถกใชเปนขอแกตวในการลดความชอบธรรมของความตองการของเสยงสวนใหญและยกเลกการจดการสาธารณประโยชนทมคณภาพ45 ในขณะทความยงยนทางการคลงเปนปจจยส�าคญของการเตบโตอยางยงยน สงดงกลาวไมควรถกตกเปนเครองมอและถกใชในทางทผดในการลดหยอนความส�าคญและอ�านาจของรฐบาลทมาจากการเลอกตงในการวางแนวทางการพฒนาของประเทศ

อปสงคทคงท อปทานทมพลวต

ภายใตกระบวนทศนทใหความส�าคญกบผถอหนเปนหลก ตลาดมกจะหลงใหลอยกบผลประโยชนระยะสนซงไมไดลงทนในการเสรมสรางผลตภาพและสรางนวตกรรมเลย การมงเนนทผลประโยชนระยะสนไดแปลงมาเปนกลยทธทางธรกจซงนกลงทนและนายธนาคารตางไดรบการสงเสรมใหเอาเงนทนจากภาคธรกจและใชเงนทนเหลานเพอเกงก�าไร หากปราศจาก สเตอรอยด ของการบรโภคทกอมาจากหนและการใช ‘หอคอยเงนก’ แลว ผทมความเชอในกลไกตลาดมกประสบกบความลมเหลวในการสรางอปสงคโดยรวมทเพยงพอ ความเหลอมล�าทางรายไดและการลดบทบาทของรฐไมเพยงแตจะท�าลายโครงสรางทางสงคม แตยงขดขวางการเตบโตทางเศรษฐกจเนองจากการขาดแคลนการบรโภคและอปสงคในการลงทน46 ทงน กลยทธทผานมาในอดตไดเสรมสรางอปสงคโดยรวม ดวยการผลกดนภาคการสงออกสวนเกนหรอการสงเสรมหนสาธารณะและหนครวเรอน ซงเกดจากความไมสมดลในระดบโลกและภายในประเทศ ซงท�าใหเกดภาวะวกฤตเศรษฐกจ ทงน ขอบกพรองของระบบเงนทนส�ารองของโลก รวมกบความไมไวเนอเชอใจในสถาบนทางการเงนทมงเนนการพฒนาในแบบฉนทามตวอชงตนซงสงผลใหเกดทนส�ารองมหาศาลในประเทศเกดใหมสงผลใหอปสงคโดยรวมในระดบโลกออนตวลง47

แนวทางใหมของการเตบโตตองการการสรางสมดล

ระหวางอปทานทมพลวตและอปสงคทคงท ในการทเราจะรกษาสมดลในระดบโลกและภายในประเทศไวไดนน การขบเคลอนการเตบโตนน ตองเกดมาจากอปสงคทเกดจากรายได การกระจายรายไดทยตธรรมไมเพยงแตจะสรางเสถยรภาพใหแกสงคมทเกดสภาวะเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม แตยงกระตนการบรโภคในหมผทสามารถทจะใชจายได หากจะท�าการปลดปลอยพลวตดานอปทานของ ‘การท�าลายทสรางสรรค’ (creative destruction) นน มความจ�าเปนทจะตองเสรมสรางความแขงแกรงใหกบนวตกรรมและผลตภาพอยางตอเนอง48 อยางไรกตาม นวตกรรมและผลตภาพไมสามารถทจะเอามาจากแหลงทรพยากรทมอยจ�ากด แตจ�าเปนตองมาจากการใชความสามารถทมอยในสงคมอยางทวถงและครอบคลม

การผนวกกนของความสามารถอยางครอบคลมเพอเสรมสรางพลวต

ในโมเดลของระบบเสรนยมใหม (Neoliberal) พลวตของระบบเศรษฐกจเตบโตมาจากแรงจงใจทเกดจากความเหลอมล�าและการแขงขน (ทวา ‘ความโลภเปนสงทด’) มความเชอวาระบบตลาดเสรขบเคลอนนวตกรรมและผลตภาพ ในขณะทการแขงขนเพอวตถดบสามารถทจะเพมประสทธภาพได แตอยางไรกตาม สามทศวรรษของระบบเศรษฐศาสตรทขบเคลอนโดยอปสงคเปนหลกไดท�าใหเกดการเพมผลตภาพพอสมควรเทานน ในขณะเดยวกน ระบบทนนยมทมงเนนสงเสรมมลคาแกผถอหนไดสรางการแบงแยกทางสงคมในระดบทเคยประสบกนในชวงภาวะเศรษฐกจตกต�าครงใหญ (Great Depression)

เมอเปรยบเทยบกนแลว การเตบโตอยางมพลวตในโมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงนไดรบการขบเคลอนจากการผนวกกนของความสามารถอยางครอบคลมและทวถง โดยการผลกดนใหเกดสมรรถภาพอยางเตมทส�าหรบทกคนในสงคม สงคมตองสามารถทจะสรางประโยชนจากศกยภาพทงหมดเพอการสรางนวตกรรมและสงเสรมผลตภาพส�าหรบประชากรทกคน คนทกหมเหลาตองมสวนรวม

20

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ในทกมตของชวต ไมวาจะเปนมตทางเศรษฐกจ มตทางสงคม มตทางการเมองและวฒนธรรม ถาประชากรเหลานตองพบกบความทาทายและถกแบงแยกโดยเชอชาต เพศสภาพ หรอความเชอทางศาสนา ทงน รฐควรมบทบาททเขมแขงในการลดอปสรรคเหลานลง ประชากรทงหมดควรเขาถงระบบการศกษา ระบบสาธารณสข และเขาถงเงนทนกยมเพอทจะสามารถเรมตนด�าเนนธรกจหรอสรางโอกาสจากพรสวรรคและความสามารถของตนเองได ระบบตลาดควรสรางผลประโยชนใหกบบคคลเหลาน ไมใชในทางตรงกนขาม

5.2 ปจจยผลกดนการเตบโต

โมเดลเศรษฐกจทกโมเดลฝากความหวงไวกบระบบกลไกทเชอกนวาจะเรงการเตบโตได ในโมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงน ปจจยผลกดนการเตบโตท�าใหเหนถงขอสมมตฐานเหลานชดเจนยงขน

วาดวยอปสงคทถกผลกดนโดยรายได (income-driven demand)

ความเสมอภาคทางรายไดไมเพยงแตจะชวยสงเสรมนวตกรรมและผลตภาพ49 หากแตยงกระต นใหเกดอปสงคส�าหรบการบรโภคและการลงทนผานผลกระทบ เปนวงจรไปเรอยๆ แบบ Keynesian Multiplier effect50 ซงในการทเราจะทดแทนอปสงคโดยรวมทก�าลงถดถอย การบรโภคภายในประเทศในหมผมรายไดต�า ตองไดรบการท�าใหแขงแรงยงขน นโยบายรายไดทมความกาวหนาตองมงเนนไปทการเสรมสรางผลตภาพทสงขน และผลตภาพเหลานนตองไดรบการแปรสภาพเปนรายไดทสงขนและการบรโภคทสงขนตามไปดวย ในขณะเดยวกน ผทไดรบรายไดเหลานจะชวยแกปญหาความกดดนดานเงนเฟอซงท�าใหเกดการพฒนาทมความยงยนดานเศรษฐกจอกดวย

วาดวยทรพยากรมนษย

การผนวกกนของความสามารถอยางครอบคลมมากขน

ท�าใหเกดนวตกรรมใหมในสงคม การทจะเขาถงความเปนอจฉรยะของนวตกรรมตางๆ ความคดสรางสรรค แรงบนดาลใจของนกธรกจ และผลตภาพของผคนทงหลายนนกอใหเกดศกยภาพการเตบโตทอยางทวถงในสงคมได ทงภาครฐและภาคเอกชนตางมบทบาทในการเสรมสรางศกยภาพของประชากรในการใชพรสวรรคและความสามารถของพวกเขาอยางเตมท เพราะฉะนนการเตรยมพรอมสาธารณปโภคโดยรฐไมเปนเพยงการเสรมสรางอปสงคในการบรโภค แตยงเพมผลตภาพแรงงานดวยการปรบปรงคณสมบตและสขภาวะของภาคแรงงานอกดวย ทงน ความสามารถในการสรางแรงจงใจใหเกดระบบประกนสงคมทครอบคลมและสมบรณแบบจะมประสทธภาพมากกวาการใหเงนอดหนนจากรฐหรอการใหเปลาเทานน51 การจดเตรยมระบบประกนสงคมสามารถชวยลดการออมทมากเกนไป รวมไปถงการลดความเสยงในชวต ซงถอวาเปนการชวยเสรมสรางอปสงคโดยรวมอกดวย52 ระบบประกนสงคมไดแสดงใหเหนอยางประจกษแลววาสามารถทจะชวยบรรเทาผลกระทบทางสงคมจากวกฤตเศรษฐกจ และชวยซอเวลาในการเปลยนแปลงโครงสรางใหมโดยไมท�าลายคณสมบตของภาคแรงงานอกดวย

วาดวยการจดสรรเงนทนอยางมประสทธภาพ

การจดสรรเงนทนส�าหรบการเพมผลตภาพและสรางนวตกรรมเปนสงส�าคญยงส�าหรบการเตบโตอยางยงยนและมพลวต ระบบเศรษฐกจทแทจรงตองการพนฐานการเงนทเขมแขงทจะสามารถสงเสรมใหการเปลยนแปลงโครงสรางของภาคอตสาหกรรม (โดยเฉพาะกบความคดเกยวกบเรองการปฏวตอตสาหกรรมครงทสาม) การท�าวจยและการพฒนา เรองคณสมบตของภาคแรงงานและการพฒนาของระบบตลาด ทงน ภาคการเงนในระดบโลกไดประสบกบความลมเหลวเชงระบบในการท�าหนาทหลกในการจดสรรเงนทนและการบรหารจดการความเสยง53 ดงนน การธนาคารจงควรทจะเปลยนแปลงหนาทในการใหบรการแกภาคธรกจอกครง54 ในการทจะลดความไมมนคงทมอยในระบบทนนยมการเงนนน ความเสยงตางๆ

21

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ทกระจายตวมาจากภาคการเงนตองไดรบการบรรเทาลง55

วาดวยผลตภาพและนวตกรรม

การเตบโตอยางมพลวตตองไดรบการขบเคลอนจากผลตภาพและนวตกรรม ซงตองไดรบการลงทนขนาดใหญในโครงสรางพนฐาน เครองจกรกล องคกร ทรพยากรมนษย การวจยและการพฒนา รวมไปถงประสทธภาพของทรพยากร อยางไรกตาม การลดทอนเงนกและฟนฟสภาพคลองทางการเงน รวมไปถงการจดตงกรอบใหมของการเตบโตระยะยาวคงจะตองใชเวลาในทวปยโรป สหรฐอเมรกาและญปน เพราะฉะนน จงควรหลกเลยงการวางแผนทอหงการ นโยบายของรฐควรมการวางแนวทางทจะ ‘ขบเคลอนขนบนหวงโซแหงคณคา’ (moving up the value-chain) นโยบายอตสาหกรรม56 ตองสามารถก�าหนดโครงสรางของระบบจงใจเพอทจะสงเสรมการลงทนในผลตภาพและนวตกรรม

การลงทนอยางมยทธศาสตรภายใต ‘นโยบายอตสาหกรรมเพอระบบนเวศน’57 อาจจะสามารถน�าทางไปและในขณะเดยวกนชวยเสรมสรางอปสงคโดยรวม นวตกรรมสเขยวจงเปนหนงในปจจยหลกในการขบเคลอนในชวงเวลาหลงระบบเศรษฐกจคารบอน ทงน พลวตของ ‘การปฎวตอตสาหกรรมครงทสาม’58 อาจจะไดรบการปลดปลอยจากงานทเปนมตรกบสงแวดลอมผานการฝกอบรมของแรงงานในรปแบบใหม และความมนคงทางพลงงานทมมากขนผานเครอขายพลงงานทางเลอกและพลงงานทดแทน

วาดวยความมประสทธภาพของทรพยากร

การบรหารจดการทรพยากรทมประสทธภาพมากขนจะชวยลดคาใชจาย สงเสรมผลตภาพของทรพยากร และสรางความเขมแขงใหกบความสามารถในการแขงขนของภาคอตสาหกรรม ในขณะเดยวกน การบรหารจดการดงกลาวจะสงเสรมใหเกดสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทมนคงในขณะทภยธรรมชาตตางๆ ทเกดจากสภาวะการ

เปลยนแปลงอณหภมก�าลงเหนชดมากขนในทวปเอเชย

5.3 เปาหมายทมกลยทธสำาหรบภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม

ในการทจะสงเสรมกลไกของการเตบโตเหลาน ภาคเอกชน ภาครฐและภาคประชาสงคมตองมสวนรวมในการผนกก�าลงในการสรางสรรคเงอนไขกรอบความคดตางๆ ทจ�าเปน การผลตนโยบายเหลานจ�าเปนตองไดรบการจดล�าดบความส�าคญและมงเนนความสนใจไปทความทาทายตางๆ ดงน

การเสรมสรางการเตบโตทเปนธรรมทางสงคม

1. ในสภาพแวดลอมทโลกก�าลงเผชญกบการเตบโตทชาลง ระบบเศรษฐกจของประเทศเกดใหมตองลดการพงพงตอการบรโภคของประเทศอตสาหกรรมและเสรมสรางแรงผลกดนการเตบโตจากปจจยภายในประเทศ59

ในการทจะชดเชยอปสงคโดยรวมทก�าลงถดถอย อปสงคบรโภคตองไดรบการสงเสรมจากการกระจายรายไดทเปนธรรมมากขน ซงจะเหนไดชดจากนโยบายรายไดทมอตรากาวหนา ทงน ระบบสวสดการทางสงคมและระบบการเกบภาษทมอตรากาวหนาจงเปนสงจ�าเปนตอการรกษาระดบอปสงคโดยรวมโดยอตโนมต60 สบเนองมาจากแนวโนมของอตราการเตบโตทถดถอยและอตราการวางงานทสงขนในระบบเศรษฐกจอตสาหกรรม รฐจงมความจำาเปนทจะตองลดภาวะกดดนทางสงคมผานนโยบายการจดสรรปนสวนใหม

2. สถาบนทางเศรษฐกจทมความครอบคลม ซงตองสามารถท�าใหทกคนมสวนรวมในทางเศรษฐกจไดและสามารถทจะระดมความสามารถทมอยทงหมด นอกจากน ประชาชนควรสามารถเขาถงตลาดไดอยางเทาเทยมและโอกาสทจะท�างานอยางเหมาะสมอกดวย

3. รฐจำาเปนตองจดการสาธารณปโภคอยางชาญฉลาด เชน ระบบการศกษาและระบบสาธารณสขทเสรม

22

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

สรางผลตภาพของภาคแรงงาน ตวอยางเชน แผนการจดการการวางงานทมประสทธภาพและสามารถจดการดแลผลตภาพแรงงานใหอยในระดบทสงดวยการสนบสนนการจดหางานทนท (ในระยะสน) หลงจากทภาวะเศรษฐกจลมเหลว รวมไปถงการชวยเหลอในการรกษาภาคแรงงานทมทกษะสงและสงเสรมการฝกอบรมใหม

การเตบโตทยงยน

4. ในการทจะเปดโอกาสใหเกดภาวะฟนฟทางเศรษฐกจในกลมประเทศอตสาหกรรม ทกภาคสวน (ทงภาครฐ ภาคครวเรอน ภาคการเงน และภาคธรกจ) จ�าเปนตองลดทอนเงนกลง61 เพอเปนการปองกนความเสยงตอความไมมนคงและแรงผลกทคาดไมถงจากภายนอกซงเกดมาจากระบบการเงนโลก ทงน กรอบกฎหมายปองกนความเสยงระดบมหภาคจ�าเปนทจะตองไดรบการน�ามาปฏบตใชการเกงก�าไรในระยะสนและระบบการธนาคารเงาตองไดรบการสงหามหรอน�าเขามาสการควบคมทางกฎหมายทเขมงวดมากขน ในการทจะบรรลเปาหมายดงกลาวนน รฐจ�าเปนทจะตองสรางกรอบกฎหมายและความสามารถในการควบคมภาคการเงนอยางมประสทธภาพมากขน

5. ในระดบนานาชาตและระดบชาต ควรมการแนะน�านโยบายตางๆ ซงสามารถหยดยงความสามารถและโอกาสของนกลงทนในการเสาะหาทนอยางรวดเรวและเสยงตอการลมละลาย จนไปถงการทจะท�าลายระบบเศรษฐกจทงระบบ ระบบ Bretton Woods ใหมส�าหรบธรรมาภบาลทางการเงนจ�าเปนทจะตองตงกฎเกณฑเกยวกบการไหลเวยนของเงนทนและพาณชย การปฏรประบบเงนทนโลกนนเปนกาวทจ�าเปนตอการแกปญหาสภาวะขาดสมดลโดยวธการทสามารถควบคมได บทบาทของเงนสกลดอลลารสหรฐอเมรกาในฐานะทเปนเงนสกลหลกของระบบเงนทนส�ารองโลกนนจ�าเปนทจะตองไดรบการประเมนผลอกครง62

ทงน ความรวมมอในระดบโลก และระบบธรรมาภบาลทมประสทธภาพตองไดรบการประสานงานใหเกดความ

สมดลและปองกนเกมสการแขงขนทางการคาทตองมแพมชนะ เพอเปนการลดความจ�าเปนในการทจะตองมเงนทนแลกเปลยนส�ารองในมลคามหาศาลเพอชวยในการสงเสรมอปสงครวมในระดบโลก นโยบายหลกๆ ในการควบคมตลาด ไมวาจะเปน กฎหมายลมละลาย นโยบายควบคมการแขงขนและกฎหมายการเงน จ�าเปนตองไดรบจดประมวลอยางเปนระบบในระดบโลก63

อยางไรกตาม ทฤษฎและนโยบายทางเศรษฐกจทบกพรองของฉนทามตแหงวอชงตน (Washington Consensus) ยงคงถกบรรจในกรอบความคดขององคกรระหวางประเทศ รวมไปถงขอตกลงทวภาคระหวางประเทศ (การคาเสรและการลงทน) ซงไปลดหยอนความสามารถของรฐในการทจะจดการความเสยงและตอบสนองตอวกฤตตางๆ อยางมประสทธภาพ ทงน ระบบธรรมาธบาลในระดบโลกจ�าเปนตองไดรบการปฏรป ถาไมเชนนนกจะถกแทนทไปดวยองคกรคแขงทกอตงโดยประเทศมหาอ�านาจทเกดใหม64

6. ในการทจะลดสภาวะความไมสมดลซงเกดจากการคาระหวางประเทศทไมสมดลนน นโยบายเศรษฐกจระดบมหภาคจ�าเปนทจะตองสรางความสมดลใหกบดลบญชเดนสะพด ในขณะทการสงออกจ�าเปนทจะตองมบทบาทส�าคญในการเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจในประเทศเกดใหม ความออนไหวตอแรงผลกทคาดไมถงจากภายนอกอาจจะสามารถแกไดโดยอปสงคภายในประเทศ นอกจากน การประสานงานเชงนโยบายในระดบนานาชาตยงเปนสงจ�าเปน การเปดเสรทางการคาตอไปจ�าเปนทจะตองถกระงบจากการรกษาแรงผลกทคาดไมถงและมความรนแรง และแกไขอยางคอยเปนคอยไป รวมไปกบมาตรการในการพฒนาภาคแรงงานในอตสาหกรรมทก�าลงประสบปญหา

7. ในการทจะไดคนมาซงพนททางนโยบายและปองกนการเกดวกฤตหนสาธารณะนน ความยงยนทางการคลงเปนสงส�าคญยง รฐมความจ�าเปนทจะตองสรางความสมดลในระบบงบประมาณของตนเอง ในการทรฐจะสรางความสมดลระหวางความตองการในเงนลงทนสาธารณะและการบรโภคนน การตอบสนองของวงจรวกฤตจะอย

23

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ดานหนงและความยงยนทางการคลงจะอยอกดานหนง รฐจงจ�าเปนตองขยายฐานภาษ (รวมไปถงปดเขตปลอดภาษลง) น�านโยบายการเกบภาษในอตรากาวหนามาใชและปองกนระดบหนทขยายตว โดยเฉพาะหนในสกลเงนตางประเทศ นอกไปจากการตอบสนองตอวกฤตตางๆ เหลาน ควรมการพจารณาการใชจายของรฐเพอปองกนการกลบมาของวงจรวกฤตตอไป

การเตบโตสเขยวอยางมพลวต

8. การรกษาไวซงมาตรฐานความเปนอยจ�าเปนทจะตองไดรบการผลกดนไปขางหนาอยางแขงขนในการแยกสวนกนของภาคการผลต ภาคอสงหารมทรพยและการเคลอนยายของผคนออกจากพลงงานและการใชทรพยากร รฐจงจ�าเปนทจะตองสรางแรงจงใจและขยายมาตรฐานเพอทจะเพมแรงเคลอนไปสระบบเศรษฐกจคารบอนต�าตอไป

9. เมอตลาดลมเหลวทจะท�าตามกลยทธในระยะยาวแลว รฐจ�าเปนทจะตองผลกดนการลงทนในนวตกรรมและการเพมผลตภาพ65 การลงทนของภาครฐในโครงสรางพนฐาน ความรความสามารถ และการวจยและการพฒนานนสามารถทจะเตมเตมชองวางและเสรมสรางผลตภาพและนวตกรรมเหลานได66 ทงน ภาคเอกชนจ�าเปนตองท�าการส�ารวจตลาดส�าหรบพลงงานทดแทน ผลตภณฑและการบรการสเขยว นโยบายอตสาหกรรมทค�านงถงสงแวดลอมสามารถทจะท�าหนาทในการแนะน�าเทคโนโลยสเขยวสระบบตลาด กอนทความสามารถในการแขงขนของเทคโนโลยเหลานจะเกดขนจากการประหยดตอขนาดการผลต (Economies of scale)67 ความลงตวทชาญฉลาดของระบบราคาทมความเปนองครวมกบตวบทกฎหมายและการลงทนอยางมเปาหมายจะชวยแนะแนวทางของการวจยและการพฒนา รวมไปถงสงสญญาณแกนกลงทนและตลาดอกดวย

โดยสรป

จากทกลาวมาขางตน แนวทางของโมเดลการพฒนาทางเลอกนนเรมเปนรปเปนรางขนมา ในล�าดบต�าไปของโครงการเศรษฐกจแหงวนพรงน กลมทมงท�างานในระดบชาตจ�าเปนทจะตองกลนกรองความคดและน�าไปสการปฏบตในบรบทของทองถนตนเอง

VI. แมแบบของวาทกรรมของระบบเศรษฐกจแหงวนพรงน: การถายทอดโมเดลการพฒนาใหเปนเครองมอสำาหรบสอสารทางการเมอง

โอกาสของการน�านโยบายทเสนอโดยโมเดลการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงนไปปฏบตจรงนนขนอยกบปจจยอนนอกเหนอไปจากคณคาทางวชาการ การทจะเอาชนะการตอสกบกลมพนธมตรเดม กลมพนธมตรใหมนจะตองรวบรวมก�าลงคนเพอแสดงจดยนรวมกน ในการทเราจะเพมความไดเปรยบทางการเมอง กลมพนธมตรใหมจะตองสงเสรมวาทกรรมทสามารถชน�าและมศกยภาพเพยงพอได ดงนน โมเดลการพฒนาของเศรษฐกจแหงวนพรงนจะตองไดรบการแปลงสภาพใหเปนเครองมอส�าหรบการสอสารทางการเมองอยางมประสทธภาพ

วาทกรรมแมแบบของเศรษฐกจแหงวนพรงนจงมจดประสงคทจะด�าเนนไปในทศทางดงกลาว เพอทจะลดทอนความซบซอนเกยวกบการจดการความรทมอยมากมายใหอยใน 3 มต คอ มความเปนธรรมทางสงคม มการเตบโตทยงยน สเขยวและอยางมพลวต ทงน เพอควบคไปกบแกนของการสอสารดงกลาว เราสามารถใชเพยงอก 4 ขนตอนเทานนเพอท�าใหเครองมอทางนโยบายทเคยเขาใจเฉพาะในวงผเชยวชาญใหสามารถเชอมโยงกบวสยทศนทวไปของคนธรรมดาสามญได ในทางกลบกนวสยทศนทวไปดงกลาวจะชวยแนะแนวทางใหรฐและผก�าหนดนโยบายเอกชน รวมไปถงชวยท�าใหการพฒนาเชงนโยบายมความสอดคลองกนมากขน แมแบบของวาทกรรมดงกลาวเสนอแนะแนวทางทตองมการโตแยงกนซงจะเปนการงายตอการสรางแนวคดและเรองราวเกยวกบวาทกรรมเหลานน

24

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

- วสยทศนเชงนโยบายซงใหมมมองในสรางพนทในการถกเถยงในเรองการเมองตอสาธารณชนเกยวกบทศทางหลกทสงคมก�าลงเดนไป

- เขมทศของการเตบโตซงชวยท�าหนาทเปนเสมอนเครองมอแนะแนวทางส�าหรบผก�าหนดนโยบายของภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาสงคมในการท�างานสการเตบโตในลกษณะทเสรมสรางวสยทศนเชงนโยบายทด ในขณะเดยวกน เปนการน�าพาระบบเศรษฐกจไปสภาพใหญทรวมความทาทายดานสงแวดลอม สงคมและการเมอง

- กลไกของการเตบโตซงท�าใหเหนขอสมมตฐานวาอะไรเปนตวผลกดนเศรษฐกจ กลไกของการเตบโตเหลานเปนเหมอนจดรวมในการสมพนธกนของเรองราวของเศรษฐกจแหงวนพรงนซงเชอมโยงการก�าหนดนโยบายแบบเทคโนแครตเขากบวสยทศนส�าหรบสงคมทดกวา

- เปาหมายเชงกลยทธไดแนะแนวถงล�าดบความส�าคญส�าหรบผก�าหนดนโยบายจากทกภาคสวน

- สดทาย เครองมอระบบธรรมาภบาลไดแนะน�าถงเครองมอทมลกษณะเฉพาะเหมาะสมของผก�าหนดนโยบาย ทงน ความแตกตางกนของบรบทในพนทท�าใหการประชมเชงปฎบตการของผมสวนรวมในพนทนนๆ เปนแนวทางทดทสดเพอทจะหาเครองมอทเหมาะสม โดยวงเสวนาเศรษฐกจแหงวนพรงนของเอเชย-ยโรปไดท�าหนาทเปนแนวทางกลางในการแลกเปลยนประสบการณและบทเรยนทเรยนรเกยวกบเครองมอระบบธรรมาภบาลเหลาน แตจ�ากดบทบาทในการผลตพมพเขยว ใหนโยบายของแตละประเทศ

ทงน แมแบบวาทกรรมสามารถทจะแนะแนวแกภาคธรกจในการพฒนาผลตภณฑใหมๆ แนะน�านกลงทนและผ

เครองมอดานธรรมาภบาล

• การรวมเจรจาตอรอง

• คาแรงขนตำา / นโยบายคาแรง

• การจางงานระยะสน

• การฝกอาชพ

• โปรแกรมการเรยนรตลอดชวต

• งานทเปนธรรม

• คาแรงทเปนธรรมสำาหรบ

ทกคน (อปสงคการบรโภค)

• ใชความสามารถทมทงหมด

• (นวตกรรม และ ผลตภาพ

ของแรงงาน)

• ความเทาเทยมทางรายได

• องคกรทครอบคลม

• สนคาสาธารณะ (การศกษา,

สขอนามย, ประกนสงคม)

• การตงกฏเกณฑควบคมตลาด

การเงน

• ระบอบการเงนระหวางประเทศ

• การควบคมทน

• ความสามารถในการจดการ

บรหาร (ดแล และควบคม)

• ตลาดการเงนทเสถยร (ผลตภาพทน)

• การคาทสมดลย (บญชเดนสะพดทสมดลย)• งบประมาณทสมดลย (ความยงยนทางการเงน)

• สภาพแวดลอมทางธรรมชาต และสงคมทเสถยร

• ลดการเกงกำาไร

• การชแนะเศรษฐกจมหภาค

ทไมเปนไปตามวฏจกร

• Market introduction

schemes

• การกำาหนดมาตรฐาน

• การคาใบอนญาตปลอยมลพษ

• R&D ในดานเทคโนโลยสเขยว

เปาหมายยทธศาสตร

กลไกการเตบโต

เขมทศ การเตบโต

วสยทศนเชงนโยบาย

เพอบรรล เพอจด เพอขบ เพอผลต

• สรางแรงจงใจสำาหรบเพม

ผลตภาพ และนวตกรรม

• การลงทนระยะยาว และ

ยทธศาสตรการจด

การบรการ

• De-Coupling

• นวตกรรม (สเขยว)

• “การทำาเศรษฐกจเกาใหเขยว”

(ทรพยากรทมประสทธภาพ)

การเตบโต

ทเปนธรรม

ทางสงคม

การเตบโตส

เขยวอยางม

พลวต

การเตบโต

อยางยงยน

สงคมทด ดวย ศกยภาพ

25

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

บรโภคในการตดสนใจโดยพนฐานของขอมล แนะแนวทางแกพรรคการเมองในการพฒนาพนทนโยบายทมหลกเกณฑ แนะแนวทางแกนกวจยในการท�าโครงการวจยตางๆ และนอกจากน ยงสามารถท�าหนาทแนะแนวทางแกหนวยราชการ ภาคสวนประชาสงคมและสอมวลชนในการวางแผน การน�าไปปฎบต ควบคมและตรวจสอบนโยบายตางๆ ซงสงทงหลายเหลานตางตองการวสยทศนในระยะยาว (สงคมแบบใดทเราอยากจะใชชวตอย) และยงตองการเขมทศทางนโยบาย (เราจะไปสจดนนไดอยางไร) ทงน แมแบบดงกลาวสามารถทจะสรางมาตรฐานและแบบอยาง (เราก�าลงไปสเปาหมายในทางทถกตองหรอไม) เพอทจะเสรมสรางพนทในการถกเถยงในทสาธารณะได

ในการทเราจะผสมผสานนโยบายตางๆ รวมเขากบภาพรวมใหญนน จะท�าใหเกดการตรวจสอบของทงขอด/ขอเสยของนโยบายโดยตวมนเอง (แนวทางใดเกดจากแรงจงใจเหลาน) กลาวอกนยหนง แมแบบวาทกรรมเศรษฐกจแหงวนพรงนท�าใหแนวคดของทกภาคสวนมเปาหมายรวมกน

อยางไรกตาม ในการทเราจะลดหยอนความยงยากซบซอนลงไปเปนกาวแรกทส�าคญ แตคงจะไมเพยงพอตอการเอาชนะอ�านาจน�าทมความซบซอน สงทจ�าเปนอยางยงคอ การแปลภาษาเฉพาะส�าหรบผเชยวชาญใหเปนภาษาทเรยบงาย เขาถงไดงาย โดยทผคนสามารถพดคยกนบนโตะอาหารรเรอง ทงน การสรางแนวคดและเรองราวทางเลอกดงกลาวควรเกดขนแลวในตอนนวาทกรรมของระบบเสรนยมใหมเกดมาจากค�าพดของผ เชยวชาญเชงเทคนคและประสบความส�าเรจในการคดคนค�าพดทมลกษณะเปนเรองราวทมลกษณะชน�าและมศกยภาพ

“การไหลลงไปของทรพยสน” (trickle-down effect) และ “การเอารฐออกไปจากการควบคม” เปรยบเสมอนค�าพดทใชในปจจบนเชน “มอทมองไมเหน” “สญชาตญาณสตว” “ใหตลาดจดการตวของมนเอง” และ “ปลดปลอยธรกจจากเทปสแดง (การควบคม) ของรฐ” ท�าหนาท

เสมอนเขมทศส�าหรบผก�าหนดนโยบายมาชวชวตคนแลว อยางไรกตาม ไมวาค�าพดเหลานจะฟงดเขาใจงายแคไหน ค�าพดเหลานคอสงทสรางขนมาโดยวาทกรรมเสรนยมใหมซงเปนศนยกลางของสนามการเมองในทวปเอเชย ลทธเสรนยมใหมถอวามอทธพลอยางมาก แตกลบไมเคยเปนอ�านาจน�าเลย ทงน ไมมสงทเรยกกนวา ‘อดมการณแหงเอเชย” เนองจาก วาทกรรมกระแสหลกในสงคมตางๆ มความแตกตางกนอยางมาก อยางไรกตาม อ�านาจเกาในแตละสงคมตางเสรมสรางความเขมแขงใหกบตนเองผานอ�านาจน�าทางความคด ความเชอและทศนคตทมอยในสงคมนนๆ

ทงน ความคดเหนเหลานตางฝงตวอยในวฒนธรรมทองถนและไดรบความชอบธรรมจากมายาคตดงเดม ความมอตลกษณสวนรวมและโศกนาฏกรรมของสงคมนนๆ ไมวาจะเปนทไหนกตาม ในการทจะเปลยนแนวทางการพฒนา วาทกรรมของอ�านาจน�าเหลานตองไดรบการแทนทดวยเรองราวใหม

ในสวนตอจากน ผ เขยนจะแปลภาษาทางเทคนคของโมเดลการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงนเพอเปนแมแบบของการสอสารทางการเมอง ในขณะทเราวางสวนประกอบของรปแบบวาทกรรมวาดวยวสยทศนเชงนโยบาย ตวเรงการเตบโต เปาหมายทมกลยทธและเครองมอธรรมาภบาลทด ผเขยนจะส�ารวจแนวทางในการเชอมโยงสงเหลานเขากบทฤษฎทมอยและกลมพนธมตรทอาจเกดขนไดดวยแนวคดทตองการสรางพนธมตรของวาทกรรม

สวนประกอบของเศรษฐกจแหงวนพรงนจ�าเปนทจะตองไดรบการก�าหนดในทางทจะสามารถสรางความเชอมโยงและสรางสะพานสกนและกนได ผเขารวมในวงเสวนาเศรษฐกจแหงวนพรงนจากเอเชยและยโรปตางเขาใจดวา การทพวกเขาใหความเหนดวยกบค�านยามเหลานเปนเพยงจดเรมตนของกาวตอไปของโครงการเศรษฐกจแหงวนพรงนในการทจะประเมนผลและพฒนาเรองราวตอไป

ในการทจะท�าใหเหนถงค�าชแจงเหตผลเบองหลงค�านยาม

26

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

เหลาน ผเขยนหวงวาจะเปนการสงเสรมใหเกดการถกเถยงอยางสรางสรรคเพอทจะสรางวาทกรรมใหมทมพลงมากขน

6.1 วสยทศนเชงนโยบาย: สงคมทดพรอมซงศกยภาพสำาหรบทกคน

การสรางสมดลระหวางเสรภาพและความเทาเทยมเปนความทาทายของระบอบประชาธปไตยตงแตสมย เพลโต68 และเมอไมนานมาน อไซอาห เบอรลน (Isaiah Berlin) ยงไดเรยกรองการเสรมสรางเสรภาพทเปนบวก (positive liberty) และ นอกจากน จอหน รอลส (John Rawls) สนบสนนการสรางความเทาเทยมทเปนบวก (positive equality) ส�าหรบผดอยโอกาสเพอเปนเสาหลกของความยตธรรม69

ทงน อมาตยา เซน (Amartya Sen) ไดรวมเอาเสรภาพ (freedom) เขากบความเทาเทยม (equality) ใหเปนหนาทของภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคมในการเสรมสราง ‘ความสามารถทเตมเปยมส�าหรบทกคน’ ดวยการถอดถอนอปสรรคตางๆ ซงขดขวางบคคลตางๆ ในการแสวงหาขดความสามารถทเตมเปยมทงหมดของตนเอง70 ทงนระบบเศรษฐกจแหงวนพรงนจ�าเปนตองผลตเงอนไขตางๆ ส�าหรบการทเราจะมสงคมทดพรอมและสงเสรมการพฒนาศกยภาพและความสามารถของทกคน

การจดหาสาธารณปโภคตางๆ จะสามารถสรางโอกาสเพอชวตทเทาเทยมกบหลกการ ‘สงคมทด’71 ทมความกาวหนาของยโรป ในบรบทของทวปเอเชยนน‘การพฒนาคอเสรภาพ’ เปนนยามทนาสนใจส�าหรบประเทศทมประชาธปไตยเสรนยม อยางประเทศอนเดย ในขณะทประเทศแถบเอเชยตะวนออกซงรฐมบทบาทในฐานะผพฒนาประเทศกลบเชอมโยงค�านยามนเขากบบทบาทในการชน�าของรฐ ทงน การมงเนนไปทความสามคคในสงคม และบทบาททแขงขนของรฐในการสรางเงอนไขตางๆ ส�าหรบสงคมทดจงเปนสงทเขากนไดดกบคานยมของเอเชยตะวนออก

6.2 เขมทศของการเตบโต: การเตบโตทเปนธรรมทางสงคม ยงยน สเขยวและมพลวต

มหลากหลายวาทกรรมทเกยวกบการเตบโตซงเกดขนหลงภาวะเศรษฐกจบมทมตนตอมาจากทวปเอเชย (“ความสข”72 และ “การพงตนเอง”73) และเปนทไดรบการอภปรายอยางกวางขวางในภมภาคและทวโลก ในทางตรงขาม ไดมความของใจเกยวกบแนวทางทงหมดนซงตงเปาหมายในการยบยงการเตบโตของผลตภณฑมวลรวม หรอ GDP โดยอนเดยและจนไดปฏเสธอยางตอเนองทจะเขารวมระบอบธรรมาภบาลระดบโลกเกยวกบเรองสภาวะอากาศ ซงการกระท�าดงกลาวไดท�าใหเกดแรงกระตนใหเกดการระมดระวงของวาระซอนเรนในการท�าลายการพฒนาทางเศรษฐกจ ดงนน การเรยกรองเพอทจะแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพอากาศดวยการลดการบรโภค หรอแกปญหาความไมสมดลของการคาระหวางประเทศดวยการชะลอการสงออกจงไมถกมองวาเปนทางเลอกทเปนไปได ทงน การกลาวถง ‘ความสข’ และ ‘การพงตนเอง’ รวมไปถงการลดการเตบโตนนจงไมสามารถเขากนไดกบความคดกระแสหลกของทวปเอเชย อยางไรกตาม การทเศรษฐกจแหงวนพรงนมงเนน ‘การเตบโตเชงคณภาพดวยเปาหมายและวสยทศนทสงขน’ (การผลตเงอนไขส�าหรบสงคมทด) เปนการสะทอนใหเหนถงความเคลอบแคลงสงสยในวาทกรรมทเกดหลงการเตบโตเหลาน

ทงน เขมทศของการเตบโตจะชวยในการก�าหนดค�านยามของโมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงนมากกวาอะไรทงสน ดวยการมองทตองการแปลโมเดลใหเปนเครองมอสอสารทางการเมอง การใหค�านยามตางๆ ของเขมทศของการเตบโตควรเกดขนจากความตองการในการสรางสะพานไปสโมเดลทมอยแลวและในการสรางวาทกรรม74 รวมกบเหลาพนธมตรตางๆ ดงนน การใหค�านยามทง 3 แกนคอ “การเตบโตทเปนธรรมทางสงคม ยงยน สเขยวและมพลวต”จงมเปาหมายในการวางโมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงนไปทศนยกลางของภมทศนทสบสน การวางค�านยามเหลานไปทศนยกลางดงกลาว เปนเสมอนการอนญาตใหเกดการรวมมอของพนธมตรกบผมสวนเกยวของจ�านวนมาก

27

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ในพนทของ “การเตบโตทเปนธรรมทางสงคม” เคยถกถอโดยกระบวนทศนประชาธปไตยทางสงคมในชวงสมยฟอรดของประธานาธบดเฮนร ฟอรด หลงจากทลทธเสรนยมใหมไดเกดขนมา วาทกรรมทกาวหนาไดอยในฐานะตงรบ เมอไมนานมาน แนวทางของ ‘การเตบโตทางสงคม’75 ‘ทนนยมทด’76 และ ‘ความไมเทาเทยม’77 ไดพยายามทจะดงเอาวาทกรรมของอ�านาจน�ากลบคนมา ทงน องคการสหประชาชาตและธนาคารเพอการพฒนาตางๆ ไดสนบสนน ‘การเตบโตอยางทวถง’78 (เชน การเตบโตทมฐานกวาง การเตบโตทแบงปนและ การเตบโตเพอคนยากจน) การเตบโตทมความเปนธรรมทางสงคมจงสอดคลองกบแนวทางตางๆ เหลานและสะทอนใหเหนถงขนบของการเคลอนไหวทกาวหนาเหลาน

ทงน มตทเรยกวา ‘การเตบโตทยงยน’ คงจะไมสามารถทจะใหค�านยามไดโดยงาย เนองจากสวนประกอบเหลานตางผสมผสานเขาดวยกนกบ ‘ความยตธรรมทางสงคม’ และ ‘การเตบโตสเขยวอยางมพลวต’ อยางไรกตาม ดวยมมมองส�าหรบพนธมตรทมความแตกตาง คงจะเปนการดหากมการจ�าแนกมตตางๆ อยางชดเจนของความไมมนคงและไมสมดลของระบบทนนยมการเงน ‘การเตบโตทยงยน’ ท�าหนาทฟนฟแนวคดของเคนส (Keynesian) ในขณะเดยวกนกสอดกบแนวทางการพฒนาแบบใหมซงก�าลงเปนทนยมในเอเชย79

ในการทจะสอสารการเตบโตสเขยวใหดขนในเอเชยนน ควรมงจดสนใจไปทโอกาสของ ‘การเตบโตอยางมพลวต’ แทนทจะไปมงเนนหนกในการแบงปนภาระจากการเจรจาเกยวกบระบบธรรมาภบาลของสภาวะอากาศ ผเขารวมจากทวปเอเชยเหนดวยกบแนวทางทมงเนนเชงปฏบต‘ท�าสงหนงโดยไมละเวนสงอนๆ’ ในการแกปญหาวกฤตทางสงแวดลอม ความหวงทจะแกปญหาการเปลยนแปลงของสภาพอากาศผานเปาหมายการควบคมการปลอยพลงงาน นวตกรรมทางเทคโนโลย การปฏรปอตสาหกรรมและการเปลยนแปลงแบบแผนการบรโภค แตในขณะเดยวกนยงรกษาอตราการเตบโตในระดบทสง ดงนน วาทกรรมของเศรษฐกจแหงวนพรงนจงควรเชอมโยงกบ ‘การเตบโตส

เขยว’ และไมใชเชอมโยงกบความมนคงของ ‘การเตบโตอยางมพลวต’ ทงน ค�าวา การเตบโต ‘สเขยวอยางมพลวต’ โยงไปถงวาทกรรมการเตบโตสเขยว เชน ‘ขอตกลงสเขยวใหม’80 และการ ‘ปฏวตอตสาหกรรมครงทสาม’81

ทงหมดน การเชอมโยงกนระหวาง ‘ความยตธรรมทางสงคม การเตบโตทยงยน สเขยวและมพลวต’ ตองท�าหนาทเปนเวทส�าหรบกลมพนธมตรใหมระหวางกล มประชาธปไตยทางสงคมและกล มเคลอนไหวของภาคแรงงาน กลมทออกมาวพากษวจารณระบบทนนยมการเงน กลมอนรกษนยมทมความรแจง กลมนกอนรกษสงแวดลอมและกลมนกพฒนา มนจงเปนการท�าใหเกดวถท�านองเดยวกบสงทเกดขนในประเทศอนเดย คอ ‘การเตบโตอยางทวถงทเรวขนและมความยงยนมากขน’82 ส�าหรบแผนการพฒนาของประเทศไทยนน มงเปาไปท ‘สงคมทมความยตธรรม การเตบโตทมคณภาพ และความยงยนทางสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม’83 สงตางๆ ซงมงเนนไปทการสรางสมดลไดสะทอนถงแนวทางการพฒนาแบบสอดคลองของจน ในขณะเดยวกน โมเดลเศรษฐกจแหงวนพร งนมความแตกตางจากฉนทามตวอชงตนซงมความเปนเสรนยมใหมและค�านยามสดโตงในการ ‘ลดถอยการเตบโต’84

6.3 กลไกของการเตบโต

กลไกของการเตบโตเปรยบเสมอนศนยกลางของเรองราวทกเรองราว ทงน เนองจากกลไกเหลานเปนตวเชอมโยงระหวางการออกนโยบายเชงเทคนคและเปาหมายเชงนโยบายดงกลาว กลไกของการเตบโตอธบายถงปจจยทขบเคลอนระบบเศรษฐกจ ซงเปรยบเสมอน ‘มายากล’ ททงบคคลทวไปและผเชยวชาญฝากความหวงไว ในขณะเดยวกน สงเหลานกไดใหค�านยามลวงหนาถงสงทจ�าเปนในการทจะขบเคลอนกลไกเหลาน

“การเตบโตทมความเปนธรรมทางสงคมขบเคลอนโดยรายไดทมความยตธรรมสำาหรบทกคนและการผนกรวมความสามารถจากทกฝาย”

28

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

โมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงนเนนไปททรพยากรมนษยในการเปนชองทางหลกในการเพมผลตภาพและนวตกรรม โดยมงเนนไปทการตอบโตความเชอของเสรนยมใหมทวา แรงงานและสาธารณปโภคนนเปนเพยงตนทนทท�าใหความสามารถในการแขงขนลดลง ทงน ความส�าคญมงเนนไปท ‘สถาบนทมความครอบคลม’85 ในการทจะเปนกญแจส�าคญของการเตบโต และสามารถทจะท�าใหเกดการประเมนผลของการจดการสาธารณปโภคในการเปนชองทางใหกบการเพมขดความรความสามารถและผลตภาพของแรงงาน การมงเนนไปทผลตภาพของแรงงานสงผลใหเกดความสนใจของผจางงานเกยวกบความสามารถในการแขงขนและความตองการของแรงงานในเรองขดความรความสามารถทจะผนกรวมกนไดอยางลงตวมากขน

เรองราวเลกๆ ทสามารถจะบอกเลาเหตการณดงกลาว อาจมไดดงน:

“การจดการระบบการศกษา ระบบการรกษาพยาบาลและสวสดการสงคมสามารถสรางศกยภาพใหแกทกคนในการคนหาพรสวรรคและความสามารถของตนเองได ในการทเราเสรมสรางศกยภาพส�าหรบทกคนนน สถาบนตางๆ ซงมความครอบคลมจงมความจ�าเปนอยางยงในการขบเคลอนการเตบโตทมความเปนธรรมในสงคม”

การบรโภคทกอใหเกดรายไดนนจะชวยเชอมโยงระหวางความกงวลเกยวกบความเสยงภายนอกกบค�าถามเชงสงคมเกยวกบความเทาเทยมทางรายได

“ความเทาเทยมทางรายไดกระตนใหเกดการใชจายของผบรโภคจากประชากรสวนใหญ ดงนน อปสงคของการบรโภคทเกดมาจากรายไดนนจงขบเคลอนการเตบโตทเปนธรรมดวยการลดความแบงแยกระหวางคนรวยและคนจน”

“การเตบโตทยงยนไดรบการขบเคลอนโดยความมนคงในการเงน ทางสงคมและทางสภาพแวดลอม รวมไปถงความ

สมดลทางการคาและงบประมาณอกดวย”

การเนนย�าความส�าคญไปท “ตลาดการเงนทมนคง” เชอมโยงกบวาทกรรมของเศรษฐกจแหงวนพรงนกบกระบวนการวพากษวจารณระบบทนนยมการเงนทมอยกวางขวาง จากกลมซายอยาง post-Marxist (Attac, Occupy!) กลมการเคลอนไหวของแรงงาน และกลม Neo-Keynesian ถงกลม Ordo-liberal และกลมวพากษวจารณแนวอนรกษนยมของ ‘การมมากเกนจ�าเปน’ (ของกลมประชาธปไตยครสเตยน) ทงน หลงจากเหตการณวกฤตเอเชยเมอป ค.ศ. 1997/98 กลมกระแสหลกในเอเชยตางระมดระวงถงการทไมมกฎหมายควบคมตลาดการเงนและการทปลอยใหเงนทนไหลเวยนไดอยางไมมขดจ�ากด

“กฎหมายควบคมภาคการเงนและระบอบใหมของ Bretton Woods ส�าหรบการจดการธรรมาภบาลดานการเงนจะตองขดขวางการเกงก�าไรในระยะสนและสงเสรมการลงทนระยะยาวในการเสรมสรางผลตภาพและนวตกรรม ทงน ตลาดการเงนทมนคงจะสามารถลดความเสยงของวฎจกรทางเศรษฐกจและท�าใหเกดการเตบโตทยงยนได

ความตองการในการสรางสมดลใหแกการคาไดสรางสะพานระหวางผทไมไวใจในกระแสโลกาภวตนจากฝายซาย (Attac, Occupy!) และผใหการสนบสนนแก ‘การเขาถงทยตธรรม’ ในซกโลกใต (World Social Forum, Focus on the Global South)

ความยงยนทางการคลงเปนหนงในเรองทไดรบการถกเถยงและความสนใจทางการเมองเปนอยางมากทงในยโรปและสหรฐอเมรกา สวนในประเทศไทยและประเทศอนโดนเซยนน ความระมดระวงอยางจรงจงในเรองหนสาธารณะของยโรปไดแปรสภาพเปนค�าวพากษวจารณทรนแรงตอ ‘การใชจายกบนโยบายประชานยม’ และเปนการตกเตอนเกยวกบ ‘การเสยงทางการคลงและภาวะเศรษฐกจลมเหลว’ ในระยะยาว ในอกดานหนง กลมทมความกาวหนาตางวพากษวจารณถงผลกระทบทางสงคมของนโยบายการรดเขมขดทางเศรษฐกจอยางเผดรอน

29

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

และไมสนใจความยงยนทางการคลงซงพวกเขามองวาเปนเหตผลทกลมชนชนน�าอางในการทจะลดการใชจายเพอสงคม ดงนน จงมความตองการทชดเจนในการทจะสรางอ�านาจน�ากลบคนมาเกยวกบความหมายของความยงยนทางการคลง ในโมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงน ความยงยนทางการคลงและจดสมดลของระบบเศรษฐกจมหภาค แตไมใชขออางส�าหรบผ สนบสนนเครงครดทางการคลงในการทจะยดกระบวนการออกแบบนโยบาสาธารณะเปนตวประกน

ส�านกงานภมภาคของคณะกรรมาธการเพอเศรษฐกจและสงคมส�าหรบเอเชย-แปซฟกแหงสหประชาชาต (UN ESCAP) ไดทบทวนความสนใจในอดตในเรองเปาหมายทเปนตวเลขโดยรวมและในปจจบนไดสนบสนนความส�าคญใหแกคณภาพและสวนประกอบของการใชจายสาธารณะ แทนทจะมงเปาไปทงบขาดดลโดยรวมและระดบหนสาธารณะ86

“นโยบายทางเศรษฐกจมหภาคมเปาหมายในการฟนฟความสมดลในระดบโลกและภายในประเทศ และจะเสรมสรางความมนคงทจ�าเปนตอการเตบโตทยงยนได”

ความจ�าเปนส�าหรบความมนคงทางสงแวดลอมและทางสงคมตางมความทบซอนกบมตความยตธรรมทางสงคมและความมสเขยวและมพลวต อยางไรกตาม เปนประโยชนทจะมการเนนย�าถงหนาทในการสรางความมนคงของสภาวะแวดลอมทสมดล

“สภาวะแวดลอมตามธรรมชาตทมนคงและความสงบสขทางสงคมชวยเสรมสรางความมนคงทจ�าเปนตอการเตบโตทยงยน”

“การเตบโตสเขยวอยางมพลวตถกขบเคลอนโดยการท�าใหระบบเศรษฐกจเดมเปนสเขยวและโดยนวตกรรมสเขยว”

นวตกรรมทไดรบการสงเสรมโดยการลงทนในเทคโนโลย

สเขยวซงไดรบการก�าหนดจากค�านยามตางๆ เชน “ขอตกลงใหมสเขยว” “การปฎวตอตสาหกรรมครงทสาม”87 และ “นโยบายอตสาหกรรมเพอสงแวดลอม” ทงน ในทวปเอเชย มนอาจจะเปนประโยชนในการชใหเหนถงความส�าคญของการละเวนซงความผดพลาดของประเทศอตสาหกรรมในการกาวกระโดดไปตรงๆ สการผลตทมงเนนประสทธภาพของทรพยากร การเคลอนยายแรงงานและทอยอาศย88 ในการทจะแสดงใหเหนถงโอกาสของนวตกรรมสเขยวนน โมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงนไดมงเนนถงศกยภาพของความเปน ‘พลวต’ ของการเตบโตสเขยว

“การลงทนในเทคโนโลยสเขยวนนเปดโอกาสใหกบตลาดสเขยวใหมและแหลงงานสเขยวเพมขนอกดวย ทงน นวตกรรมสเขยวจะชวยขบเคลอนการเตบโตสเขยวอยางมพลวต”

อยางไรกตาม วาทกรรมเศรษฐกจแหงวนพร งนไมสามารถทจะมงเนนความส�าคญถงโอกาสของการเตบโตสเขยวเทานน แตยงตองสงเสรมความเปนพลวตในภาคสวนตางๆ อกดวย ความทาทายหลกของระบบเศรษฐกจในประเทศเกดใหมนนยงอยทการขบเคลอนขนบนหวงโซแหงคณคา (moving up the value-chain) เพอทจะไมตกกบดกของประเทศทมรายไดปานกลาง ทงน การใหความส�าคญแกค�าแนะน�าโดยรฐมความสอดคลองกบปรชญาของการพฒนาทน�าโดยรฐ และยงสมพนธกบฉนทามตปกกง (Beijing Consensus) อกดวย

ในทวปยโรป บทบาทในการน�าของภาครฐฝงตวอยในโมเดลประชาธปไตยทางสงคม ในประเทศสหรฐอเมรกา หลงจากสามทศวรรษของการตอสระหวาง “รฐใหญกบรฐเลก” ไดมแนวทางทเรมมบทบาทมากขนในการสนบสนน “รฐทฉลาด” ทจะกาวเขามาในเวลาทระบบตลาดลมเหลว

“รฐทฉลาดนนมความจ�าเปนทจะตองใหค�าแนะน�าเวลาทระบบตลาดลมเหลว ในการทจะก�าหนดแนวทางในการไปสการเตบโตอยางมพลวตนน รฐจ�าเปนทจะตองสราง

30

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

ระบบแรงจงใจส�าหรบการลงทนในการเพมผลตภาพและสรางนวตกรรม”

แนวทางตางๆ ทรฐไดสรางไวนนตางมเปาหมายไมเพยงแคนวตกรรมสเขยวเทานน แตยงรวมไปถงการเพมผลตภาพของการผลตสเขยวอกดวย ทงน ประสทธภาพของทรพยากรเชอมโยงกบความสามารถในการแขงขนทยงมความกงวลถงราคาของพลงงานไปจนถงความกงวลเรองความมนคงทางพลงงาน และความกงวลดานสงแวดลอมเกยวกบเรองการควบคมกาซคารบอน การแยกสวนของกระบวนการผลต การเคลอนยายแรงงานและทอยอาศยจากการใชทรพยากรทมอยางจ�ากดตางเคยไดรบการแปรสภาพของ “การท�าใหระบบเศรษฐกจเกาเปนสเขยว”89

“การท�าใหระบบเศรษฐกจเกาเปนสเขยว หมายความวา การแยกสวนในวธการผลต การอยอาศยและการเดนทางออกจากการใชทรพยากรทมอยอยางจ�ากด”

VII. ภาพอนาคต: การระดมความรวมมอทางการเมองเพอการเปลยนแปลง

ในล�าดบตอไป โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงน ตองสรางโมเดลการพฒนาเศรษฐกจแหงวนพรงนอยางตอเนอง ในการทจะหาค�าตอบใหกบความทาทายทกวางของระบบสงคม การเมองและสงแวดลอมนน และการสรางพนฐานใหกบ “สงคมทด” นน การถกเถยงแลกเปลยนกนควรมสวนรวมจากเอานกประวตศาสตรดานเศรษฐกจ นกรฐศาสตร ผเชยวชาญดานสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาวะอากาศ และนกปรชญา ทส�าคญทสด กลมท�างานในระดบชาตตองปรบปรงโมเดลใหเขากบบรบททองถน และออกแบบนโยบายเฉพาะเพอใหเขากบความเหมาะสมของความทาทายเฉพาะของสงคมในแตละท ในขณะเดยวกน การท�างานเพอสรางเรองราวทางเลอกควรจะเรมขน แมแบบวาทกรรมเศรษฐกจแหงวนพรงนเปรยบเสมอนกาวแรกไปสวาทกรรมใหม ค�านยามทางเทคนคจ�าเปนทตองไดรบการแปลงใหเปนภาษาทเขาใจงายทสามารถพดคยกนบนโตะอาหารได ดงนน โครงการ

เศรษฐกจแหงวนพรงนจ�าเปนทจะตองเปดออกไปกวางกวาชมชนของนกเศรษฐศาสตร และควรเชญผเชยวชาญทางดานการสอสารมาเขารวมดวย

โมเดลเศรษฐกจแหงวนพรงนเปนมากกวาเขมทศเชงนโยบายและแมแบบวาทกรรม หากแตยงเปรยบเสมอนเวททเหลาสมพนธมตรในสงคมสามารถทจะเขารวมมอกนไดถงแมจะมความแตกตางกนกตาม การรวมพลงกนของกลมพนธมตรใหมนเปนเงอนไขส�าคญของความส�าเรจในการไดเปรยบทางการเมองในการเปลยนแปลงแนวทางการพฒนา หรอในอกนยหนง โอกาสในการน�าไปปฏบตของนโยบายทเกยวกบความยตธรรมทางสงคม การเตบโตสเขยวอยางมพลวตนน ขนอยกบความสามารถของกลมพนธมตรใหมนในการระดมความรวมมอทางการเมองดวยวสยทศนในการสรางแรงจงใจใหกบผมอ�านาจตดสนใจทางการเมอง โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงนจงมเปาหมายในการสรางกลมพนธมตรใหมนระหวางพรรคการเมอง ขาราชการ ชมชนธรกจ ผน�านโยบายไปปฏบต องคกรผจางงานและสหภาพแรงงาน กลมประชาสงคม มหาวทยาลยและคลงสมอง องคกรผเชยวชาญ ธนาคารกลาง ผวางแผนการพฒนาและสอมวลชน

จากการทระบบเศรษฐกจโลกก�าลงเคลอนตวมามบทบาทในเอเชยมากขน ซงสงผลใหอ�านาจน�าใหมของวาทกรรมในเอเชยมผลกระทบตอวาทกรรมในโลกตะวนตกมากขนอยางปฎเสธไมได เพราะฉะนนแนวคดรวมทผสมผสานของเอเชยและยโรปจะสงผลตอวถความคดและการพดคยของคนทวโลกเกยวกบความสมพนธของรฐ สงคมและตลาด โครงการเศรษฐกจแหงวนพรงนไมเพยงแตจะหาค�าตอบเพอตอบสนองความทาทายในวนน หากแตยงตองการเตรยมพรอมพนทในการปฏบตการเพอการตอสทางการเมองเหนอเศรษฐกจแหงวนพรงนอกดวย

31

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

การสนบสนนผทมรายนามตอไปนไมจ�าเปนตองเหนสอดคลองกบขอความทงหมด แตแสดงความจ�านงในการสนบสนนเนอหาในเชงทฤษฎและขอเสนอแนะเชงนโยบายหลกของบทความน

รายนามA. Prasetyantoko, Atma Jaya University, Indonesia

Andrés Ortega, writer and analyst. Former head of

Policy, PM Office, Spain

Apichat Satitniramai, Thammasat University,

Thailand

Atul Sood, Jawaharlal Nehru University, India

Bibek Debroy, changemakers, USA

Chantana Banpasirichote Wungaeo,

Chulalongkorn University, Thailand

Daniel Lind, chief economist at Unionen, Sweden

Evi Fitriani, Universitas Indonesia, Indonesia

Farzana Bari, Director Department of Gender

Studies, Quaid-i-Azam University Islamabad, Pakistan

Gatot Arya Putra, Indonesian Research and

Strategic Analysis, Indonesia

Hafiz Pasha, Former Federal Minister for Finance

and Economic Affairs. Former UN Assistant Secretary

General, Pakistan

Håkan A Bengtsson, VD Arenagruppen,

Stockholm, Sweden

Hansjörg Herr, Hochschule für Wirtschaft und

Recht, Germany

Hogyun Kim, Myunggi University, South Korea

Jiannan Guo, Southwestern University of Finance

and Economics, China

Klaus Busch, Universität Osnabrück, Germany

Klaus Jacob, Freie Universität Berlin, Germany

Le Dang Doanh, Senior Economist, Hanoi, Vietnam

Masayuki Otaki, University of Tokyo, Japan

Moneer Alam, Institute of Economic Growth, India

Mustafizur Rahman, Centre for Policy Dialogue

(CPD), Bangladesh

Nguyen Tue Ah, Central Institute for Economic

Management, Vietnam

Pasuk Phongpaichit, Emeritus Professor of Political

Economy, Chulalongkorn University, Thailand

Pokpong Junvith, Thammasat University, Thailand

Ram Gopal Agarwala, Economist, India

Sebastian Dullien, Hochschule für Technik und

Wirtschaft Berlin, Germany

Somkiat Tangkitvanich, Thailand Development

Research Institute, Thailand

Tae-Hee Hong, Chosun University, South Korea

Thierry Schwarz, Political & Economic Department,

Asia-Europe Foundation, Singapore

Thitinan Pongsudhirak, Institute of Security and

International Studies, Thailand

Wenfeng Wei, China Institute for Reform and

Development, China

Xingmin Yin, Fudan University, China

หากทานตองการสนบสนนแนวทางของเศรษฐกจแหงวนพรงน ทานสามารถลงนาม ‘ขาพเจาสนบสนน’ บนหนาเฟสบคของโครงการhttp://www.facebook.com/TheEconomyOfTomorrow

32

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

1An earlier version of this chapter has been

published in various blogs, see http://marcsaxer.

blogspot.com/.2Klaus Busch, Is the Euro Failing? Structural Problems

and Policy Failures Bringing Europe to the Brink, FES

Study, April 2012.3Henning Meyer,Analysing the Eurozone Predicament

– Not One Crisis but Three, in ZBW – Leibniz

Information Centre for Economics, Intereconomics

2012-5, p. 272ff.4George Soros, How to save the EU from the euro

crisis. There is now a real danger that the euro crisis

may end up destroying the European Union, Project

Syndicate, The Guardian, 9.4.2013, http://www.

guardian.co.uk/business/2013/apr/09/george-soros-

save-eu-from-euro-crisis-speech accesses 29.4.2013.5David Graeber, Debt. The first 5000 years, New York

2011.6Ulrich Beck, A German Europe, Polity 2013.7David Priestland, Merchant, Soldier, Sage, A New

History of Power, Penguin 2012.8Susan Strange, Casino Capitalism, 1986.9Blätter für deutsche und internationale Politik, Das

Ende des Kasino-Kapitalismus. Globalisierung und

Krise. , Berlin 2009.10Nouriel Roubini, Stephen Mihm, p.62.11Nouriel Roubini, Stephen Mihm, p. 82ff. , Stiglitz

Report, 2010.12NourielRoubini, Stephen Mihm, Crisis Economics.

A crash course in the future of finance.New York

2010, p.62ff.13Michael Dauderstädt, “Germany’s socio-economic

model and the Euro crisis”, Brazilian Journal of

Political Economy, vol. 33, nº 1, January-March

(2013) 3-16.14Michael Dauderstädt, “Germany’s Economy -

Domestic Laggard and Export Miracle”, FES Asia

Economy of Tomorrow series, November 2012;

Daniel Lind / Christian Kellermann , “The Swedish

Economy - Structural Fragility beneath Strong

Macroeconomic Performance”, Economy of

Tomorrow November 2012.15Charles Goodhart, Gerhard Illing, Financial Crises,

contagion, and the lender of last resort/ a reader,

Oxford University Press, 2002; Joseph Stiglitz and

members of a UN Commission of Financial experts,

The Stiglitz Report, New York 2010, Preface xi. 16NourielRoubini, Stephen Mihm, Crisis Economics.

A crash course in the future of finance, New York,

2010.17Stefan Collignon, “The Moral Economy and the

Future of European Capitalism/ Mastering the

Crisis”, CER Rapport on Europe, (2009).18Philip G. Cerny, Paradoxes of the Competition

State: The Dynamics of Political Globalization, in:

Government and Opposition, Volume 32, Issue 2,

pages 251–274, April 1997, first published online:

22 MAR 2007.19Sanford J. Grossmann/ Joseph Stiglitz, On the

Impossibility of Informationally Effective Markets,

70 American Economic Review 393, 405 (1980);

Joseph Stiglitz, “The Anatomy of a Murder: Who

killed America’s economy?”, Critical Review 21 no

2-3 (2009): 329-39; Stiglitz Report, 2010, p. 14, 21;

Geoffrey M. Hodgson et al, Letter toHer Majesty

the Queen, 10 August 2009, http://www.feed-

charity.org/user/image/queen2009b.pdf accessed

22.4.2013; David Colander et al, The Financial Crisis

and the Systemic failure of Academic Economics

(Dahlem Report”), Kiel Institute for World Economy

Working Paper No. 1489, Feb 2009; Stefan

Collignon, “The Moral Economy and the Future of

European Capitalism/ Mastering the Crisis”, CER

Rapport on Europe, (2009).20Richard A. Posner, The Crisis of Capitalist

Democracy, Harvard University Press, 2010, Chapters

8 and 10.21DaronAcemoglu, James Robinson: Why Nations

Fail, The origins of power, prosperity and poverty,

2012.22UN Escap Economic and Social Survey of Asia and

the Pacific, Bangkok, 2013.

33

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

23Richard Wilkinson, Kate Pickett, The Spirit Level,

Why Greater Equality makes societies stronger, New

York 2009.24Henning Meyer, ibid, 2012, p. 276.25Marc Saxer, Democracy 3.0:

ZeitfüreinSystemupdate!, Blog, first published

22.5.2012, http://sagwas.net/democracy-3-0-zeit-

fur-ein-systemupdate/.26Frank Schirrmacher, Ego. Das Spiel des Lebens, Karl

Blessing Verlag, München 2013.27Wilkinson/ Pickett, ibid, 200928Joshua Kurlantzick, Why the ‘China Model’ Isn’t

Going Away. From Bangkok to Caracas, Beijing’s

style of authoritarian capitalism is gaining influence,

The Atlantic.21.3.2013, http://www.theatlantic.com/

china/archive/2013/03/why-the-china-model-isnt-

going-away/27423729RamgopalAgarwala and Le Dang Doanh, “Booms,

Bubbles and Busts,” 4th Economy of Tomorrow

Regional Forum, Bangkok Thailand, February 2013.30RamgopalAgarwala, “Socially Just, Sustainable

and Dynamic Growth for a Good Society - A Case

Study for India”

FES Asia Economy of Tomorrow series (EoT), January

2012.31William Pesek, The BRICS Expose the West’s

Hypocrisy, Bloomberg, 29.3.2013. http://www.

bloomberg.com/news/2013-03-28/the-brics-expose-

the-west-s-hypocrisy.html accessed 31.3.2013.32Stiglitz Report, Preface xviii.33Stiglitz Report, p. 7f.34Nomura economists Zhiwei Zhang/ Wendy Chan

cited in NithiKaveevivitchai. Cracks appear in China,

Bangkok Post 1.4.2013. http://www.bangkokpost.

com/business/news/343371/cracks-appear-in-china .35Compare here: PiotrStolarczyk and

AleksanderLaszek “Socially Just, Sustainable and

Dynamic Growth for a Good Society - A Case Study

for Poland”, Economy of Tomorrow, November

2012.36Pham LanHuong, “Booms, Bubbles and Busts,”,

and AtulSood on the case of Gujarat (India), .4th

Economy of Tomorrow Regional Forum, Bangkok

Thailand, February 2013.37PasukPhongpaichit, PornthepBenyaapikul, “Locked

in the Middle-Income Trap: Thailand’s economy

between resilience and future challenges”, FES Asia

Economy of Tomorrow series (EoT), March 2012; Lee

Jeong-Woo, Kim Ky-Won, Kim Ho-Gyun and Cho

Young-Tak, “Socially Just, Sustainable and Dynamic

Growth for a Good Society - A Case Study for

Korea”, Economy of Tomorrow, November 2012.38JantiGunawan and Dr. Kym Fraser, “Green Jobs

in Indonesia - Potentials and Prospects for National

Strategy”,

Economy of Tomorrow, March 2012;

ChaiyasitAnuchitworawong, PrinyaratLaengcharoen

and KannikaThampanishvong, “Green Growth

and Green Jobs in Thailand: Comparative Analysis,

Potentials, Perspectives,” Economy of Tomorrow

June 2012; Kim, Hyun-woo, Han, Jae-Kak; Park,

Jun-hee, “Green Growth and Green Jobs in Korea -

Potentials and Perspectives”, Economy of Tomorrow,

June 2012;.Nguyen chi QuocDoiMoi – “An Outlook

on the Potential of Green Jobs in Vietnam”,

Economy of Tomrorow, November 2012.39Wu Libo “Green Jobs in China - Comparative

Analysis, Potentials & Prospects”, FES Asia Economy

of Tomorrow series, December 2012.40SebastienDullien, Hansjorg Herr, Christian

Kellermann, Decent Capitalism: A Blueprint for

Reforming our Economies, Pluto Press 2007.41NourielRoubini, Stephen Mihm, Crisis Economics.

A crash course in the future of finance. New York

2010.42Nicholas Stern, Amar Bhattacharya, Mattia Romani,

Joseph E. Stiglitz, A New World’s New Development

Bank, Project Syndicate, 1.5.2013, http://www.

project-syndicate.org/commentary/the-benefits-of-

the-brics-development-bank accessed 3.5.2013.43Joseph Stiglitz, The Stiglitz Report, 2010, p.11.44Michael Spence, 2012, p. 189.

34

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

45Thomas Herndon/ Michael Ash/ Robert Pollin,

Does High Public Debt Consistently Stifle Economic

Growth? A Critique of Reinhart and Rogoff,

Amherst, 15.4.2013. http://www.peri.umass.

edu/fileadmin/pdf/working_papers/working_

papers_301-350/WP322.pdf accessed 2.5.2013.46Lee Jeong-Woo, Kim Ky-Won, Kim Ho-Gyun and

Cho Young-Tak, “Socially Just, Sustainable and

Dynamic Growth for a Good Society - A Case Study

for Korea”, FES Asia Economy of Tomorrow series,

November 2012.47Stiglitz Report, p. 200.48Michael Spence, The Next Convergence. The

Future of economic growth in a multispeed world,

Picador 2011/2012, p. 58, 74.49Richard Wilkinson, Kate Pickett, The Spirit Level,

Why Greater Equality makes societies stronger, New

York 2009.50John Maynard Keynes, The General Theory of

Employment, Interest and Money, London1936.51A. Prasetyantoko, “Booms, Bubbles and Busts,”

4th Economy of Tomorrow Regional Forum, Bangkok

Thailand, February 2013. Michael Spence, 2012, p.

74,159.52Michael Spence, The Next Convergence. The

Future of economic growth in a multispeed world,

Picador 2011/2012, p. 155.53Stiglitz Report, p. 196. 54seeStiglitz Report, 2010, p.57 ff.55Michael Spence, 2012, p. 141.56Alfred Pfaller / Philipp Fink, An industrial policy

for social democracy : cornerstones of an agenda

for Germany, FES Perspektive 2011;Alfred Pfaller

/ Philipp Fink, Save jobs or drive structural change

forward? Ten theses on industrial policy in the

economic crisis, FES London, 2009; Jörg Meyer-Stam

er,ModerneIndustriepolitikoderpostmoderneIndustrie

politiken?,FES 2009. 57Machnig, Matthias, Ecological industrial policy as

a key element of a sustainable economy in Europe,

FES Perspective, December 2011; Mikfeld, Benjamin,

Ecological industrial policy : a strategic approach

for social democray in Germany, International Policy

Analysis, October 2011. 58Jeremy Rifkin, The Third Industrial Revolution. How

lateral power is transforming energy, the economy

and the world.Palgrave 2011; Martin Jänicke, Klaus

Jacob, “A Third Industrial Revolution?Solutions to

the crisis of resource-intensive growth,” FFU-report

02-2009.59Michael Spence, 2012, p. 188f.60Stiglitz Report, p. 22.61Michael Spence, 2012, p. 151Michael Spence,

2012, p. 141.62RamgopalAgarwala at the 4th Asia Europe EoT

Forum in Bangkok, 25.-26.2.2013; Zhou Xiaochuan,

“Reform the International Monetary System”; Bank

for International Settlements, 23.3.2009, http://

www.bis.org/review/r090402c.pdf ; JörnGriesse&

Christian Kellermann, “What comes after the

dollar?” International Policy Analysis, April 2008,

http://library.fes.de/pdf-files/id/ipa/05257.pdf ;

Jin Zhongxia, “The future of the international

monetary framework.Dollar dominance here to stay.

British pound seen as one of four smaller reserve

currencies with renminbi and euro.“In the OMFIF

(Official Monetary and Financial Institutions Forum)

commentary, 7.2.2013, Vol.4 Ed.6.4 tinyurl.com/Jin-

Zhongxia. All URL accessed 20.3.2013. 63Stiglitz Report, p. 196.64Marc Saxer, Multilateralism in Crisis? Global

Governance in the Twenty-First Century in Thomas

Renard and Sven Biscop, The European Union and

Emerging Powers: How Europe Can Shape a New

Global Order, Ashgate, May 2012; Stern/ Amar /

Romani /Stiglitz, ibid. 65Alfred Pfaller / Philipp Fink, An industrial policy for

social democracy , 2011;Alfred Pfaller / Philipp Fink,

ibid, 2009; Jörg Meyer-Stamer, ibid. 2009.66Sethaput Suthwart-Narueput, “Public Investment:

Identify a mix of policy guidelines which could

lead to more balance or unbalanced growth” 4th

35

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

Economy of Tomorrow Regional Forum, Bangkok

Thailand, February 2013;Michael Spence, p. 74f.67Machnig, ibid, 2011; Mikfeld, ibid, 2011.68Plato, The Republic (385 B.C.).69John Rawls, A Therory of Justice, Oxford:

Clarendon Press,1972.70Amartya Sen, Development as Freedom, Oxford

University Press, 1999.71Jon Cruddas and Andrea Nahles.Building the

Good Society, The project of the democratic

left, compass 2009; Henning Meyer / Christian

Kellermann, Die GuteGesellschaft: Soziale und

demokratischePolitikim 21.Jahrhundert, edition

suhrkamp 2013.72Bruno S. Frey, AloisStutzer. „What can economists

learn from happiness research?” Journal of

Economic Literature 40(2) (2002):402-435.73Medhi Krongkaew “The Philosophy of Sufficiency

Economy”, Kyoto Review Feature, October 2003.74Benjamin Mikfeld, “Transformation, Hegemonie

und Diskurs, Aktuelle Denkmuster über Krise,

Wirtschaft Wachstum und Gesellschaft”, SPW

4/2012; the map on p. 21 builds on Hubert

Schillinger’s mapping on development discourses,

2011. 75Michael Dauderstädt, “Social Growth, Model of

a progressive economic policy, International Policy

Analysis”, FES, January 2012.76Dullien/ Herr/ Kellermann, ibid, 2007.77Richard Wilkinson, Kate Pickett, The Spirit Level,

Why Greater Equality makes societies stronger, New

York 2009.78UNDP, The International Policy Centre for Inclusive

Growth (IPC-IG), http://www.ipc-undp.org/pages/

newsite/menu/inclusive/whatisinclusivegrowth.

jsp?active=1 accessed 2.5.2013.79São Paulo School of Economics of Getulio

Vargas Foundation Structuralist Development

Macroeconomics Center, Ten Theses on New

Developmentalism, 29.9.2010 http://www.

tenthesesonnewdevelopmentalism.org/ accessed

4.4.2013;Luiz Carlos Bresser-Pereira, From old to

new developmentalism in Latin America, FGC EESP

TextosparaDiscussão 193, June 2009; Shahrukh

Rafi Khan, Jens Christiansen (editors), Towards New

Developmentalism

Market as Means rather than Master, Routledge

2.9.2010.80The Green New Deal, retrieved from http://www.

greennewdealgroup.org accessed on 22.03.2013.81Rifkin, ibid, 2011; Jänicke/ Jacob, ibid.,2009.82As specified by India’s 12th Five Year Plan, cited

in Mini Govindan and Jaya Bhanot ,“Green Jobs

in India - Potentials and Perspectives”, FES Asia

Economy of Tomorrow series, December2012.83National Economic and Social Development Board,

Office of the Prime Minister, The Eleventh National

Economic and Social, Development Plan 2012

(2012-2016), Bangkok, 2011.84Institutd’étudeséconomiquesetsociales pour la

décroissancesoutenable (2003) http://decroissance.

org/ , Nicholas Georgescu-Roegen, From

bioeconomics to Degrowth: Georgescu-Roegen’s

new economics’ in eight essays, April 2011; Serge

Latouche, Degrowth economics: why less should

be much more, Le Monde Diplomatique, November

2004.85Daron Acemoglu, James Robinson: Why Nations

Fail, The origins of power, prosperity and poverty,

2012.86Noeleen Heyzer, Macroeconomics needs improving,

Bangkok Post 22.4.2013, http://www.bangkokpost.

com/opinion/opinion/346375/macroeconomics-

needs-improving .87Jeremy Rifkin, The Third Industrial Revolution. How

lateral power is transforming energy, the economy

and the world, Palgrave 2011. 88Martin Jãnicke, Klaus Jacob, “A Third Industrial

Revolution? Solutions to the crisis of resource-

intensive growth,” FFU-report 02-2009.89Martin Jãnicke, Klaus Jacob, ibid.

มารค ศกซาร | เศรษฐกจแหงวนพรงน เราจะเสรมสรางความยตธรรมทางสงคม

การเตบโตสเขยวทยงยน และมพลวตสำาหรบสงคมทดไดอยางไร

เกยวกบผเขยนมารค ศกซาร เปนผอ�านวยการมลนธฟรดรค เอแบรท

ส�านกงานประเทศไทย กอนมาประจ�าการทกรงเทพฯ

มารค เปนผประสานงานสายการท�างานดานนโยบายความ

มนคง ภมอากาศ และพลงงานโลกในโครงการ Dialogue on

Globalization ทส�านกงานใหญในเบอรลน งานของ มารค

มงความสนใจไปทกลไกการบรหารจดการรฐและความชวย

เหลอดานประชาธปไตย

มลนธฟรดรค เอแบรท

ส�านกงานประเทศไทย

อาคารธนภม ชน 23

1550 ถนนเพชรบรตดใหม

แขวงมกกะสน เขตราชเทว

กรงเทพฯ 10400

ประเทศไทย

ผรบผดชอบ

มารค ศกซาร ผอ�านวยการ

โทร: +66 (0) 26527178/9

โทรสาร: +66 (0) 26527180

อเมล: info@fes-thailand.org

www.fes-thailand.org

เอกสารออนไลน

http://www.fes.de/cgi-bin/gbv.cgi?id=10551&ty=pdf