E D İ TÖ R

Laurence L. Brunton, PhDProfessor of Pharmacology and Medicine

University of California San Diego School of Medicine

La Jolla, California

E D İ TÖ R YA R D I M C I L A R I

John S Lazo, PhDAllegheny Foundation Professor of Pharmacology

University of Pittsburgh School of Medicine

Pittsburgh Pennsylvania

Keith L. Parker, MD, PhDProfessor of Internal Medicine and Pharmacology

Wilson Distinguished Professor of Biomedical Research

Chief, Division of Endocrinology and Metabolism

University of Texas Southwestern Medical Center

Dallas, Texas

Ç E V İ R İ E D İ TÖ R Ü

Prof. Dr. Öner Süzerİstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı, İstanbul

osuzer@istanbul.edu.tr

www.onersuzer.com

Ç E V İ R İ E D İ TÖ R Ü N Ü N YA R D I M C I L A R I

Yrd. Doç. Dr. Demet Akınİstanbul Bilim Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Farmakoloji Anabilim Dalı

Esentepe, Şişli, İstanbul

Uzm. Dr. H. Asuman SüzerSiyami Ersek Kalp ve Damar Cerrahisi Merkezi

Anesteziyoloji ve Reanimasyon Bölümü

Haydarpaşa, Üsküdar, İstanbul

Uzm. Dr. Burçak Deniz Dedeoğluİstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı, İstanbul

G o o d m a n & G i l m a n

TEDAVİNİNFarmakolojik

Temeli

E D İ TÖ R L E R

Laurence L. BruntonJohn S. Lazo

Keith L. Parker

Ç E V İ R İ E D İ TÖ R Ü

Öner Süzer

NOBEL TIP KİTABEVLERİ

İ Ç İ N D E K İ L E R

Yazarlar / xiEditör Danışmanları / xviiÇevirenler / xviiEditörün Önsözü / xviiBirinci Baskının Önsözü / xviiÇeviri Editörünün Önsözü / xvii

B Ö LÜ M IGENEL PRENSİPLER 11. Farmakokinetik ve Farmakodinamik: İlaç Emilimi, Dağılımı, Etkisi ve

Eliminasyonunun Dinamiği / 1Yazan: Iain L. O. BuxtonÇeviren: Cihat Küçükhüseyin

2. Membran Taşıyıcıları ve İlaç Yanıtı / 41Yazanlar: Kathleen M. Giacomini ve Yuichi SugiyamaÇevirenler: Bülent Gümüşel, Hilmi Burak KANDİLCİ ve Demet Akın

3. İlaç Metabolizması / 71Yazanlar: Frank J. Gonzalez ve Robert H. TukeyÇeviren: Ayşe Gelal

4. Farmakogenetik / 93Yazanlar: Mary V. Relling ve Kathleen M. GiacominiÇeviren: Melih Önder Babaoğlu

5. İlaç Tedavisi Bilimi / 117Yazan: John A. OatesÇevirenler: Rezzan Gülhan Aker ve Demet Akın

B Ö LÜ M I ISİNAPS VE NÖROEFEKTÖR ARALIKLARDA ETKİ EDEN İLAÇLAR 1376. Nörotransmisyon: Otonom ve Somatik Sinir Sistemleri / 137

Yazanlar: Thomas C. Westfall ve David P. WestfallÇeviren: Mehmet Güngör

7. Muskarinik Reseptör Agonist ve Antagonistleri / 183Yazanlar: Joan Heller Brown ve Palmer TaylorÇeviren: Kansu Büyükafşar

8. Antikolinesterazlar / 201Yazan: Palmer TaylorÇeviren: Okan Yıllar

9. Sinir Kas Kavşağında Ve Otonom Gangliyonlarda Etki Eden İlaçlar / 217Yazan: Palmer TaylorÇeviren: Cihat Küçükhüseyin

10. Adrenerjik Agonist ve Antagonistler / 237Yazanlar: Thomas C. Westfall ve David P. WestfallÇeviren: Esra Sağlam

v

11. 5-Hidroksitriptamin (Serotonin): Reseptör Agonist ve Antagonistleri / 297Yazanlar: Elaine Sanders-Bush ve Steven E. MayerÇeviren: Demet Akın

B Ö LÜ M I I I

SANTRAL SİNİR SİSTEMİNE ETKİ EDEN İLAÇLAR 31712. Nörotransmisyon ve Santral Sinir Sistemi / 317

Yazan: Floyd E. BloomÇeviren: Sibel Göksel

13. Genel Anestetikler / 341Yazanlar: Alex S. Evers, C. Michael Crowder ve Jeffrey R. BalzerÇevirenler: Deniz Doğu ve Hatem Doğu

14. Lokal Anestetikler / 369Yazanlar: William A. Catterall ve Ken MackieÇeviren: H. Asuman Süzer

15. Terapötik Gazlar: Oksijen, Karbondioksit, Nitrik Oksit ve Helyum / 387Yazanlar: Brett A. Simon, Eric J. Moody ve Roger A. JohnsÇeviren: Sibel Özyazgan

16. Hipnotikler ve Sedatifler / 401Yazanlar: Dennis S. Charmey, S. John Mihic ve R. Adron HarrisÇeviren: Tijen Kaya

17. Depresyon ve Anksiyete Bozukluklarında İlaç Tedavisi / 429Yazan: Ross J. BaldessariniÇeviren: Aytül Önal

18. Psikoz ve Maninin Tedavisi / 461Yazanlar: Ross J. Baldessarini ve Frank I. TaraziÇeviren: Demet Akın

19. Epilepsinin Tedavisi / 501Yazan: James O. McNamaraÇeviren: Filiz Onat

20. Santral Sinir Sistemi Dejeneratif Bozukluklarının Tedavisi / 527Yazanlar: David G. Standaert ve Anne B. Young Çeviren: Hasan Raci Yananlı

21. Opioid Analjezikler / 547Yazanlar: Howard B. Gutstein ve Huda AkilÇevirenler: Pervin Bozkurt ve H. Asuman Süzer

22. Etanol / 591Yazanlar: Michael F. Fleming, S. John Mihic ve R. Adron HarrisÇeviren: M. Aydın Barlas

23. İlaç Bağımlılığı ve Kötüye Kullanımı / 607Yazanlar: Charles P. O’BrienÇeviren: Zafer Gören

B Ö LÜ M I V

OTAKOİDLER: İNFLAMASYONUN İLAÇLA TEDAVİSİ 62924. Histamin, Bradikinin ve Antagonistleri / 629

Yazanlar: Randal A. Skidgel ve Ervin G. ErdösÇeviren: Ece Genç

vi İçindekiler

25. Lipid Kökenli Otakoidler: Eikosanoidler ve Trombosit Aktive Edici Faktör / 653Yazanlar: Emer M. Smyth, Anne Burke ve Garret A. FitzGeraldÇeviren: Şule Gök

26. Analjezik-Antipiretik İlaçlar; Gut Tedavisi / 671Yazanlar: Anne Burke, Emer M. Smyth ve Garret A. FitzGeraldÇeviren: S. Vildan Şenses

27. Astım Tedavisi / 717Yazan: Bradley J. UndemÇeviren: Firuzan Yıldız Akar

B Ö LÜ M V

RENAL VE KARDİYOVASKÜLER FONKSİYONLARA ETKİLİ İLAÇLAR 73728. Diüretikler / 737

Yazan: Edwin K. JacksonÇeviren: M. Kemal Yıldırım

29. Vazopressin ve Böbreklerde Su Tutulumuna Etki Eden Diğer İlaçlar / 771Yazan: Edwin K. JacksonÇeviren: Levent Büyükuysal

30. Renin ve Anjiotensin / 789Yazan: Edwin K. JacksonÇeviren: Nejat Gacar

31. Miyokard İskemisi Tedavisi / 823Yazan: Thomas MichelÇeviren: Tuncay Demiryürek

32. Hipertansiyon Tedavisi / 845Yazan: Brian B. HoffmanÇevirenler: Zeynep Güneş Uslu ve Ali Yağız Üresin

33. Konjestif Kalp Yetmezliği Tedavisi / 869Yazanlar: Thomas P. Rocco ve James C. FangÇeviren: Ersin Yarış

34. Antiaritmik İlaçlar / 899Yazan: Dan M. RodenÇeviren: Mine Kadıoğlu Duman

35. Hiperkolesterolemi ve Dislipidemi Tedavisi / 933Yazanlar: Robert W. Mahley ve Thomas P. BersotÇeviren: Nuri Kalyoncu

B Ö LÜ M V I

GASTROİNTESTİNAL FONKSİYONLARA ETKİLİ İLAÇLAR 96736. Mide Asit Fazlalığı, Peptik Ülser ve Gastroösofagiel Reflü Tedavisi / 967

Yazanlar: Willemijntje A. Hoogerwerf ve Pankaj Jay PasrichaÇeviren: Sinan Çavun

37. Bağırsaklarda Motilite ve Sıvı Dengesine Etki Eden İlaçlar; Antiemetikler; Safra ve Pankreas Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar / 983Yazan: Pankaj Jay PasrichaÇeviren: Yusuf Ergün

38. İnflamatuar Bağırsak Hastalıklarının Tedavisi / 1009Yazanlar: Joseph H. Sellin ve Pankaj Jay PasrichaÇeviren: Mine Sibel Gürün

viiİçindekiler

B Ö LÜ M V I I

PARAZİTİK ENFEKSİYONLARIN KEMOTERAPİSİ 102139. Sıtma Tedavisi / 1021

Yazanlar: Theresa A. Shapiro ve Daniel E. GoldbergÇeviren: İlker Kelle

40. Amebiasis, Giardiasis, Trıchomoniasis, Trypanosomiasis, Leishmaniasis ve Diğer Protozoal Enfeksiyonların Tedavisi / 1049Yazanlar: Margaret A. Phillips ve Samuel L. Stanley, JrÇeviren: Aşkın Taş Hekimoğlu

41. Helmint Enfeksiyonlarının Tedavisi / 1073Yazanlar: Alex Loukas ve Peter J. HotezÇeviren: Aşkın Taş Hekimoğlu

B Ö LÜ M V I I I

MİKROBİYAL HASTALIKLARIN KEMOTERAPİSİ 109542. Antimikrobiyal Tedavinin Genel Prensipleri / 1095

Yazan: Henry F. ChambersÇeviren: Mehmet Melli

43. Sülfonamidler, Trimetoprim-Sülfometoksazol, Kinolonlar ve Üriner Sistem Enfeksiyonlarında Kullanılan İlaçlar / 1111Yazan: William A. Petri, Jr.Çevirenler: Ayşe Pınar Yamantürk Çelik ve Burçak Deniz Dedeoğlu

44. Penisilinler, Sefalosporinler ve Diğer Beta Laktam Antibiyotikler / 1127Yazan: William A. Petri, Jr.Çeviren: Meral Yıldızhan Erdinç

45. Aminoglikozitler / 1155Yazan: Henry F. ChambersÇeviren: Güner Ulak

46. Protein Sentez İnhibitörleri ve Çeşitli Antibakteriyel İlaçlar / 1173Yazan: Henry F. ChambersÇeviren: Coşkun Sılan

47. Tüberküloz, Mycobacterium Avium Complex ve Lepra Tedavisi / 1203Yazan: William A. Petri, Jr. Çeviren: Cenk Can

48. Antifungal İlaçlar / 1225Yazan: John E. BennettÇeviren: Mehtap Çınar

49. Antiviral İlaçlar / 1243Yazan: Frederick G. HaydenÇeviren: Özge Uzun

50. Antiretroviral İlaçlar ve Hıv Enfeksiyonunun Tedavisi / 1273Yazan: Charles FlexnerÇeviren: Ayşe Sürücü Erol

B Ö LÜ M I X

NEOPLASTİK HASTALIKLARIN KEMOTERAPİSİ 131551. Antineoplastik İlaçlar / 1315

Yazanlar: Bruce A. Chabner, Philip C. Amrein, Brian Druker, M. Dror Michaelson, Constantine S. Mitsiades, Paul E. Goss, David P. Ryan, Sumant Ramachandra, Paul G. Richardson, Jeffrey G. Supko ve Wyndham H. Wilson

Çevirenler: Burçak Deniz Dedeoğlu, Ersoy Öksüz ve Akın Köse

viii İçindekiler

B Ö LÜ M X

İMMÜNOMODÜLATÖRLER 140552. İmmünosupresifler, Tolerojenler ve İmmünostimülanlar / 1405

Yazanlar: Alan M. Krensky, Flavio Vincenti ve William M. BennettÇevirenler: Ayfer Altınok ve Hatem Doğu

B Ö LÜ M X I

KAN VE KAN YAPICI ORGANLARA ETKİ EDEN İLAÇLAR 143353. Hematopoietik İlaçlar: Büyüme Faktörleri, Mineraller ve Vitaminler / 1433

Yazanlar: Kenneth Kaushansky ve Thomas J. KippsÇeviren: Mehtap Özkur Kılınç

54. Kan Pıhtılaşması ve Antikoagülan, Trombolitik ve Antiagregan İlaçlar / 1467Yazanlar: Philip W. Majerus ve Douglas M. Tollefsen Çeviren: Tolga Reşat Aydos

B Ö LÜ M X I I

HORMONLAR VE HORMON ANTAGONİSTLERİ 148955. Hipofiz Hormonları ve Hipotalamik Salgılatıcı Faktörleri / 1489

Yazanlar: Keith L. Parker ve Bernard P. SchimmerÇeviren: Muradiye Nacak

56. Tiroid Hormonları ve Antitiroid İlaçlar / 1511Yazanlar: Alan H. Farwell ve Lewis E. BravermanÇeviren: Tijen Utkan

57. Östrojenler ve Progesteronlar / 1541Yazanlar: David S. Loose ve George M. StancelÇeviren: İhsan Bağcıvan

58. Androjenler / 1573Yazan: Peter J. SnyderÇeviren: Vahide Savcı

59. Adrenokortikotropik Hormon; Adrenokortikal Steroidler ve Sentetik Analogları; Adrenokortikal Hormonların Sentez ve Etkisinin İnhibitörleri / 1587Yazanlar: Bernard P. Schimmel ve Keith L. ParkerÇeviren: Zühal Keskil

60. İnsülin, Oral Hipoglisemik İlaçlar ve Endokrin Pankreasın Farmakolojisi / 1613Yazan: Stephen N. DavisÇeviren: A. Gökhan Akkan

61. Kemik Oluşumu ve Mineral Homeostazına Etki Eden İlaçlar / 1647Yazan: Peter A. FriedmanÇevirenler: Soner Sabırlı ve Ali Yağız Üresin

B Ö LÜ M X I I I

DERMATOLOJİ 167962. Dermatolojik Farmakoloji / 1679

Yazanlar: Lindy P. Fox, Hans F. Merk ve David R. BickersÇeviren: Oktay Taşkapan

ixİçindekiler

B Ö LÜ M X I V

OFTALMOLOJİ 170763. Göz Farmakolojisi / 1707

Yazanlar: Jeffrey D. Henderer ve Christopher J. RapuanonÇevirenler: Sibel Akyüz ve Tuğrul Akın

B Ö LÜ M X V

TOKSİKOLOJİ 173964. Toksikoloji İlkeleri ve Zehirlenme Tedavisi / 1739

Yazan: Curtis D. KlaassenÇeviren: Yeşim Tunçok

65. Ağır Metaller ve Ağır Metal Antagonistleri / 1753Yazan: Curtis D. KlaassenÇevirenler: Şule Kalkan ve Burak Cem Soner

EKLERI. Reçete Yazma Prensipleri ve Hasta Uyumu / 1777

Yazan: Iain L. O. BuxtonÇevirenler: Zinnet Eren ve Öner Süzer

II. Doz Rejimlerinin Tasarım ve Optimizasyonu; Farmakokinetik Veriler / 1787Yazanlar: Kenneth E. Thummel, Danny D. Shen, Nina Isoherranen ve Helen E. SmithÇeviren: Öner Süzer

İndeks / 1889Hazırlayan: Öner Süzer

x İçindekiler

Huda Akil, MDCo-Director, Mental Health Research Institute;University of MichiganAnn Arbor, Michigan

Philip C. Amrein, MDAssistant Professor of Medicine, Harvard Medical School;Physician, Massachusetts General HospitalBoston, Massachusetts

Ross J. Baldessarini, MDProfessor of Psychiatry (Neuroscience)Harvard Medical SchoolBoston, Massachusetts;Director, Neuropharmacology Laboratory & PsychopharmacologyProgram McLean Division of Massachusetts General HospitalBelmont, Massachusetts

Jeffrey R. Balser, MD, PhDAssociate Vice Chancellor for ResearchThe James Tayloe Gwathmey Professor of Anesthesiology and PharmacologyVanderbilt University Medical CenterNashville, Tennessee

William M. Bennett, MDMedical Director, Transplant ServicesLegacy Transplant ServicesPortland, Oregon

John E. Bennett, MDHead, Clinical Mycology SectionLaboratory of Clinical Infectious Diseases, NIAIDNational Institutes of HealthBethesda, Maryland

Thomas P. Bersot, MD, PhDProfessor of MedicineUniversity of California, San Francisco;Associate InvestigatorGladstone Institute of Cardiovascular DiseaseSan Francisco, California

David R. Bickers, MDCarl Truman Nelson Professor/ChairDepartment of DermatologyColumbia University Medical CenterNew York, New York

Floyd E. Bloom, MDProfessor EmeritusDepartment of NeuropharmacologyThe Scripps Research InstituteLa Jolla, California

Lewis E. Braverman, MDChief, Section of Endocrinology, Diabetes, and NutritionBoston Medical CenterProfessor of MedicineBoston University School of MedicineBoston Massachusetts

Joan Heller Brown, PhDChair and Professor of PharmacologyDepartment of PharmacologyUniversity of California, San DiegoLa Jolla, California

Anne Burke, MB, BCh, BAOAssistant Professor of MedicineHospital of the University of PennsylvaniaPhiladelphia, Pennsylvania

William A. Catterall, PhDProfessor and ChairDepartment of PharmacologyUniversity of WashingtonSeattle, Washington

Bruce A. Chabner, MDProfessor of Medicine, Harvard Medical SchoolClinical Director, Massachusetts General Hospital Cancer CenterBoston, Massachusetts

Henry F. Chambers, MDProfessor of Medicine, University of California, San FranciscoChief, Division of Infectious DiseasesSan Francisco General HospitalSan Francisco, California

Dennis S. Charney, MDDean of ResearchAnne and Joel Ehrenkranz ProfessorDepartments of Psychiatry, Neuroscience, and Pharmacology & Biological ChemistryMount Sinai School of MedicineNew York, New York

C. Michael Crowder, MD, PhDAssociate Professor of Anesthesiology and Molecular Biology/PharmacologyWashington University School of MedicineSt. Louis, Missouri

Stephen N. Davis, MDChief, Division of Diabetes, Endocrinology & Metabolism;Rudolph Kampmeier Professor of Medicine,Professor of Molecular Physiology & BiophysicsVanderbilt University Medical CenterNashville, Tennessee

Y A Z A R L A R

xi

Brian Druker, MDInvestigator, Howard Hughes Medical InstituteJELD-WEN Chair of Leukemia ResearchOregon Health & Science University Cancer InstitutePortland, Oregon

Ervin G. Erdos, MDProfessor of Pharmacology and AnesthesiologyUniversity of Illinois at Chicago College of MedicineChicago, Illinois

Alex S. Evers, MDHenry E. Mallinckrodt Professor and Head of AnesthesiologyProfessor of Internal Medicine and Molecular Biology and PharmacologyWashington University School of MedicineAnesthesiologist-in-ChiefBarnes-Jewish HospitalSt. Louis, Missouri

James C. Fang, MDMedical Director of Heart Transplantation and Circulatory AssistanceBrigham and Women’s HospitalAssociate Professor of MedicineHarvard Medical SchoolBoston, Massachusetts

Alan P. Farwell, MDAssociate Professor of MedicineDivision of EndocrinologyUniversity of Massachusetts Medical SchoolWorcester, Massachusetts

Garret A. FitzGerald, MDChair, Department of PharmacologyDirector, Institute for Translational Medicine and TherapeuticsUniversity of PennsylvaniaPhiladelphia, Pennsylvania

Michael F. Fleming, MD, MPHProfessor of Family MedicineUniversity of WisconsinMadison, Wisconsin

Charles Flexner, MDAssociate Professor of Medicine, Pharmacology and Molecular Sciences, and International HealthJohns Hopkins UniversityBaltimore, Maryland

Lindy P. Fox, MDInstructor in DermatologyDepartment of DermatologyYale University School of MedicineNew Haven, Connecticut

Peter A. Friedman, PhDProfessor of PharmacologyUniversity of Pittsburgh School of MedicinePittsburgh, Pennsylvania

Kathleen M. Giacomini, PhDProfessor and Chair, Department of Biopharmaceutical SciencesSchool of PharmacyUniversity of California, San FranciscoSan Francisco, California

Daniel E. Goldberg, MD, PhDProfessor of Medicine and Molecular MicrobiologyWashington University School of MedicineInvestigator, Howard Hughes Medical InstituteSt. Louis, Missouri

Frank J. Gonzalez, PhDChief, Laboratory of MetabolismCenter for Cancer ResearchNational Cancer InstituteBethesda, Maryland

Paul E. Goss, MD, PhD, FRCPC, FRCP (UK)Professor of Medicine, Harvard Medical School;Director of Breast Cancer Research, MGH Cancer Center;Co-Director of the Breast Cancer Disease Program, DF/HCC;Avon Foundation Senior ScholarBoston, Massachusetts

Howard B. Gutstein, MDAssociate Professor of Anesthesiology and Molecular GeneticsMD Anderson Cancer CenterHouston, Texas

R. Adron Harris, PhDDirector, Waggoner Center for Alcohol and Addiction ResearchUniversity of Texas, AustinAustin, Texas

Frederick G. Hayden, MDRichardson Professor of Clinical VirologyProfessor of Internal Medicine and PathologyUniversity of Virginia School of MedicineCharlottesville, Virginia

Jeffrey D. Henderer, MDAssistant Professor of OphthalmologyThomas Jefferson University School of Medicine andAssistant SurgeonWills Eye HospitalPhiladelphia, Pennsylvania

Brian B. Hoffman, MDProfessor of MedicineHarvard Medical School;Chief of MedicineVA Boston Health Care SystemBoston, Massachusetts

Willemijntje A. Hoogerwerf, MDAssistant Professor of MedicineUniversity of Texas Medical BranchGalveston, Texas

xii Yazarlar

Peter J. Hotez, MD, PhDProfessor and Chair, Department of Microbiology, Immunologyand Tropical MedicineThe George Washington UniversityWashington, DC

Nina Isoherranen, PhDActing Assistant ProfessorDepartment of PharmaceuticsUniversity of WashingtonSeattle, Washington

Edwin K. Jackson, PhDProfessor of PharmacologyAssociate Director, Center for Clinical PharmacologyUniversity of Pittsburgh School of MedicinePittsburgh, Pennsylvania

Roger A. Johns, MD, MHSProfessor of Anesthesiology & Critical Care MedicineJohns Hopkins University School of MedicineBaltimore, Maryland

Kenneth Kaushansky, MDHelen M. Ranney Professor and ChairDepartment of MedicineUniversity of California, San DiegoSan Diego, California

Thomas J. Kipps, MD, PhDProfessor of MedicineDeputy Director of Research, Moores Cancer CenterUniversity of California, San DiegoLa Jolla, California

Curtis D. Klaassen, PhDUniversity Distinguished Professor and ChairDepartment of Pharmacology, Toxicology & TherapeuticsUniversity of Kansas Medical CenterKansas City, Kansas

Alan M. Krensky, MDShelagh Galligan Professor of PediatricsChief, Division of Immunology and TransplantationBiologyAssociate Dean for Children’s HealthStanford University School of MedicineStanford, California

David S. Loose, PhDAssociate Professor & DirectorDepartment of Integrative Biology and PharmacologyUniversity of Texas - Houston Medical SchoolHouston, Texas

Alex Loukas, PhDSenior Research FellowQueensland Institute of Medical ResearchAustralia

Ken Mackie, MDProfessor of AnesthesiologyAdjunct Professor of Physiology & BiophysicsUniversity of WashingtonSeattle, Washington

Robert W. Mahley, MD, PhDPresident, The J. David Gladstone InstitutesDirector, Gladstone Institute of Cardiovascular DiseaseSenior Investigator, Gladstone Institute of Neurological DiseaseSan Francisco, California

Philip W. Majerus, MDProfessor of Medicine;Co-Chairman, Division of HematologyWashington University School of MedicineSt. Louis, Missouri

Steven E. Mayer, MDEmeritus Professor of PharmacologyUniversity of California, San DiegoLa Jolla, California

James O. McNamara, MDCarl R. Deane Professor and ChairDepartment of NeurobiologyProfessor of Medicine (Neurology)Director, Center for Translational NeuroscienceDuke University Medical CenterDurham, North Carolina

Hans F. Merk, MDProfessor of Dermatology & AllergologyUniversity Hospital - RWTH AachenAachen, Germany

M. Dror Michaelson, MDInstructor in MedicineHarvard Medical School;Physician, Massachusetts General HospitalBoston, Massachusetts

Thomas Michel, MD, PhDProfessor of Medicine, Harvard Medical SchoolChief of Cardiology, VA Boston Healthcare SystemSenior Physician, Brigham & Women’s HospitalBoston, Massachusetts

S. John Mihic, PhDAssociate ProfessorSection of Neurobiology and Waggoner Center for Alcohol & Addiction ResearchUniversity of Texas at AustinAustin, Texas

Constantine S. Mitsiades, MD, PhDInstructor in MedicineDepartment of Medical OncologyDana Farber Cancer InstituteDepartment of MedicineHarvard Medical SchoolBoston, Massachusetts

xiiiYazarlar

Eric J. Moody, MDAssociate ProfessorDepartment of Anesthesiology and Critical Care MedicineJohns Hopkins UniversityBaltimore, Maryland

John A. Oates, MDProfessor of Medicine and PharmacologyVanderbilt University School of MedicineNashville, Tennessee

Charles P. O’Brien, MD, PhDProfessor of PsychiatryUniversity of PennsylvaniaPhiladelphia, Pennsylvania

Keith L. Parker, MD, PhDProfessor of Internal Medicine & PharmacologyWilson Distinguished Professor of Biomedical ResearchChief, Division of Endocrinology & MetabolismUniversity of Texas Southwestern Medical CenterDallas, Texas

Pankaj Jay Pasricha, MDChief, Division of Gastroenterology and HepatologyBassel and Frances Blanton Distinguished Professor of Internal MedicineProfessor of Neuroscience & Cell Biology and Biomedical EngineeringUniversity of Texas Medical BranchGalveston, Texas

William A. Petri, Jr., MD, PhDWade Hampton Frost Professor of EpidemiologyProfessor of Medicine, Microbiology, and PathologyChief, Division of Infectious Diseases and International HealthUniversity of Virginia Health SystemCharlottesville, Virginia

Margaret A. Phillips, PhDProfessor of PharmacologyUniversity of Texas Southwestern Medical CenterDallas, Texas

Sumant Ramachandra, MD, PhDVice President, Global Development-OncologySchering-PloughKenilworth, New Jersey

Christopher J. Rapuano, MDCo-Director and Attending Surgeon, Cornea ServiceCo-Director, Refractive Surgery DepartmentWills Eye HospitalProfessor, Jefferson Medical College of Thomas Jefferson UniversityPhiladelphia, Pennsylvania

Mary V. Relling, PharmDChair, Pharmaceutical SciencesSt. Jude Children’s Research HospitalProfessor, University of Tennessee Colleges of Pharmacy and MedicineMemphis, Tennessee

Paul G. Richardson, MDClinical Director, Jerome Lipper Multiple Myeloma Center;Assistant Professor in Medicine, Harvard Medical SchoolBoston, Massachusetts

Thomas P. Rocco, MDDirector, Clinical CardiologyVA Boston Health Care System West Roxbury, MassachusettsAssistant Professor of Medicine Harvard Medical SchoolBoston, Massachusetts

Dan M. Roden, MD, CMDirector, Oates Institute for Experimental TherapeuticsWilliam Stokes Professor of Experimental TherapeuticsVanderbilt University Medical CenterNashville, Tennessee

David P. Ryan, MDClinical Director, Tucker Gosnell Center for Gastrointestinal CancersMassachusetts General HospitalAssistant Professor of Medicine, Harvard Medical SchoolBoston, Massachusetts

Elaine Sanders-Bush, PhDProfessor of Pharmacology and PsychiatryVanderbilt University School of MedicineNashville, Tennessee

Bernard P. Schimmer, PhDProfessor of Medical Research and PharmacologyBanting & Best Department of Medical ResearchUniversity of TorontoToronto, Ontario, Canada

Joseph H. Sellin, MDProfessor of MedicineDirector, C2CREATEInflammatory Bowel Disease Center Division of GastroenterologyUniversity of Texas Medical BranchGalveston, Texas

Theresa A. Shapiro, MD, PhDWellcome Professor and DirectorDivision of Clinical PharmacologyDepartments of Medicine and Pharmacology and Molecular SciencesJohns Hopkins University School of MedicineBaltimore, Maryland

Danny D. Shen, PhDProfessor & Chair, Department of PharmacyUniversity of WashingtonSeattle, Washington

Brett A. Simon, MD, PhDAssociate Professor of Anesthesiology/Critical Care Medicine and MedicineVice Chair for Faculty DevelopmentChief, Division of Adult AnesthesiaDepartment of Anesthesiology and Critical Care MedicineJohns Hopkins UniversityBaltimore, Maryland

xiv Yazarlar

Randal A. Skidgel, PhDProfessor of PharmacologyUniversity of Illinois at Chicago College of MedicineChicago, Illinois

Helen E. Smith, RPh, PhDClinical Pharmacist/Research AssociateUniversity of WashingtonSeattle, Washington

Emer M. Smyth, PhDResearch Assistant Professor of PharmacologyUniversity of PennsylvaniaPhiladelphia, Pennsylvania

Peter J. Snyder, MDProfessor of MedicineUniversity of PennsylvaniaPhiladelphia, Pennsylvania

George M. Stancel, PhDDean, Graduate School of Biomedical SciencesUniversity of Texas Health Science Center at Houston andM.D. Anderson Cancer CenterHouston, Texas

David G. Standaert, MD, PhDAssociate Professor of NeurologyMassachusetts General HospitalHarvard Medical SchoolBoston, Massachusetts

Samuel L. Stanley, Jr., MDProfessor of Medicine and Molecular MicrobiologyDirector, Midwest Regional Center of Excellence forBiodefense and Emerging Infectious Diseases ResearchWashington University School of MedicineSt. Louis, Missouri

Yuichi Sugiyama, PhDProfessor and ChairDepartment of Molecular PharmacokineticsGraduate School of Pharmaceutical SciencesUniversity of TokyoTokyo, Japan

Jeffrey G. Supko, PhDDirector, Clinical Pharmacology LaboratoryMassachusetts General Hospital Cancer CenterAssociate Professor of MedicineHarvard Medical SchoolBoston, Massachusetts

Frank I. Tarazi, PhD, MScAssociate Professor of Psychiatry and NeuroscienceHarvard Medical School;Director, Psychiatric Neuroscience LaboratoryMailman Research CenterMcLean Division of Massachusetts General HospitalBelmont, Massachusetts

Palmer Taylor, PhDSandra and Monroe Trout Professor of PharmacologyDean, Skaggs School of Pharmacy and Pharmaceutical SciencesAssociate Vice Chancellor, Health SciencesUniversity of California, San DiegoLa Jolla, California

Kenneth E. Thummel, MDProfessor of PharmaceuticsAssociate Dean for Research and New InitiativesUniversity of Washington, School of PharmacySeattle, Washington

Douglas M. Tollefsen, MD, PhDProfessor of MedicineWashington University Medical SchoolSt. Louis, Missouri

Robert H. Tukey, PhDProfessor of Chemistry & Biochemistry and PharmacologyUniversity of California, San DiegoLa Jolla, California

Bradley J. Undem, PhDProfessor of MedicineJohns Hopkins Asthma and Allergy CenterBaltimore, Maryland

Flavio Vincenti, MDProfessor of Clinical MedicineUniversity of California, San FranciscoSan Francisco, California

Thomas C. Westfall, PhDWilliam Beaumont Professor and ChairmanDepartment of Pharmacological and Physiological ScienceSaint Louis University School of MedicineSt. Louis, Missouri

David P. Westfall, PhDDean, College of ScienceUniversity of Nevada, Reno;Foundation Professor of PharmacologyUniversity of Nevada School of MedicineReno, Nevada

Wyndham H. Wilson, MD, PhDSenior Investigator and Chief, Lymphoma SectionExperimental Transplantation and Immunology BranchNational Cancer InstituteBethesda, Maryland

Anne B. Young, MD, PhDJulieanne Dorn Professor of NeurologyHarvard Medical SchoolCambridge, Massachusetts

xvYazarlar

Jeffrey R. Balser, MD, PhDVanderbilt University

Douglas Brown, MDVanderbilt University

John M. Carethers, MDUniversity of California, San Diego

William R. Crowley, PhDUniversity of Utah

Wolfgang Dillmann, MDUniversity of California, San Diego

Merrill J. Egorin, MDUniversity of Pittsburgh

Joshua Fierer, MDUniversity of California, San Diego

Michael B. Gorin, MD, PhDUniversity of Pittsburgh

Glen R. Hanson, PhD, DDSUniversity of Utah

Raymond Harris, MDVanderbilt University

J. Harold Helderman, MDVanderbilt University

Charles L. James, PharmDUniversity of California, San Diego

Matthew A. Movsesian, MDUniversity of Utah

Nelda Murri, PharmD, MBAUniversity of Washington

Paul Ragan, MDVanderbilt University

Sharon L. Reed, MDUniversity of California, San Diego

George M. Rodgers, MD, PhDUniversity of Utah

Douglas E. Rollins, MD, PhDUniversity of Utah

David M. Roth, PhD, MDUniversity of California, San Diego

Richard Shelton, MDVanderbilt University

Lawrence Steinman, MDStanford University

Stephen I. Wasserman, MDUniversity of California, San Diego

H. Steve White, PhDUniversity of Utah

Joseph L. Witztum, MDUniversity of California, San Diego

John J. Zone, MDUniversity of Utah

E D İ T Ö R Ü N D A N I Ş M A N L A R I

xvi

Rezzan Gülhan Aker, Doç. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İstanbul

Demet Akın, Yrd. Doç. Dr.İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi, Farmakoloji AbD,İstanbul

Tuğrul Akın, Uzm. Dr.Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Göz Hastalıkları Bölümü,İstanbul

A. Gökhan Akkan, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Sibel Akyüz, Dr.Alcon Laboratuarları, İstanbul’da çalışırken vefat etti

Ayfer Altınok, Uzm. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Tolga Reşat Aydos, Yrd. Doç. Dr.Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Kırıkkale

Melih Önder Babaoğlu, Doç. Dr.Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Ankara

İhsan Bağcıvan, Doç. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Sivas

M. Aydın Barlas, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Pervin Bozkurt, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anesteziyolojive Reanimasyon AbD, İstanbul

Kansu Büyükafşar, Prof. Dr.Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Mersin

Levent Büyükuysal, Prof. Dr.Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Bursa

Cenk Can, Doç. Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Sinan Çavun, Doç. Dr.Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Bursa

Ayşe Pınar Yamantürk Çelik, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

G. Mehtap Çınar, Doç. Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Burçak Deniz Dedeoğlu, Uzm. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

A. Tuncay Demiryürek, Prof. Dr.Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD,Gaziantep

Deniz Doğu, Uzm. Dr.Serbest Anestezi Uzmanı, İstanbul

Hatem Doğu, Uzm. Dr.Acıbadem Carusel Hastanesi Anesteziyoloji Bölümü, İstanbul

Mine Kadıoğlu Duman, Yrd. Doç. Dr.Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD,Trabzon

Meral Yıldızhan Erdinç, Prof. Dr.Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Diyarbakır

Zinnet Eren, Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Yusuf Ergün, Doç. Dr.Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Kahramanmaraş

Nejat Gacar, Prof. Dr.Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmit

Ç E V İ R E N L E R

xvii

Ayşe Gelal, Prof. Dr.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Ece Genç, Prof. Dr.Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İstanbul

Şule Gök, Prof. Dr.Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Manisa

Sibel Göksel, Prof. Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Zafer Gören, Doç. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İstanbul

Bülent Gümüşel, Prof. Dr.Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji AbD,Ankara

Mehmet Güngör, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Mine Sibel Gürün, Prof. Dr.Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Bursa

Aşkın Taş Hekimoğlu, Yrd. Doç. Dr.Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Diyarbakır

Şule Kalkan, Doç. Dr.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Nuri Kalyoncu, Prof. Dr.Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD,Trabzon

Hilmi Burak Kandilci, Uzm. Ecz.Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji AbD,Ankara

Tijen Kaya, Prof. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Sivas

İlker Kelle, Yrd. Doç. Dr.Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Diyarbakır

Zühal Keskil, Doç. Dr.Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Kırıkkale

Akın Köse, Uzm. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Cihat Küçükhüseyin, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Mehmet Melli, Prof. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji ve KlinikFarmakoloji AbD, Ankara

Muradiye Nacak, Doç. Dr.Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Mersin

Filiz Onat, Prof. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İstanbul

Ersoy Öksüz, Uzm. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Aytül Önal, Doç. Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Mehtap Özkur Kılınç, Doç. Dr.Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD,Gaziantep

Sibel Özyazgan, Doç. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Soner Sabırlı, Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Esra Sağlam, Yrd. Doç. Dr.Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İstanbul

Vahide Savcı, Prof. Dr.Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Bursa

xviii Çevirenler

xixÇevirenler

Coşkun Sılan, Yrd. Doç. Dr.Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp FakültesiFarmakoloji AbD, Çanakkale

Burak Cem Soner, Uzm. Dr.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Ayşe Sürücü Erol, Yrd. Doç. Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Asuman Süzer, Uzm. Dr.Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Merkezi,Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği, İstanbul

Öner Süzer, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

S. Vildan Şenses, Uzm. Dr.Argos İletişim, İstanbul

Oktay Taşkapan, Prof. Dr.Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Dermatoloji ve Alerji Bölümü,İstanbul

Yeşim Tunçok, Prof. Dr.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmir

Güner Ulak, Prof. Dr.Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmit

Tijen Utkan, Prof. Dr.Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmit

Özge Uzun, Doç. Dr.Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD,Düzce

Ali Yağız Üresin, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

Hasan Raci Yananlı, Uzm. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İstanbul

Ersin Yarış, Prof. Dr.Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD,Trabzon

M. Kemal Yıldırım, Doç. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, Sivas

Firuzan Yıldız Akar, Yrd. Doç. Dr.Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji AbD, İzmit

D. Okan Yıllar, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Farmakoloji veKlinik Farmakoloji AbD, İstanbul

D İ K K A TTıp sürekli değişen bir bilimdir. Yeni araştırmalar ve klinik deneyim-ler bilgilerimizi genişlettiği sürece, tedavilerde ve ilaç uygulamala-rında değişiklikler gereklidir. Bu kitabın yazarları, çevirmenleri veyayımcıları, sundukları bilgilerin tam ve yayın tarihinde genel olarakkabul gören standartlarla uyumlu olması için, güvenilir olduğu dü-şünülen kaynaklarla doğrulama çabası göstermişlerdir. Ancak, in-san kaynaklı hata olasılığı veya tıp bilimindeki değişiklikler nedeniy-le, yazarlar, çevirmenler, yayımcı ya da bu kitabın ortaya çıkmasın-da emeği geçen hiç kimse burada içerilen bilgilerin kusursuz veyatam olduğunu garantileyemez ve bu kitabın içerdiği bilgilerin kulla-nımı nedeniyle oluşabilecek herhangi bir hata veya ihmalin sorum-luluğunu üstlenmez. Okurların burada içerilen bilgileri başka kay-naklarla doğrulamaları tavsiye edilir. Örnek olarak ve özellikle oku-yucuların, bu kitapta içerilen bilgilerin doğru olduğuna emin olmakiçin, uygulamayı düşündükleri her ilacın paketi içinde bulunan ürünbilgilerini önerilen doz ve uygulama kontrendikasyonları açısındangözden geçirmeleri ve değişiklik olmadığını doğrulamaları tavsiyeedilir. Bu tavsiyeler özellikle yeni veya az kullanılan ilaçlar içinönemlidir. Bu kitaptaki ilaçların ticari adları, ABD’deki orijinal adla-rıyla BÜYÜK HARFLERLE yazılmıştır; bu adlar Türkiye’deki ticari adlar-dan farklılık gösterebilir.

Bu kitabın editörlüğünü üstlendiğimi öğrendikten son-ra, tecrübeli bir çalışma arkadaşım beni “Dikkat et. Kut-sal kitabı birazcık bile tahrif etme.” diye uyardı. “Good-man ve Gilman”ın “farmakolojinin kutsal kitabı” diyekazandığı itibarı, orijinal yazarları olan Alfred Gilmanve Louis Goodman’ın idealleri ve yapıtlarına bir övgü-dür. Onlar 1941’de bu kitaba bundan önceki on baskıboyunca rehberlik eden ilkeleri ortaya koydular ve on-ların editör yardımcıları da bu prensipleri kullanmayadevam ettiler: farmakoloji ile ilişkili tıp bilimleri arasın-daki bağıntıları kurmak, tıp ve temel biyomedikal bilimalanlarındaki en küçük ilerlemelerin ışığında ilaçlarınetkilerini ve kullanımlarını yeniden değerlendirmek,farmakodinamik uygulamaların tedavideki önemini be-lirlemek ve hem farmakoloji öğrencileri hem de klinis-yenler için yararlı bir kitap yaratmak.

İkinci baskıdan sonraki tüm baskılarda her konuyuo konunun üstadları yazdı, bu baskıda yeni olan birkaçkonu daha bulacaksınız. İlaç taşıyıcıları ve ilaç metabo-lizması üzerine konular ekleyerek temel prensiplerinüzerinde durduk; bu konuların içeriklerinde pek çokönemli ilaç etkileşimi ve ilaç yan etkisi konularındaaçıklamalar bulacaksınız. Biz aynı zamanda, tedavininbireyselleştirilmesini ve genetik yapımızın, ilaçlara ya-nıtımıza nasıl etkilerde bulunduğunu anlamaya yöne-lerek gelişen bir dal olan farmakogenetik alanında dabir konu ekledik. “İlaç Tedavisi Bilimi” başlıklı konu, far-makolojinin temel prensiplerinin hasta bireylerin bakı-mına nasıl uyarlanabileceğini tanımlamaktadır. Diğerkonuların pek çoğu büyük ölçüde yenilenmiştir; birka-çı azaltılmış veya kitaptan çıkartılmıştır.

Çok yazarlı bir farmakoloji kitabını toparlamak, ya-zarları ve editörleri birçok açıdan zorlar. Bir konuyu ya-zarken karşılaşılan belirgin olarak dayanılmaz ve anla-şılabilir çekicilikler arasında, her şeyi içerme isteği, ör-neğin G-proteini kenetli sinyalleri açıklarken, ClaudeBernard’dan şimdiye kadar tüm ilgili yazılardan alıntılaryaparak, bir kimsenin uzmanı olduğu alanın detaylı ta-rihçesini tanımlama eğilimi bulunur. Bu tehlikelerle bir-likte bilginin sürekli olarak ilerlemesi, kitabın boyutun-da oldukça büyük bir bir artış baskısı oluşturur. Bir pan-zehir olarak editör yardımcılarım ve ben tekrarları vekonu dışı metinleri ayıklamak için çalıştık. Yazarları, hız-

lı iletişim kurarak ve onlarla iletişimde e-posta rahatlı-ğından faydalanarak, orijinal yazarların ilkelerine yapı-şırken ve kitabın bilindiği şekliyle eksiksizliğini koru-mak amacıyla, daha açık olmaları, kısaltmaları ve yeni-den yazmaları için ağır baskı altında tuttuk. Konularınorganizasyonunu standardizasyon için çalıştık; böyleceöğrenciler her konuda kolayca olağan şekliyle fizyolojive temel farmakoloji bilgilerine ulaşırken klinisyen veuzmanlar tanınabilir başlıklar altında detayları bulacak-tır. Biz aynı zamanda, kavramların özetlerini ve büyükmiktarda bilgi sağlamak için tabloların ve şekillerin an-laşılabilirliğini geliştirmek için çalıştık. 11. baskı dahaönceki baskıdan biraz daha kısa olsa da, her kısmınınmükemmel olduğuna inanıyoruz.

Bu baskının hazırlığındaki katkıları için birçok kimseteşekkürü hak ediyor. Profesör Keith Parker (UT South-western) ve John Lazo (U. Pittsburgh), editör yardımcı-ları olarak oldukça büyük miktarda enerjilerini harcadı-lar ve deneyimlerini kullandılar. Profesör Nelda Murri(U. Washington) hassas bir eczacı gözüyle her konuyuokudu. Nashville’den iki romancı önemli rol aldı: LynneHutchison becerikli bir editör müdürü olarak yazarlar,editörler ve dizgi ofisi arasındaki aktiviteleri koordineetti ve ikinci kez olarak Chris Bell kaynakları kontrol et-ti ve ana metni birleştirdi. Her konu editörlere ek ola-rak bir uzman tarafından okundu, editörler olarak buuzmanlara teşekkür ederiz. Biz aynı zamanda, şüphe-siz olarak eski baskılarda bulunan bazı en iyi sözcükle-rini tanıyacak olan eski yazarlarımızı taktir ediyoruz.Oluşturduğumuz metni baskıya sunmaktaki çabalarıiçin McGraw-Hill’deki editörlerimiz olan Janet Foltin veJames Shanahan’a, tahminlerimizin ötesinde destekle-ri ve hoşgörüleri için eşlerimize minnettarız.

Son olarak, arkadaşım Alfred G. Gilman’a takdirimibildirmek istiyorum. Öğretmen, akıl hocası, araştırma-cı, bu kitabın birkaç baskısının editörü, Nobel ödülü sa-hibi, seçkin bir farmakoloji kürsüsü başkanı ve şimdibir tıp fakültesi dekanı olarak alanımızın her yönünüzenginleştirdi.

Laurence BruntonSAN DIEGO, CALIFORNIA

1 TEMMUZ 2005

E D İ T Ö R Ü N Ö N S Ö Z Ü

xxi

Bu kitabı yazmak için üç hedef kılavuzluk etti: farmako-loji ile ilişkili tıp bilimleri arasındaki bağıntıları kurmak,tıp ve temel biyomedikal bilim alanlarındaki en küçükilerlemelerin ışığında ilaçların etkilerini ve kullanımları-nı yeniden değerlendirmek, farmakodinamik uygula-maların tedavideki önemini belirlemek.

Her ne kadar farmakoloji kendi başına bir temel tıpbilimi olsa da, bir çok tıp disiplini ve aynı zamandapreklinik alandan konu ve teknikleri serbestçe ödünçalır ve onların içeriğine katılır. Bu nedenle, öğrencilereve klinisyenlere farmakolojinin düzgün sunulması için,tamamen farmakolojik olan bilginin, tıbbın tümüylebağıntısının kurulması gereklidir. Üstelik, yeni ilaçlarıntanımlanması kadar, iyi tanınan terapötik ajanların etki-lerinin ve kullanımlarının tıp bilimlerindeki son geliş-melerin ışığında yeniden yorumlanması da modern birfarmakoloji kaynak kitabının önemli bir işlevidir. Pekçok durumda bu yeni yorumlamalar, ilaçların etkileriiçin kabul edilen ancak modası geçmiş kavramlardanradikal ayrılıkları da gerektirir. Son olarak, kitabın tümüboyunca, kitabın adında da belirtildiği gibi kliniğeönem verilmiştir. Bu zorunludur, çünkü farmakoloji tıpfakültesi öğrencilerine, hastalıkların önlenmesi ve te-davisinde ilaçların etkileri ve kullanımları açısından öğ-retilmelidir. Öğrenci için, bilgisini tıp pratiğine uyarla-

yamadığı sürece farmakolojik veriler değersizdir. Bu ki-tap aynı zamanda hasta tedavi eden hekimler için deyazılmıştır ve onlar için tedavide son yeniliklere ulaş-ma, günlük pratiğinde kullandığı ilaçların akılcı kullanı-mı için gerekli temel ilkeleri edinme fırsatı tanır.

Kitapta kullanılan kaynakların seçimi kriterlerini debelirtmemiz gerekir. Metin içinde bulunan her bilgininkaynağının belirtilmesi besbelli ki akılcı değildir ve im-kansızdır. Öncelik bu nedenle derleme tarzındaki yazı-lara, yeni ilaçlar için literatüre ve tartışmalı alanlardaorijinal makalelere verilmiştir. Pek çok durumda sade-ce en son araştırmalara atıf yapılmıştır. Kaynakçanınserbestçe kullanımı cesaretlendirmek için, kaynaklaresas olarak İngilizce dilindeki mevcut literatürden se-çilmiştir.

Yazarlar, Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki pekçok meslektaşlarına cömert yardımları ve eleştirileriiçin büyük oranda borçludurlar. Özellikle ProfesörHenry Gray Barbour’a sürekli cesaret vermesi ve pahabiçilemez tavsiyeleri için çok minnettardırlar.

New Haven, Connecticut20 Kasım, 1940

Louis S. GoodmanAlfred Gilman

B İ R İ N C İ B A S K I N I N Ö N S Ö Z Ü

xxii

2006 yılı Nisan ayında bu kitabın çeviri editörü olmateklifini aldığım zaman önce bir süre düşündüm veolumlu yanıt verdim. Sonra da “işi gücü” bırakıp bütüngücümle bu işe yöneldim. Bu nedenle sürdürmekte ol-duğum birçok işi rölantiye almak ve aslında 2006 son-baharında çıkartmayı düşündüğüm kendime ait bir ki-tap projemi de ertelemek zorunda kaldım. Editör Prof.Brunton’un önsözünde de bulacağınız üzere bu iş sıra-dan bir süreç olmayacaktı. Ben de “Goodman ve Gil-man”ın saygınlığını hiçbir şekilde zedeleyemezdim. Ül-kemizdeki çeviri tıp kitaplarının birçoğunda görüldüğügibi tercüme kokan, orijinal bilginin tahrif edildiği, oku-yucunun önemli bir bilimsel eseri okuma keyfini kaçı-ran “kötü bir taklit” kitap da yaratamazdım. Öğrencile-rimden biri bana bu durumu şöyle ifade etmişti: “Buçevirileri yapanlar hiç yazdıklarını okumuyorlar mı?” Üs-telik daha önceki yazılarımda böyle kitaplar üzerineciddi eleştirilerde de bulunmuştum. Dahası kendi ken-dime çeviri kitap yapmama, kendi yolumda ilerlemekararı almıştım. Ancak bu karar teklifi kabul ettiğim ogüne kadar sürebildi, çünkü “Goodman ve Gilman”herhangi bir farmakoloji kitabı değildi, o “farmakoloji-nin kutsal kitabı” idi ve onu Türkçe’ye kazandırma fikribana çok çekici gelmişti.

Hekimlikte 23 yılı doldurdum, 20 yıldır farmakolojiy-le uğraşıyorum, 5 yıldır piyasada kendi farmakoloji ki-taplarım var ve bu nedenlerle kitabın oluşumu benimokuyucularımın ve farmakoloji topluluğunun gözünde-ki yerimi zedeleyecek hiçbir unsur içermemeliydi. Ori-jinal kitapla yakın zaman içinde Türkçe versiyonunuokuyuculara sunmayı da kendime başka bir amaç ola-rak edindim. Kitap Türkçe’ye ilk kez resmi olarak çevri-liyordu ve çeviri sürecinde daha da iyi fark ettiğim üze-re bu bilgilerin kendi dilimizde sunulmasında sayısızyarar vardı. Kitabın İngilizce’si pek çoğumuzun kolayca

anlayabileceği düzeyde değildi ve bu nedenle içeriğin-den ülkemizde yeterli düzeyde faydalanılamıyordu. Ki-tabı oluşturma sürecinde deneyimli bir akademisyenağabeyim bana “Bir kitabın çevirisinin iyi olması içinçevirenin bilgisinin en azından yazarın bilgisi kadar iyiolması gerekir.” dedi. Bu kitapta bu nedenle benim far-makolojik ve kitapta yer alan farmakoloji dışı bilgileri-min (Türkçe, kimya, temel tıp bilimleri, dahili tıp bilim-leri vs.) de okuyucularım tarafından sınanacak. Bu nok-taya varmamda tüm çevirenlerin ve daha sonrasındaçeviri editörü yardımcılığı görevini üstlenen meslek-daşlarımın inanılmaz katkıları oldu. Hepsi benim tekli-fimden sonra bu proje için birçok işlerinden ve değer-li zamanlarından fedakarlık ettiler. Hepsine bu kitabınortaya çıkmasında gösterdikleri çabaları için minnet-tarım. Ancak eğer varsa, kitaptaki bütün hataların so-rumluluğu bende, çünkü kitabın bütününde karşınızaçıkan metnin son şekline ben karar verdim.

Bu kitap bir farmakoloji kaynak kitabı olarak ünlen-mesine karşın aslında tedaviyi merkeze alan ve bu ne-denle okuyucu kitlesi sadece farmakologlarla sınırlı ol-mayan bir kitap. Hastalarını “tedavi” eden herhangi birklinisyen, uzmanlık alanı ne olursa olsun ya da istersepratisyen hekim olsun kitabı masa başında bulundur-makla sayısız yarar görecek. Zaman içinde bu hizmetindeğerinin okuyucular tarafından çok iyi anlaşılacağınave değerini bulacağına inanıyorum.

Son olarak başta Sn Ersal Bingöl ve Cenk Akay ol-mak üzere kitabı oluşturan tüm Nobel Tıp kitabevi çalı-şanlarına da tüm çabaları için teşekkür ederim. Onlarıntitiz çabaları olmasaydı kitap şu andaki kalitesine ulaşa-mayacaktı.

8 Eylül 2008, İstanbulProf. Dr. Öner Süzer

Ç E V İ R İ E D İ T Ö R Ü N Ü N Ö N S Ö Z Ü

xxiii