Uz. Deniz Özcan

Eğitimde Yeni Yaklaşımlar

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM (Keller Planı )

*Öğrenciler arasındaki öğrenme ve bireysel farklılıklarının giderilerek her öğrenciye hızına uygun öğretim yapılması tekniğidir.

*Kalabalık sınıflar ve bireysel farklılıklar nedeniyle öğrencilerin tamamı aynı etkinliklerle öğrenemezler. Öğrenme düzeyi farklı öğrencilerin öğrenmesi ancak öğretimin bireyselleşmesi ile mümkün olabilmektedir.

*Öğretmen sınıftaki tüm öğrencilere değil de, 3-5 öğrenciden oluşan küçük (homojen) gruplara ders yapar.*Her öğrenci kendine özgü düzeylerde öğrenir,

bireysel ödev ve çalışmalar yapar.*Öğretim, öğrenci merkezli olmaktadır,

öğrencilerin öğretim etkinliğine aktif olarak katılma, nasıl öğreneceklerini kararlaştırma, sınav tarihini saptama vb. sorumlulukları yüklenmelerini gerektirmektedir.

*Bireysel gereksinimlere dönük grup çalışmalarında değişik etkinliklere yer verilerek öğrencilerin değişik çalışmalar yapmaları sağlanabilir. Öğretmen ünite sonlarında izleme testleri kullanır.

Bunun için;*Dönüşümlü Günlük Çalışmalar*Beceri Geliştirme Çalışmaları*Planlı Grup Çalışmaları*Düzey Geliştirme Çalışmaları yapılır.

*Dönüşümlü Günlük Çalışmalar: Öğrenci, kendini yetersiz bulduğu konularda çalışmak için etkinliklere katılır. Sınıf gruplar halinde çalışır, grubun başında iyi bilen lider öğrenci bulunur, değişik etkinlikler üzerinde çalışma yapılır.

*Beceri Geliştirme Çalışmaları: Sınıf içinde 5 küme oluşturulur.

*Beşinci küme öğrencileri yönlendirmek amaçlıdır (tanılayıcı testler kullanılabilir), diğer 4 kümede etkinlikler gerçekleştirilir, bir öğrenci farklı kümelerde bulunarak kendini geliştirebilir.

*Planlı Grup Çalışmaları: Öğrenciler, bir akademik yılda ya da sömestride kazanmaları gereken becerileri belirli bir plan ve sıra içinde grup çalışmalarına katılarak gerçekleştirirler. (5-6 haftalık sürelerde)

*Düzey Geliştirme Çalışmaları: Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerine uygun etkinlikler gerçekleştirilir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM

*Öğrencilerin bilgisayarla etkileşerek ya da bilgisayar programları aracılığıyla öğrenmeyi gerçekleştirdiği, öğrenmelerini izleyip kendilerini değerlendirdiği öğretim biçimidir.*Birey, bilgisayarla etkileşerek öğrenir öğretmen

rehberdir.*Bu öğretim tekniği, bir nevi programlı öğretimin

günümüze uyarlanmış halidir.*Öğretim sürecinde bilgisayarın seçenek olarak

değil, sistemi tamamlayıcı, sistemi güçlendirici bir öğe olarak kullanılması esastır.

Avantajları;

*Hıza ve düzeye uygun bireysel öğretim sağlaması*Öğrenmeyi zevkli ve ilgi çekici hale getirmesi,*Çeşitli zihinsel becerileri geliştirmesi,

*Anında dönüt ve öğrenme sürecinin devamlılığını sağlaması,*Eksik öğrenmeleri belirlemesi ve gidermesi,*Sık tekrar etme olanağını vermesi,*Zaman ve ortamdan bağımsızlık sağlaması

Sınırlılıkları;

*Sosyalleşmeyi engeller*Teknoloji okur-yazarlığı gerektirir*Ekonomik değildir*Duyuşsal ve devinimsel davranış öğretiminde

yetersizdir*Bilgisayar, öğretmenlerin yerini alamayacağı gibi,

onların görev ve sorumluluklarını da azaltmayacaktır

Düşünme Becerileri

YANSITICI DÜŞÜNME

ELEŞTİREL DÜŞÜNME

YARATICI DÜŞÜNME

Yaratıcı Düşünme

“Başkalarıyla Aynı Şeye Bakmak Ama Farklı Bir Şeyi

Görmek”

YARATMAK ZOR BİR ŞEY

BAZEN MEVCUTLARDAN DA YEPYENİ DURUMLAR YARATILABİLECEĞİ

UNUTULMAMALI

Video ekle

Genel olarak yaratıcılık, bilinenin alışılmış ve kalıplaşmış olanın tam karşıtı olan bir davranış biçimi, düşünme süreci ya da yeni bir ürün ortaya koyma becerisi olarak tanımlanmaktadır.

Albert Einstein: “Aslında herkes dahi olabilir; ancak bir balığın yeteneğini ağaca çıkması ile ölçerseniz hayatı boyunca kendisinin aptal olduğunu düşünecektir.”

Yaratıcı Düşünme Süreci bir dizi becerilerden oluşmaktadır. Bu beceriler:

*Bilginin uygunluğunu belirlemek

*Düşünce ve gerçek arasındaki farkı ayırt etmek

*Belirtilmemiş varsayımları tanımlamak

*Hüküm meydana çıkarmak

*Makul seçenekleri ya da çözümleri öne sürmek

*Olası sonuçları önceden tahmin etmek

Okulda öğretmenin öğrencilere “Sınıfımızın mevcudu kaç?” diye sormasının tek cevabı olacaktır, tüm öğrencilerin de aynı cevabı vermesi beklenecektir. Soruyu “Sınıfımızın mevcudu daha az / daha çok olsaydı dersleri işleyiş şeklimizi nasıl şekillendirebilirdik, neleri değiştirebilirdik?” gibi bir sorunun ise tek doğru cevabı olmayacak, öğrencilerden farklı cevaplar gelecektir.

Öğrencilere ilk insanların dumanla haberleştiklerini anlatmak yerine son yıllarda sık kullanılan Facebook gibi uygulamalarla bu iletişimi karşılaştırmalarını, ne tür benzerlikler ve farklılıklar olabileceğini yorumlamalarını istemek bir örnek olacaktır.

Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethetmeseydi Osmanlı İmparatorluğu ve dünya nasıl bir gelişme izlerdi gibi sorular, kompozisyon konusu olarak bir hikayenin giriş kısmının verilip gelişme ve sonuç bölümlerini öğrencilerin tamamlamalarını istemek yine öğrencilerin hayal güçlerini kullanabilmelerine zemin hazırlayacak, yaratıcılıklarını artırabilecek örneklerdir.

Yaratıcı düşünme süreci ile ilgili en basit açıklamayı getiren model Graham Wallas’ın 1926’da geliştirdiği modeldir. Bu model dört aşamadan oluşmaktadır. Bunlar:

*Hazırlık aşaması

*Kuluçka aşaması

*Aydınlanma aşaması

*Değerlendirme aşaması

Hazırlık aşaması :

Hazırlık döneminde, sorun, gereksinim ya da gerçekleştirilmek istenen şey saptanmakta ve tanımlanmaktadır. Çözüm ya da gereklilikler için bilgi ve malzeme toplanır ve bunlar çözümün geçerliliği, işlerliği bakımından ölçütlere vurulmaktadır.

Kuluçka aşaması:

Kuluçka aşamasında, sorundan çıkarak geriye gidilir, sorun zihin irdelemesine, incelenmesine bırakılmaktadır. Bu dönem hazırlık aşamasındaki gibi dakikalar sürebileceği gibi, haftalar ya da yıllar sürebilir.

Aydınlanma aşaması:

Aydınlanma aşamasındaki fikirler yaratıcılığa bir temel oluşturmak üzere zihinde doğmaktadır. Bu fikirler sonuç ya da yaratıcılık eğitimi almak öğrencilerin hayal güçlerini geliştirmede, özgün buluşlar ortaya koymalarını sağlamada, karşılaştıkları problemlerde yeni çözüm yolları bulmaları ve kendilerine güvenlerini sağlamada önemli bir yere sahiptir.

Değerlendirme aşaması:

Bilinçli ve mantıksal düşünmenin ağırlıklı olduğu dönemdir. Çözümler sınanmakta, aksaklıklar giderilmekte, eksiklikler tamamlanmaktadır. Çözümün denendiği, değerlendirildiği, gerekli son düzeltmelerin yapıldığı aşamadır.

ELEŞTİREL DÜŞÜNME

video

ELEŞTİREL DÜŞÜNME

Eleştirme; bir şeyi iyi ya da kötü yanlarıyla değerlendirmektir.

Eleştirel düşünme kavramı ise Sokrates’e dayanmaktadır. Önceleri bu kavramdan mantıklı düşünme anlaşılmaktaydı. Zaman zaman olayların doğru biçimde tanımlanması olarak da ele alınan eleştirel düşünme daha sonra kapsamlı biçimde tanımlanmıştır.

Eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılmasında dikkat edilmesi gereken noktalardan biride tartışma yönteminin anlatma yöntemine göre daha etkili olmasıdır.

Öğrencilerine üst düzey sorular soran, verilen yanıtların kanıtlarla desteklenmesini isteyen öğretmenler, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini kazanmalarını ve onların eleştirel düşünmeye olan eğilimlerinin artmasını sağlamaktadır.

Öğrencilerin problem çözerken verilen bilginin gerekliliğini ve uygunluğunu araştırmalarını sağlama, problemlerin farklı çözüm yollarını isteme, öğrenciler arası iletişimi ve etkileşimi artırma, öğrencilere açık uçlu sorular sorma, soruları yanıtlamaları için öğrencilere yeterince zaman tanıma eleştirel düşünme öğretiminde kullanılacak yollardandır.

Eleştirel Düşünen Bireyin Özellikleri

a) Bir sorunu, problemi veya iddiayı açık bir biçimde ifade eder.

b) Diğer bireylerin kesin bir dil kullanmasını ister

c) düşünmeden hareket etmez

d) Çalışmalarını kontrol eder

e) Bir düşünceyi oluşturmada azimli olur

f) Öne sürülen iddiaları destekleyen nedenleri ve kanıtları araştırır ve sunar.

g) Daha çok dogmalar ve özlem duyulan düşünceler yardımıyla değil, sorunlar, amaçlar ve sonuçlar yardımıyla yargılar

h) Ön bilgileri kullanır.

ı) Yeterli kanıt bulunana kadar yargıdan şüphe duyma eğilimi içindedir.

YANSITICI DÜŞÜNME

Dewey yansıtıcı düşünmeyi herhangi bir düşünce ya da bilgiyi ve onun amaçladığı sonuçlara ulaşmayı destekleyen bir bilgi yapısını etkin , tutarlı ve dikkatli bir biçimde düşünme olarak tanımlamaktadır.

Bu açıklama ve tanımlardan yola çıkarak yansıtıcı düşünmeyi; kişinin öğrenme veya öğretme sürecini değerlendirip tespit ettiği hataları düzeltmesi olarak tanımlayabiliriz.

YANSITICI DÜŞÜNMENİN ÖĞRETMENE SAĞLADIĞI YARARLAR

1. Öğrenmeyi arttıran öğrenme yaşantılarını yansıtmaya yönlendirir.

2. Sınıftaki olayları çözümleme ve anlama yeteneği geliştirir.

3. Etkili öğrenme ortamının oluşmasına yardım ederek sınıf yaşamını geliştirir.

4. Öğretmene kendi mesleki yaşamını geliştirme imkanı sağlar ve öğretimi , okul kültürünü yeniden düzenlemesi için destekler.

YANSITICI DÜŞÜNMENİN ÖĞRENCİYE SAĞLADIĞI YARARLAR

*1-Öğrenme hedefleri belirlemeye yardımcı olur.

*2-Kullandığı öğrenme strateji ve stillerinin etkililiği üzerinde düşünmeyi sağlar.

*3-Öğrenme düzeyini belirlemeye yardımcı olur.

*4-Öğrenme sorumluluğunu almasını sağlar.

YANSITICI DÜŞÜNME İÇİN NELER GEREKLİDİR?

*Temel düşünme becerileri

*Yansıtıcı düşünmeyi destekleyen bir ortam

*Zaman

*Sabır

*Hedeflere dayandırma

*Çaba

YANSITICI DÜŞÜNEN ÖĞRETMENİN ÖZELLİKLERİ

1. Öğretimini sürekli ve amaçlı düşünür.Öğretmen eğitim hedeflerini , araç-gereçleri ve yöntemlerini sürekli olarak gözden geçirir.

2. Açık düşüncelidir.Uygulamalara karşı soru ve tepkilere açıktır.Sınıf içi uygulamaları sorgular.

3. Öğretimin sorumluluğunu alır.Öğrencilerinin gereksinimlerinden sorumludur, her öğrencisini sürekli kontrol eder.

4. Öğretimini incelerken içten davranır.Yansıtmayı önemser çünkü yansıtma sayesinde nasıl bir öğretmen olduğunu anlar.

5. Yansıtıcı düşünen öğretmen geleceği görür ve öğrencilerin de geleceği görmesini sağlar

6. Karşılaştığı problemleri mesleki hayatını geliştirmek için bir fırsat olarak görür.

7. Öğretmenliğe karşı olumlu tutum sergiler.

8. Eleştiriye ,yardımlaşma ve işbirliğine açıktır.

YANSITICI DÜŞÜNMEYİ GELİŞTİRME YAKLAŞIMLARI

1) Öğrenme yazıları: Öğrencilerin kişisel tepkilerini, sorularını duygularını, değişen görüşlerini, düşüncelerini , öğrenme süreçlerini ve içeriğine ilişkin bilgilerini kaydettikleri materyallerdir.

2) Kavram haritaları: Kavram haritaları, kavramları görsel yolla öğretmenin yanında, öğrencilerin kavramları öğrenme düzeyini değerlendirme aracı olarak da kullanılır.

3) Soru Sorma: Öğrencinin öğretmene , öğretmenin öğrencilere ve öğrencilerin birbirine sordukları üst düzeyde düşünmeye yönlendiren sorular yansıtıcı düşünmeyi geliştirir.

4) Kendine Soru Sorma: Öğrenciler öğrenme süreçleri boyunca kendileri sordukları sorular ile süreci değerlendirir.Sorulan sorular ile neyi , ne zaman , neden ve nasıl öğreneceklerine karar verir ve eksiklerini tamamlar.

5) Anlaşmalı öğrenme: Öğrencilerin öğrenme sürecine ilişkin kararlara katılımıdır.Bu sürece katılan öğrenciler öğrenme sürecinde daha etkili olurlar.Anlaşmalar tüm sınıf ya da kümeler ile yapılabilir.

6) Kendini değerlendirme: Yansıtıcı düşünmeyi geliştirmek için öğrenciler süreç içine ve sonunda arkadaşlarını ve kendini değerlendirme imkanı sağlanmalıdır.

Son olarak; öğrenci duygularını ön plana çıkaran, öğrenci öğretmen iletişimini artıran, kalıcı öğrenme sağlayan, öğrenci ve öğretmenin güdülenmesini arttıran, kişilerin ilgi ve yeteneklerini keşfetmesini sağlayan yansıtmacı öğretme metodu, diğer çağdaş metodlar gibi gelecek nesil öğretmen ve öğrencilerinin başvurması gereken önemli bir yoldur.

*TESEKKÜRLER