Egitim Bilimleri Ders Notu

8/6/2019 Egitim Bilimleri Ders Notu

1/53

ETM PSKOLOJS

Bireylerin geliim zelliklerini ve renme ilkelerini inceleyerek, eitim ortamlarn etkili bir biimdedzenlemeyi ve eitim retimi verimli biimde gerekletirmeyi ama edinen uygulamal bir bilim daldr.Davrann sebeplerini psikoloji incelerken, davrann deitirilmesi ile eitim (renme) ilgilenir.

Eitim Psikolojisinin Alt Dallar1- Geliim Psikolojisi 2- renme Psikolojisi 3- Rehberlik ve Danmanlk Psikolojisi

Psikoloji biliminin ilk kurucusu W. Wundt kabul edilir. lk psikoloji laboratuarn kurmutur.

Psikoloji Akmlar1- Yapsalclk (Wundt) :nsan davranlar kontroll koullarda gzlenmitir.Psikolojinin amac bilin elerini birletirmek ve zmektir.Bilinci zmek iin iebak yntemi kullanlmaktadr. (isel duygular-seziler)

2- Davranlk (Watson Pavlov Thorndike Skinner - J.Locke Guthrie)Yapsalcl yetersiz sayar.

Duygular gzlenemez. (iebak yntemini reddeder.)Psikoloji gzlenebilen ve llebilen davranlar zerinde alr.Davrann niin olduuna deil nasl olduuna nem verir.U T ilikisi zerinde durur.

3- Psiko analitik Yaklam( Freud Erikson )Davranlarn sebebi bilin d etkinlikler (biyolojik) dir.nsan cinsellik ve saldrganlk gdsnn etkisindedir. Tehlikelidir.Toplumda ho grlmeyen davranlar bilin dna itilir ama kaybolmaz.Kiiliin oluumunda (06 ya) anne baba tutumu nemlidir. (ocukluk)

Eriksona gre;Kiiliin oluumunda ve geliiminde biyolojik etmenlerle beraber sosyal evrede nemlidir.(Psiko-sosyal Geliim Kuram)Benlik geliimi dnemler halinde olur. Bu dnemlerde kriz anlar bulunur.Bireyin geliimi yaam boyu srer.

4- Bilisel Yaklam(Wertheimer Khler Kofka - Gestalt Ekol)Gestalt ekol bireye ve davranlara btnsel bakmtr.Davranlar zihinsel birer sretir. Bu sre ilgi, alg, dnme ve kavrama evreleridir.

5- Hmanist Yaklam(Maslow Rogers Kholberg)Psiko-analitikilere kar karak insann tehlikeli olmadn, iyilik zere var olduunu savunur.Davranlarn temelinde ihtiyalar (gdler) bulunur.Kendini gerekletirme varlabilecek son basamaktr.Alglama ve benlik kavram (tasarm) zerinde durulur.Eitim renci merkezli olmal, rencinin potansiyelini gerekletirmesine ve kiisel geliimine yardmcolmaldr.

6- Nro-biyolojik Yaklam(W. James Hebb)Davranlar beyin (sinir) sistemi ve beyin hcreleri arasndaki sinaps balarna gre ele almlardr.

Geliim bir sre iken, gelime bir rndr.

Byme fiziksel zelliklerdeki deiim (art) dir.Olgunlama vcut organlarnn kendilerinden beklenen fonksiyonlar yerine getirebilecek dzeye gelmesi iin,renme yaantlarndan bamsz olarak kaltmn etkisiyle getirdii biyolojik deimedir.Ya ve zek, sinir sistemi lsnn koordinasyonu ile ilgilenir.Olgunlama sonucu oluan davranlar renme rn saylmaz. (yrme)

"KPSS - Eitim Bilimleri - A Grubu retmenlik "Facebook sayfas- Sayfamza ulamak iin

Buraya TIKLAYINIZ
http://www.facebook.com/KPSS.egitim.bilimlri.ogretmenlikhttp://www.facebook.com/KPSS.egitim.bilimlri.ogretmenlik


2/53

Hazrbulunuluk: Olgunlamann yan sra nceki renmelerin, ilgilerin, tutumlarn, gdlenmilik dzeyinin, bir sonucudur. Organizmann bir davran yapabilecek geliim dzeyine gelmesi ve olumlu tutumsahibi olmas hazrbulunuluk dzeyinin temel gstergesidir. (Gdlenme dzeyine erimesi)Hazrbulunuluk olgunlamadan (olgunlamay da iine alan) daha geni bir kavramdr.

renme zerinde evresel uyarclarn en etkili olduu dnem kritik dnemdir.Bedensel bymenin ve zihinsel gelimenin en hzl olduu dnem doum ncesi dnemdir.Androjen Kiilik:Kar cinsin tepkilerini verebilme. Kadns ileri erkeklerinde yapmas.

Geliimi Etkileyen Faktrler1- Kaltm2- evre3- Zaman (Kritik Dnem) :ABD Iraka girdikten sonra ocuklar sava oyunlarna ilgi gstermeye baladlar.

Geliimin Boyutlar1- Bedensel Geliim 2- Zihinsel Geliim 3- Sosyal Geliim 4- Duygusal Geliim

Geliim lkeleri- Geliim, Kaltm ve evre etkileiminin bir rndr.- Geliim sreklidir ve belli aamalarda gerekleir.- Geliim nbetlee devam eder.- Geliim batan ayaa, iten da dorudur.- Geliim genelden zele dorudur.- Geliimde kritik dnemler vardr.- Geliim bir btndr.- Geliimde bireysel farkllklar vardr.

Geliimin Grevleri Modeli (Havighurst)Kritik dnemin neminden bahsetmitir. Birey geliimi dnemler halinde gerekleir.

Bebeklik Dnemi (02 ya)- Nefes alma gibi hayati faaliyetleri gerekletirme- Doumu takiben fiziksel evredeki deiikliklere uyum salama- Dk kontroln gerekletirme- Kat yiyecek yemeyi renme

lk ocukluk Dnemi (26 ya)- Konumay ve yrmeyi renme- El-gz uyumu- zbakm becerilerini (giyinme, yemek vb.) yerine getirme- Cinsiyet farkllklarn renme ve cinsel kimlik kazanmaya balama- Toplumsal kurallara dair yanl ve doru davran ayrt etme, toplumsal rolleri renme

Son ocukluk Dnemi (612 ya)- Okuma, yazma ve hesaplamay renme- Kiiler aras (yatlaryla) ilikileri gelitirme- Yetikinleri model alr, cinsiyet rol gelitirir - Kiisel bamszln kazanmaya balar.- Vicdan ve deer sistemi gelitirir.

Ergenlik Dnemi (1218 ya)- Bedenini kabullenme- Bir meslee doru ynelme

-

Yetikin kadn veya erkek sosyal roln edinmeGen Yetikinlik Dnemi (1825)- E seme ve bir ie balama- Vatandalk sorumluluklarn stlenme- Arkadalar ve sosyal gruplar bulma
http://www.facebook.com/KPSS.egitim.bilimlri.ogretmenlik


3/53

Geliim Alanlar1- Bedensel Geliim 2- Bilisel (Zihinsel) 3- Kiilik Geliimi 4- Ahlak Geliimi 5- Benlik Geliimi

Geliim- Dil Geliimi

BEDENSEL GELM0-3 Yalar

- Bedensel geliim doum ncesi dnemden sonra en hzl bu yalarda grlr.

- nce ba byr. Boy ve arlk hzla artar.- Psiko-motor ve sinir sistemi hzla geliir.3-7 Yalar

- Bedensel geliim yavalar.- Organlarn orants dzensizdir.- Komay, oynamay isterler.

7-12 yalar - Kzlarn bedeni erkeklere gre daha gelimitir.- El-gz uyumu salanr ve kk kaslar geliir.- 11-12 yalar aras erinlik dnemine girilir.

12-18 Yalar

- Cinsiyet salg bezleri aktiftir.- Kas ve iskelet geliimi hzlanr - Hzl fizyolojik deiimler olur.

BLSEL (ZHNSEL) GELMBireylerdeki dnme, akl yrtme, bellek ve kavrama sistemlerinde meydana gelen deimedir.Dnyay anlamay ve renmeyi salayan zihinsel faaliyetlerdeki geliimdir.

Piagete Gre Zihinsel GeliimZek; bilisel geliimin zerinde durduu ilk kavramdr.Zeky; evreye uyum yapabilme yetenei olarak tanmlamtr.

Zek KuramlarSpermann ki Etmen Kuram

Zek genel yetenek ve bu genel yetenee bal baka zel yeteneklerden oluur.

oklu Etmen Kuram (Thorndike)Zeky szckleri anlama, saylarla akl yrtme, kavrama, ilikileri grsel alglama gc olarak tanmlamtr.

Guilfordun Kp KuramZeky zihinsel ilemler, ierik ve rn olmak zere 3 boyutta inceler.

oklu Zek KuramZek szel, saysal, mziksel, sosyal, uzamsal, hareketsel, grsel, bireyler aras ve ie dnk alanlarda faaliyetyapabilme yeteneidir.

Duygusal Zek Kuram1- zbilin (Kendi duygularnn farknda olma)2- Duygular dare Edebilme (Sknt verici duygularla baa kma)3- Kendini Harekete Geirme (Kendini baarya gdleme)4- Empati (Bakalarnn duygularn anlama)

5-

likileri Yrtebilme (Temel sosyal beceriler sahip olma)Piagete Gre Bilisel Geliim eleriOlgulama: Fiziksel geliimin ardndan zihinsel geliim salanr. Okuma yazma iin belli yaa gelinmeli.Yaant (Deneyim) : Yaant zenginlii bilisel geliim iin nemlidir.Sosyal Etkileim: Kuaktan kuaa aktarlan bilgilerin de bilisel geliim de nemi vardr.


4/53

Dengeleme: Yeni bilginin oluturduu dengesizlik gerilim oluturur. Zihin dengeleme eilimindedir.rgtleme: Bilgi, olay ve sreleri tutarl hale getirmek iin birletirme eilimi vardr.

Piagete Gre Bilisel Geliimin Temel Kavramlarema: Bireyin evresindekileri tanmak iin zihninde oluturduu alg erevesidir.zmleme: Karlalan bilgiyi daha nce var olan bilisel yap iine alma srecidir.

Aslan gren ocuk bunu zihnindeki kpek emasna yerletirir ve bu kpek der.Uyumsama Uyma (Dzenleme-yerletirme) : Aslan kpek olarak zihnine yerletirmeye alan ocuk onu

daha iyi tanyarak bu aslandr der.Dengeleme: zmlemeden sonra uyumsama gerekleince dengeleme oluur.

Piagetin Bilisel Geliim Dnemleri Duyusal (sensori) motor dnem (02) :- Kendini d dnyadan ayrt eder.- lk deneme yanlmalarn yaar.- Nesne srekliliini kazanr. (9. aydan itibaren)- Dngsel tepki: Ayan arptnda yatak ses karr. ocuk bunu yapmaya devam eder.- Devresel tepki: Yapt espriye glndn grnce bktrana kadar tekrarlar.- Ertelenmi taklit: zerinden zaman gemesine ramen ocuun grd bir olay taklit etmesi.

- Alkanlk kazanma: nceleri babasnn ald bebei her grdnde sevinirken artk sevinmez.

lem ncesi Dnem:2 dnem olarak incelenir.

Sembolik (Kavram ncesi) Dnem (24) Sezgisel Dnem (47)

- Dil hzla geliir. Kendilerine has semboller gelitirirler.- Sembolik oyunlar oynar. Bo bardakta ay varm gibi ier.- Odaklama (Merkezleme): Nesne ya da olaylarn yalnzca bir zelliine odaklanrlar. Kardan karya

geerken bir nceki bakt taraf unutur. Dilimlenmi elma dilimlememiten daha fazladr.- Animizm: Cansz varlklara canl gibi davranr, onlarla konuur.- ocuklar hep bir azdan konuur birbirlerini dinlemezler.- Egosantrizm (Benmerkezci dnme ve konuma): Kendisini dnyann merkezinde dnr. Her olay

kendi gzyle deerlendirir ve herkesin de kendisi gibi dndn zanneder. Telefonda konuurkenkarsndakinin kendi grdklerini grdn dnerek Bak oyuncam krld. der. Eyalarnkimseyle paylamaz.

- zelden zele akl yrtme: Her sabah kahvaltda yumurta yiyen bir ocuk, yumurta yemedii bir gnkendini kahvalt yapmam sayar.

- Maddeleri yalnzca bir zelliine gre sralayabilir ve snflandrabilir. Verilen toplar sadecerenklerine gre snflandrmas istenebilir. (Tek ynl mantk yrtme)

- Olaylar tersine evirerek dnemezler. Srahiye boaltlan bir bardak suyun tekrar bardaa boaltldnda nceki seviyede olacan dnemezler.

- lk akl yrtme (tek ynl) faaliyetleri balar.- Korunum ilkesini henz kazanmamtr. Yeri deien nesnenin saysnn da deitiini dnr.

Somut lemler Dnemi (711):- Duyu organlarna bal olarak somut dnr.- Olaylar ve nesneler hakknda mantksal dnr. Saylar kullanmay ve kmeyi renir.- Objeleri birka zelliine gre sralayabilir ve snflandrabilir. (Birka ynl akl yrtme)- lemeleri tersine evirebilir.- Mantkl dnmeye balar. Somut nitelikli problemleri zebilir.

-

Benmerkezcilikten uzaklaarak sosyallemeye balar.- Korunum ilkesini kazanr.

Soyut (Formel) lemler Dnemi (1118):- Duyu organlarndan bamsz dnr.- Soyut kavram ve dnceler hakknda mantk gelitirebilir.


5/53

- Greceli dnmeye balar. Orijinal fikirler retir. (Fotorafa baknca kendisine gre sa ve solu bilir.)

- Akl yrtebilir. (Tmevarm, tmdengelim yollarn kullanr. Hipotez kurar ve test eder) Yetikin bireyler gibi davranr.

- deal, fikir, inan ve deer gelitirebilir.- Birletirici dnme: Birey deiken birka zellik ieren problemleri zebilir.- Ergen egosantrizm: Kendi dncelerinin tartmasz doru olduunu dnr. zlendiini ve takip

edildiini, kimseye yaranamadn zanneder.

-

Beynin cinsel salglar salglamas ile zihinsel yapsnda farkllklar meydana gelir.- Bedeni hzla byd iin sakarlk ve dikkatsizlik gzlenir.

PAGETN BLSEL (ZHNSEL) GELM AAMALARINA LKN LKELER - Zihinsel geliim yava ve aamaldr. (Hiyerarik) nceki yaantlar sonraki yaantlarn temelini

oluturur.- Her birey evreleri atlamadan izler. Geliimde bireysel farkllklar vardr.

PAGETN BLSEL (ZHNSEL) GELM KURAMINA GRE RETM LKELER- Okulun grevi sosyal evreye uyumu salamaktr.- Birey kendi abalaryla kendisini ynlendirmelidir.

- retim bireylerin geliim dzeylerine uygun olmaldr.- Birey renme srecinde aktif olmaldr.- Ezber zararldr. Birey rne ya da performansa gre deerlendirilir.

BRUNERN BLSEL (ZHNSEL) GELM DNEMLER1- Eylemsel Dnem (03)ocuk evreyi eylemlerle tanr. Nesnelere dokunur, srr, hareket ettirir. ocuk yaparak renir. Bilgieylemlerle temsil edilir. Kak yemek yedii, bisiklet bindii bir nesnedir.2- mgesel Dnem (36)Bilgi imgelerle elde edilir. Grsel bellek gelimitir. Alg nemlidir. ocuk grmedii olay ya da nesneyiresmedebilir. (uzamsal zek)3- Sembolik Dnem (6- )ocuk yaptklarn ve anladklarn sembollerle aklar. Dil, mantk, matematik, mzik alanlarnnsembollerini kullanr. Benzer nitelik ve zellik gsteren nesne ve objelerin sembolik karln (insan,hayvan, bitki) kullanr.

VYGOTSKYE GRE BLSEL (ZHNSEL) GELME ETKS OLAN FAKTRLER

Bilisel Geliimde ocuk-Yetikin Dil renme Nesne, materyalsosyal evrenin nemi likileri ve olaylarla somut

vardr. yaantlar

BLSEL (ZHNSEL) GELM YAKLAIMLARININ KARILATIRILMASI(Piaget)

Bilisel Geliim DevreKuram

(Bruner) (Vygotsky)Sosyal/Kltrel (evre) Bilisel

Kuram- renme srecinde ocuk

aktiftir. renme kendi bana gerekletirdii bir sretir.

- etkenler (alglama,dikkat, depolama)

renme srecindenemlidir.- Bilisel geliim biyolojik

ilkelerle aklanr.

- Bilisel geliim bilgi ileme srecinin vedepolama sisteminin geliimine baldr.

- renciyi harekete geiren en nemligd merak, baarl olma ve birliktealmaktr.

- Bilgilerin (uyaranlarn) anlaml yap

btnlne ulamasnda birey aktiftir.- Bilgiyi hzl retmenin yolu merakadrmek ve belirsizlik durumuoluturmaktr.

- renmenin sosyokltrelynn, yetikin ilikilerini, dili vesomut yaantlar vurgulamtr.- ocuk evresindeki bilgileriiselletirir ve evreden renir.- Bilisel geliim kendiliinden

deil eitli etmenlerle gerekleir.- D etmenlerin nemi zerindedurulur.


6/53

DL GELMDavran Yaklama Gre Dil

GeliimiSosyal renme Yaklamna

Gre Dil GeliimiBiyolojik (Psiko-Linguistik)Yaklama Gre Dil Geliimi

- Bebek kendisini istedii sonucagtrecek sesleri tekrar ederek dilirenir.- Dil geliimi taklit ve pekitirmeyoluyla olur.

- Bebek anne ve babann modelolmas ve onlarn pekitirmesi ilerenir.

- Dil geliimi biyolojik ve psikolojik temellere greincelenmitir.- Chomsky gre beynin belli blmleri yeterli olgunlua

eriince dil kazanlr.- nce cmle yaps kavranr, bunlar farkl yaplaradntrlerek yeni cmleler kurulur.- ocuklar isim, fiil, sfat srasnagre renir.

Dil Geliimini Etkileyen FaktrlerCinsiyet: Kzlar erkeklerden nce konuur, kelime hazneleri fazladr.evre: Tv, bilgisayar Ailenin sosyo-ekonomik durumurenen oyunlar Yetikinlerin tavr, slubu

Dil Geliiminin Aamalar1- Agulama Babldama Evresi (06 aylar):

htiyalarnn karlanmas iin bilinsizce sesler karr.2- Heceleme Evresi (612 aylar):

Konuma organlar olgunlamtr. Heceler. Ba-ba An-ne3- Tek Szck Evresi (1218 aylar):

Konumada kritik dnemdir. Tek kelimeyle ok ey anlatlr. (Morgem)Kedi deyince Kediyi kpek kovalad anlamna gelebilir.

4- Telegrafik Konuma (1824 aylar):ki kelimeyi birletirirken bala kullanmaz. Anne suBu dnemde kulland kelime says artar.

5- lk Gramer Sreci (2460 aylar):Kurall ve gramere uygun konuur. Dili hzla geliir.

Dil Geliiminde Farkl DzeylerMorgem (Tek szck ile konuma)Telegrafik KonumaKavram Geliimi: Benzer zellik tayan uyarclara sembol verme (insan, bitki)Ar Kurallatrma: Ktphanede susulmas gerektiini renince her yerde susar.Eksik Kurallatrma: Stn yalnzca yatarken iildiini sanmas.Alc Dil: Bir arkadann adn renince herkesin adn renmeye almas.

KLK GELM

Kiilik, bireyi bakalarndan ayran, doutan getirilen ve sonradan kazanlan zellikler btndr.Kiilii Oluturan zellikler: lgi, yetenek, duygu, gd, huy, sosyal-bilisel-fiziksel zellikler, deerler,inanlar, tutumlar.

Kiilik Kavramlar:Benlik: Bireyin kendini nasl algladdr.zgven: Bireyin kendine gven duymasdr.zsayg (Benlik saygs): Bireyin kendini sevmesi, olduu gibi kabullenmesidir.


7/53

PSKO-ANALTK KURAMINA GRE KLK GELM

1- Psiko-seksel (Psikanaliz) Geliim (Freud)2- Psiko-sosyal Geliim (Erikson)

1- Psiko-seksel (Psikanaliz) Geliim (Freud) Freudun grleri kuramsal ve uygulamaya dnk olarak iki ksmdr. Uygulamal ksm serbest arm yntemi ile psikolojik rahatszlklarn tedavi edilmesine yneliktir.

Kuramsal ksm ise insan davranlarnn altnda yatan dinamikleri anlamaya ve aklamaya yneliktir. Kuram 3 blmde incelenir.i. Bilin Snflamas (Toporafik Kiilik Kuram)

ii. Kiilik Yaps (Yapsal Kiilik Kuram )iii. Psiko-seksel Geliim Dnemleri

i. Bilin Snflamas (Toporafik Kiilik Kuram)Davranlarn temelinde bilin d dnceler ve materyaller bulunur.Bilin: Farknda olduumuz yaantlarn olduu yer.Bilinalt (Bilin tesi): Bilincinde olmadmz ama biraz dnnce bilince karabildiimiz yaantlarnolduu yer.

Bilind: Bilincin dnda olan ve zel tekniklerle bilince karlabilen yaantlarn bulunduu yerdir.Psikanaliz kiinin bilinci dndaki sorunlarn gn na kararak zmeye alr.ii. Kiilik Yaps (Yapsal Kiilik Kuram )

Kiilikteki id, ego ve speregonun etkileimi davranlar etkiler.d: Doutan gelen ve srekli doyurulmay bekleyen ilkel duygulardr.

Libido (cinsel enerji) ve saldrganlk idden kaynaklanr. Ruhsal enerji igdseldir ve bir an ncedoyurulmaldr.Ego: din kar konulmaz istekleri ile speregonun snrlayc tutumlar arasnda arabuluculuk yapar.

Akll, mantkl kiilik blmdr. Kiiliin karar organdr.Sperego: Anne-babadan renilmi toplumsal kurallar, gelenek grenekleri, vicdan ve ahlak kurallarn

ierir.

Freud, insan saldrgan ve cinsel drtleri denetim altna alnmas gereken olumsuz ve ykc bir varlk olarak tanmlamtr.Toplum basksndan uzak rahat davranan insann psikolojik sorunlarnn olmayacan savunur.Toplumu ve kltr davranlarn oluumunda etkisiz grd iin eletirilmektedir.Kiiliin belirlenmesinde 0-6 ya zerinde durur.ocuk yetitirmede anne-baba tutumunun nemine vurgu yapar.iii. Psiko-seksel Geliim Dnemleri

a. Oral Dnem (0-1)- Haz organ azdr.- Verilen bakm ocuun yetikinliinde bamllk ve gven dzeyini etkiler.- Fazla ya da az emzirilen ocuk baml ve gvensiz olur.- leriki yalarda trnak yeme, sigara, iki bamll gzlenir.b. Anal Dnem (1-3)- Haz kayna dklama organdr.- Tuvalet kontrol eitimi verilir.- Kat ve baskc eitim kiiliinde ykclk, kzgnlk, danklk meydana getirir.- leri yalarda grlen inatlk, cimrilik, eli aklk, retkenlik, ar dzenlilik, zerklik ve uyum bu

dnemde kazanlr.- ocuk kendini ve evreyi kontrol etmeyi renir. (Bamszlk duygusu, zerklik)c. Fallik Dnem (3-7)

-

Haz kayna cinsel organdr.- Sorular sklar.- Anne-babaya cinsel eilim yaar.

Oedipus Karmaas: Erkek ocuun anneye ilgi duymas ve bu yzden babay rakip grmesi.Elektra Karmaas: Kz ocuun babaya ilgi duymas.


8/53

d. Letans (Gizil) Dnem (7-11)- Gizlilik nemlidir.- Cinsel konulardan holanmazlar.- Kendini oyuna verir.- Ergenlik ncesi gei, bekleyi (durgunluk) dnemidir.e. Genital Dnem (11-18)- Cinsel geliim hzlanr.- Cinsel olgunluk geliir.

-

Kar cins ile arkadalk kurulur.Freudun Kuramna Gre Baz Bireysel Durumlar

1- Engelleme: Bireyin amacna ulamasnn engellenmesi. Verilen tepki saldrganlktr.2- atma: Birbirine ters den gdlerin rekabeti. nsan birbirine zt davranlara srkleyen ihtiyalar

karsnda meydana gelen huzursuzluk hali. Sinemaya m? Ktphaneye mi?a. Yanama Yanama atmas: Uyku mu? Yemek mi? b. Kanma Kanma atmas: Diyet mi? Ameliyat m?c. Yanama Kanma atmas: Pasta m? Diyet mi?

3- Savunma Mekanizmalar:a. Manta Brme (rasyonelletirme): Bor yiidin kamsdr.

b. Bastrma (bilinaltna itme): lm unutma. Ykl gelen faturann gnn geirme.c. Kart Tepki Gelitirme: Sevmediimiz birine seviyormuuz gibi davranma.d. Yanstma: Kendi kopya ektii halde Herkes kopya ekiyor. demek.e. zdeleme: irkin bir kz bunu telafi etmek iin nl birisi gibi giyinir.f. Yer (yn deitirme): Patrona kzan birisi evde hrsn karsndan karr.g. Yceltme: lkel duygularn meru alanlarda ifade eder. Saldrganlk eilimi olann dv

sporlarna gitmesi.h. Soyut Kavramlara Brme: stemedii yaantlar soyutlatrr. (lm)i. Hayal Dnyasna Kama: naat iisinin kendini pop star gibi grmesi. j. Telafi: Kii zayf olduu tarafn kuvvetli olduu alanlarda telafi eder. irkin bir erkek

kadnlarn beenisini kazanabilmek iin nl bir ressam olmaya alr.k. nkr

Baz Davran TarzlarDuyarlk Kazanma: Yeili koruyanlar Sigara ile savaanlarDuyarszlama: kiinin ayn uyarcya devaml maruz kalmas sonucu tepkisizlemesi. Acilde alan bir dr.Alkanlk Kazanma: Babasnn ald oyunca her grdnde ok sevinen ocuk bir sre sonra sevinmez.

PSKO-SOSYAL GELM YAKLAIMIKiiliin oluumunda biyolojik etkenlerle birlikte sosyal evrede nemlidir.Epigenetik lke: Benlik geliimi belirli zaman dilimleri ierisinde biyolojik temelli ve aamal olur.Geliim dnemler halinde olur. Kriz dnemleri atlatlr.Kiilik Geliimi Freudun iddia ettii gibi 0-6 ya arasnda deil yaam boyu devam eden bir sretir.

Psiko-sosyal Geliim Yaklamnn Aamalar:1- Temel Gvene Kar Gvensizlik

Anne ya da bakcnn tutumu ilerde gven ve sosyal ilikilerin geliimi asndan nemlidir.2- zerklie Kar Utan ve Kuku: Kendi kendini kontrol etme yetenei kazanr.3- Giriimcilie Kar Sululuk: (okul ncesi eitim dnemi) Merak artar. ocua ters cevap verilirse

sululuk duygusu oluur.4- alkanla Kar Aalk Duygusu (Baarya kar yetersizlik): (ilkretim dnemi)

Yaptklarndan tr evreden vg bekler.

Bakalar ile kyaslanmak olumsuz benlik geliimine neden olur.5- Kimlik Kazanmaya Kar Rol Karmaas (ergenlik dnemi)Egosantrizm hkimdir. Daima model ald kiiler vardr.

6- Yaknlk Kurmaya Kar Yalnz Kalma (Uzaklk): (lk yetikinlik dnemleri)7- retkenlie Kar Verimsizlik (Durgunluk): (orta yetikinlik dnemi)8- Ego Btnlne Kar Umutsuzluk (ileri yetikinlik dnemi)


9/53

Freud ve Eriksonun Yaklamlar0 1 3 6 11

Freud Oral Dnem Anal Dnem Fallik Dnem Gizil Dnem Genital DnemErikson Gvene kar

gvensizlik zerklie

(bamszla)kar utan ve

kuku

Girikenliekar sululuk

Baarya karaalk

Kimlik kazanmaya

kar rolkarmaas

Eriksonun Ergenlikte Kazanlabilecek 4 Kimlik Stats1- Baarl kimlik stats2- Erken (potekli) balanm kimlik stats (ocuk merkezli aile ilikisi)

Kimlikle ilgili kararlar anne-baba ya da dier insanlar verir.3- Moratoryum kimlik stats (Dengesiz aile ilikileri)

Kimlik bunalm yaar. Vurdumduymazdr. Amaszdr. Byle gelmi byle gider diye dnr.4- Kargaal (Dank) kimlik stats (Az etkileimli ve ynlendirmenin olduu aile ilikileri)

Bunalm yaanmaz, balanma olmaz. Bir kimlie balanmak istemez.

AHLAK GELMAhlak; toplum iinde benimsenen, uyulmas zorunlu olan davran ve kurallardr.

Piagetin Ahlak Geliim KuramAhlaki geliim, bilisel geliime paralel olarak evrede oluan sosyal etkileime gre gerekleir.

Ahlak Geliimi Evreleri1- Benmerkezcilik Dnemi (0-5)

Kendi grleri dndakilerin nemi yoktur. Kurallarn varlndan habersizdirler. Oyunlarda vearkada gruplarndaki kurallar tanrlar.

2- Dsal Kurallara Ballk Dnem (6-12)ocuk kurallarn deimezliine, kurallara uymayanlarnda cezalandrlmas gerektiine inanr.Otoriteye kaytsz uyar.Davrann nedenini dikkate almaz.Davranlarnn temelinde dle ulamak ya da cezadan kamak vardr.

3- zerklik Dnemi (12 ve st)Kurallarn insanlar tarafndan konduuna ve deiebileceine inanr.Davrann iyi ya da kt olmas altnda yatan niyete baldr.

Kholbergin Ahlak Geliim Kuram1- Gelenek ncesi Dzey Deerler (4-9)

Benmerkezci dnmeDa ballk Cezadan kama dle yaklamaGeri kalm lkelerin ocuklar bu dzeydedir.Dnemleri:a. taat ve Ceza Eilimi:

Benmerkezci dnmeOtoriteye mutlak uyum (Otorite boluunda yasa deler. Snftan retmen karsa kopya eker.)karcdr Kurallara inand iin deil, cezadan kamak iin uyar. (Cezadan ka, dle ko)Davrann sonucuna bakarak yargda bulunur.

b. Saf karc Eilim: (Arasal Ama)Sen bana bunu ver, bende istediini yapaym.

Benmerkezcidir.2- Geleneksel Dzey Deer (10-15)Bakalarnn dnce ve gereksinimleri dikkate alnr.Toplum deerleri benimsenir.Otorite kurallar iselletirilir ama sorgulanmaz.


10/53

Empatik dnce geliir.a. yi ocuk Eilimi Kiileraras Uyum:

Kendisinden beklenen roller dorultusunda davranr.Bakalarnn gr ve sosyal kabul nemlidir.evreden onay ve takdir bekler.Temel gd grup tarafndan kabul edilmektir.

b. Yasa ve Dzen EilimiTemel gd toplumsal dzeni korumaktr.

Kurallar varsa herkes uymaldr.3- Gelenek tesi Dzey Deerler

nsan haklar gzetilir.Kii, toplumu am, st dzey bir kiilie sahiptir.Toplumun az bir kesim bu dzeye ular.

a. Sosyal Anlamalara ve Yasalara Uyma Eilimi (Toplumsal Szleme)Yasalar toplum yararna ounluk tarafndan konmal ve deitirilebilmelidir.Kiisel haklar gzetilmeli ve kurallara uyulmaldr.

c. Evrensel Ahlak lkesiTm insanlar eittir.

nsan haklar ve evrensel deerler temel lttr.Hak, adalet, zgrlk kavramlar erevesinde doru ve yanl birey belirler.

BENLK (NSANCIL HMANSTK ) GELM- nsan znde iyidir ve daima merkezdedir.- Kendini gerekletirme eilimindedir.

Maslowun htiyalar HiyerarisiFiziksel htiya Gven Sevgi Sayg Kendini Gerekletirme

Rogers ve Benlik Kuram (Terpatik renme) Rogerse gre;

- birey ilgi, yetenek ve zelliklerine gre zgr ortamlarda eitilmelidir.- nsancl yaklam bireyi yalnzca dtan grlen belirtilerine gre deil i dnyasn da anlamak

gerekir. (Fenomonoloji)- Fenomen; kendini ve d dnyay kendine zg bir biimde alglamaktr.

Benlik Kavramnn Boyutlar1- Akademik 2- Sosyal3- Duygusal

a. zbilin: Kendini tanma b. Duygular idare edebilmec. Kendini gdleme (harekete geirme)d. Empatie. likileri yrtebilme

4- Bedensel

Benlik Kavramn Oluturan Kavramlarzben: yiye yneliktir.Benlik Tasarm: Kiinin kendini alglay biimi.


11/53

RENME PSKOLOJS

Eitim: Yaam sreci boyunca istendik ynde davran oluturma srecidir. Kopya ekme, argo konumaeitimin hatal yan rnleridir. (Formal nformal eitim )retim: Eitim faaliyetlerinin okullarda amal, planl ve programl yrtlmesidir.

retim kademeleri: Okulncesi, ilkretim, ortaretim, yksekretimDavran kurama gre renme; bireyin kendi yaants yoluyla davranlarnda meydana gelennispeten kalc izli davranlardr.Bilisel kurama gre renme;zihnin evrede olup bitenlere anlam verme srecidir.retme; renme srecinde klavuzluk yapma iidir.renme dorudan doruya gzlenemez. Gzleyebildiimiz kiinin performansdr.renme; bireyin evresiyle etkileimi sonucu dnce, duyu ve davranlarnda meydana gelendeimedir.Olgunlama renmenin n kouludur.Bireyin renmesini etkileyen i koullar;

Genel salk durumu, ilgi ve yetenek, n bilgiler, gdlenme, benlik tasarm, zek, tutum, beceriler,gven.Bireyin renmesini etkileyen d koullar;

retmen, eitim ara ve gereleri, pekitire, yazl dokmanlar, tv-internet-bilgisayar, arkadagrubu, retim yntemleri, DNT.

renmeyi Etkileyen Faktrler:1- renen ile ilgili faktrler:

Tre zg hazr olu, olgunlama, genel uyarlmlk hali ve kayg, gd, eski yaantlar, dikkat.2- renme yntemleri ile ilgili faktrler

Konunun yaps, zaman, geri bildirim, renci aktivitesi3- renme malzemesi ile ilgili faktrler

Algsal ayrt edilebilirlik, anlamsal arm, kavramsal gruplandrma

renen ile ilgili faktrler:1- Tre zg hazr olu: Papaan konuabilirken; gvercin konuamaz.2- Olgunlama: 4 yandaki ocuk okuma yazma renemezken, 7 yandaki renebilir.(ya ve zek)3- Genel uyarlmlk hali ve kayg: uyurken g.u.h dk, panik ierisinde iken g.u.h yksektir. G.u.h

ve kayg dzeyi orta derecede olmaldr.4- Gd: Organizmay harekete geiren g.5- Eski yaantlar (olumlu-olumsuz transfer)6- Dikkat:

faktrler: lgi htiya Kiilik zellikleriD faktrler: Uyarc bykl, iddeti, farkll, hareketlilii

renme Yntemi le lgili Faktrler1- Konunun yaps: nce konunun btn, ardndan konuyu paralara blerek ve sonra konunun tekrar btn olarak allmas.

2- renmeye ayrlan zaman: Aralkl alma Toplu alma3- Geri bildirim: Annda uygulanmaldr.4- renci aktivitesi: Yaparak yaayarak renme

renme Malzemesi le lgili Faktrler1- Algsal ayrt edilebilirlik: Alg gelen bir uyaran anlama, tanma ve zmleme srecidir. Siyah

nlkl olan mavi nlkller arasnda belli olur.2- Anlamsal arm: Bir kelimenin baka kelimeleri artrmas ile renme. Et, inek-piknik-

mangal3- Kavramsal gruplandrma: renilecek kavramlar gruplandrlarak renilir. Metal ve ametal olarak

yaplan gruplamalar gibi.


12/53

renme kuramlar :1- Davran renme Kuramlar

a. Klasik Koullanma (Pavlov) b. Bitiik Kuramlar ( Watson Guthrie )c. Ba Kuram ( Thorndike )d. Edimsel Koullanma ( Skinner )

2- Bilisel Arlkl Davran Kuramlara. aret renme ( Tolman ) b. Sosyal ( Gzlem Yoluyla ) renme ( Bandura )

3- Bilisel renme Kuramlara. Gestalt Kuram ( Wertheimer, Khler, Kofka ) b. Bilgi-lem Kuramc. Yaplandrmac Kuram ( Piaget, Vgotsky )

4- Hmanistik (Duyusal) renme Kuramlara. htiyalar Hiyerarisi ( Maslow ) b. Benlik Geliimi ( Rogers )c. Ahlak Geliimi ( Kholberg )

5- Beyin Temelli (Nro-fizyolojik) renme Kuram

a.

Hebb b. Yaplandrmac Kuram

DAVRANII RENME KURAMIJ. Locke Beyaz levhaBtn canllarn renmesi birbirine benzedii iin aratrmalarda hayvanlardan yola klmtr.U T ilikisi renmenin temelidir.renme ilkeleri: Pekitirme, tekrar, yaparak - yaayarak renme, gdlenme, aktif katlm, hedef davranlara dnklk.Kuramda Hedef Davran Belirleme, Eitim Durumlar, Gelitirme, lme ve Deerlendirme bir btnolarak kabul edilir.

Davran Yaklamn Balca renme YollarI. Klasik Koullanma

II. Edimsel ( Operant ) KoullanmaIII. Gzlem Yoluyla ( Sosyal ) renme

Klasik Koullanma ( Pavlov )Korku, kayg, sevgi, nefret (duyusal ve duygusal) ve basit davranlar klasik koullanma ile renilir.

Et ------- Salya Zil Zil + Et ----------- Salya Zil--------SalyaKoulsuz Koulsuz Ntr Koullu Koulsuz Koulsuz Koullu KoulluUyarc Tepki Uyarc Uyarc Uyarc Tepki Uyarc Tepki

Koullu Tepkilerin Ortadan Kalkmas in 3 Yntem Kullanlr.1- Snmeyi Bekleme2- Kar Koullama(Bastrma) : Havlayan bir kpekten korkmu ocua sakin bir kpek alarak

koullamak.3- Duyarszlatrma : Her gn ameliyata giren doktorun hastay et paras olarak grmesi.

Garcia etkisi: ocuun olumsuz durumu yaam boyunca her alana yanstmas durumudur.

Bitiik Kuramlar ( Watson Guthrie )U T bitiikliinin ve evrenin (uyarclarn) etkisi zerinde ( zellikle korku koullanmas ) durulmutur.Sistematik duyarszlatrma yntemi ile korkmama da renilebilir.Koullanmada pekitirmenin, etki ilkesinin ve haz duygusunun nemi vurgulanmtr.retmenin en nemli grevi retme evresini kontrol etmektir.renmeye yn veren en nemli etmen hazr olutur.


13/53

Kiilikler koullanma yolu ile kazanlr. ( Sulu, susuz, mzisyen, ressam ) Kt alkanlklarn giderilmesinde 3 yntem vardr.1- Eik ( Altrma ) Yntemi : Azar azar paralar verilerek peynire altrmak.2- Bktrma Yntemi : Yapmak istedii hareketi bkana kadar yapmak.3- Zt Tepki Yntemi : Kediden korkan ocuun, annesinin kucanda kedi grmesi.

Sigaray brakmak isteyen birinin sakz inemesi.

Ba Kuram ( Balamc Kuram arm Yoluyla renme ) (Thorndike )Zek kavram ve bireysel farkllklar zerinde durulmutur.

renmenin 3 temel kanunu vardr.1- Hazrbulunuluk Kanunu2- Tekrar Kanunu3- Etki Kanunu

Pekitirmenin, etki ilkesinin ve haz duygusunun nemi vurgulanmtr.renmede en nemli yntem deneme yanlma yntemidir.

Edimsel ( Operant - Vastal ) Koullanma ( Skinner )Skinner programl retimin kurucusudur.

Edimsel koullanma psiko-motor hedef ( davran ) alanlarnn retiminde kullanlr.retme iine balamadan nce hedeflerin belirlenmesi ok nemlidir.Davranlarn ok az klasik koullanma ile renilir.Genelleme : Dikdrtgeni gren ocuk kare olduunu syler.Geri bildirim : Dikdrtgen olduu renir.Ayrt etme : Kare ile dikdrtgenin farkn anlar ve grnce tanr.Bir davrann kazanlmasnda nce dsal gdler ( para, ikolata ) sonra isel gdler ( baar hazz,zgven ) kullanlr.

Olumlu pekitirme :Hoa giden uyarcnn ortama verilmesi.Olumsuz pekitirme :Hoa gitmeyen uyarcnn ( olumsuz pekitirecin ) ortamdan ekilmesi.

1. tip ceza :Hoa gitmeyen uyarcnn ( olumsuz pekitirecin ) ortama verilmesi.2. tip ceza :Hoa giden uyarcnn ortamdan ekilmesi.

PEKTRME TARFELERSrekli pekitirme : renilecek konu yeni ve karmak ise.Zaman aralkl pekitirme :

1- Sabit zaman aralkl : 3 gnde bir harlk vermek.2- Deiken zaman aralkl : Bazen 3 gn sonra bazen 5 gn sonra bazen 2 gn sonra harlk vermek.

Oranl pekitirme :1- Sabit oranl : 3 problem zene art verme.2- Deiken oranl : Bazen 3 problem zene bazen 5 problem zene art verme. (En etkili pekitirme)

Premack lkesi :Odan toplarsan bilgisayar oynayabilirsin.Simgesel ( Sembolik ) dlle pekitirme :Genelde renme gl ekenlerde ya da zihinsel zrllerineitiminde kullanlr. On problem zene ( on yldz alana ) not, puan, fi, boncuk, yldz, para,Pekitirme Kar pekitirme :ocua yapma diye tepki gsterirseniz, bu davrann pekitirecektir.Etki dzeyleri bakmndan pekitirme tarifeleri :Srekli < Sabit aralkl < Sabit oranl < Deiken aralkl < Deiken oranl

Davran Kuramn Temel KavramlarKademeli Yaklatrma ( Biimlendirme ekillendirme ) : Gvercin butonun olduu keye gelince butona baslr yiyecek verilir, butona gagasn uzattnda butona baslr ve yiyecek verilir, butona bastndayiyecei alr ve bundan byle acknca butona basar.Sistematik Duyarszlatrma : Biimlendirmenin klasik koullanmada kullanlm halidir. Kpekten korkanocua nce iinde kpek olan izgi film, sonra kpek resimleri gsterilir. Ardndan sevimli bir kpeklekarlatrlr.


14/53

Zincirleme : Aamal ilerin retiminde kullanlr. Her safhadan sonra davran pekitirilir.ay demleme.Batl nan : Krmz gmlekle girdii snav geen rencinin bunu gmlee balamas.Not: Her snava bu gmlekle girmesi edimsel koullanma.Olumlu transfer : Bisiklete binenin motosiklete kolay almas.Olumsuz transfer : ki parmak daktilo kullanan birisinin 10 parmak bilgisayar kullanmaya almasGizil ( rtk ) renme : (Gestalt) Farknda olmadan bir mziin szlerini ezberleme.Zamanlama : Pekitirecin davrann hemen ardndan verilmesi.Genelleme : ocuun grd her bastonluyu dedesi sanmas.Ayrt etme : ocuun bastonlu yallar arasndan dedesinin hangisi olduunu bilmesi.Kendini Gerekletiren Kehanet : Anlamyorum, nasl olsa bu dersten kalacam diye ders almayan birinin gerektende o dersten kalmas.

Davran Yaklamn retime UyarlanmasPrograml retim ( Skinner )

1- Pekitirilen davranlar renilir. Ancak snf ortamnda retim grupla yapldndan pekitireler yeterince kullanlamaz.

2- Programl retim rencilerin kendi hzlaryla ve bireysel olarak renmelerini salayan ve belirlimateryallerle yaplan bir uygulamadr.

Temel lkeleria. Kk admlar ilkesi : Bilgi kk birimlere blnr, basitten karmaa doru ve n koul

ilkelerine gre sralanr.b. Etkin katlm ilkesi : Her bilgi biriminden sonra renilen davrann gsterilmesi beklenir. Bunun

iin soru sorulur ve altrma kullanlr.c. Baar ilkesi : Doru davranlarn pekitirilmesi gerekir. Bunun iinde sorularn doru cevaplanmas

gerekir.d. Annda dzeltme ilkesi : Yaplan davran sonunda annda dnt verilir. ( Doru ise pekitire )e. Bireysel hz ilkesi : Bireysel farkllklardan dolay her renci kendi hzyla renir.f. Programl retimde Kademeli yaklatrma ( Alkanlklarn ve bilgilerin kazanlmas ), Sistematik

duyarszlatrma ( Korkularn yok edilmesi ), Zincirleme yntemleri kullanlr.BLSEL AIRLIKLI DAVRANII KURAMLAR

aret - Yer ( Beklenti ) renme (Tolman)renme, evreyi kefetme srecidir.Organizma aratrarak baz olaylarn, belirli baka olaylara yol atn veya bir iaretin organizmay, dier bir iarete gtrdn kefeder ve organizma bu ekilde amacna ular.renmeyi U T ilikisinden ziyade U U ilikisi olarak ele alr.24 : 00 (uyarc) olduunda uykumuzun (uyarc) gelmesi gibi.Davran renme kuram ile gestalt renme kuramn birletirmitir.renci renme srecinde amal, niyetli ve planl olarak renmeye katlr.Tolman renmeye ilikin rtk ve iaret (yer) renme kavramlarn gelitirmitir.rtk (gizil) renme : Bilinsiz edinilen renmelerdir.Yer (iaret) renme : Organizma amacna ulamak iin evre hakknda bilgi edinir. Amacna ulamak iinipularn ve ihtiya kaynaklarn kullanarak renir.

Sosyal ( Modelden Gzlem Yoluyla Taklit Ederek ) renme (Bandura)Bireyin davranlar sadece pekitirme yoluyla biimlendirilerek ya da zincirleme yoluyla deil, bilisel,davransal ve evre faktrlerinin karlkl etkileimiyle oluur.Sosyal renmenin temel kavramlar z yeterlilik ve z dzenlemedir.

Sosyal renme Srecinin Aamalar:Dikkat : Stats ve ekicilii yksek modellere dikkat edilir.Hatrlama : Gzlenen bilgi ve davran sembolletirilerek bellekte saklanr.Uygulama : Davran benzeyinceye kadar uygulama yaplr.


15/53

Gdleme ve Pekitirme : Pekitirilen davran devam ederken cezalandrlan davran sner.z yeterlilik : nsann karlaabilecei problem durumu ve ne derece zm getirebileceine ilikinkendine olan inanc. Kapasitesinin farknda olma.z dzenleme : nsann kendi davranlarn etkilemesi, kontrol etmesi ve ynlendirmesidir. Dsal pekitireten ok isel pekitire nemlidir. Tam renme ve ibirliki renme yntemleri kullanlarak zyeterlilik ve z dzenleme gelitirilir.

Sosyal renme Kuramnn Temel KavramlarDolayl pekitire : Snfta dllendirilen bir renci davran dierlerini de yreklendirecektir.Dolayl duygusallk : Annesinin fareden korkup koltua ktn gren ocuk ayn davran sergiler.Dolayl ceza : Trafik kazas yapan birini gren srcnn hz yapmamas.

Sosyal renme Kuramnn retim lkeleriBirey ocukken anne-babay, okul yllarnda retmenini, ergenlik yllarnda sanat ya da sporcular modelalr.Modelin davranlar olumlu sonular veriyorsa davran birey tarafndan taklit edilir.

Davran Kuramn Eitim Ortamnda Kullanlmas (retim lkeleri)

retim hedef (davran) belirlenerek yaplmaldr. retimin sonunda da hedef davranlara ne kadar ulald llmeli ve deerlendirilmelidir.retimde pekitirme, tekrar, yaparak-yaayarak renme, gdlenme nemlidir.renci aktiftir.Ceza yerine olumsuz pekitire kullanlmaldr.Davran kuramn gelitirdii retim modeli programl retimdir.Geribildirimin etkisinin en yksek olduu durum, rencinin kendine gveninin yksek, verdii cevabnyanl olduu durumlardr.

Davran Yaklamlar Bilisel YaklamlarU-T ba Zihinsel ve isel sreler

Davran renilir. Bilgi renilir.D pekitire pekitirerenci aktiftir. renci aktiftir.Laboratuar ortamnda deneyler yaplmtr. Doal evre alma alandr.

renme Kuramlar ve retim Modelleri (retim Stratejileri)Davran Kuramlar Bilisel Kuramlar -Programl retim - Bulu yoluyla renme (Bruner)

- Sunu yoluyla renme (Asubel)- Tam renme (Bloom)- oklu zek kuram (Gardner)- Aratrma ve inceleme yoluyla renme

(Problem zme J. Dewey)- birliine dayal renme (Vgotsky)- Temel renme ( Glaser)

Bilisel (Kognitif) renme Kuramlarrenme dorudan gzlenemeyen zihinsel bir sretir.renmede sonutan (gzlenen davrantan) ziyade sre zerinde durulur.renme bireyin evresinde olup bitene anlam verme srecidir.renmede isel sreler (alglama, kavrama, dnme, akl yrtme, problem zme) ile ilgilenir.

Gestalt Yaklamnsanlar grdklerini bir btn olarak alglar ve btn paralardan farkldr. Paralar btn hakknda fikir vermez.Pragnaz (Denge) Yasas :nsanlar nesneleri baz rgtleyici eilimlere gre alglar.


16/53

Yaknlk ve Benzerlik :Birbirine yakn ve benzer uyarclar birlikte alglanr.Tamamlama : Algda eksik olduunu dndmz paralar btnletirerek alglarz.Devamllk :Ayn ynde giden izgiler, paralar devaml (birbiri ile ilikili olarak) alglanr.Basitlik :Basit paralar daha kolay alglanr.Zemin Figr likisi :Snf zemin, retmenin sesi ekil (figr) dir.Algsal Deimezlik :Gemi ilerden kk gibi grnse de biz onu gerek boyutlar ile alglarz.Algda Seicilik :Birey birok uyarcdan ilgisini ekenleri alglar.

Alglanan uyarclarn belirlenmesindeki etkenler :1- Alglanan Uyaranla lgili zellikler : Uyarcnn deikenlii, tekrarlanmas, bykl, iddeti, ztl2- Alglayan Bireyle lgili Etkenler : Beklentiler, ilgiler, inanlar.

Gestalt Yaklamnda renme lkeleriGestalt yaklamnn kulland teknikler; kavrayarak renme, igrsel problem zme, retici dnmeteknikleridir.Beyin uyaranlar anlamlandrmakta, basitletirmekte, organize etmekte ve tamamlamaktadr.renilenler deiik durumlara transfer edilebilmektedir.

grsel ( retici ) dnme (Kohler)

Ezber yerine problemin doasn ve temel yapsn anlamay, eleri arasndaki ilikileri kefetmeyi vezm retmeyi salayarak edinilen kazanmlardr.

Gestalt Kuramnn renme Trleri :1- grsel (kavrayarak sezi yoluyla) renme :zme aniden ulalr. Deneme-yanlma nemli bir etkendir. Zek seviyesi yksek olanlar daha etkili kullanr. Problem zmede deneyimin yeri byktr grsel renmenin temel oluumlar : a. Tekrar etme : Pratik yapmab. Gdleme : dl iseldir.c. Anlama : Ezber yapmadan ilikileri renmed. Transfer : Bilgiyi yeni olaylar zerinde kullanma.

e. Unutma : pucu yetersizdir ya da bilgi deiiklie uramtr.2- Gizil (rtk) renme : a. Bilisel Harita : Yer, adres renme.b. Bilisel Senaryo : Yolculuk, ibadet vb. esnasnda yaplan davranlarn renilmi belli sras vardr.

Bilgiyi leme Kuram :nsan beyni bilgisayarn iletim sistemine benzetilmitir.

Duyusal Kayt : Kapasitesi snrszdr. Bilgiler 1-4 sn aras kalcdr. Ksa Sreli Bellek :Dnen alan bellektir.Kapasitesi snrldr.Yeni bilgiler ile uzun sreli bellekteki eski bilgiler karlatrlr.

Bilgiler 5-7-9luk birimler halinde 25 sn kadar kalcdr.Bilgi ksa sreli bellekten uzun sreli bellee rgtleme, anlamlandrma, tekrar ve kodlama yaplarak kaydedilir.Gerektiinde uzun sreli bellekten bilgi arlr.


17/53

Ksa sreli bellekten uzun sreli bellee 10 sn.de geer.Ksa sreli bellekte bilgiler iitsel ve grsel olarak depolanr. zellikle iitsel depolama daha baskndr.

Uzun Sreli Bellek :Kapasitesi snrszdr.Bilgiler emalar halinde srekli burada saklanr.yi rgtlenmi bilgi uzun srelidir.3 blmden oluur.

a. Anlamsal (Semantik) Bellek : Bilgiler anlaml olarak kalr. Konu alanlar, kavramlar, genellemeler,kurallar ve okul renmelerini depolar.

b. Ansal (Epizotik) Bellek : Hatralar depolanr.c. lemsel Bellek : Kurallarna uyarak dileke yazma, lokantada yemek sipariini nasl yapacamzhakkndaki sral bilgilerin depoland yer.

Alglama :Duyusal bilginin (uyarcnn) anlamlandrlmas ve yorumlanmas srecidir. Bireyin beklentilerinden etkilenir.

Bilgiyi Ksa Sreli Bellekten Uzun Sreli Bellee Kaydetme Yollar (renme Stratejileri)1- Tekrar

2-

Anlamlandrma : Yeni bilgi eski bilgi ile ilikilendirilir.3- rgtleme : Alverite alacaklarmz meyveler, sebzeler ve temizlik malzemeleri olarak gruplama.Telefon numarasn 226.56.73 eklinde ezberleme.

Tablo, matriks, kavram haritas, emalar kullanarak bilgi rgtlenir.Bilisel renme rnleri szel bilgiler, kavram renme, ilke renme ve problem zmeyi renmeolarak basitten karmaa doru gelien bir sre izler.

1- Szel Bilgileri renme : abuk unutulur.2- Kavram renme : lkeleri :

a. Somuttan soyuta b. Bilinenden bilinmeyec. Basitten karmaa

d. rnek zt rnek 3- lke (kural) renme :a. Problem belirleme b. Hipotez kurmac. Hipotez test edilir.d. lkeye ulalr.e. rnekler oaltlr ve pekitire verilir.

4- Problem zmeyi renme (J.Dewey) : Bilisel renmenin en st dzeyidir. Problem zme yaklamnn aamalar:- Problemin hissedilmesi (Farkna Varma)- Problemi tanmlama ve bilgi toplama- zm yollar retme (Hipotez gelitirme)- zm nerilerini test etme- Uygulama zerinde alma- Sonuca ulama ve problemi zme

Problem zme Yntemine likin eitli Yaklamlara. Deneme Yanlma Yoluyla Problem zme (Thorndike)Sonuca gtren davran pekitirilir, dierleri sner. n bilgilerin eksik olduu durumlarda kullanlr.b. Kavram Yoluyla Problem zme (Kohler)c. Hazr Modeller Yoluyla Problem zme Daha nceki zm yollarndan hareketle yeni problem zlr.

Bilisel renme Kuramlarnn retim lkeleri :Yeni renilenler nceki renilenlerin zerine eklenir.renme evrede olup bitenlere anlam verme srecidir.renme srecinde, uygulama olana da salanmaldr.


18/53

retmen rencilerin potansiyelini sonuna kadar kullanmada onlara rehberlik yapan bir klavuzdur.renmede retmen ve rencilerin karlkl etkileimi gerekir.

Gagne; bilgi ilem kuramna gre renme srecini retim srecine uyarlamtr.

HMANST (DUYUSAL-NSANCIL) RENME KURAMLARI (Maslow-Rogers-Kholberg)nsan merkeze alan (renci biriciktir) bir anlaytr. nsancl yaklam benlik kavramn, kendinigerekletirme ve fenomolojik (iebak) kavramlarn ierir.

Benlik Kavram (Bilinci)(Rogers)Kendimizle ilgili btn dncelerin, alglamalarn, duygularn ve deerlendirmelerin tmdr.Bireyin gerek benlii zben, ideal benlii ise benlik tasarmdr.Ayna teorisi : Birey kendini bakalar nasl grrse yle alglar.Gvenli snf ortamnn nitelikleri sayg, empati ve drstlktr.

Beyin Temelli (Nro-fizyolojik) renme Kuramlar(Hebb)renmeyi insan beynindeki hcreler (nronlar) arasndaki sinaps balarna gre aklayan ve renmesrecini beyin temelli olarak ele alr.

Beyin Temelli retimin lkeleri :nsan beyni anda birok ilevi yerine getirebilir.Beyin, kendisine ulaan her trl veriye anlam ykler.renmede duygular nemlidir.renmede beynin sol blm (matematiksel, mantksal, analitik, szel zellikler), sa blm ise (hayalci,sezgisel grsel zellikler) bir btn olarak alr.Bazen amaladmz konularn haricinde amalamadmz konular da reniriz.

Beyin Temelli renme Kuram ve Eitim likisiHebbe gre beyin, davranlarn savunduu gibi karmak bir telefon santraline benzemez. Uyarcya

otomatik tepki verilmez.Beynin kendine zg uyarclar alma, analiz etme, eskilerle karlatrma, anlamlandrma ve gerekli tepkiyiyeniden rgtleme, gelecekte kullanmak zere bilgiyi saklama gibi ilevleri vardr.Beyin kaltmla deil sonradan kazanlan yaantlarla bu ilevleri yerine getirir.Aratrma sonularna gre ocuktaki yaantsal snrllklarn bireyin bilisel ve algsal geliimini geri brakt belirlenmitir.Uyarc zenginlii nemlidir.Anne-baba ve retmenler uyarc bakmndan zengin evrede ocuun objelerle, olaylarla birbiriyle ilikili bir ekilde ve ska karlamasna, altrma ve denemeler yapmasna, ksaca dorudan yaant kazanmasnafrsatlar vermelidirler.Gestalt yaklamndaki tm ilkelerden yararlanlr.

3 bellek vardr.1- Duyusal bellek 2- Ksa sreli bellek 3- Uzun sreli bellek

Akl Yrtme (Beyin Temelli) renmerenmenin en salam, en gvenilir ve en yksek basamadr.renci bilgi edinirken pheci konumdadr.Akl yrtmenin bilimsel alma yollar tmevarm ve tmdengelimdir.

renme Kuramlar ve Davran (Hedef) AlanlarBilisel Davranlar Bilisel renme yaklamyla,Duyusal Davranlar Klasik Koullanmayla,Psiko-motor Davranlar Edimsel Koullanmayla renilir.


19/53

leriyi Destekleme :nceki bilgiler sonraki bilgileri renmeyi kolaylatrr ve hzlandrr.Toplama karma bilen rencinin arpma ve blmeyi kolay renmesi.Geriyi Destekleme :renilen bilgiler nceki bilgilerin daha etkili kullanlmasn salar.arpma ve blmeyi renen renci toplama ve karmay ncekine kyasla daha etkili kullanr.


20/53

PROGRAM GELTRME

Program : Hedeflere ulamak iin yaplan etkinliklerin dzenlendii sre.

Program eitleriEitim Program : Eitimin hedeflerine ulamak iin yaplacak etkinliklerin programlanmasdr.retim Program : Bir derste rencilerin ulaaca hedefleri, hedeflerin kapsad davranlar, davranlakazandrmak zere dzenlenecek eitim durumlarn ve davranlarn ne derece kazanldn ortaya

koyabilecek snama durumlarn kapsayan gelimeye ak ve ok ynl etkileim iinde olan eler btndr.

retim programnn kapsamas gereken 3 temel e vardr.- Hedefler - Eitim Durumlar - Deerlendirme

Mfredat : Bir dersin yalnzca nitelerinin ve konularnn belirlendii listedir.

Ders Program (plan) :Bir ders ierisindeki hedeflerin rencilere nasl kazandrlacana ilikinetkinliklerin dzenlendii planlardr.

rtk Program : Ders d etkinlikleri de ieren programdr. ( mze, huzurevi vb. yerlere ziyaretler)Eitim retim Programnn Balca Faydalar

- Eitimde verimlilii artrr.- Ayn kademelerde tm okullarda yaplan retim birbirine benzer - retmenlere rehberlik yapar.

Eitim retim Srecinin Aamalar1- Hedef Davran 2 - erik (Kapsam) 3 - Eitim Durumlar 4 Snama Durumlar- Uzak Hedefler - niteler - retim Stratejileri - lme ve De.- zel Hedefler - Konular - Yntem ve Teknikler - Davransal Hedefler - Ara Gere

- Zaman Sre- pucu renci Katlm

Eitim retim Programnn zellikleri1- Grevsel (levsel) olmaldr : Bilgi bireyin iine yaramaldr. (Yaama dnklk)2- ereve Program zellii : renme retme zelliklerinin konular, niteler ve genel balklar

eklinde belirlenmesi.3- Esnek olmaldr : retmen grev yapt yrenin zelliklerine gre dzenleme yapabilmelidir.4- Deimez ve Genel Olma zellii : Belli konular deitirilemez. ( 10 Kasm vb.)

PROGRAM GELTRMEretim programnn tm elerini (hedef davran, ierik, eitim durumlar, deerlendirme) daha etkili veyeterli hale getirme srecidir.

Program Gelitirmenin Temelleri1- Tarihi Temeller

- Gemite program ile ilgili yaplan almalar ve deneyimler - Gemiteki olumlu olumsuz (hata) uygulamalar - Program gelitirmenin tarihi geliimi ve yaklamlar

2- Toplumsal (sosyal) Temeller

- Program gelitirmede toplumun temel deerleri, yaps, kltrn etkisi- Toplumun gereksinimlerinin karlanmas

- Toplumsallama aralar ve eitim ilikisi- Toplumsal deimelerin ve yeniliklerin takibi

3- Felsefi Temeller- Her eitim programnn dayand bir felsefe olmaldr


21/53

- Eitim felsefesi eitimin hedeflerini sorgular ve tutarlln salar. Eitime ilikin btnuygulamalar ele alr ve retmenlere yol gsterir.

- Gemiteki ve gnmzdeki uygulamalar karlatrr ve gelecee ilikin tahminler yapar.4- Ekonomik Temeller

- Ekonomik kalknma ve gelimenin salanmas- Nitelikli insan gcnn yetitirilmesi, igc-istihdam dengesinin salanmas- Bte kaynaklarnn eitime aylmas

5- Psikolojik Temeller

- Program gelitirme srecinde eitim psikolojisinin bulgularndan ve renme kuramlarnnetkilerinden yararlanlmas

6- Bireysel Temeller- retim programnn en nemli temeli, bireysel temeldir.- Program gelitirmede rencinin ilgi, yetenek, renme stilleri ile gereksinimlerinin etkisi

nemlidir.- rencinin geliimsel zelliklerinin programa yn vermesi

7- Konu alan Temeli- Disiplin alanlarnn konulara ve nitelere gre dzenlenmesidir.

Program Gelitirme Srecini Etkileyen Eitim Felsefesi Akmlarretmen ve Konu Merkezli OlanlarDaimicilik - Akll bireyler, stn zekllar, elit ve sekin kiiler iyi eitilmelidir.- Bilgi deimez ve insan bu deimez bilgilere gre yetitirilmelidir.- retmen rencinin dnmesine yardmc olur. (Sokratik yntem kullanlr.)- Eitim salam karakterli ve doru insanlar yetitirmelidir.- Eitim; ocuu hayata hazrlar, evrensel ve entelektel olmaldr.- Evrensel nitelikli (edebi, tarihi, felsefi vb.) kitaplar okutulmaldr.- Eitim programndaki odak noktalar; klasik konular, edebi zmlemeler, sabit program.- Dayand felsefi temel Realizmdir.

Esasicilik - rencilerin zihinsel geliimi salanmaldr. (yetenekli kiileri eitmek)- Geleneksel retim yntemleri (soyut dnme ve ezber) kullanlr.- retim sk tutulmal ve eitim bir sretir.- retmede sk alma ve zorlama esastr.- retmen merkezlidir. (retmen alannda uzmandr)- Eitim srecinin zn konularn zmlenmesi oluturur. (Konu alan n planda)- renilecek konu alanlar vardr ve renci bunlar renmek zorundadr.- Eitim programndaki odak noktalar; temel beceriler (3R=Okuma,yazma,sayma) ve temel konular

(Anadil, fen, tarih)- Dayand felsefi temeller Realizm ve dealizmdir.

renci Merkezli Olanlarlerlemecilik

- st dzey zihinsel beceriler (uygulama, deerlendirme, problem zme) gelitirilir.- Eitim (okul) yaamla i ie olmaldr.- Bilgi deiir, eitim srekli deime ve gelime iinde olmaldr. (reformcu anlay)- Demokratik eitim ortam gelitirilir.- renciler yartrlmamal, ibirliine zendirilmelidirler. (sosyal yaam gelitirilir.)- retmenler problem zme ve bilimsel aratrmalarda yol gstericidir.- Eitim programndaki odak noktalar; hmanistik eitim, radikal eitim reformu

-

Dayand felsefi temeller Pragmatizm (yararclk) dir.Yeniden Kurmaclk (J. Dewey)

- lerlemecilik akmnn devam niteliindedir.


22/53

- Eitimin hedefi (amac) toplumda gerek demokrasiyi salamak ve toplumu bu ynde yenidendzenlemektir. Toplumu yeniden yaplandrmak ve gelitirmek, deiim ve sosyal reform iin eitimkullanmaktr.

- retmen deiim ve reformun temsilcisidir. rencilerin problemleri fark etmelerine yardmc olur.- Demokratik eitim ilkelerini uygulamak iin en dinamik kurum okuldur.- Eitim programndaki odak noktas; eitimde frsat eitliinin yeniden kavramsallamas.- Dayand felsefi temel Pragmatizm (yararclk) dir.

Eitim Program TasarmBir programn hangi elerden oluacan ve bu elerden hangisine arlk verileceini ortaya koyansretir. Genelde ierik esine arlk verilir.

PROGRAM GELTRME YAKLAIMLARI

1- Konu Alan Merkezli Yaklam- Evrensel deerleri ve dorular kapsayan konular uzmanlar tarafndan belirlenerek rencinin ya, snve geliim zelliklerine gre dzenlenir.- renme konular snflarn seviyesine gre hiyerarik bir sralamayla niteler ve konular eklinde bilinenden bilinmeyene, somuttan soyuta ve basitten karmaa doru dzenlenir.

- rencilerin ilgi, yetenek ve hazrbulunuluklar dikkate alnr.- Temel kaynak kitaptr. retim sunu yoluyla yaplr.- Dersler ve konular birbirinden bamszdr. (matematik, fizik, edebiyat gibi dersler bamszdr)- dealist felsefeye dayanr.- lkemizde en yaygn kullanlan yaklamdr.

a. Konu TasarmAkln kullanlmas ve iletilmesine bal olarak konular dzenlenir. Akl bilgiyi retir ve kullanr.

b. Disiplin TasarmAkademik disiplinler programa yn verir. Konularn belli alanlarda dzenlenmesi, ne ekildeverilecei ve bilgilerin nasl kullanlaca nemlidir.

c. Geni Alan YaklamBenzer zellik tayan bilgi, beceri ve duygular kapsayan konular ve alanlar bir araya getirilir. (Ayrrenme disiplinleri yerine tek renme disiplin anlay)Tarih, corafya, vatandalk gibi derslerin sosyal bilgiler dersi ad altnda birletirmek.

d. Sre TasarmTm konular iin ortak bir renme yolu belirlenir. Dnme stratejileri, problem zme, karar vermsreleri kullanlr. zellikle eletirici dnme nemlidir.

2- renen (renci) Merkezli (etkinlik merkezli) Yaklam- erik ve renme yaantlar ilgi, yetenek ve ihtiyalarna gre belirlenir. (renci merkezli)- Program esnektir. nceden yaplandrlmamtr.

3- Sorun Merkezli Yaklam- Yaam artlar ve toplumsal sorunlar zerinde durulur.- Programn dzenlenmesinde bireyin ve toplumun yaamndaki problem durumlar seilir.- Problem tanmlanarak problemin etkiledii tm bireyler etkinlie katlr.- Sorun zldnde program uygulamadan kaldrlr.

a. ekirdek Toplumun sorunlarn derslerin birletirilmesi ile zmeye alr. renciye toplumsal sorunlarzme yetenei kazandrlr.

b. Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmaclk Toplumun sosyal, siyasal ve ekonomik gelimeleri program dzenlemede nemlidir. Gelimelere gr

eitim yeniden dzenlenmelidir.c. Yaam artlarrenme, deien yaam artlarna bireyin uyum yeteneini gelitirmesidir.

4- Korelsyon Desen (liki Merkezli) (Disiplinler Aras)Yaklam- Toplu retim modeline (bir ders ya da etkinlik merkezde, dier ders ve etkinliklerde buna paralel

olarak dzenlenir.) uygulanr.


23/53

- lkretimde ocuun konular ve etkinlikleri birbirinden bamsz olarak para para renmesi gtKonular ve etkinlikler btnletirilerek daha etkili renilirler.

- lkretim 1.kademede uygulanan mihver ders (hayat bilgisi, sosyal bilgiler, fen bilgisi) merkezde veifade beceri dersleri (Trke, matematik, mzik, resim) mihver derslerin evresinde olacak ekildedir.

PROGRAM GELTRME MODELLER

ABDde Yaygn Olarak Kullanlan Program Modelleri1- Taba Modeli :Program gelitirmede tmevarm yaklamn kullanmtr.- htiyalar belirlenir - Amalar belirlenir ve snflandrlr - erik seilir ve dzenlenir - renme yaantlar seilir ve dzenlenir - Neyin nasl deerlendirilecei belirlenir - Program elerinin sras ve ilikileri kontrol edilir 2- Tyler Modeli :Birey, toplum ve konu alan nemli etkenlerdir.

a. Olas Genel Amalar - Eitim felsefesi

- renme psikolojisib. Amalarn Kesinletirilmesic. renme yaantlarnn salanmas, dzenlenmesi, ynlendirilmesid. renme yaantlarnn deerlendirilmesi

Avrupada Yaygn Olan Program Modelleri1- Rasyonel Planlama Modeli (Teknokratik Model)

- Taba ve Tyler yaklamna benzemektedir - Yeniden kurmaclk felsefi akmndan etkilenmitir.- Aamalar:Genel Amalar Amalar renme Durumlar Deerlendirme

2- Yeniliki Durumsal Model- Okul merkezlidir.- Hmanist akmdan etkilenmitir.- Aamalar:

Durum Amalar renme retme Program Program Deerlendirmezmlemesi Desenleme Uygulama

3- Sre Yaklam- retmenlerin yapt ders planlama srecinden hazrlanmtr.- lerlemecilik akmndan etkilenmitir.- Aamalar:erik renme Durumlar Genel Amalar Deerlendirme

PROGRAM GELTRME SRECNN PLANLANMASI

A- Program Gelitirme almalar Gruplar oluturulur.1. Grup: Program Karar ve Koordinasyon Grubu 2. Grup: Program Gelitirme alma Grubu 3. Grup: Program Danma yeleri Grubu

1. Grup: Program Karar ve Koordinasyon Grubu Grup yeleri:

-

Milli Eitim Bakanl Temsilcileri- Program Gelitirme Alan Uzman (niversite)- retmen rgtlerinin temsilcileri- Konu alan uzmanlar ve temsilcileri (okul ve niversiteden alan retmenleri, kamu kurum temsilcis

ii-iveren temsilcisi, meslek odas ve birlii temsilcisi)- Veli temsilcileri (Okul-Aile Birlii, Okul Koruma Dernei ve veli temsilcisi)


24/53

- renci temsilcisiGrevleri:

- Hangi alanlarda program gelitirme almalarnn yaplacana karar verilir.- lkede baat olan eitim felsefesinin bu programlara yanstlmasn salar.- Hazrlanan programlar kabul ya da deitirmede karar organdr.- Tm program gelitirme almalarnda koordinasyonu salar.

2. Grup: Program Gelitirme alma Grubu

Grup yeleri:- Program gelitirme uzman- Eitimde lme ve deerlendirme uzman - lgili konu-alan uzmanlar (niversite) - lgili konu-alan retmenleri

Grevleri:- Programn hazrlanmas, uygulanmas, deerlendirilmesi ve gelitirilmesi aamalarnda srekli grev

alr.

3. Grup: Program Danma yeleri GrubuGrup yeleri:

- Eitim felsefecisi, eitim psikolou, eitim sosyolou, eitim ekonomisti, eitim denetisi, eitimteknolou, okul yneticisi ve iletiim uzman.Grevi:Program alma grubuna danma yapacak uzmanlardan oluur.

B- Program Gelitirme alma PlanProgram gelitirme srecinde hangi ilemlerin ne zaman ve ne kadar srede gerekletirilebileceini belirleyerek bir zaman takvimi hazrlanr.1- htiya Saptama

Program gelitirme srecine ihtiya saptama almalaryla balanr. Toplu ve bireyin beklenti veihtiyalar ile konu alan ihtiyalarn aratrr.

2- Hedef Yazma3- Davranlar Yazma

Hedefler gzlenebilir ya da llebilir renci tepkileri olarak ifade edilir.4- erik Analizi Yapma

- Somuttan soyuta, basitten karmaa, bilinenden bilinmeyene- Dorusal programlama, sarmal programlama, modler programlama, piramitsel programlama,ekirdek programlama, proje merkezli programlama

5- Belirtke Tablosurenme konular ve hedef alanlar arasndaki ilikiyi kurma almalar

6- Eitim Durumlarn Hazrlamaretim stratejileri, yntem teknikler, zaman, sre, retim hizmetleri, ara- gere

7- zleme Testi ya da Performans Testi HazrlamaHer nite iin renme eksikliklerini belirlemek iin snama durumlar oluturma

8- Dzey Belirleme Testi HazrlamaBirka nite sonunda (ara snav) ya da dnem sonunda (ylsonu snav) renci renme ve baardzeyini belirlemek iin snama durular oluturma.

9- Program Deneme Dzeltme ve Sonular RaporlatrmaProgramn pilot okullarda bir yl sreyle uygulanmas, uygulama sonularna gre dzeltmelerinyaplmas

10- Program Uygulama

htiya Saptamada Kullanlan Balca TekniklerDelphi Teknii:Ortak ( ounluun) gr ve dnceleri belirlemek zere bireylerden yazl (mektup yda ak ulu sorulardan oluan anket) olarak alnan raporlarn deerlendirilmesine dayal bir tekniktir. Dahaok gelecekte nelerin, nasl olabilecei zerinde grlerin alnmas amacn tar. Bu srete ncelikleamalar belirlenir ve bunlarn gelecekteki durumlar zerinde allr. Bireylerin bamsz dnmesinisalar, ekonomiktir.


25/53

Progel (Dacum) Teknii:Mesleklerin beceri profilleri (mesleki yeterlilik) karlarak yeterlik alanlar belirlenir ve i analizi almalarna dayanr.

Gzlem Teknii:htiya konular doal ortamnda uygun teknikle gzlenir ve rapor alp deerlendirilir.Meslek Analizi Teknii: Meslek ilem basamaklarna gre analiz edilir ve gerekli davran dzeyleri

belirlenir.Testler, - Grme, - Grup toplantlar, - Kaynak Tarama : Literatr Tarama, Rapor inceleme

htiya Analizi Yaklamlar

Farklar Yaklam: Okul ve eitim ortam bireylerin ihtiyalarn karlamaya ynelik olmaldr. htiyarencide olmas gereken bilgi-tutum beceri ile bireyin sahip olduu bilgi-tutum beceri arasndaki farktr. Bfark bireylere kazandrlmas gereken zellikleri gsterir.Demokratik Yaklam: Toplumun ounluku demokratik yapsna uygun olarak insan gruplarnn beklentilerini karlamaya dayanr. Bu yaklamn temeli insan ilikileri ve halkla btnlemeye dayanr.Analitik Yaklam: Gelecekte ulalmak istenilen dzey ile mevcut durum arasndaki farka gre gelecek iinhedeflere ulalacak etkinlikleri belirlemeye dayanr. Bu yaklamda eletirel dnceye nem verilir.Betimsel Yaklam: Bilgi-tutum ve becerinin varl ve yokluu durumunda ortaya kacak ihtiya yaklamtemelini oluturur. rencilerin baarsz olmalarna neden olabilecek eksiklikler belirlenir ve giderilmeyeallr.

ETM RETM PROGRAMININ DENENMES ( UYGULANMASI ) Programn denenmesinde seilecek okullarn, retmenlerin ve rencilerin nitelikleri nemlidir. rencilerhazrbulunuluu uygun, retmenlerin deneyimli ve baarl, okullarn eitim-retime son derece uygunkoullara sahip olmas gerekmektedir.Uygulamada yaplacak ilemler:1- Uygulamann Planlanmas

Denemenin yaplaca yer ve zaman belirlenir, uygulamann n hazrl yaplr.2- Uygulama Okullarnn, Yneticilerin, retmen ve rencilerin Belirlenmesi

Tm corafi blgeleri uygun olarak temsil edecek okullarn belirlenmesi Yerleim blgelerinin uygun temsilini salamak (ehir-ile-ky) Fiziki ve teknik olanaklara sahip okullarn belirlenmesi Deneyimli yneticilerin, retmenlerin belirlenmesi Uygun rencilerin belirlenmesi

3- Programn TantmDenenecek programn ilgili birimlere ve kiiler tantmnn yaplmas4- Programn Uygulanmas ve Deerlendirilmesi

Program uygulanr Deerlendirme almalar iin bilgi toplanr (anket, grmeler, gzlemler ve test uygulama) Verilerin analizi ve deerlendirme yaplr.

PROGRAMIN DEERLENDRLMESProgram deerlendirme, gelitirilmi ve uygulanm bir programn etkili ve baarl olma dzeyini belirlemeiin, eldeki veriler dhilinde, eitli ltlerle karlatrlarak bir yargya ulama srecidir.

Program Deerlendirme almalarnn Amalar Programn hedeflerine ulama dzeyini belirleme Programn etkililiini belirleme Programdaki aksaklklarn nelerden kaynaklandn belirleme ve gerekli dzeltmeleri yapmak

PROGRAM DEERLENDRME YAKLAIMLARI Yetiek (program) Tasarsna Gre Yaplan Deerlendirme Baarya Gre Yaplan Deerlendirme

renmeye Gre Yaplan Deerlendirme Eriiye Gre Yaplan Deerlendirme:o retim srecinin banda rencilerin konu ile ilgili hedef davranlara sahip olma dzeyi (giri

davranlar) ile retim srecinin sonunda sahip olduklar hedef davran dzeyi arasndaki fark eriiyi gsterir.

o Programn hedeflerinin gerekletirilip gerekletirilemedii belirlenir.


26/53

rne Gre Yaplan Deerlendirme:En kapsaml deerlendirme yaklamdr. rencinin renmesrecinde ortaya koyduu rne (proje, maket, dev, performans) ve sahip olduu hedef-davrandzeyine gre deerlendirme yaplr.

Metfessel Michael Deerlendirme:Deerlendirme almalarnn btn taraflarnn katlmnnsalanmas ile hedeflerin kesinletirilip uygulanabilir hale getirilmesidir.

Hedefe Dayal Deerlendirme (Tyler):o Ulalamayan hedeflere niin ulalamadn belirlemek iin hedef ve renme yaantlar incelenio Hedef hizmet ettii gruba uygun mu?o

Elde edilen bulgularla hedef ya deitirilir ya da programdan karlr.RETMDE AMA HEDEF DAVRANI KAVRAMLARIAma: Eitim retim sreci sonunda ulalmas istenilen dzey ya da sonutur. (iyi insan)Hedef: retim faaliyetleri ile renciye kazandrlacak zellikler ya da niteliklerdir. (iletiim becerilerinesahip olma, (kullanlan eitli ifadeler: bilgisi, becerisi, gc, yetenei, kavrayabilme, farknda olma vs. )Davran: retim hedeflerinin gzlenebilir ve llebilir renci tepkileridir. (Dilerini fralama)

Hedeflerin Davranlara Dntrlme Nedenleri lme ve Deerlendirmeyi Yapmak (lmeye klavuzluk yapmak): Eitim Durumlarn Belirlemek (retimi ynlendirmek): Uygulanacak retim stratejilerini belirleme retim Programnn Etkisini Artrmak: Standartlamay Salamak: (lke genelinde) renciye Nasl reneceine likin Bilgiler Vermek

Hedef-Davran Belirleme lkeleri- renci yaantsna dnklk - Ak seiklik: Anlalr ifadeler kullanlmal- Genellik ve snrllk: kazandrlacak zelliklerin genel erevesi baka zellikler kartrlmayaca

ekilde belirlenmelidir - Konu alan ile iliiklik: Hedefler ilgili olduklar konu alann temsil edecek ve kapsayaca

ilikilendirmelere sahip olarak belirlenmelidir.

RETMN HEDEFLERNN DKEY VE YATAY BOYUTLARIDikey Boyut

1- Uzak Hedefler: lkenin politik felsefesi. deal insan tipi. Anayasa ve yasalarda belirtilmitir.2- Genel Hedefler: Milli eitimin genel amalar, farkl tr ve kademedeki okullarn hedefleri3- zel Hedefler: Bir ders ya da konu dzeyinde renciye kazandrlmas gereken zelliklerdir.

Yatay boyutlar ierir.Yatay Boyut ( Bloom Taksonomisi )

1- Bilisel ( Kognitif) Hedefler:a. Bilme Hatrlamab. Kavramac. Uygulamad. Analize. Sentezf. Deerlendirme

2- Duyusal ( Efektif) Hedefler:a. Almab. Tepkide Bulunmac. Deer Vermed. rgtlemee. Kiilik Haline Getirme (Niteleme)

3-

Psiko-motor ( Devinimsel ) Hedefler:a. Uyarlma ( Alglama )b. Klavuzluk Yapmac. Beceri Haline Getirmed. rnt ( Duruma Uydurma )e. retme


27/53

HEDEF ALANLARI VE RNEKLER

Bilisel ( Kognitif ) Hedef Alanlar

Dzeyi Gstergeleri rnekler

1- BLME - HATIRLAMA- Kavram bilgisi

- Olgu bilgisi- Ara gere bilgisi- Sralama bilgisi- Snflama bilgisi- Yntem bilgisi

- Hatrlama

- Tanma

- Vcudumuzu tanyalm nitesinde geen kavram bilgisi

- Maddenin eitlerini snflama- Trkede yazm kurallar bilgisi- Trkiyenin komu lkeleri bilgisi

2- KAVRAMA- evirme- Yorumlama- teleme

- nem aklama- Neden-sonu aklama- liki kurma- Ana fikri bulma- zetleme- evirme- Yorumlama- Tahmin etme (yordama)- Baka forma evirme

- Okuduu parann ana fikrini karabilme- Okuduu bir paraya balk bulma- Bir metni yorumlayabilme, zetleyebilme- Benzerlik ve farkllklar aklayabilme- Verilen grafikten anlam karabilme- Tarih dersinde haritay okuyabilme- Bir kavrama rnek verebilme- Dil bilgisi kurallarn kavrayabilme

3- UYGULAMArenileni karlatilk durumda uygulama

- Uygulayabilme- Gsterme- Deneme- Kullanma- izme

- likilerinde demokratik ilkeleri kullanabilme- Verilen bir problemi forml kullanarak zme- Kurallarna uygun cmleler yazma- Fen bilgisi dersinde deney yapabilme- Yn bulma bilgisini harita zerinde kullanabilme

4- ANALZ - elerine ayrma- likileri belirleme- emalatrma- nceleme- Alt blmlere ayrma

- Okuma parasn blmlere ayrabilme- Okuma parasn, tarih, yer, zaman ve olay olarak

inceleyebilme- Kimya dersinde maddelerin bileenleri arasndaki

ilikiyi saptayabilme- Osmanl devletini dnemlerine gre inceleyebilme

5- SENTEZzgn ve yeni bir rn

ortaya koyabilme

- Orijinallik - zgn btn oluturma- Yaplandrma- retme- neride bulunma- Derleme

- Kurallarna uygun kompozisyon yazabilme- zgn bir yk, iir yazabilme- Enflasyonu drebilmek iin neride bulunma

6- DEERLENDRMEBir rnn bir ltle

karlatrma

- Yargda bulunma- Karar verme

- Deerlendirme- Takdir etme- Eletirme- Karlatrma

- Atatrk ilkelerini evrensel olarak deerlendirebilme

- Bir metnin eletirisini yapabilme- Belli ltlere gre insanlar ve davranlardeerlendirebilme


28/53

Duyusal ( Efektif ) Hedef AlanlarDzeyi Gstergeleri rnekler

1- ALMA - Farknda olma- Almaya ak olma- Seici Dikkat

- Derste dikkatini konuya yneltme- Bir mzedeki eserlere dikkatle bakma- retmenini dinlemeye isteklilik - lgi alanna uygun kitab semede dikkatli olu

2- TEPKDE BULUNMA - Uysallk - stekli olma

- Derste soru sormaya ve cevaplamaya istekli olma- Snfn kurallarna uyma- Trke dersinde konu ile ilgili tartmaya katlma- Tiyatro aktivitelerinde grev almaya hazrolu

3- DEER VERME - Kabullenme- Adanma- Takdir etme

- Bilimin roln takdir etme- Snf kurallarna uymaya nem verme- Ders aralarn korumay takdir edi

4- RGTLEME - Deeri kavramsallatrma- Deerle rgtlenmilik

- Snf kurallarna uymada kararllk - Bir bilim dergisine abone olma

5- KLK HALNEGETRME

- Nitelenmilik - Olu

- Atatrk kiilie sahip olu- lke ve milletinin deerlerine sahip olu- Yasalara sayg duymay alkanlk edinmi

Devinimsel ( Psiko-motor ) Hedef AlanlarDzeyi Gstergeler rnekler

1- Uyarlma - Alglama- Bedensel hazr olma

- lk yardm becerilerini izleyebilme- retmenin gsterdii davran izleme

2- Klavuzla Yapma - Klavuzla yapma - lk yardm becerilerini retmenin yardmylayapabilme- Bir makete reticinin yardmyla ine

yapabilme

3- Beceri Haline Getirme - stenilen nitelikte yapma- stenilen srede yapma

- lk yardm becerilerini yapabilme- Bir hastaya ine yapabilme- Araba kullanabilme- Bir deneyi yapabilme

4- rnt - Adapte etme- Transfer etme

- Farkl bir durumda nceki bilgilerinikullanabilme

5- retme - retme- Sentez

- zgn bir resim yapabilme- Balede yeni bir teknik gelitirme- Yeni bir konuda deney yapma


29/53

HEDEF DAVRANI YAZMADA FARKLI YAKLAIMLAR

Aamal Hedef Yazma Yaklam:Bloom taksonomisi temel alnr.Yeterlie Dayal Ama Yazma Yaklam:Program sonunda rencilerin hangi standartta ne yapabileceini belirtir. Ondalkl 3 say verildiinde (koullar) saylar sabit bir say ile arparak sonucu yazabilme (davranModler Ama Yazma Yaklam: Aamallk zellii gstermeyen, bamsz niteler ya da modller iinkullanlr.

ERK (KAPSAM KONU ALANI )Hedeflere ulaabilmek iin yaplmas gereken konularn dzenlemesi yaplr.eriin belirlenmesinde en nemli nokta hedef-davranlarla ieriin tutarlnn salanmasdr.

eriin (Kapsamn) Dzenlenmesinde Kullanlan lkelerBasitten karmaa, somuttan soyuta, kolaydan zora, btn-para-btn, bugnden gemie, yakndan uzaa bilinenden bilinmeyene, genelden zele, anlamllk, gerekilik, aktalite (gncellik), hedeflerle tutarllk

erik (Kapsam) Belirlemede Dikkat Edilecek Hususlar erik (konular) hedeflerle tutarl olmaldr. ( Geerlik) erik (konular) birbiriyle tutarl olmaldr. (Gvenirlik) renme ilkelerine uygun olmaldr. (renebilirlik) renci ilgi, ihtiya ve dzeyine uygun olmaldr. nceki renmelerle uyumlu ve onlar tamamlayc olmaldr. Kapsama ilkesine uygun olmaldr. (Yeni bilgi nceki bilgilerle ilikilendirilmeli) Tmdengelim ilkesine uygun olmaldr. nkoul ilkesine dikkat edilmeli.(Gerekli n renmeler verilmeli, bilgiler anlaml btn oluturmaldr. Aamallk ilkesine uygun olmaldr. nkoul bilgiler nceden retilmi olmal, sonra renilecekler

nce retileceklere dayandrlmaldr. Yaama yaknlk (yaama dnk, kullanlabilir olmal) Kaynaklk: renme konularnn ve etkinliklerinin birbiriyle tutarl ve ilikili olarak dzenlenmesidir.

o Dikey Kaynaklk: renme konularnn nkoul renmelere dayal olarak basitten zoradoru ardklk ve aamallk zelliine uygun olarak dzenlenmesidir.

o Yatay Kaynaklk: Yaantlarn benzerlii ilkesine uygun olarak bir renme konusunun farkldisiplinlerde ve hedef alanlarnda kullanlmasdr. Toplama ilemi matematik dersinin konusuolmasna ramen fen bilgisi, corafya vs. derslerinde de kullanlr.

eriin Dzenlenmesinde Kullanlan Stratejiler (Yaklamlar)

1- Dorusal Programlama Yaklam (Tyler)(Brunerde savunmutur)Hayat bilgisi, fen bilgisi ve sosyal bilgiler gibi aamallk zellii tayan dersler iin kullanlr. ncen renmeler yaplr. Sonra ayrntya inilir. Konular irdelenir.

2- Sarmal Programlama YaklamTrke, yabanc dil, matematik gibi derslerin konularnn yeri geldike tekrar tekrar ilenmesini esasalan yaklamdr. Her konu kendi ierisindeki ardkla gre zamana (yllara) ve snflara datlr.

3- Modler Programlama Yaklam (Mesleki ve beceri eitimi)renme konular niteler eklinde modllere ayrlr.niteler aamal olup olmadna baklmadananlaml paralara ayrlarak dzenlenir. Modllerin birbiri ile ilikili olmas zorunlu deildir. Konularsralamas esnektir, birbirine baml deildir. Modl dzenlenirken dorusal ya da sarmal gibi farklyaklamlar kullanlabilir. (Beden eitimi dersinde konularn atlamalar, kou, futbol, voleybol eklind birbiri ile bamsz olarak dzenlenmesidir.)

4- Piramitsel Yaklam:retimin ilk yllarnda geni alan konular verilerek ileriki yllarda giderek

uzmanlamaya ynelik konu alan daraltlr. Program esnek deildir. erik, ayrntl ve kesin olarak belirlenmi konulardan oluur. renci program tamamladnda konunun uzman olur. (Doktorluk)5- ekirdek (Btnletirilmi) Program Yaklam:retimin merkezinde bir ders vardr ve onun

evresine dier dersler yerletirilir. Merkezdeki dersi her renci almaldr. Daha sonra ilgi alannagre renci istedii dersleri alabilir. (Sosyal bilgiler dersi merkeze alndnda evresinde tarih,corafya ve vatandalk bilgisi dersi yer alr.)


30/53

6- Konu A Proje Merkezli Program Yaklam:renme konular birbiriyle ilikilendirilerek projeler halinde bireysel ya da grup olarak renmenin saland dzenlemedir.

7- Sorgulama Merkezli Program Yaklam:erik dzenlenirken renci sorunlar ve gereksinimleridikkate alnr. Yaamsal konulara ve zerinde sorular gelitirmek suretiyle zmlemeye dnk olara belirlenir.

Belirtke Tablosu ( Hedef erik izelgesi )- Hedef ierik ilikisi kurmaya,

-

Dersin zel hedeflerinin hangilerinin daha nemli olduunu gstermeye,- Programn hedeflerinin nitelii belirlemeye,- lme arac iin uygun sorular gelitirmeye,- Eitim durumlarn (renme yaantlarn) belirlemeye yarar.

ETM RETMDE PLANLAMA

Belirlenmi eitim hedeflerine ulaabilmek iin konularn, renme yaantlarnn ve deerlendirme srecintasarlanmas srecidir. retimde 3 tr plan kullanlr.

Yllk plan nite plan Gnlk plan (ders plan), gezi gzlem plan, deney plan

retimi planlamann faydalar Eitim-retim srecin yn verir, uygulaman tutarlln salar. Hedef-ierik ilikisini ve uygun stratejiyi, yntem, ara-gere belirlenmesini salar. retmene yol gsterir. Deerlendirmenin gvenirliini ve geerliini salar. Konularn zamann ve sresini dzenler.

Not: Milli Eitim Bakanl karar ile nite plan ile yllk plan birletirilmi nitelendirilmi yllk planuygulamasna geilmitir.

Derste zlenecek Aamal Sra1- Dikkat ekme2- Gdleme stekli klma (motivasyon)3- Gzden geirme4- Gei5- Gelitirme6- zetler 7- Yeniden gdleme8- Dersi bitiri


31/53

RETM STRATEJLERYNTEM VE TEKNKLER

retim Stratejisi:Bir dersin hedeflerine ulamay salayan yntem, teknik ve ara gerelerin belirlenmesine yn veren genel bir yaklamdr.Balca retim Stratejileri:

1- Sunu (Al) Yoluyla retim2- Bulu (Kefetme) Yoluyla retim

3-

Aratrma-inceleme Yoluyla retim retim Yntemi:Bir dersin hedeflerine ulamak iin izlenen yoldur.

1- Anlatm2- Tartma3- rnek olay4- Gsterip-yaptrma5- Problem zme6- Bireysel alma

retim Teknii:retim ynteminin uygulama biimidir. rnein; anlatm ynteminde retmeninanlatm biimi ve kullanaca sorunlarn nitelikleri birer tekniktir.1- Grupla retim Teknikleri: Beyin frtnas, gsteri, soru-cevap, drama- benzetim, mikro retim,

2- Bireysel retim Teknikleri: Bireyselletirilmi retim, programl retim, bilgisayar destekli retim3- Snf D retim Teknikleri: Gezi, gzlem, sergi proje, dev, grme

RETM STRATEJLER

1- Sunu ( Al ) Yoluyla retim Stratejisi ( Asubel ) lke kavram ve genellemelerin retmen tarafndan dzenli bir ekilde sralanmas, bilginin hiyerarik bir yap ierisinde anlamlandrlarak rencilere aktarm genelden zele yani tmdengelim yoluylagerekleir.

nce ilke, ardndan rnek verilir. Bol rnek kullanmak gerekmektedir. retmen ve renciler arasnda youn etkileim vardr. retim basamak basamak ilerler. renciye anlaml renmesini salayacak ekilde bilgiler

ilikilendirilerek ve nceki bilgilerle arasnda balantlar kurularak sunulur. Dersin giri blmnde kullanlr. Herhangi bir konu ile ilgili n renmelerin yeterli olmad veya konunun ilk defa sunulaca

zamanlarda kullanlr. Kavramlar, kavram ilikilerini ve soyut konularn renimini salad iin ilkretim 4. veya 5.

snflarndan itibaren kullanlr. Kullanlan Teknikler: Sempozyum, sylev, takrir,

2- Bulu ( Kefetme ) Yoluyla retim Stratejisi ( Bruner ) renci merkezlidir. rencinin kendi gzlem ve etkinliklerine bal olarak bilgi, kavram, ilke ve genellemeye ulamas

amalanr. Konular zelden genele yani tmevarm yoluyla ilenir. Dersin etkinlik ksmnda kullanlr.


32/53

Kavrama, uygulama, analiz, sentez gibi hedef alanlarnn kazandrlmasnda nemlidir. rencinin bilgiye aratrma, inceleme ve problem zme yoluyla ulamas salanr. Yaplandrlmam Yaklam: renci kendi almasn balatr, bu srete ynlendirilir ve renme

gerekleir. lke, kavram ve problemin zmn doal ortamda kendi kendine bulur. ( okulncesi dn.) Yaplandrlm Yaklam: rencinin kazanaca hedef davranlar retmen belirler ve ilke, kavram

ve genellemelere ulamas iin gerekli ynerge ve ipular verir. Kullanlan Teknikler: Kk grup tartmas, byk grup tartmas, ember, zt panel, mnazara, ak

oturum, soru-cevap

3- Aratrma nceleme Yoluyla retim Stratejisi ( J. Dewey ) rencilerin yaamlarnda karlaabilecekleri problem durumlarnda deiik zmler retebilmeleri

iin snf ii veya snf d ortamlarda aratrma inceleme yaparak renme yaantlar salamaktr. renilen konularn deiik durumlarda denenmesine olanak salar. Uygulama dzeyindeki hedef alann renciye kazandrlmasnda etkilidir. Dersin sonu ksmnda kullanlr. Kullanlan teknikler: Beyin frtnas, problem zme, gsterme, yaptrma, rol yapma, dramatizasyon,

deney, gzlem, soru-cevap Aratrma inceleme Yoluyla retim Stratejisinin Uygulanmas1- Problemin hissedilmesi2- Problemin tanmlanmas 3- Hipotez kurma 4- Veri toplama Yntem gelitirme 5- Hipotezleri test etme 6- Problemi zme

RETME RENME YAKLAIMLARI (MODELLER )

Tam birliki Yaplandrmac oklu Zek Temel retmerenme renme renme Yaklam Yaklam( Bloom ) ( J. Dewey ) ( Piaget Bruner ) ( Gardner ) ( Glasser )

Vgotsky Vgotsky

Tam renme (Okulda renme) Yaklam ( Bloom ) Her okulda ve snfta hzl renen ve renmeyen renci bulunduu ve her rencinin hazrbulunuluk

dzeyine gre retim yaplmasn, her renciye ihtiyac olan ek retim zaman ve nitelikli retmehizmeti (ipucu, katlm, pekitire, dnt) salanrsa okulda her rencinin renebileceini savunur.

Tam renme iin rencilerin giri davranlar eitlenmeli Zihinsel farkllk doutan deil sonradan meydana gelir. Tam renme standardna ulaamayan renciler iin ek (tamamlayc) retim uygulanr.

Tam renme Yaklamnn Uygulanmas- Hedef davranlar belirlenir - Ulalacak hedef-davran standard belirlenir (hedef-davranlarn en az %70ine ulama)- Giri davranlar (nkoul renmeleri) hazrbulunuluk testi ile kontrol edilir.- Eksik giri davranlarnn giderilmesi iin retim etkinliklerinin dzenlenir.- nitenin ilenmesi- nite ya da konu bitiminde tekrar test yaplr (nite ya da izleme testi yaplr.)- Btn rencilerin istenilen renme standardna (%70) ulat belirlendikten sonra dier konuya

geilir.- stenilen standarda ulaamayan renciler iin ek (tamamlayc) retim etkinlikleri yaplr.

lave (Tamamlayc) retim Etkinlikleri in Yaplanlar:- Ek sre ierisinde ncekilerden farkl yntemleri kullanma- Dersteki retim giriimini bir kez daha tekrarlama- retmen veya zel bir retici tarafndan birebir retim yapma- Konuyu tekrar ve bol rneklerle anlatma


33/53

- Grupla retim yapma- Kaynak ve yardmc kitaplarla retim yapma- Okulda ve evde ek retim yapma ya da dev verme- Programl retim uygulamasna bavurma- Akademik oyunlarla retim

Tam renme Yaklamnn Deikenleri renci Davranlar (Giri Davranlar)

-

Bilisel giri davranlar- Duyusal giri davranlar- Psiko-motor giri davranlar

retim Hizmetlerinin Nitelikleri- pucu: rencinin neyi reneceini aklayc mesajlar.- Pekitirme- Katlm- Dnt ve Dzeltme: rencilerin neyi renip neyi renmediklerini bildirme.- Disiplin

renme rnleri- renme dzeyi ve eidi

- renme hz- Bilisel rnler - Duyusal rnler - Psiko-motor rnler

Akademik zgven: rencinin renme zgemiine dayal olarak herhangi bir renme konusunureniprenemeyeceine ilikin kendisini alglama biimidir. Tam renme yaklam, duyusal giridavranlarn anlamnda bireylerin gelebilecei dzeyleri srasyla; ilgi, tutum ve akademik zgven olarak belirlemitir.

Programl retim ile Tam renme Yaklamlarnn Karlatrlmas

Programl retim Tam renme- Davran yaklama bal olarak Skinner

tarafndan gelitirilmitir.- Okul, snf ii ve snf dnda kullanlr.- Bireysel renme tekniidir.- Konular kk paralar halinde sralanarak her

rencinin kendi renme hzna gre adm admilerledii, bilgiden hemen sonra yneltilensorulara cevap verildii ve cevabn doruluunagre ileri gittii ya da geri dnd renmeyaklamdr.

- Bilisel renme kuramna bal olarak Bloomtarafndan gelitirilmitir.

- Okul ve snf renmelerinde kullanlr.- Grup retimi tekniidir.- niteler ve konular basitten karmaa doru

hiyerarik olarak sralanr. Snfta bir nite ya dakonu btn rencilerce belli bir standarttarenildikten sonra bir sonraki nite ya da konuyageilir.

BRLK ( KUBAIK ) RENME( J. Dewey Vgotsky )

- rencilerin ortak ama iin bir araya gelerek kk gruplar oluturmas yoluyla gerekleen bir renmeyaklamdr.

- Dk yetenekli ve renme gl olan rencileri renme srecine katar ve daha st dzey renme becerilerini kazandrr.

- birliki renme gruplar oluturulurken renciler arasndaki farkl yetenek, cinsiyet, baar ve kiiselzellikleri bakmndan heterojen gruplar belirlenmelidir.

- Geleneksel anlaytaki rekabete ve yara son vermeyi amalayan ve baarya birlikte ulamay hedefleyen bir yaklamdr.- Gdlenmeyi ve dikkati srdrmeyi salar.- Psiko-sosyal ve duyusal geliime katkda bulunur.- rencilerde empatinin geliimini salar.


34/53

- birlii, sorumluluk, ho gr, zsayg, zyeterlik, fikirlere sayg ve paylama duygularn gelitirir.- Problem zme ve st dzey dnme yeteneklerini gelitirir.- Ortak hareket edilir ve bireysel aba gerektirir.- retmenin grevi heterojen gruplarn olumas, gruplarda ibirlii, verimin artrlmas ve rnlerin

deerlendirilmesindeki tm aamalar planlamaktr.- birliki retimde deerlendirme; grup ii etkinliklerin deerlendirilmesi ve bireysel deerlendirme olmak

zere 2 trldr. Bireyin baars grubun baarsna dntrlr ve deerlendirme ltlere gre, retmenve grupla birlikte yaplr.

OKLU (OK BOYUTLU) ZEK YAKLAIMI(GARDNER)

- Gardnere gre zek; problem zme kapasitesi veya deerli bir ya da birden ok kltrel yap rnortaya koyma kapasitesidir.

- Piagete gre zek; evreye uyum salama yeteneidir.- rencinin gl olan zek alanlarnn deil her zek alannn belirli oranlarda gelitirilmesi ilkesine

dayanr.- En nemli saylts her ocuun bir veya birka alanda geliim potansiyeline sahip olmasdr.- nsanlar btn zek alanlarna deiik miktarda sahiptir.

- Herkesin farkl bir kiilii, karakteri ve zek profili vardr.- Bireyler kendi zeklarn artrma ve gelitirme yeteneine sahiptirler.- Zek ok ynldr ancak kendi ierisinde bir btndr.- Zek bakalarna retilebilir.- eitli zek alanlar bir arada ve belli bir uyum iinde alr.- Kiisel alt yap, kaltm, kltr, inanlar ve tutumlar zek geliiminde etkilidir.- lme ve deerlendirme, retmen-renci-veli ibirlii ile yaplr ve arlkla renci geliim dosyalar

(portfolyo) kullanlr.

Balca Zek Alanlar Uygun renme ve retme Etkinlikleri 1- Matematik Mantksal Zek2- Szel Dilsel Zek3- Bedensel Kinestetik Zek4- Grsel Uzamsal Zek5- Mziksel Ritmik Zek6- Sosyal Bireyleraras Zek7- ze Dnk Zek: Bireyin kendi duygularn ve dncelerini anlama, bireysel hedefler koyma, benlik

deerleri ile ilgili zelliklere sahip olma durumudur. nsan kendini, ilgilerini ve yeteneklerini tanr.Bamsz kalmay ve almay sever. Bireysel baarlarn peindedir.

8- Doa Zeks

YAPILANDIRMACI ( YAPISAL ) RENME YAKLAIMI( PAGET VGOTSKY - GESTALT )

- Bilginin doasn ve kaynan inceler. (Bilgi nedir? renme nedir? )- Bilginin doruluu kiiye, kltre, duruma gre deiebilecei iin, bilginin doruluundan ok

retilmesi ve kullanll nemlidir. Bilginin renci tarafndan yaplandrlmasn ifade eder.- Anlaml renme, kefederek renme, balamsal renme, dnmeyi renme, aratrma kefetme ve

problem zme gibi renme yaklamlar kullanlr.- Yaplandrmac renmede etkinlik merkezli eitim uygulamalar gerekletirilir.

Yaplandrmac retim Yaklamnn Temel eleri- rencileri, konuya ilgi duyacak problemlere yneltme

-

Eski bilginin yeni bilgi ile ilikilendirilerek renmeyi salama- retim program tmdengelim yoluyla ve temel kavramlara arlk verilerek ilenir.- retim program renci sorularna gre ynlendirilir.- retme-renme etkinlikleri; ikincil kaynaklar (ders kitaplar, dergi vb.) yerine birincil kaynaklara

(gerek renme ortam) yneliktir.- rencinin bireysel grlerini ortaya karma ve grlerine deer verme nemlidir.


35/53

- Bilginin anlalmas ve uygulanmas- retim programnn rencilerin katlmyla ynlendirilmesi- Deerlendirmenin retim srecine dnk olarak yaplmas

Yaplandrmac Eitimin zellikleri- renci renmeden sorumlu ve aktiftir.- retmen retmez, deneyimler yaatr. rencilerin yeni bak alar gelitirmesine ve nceki

renmelerini kullanmalarna yardmc olur.

-

retmen, bilginin ina edilmesi srecinde renciye gerekli malzeme ve ortam hazrlar.- retmen rencilerin belli bir konu hakkndaki fikir ve grlerinin anlamak iin urar.- Gzlem, koleksiyon, sergi, tartma gibi teknikler uygulanr.- Deerlendirme sonuca deil srece yneliktir. Portfolyo kullanr.- rencideki doal merak desteklenir.- Etkinliklerde renci merkezdedir. Bilgiye ulamak iin sorular sorar, deneyimler yaar ve sonuca

ular.

TEMEL RETME YAKLAIMI( GLASSER )

Okulda etkili retimin gerekleebilmesi iin 4 e vardr.Hedeflerin saptanmas - retim hedefleri saptanr.- Davran olarak ifade edilir.

renme iin gerekligiri davranlarnnbelirlenmesi

nceki renmelerle yeni renmeler arasnda bakurularak renme salanr.

renme-retme ortamnn seimi vedzenlenmesi

- Uygun renme ortam hazrlama- retimi uygulama (strateji, yntem, teknik,

retim hizmetleri)Deerlendirme - renme sreci sonunda renme ne dzeyde

gerekleti?- renme eksiklikleri kalmsa, tamamlanr ve

yanllar dzeltilir.- renciye baars hakknda dnt verilir.

RETM YNTEMLER VE TEKNKLERretim yntemi bir dersin hedeflerine ulamak iin izlenen yollar anlamna gelir.retim yntemi ieriin (konularn) nasl retilecei ile ilgili genel dzenlemeleri kapsar.

retim Yntemleri:1- Anlatma2- Tartma

3-

rnek Olay4- Gsterip Yaptrma5- Problem zme6- Bireysel alma

retim yntemi bir tasarm ve planlama sreci, retim teknii ise retim ynteminin uygulama biimidir.

Bireysel retim Teknikleri Grupla retim Teknikleri Snf D retim TeknikleriBireyselletirilmi retim Beyin Frtnas GeziPrograml retim Gsteri GzlemBilgisayar Destekli retim Soru Cevap Grme

Rol Yapma SergiBenzetim (Smilasyon) ProjeMakro retim devEitsel Oyunlar


36/53

retim Yntemlerinin nemli Ynleri

Anlatm Tartma Gsterip Yaptrma- retmen merkezlidir.- renci pasiftir.- Sunu yoluyla retim

stratejisinde ve bilgi dzeyindekidavranlarn kazandrlmasndakullanlr.

- Dersin giri blmnde herhangi bir konuyu zetlemede ve bir konu ile ilgili bilgi aktarmadakullanlr.

- Birok konuyu, ksa srede,kalabalk snflara aktarmadaetkilidir.

- rencileri herhangi bir konuzerinde dndrerek, konularaklamay ve verilen bilgileri

farkl ynlerden tanmay salar.- Bulu yoluyla retimstratejisinde ve kavramadzeyindeki hedeflerinkazandrlmasnda kullanlr.

- rencilere karlkl konuma,anlay, ho grl olma gibizellikleri kazandrr.

- Bir ilemin nasluygulanacan, bir davrannnasl yaplacan, bir aracn ya

da makinenin naslaltrlacan gstererek renciye yaptrlr.

- Psiko-motor davranlarn vegrg kurallarnn, insanilikilerinin renilmesindekullanlr.

- Uygulama dzeyindeki hedef alann kazandrlmasndakullanlr.

rnek Olay Problem zme Proje Temelli renme- Gerek hayatta karlalan problemler snf ortamndazlerek renme salanr.

- Bulu yoluyla retimstratejisinin kavrama, analiz,sentez ve deerlendirmedzeylerindeki hedef alanlarnnkazandrlmasnda kullanlr.

- En nemli faydas, renciye bildiini ve kavradn bir rnek problem zerinde uygulamafrsat verir. Beceri kazandrr.

- J. Dewey gelitirmitir.- rencinin problem zme

srecinde trl alternatifler gelitirerek, bilimsel yntemi ve problem zme aamalarnkullanarak renmesini salar.

- Bulu yoluyla retimstratejisinde uygulamadzeyindeki hedef alanlarnnkazanlmasnda etkilidir.

- Gerek yaam koullarndagerekletirilen ve rencilerin bir i, rn ya da performansortaya koymasn salar.

- Bir senaryo ya da problemzerinde, renci merkezlirenmeyi salar.

- Bireysel almalardan ok grupla almalar tercih edilir.

Tartma Ynteminde Kullanlan Balca Tartma Teknikleri (eitleri)

Mnazara: ki grubun bir konuyu tez antitez eklinde ele alarak dinleyicilerin ve jrinin nndetartmasdr.Snrl: Bireyleri inanmad dnceyi aklama ve savunma durumuna drr.

Panel: Belirli bir konuda 35 kiilik grup tarafndan dinleyicilerin nnde tartmann yaplmasdr. Amac;gerei bulmaktan ok bir konunun eitli ynlerini aydnlatmak ya da konuyla ilgili eitli eilim ve

grleri ortaya koymaktr.Sempozyum: Bilimsel, sanatsal, dnsel arlkl konularn eitli ynleriyle bir grup tarafndan sunumudur.Her ye belirli bir konuda konuma yapar. Sonucunda soru-cevap yaplr ve eletiri kullanlr.

Ak Oturum: Bir grubun

Documents

Egitim Bilimleri Ders Notu