Ekmek ve Özgürlük - Aylık Siyasi Dergi - Ekim 2009 Sayı 2

8/14/2019 Ekmek ve zgrlk - Aylk Siyasi Dergi - Ekim 2009 Say 2

1/48

EKMEK&ZGRLKA Y L I K S Y A S D E R G u S A Y I 2 u E K M 2 0 0 9 u 2 T L

Ykmazsanz,kapitalizm yklmaz

IMF direktr iin stanbuldaen iyi yerin, yerin yedi kat altolduu bundan daha iyi anlat-lamazd Dominique Strauss-Kahna: Kendisi, stanbulda biran iin gn yzn grebilirdiama o zaman da kocaman gv-desini ayakkab teki hede ala-bilirdi. Mahir ayann on yllarnce ileri srd amzda

emperyalizm bir isel olgudurargman ancak Kahnn Kon-erans srasnda olduu kadarhakikate yakn bir anlatma ka-vuabilirdi. Kendisine ykn-len Irakl gazeteci Muntadaral-Zeidi igalci ABD BakanBushun kaasna BadattaTrkiyeden ithal edilmi birno name ayakkab atmt.IMF Bakannn kaasna s-tanbula atlansa, byk olas-lkla Vietnam ya da inde re-

tilmi bir Alman markas -Ni-ke- idi. Kapitalizmin btndnyay saran kreselbunalm, yalnzca b-rn lkelerin bir ve ay-

AKP hkmeti IMF ile bir yeni anlama imzalamasa da bu onusermayenin kolekti menajeri olmaktan alakoymayacak

lker >>12

Dalfidan >>14

Kalyon >>16

Yurtsever >>18

Yeilz >>26

Tonak >>36

Tren >>34

Snmez >>44

Cumhuriyet Krtler iin de bayram olacaksa Yaln Yusuolu saya >> 10

ener >>42

Adana Demirspor-Livorno karla-mas sadece utbol deildi, kardelik-ten de azlasyd ama polis coplaralmaya balaynca gzel ryamzkorkun bir kabusa dnt.

Kl >>25

Liman direniini rgtleyen TM-TS ei-tim uzman Sava Grkan, direnie katl-m iilerden Battal ve Petrol- ube ba-kan TRK- il temsilcisi Adil Alaybeyo-lu ile Ekmek & zgrlk Mersin temsilci-leri konutu.

>>2

Erturul Krk


2/48

Okur Mektubu2 EKMEK & ZGRLK

Serbest blge iiler iin bircezaevi. Son dnemlerde kri-zin de etkisiyle blgede itenatmalarn hortlamas, iiler-de byk bir korku ve kaosasebep olurken, patronlar cep-hesinde gce dnt. Bun-dan dolay, iiler ayandanprangalar ve srtndan kam-

s eksilmeyen bir klelik sre-cine sokuldu. Burada tuvaletihtiyacn karlarken bile, pat-ronlarn istekleri dorultu-sunda hareket etmenin dn-da hibir seenek yok. iysenhastalanamaz, zel bir iinolamaz, ailen olamaz, arkada-n olamaz, sosyal yaantn hiolamaz, bedenen ve ruhen yo-rulmu olamazsn Hibir e-kilde bu tr lkslerin olamazksacas.

Btn ipler patron ve onunmaa olarak kullanld uak-larnn elindedir. Burada hereyden nemli ve ncelikliolan patronun iidir. ilerinihtiya ve istekleri, son srada-dr ve buna ramen srann si-ze gelmesini sabrla beklese-niz de bouna... Sra hibir za-man bizlere gelmez!

Deyim yerindeyse, btn ii-ler programlanm birer ro-

bottur. Sahip ne emrederseonu yaparlar. Ancak, robot ol-maya razym, yeter ki ihtiya-larm karlansn diyerek ro-botlarn sahiplerinden gr-dkleri zenli bakm grmeyi

beklerseniz, yine yanlrsnz.Ben yirmi yldr blgede al-yorum. Hayatmn en gzelyllarn blge elimden ald g-trd. Ben de ylece seyircikalmm. Bunun da arknaok ge vardm.

Btn bu yaananlara ve ii-lerin btn olanakszlk ve a-

resizliklerine karn; btn i-ilerin pimi ekilmi birerbomba konumunda olduklar-n hissediyor ve grebiliyo-rum.

Bu ar koullar srtlarnda birkambur ve artk bu kamburlayryemiyorlar. Fakat bukamburdan, prangalardan vekamlardan kurtulup dik du-rabilmek iin gereken bilin,zgven ve inantan da yok-sunlar. Ama beyinlerinde ve

yreklerinde byttkleri y-le bir fke var ki kan ile gelenbebein doumuna benzer.Mesele, onu avularmzn ara-sna almay becerip ne yapaca-mz bilebilmekte. Belki bu-nun iin de bir k, bir ses, birel ya da kendilerini gvendehissedebilecekleri bir dayanakgrmeyi bekliyorlardr.

Dnya biz iilerin srtndandnyor, patronlar bizim eme-imizle zenginleiyor ve eme-imizin patronu oluyorlar. Buyk gemisi bizim gcmz veemeimizle ve onurlu bir ya-am srdrebilmek iin satt-mz emek gcmzle yol al-yor.

Sahip olduumuz gcmznbykln bilelim, grelim,anlayalm; bilmeyenlere, gr-meyenlere, anlamayanlara an-latalm, gsterelim, duyuralm.Emeimize sahip kp emei-

mize gz koyanlardan hesapsoralm. Hep beraber el ele YaHepimiz, Ya Hibirimiz sloga-nyla baarabiliriz. Yeter kiinanalm

Hatice Kaya

Mersin SerbestBlgede ii kesi

bileniyor

n kriz dinamiinin penesindekvranmalarna yol amaklakalmyor, bask biimlerini ol-duu kadar o basklar protes-to biimlerini de benzetiriyor.Gene de gzle grlr bir ark

var. Bu, kapitalist devletler veekonomilerin bu kuatc sre-ci bir hiyerari iinde yaama-larndan doan bir ark.

Bunun bir sonucu, stanbuldaKahna isabet etmeyen ayak-kabnn sahibinin, birka saatsonra bir yaygn TV kanalndakendi eylemini yorumlayabil-mesiyse, br, Al-zeidininar ikencelerden sonra ceza-evinde uzun bir sre geirmekzorunda kalmasyd.

Farklar ok Ancak kriz btnbu arklar tek bir dnya eko-nomisinin ileyii iinde gitgi-de daha ok eritiyor. Daha ge-riden gelen lkeleri ilerlemele-ri nispetinde gitgide daha okmerkez lkelere yaklatryor.

Trkiye toplumsal mcadele-ler asndan son yirmi yldagiderek daha yaygn bir biim-de, kendi Batsndaki toplum-lar bir d bkey aynadan yan-str oldu. Daha kk ldeve daha arpk, ama benzer. Bubenzerlikler arasnda, emekisnflar arasnda krizden he-men sonra deilse de belirli birsrede ba gstermesi bekle-nen kitlesel kar koyularnortaya kmamas. ilerin ikayplarn dolaysz kitleseltepkiler vermeksizin karla-malar, yoksulluk ve yoksunlu-u geleneksel telafi mekaniz-malaryla akrabann, eindostun yardm, ar tasarruvb- gidermeyi semeleri. Dahasaa, popler demagoglara ku-lak kabartmaya daha yatknhale gelmeleri, kendi z eylem-lerinden kuku duymalar.

phesiz, bunlarn tam zdddavranlar daha kk lek-lerde de olsa grmyor deiliz;ancak hkim yn bu deil he-nz. Krizde kazanlan baar-lar, direniler, kar koymakiin oluturulan yeni rgtlere

karn, byk kitlelerin dikkatiegemen sn seenekleri ara-snda bir sarka gibi gidip geli-yor.

Kresel kriz, Antonio Grams-cinin on yllar nce hegemon-

ya zerine sylediklerini birkez daha doruluyor. Kriz, ka-pitalist dzeni btn hcrele-rine kadar sarabilir, onun da-yatt deerleri yerle bir ede-bilir, onun retim tarzn zva-

nasndan karabilir, onun de-mokrasisi, ya da diktatrl-nn be para etmez olduunusergileyebilir. Ama eer bykkitleler, kapitalizmin emeklerizerinde ykseldii ii yn-lar, onun yklmakta olduu-nun arknda, onun yerine talipdeilseler, o hibir zaman ken-diliinden yklmaz.

Kapitalizm, bir ey, bir toplum-sal durum deil, bir ilikidir:nsanla insan arasndaki ban

piyasa zerinden kurulduu,meta ve para trnden deerebrnd bir iliki. Bu ilikibyk kitlelerin gznde in-sanln ezeli ve ebedi hali ola-rak meruiyetini srdrdke,IMFnin gelmesi de gelmemeside, Trkiyenin IMF ile anla-ma yapmas da yapmamas dakapitalistler karsnda emek-ilerin maduriyetleri bak-mndan esasl bir ark yarat-mayacaktr. O nedenle sosya-listlerin halka kp plak ha-kikati anlatmaya devam etme-leri gerekiyor. Ya o, kendininolana hkmetmek, kendinineendisi olmak iin ayaa kal-kacak ve kolekti szcsn,sosyalist hareketi, ne doruitecek, ya da kapitalizm ken-diyle birlikte bu dnyay sonu-na doru srkleyecek. Amakitleler onun meruiyetini sor-gulamadka ve ykmak iin

harekete gemedike IMFli yada deil kendi kendine ykl-mayacaktr. Onun yklmasiin devrimci hareketin emek-ileri ikamesi de kar yol de-ildir, nk bir iliki onun ikitara arasndaki gerilim katla-nlmaz hale gelmedike kop-maz. Kapitalizm emeki ile ser-maye sahibi arasndaki bu rzasrdke payidar kalr. Onunyklmas iin sizin ondan vaz-gemeniz, onu ykmay isteme-

niz, ona son vermeniz gerekir.Bunun iin harekete geme-yenlerin neden kapitalizminbu byk krizden geerken deyerli yerinde durmakta oldu-una amamalar gerekir.

Yirmi yldr blgede

alyorum. Hayat-

mn en gzel yllarn

blge elimden ald

gtrd. Ben de yle-

ce seyirci kalmm.

Bunun da arkna okge vardm.

>>


3/48

TrkiyeEKMEK & ZGRLK 3

DTP'li milletvekillerinindokunulmazlna saldr

Ankara 11. Ar Ceza Mahke-mesi, DTP'li Emine Ayna, Sela-hattin Demirta ve SebahatTuncel'den sonra Aysel Tu-luk'un da mahkemeye zorla ge-tirilmesine karar verdi. Karara

tepki gsteren Aysel Tuluk,''zorla gtrlsem de iade ver-meyeceim'' derken, EmineAyna kararn Meclis ats al-tndaki eitsizlii ve ite stan-dart ortaya kardn syledi.Ayna, Mecliste milletvekili se-ilmeden nce haklarnda on-

larca yolsuzluk davas alanBabakann ve milletvekilleri-nin davalar dokunulmazlk ne-deniyle durduruldu. SadeceDTPlilerin davalarnn devametmesi ayrmclktr dedi.

DTP'liler bu krizin almas iinAnayasa'nn deimesi gerek-tiine dikkat ektiler. DTPGrup Bakan Vekili SelahattinDemirta unlar syledi:Mahkemenin yapabilecei birey yoktu. Krizi mahkeme de-il, Meclisin zmesi gerekir.

Mahkeme Meclise rsat vere-rek zm bulmasn istedi.Ancak, Meclis olay ertelemekdnda bir ey yapmad. Karar,hukuka ve yasalara aykrdr.Bu krizin almas iin ya Ana-

yasa'nn deitirilmesi, ya dakrs dokunulmazl hariherkesin dokunulmazlnnkaldrlmas gerekir.

Ankara 11. Ar Ceza Mahke-mesi, durumay 30 Aralk2009'a erteledi.

Yeil sahada rk sloganlarBursaspor ile Diyarbakr-spor'un Bursa'da oynadklarmata, Bursaspor taratarla-rnca atlan rk sloganlar b-yk tepki toplad. Diyarba-krspor Kulp Bakan etinSmer, Bursaspor'a ceza veril-memesi durumunda ligdenekileceklerini syledi. Maboyunca devam eden siyasisloganlarn ardndan Bursas-por taratarlarnn Diyarba-krspor seyircisine saldrd-n kaydeden Smer, yle ko-nutu:

''Siyasi ve rk ierikli slogan-lar kk bir grup tarandan

ve ksa sreli yaplm olsaydbunu anlardk. Ancak matannce balayan ve aralksz de-vam eden sloganlar ma so-nuna kadar devam etti. Bunahakemin ve Bursaspor yneti-cilerinin mdahalede bulun-may bizi derinden zd.Ben bu saldrlarn ardndanma srasnda ere tribnnterk ederek, taratarlarmznyanna gittim. Bursasporlu

yneticiler mdahalede bu-lunmad bile. Hakeme maiinde sloganlar iin uyaranonsu yaptrmas iin yne-ticilerimizle haber ulatrdk.Ancak anons yapmadlar."

Diyarbakrspor Basn SzcsSuat nen ise, bu olaylarn ilkolmadn belirterek Bursa-spor manda "PKK dar"sloganlaryla balayan veidddetle sren olaylar "rktavr" diye niteledi. nen,"artlar deimezse, her giti-imiz yerde bu lkenin takmolarak deil de, arkl bir e-kilde karlanrsak, ligden e-

kiliriz. nk insan kan ak-yor. Taratarlar birbirine giri-yor. Hangi takmdan olursa ol-sun bunlar Trkiye utbolse-verleri. Buna sebep olacaksak,bu ligde olmayacaz", dedi.

Meclis ald,gndemdekritik konular

varTrkiye Byk Millet Mecli-si'nin 23. dnem 4. yasama yl1 Ekimde CumhurbakanAbdullah Gln konumasylabalad. Ekimde kritik konu-lar tartlacak

Krt almHkmetin Meclis Genel Ku-rulu'nda gndeme getirmeyiplanlad konularn banda,"Krt alm" var. Hkmetin

"demokrasi alm" adn ver-dii Krt sorununu zme gi-riimleriyle ilgili oturumu buay yapmas bekleniyor. Hk-metin, grmelerin "kapal"olmasn istiyordu. Ancak Mil-liyeti Hareket Partisi'nin(MHP) itirazlar zerine, g-rmenin ak yaplmas bek-leniyor.

Ermenistan'la anlamaki lke arasndaki snrn al-

masn da ieren protokoller,10 Ekim'de Trkiye ve Erme-nistan Dileri Bakanlarnnbulumasnda imzalanacak.Daha sonra onaylanmas iinGenel Kurul'un gndeminegelecek. Snr tesi operas-yon: Kuzey Irak'taki PKK mi-litanlarna operasyon dzen-lemeye izin veren snr tesioperasyonlara 17 Ekim'denitibaren bir yl daha yetki ve-ren tezkerenin 6 Ekim'de oy-

lanmas planlanyor. Genel-kurmay, Cumhuriyet HalkPartisi ve MHP tezkereye des-tek veriyor.

DTP'li milletvekillerininyarglanmasDemokratik Toplum Partisi(DTP) milletvekillerinin doku-nulmazlklarna kar yarg-lanmalarnn srd davala-ra zorla getirilmeleri ihtimali,hkmeti rahatsz ediyor. Do-

kunulmazln DTP milletve-killerini de koruyacak ekildegeniletilmesini salayacakAnayasa deiikliinin deMeclis'in ilk gndemlerindenbiri olmas bekleniyor.

Selahattin Demirta Emine Ayna Sebahat Tuncel


4/48

Trkiye4 EKMEK & ZGRLK

ddianame yeni de,

hikye bildik3. iddianamesi de hazrlanan Ergenekon davasndaki taralardan birisideil davamzn tara olmalyz!

Mustafa een

Ergenekon ismiyle anlan dava ve soru-turma sreci; bir yanyla paramiliter e-te ve darbe soruturmas ve yargla-mas biiminde iki ayr dava sreci ola-rak ilerlerken, dier yanyla dava kapsa-mn aan bir tr olaanst hal uygu-lamalarnn Adalet ve Kalknma Partisi(AKP) muhaliflerinin tmn kapsaya-cak ekilde yaylmas olarak yaanyor.

Ve tm bunlar, i ie geerek, toplumsalve siyasal yaamn yeniden dzenlendiibir srecin nemli bir paras halini alyor.

ki "Ergenekon" davasEvet, Ergenekon ismiyle anlan bir deil,iki dava var aslnda. Sadece aklanannc iddianamede 1 numaraya yer-letirilen sann Yaln Kk olmasnnyannda, mahkemece 2. ve 3. iddianame-nin birletirilmeleri bile birbiriyle huku-

ken ilikilendirilmesi g iki ayr davaolduu tespitini doruluyor.

Davalardan ilki (Ergenekon Terr rg-t Davas), paramiliter ete davasdr.Kimisi Susurluk art olan ve bir para-militer eteye dntkleri aka gr-len sanklarn bulunduu dava kapsa-mnda, soruturmaya konu her terr vetedhi eyleminin cezalandrlmas, top-lumsal olarak ezilenlerin ve emekilerinde karna bir gelime olacaktr elbet.Keza, davay Frat'n te yanna tayarak

daha da ileri gtrebilecek olan da buparamiliter ete davasdr. Bu eteyeyelikle sulanan sanklarn bir ksmnnbaz kamu grevleri ia etmi militer a-hslar olmas ve dalgalarn bazsnda elegeen mhimmat, bu birinci davann de-rinletirilebileceine dair iyimser yo-rumlara vesile olmutur.

kinci dava (Ergenekon Darbe Davas)ise, 2003-2004 yllarnda baz kuvvet ko-

mutanlarnn AKP hkmetine kardarbe organize etmeye almalaryla il-gilidir. Buna ksaca darbe teebbsdavas denilebilir. Teebbs iinde olmaihtimali olan kuvvet komutan pheli-lerle ilgili olarak, dosyann terik edile-rek Genelkurmay Bakanl Askeri Sav-clna gnderildii hatrda tutulduun-da, bu darbe davasnn, mahiyetindenuzaklaarak yasal Cumhuriyet Miting-lerine katlan bireylere kadar uzatlmaistidad tayan bir siyasi ve ideolojik

kampanya hviyeti kazand, artk dahageni evrelerce de kabul gryor. Butespiti dorulayan nc iddianame,yarglamay yrten mahkemece ite buikinci davann iddianamesi (2. iddiana-me) ile birletirilmitir.

Frat'n tesine geilemediSavclka birinci dava ile ikinci davaarasndaki ilikinin kurulmasnda ciddiglkler yaand. Bu glkler kamuo-yu savclar diyebileceimiz soruturmayanls basn araclyla, ite bakn gr-

dnz m tesine geemeyen iddia vesulamalarla dosya kapsam durmaks-zn geniletilerek almaya alld. OysaFrat'n tesinde geildii anda bu balargrnr olabilecekken, soruturma F-rat'n tesine tanamad. Bunlar bir srdeil. Sre giden baka bir JTEM davaskapsamnda yre halknn srarl takibisonucunda baz kuyular alm, MehmetAar Davas ile byle bir olanak domuolmasna ramen ne bin operasyon nede aili mehuller bu Ergenekon Terrrgt Davas'na konu edilebilmitir.

Ergenekon Terr rgt Davas buynde bir lde olanak ierse bile, ken-di bana kontrgerillann tasfiyesine y-nelik bir dava haline dnemeyecek. Bubilinen bir hakikat. Bunun iin kararl bir


5/48

TrkiyeEKMEK & ZGRLK 5

Kanser olmasna ve tedavisinin tutuklu-luk koullar altnda gereince yaplama-yaca belli olmasna rmamen tahliyeedilmeyen Gler Zere iin balatlankampanya, cezaevlerinde salk sorunla-rna bal hak ihlallerini de gndeme ta-d. Zere tek deil, u an hastal lm-cl hale geldii halde serbest braklma-yan en az 18 mahkum ve tutuklu var. HD

sadece bu yl alt kiinin hastalklar ne-deniyle cezaevinde ldn aklad:Mustaa El Eli, Gurbet Mete, Hasan Kert,Beir zer, Recep elik ve smet Ablak.

Gler ZereDHKP-C yeliinden mahkum olan 14yldr Elbistan Cezaevi'nde tutulan 37yandaki Zere, ukurova niversite-sinin tedavisinin cezaevi koullarndayaplamayaca yolunda verdii rapor-lara ramen tahliye edilmedi. Zerenindurumu, ge tehis ve tedavisinin ge

balatlmas nedeniyle arlamt. Ya-saya gre, hasta mahkumlarn tedavisiiin cezasnn ertelenmesi ya da inazngeri braklmas mmkn akat hastanndurumunu Adli Tp Kurumunun tespitetmesi gerekiyor. Zerenin tedavisinin tu-tuklu halde devam edebileceini syle-yen Adli Tp Kurulunun banda dahance ikenceyi gizlemek nedeniyle su-lanan Nur Birgen vard.

DierleriHDnin verilerine gre u an cezaevle-rinde lm riski bulunan Zere dahil 18kii var:

Samet elik: Buca Krklar 2 Nolu F Tipi.Kan kanseri.Aynur Epli: Barsak kan-seri. Diyarbakr'da. Bekir imek: Edir-

ne F Tipi. Wernicke Korsako hastas.Adli Tp hastanede inaznn devam ede-bileceini syledi. Erol Zavar: Sincan 1Nolu F Tipi. Mesane kanseri. 30'a yakntbbi mdahale ve ameliyat geirdi. GaziDa: Antalya E Tipi. Belden aas elli,iyileme ans bulunmuyor. GlezarAkn: Adyaman E Tipi. Hipofiz bezi t-mr var. yldr tedavi oluyor. HalilGne: Diyarbakr D Tipi. Kemik kanse-ri. Halil Yldz: Antalya L Tipi. 82 yan-da. nayet Mete: Siirt E Tipi.

smet Ayaz: Adyaman E Tipi. 10 yldrlyak hastas. Menduh Kl: Buca K-rklar F Tipi. Ar siroz hastas. Nizamet-tin Akar: Mu E Tipi. Grtlak kanseri.Hapishanede kalarak tedavi olmasnaimkn yok eklindeki rapora ramen,cezaevinde. Yusu Kaplan: Elaz E Tipi.85 yanda. Yzde 79 elli. zzet Turan:Diyarbakr D Tipi. Mide lseri, kemik eri-mesi, bbrek yetmezlii, bel t var.Mustaa Gk: Sincan 1 Nolu F Tipi. Wer-nicke Korsako hastas. Nesimi Kalkan:Mardin M tipi. lyak hastas. Rasim

Aan: Adana Krkler F Tipi. Mide l-seri var, hepatit B ve sinir hastas. RemziAydn: Kocaeli 1 No'lu F Tipi. Tekerleklisandalyede. Yasin Gngr: Siirt E tipi.Tehis edilemeyen bir hastalk sonucun-da bir gzn kaybetti, ikinci gz dekrleme tehlikesiyle kar karya. Te-davisi yaplmamakta.

nsan Haklar Derneinin 2008 raporu-na gre, bu isimlerin yan sra Behet Yl-maz, Aslan Karsl, Hasan Alk, HediyeAk ve Mehmet Ali elebi de tahliye

edilmesi gerekirken cezaevinde tutulu-yor. Milletvekili Canan Artmann cum-hurbakanndan a yetkisini kullanmas-n istedii mahkum ve tutuklular arasn-da yukardaki isimlere ek olarak MehmetYeiltepe bulunuyor.

Erhan stnda

Hkmet cezaevi koullarndatedavisi yaplamayanmahkumlarlme terk ediyor

Zere ve

18 kii daha

siyasi irade; ama asl nemlisibunu talep eden toplumsal g-lerin tmnn davann kontrge-rillann tasfiyesine ynelmesiniisteyen geni bir kamuoyu deste-ini aa karmas gerekir. Bu

konuda siyasi iradenin nceliklehkmetten gelmek zorunda ol-duunu varsayanlar, hkmettengelen siyasi destein snrlarnn,lker Babu'un son dnem ko-numalar ile belirlenmesine ta-nklk ettiler. Askeri vesayeti ge-riletecei varsaylan AKP Hk-meti, bu yolda adm atmak yeri-ne, kendi siyasi hegemonyasnglendirecek ekilde, davanndarbe teebbs ksmnn birbyk Goebbels ovuna dn-mesine, ama sadece buna siyasidestek veriyor.

Ergenekon "Darbe" davasn-da tarikat ynlendirmesiBylece, Ergenekon Darbe Da-vas, ierdii aksi yndeki ola-naklara ramen, oktan darbecizihniyetin deil her trden AKPve resmi ideoloji kartlnn,Trk slamn en iyi temsil eden-yarglanr gibi yaplan ve yapl-

mayan darbecileriyle birlikte b-tn eski egemenlerin yaratlmasiin devletin tm olanaklarn se-erber ettikleri- tarikat a tara-ndan ynlendirilerek yarglan-d siyasi ve ideolojik bir kam-panyaya dnmtr.

Fakat bu iki olgu da ne Ergene-kon sanklarn cumhuriyetin ka-zanmlarna dnk saldrlarakar kmaktan gayr sular ol-mayan ve yapamadklar darbe-

den tr mazlum sayan bir yak-lamla darbecilere asker yazl-may; ne de askeri vesayeti geri-letiyor dncesiyle AKP tekparti iktidarnn Goebbels ovu-na yldz olmay gerektirir. Bu ikiyola sapmadnzda AKP ve yk-selen gericilik karsnda mca-delenin nasl verilecei ve veril-mesi gerektii grlr hale gelir;ezilenlerin ve emekilerin n-c kutbunu kurmak, gericiliin

gerek kayna olan rejimin hemnalna hem mhna vurup ge-mek... Gerisi, rejimin u ya da bugerici kanad ile halka kar suilemekte ittiak etmekten teyegeemedi ve geemez.


6/48

Dnya6 EKMEK & ZGRLK

27 Ekimde Almanyada genel seimin

yan sra iki kk eyalete de parlamentoseimleri yapld. Genel seim sonucunagre Hristiyan Demokrat (CDU) - SosyalDemokrat (SPD) koalisyon hkmeti ye-rini Hristiyan Demokrat-Liberal (CDU-FDP) hkmetine brakyor.

Bu seimlerde deerlendirilmesi gere-ken drt nemli yan bulunuyor:

Birincisi: SPDnin Almanya tarihindekien kt seim sonucunu almas. Nasl birrota izleyeceklerine bir trl karar vere-meyen SPD kurmaylar, bir sa bir sol ya-parlarken semenlerinin gvenini kay-bettiler ve ancak yzde 23 orannda oyalabildiler. ok sayda SPD semeni par-tisini protesto ederek sanda gitmedi.

SPDnin tek tesellisi Brandenburg eyaletseimlerinde yzde 33 oy alarak birinciparti olmas oldu. (Bu eyalette Sol Partiyzde 27,2 ile ikinci parti oldu.)

kincisi: Liberallerin ykselmesi.. FDPyzde 14,6 oy alarak nc byk partioldu. Neo liberal kapitalizmin krizi dne-minde FDPnin glenmesi, kltr en-dstrisinin gcn ve liberal sylemin

toplumda ne kadar yerlemi olduunugsteriyor.

ncs: Sol Parti oylarn artrarakyzde 11,9a kt. Kapitalist kriz dne-minde daha azla oy almas gerekirdiama krizle birlikte solun Avrupa apndageriledii dnlrse bu kadarna daiyi demek gerekir.

lgin olan, partinin eski Demokratik Al-manya Cumhuriyeti topraklarn olutu-ran Dou eyaletlerinde ulat oy ora-nyd: Alt eyaletin tmnde yzde

20nin zerinde oy alan parti, Sachsen-Anhaltta yzde 32 oy alarak birinci partioldu.

Berlin Duvarnn yklmasndan sonragemiin deerlendirilmesi, eletirisi vezeletiri konusunda nemli admlar

Sosyal demokratlarnen byk yenilgiyeurad genel seim-lerde, Sol Parti veYeiller glendi

Engin Erkiner

Almanyada iktidar sada

atan parti, Bat eyaletlerinde bymesi-nin yan sra Dou eyaletlerindeki taba-nn da korudu, hatta geniletti.

Ne garip! Duvar onun yannda olanlarnzerine yklmam, uzaktakilerin zeri-

ne yklm...

Gemie taklmayan ve kendisiniyenilemeyi bilen ileriye gidebiliyorDrdncs: Yeiller seimde bekledik-lerini bulamamalarna karn oy oranla-rn artrdlar. Bu partinin nmzdekiyllarda zorlanaca sylenebilir. Alman-ya krizi amak iin ekolojik kapitalizmeyneliyor. Yenilenebilir enerji kaynakla-ryla ilgili teknoloji konusunda Almanyayllardan beri alyor ve bu konudakinderlii elinde tutuyor. Gne enerjisi-

nin daha yaygn kullanmnn yan sraelektrikli otomobil retimine de bykyatrm planlanyor. Yllardr Yeillereait olan sloganlar artk CDU da kullan-yor. Kullanmakla kalmyor, hkmetinbyk orta olarak uygulamaya da y-neliyor.

Bu gelime yllardan beri bilinen amapek dikkate alnmayan bir gerei yeni-den gsteriyor: Kapitalizme kar mca-dele srekli yeni talepleri gerektirir. Aksidurumda bir dnemin devrimci talepleri

bir sre sonra bu zelliklerini kaybeder-ler ve hl orada duranlar da hibir zel-lii olmayan bir parti durumuna geldik-lerini grrler.

Burada rnek Yeiller ile ilgilidir ama bi-zim iin de geerlidir.

ZelayaHonduras'ta

28 Haziran'daki askeri darbedensonra snrd edilen ve Honduras'adnmesi engellenen Manuel Zelayanihayet lkesine gizlice dnmeyi ba-ard. Ancak 65 yandayla berabersnd Brezilya bykeliliindendar kamyor. Zelaya hakknda tu-tuklama karar karan geici hk-met, Brezilya'ya devrik bakann tes-limi iin 10 gnlk sre tand; elili-i kapatmakla tehdit etti. HkmetinBrezilya'ya yapt basklar BirlemiMilletler Genel Sekreteri Ban-Ki Mo-on tarandan da knand.

te yandan ABD, muhaleeti bastr-mak iin yrrle konan baz n-lemlerin geri alnmasn talep ediyor.Geici hkmet, Zelaya'y destekle-yen iki televizyon istasyonunu ka-patm; baz temel hak ve zgrlk-leri askya alan bir kararname ya-ymlamt. Kararname gvenlik g-lerine "izinsiz" gsterileri datmave tutuklama karar olmakszn gz-

altna alma yetkisi veriyor.Honduras'ta durum tersine evril-mezse, Venezuela, Bolivya gibi lke-lerde de -askeri ya da sivil- halk d-man darbelerin yolu alm olacak.


7/48

Gine'de muhali gsterileri bastrma-ya alan gvenlik gleri bakentKonakri'de yzlerce kiiyi ldrd yada yaralad. Olaylar, cunta lideri Ca-mara'nn, 31 Ocak 2010'da yaplacakseimlerde devlet bakanl iinaday olaca sylentisi zerine kt.Polisin bir stadyumda toplanmaya a-lan gstericilere ate at bildirili-yor. Camara, 28 Aralk 2008'deki birdarbeyle iktidar ele geirmiti.

Cuntann toplant yasana ramen

onbinlerce kiinin sokaklar doldur-duu, askerlerin mahallelere girip ev-leri ve maazalar yamalad, ka-dnlara tecavz ettii bildiriliyor. Siviltoplum rgtlerinin szcleri, zel-likle askeri kamplarda ve karakollar-da tutulan kadnlarn durumununok endie verici olduunu sylyorlar.

Gine, halkn yzde 85'inin Mslmanolduu, 10 milyon nuslu bir Bat A-rika lkesi. Ekonomisi byk ldetarm ve madencilie dayanyor.

DnyaEKMEK & ZGRLK 7

G 20 zirvesinde ABDkrizin sorumlusu olmaklasuland

G-20 zirvesi, krizin ABD, Japonya, Al-manya gibi kapitalizmin anayurtlarn-da yeni siyasal gerilim ve saflamala-ra brnd bir dnemde yapld.Daha ncekiler gibi, yeni bir eylemprogram retmekten ok bir yn ara-y ve bunu iade eden bir niyet be-yan snrnda kald.Yine de bu toplant, ncekilerden da-ha ak biimde, ABDnin dnya eko-nomisini ynlendirme gcnn zayf-ladn, yeni bir gler dengesi olu-makta olduunu gsterdi. Bu toplan-tyla birlikte G-20 kapitalist dnyannekonomik dzlemi olma ynnde biradm daha atm oldu. G-20 iinde de,ABD, Japonya, in, Hindistan ve ABnin ne kt bir G-5 oda biimle-

niyor. G-20 toplants, ABD ve ABnin

dnya sistemi iindeki arlk ve ini-siyatifinin azalmakta, in, Hindistan,Rusya ve Brezilyann ise ne kmak-ta olduu bir gei srecine iaret edi-yor. Son toplantda bu geiin kolayve abuk olmayaca, IMF ile ilgili ye-ni dzenleme nerisinin kabul edil-memesiyle ortaya kt. IMF ynetimkurulu yeliklerinin 24ten 20ye in-dirilmesi, AB lkelerinin paylarnnbir blmnn in, Hindistan, Brezil-ya gibi ykselen lkelere ayrlmasnerisinin karara balanmas ngilte-re ve Fransann itirazyla gelecek top-lantya brakld.

Derinleen kriz koullarnda, kapita-listler arasnda yeni g ilikileri do-uyor. ABDnin zayflayan hegemon-yasnn artk zorunlu kld yeni d-zenlemeler ise kriz koullarnn veykselen glerin istediinden ge veg gerekleiyor. Kapitalizmin kriziyeni biimler alarak ve derinleerek

sryor.

Gine'de ayaklanma

30 Austos seimlerinde lkeyi 54 yldr y-neten Liberal Demokrat Parti (LDP) ar biryenilgi ald. Japonya DemokratPartisi (JDP)480 yeli alt mecliste 315 milletvekili kazana-rak iktidara gelirken, LDP 100 sandalyeyle ye-tindi.

2004de 'sosyalistdevrim' ile 'mparatorluksisteminin ortadan kaldrlmas' tezlerindenvazgetiini ilan eden 415 bin yeli Japon Ko-mnist Partisi (JKP) seimlerde yzde 7 oyalarak 9 milletvekillii kazand.

JDP lideri Yukio Hatoyama seimler ncesindeve sonrasnda siyaset ve hedeflerini ylezetledi:

Serbest piyasa ile denetim arasnda denge-nin salanaca insan odakl bir toplum.

Sosyal gvenlik harcamalarn artrarak, ka-muda israa ve brokrasiye zm.

ABD ile Japonya'nn daha akti olduu, Tok-yonun grlerinin daha ak iade edildiiilikiler. ABDnin Japonyadaki 47 bin askerlikvarlnn gzden geirilmesi.

Bata in olmak zere Asyadaki komularladaha yakn ilikiler iinde "Asya Birlii" iinalmak.

Japonya seimlerinde, bir devrim olmad.Ama seim sonular ve yeni hkmet sradaniktidar deiikliinin tesinde bir mesaj veri-yor. Bu iktidar deiiklii, bir burjuva partisiJDPyi aan bir gelimenin, kapitalizmin bunemli toprandaki kriz dnemi sarsntsnnderinliinin, kapitalist snn eskisi gibi ynet-mekte zorlandnn, ABD hegemonyasnngerileme srecinin ak iaretlerini veriyor.

Japonyada krizliberalleri gtrd

ABD artk tek g deil!

Zirve srerken btn G20 bakentlerinde kapitalizm kartlarnn protestolar vard

Japonya yeni hkmetle

yzn yeniden Asyaya dnyor


8/48

Selim Ylmaz (*)

Uluslararas Para Fonu (IMF)ile Dnya Bankas'nn kurul-mas, kinci Paylam Sava s-rasnda ve ABDnin fiilen sa-vata olmad 1941 ylnda

oluturulan D likiler Ko-misyonu'nda kararlatrld.D likiler Komisyonu,ABDnin hemen her sektrde-ki en byk sermaye gruplar,devlet brokrasisi ve hkmettemsilcilerinden oluturulanve 1990lara kadar gizli olarakaaliyet gsteren bir komis-yondu. Komisyonun amac,devletin ve ABD sermayesinin,dnya leindeki ekonomikve siyasi karlarnn korun-

mas ve gelitirilmesi iin ge-rekli ekonomik, siyasi ve aske-ri tedbirleri almak ve uygulat-mak olarak belirlenmiti.

IMF ve Dnya Bankas'nn res-mi kuruluu 1944'te, ABDnin

Bretton Woods kentinde, sa-va sonrasnda dnyaya ynve ekil vermek zere bir ara-ya gelen hkmetler araskoneransta nerildi ve kat-lmc lke temsilcileri taran-dan da kabul edilmesi salan-d.

IMF'nin greviIMF ve Dnya Bankas genel-likle birlikte anlmalarna, yl-lk toplantlarn ayn tarihler-de, ayn mekanlarda yapmala-rna ve i ie grntlerineramen ilevleri arkl iki fi-nans kuruluudur. Teorik ola-rak IMFnin grevi, ye lke-lerden herhangi birinin de-meler dengesinin ak vermesidurumunda gerekli onu sa-lamaktr. Dviz girileri genel-

likle knn altnda kalan,sermaye birikimleri yetersiz,d kredi ihtiyalar sreklilikarz eden "ge kapitalistlemilkeler", son otuz ylda IMF'-nin "gedikli mterileri" hali-

ne geldiler. Balangta ye l-kelerin, kotas kadar ya da ko-tasnn kat kadar on kul-lanmasna izin veriliyordu. An-cak 1994 Meksika, 1997 Asya,1998 Rusya, 1994 ve 2001Trkiye ile 2001 Arjantin kriz-lerinden sonra bu limitler al-

d. rnein Trkiye, 2001 kri-zini takiben IMF ile yaplanstand-by anlamasna dayalolarak, kotasnn 7-8 kat b-yklnde bir onu kullana-bilmitir.

IMF ile herhangi bir ye ara-snda yaplan stand-by anla-mas, yalnzca IMFden kredialmann deil, dier kredi ku-rumlarnn IMFnin sk kont-rolne giren lkeye kredi ver-mesinin de yolunu amaktadr.

IMF ile yaplan stand-by anla-malarnn koullarn ise, lke-nin krediye olan ihtiyacnniddeti, dnyadaki kredi bol-luu ya da darl, kredi aizle-rinin oran ile kredinin sresi

belirlemektedir. IMFin bura-daki temel ilevi, kredi finans-mann salayan kapitalistle-rin ya da baka bir anlatmlakreditrlerin alacaklarn enst seviyede gvence altna al-

maktr. IMFnin ye lkelerleyapt stand-by anlamalar-nn, bata emekiler olmakzere yoksul halk kesimleriiin hak kaybna uramak vedaha da yoksullamak anlam-na geldiini yaanan lke de-neyimleri ortaya koymutur.

Dnya Bankas'nn ileviDnya Bankas ise genelliklege kapitalistlemi ya da ka-pitalistleme srecindeki lke-lerin zel sektr kurulular-

nn uzun vadeli kredi ihtiya-larn karlamak amacyla ku-ruldu. Bu amac dorultusun-da, elliye yakn lkede snaikalknma ya da snai yatrmbankalar kurdu ve yerli ser-maye gruplarna uzun vadeli,dk aizli krediler temin etti.Dnya Bankas bu kredilerzerinden uzun yllar lkele-rin yatrm alanlarn ve konu-larn byk lde belirleme-yi baarabildi. Kuruluundan

bu yana kapitalist sistemintm dnyada yaylmas, kk-lemesi ve srdrlebilmesi-nin en nemli admlarn atanajanlarndan biri oldu.

Dnya Bankas'nn 1980ler-den sonraki ilevinde bir dei-im, daha dorusu bir genile-me yaand. zel sektre te-min edilen dk ve uzun va-deli kredilerin yansra lkele-rin neo-liberal politikalara uy-gun bir devlet yaplanmasoluturmalar iin de kredi a-maya balad. Bu kurumlarakredi vererek neo-liberal d-nm hzlandrc bir rolstlendi.

Kriz ve sonraszetle 1945 sonras kurulanve yaklak 64 yldr aaliyetgsteren bu iki finans kurulu-unun kapitalist sistemin g-nmzde yaanan ve gerekteher geen gn derinleen krizi

srasnda ve sonrasndaki rol-lerinin ne olaca bugn iinnet deil. Ancak IMFnin ser-mayesini ve lke kotalarnarttrma abasndan; DnyaBankas'nn, halen tm lke-

Ekonomi8 EKMEK & ZGRLK

IMF-DBnin derdi

sermayenin alacaklar6 - 7 Ekim'de stanbul'daki IMF-Dnya Bankas zirvesininodanda sermayenin deersizlemesi var


9/48

lerde byk oranda kamununelinde bulunan eitim, salk,enerji, su gibi alanlarn zelsektre devrini salama al-malarna hz verilmesi iinkaynaklarn seerber etme-

sinden de yeni dnemdenemli roller stleneceklerianlalyor.Her iki kurumun gnmzde-ki abalar ve ynelimleri ise,yaanan krizin net olarak arsermaye birikim krizi olduu-nu ve bunun da byk orandapara sermayeden kaynaklan-dn ortaya koymakta. ZiraIMF sermayesini ve ye lke-lerin kotalarn arttrma tela-n yaarken; Dnya Bankas da

kamunun elinde sermaye biri-kimi salanabilecek tek biralan kalmayncaya dek her e-yin sermayenin eline gemesiiin abalyor; bu konuda hi-

bir geri adm atmad gibi bi-lakis daha da agresi davrana-ca izlenimi veriyor. IMF veDnya Bankas'nn bu eilim-leri, temsil ettikleri snn elin-deki muazzam para sermaye-

nin el yakmaya baladn vebunun kanlmaz olarak de-ersizlemeye yol aacannok ciddi bir korku halini ald-n gsteriyor.

Bu yzden stanbulda 6-7Ekim 2009 tarihlerinde yap-lacak toplantlara ait gndemhenz net olarak aklanma-masna ramen grmelerintemel eksenini sermayenin de-ersizlemesine ynelik ted-birlerin oluturmas kanl-

maz. Kapitalist sistem kresellekteki en byk krizini ya-arken yalnzca birka lkeninihtiya durumunda kullanmakzere IMF ile opsiyonlu kredi

anlamas yapmas; bir ya daiki kk lke ile Trkiye d-nda, aiz demesi yapan ye-si ya da mterisi bulunmayanIMFnin sermayesini ve yele-rinin kotalarn arttrma aba-

s, sermaye sn asndan sonderece anlaml. Anlalan o kistanbuldaki toplantlarda l-kelerin, sermayenin deersiz-lemesinin nlenmesi abala-rna yapacaklar katklar de-erlendirilecek ya da bu sre-te onlardan beklenenler dikteettirilecek.

Her ne kadar BabakanIMFye yerin yedi kat altngstereceiz gibi sylemlerdebulunsa da toplant sonula-rndan kimin yedi kat yerin al-tn grecei de aa kacak.

Solun utanga muhaleetiBu srete Trkiyede nasl bir

muhaleetin rgtlenecei ko-nusu, her zamankinden dahanemli. Buna karn mevcutabalara bakldnda, ya mu-haleeti yalnzca IMF ile snr-lamak ya da basit kapal salon

toplantlar ile geitirmek gibieilimlerin ne kmakta oldu-unu gryoruz.

Tek bana IMFye veya yans-ra Dnya Bankas'na kar ge-litirilen bu utanga tavr al-larn, kapitalizmin kurumla-ryla ilgili olarak ii snnnkaasn kartrma riskini ba-rndrmann da tesinde, Tr-kiyedeki sol muhaleetin dn-yadaki benzerleriyle olan ar-kna da k tutaca gzard

edilmemeli.

(*) SMMM Anti-MAI almaGrubu

EKMEK & ZGRLK 9

Yeim Diner

ler yolunda gittii srece rekabet, kapi-talist sn arasnda bir kardelik havas es-tirir ve bylece her biri, ortak yamadankendi yatrm orannda pay alr. Ama so-run, krn deil zararn paylalmas halinialr almaz, herkes kendi payna den za-rar en aza indirme ve bunu bir bakasnnsrtna ykleme abasna der. Kriz za-manlarnda kapitalist sn iin deienoranlarda kayba uramak kanlmazdrakat her birinin zararn ne kadarn yk-lenecei, gcne ve kurnazlna baldr.

Bu srete kimi irketler btnyle kerve tasfiye olur, alacaklar tahsil edilemez,retim aralar retim arac olmaktan -kar; sermayenin bir ksm ekilir, hatta yokolur. Marx, eskiden var olan sermayeninsermaye olmaktan kmasn, deyim yerin-deyse "tele olmas"n, Kapital'in nccildinde "sermayenin deersizlemesi"olarak adlandrr.

Getiimiz gnlerde bir "kresel strate-jist"in, "dnyada ekonomik toparlanma Lya da W eklinde deil, tuvalet eklindeolacak", diyerek iade ettii tahmini yzde14'lk kayp, hem gelirdeki azalmadanhem de sermayenin deersizlemesindenduyulan kaygy aa vuruyor. Ya da ylesyleyelim: Byle rahat telauz edebildik-lerine gre, bir ksmn "tuvalete boaltma-

y" gze almlar anlalan. Mesele, kaybn

daha da byyp bymeyecei ve -eitolarak dalmayacana gre- nasl leti-rilecei. Burada hkmetlere olduu ka-dar IMF ve Dnya Bankas gibi uluslararaskurululara da nemli roller dyor ku-kusuz.

Erdoan hkmetiyle TSAD arasndayaanan, "IMF'siz de yolumuza devamederiz/edemeyiz" gerilimini bu ynylede okumak gerekiyor. Alnacak kresel

tedbirlerin IMF marietiyle Trkiye'ye ta-nmasndan yana olan TSAD bu yollakayplarn en aza indirmeyi hedeflerken;Erdoan hkmeti, kendisine yakn ser-maye evrelerine dorudan ya da dolaylyoldan aktard onlar azaltmaya, zor du-rumlar iin ak tuttuu destek yollarn t-

kamaya yanamyor. Aralarndaki tatl (!)rekabetin, tam da bu dnemde dmankardeler arasnda bir savaa dnmesibasit bir tesad olmasa gerek. (Bkz. Do-an medya-hkmet kapmas) Trki-ye'de ve tm dnyada sermayenin raksi-yonlar, kanlmaz tasfiyeyi izleyen sre-ten "en krl" deilse bile "en gl" k-mann yollarn aryor, hesaplarn yapyorve stratejisini kuruyorlar.

Sermaye deersizleirkenaslan payn kim alacak

Karikatr:Lem

anDergisi


10/48

Yaln Yusuolu

Cumhuriyetin ilannn 86. ylna vardk.Yznc yla doru ne yazk ki, ciddi bu-nalmlarla yol alyoruz. Bunlardan ennemlisi elbette, Trklerle Krtler arasn-daki 90 yllk ihtilan artk yakc boyut-lara varm olmas. Oysa, o devletin temel-leri 1920de birlikte atlmt. stila ordusumterek bir sava sonucunda lkeden

kovulmutu. Trk tara ve onun askeri si-yasi hiyerarisi Krtlere "muhtariyet"

(zerklik) ve hak eitlii sz vermiti.Verilen szden ksa zamanda dnld; yada daha dorusu bile bile yalan sylen-miti. Kurulan yap sadece z be z Trkve Trk olmakla kalmad, Krd ezmek,yok etmek, milli benliini sindirmek veKrdistan haritadan silmek iin elindengeleni yapt.

Silemedi, yok edemedi. Kald ki, sorunTrkiyeyle de snrl deildi; blge dze-

yindeydi ve bu nedenle uluslararas nite-likte bir sorundu. Trk ovenizminin 90yla yakndr yaptklar imdi ayana do-layor. Krdistandan salad getiridendaha azlasn 25 yldr uluslararas silahtekellerine ve tccarlarna savuruyor. Vebu gidiin daha ne kadar zaman devamedeceini kimse bilmiyor.

Cumhuriyet Krtler iin de bTrkiye Krtlerle gnll bir birlie almadka Cumhuriyeti yaatamaz;

Konuurken eyleri adyla armak lazm.

Krt lkesi anlamna gelen Krdistan Os-manl mparatorluuna bal bir lkeydi. Adda Kart-Kurtustan deil. Krdistand. Kr-distann Saevi topraklarnda kalan dou ke-simi hari neredeyse tamamna yakn Os-manldayd.

Doudaki para ran devletinin dilinde Ot-san-e Kordestandr (Krdistan Eyaleti) vebugn ahalisinin yzde 13 kadar Azeri, ge-risi Krt olan 4 milyon nuslu blgeye Krtulusal topluluklar Rojahilat Kurdistan (Do-u Krdistan) adn veriyorlar. Dou Krdis-

tann siyasi tanmlayc ismi ran Krdista-n dr. Krtede Kurdistan ran, FarsadaKordestan-e ran deniliyor.

Yani bugnk Trkiye Cumhuriyetindenarkl olarak, eski ran Monarisi de, bugnk

ran slam Cumhuriyeti de snrlar iinde ya-

ayan Krtlerin anayurtlarn tanmlar, Krtolduklarn kabul etmiler. Onlar da Acem-leridir, kn karda yrrken arklar kard-kord ses kard iin onlara Kord demiizdememiler. ahlk diktatrlnn de, sla-mi diktatrln de, Osmanl mparatorlu-unun da tand Krdistan ismini Cum-huriyetten bir sre sonra Trkiyenin reddet-mesi, hl da reddediyor olmas demokra-siyiz, uygarz, adaz diyenlerin aybdr.

Krt topluluklar iin Anadolunun gneydo-usunun nemli bir blm Bakur Kurdis-

tan (Kuzey Krdistan) ya da Kurdistana Tr-kiy (Trkiye Krdistan) dr.

Bare Kurdistan (Gney Krdistan) veyaKurdistana Irak (Irak Krdistan) bugn res-mi adyla Krdistan Blgesel Ynetiminin

topraklardr.

Bere Rojavaya Kurdistan ise GneybatKrdistandr. Blgenin en bilinen kenti z-

gn adyla Qamslo, Trkesi Kamldr.1962den balayarak Baas rejiminin Krtlerekar izledii iddetli bir Araplatrma ve G-ney Suriyeye mecburi iskna tbi tutarakanayurttan koparma politikasna, yoksullukve isizlik nedeniyle Krtlerin am, Halep gi-bi byk ehirlere gmeleri de eklenince,Qamslo yresi hari Suriye Krtlerinin top-rak birlii kalmamtr. Fakat manevi ve ge-leneksel olarak Suriyede bahsettiimiz blgegene de Gneybat Krdistandr.

Ulusal sorun ve toprak temeli

Ulusal sorunun ulusal sorun olabilmesininasl koulu toprak temelidir. Mesela Alman-yadaki Trkiyeli Trklerin ve Krtlerin ida-reyle ve Alman milliyetiliiyle sorunlarulusal ya da etnik sorun deilse, (talepler Al-

Krdistan nasl blnd?

10 EKMEK & ZGRLK

Politika


11/48

Gnll birlik ya da

Gazi Paa Birinci Meclisteki bir konuma-snda unlar syleyecekti: Meclis-i limi-zi tekil eden zevat yalnz Trk deildir,yalnz erkes deildir, yalnz Krt deildir,yalnz Laz deildir. Fakat hepsinden m-rekkep anasr- slamiyedir, (Mslmanunsurlardr), samimi bir mecmuadr (top-luluktur). Bu mecmuay tekil eden bir un-sur- slam, bizim kardeimiz ve ortak -karlarmz olan vatandalarmzdr... Yek-dierine kar hrmet- i mukabelede (bir-birlerine kar saygda) riayetkrdrlar vedierinin her trl hukukuna (haklarna),etnik, itimai, corafi hukukuna daimahrmetkr olduunu tekrar ettik ve teyitettik.

lerleyen yllarda Krtlerin her trl talebikanla, iddetle bastrld. Katliamlar, kasa-ba ve kylerin topu ateiyle, hava bom-bardmanyla vurulmas, Mecburi sknad altnda tehcirler, tecritler, zel kanun-lar, stiklal Mahkemeleri, idam sehpalar,asimilasyon politikalar birbirini izledi,ky ve mezralara, hatta kayalklara varn-caya kadar isimler Trkeletirildi. Krteyasakland.

Bu derginin okuyucular iin onlar tekerteker sralamaya gerek yok. Sadece u ka-darn hatrlatalm ki, sistem sadece mili-

tarizmiyle deil, Krt eodalitesine ve e-hirlerdeki mtegalibe ibirliine dayana-rak hkmn icra etmitir. Mcadeleninbugnk geliimi merkezi otoritekadar,mahalli gericilii de geriletmi ol-masndadr.

Trk millet, Trk devlet statkosu kkn-den sarslm, Teklik manisi ve ikiz karde-i oulcu yap obisi burjuvazi dahil top-lumun btn katmanlarn kmaza s-rklemitir.

Yol ayrmna gelinmitir. Ya insan hak vezgrlklerine, yani uluslarn hak eitlii-ne dayal ortak ve demokratik bir devletyapsna (bara) ulalacaktr ya da bug-ne dein yaanlm olandan ok daha b-yk aclar ekilecek ve zm kendi kade-rini tayin hakknn kullanlmasyla gele-cektir.

Birlikte yaamann temel art serbest r-zadr. Gnll olmayan hibir birlik birlikdeildir. Dayatmadr, zorlamadr. Dediim

dedik, aldm ddkle olmadn, ola-mayacan grmeniz iin daha nelerin ya-anmas gerekiyor bilemiyorum. Kimi si-yasi partilerin ve temsil ettikleri savandevamndan yana glerin sosyal olaylaraksa zaman kesitlerinde deil, mutlakauzun erimlerde, rnein 30 yllk, 50 yllkperspektiflerde bakmalar gerekiyor.

ayram olacaksarlikte yaamann temel art serbest rzadr

an uyruuna gemeden de anadil eitimi,me seilme hakk, siyasi partilerde, mer-

ezi ve yerel ynetimlerde kota hakk gibi

ltrel ve siyasal haklar mertebesinde kal-orsa, yani bir kendi kaderini tayin hakk szonusu olamyorsa) nedeni onlarn o lkede-

varlklarnn toprak birliine dayanmama-dr.

ovyetler Birlii zamannda Ermenistan Sov-et Cumhuriyeti iinde bir Krt zerk yne-mi vard. Bir halkn baka bir lke snrlarinde evrilmi halde yaayan kesimineuslararas diplomaside anklav diyorlar.ken olarak jeolojik bir terim olan anklavnaygn kullan yanarda pskrmesi sra-nda dipten ykselen lavlarn yzeye kar-

en da eperinden kopard iri paralardr.ylece anklavlar arkl nitelikte olan kaya-rn iindedir, arkl bir etnisiteyle evrilmi-rdir. Ermenistandaki Krt anklav da by-dir.

Dnyann ka halk drt paraya blnm-tr, bilmiyorum. Osmanl-ran snr Ba-datn Saevilerden geri alnmasndan sonra

1639da imzalanan Kasr- irin Antlamasy-la kesinletirildiinde ran Krdistan nihaiolarak Krdistann ana gvdesinden kop-mutur. O snr Basraya doru ayn zamandabugnk ran-Irak snrdr da.

Fakat daha byk blnme I. Genel Savasonrasnda geldi. Gney ve Gneybat Kr-distan Britanya ve Fransann eline dt.Trkiyenin Misak- Milli snrlar Lozandakesinletirilince, onlar da Kuzey snr olarako hatt kabul ettiler ve Krdistan parayadaha paraland.

Dou-Bat Almanya birlesin. Kuzey GneyYemen de birlesin. Sra Kuzey GneyKoreye gelsin, diyenler niin Kuzey-Gney Krdistann birlemesinden olaslkolarak yahut da temenni kabilinden bile szetmezler? (YY)

Ermenilere karOsmanlyla birlikteTrkiyedeki ulusal sorunun tarihsel s-rete ekillenmesindeki dier boyutuhatrlamak iin blnmenin birka ylncesine gitmemiz gerekiyor. nk1915e kadar Kuzey Krdistanda Krt-lerle Ermeniler nusun byk ounlu-unu oluturuyorlard. Ermeni toplumukapitalizmde (uluslama srecinde)hayli ndeydi, milli nitelikli bir burjuvazmresi de olumutu ve devlet kurmakiin ete savalar veriyordu. Ama yuka-rda szn ettiimiz toprak birlii Er-menilerde de yoktu. Gerek Krt gerekseTrk blgelerinde dank ekildeydiler.Ne kentlerde ne krlarda Ermeni nusuyoundu. Youn olduklar blgelerde is-yan ediyorlar, ama yeniliyorlard. stib-datta Ermenilere kar Osmanlnn yar-dmcs ve savas Krtlerden deviri-len Hamidiye alaylar oldu.

Sonra 1915-1918 Ermeni Soykrm gel-di. Emir Merkezdendi, ttihat ve Terakkihkmetindendi. Uygulayc elebalarBahaddin akirden balayarak MilliEmniyet Hizmetleri (MAH) grevlileriy-di, inazclar ise askerdi, jandarmayd veHamidiye art Krtlerdi. Yani, Sultan

Hamite yardm etmi olan Krt eodal-leri, era, sair zenginleri Trk ttihat-lara da yardm ettiler.Ermenilerin Do-udan ve Gneydoudan etnik temiz-lenmeleri srasndaki Trk--Krt birlik-telii 1919 Erzurumundan balayarakMustaa Kemal Paann ve ekibinin Yu-nan istilasna kar ortak gelecek vaadiy-le devam etti. Pek az Krt, Ermenilereyaptklarn bize de yapabilirler diyednd. Ama yanlacaklar ve korkma-dklar balarna gelecekti.

Kemal Paa Samsuna geldikten ksa bir

sre sonra (11 Haziran 1919) Diyarbe-kirli Cemil Paazde araclyla Krt ai-retlerine gnderdii haberde aynen y-le demiti: ngiltere Mstakil Krdistanharitasn Ermenilerin menaatine kur-ban etmektedir. Krtler ve Trkler bir-birlerinin hakiki kardeleridir ve birbir-lerinden ayrlmalar mmkn deildir.

Mevcudiyetimizin Krtlerin, Trklerinve btn Mslmanlarn muavenetine(yardmna) ihtiyac vardr. Hepimiz is-tiklalimizi korumalyz ve memleketimi-zin taksimine msaade etmemeliyiz.Ben Krtlere Osmanl Devletinin para-lanmamas art ile onlarn tekml veterakki etmesine vesile olacak bilumumHukuk ve mtiyazn verilmesi tarata-rym. (YY)

EKMEK & ZGRLK 11


12/48

Dileri Bakan Ahmet Davutolu'nun2001 ylnda yaymlanan Stratejik Derin-lik kitabnn 32. Basks 2009 Tem-muzunda yaynland. Diileri Bakannnbu kitapta Krt meselesi hakknda ortayakoyduu jeopolitik perspekti, AKPninDemokratik Almnn gerisinde yatanstratejik derinlie ilikin nemli ipularveriyor.

Davutolu, devletleri sistem iindeki ko-numlarna, stratejik ve taktik manevra ka-biliyetlerine gre drt arkl kategoriyeayryor. (s.74) Bunlar, sper devletler, b-

yk devletler, blgesel gler ve kkdevletlerdir. Kitabnn yaynland 2001ylnda, Davutolunun Trkiye'yi Hindis-tan, Brezilya, Msr, Arjantin, Irak gibi bl-gesel devletler kategorisi iinde deerlen-dirdii anlalyor (s.75). Bu kitapta Davu-tolu Trkiye'nin nasl blgesel bir golmaktan kp byk bir devlet halinegelebilecei sorusuna cevap aryor.

Yepyeni OsmanlclkDavutolunun bu soruya verdii cevapYeni-Osmanlclk tr. Bir yandan yne-tici elitin, Osmanl mirasnda aranlmas

gereken siyasal potansiyellere srt dn-m olmasndan yaknrken dier yandanszkonusu potansiyellerin Trk D Poli-tikas iin nasl byk rsatlara dnt-rebileceine ilikin arpc tezler ortayaatyor. Bu tezleri arpc klan tam da Da-

12 EKMEK & ZGRLK

Politika

Almn stratejik derinliiKrt Alm Dileri Bakan Ahmet Davutolunun paralanm Krt jeopoliti-inin uzun dnemdeTrkiye evresinde btnleecei varsaymna dayanyor

Davutolu, Irak Dileri Bakan Zebari, Suriye Dileri Bakan Muallem ve Arap Birlii lideri Amr Musa ile

Erol lker vutolunun Osmanl mirasn, revizyonistbir d politika projesinin temel unsuruolarak yeniden yorumlamasndan kay-

naklanyor. "...zelde ABD'nin, genelde deNATO'nun bu gvenlik emsiyesi [SoukSava Dnemi Bat Blou] ile ilgili vecibe-lerini gz ard ettii veya Trkiye'nin ba-ka alanlardaki pazarlk gcnn zayflad- dnemlerde Trkiye'nin en nemli kozuolarak mzakere masasna konan jeopoli-tik konum, dnyaya alm stratejisinin birparas olmaktan ok statkoyu mdaaastratejisinin bir arac olarak grlmtr."

Dolaysyla, "...Trkiye jeopolitiinin dpolitika stratejisi iindeki yerini yeniden

yorumlamak ve uluslararasi evre iindeyeni bir anlam kazandrmak zorundayz"(s.117).

Yepyeni jeopolitikaDavutoluna gre, szkonusu yeniden yo-rumlama nemli jeopolitik etki alaniin yaplmaldr: 1. Yakn kara havzas:Balkanlar-Ortadou- Kafkaslar. 2.Yakndeniz havzas: Karadeniz-Adriyatik -DouAkdeniz-Kzldeniz- Krez-Hazar Denizi.3. Yakn kta havzas: Avrupa-Kuzey Ari-ka-Gney Asya-Orta Dou ve Dou Asya

(s.118)Trkiye jeopolitiinin zel olarak Orta Do-u iin kazanaca yeni anlam, mevcut du-rumdaki uluslararas snrlar ve jeopolitikgereklikler arasndaki gerilim esas alna-rak gelitirilmelidir.

"ran-Irak sava esnasnda oluan ve Kr-ez Sava ile kronik bir hal kazanan KuzeyIrak'taki jeopolitik boluk alan Trkiyeiin Souk Sava dneminden Souk Sa-va sonras dneme aktarlan en nemlid politika meselelerinden biri olmuturve olmaya devam edecektir. Bu jeopolitikboluk alannn PKK tarandan kullanl-

mas ve blgeye ynelik blge-d strate-jik hesaplarn bu jeopolitik boluk alann-da younlamas blgeyi Trkiye'nin yu-muak karn haline getirmitir (s.141).

Krt jeopolitiiDavutolu, daha spesifik olarak, Orta Do-udaki uluslararasi snrlar ile reel un-surlar arasndaki pergelin Filistinin ya-nsra en ok Irakta aldn iade ediyor.(s.437) Bu noktada PKK ile Krt Mesele-si arasnda bir ayrm yapyor. Tam daIraktaki uluslararas snrlar ile jeopolitikhatlar arasndaki mevcut gerilim nedeniy-

le, "Krt Meselesi" gittike uluslararas ni-telik arzeden bir sorun haline gelmektedirve ...bu adan soukkanl bir ekilde de-erlendirilmek zorundadr. (s.437)

Davutolu, gerekten soukkanl deer-lendirmeler yapyor. lk olarak, KrtlerOrtadounun ve Avrasya jeopolitiinin enkritik gei blgelerinden birinde yaa-maktadr. Daha da nemlisi bu blge pet-rol ve enerji kaynaklar asndan bykbir jeoekonomik nemi haizdir. Ancak Da-vutolu iin Krt jeopolitiinin en nemlizellii bunlardan herhangi biri deildir.

Gei blgesi asndan bu derece nemlibir konuma sahip olan bu corayann biri jeopolitik btnlk oluturamamasnnen nemli sebebi dorudan bir deniz ba-lantsnn olmaydr. Bu da bu coraya-nn deniz balants olan bir blge lkesiile btnlemesini kanlmaz klmakta-dr. (s.438)

Davutoluna gre, Bugn paralanmgrnen ve bu paralanmlk iinde blgezerinde hesap kuran byk glerce is-tismara ak bir yumuak karn oluturan'Krt jeopolitii', uzun dnemde aidiyet

hissini en youn bir ekilde yaad bl-gesel bir g ile btnleme srecine gi-recektir. (s.448-49)

Trkiyenin rol ve PKKJeopolitik btnlkten yoksun Krt co-rayasnn btnleecei lke hangisidir?


13/48

Davutolunun gznde bu lke elbetteTrkiye olmaldr. nk, ...Trkiye bl-geye mdahil olmak isteyen byk gle-re ve Krt nusu barndran dier blgelkelerine gre nemli avantajlara sahip-tir. Hereyden nce yaklak bin yl birlik-

te yaam olmakla birlikte etnik niteliklihibir atmaya tara olmayan Trk veKrt nusu Bat karsnda son direninoktas olan Osmanl Devletini birliktesavunmular ve bu savunmann yetersizkald bir dnemete de stiklal Harbinibirlikte yrtmlerdir (s.449).

Dolaysyla btnlemeyi mmkn kla-cak olan, Trkiyenin Krt meselesini hal-letmesidir. Ancak ...Yunanllar ve Erme-nilerle birlikte bir cephe oluturmu...(s.448) olan ve blge halknn problemle-rini istismar eden PKKnin sorunun z-

mnde rol almas beklenemez. Tersine,...Trkiyede PKK ve terr eksenli bir si-yasi gvenlik problemi ya da ekonomikgerilik eksenli olarak Dogu Meselesi ek-linde... (s.447) grlm olan Krt mese-

lesinin zm iin, Trkiye, ...aidiyethissini sarsma riski tayan bir sylem ye-rine, terrist grup ile Krt halkn ayrt-racak ve masum blge halkn yeni bir ai-diyet hissi ile kucaklayacak kltrel, siya-sal ve ekonomik politikalar gelitirmek

zorundadr (s.449).Kimin alm?u an Trkiyenin Dileri Bakan olarakgrev yapmakta olan Davutolunun Krtmeselesine ilikin olarak ortaya koyduuyukarda zetlenen grler, DemokratikAlmn gerisinde yatan jeopolitik zihni-yete ilikin nemli ayrntlar ieriyor. lkolarak, bu grler alm politikasnnABD emperyalizminin ii olduunu nesren ve AKPyi szkonusu projeyi yr-ten bir piyona indirgeyen ezberin yenidengzden geirilmesini zaruri klyor. 2001

ylnda kaleme alnan bu nemli kitap,AKP kadrolarnn alm politikasn uzunsredir tasarladn ve bu politikannWashingtondan zembille inmediini akbir ekilde ortaya koyuyor.

Trkiye uzun bir sredir Kuzey Iraktanemli bir blgesel g ve 1 Mart 2003-ten sonra gerilen ABD-Trkiye ilikileriTrkiyenin blgedeki etkinliinin azald-na deil tam tersi arttna delalet edi-yor. Buna eklenmesi gereken dier nem-

li veri ise ABDde ksa bir sre nce nem-li bir iktidar deiiklii yaand ve yeniiktidarn Iraktan ekilme arzusunu akbir ekilde ortaya koymu olduu gere-idir. ABDyi derinden sarsan ekonomikkriz ve bu krizin Iraktaki igali giderekdaha zor finanse edilebilir hale getirdiide unutulmamal. Uzun lan ksas, almsenaryosunun yazarlar yalnzca Was-hingtonda deil, Ankara ve stanbulda daaranmal (bir tanesini bulduk bile). Aynsenaryonun oyuncular ise randaki Mol-la Hkmetinden Iraktaki ii Mslmanrgtlere, ABDden Avrupa Birliine pekok aktr barndryor.

Nereye alm?kinci olarak ismi Demokratik olan busenaryo, en azndan entellektel olarak,

EKMEK & ZGRLK 13

AKP hkmeti sizlik Fonunda biri-ken kaynan nemalarnn nemli birblmn 2009-2012 arasndaki 4 ylboyunca GAPa aktarmaya karar verdi.Krt almnn hey heyli gnlerinerastlayan bu kararla AKP bir tala bir-ka ku birden vurmay denedi. Kayna-n, GAPa aktarlmas itiraz ve tepkile-ri yumuatacak bir cinlikti. Grntebu kaynaklar yoksul Krtlere i ve agetirecekti. Son yasayla 2009 yl iinonun nema gelirlerinin drtte -

nn, yani 4,5 milyar lirann GAP ve di-er yatrmlar iin bteye aktarlma-snn yolu alm oldu. in esas ise k-saca u: 2008 ve 2009 yllar iin siz-lik Sigortas Fonundan GAPa ve ive-renlere (iverenlerin sigorta primleri-nin ondan karlanmas yoluyla) top-lam 14.5 milyar lira aktarlm olacak.Bu rnekte Krt alm sermaye s-nnn emeki birikimlerini i etme-sinin masum gerekesi olarak sunulu-yor.

Tekelci sermayenin Krt alm ok-

tandr, birok cephede birden yrt-lyor.

Bundan birka ay nce, Dou Gney-dou Sanayici ve Adamlar Dernek-leri Federasyonu (DOGNSFED) Ba-

Sermayenin Krt almlarkan Tarkan Kadoolu, Zahoda serbestticaret blgesi kurulmasnn, blge eko-nomisinde srama yaratacan belirt-miti. (Aknews, 13 Nisan 2009)

Kadoolu, Avrupa, iadamlar iin yat-rm yaplacak blge olmaktan kt. uanda iyi pazar olarak Ortadou grl-yor. Komularmz olan ran, Irak ve Su-riye ile halihazrda yaplan ticaret yzde35e ulam durumda. Oysa bu oran -drt yl nce yzde 5ler civarndayd.Kurulacak ticaret blgesiyle bu oranlarnok stne kmak mmkn adamla-r ticaret blgesine abrikasn kurdu-unda hammadde nerede ucuzsa oradan

alr. rnein ucuz hammadde Trkiyedeise Trkiyeden, Irakta ise Iraktan al-nr. Blge ekonomisine de bu ciddi katksunar. Serbest ticaret blgesi kurulmas-nn planlanmas bizleri sevindiriyor. Busayede insanlara gven gelir diye ko-numutu.

Yalnz ucuz hammadde mi? Serbestblge ayn zamanda ucuz igc demek-tir. Sermaye sn iin Krt alm bu-radan bakldnda isiz ve yoksul Krtemekisinin en ar biimde, en dkcretle smrlmesi almdr.

AKP hkmetinin Sanayi Bakan da An-kara Ticaret Odas Bakanyken Douve Gneydou da Trkiye genelindenarkl ve dk asgari cret uygulanma-sn nermemi miydi? Bunlar aldka

apkalarndan ne tavanlar karacak-lar, greceiz.

Bu doymaz ve arsz sermaye sn iinKrt alm, Krt emekisinin kle ko-ullarnda, esir cretiyle smrlmesidemektir.

13 Eyll 2009 tarihli Hrriyetten birhaber: Trkiye Krt almn tarttgnlerde, stanbula gelerek KuzeyIrakn yatrm potansiyelini anlatacakolan Dr. Khaled Salih, blgedeki yat-rmclar arasnda 500 Trk irketi bu-lunduunu syledi. Bu yl 16 milyardolarlk 145 projenin onaylandnbelirten Salih Habere gre Trkiye-Irak ticaret hacmi yl sonuna kadar 8milyar dolara kacakm.

Sermayenin Krt almnn kimi so-mut bilgileri bunlar.

Her zaman kurt gibi a sermayeninalmlar, te yandan Krt ve Trkemekilerinin sn kardeliinin, birlikve dayanmasnn en somut ve canlbiimde yaama geirilecei mcadelebalklarn oluturuyor. Bu mcadele

grevlerinin hakkyla yerine getirilme-si yalnz emekilerin birliine hizmetetmekle kalmayacak, gerek ve kalcbir barn toplumsal zeminini de g-lendirecektir.

Tahir Aras

>>


14/48

Politika14 EKMEK & ZGRLK

SCK, SDK ve SEH olarak sosyalizmi ka-pitalist dzenin kart devrimci kutbuolarak yeniden var etmenin biricik yoluolan siyasallam bir proletarya hareke-ti oluturma yolunda anlaml bir admatmak zere bir araya gelerek yenidenkurulu iin kararl olduumuzu gster-dik. Bu adm, nceden belirlenmi tekyntem ve arala kendimizi snrlandr-mayarak, somut koullarn gerektirdiiarkl yntem ve aralar yaama geir-me becerisini gstererek gelitirmek ka-rarllndayz. Dolaysyla, salt grup

ve snrl saydaki bireyin bir araya gel-mesinin yeniden kurulu iin yeterli ol-madn biliyoruz. nceki saymzda bu-nu Aktr ki, siyasal ortaklama sreci-mizin tamamlanmasyla oluturacamzrgtllmzle yeniden kuruluu ta-mamlam olmayacaz. Ancak armetninde iaret edilen ortaklama zemi-ninin genel kurgusu zerinden oluturu-lacak siyasal programla donatlm r-gtllmz yeniden kurulu yolunda

kazanlm kymetli bir ara olacaktr. Buara ile daha gelikin admlar atmamzmmkn olacaktr. Bir yandan yenidenkuruluun geliip boy verecei ii sn-nn kendi iin siyasete gl bir mda-halesinin arac olarak rgtllmz

Yeniden kurulu

ve sosyalistkoordinasyonSiyasal ortaklama srecimiz ile sosyalistkoordinasyon giriimi, birbirini elmez, yenidenkuruluun arkl dinamikleri olarak iletilmeli

Muhsin Dalfidan

olduka revizyonist-yaylmac bir ie-rie sahip. phesiz, Davutolu henzDileri Bakan deilken cari snrlarile jeopolitik realite arasndaki annbir btnleme srecinin neticesi ola-rak kapatlmas gerektiini ngryor.Ancak Stratejik Derinlikbize bu sre-cin bir kez baladktan sonra naslilerleyebileceine dair hi bir ey sy-lemiyor. u ya da bu ekilde Trkiye(corayasna olmasa da) eksenine gi-recek bir Krt jeopolitii ii ya da Sn-ni Araplar ve ran tarandan nasl kar-lanacak? nsan ister istemez rpere-rek seime giderken John McCaininABD Iraktan ekilirse daha ciddi birsava yznden geri dnmek zorundakalabilir uyarsn hatrlyor.(http://news.bbc.co.uk/2/hi/midd-le_east/7336731.stm).

DTP ve almnc olarak bu senaryoda PKK veAbdullah calana rol yok. DTPnin ro-l ise yardmc oyunculuun tesindedeil. DTP ancak hkmetin PKKninKrtler arasnda varolan meruiyetinive temsil kapasitesini budamaya ili-kin politikalarna destek verdigi oran-da yardmc oyunculuun tesine ge-ebilir. Davutolunun PKKyi yaltmazerine yazdklar DTPye kar songnlerde gerekletirilen operasyon-larn ve ypratma kampanyalarnngerisinde ne yattn aka gsteri-yor. DTP kendisini PKKden akaayrmad iin siyasal sreten dla-nyor. DTP kendini PKKden ayrsa, bukez de AKPnin revizyonist senaryo-suna meruluk kazandran bir piyondurumuna decek.

Geri dn yok!Son olarak, vurgulanmas gerekennokta tam da Ahmet Trkn iade et-tigi gibi cinin ieden km olmas.Davutolunun tezlerinde entellektel

ncllerini bulan Alm Stratejisininkvrak bir siyasal strateji olduunu ka-bul etmek durumundayz. Ancak bustratejinin paras olduu revizyonist-yaylmac zihniyet yaps at kutu-nun iinden neler kabileceine dairen kk bir saduyuya sahip deil.

Kesin olan bir ey varsa o da Demo-kratik Alm n ncesine dnmeninimkanszl. Sonrasnda ne olacanaise siyasal sreler karar verecek. Sos-yalist solun acilen ve kollekti olarakhangi program ve hedefler dorultu-

sunda bu siyasal srelere mdahilolacana, Krtler ve Krt hareketiylenasl iliki kuracana dair ortak birtartmaya girmesi gerekiyor. Bununtersi siyasetsizlii semektir ki bu dabir seimdir.

2009 1 Maysta Taksimi ii snfna aanlar, bir sosyalist koordinasyonun imkanlarn gsterdiler

>>


15/48

EKMEK & ZGRLK 15

ve bamsz aaliyetimizi srdrrken,dier yandan yeniden kurulu yolundayeni glerle bulua bulua yryeceiziadeleriyle dile getirmitim. Bu dorul-tudaki yrymz glenerek devamediyor.

Siyasal ortaklamave koordinasyonSosyalist yeniden kurulu; ideolojik, po-litik, teorik, pratik ve rgtsel dzlemle-riyle bir btn olarak sosyalizmi tekrarayaklar zerine dikmektir. Bylesi biryenilenmeyi baardmz lde, siya-sallam bir proletarya hareketinin nalacak, proletarya hareketi ile balar-mz glendirdiimiz lde yenidenkuruluun grevlerini tamamlayabilece-iz. Bu diyalektik ilikiyi koruyarak iler-lemek durumundayz. i snnn ikti-dar mcadelesinin ii sn partisi ol-madan baarya ulaamayaca tart-masz bir gerekliktir. Bu nedenle sosya-list yeniden kuruluu yukardaki dz-lemlerin btnl olarak grmek ge-rektiinin altn iziyoruz. Atacamzadmlarn bu btnl gzeten admlarolmas baarnn ilk kouludur.

Siyasal ortaklama srecimiz sosyalistkoordinasyon ile gelierek hedee ilerle-yebilmelidir.

Devrimci i Partisi Giriimi, i Kar-

delii Partisi, Sosyalist Cumhuriyet Ko-lektifi, Sosyalist Dayanma Platormu,Sosyalist Emek Hareketi Parti Giriimi,Sosyalist Parti ve rn Sosyalist Dergioluturduklar Sosyalist Koordinasyonile ilgili, 7 Mays 2009'da yaynladklarSosyalist Kamuoyuna balkl bilgilen-dirme metnindeki u giri cmleleriyleSosyalist Koordinasyon'un, sosyalist ye-niden kuruluun znelerinden biri ola-cann iaretini vermilerdi:

Biz aada imzas olanlar, Trkiye sos-

yalist hareketinde yer alan aadakiglerin aaliyetlerini sosyalistlerin birkoordinasyonu erevesinde ortaklatr-ma olana aramak amacyla 2009 ubatayndan beri toplanmaktayz.

"Yapc tartmalar sonucunda ortakla-tmz pek ok nokta olduunu grdk.

"Bir yandan ii snnn siyaset sahne-sinin nne yeniden getirilebilmesi iinortak pratik aaliyetler yrtmeye de-vam ederken, dier yandan aramzdaaadaki konularn tartlmasnn ya-

rarl olaca iade edildiSosyalist Koordinasyon'u, SCK, SDK veSEH olarak; bamsz siyasal rgtlen-memizi oluturmak iin yrttmzsiyasal ortaklama srecimizin grevle-rini sekteye urataca endiesine kapl-

madan, yeniden kurulu almalarm-zn bir arac olarak grmemiz gerekiyor.

Sosyalist Koordinasyon eksiklikleriyle deolsa yaynlad deklarasyonda "bir yan-dan ii snnn siyaset sahnesinin n-ne yeniden getirilebilmesi iin ortak pra-

tik aaliyetler yrtmeye devam ederken,dier yandan ideolojik, teorik, politik vepratik yenilenme iin tartmalar sr-drmeyi ve bu tartmalarn ve eylemli-liin iktidar mcadelesinin arac rgt-le/partiyle talandrlmas iin emeki-lerin iktidar mcadelesinin taycs ola-cak birleik bir politik merkez oluturmaimknnn deerlendirilmesini nnekoymu idi.

Ancak, bugne kadar ii orumu d-zenlemek ve iten atmalar yasaklansnkampanyasnn nericisi olmak dndanne koyduu hedefler dorultusundaadm atamad. Eer sosyalist yeniden ku-ruluu baat grev olarak gryor ve bu-nun iin arkl ara ve yntemleri en ve-rimli olarak yaama geirmenin gereiniinanyorsak, ki inancmz konusundakukum yok, bunun gereini SosyalistKoordinasyon aaliyetinde de yerine ge-tirmeliyiz.

Yaplmas gerekenlera-Sosyalist Koordinasyon nne koyduugrevleri yaama geirememektedir.

nk yeniden kurulu ve grevleri ko-nusunda sahici bir ortakl olan bileen-leri yoktur. ncelikle i ve ara uyumunusalayacak bir dnm gereklidir.

b-Sosyalist Koordinasyon'un grevleriniyeniden bilince kartmalyz. Aslnda bugrevler biraz silik de olsa deklarasyon-da vardr. Bu grev btnlkl sosyalistyeniden kurulu grevidir. Bunun aracolarak ii sn partisinin inas grevi-dir. Sosyalist Koordinasyon kendini gz-den geirmeli ve bylesi bir sosyalist ye-niden kuruluu ihtiya ve grev kabul

edenler bu dorultuda bir araya gelmeli-dirler. Mevcut Sosyalist Koordinasyondaha geni eylem birlii zemini olarak,eylem birlii ilevine uygun ad ve yaplan-maya dnp yoluna devam etmelidir.

c-Sosyalist Koordinasyon'un sosyalist ye-niden kurulu dorultusunda etkin biraraca dntrlmesinin bizim siyasalortaklama ve bamsz siyasal aaliyeti-mizi gelitirip srdrmemizin engeli ola-ca endiesi yersizdir. Bizzat bu iki sre(somuta gre baka ara ve yntemler)birbirini besleyen ve gelitiren sreler

olarak yaama geirildii lde yenidenkurulu ve yaplanma hedefi baarlabi-lecektir.

d-Yeniden kuruluun tek yntemi olma-yaca aktr. Biz yntem olarak n-mze koyduumuzu sreci bir gruplar

aras mzakere biiminde deil, herkesinbireysel olarak katld bir ortaklamasreci olarak yrtyoruz. Ayn yntemiSosyalist Koordinasyon aaliyetinde kul-lanmak mmkndr. Bu yntem grupla-rn varln kabul etmeyen bir yntem

deil, sadece tartmalara birey olarakkatlm ngren bir yntemdir. Temelgerekesi de, karlmay, yeniden harman-lanmay kolaylatran bir yntem olma-sdr. Elbette, yeniden kuruluun btn-lkl kavrannda ortaklalmas duru-munda tartmalara ve yeniden kurulusrecine grup olarak katlmak istenilme-si bir engel olarak grlmemelidir. Aslolan yeniden kurulu srecinde kiminnasl yer alp almayaca deil; yenidenkuruluun mevcut rgtlerin snmle-necei bir urak olarak grlmesidir. Ni-

tekim ar metnimizde bu esneklik Or-tak etkinliin herhangi bir aamasndaalmaya katlmak isteyen kii ve evre-lerin srecin eit hakl asli esi, akti z-nesi olabilmelerini salayacak esnekliktebir alma/rgtlenme biimi, ileyiikuruyoruz. iadeleriyle belirtiliyor.

e-Yeniden kuruluu merkezine koyanSosyalist Koordinasyon srecinde de iisn merkezli btnlkl bir eylemlilikve rgtlenme zemini tari edilmeli veyaama geirilmelidir. Birlikte ortak teo-rik yayn, eylemlilik zemininin ortakla-

ma dzeyine paralel nce politik blten-ler ve giderek ortak politik yayn karl-maldr. Batan itibaren srecin orta r-gtlerdeki bireyler birbirinin yayn or-ganlarna yazmal, tartmann ve yakntemasn ok ynl srdrlmesi tevikedilmelidir. Yine ar metninde bir de,hibir n belirleme ve saptama ile ere-vesini izmediimiz, ancak Marksist ze-minlerde yaratc bir yenilenme ve gn-mzn koullarna yant veren bir prog-ram retebilmek iin ele alnp allma-s, tartlmas gereken konular var. Bun-lar, srece katlacaklarla birlikte tart-ma konular balkl ek bir metinde say-may ngryoruz. diye iade ettiimizperspektifimize uygun olan budur.

Siyasal ortaklama zeminimiz iin gs-terdiimiz abalarn 73. rgt olmakiin deil, sosyalist yeniden kurulu do-rultusundaki katklarmzn azamiye -karlmas iin olduu bilinciyle davran-mann gereinin bunlar olduunu d-nyoruz. Bu nedenle, bamsz siyasalaaliyetimizi her dzeyde oluturup ge-

litirirken, da ak tartma ve payla-ma nem vereceiz. Siyasal ortakla-mamzn tamamlanmasnn sadeceanlaml bir adm olduunun ve srecinbiriktirerek ilerlemeyi gerektirdiininbilincindeyiz.


16/48

16 EKMEK & ZGRLK

Politika

Tarihsel buluma m dedSH arclar sosyal-demokrasi boluunu doldurmaya talip; kapitalizmin elikibir evrede karl olmayan bu greve talip olanlara topik sosyal demokratlardem

Trkiyede solun maks tali-hini yenmenin olanakl oldu-unu sylemekle kalmayp,bunun arsn karanlarakulak kabartmamak olmaz.

Herkesin yapt ii gzelle-mek, kendi gznde daha an-laml ve deerli klmak iin enuygun ve arpc adlandrmayseme hakk, tabii ki var. Amabir ar szkonusuysa, onudidiklemek ve irdelemek debizim hakkmz.

Ve sorularDPden kopan zgrlkSol Hareketin (SH) tarihselbuluma arsndan sz et-tiimiz, herhalde anlalmtr.

Elinize iddias byk bylesimetinler getiinde, aklnzaokumay hangi gzle srdre-ceinizi belirleyen en az besoru gelmiyorsa olmaz:

n Bulumas arzu edilenmuhtemel muhataplar ve a-rnn mant gerei dta b-raklanlar kimlerdir?

n Bu bulumaya tarihsel birnem ve anlam kazandrannedir?

n Sahiden de tarihsel nem-de bir olayla yz yze isek, ozaman bu ar imdiye kadarneden karlmamtr? Akledilmediinden mi yoksa vak-ti gelmediinden mi?

n Tarihsel buluma hangizeminde gerekleecek vearac ne olacak?

n Tekli edilen buluma ze-mini konusunda mutabk kal-masanz bile, ar olabilirlii

yksek bir iin peinde midir;yani gereki midir?

Muhataplar az ok belliamaHenz DPden kopmadan -

karlan Bir Tarihsel Bulu-maya ar balkl metni veSH szclerinin eitli be-yanlarn birinci soruyla ko-ullanarak okuduumuzda,anlyoruz ki, muhataplar azok belli: Krtler, Aleviler, te-ki ezilen kimlikler, toplumsalhareketler, yzn sola dn-

m sosyal demokratlar, ma-durlar ya da kresellememadurlar, solcular ve emek-iler...

Dlananlar da yle: Kendigemilerinin esiri olarak ge-lenek takipilii yapan, kendianuslarnda veya kuyula-rnda yaayan ve de toplum-sal karl olmayan sosyalistgruplar.

Gelelim amalara....

ar sahipleri, muhataplarnbir ve ayn anda hem snsal ,hem sosyolojik, hem de siya-sal/ideolojik terimlerle belir-lemenin yol at karklktahibir sorun veya glk gr-myorlar. Daha dorusu, birmaymuncukla, hem snhem kimlik maymuncuuylabunlarn stesinden bir rp-da geliverdiklerini sanyorlar.

Kolay rakip olarak setiklerikaba ve ar indirgemeci bir

snlkla glge boksu ya-parak arkl dzeyleri birbiri-ne kartryorlar: Sosyalizmikurabilecek bilin ve yetilerledonanm hegemonik bir sndzeyine ykselebilmek iin,ii snnn btn ezilenlerintaleplerine sahip kmas, si-yasi demokrasi mcadelesiokulunda pimesi, zgrlkkavgasnn btn bahislerineartan bir duyarllk gsterme-

si bir dzey.i snnn gnmzde yenibir bileime kavuarak artanbir oktrdenlik sergilemesive buna yant vermenin birzaruret haline gelmesi baka

bir dzey.

Sn kimliinin soyut bir ev-rensellik olarak vazedileme-yecei, ii snnn mensup-larnn daima birden ok un-suru bulunan kimlikleri ha-iz olmas gerei daha bakabir dzey; dpedz kimlikhareketleri ile sn hareketi-

nin ortak bir program ve r-gt zemininde buluturulma-s ise bambaka bir dzey.

Bu dzeylerin aykla pirincintan denecek ekilde birbi-rine kartrlmasnn nedeni,hem sn hem kimlik or-mlne gereke bulma zorla-mas. rnein, SH szcle-rinden Atilla Aytemur, bumaymuncuu eline alarak iiunu demeye kadar vardr-

yor: Kimlik sorunu, bugnemek sorunuyla kol kola y-ryen bir sorun haline gelme-mi midir? Kol kola yryenbir sorun haline getirilmelidirdese, bir nebze anlalr; amabunun olgusal bir durum ol-duu sylenince, insann bizbu memlekette yaamyormuyuz acaba? diyesi geliyor.

Amalar bitmedi. DP deneyi-minden gelmi birilerinin, ye-ni bir giriim balatrken,

DPnin birleik bir parti-den bileik bir partiye gee-memenin sanclar altnda da-ld dersini el altnda bu-lundurarak, yol ve yntem ko-nusunda baz koullar nesrmesi anlalr.

rnein, bireysel katlmesastr, demek gibi. Meselebu deil, mesele ar sahiple-rinin sosyalist hareket diye,solun geri kalanndan ayrt

edilmesi gereken bir blme-nin varln, bu blmenin z-gl sorunlarn ve ncelikleri-ni artk gndemden karmolmalar. Bu blmeyi iflah ol-maz bir gayya kuyusu sayma-

lar ve sosyalist hareket ta-birini kullanmamak konusun-da adeta bir oto-sansr uygu-lamalar. Varsa yoksa sol...

nc ama, henz makbulbir DP deerlendirmesi vegerekiyorsa zeletirisi yap-madklar halde, arclarn,her ne hikmetse, mefhumumuhalifinden giderek kendi-lerini sosyalist sola atettikleribtn zaaflardan bak veAllah vergisi bir toplumsalkarl haiz saymasdr. n-san sizin toplumsal karl-

Kenan Kalyon


17/48

EKMEK & ZGRLK 17

niz?inin keskinletiihakszlk saylmaz

nzn bulunduu nereden belli,hani bunun ampirik kantla-r? diyecek oluyor. Cevap,Uuk Urasn ald oylar ise,hazr kar cevap, siz, daha ooylar bile doru drst tahliledememisiniz olabilir an-cak...

Yzde hesaplararya ve arclarn erie-bildiimiz btn beyan ve ya-zlarna baktmzda unu g-ryoruz: lk DPden tand-mz bir eilim, imdi parti iidengelerin kstlarndan kur-

tulmu olarak, daha pervaszve serbest vezin konumakta-dr. Bu eilim, vakti zamann-da kendisini bazen apkadananiden gkkuan kara-rak, bazen de baka zorlama-

larda bulunarak belli etmiti.Sz edilen eilimin alamet-iarikas, sk sk aka veyazmnen memlekette doldurul-mas gereken bir siyasi bo-luk bulunduu tespiti yapma-syd. Ah u sosyalistler eskikaalarn bir deitirse, grnbakn neler olurdu... Bu boluktespiti, bazen yzde hesaplar-na dayal yukardan bir top-lum mhendislii ile takviyeedilirdi.

Bhtanda bulunduumuz sa-nlmasn diye kant sunalm.Uuk Uras, ald oylarn tahli-lini yapyor: stanbul BirinciBlgeden 82 bin oy aldm. Ooylarn 3te biri Krtlerden,3te biri soldan, 3te biri de A-levilerden geldi. Yani tam Tr-kiye i Partisinin 1960lar-daki hali gibi...

Uuk Urasa hakszlk etme-mek iin, szlerinin ima ettii

bir doruyu peinen teslimedelim: 1960lar ve 70ler bo-yunca sosyalist hareketin bes-lendii baz zeminler kurudu.Dpedz kuruduklar iin de-il, arclarn kimlik balaltnda iade ettii bakala-mlara sahne olduklar iin.

Aslnda, bu kuruyan zeminler-den biri de aydn hareketidir.1960larda, aydn hareketiningenel olarak sola meylettiibir ortamda, burjuvazi adeta

organik aydn skntsndan -bugn erah erah giderdiibir skntdan- muzdaripti.

Ama ald oylar bu ekildetasni etmesi, Uuk Urasn ne-yin hayalini kurduu konu-sunda fikir veriyor. Anlalan oki, Uuk Uras, dalan paralarbir araya getirerek daha b-yk bir birinci TP kurmakistiyor. Bu da tarihsel bulu-ma demek oluyor. Dalan

paralar bir yap-boz oyunun-daki gibi kolayca yeniden e-letirilebilir mi diye sorabile-cek olanlara, Uuk Uras, butasni tarzyla sihirli ormlveriyor: Hem sn hem kim-

lik

Gelgelelim, zamannda Herak-leitosun dedii gibi, ayn r-makta ikinci kez ykanlmaz...Durumun byle olduu, Krt-lerin ve Krt hareketinin nasl

ierilecei konusundaki soru-lara, Uuk Urasn verdii kaa-mak cevaplardan da belli za-ten.

Atilla Aytemur, boluk tespit-lerinden eyz alan yzde he-saplarn daha da irata vard-ryor: rnein, Alevilerin,Krtlerin ve dier muhali top-lumsal dinamiklerin bir arayagetirilmesini ngren bir pro-jeye itiraz ediliyor. AlevilerinTrkiye nusu ierisindeki

pay son yaplan aratrmalar-da yzde 15'lerdedir. Krtle-rin toplam nus ierisindekipaynn da o civarlarda olduusyleniyor.

Aln size, ta atp da kolunuzuyormadan, elde var yzde 30.Bu ok ba dndrc biroran diye dnyorsanz, bi-razck da emek perspektifin-den yaklap bir miktar tenzi-lat yapabilirsiniz. Atilla Ayte-

mur devam ediyor: Peki butoplum kesimlerinin bize de-ecek snsal kategorileri,madurlar, Trkiye'nin emekeksenli mcadelesinde bulu-acak kuvvetleri yok mu?

Vardr tabii, gerekli indirimleriyaptktan sonra ve yzde 25temutabk kalrz, olur biter...

Soru ne idi: Tarihsel bulumazemini konusunda mutabkkalmasak bile, ar gereki

midir?Cevap: Trkiyede dzenin sa-hipleri sola hibir zaman altntepsi iinde siyasi boluksunmad, tam tersine solundalma ihtimali olan boluk veatlaklar hep svad; hattamemlekete komnist partisive ii sendikas lazmsa onla-r bizzat kurdu. Sol ve sosyalisthareket boluu daima kendiabasyla, diiyle trnayla tu-tunarak ve bedel deyerek ya-ratt. Yani orackta bekleyenhazr boluu deil, kendi ya-ratt boluu doldurdu. Geri-si hayal aleminde yzmektenve anteziden ibarettir.

Sosyal cumhuriyet midediniz?Yaznn buraya kadar olan ks-m, SHnin yaynlad, Top-lumsal Adalet ve Demokratik-leme in Demokrat, Eitliki

ve zgrlk Bir Siyasal Ha-reket balkl yeni metin he-nz ortada yokken yazld. Ya-znn akn deitirip bu met-ne bir gz atmakta ayda var.Bu yeni metin, yukarda syle-nenleri bir kez daha teyit et-mekle kalmyor, hareketin ni-telii konusunda daha kesinbir yargya ulamak iin de ka-rineler sunuyor. te yarglar-mz ve onlara dayanak tekileden karineler:

n arclar, emein kurtu-luu ile deil, onun maruz kal-d smr ve ezginin hafifle-tilmesi ile, bunun asgari prog-ram ile ilgililer. u szlerdenbaka bir anlam karlamaz:Toplumsal korunma meka-nizmalarn gelitirip glen-dirmek, reah adil biimdepaylatracak yntemleri ha-yata geirmek, neoliberal po-litikalar karsnda cretli a-

lanlarn korunmasn esasalan politikalar retmek bu-gn zgrlk ve demokratbir siyasetin asli grevidir.

stelik, sz edilen metnin ta-mamna bakldnda, grle-cektir ki, bunu bile ak bir ta-rafllkla ve belirgin bir snsalbalanmla deil, bir tr snf-lar st hakemlik konumunayerleerek yapmay ngr-yorlar. Toplumsal-siyasal ala-

nn terimlerini skartaya ka-rp, kendilerini ahlakn ve eti-in diliyle vicdan hareketiolarak tanmlamalarnn, ya-pc ve yn gsterici muhale-ette karar klmalarnn nede-ni de, bu hakemlik konumunaar tene olmalar.

n ar sahipleri, devleti veliberal olann dnda sz uy-gunsa insani bir kapitalizmimmkn grmekle yetinme-yip, onu bir uuk izgisi olarakbenimsiyor ve bu uurda m-cadele etmeyi tekli ediyorlar.Haklarn yemeyelim; bunuutangaa, la dolandrarak>>


18/48

18 EKMEK & ZGRLK

Politika

Burada baka, daha in-sanca, mcadele ederkende insan zgrletiren biryaam var dedirtecek di-namik bir toplumsallk ya-ratabilmek gerek

Haluk Yurtsever

Antik adan bu yana yurtta, toplum vedevlet etkinliklerine, ksacas siyasete kat-lan birey olarak tanmlanyor. Yurtta, siya-sal insandr.

Eski Yunan ve Romada kk bir aznlk in-san ve yurtta saylyordu. Byk ounluk,konuan aletti; kleydi.

Kapitalizm, retim aralarndan kopararakzgrletirdii cretli emekiden sonra,yasalar nnde eit, genel oy, seme, seil-me, parti kurma vb. haklarna sahip zgryurtta yaratt. Kapitalizmin en byk ba-

arlarndan biri yoksullatrmay ve yok-sunlatrmay zgrlk olarak sunabilme-sidir. retim aralarndan yoksun, cretliklelie mahkm zgr emeki! Siyasetekatlmann tm temel koullarndan, ara-larndan, kanallarndan yoksun, kat s-

tnde zgr yurtta!

Siyasetin kitlesizletirilmesiTm tarihi iinde ksa bir parantez olanbalang dnemini saymazsak, kapitalizmbata emekiler olmak zere, belli ortakamalar iin bir araya gelen, hareket edenakti topluluk tanmyla kitleyi siyasetindna iten, siyaset alann kitle katlmnnve denetiminin olmad bir alanda serma-yenin tekeline alan bir sistemdir. Bugn du-rum aktr: Siyaset kitlesiz, emeki kitlelersiyasetsizdir! Yalnzca yaamak, daha iyi ya-amak isteyen milyonlarca emeki iin siya-set, kendi yaamn deitirecei, kendi yaz-

gsna el koyaca bir ortam ve ara olmak-tan oktan kmtr. Emekinin retim, ya-am, geim sorunlar ile lke, devlet ve top-lum gndemleri arasndaki ba, hem pra-tikte hem de bilinte kopmutur.

Emekinin siyasete bu denli uzak ve yabancdurmas bizim iin de ok temel bir sorun-dur. 1848den balatrsak 160 yl akn ta-rihimizde, dnyada ve Trkiyede emekikitlelerin barikat savalarnda, ayaklanma,grev ve direnilerde en dorudan ve akti bi-imde dnyann gidiine, siyasete arlk

koyduu, yn verdii dnemler yaandnbiliyoruz. Bu bilgi, gemite olanlar zerin-den bize gelecekte neler yapabileceimizinipularn veriyor. Bu doru. Ancak, salt ge-mite yaananlar zerinden bir imdiki za-man yaratmak, kapanan dnemleri geri ge-

Toptanc deil

toplumsal siyaset

Karikatr:SaitMunzur

veya rtmecelerle deil, akasylyorlar: Kapitalizmin libe-ral ve devleti seenekleri in-sanln kaderi olarak kabul edi-lemez. Bu aresizlik ikilemin-den, katlma, ortakla ve g-

nllle dayal yeni bir see-nekle klabilir.Bunun naslolacan merak edenlere, ar-clarn bir cevaplar var: Siyasalve iktisadi yaamdaki etkin ka-tlmla, siyasal ve iktisadi alan-lardaki g younlamasnn s-nrlanmas salanarak, byksermaye gruplarnn ekonomive siyasete istedikleri gibi ynvermeleri nlenebilir. Meersebu kadar basitmi

3) yle anlalyor ki, arcla-

rn doldurmaya talip olduklarboluk sosyal-demokrasi bo-luudur. Ama bugn sosyal de-mokrasinin olanakszln, pi-yasa ve ekonomiyi insani ve top-lumsal hedeflere tabi klma ara-ynn, kapitalizmin btn e-likilerinin giderek keskinletiibir evrede karlksz olduunugrmedikleri iin, onlar topiksosyal-demokratlar olarak ni-telemek hakszlk saylmaz.

DP mirasarclarn hede olarak be-nimsedikleri sosyal ve demo-kratik cumhuriyet bahsine ge-lince; kendilerine hatrlatmakgrevimiz: Sosyal cumhuriyet,Marksist literatre 1848 dev-rimlerinden, zellikle de Fran-sada yaananlardan sonra girdi.

Marx, proletaryann sanayi bur-juvazisinin hakimiyetini tesiseden burjuva demokratik cum-huriyete kar bakaldrsnntemelinde sosyal cumhuriyettalebinin yattn syledi. Yanikastedilen bir emeki cumhuri-yeti idi, reormdan geirilmibir burjuva cumhuriyet deil.

u DP miras konusuna da de-inmeden gemeyelim. SH,DP mirasnn ve mktesebat-nn srdrcs olduunu id-dia ediyor. Dileyen, bir DPninilk programna bir de SHningirdii yrngeye bakabilir.

Ortada srdrclkten ziyadebir kopu olduu apak. Ha-yrl olsun demeyeceiz. Konu-yu, Ekmek ve zgrlkn izle-yen saylarnda baka ynler-den ilemeye devam edeceiz.

>>


19/48

EKMEK & ZGRLK 19

tirmek, gzel mcadele gnlerini, urunalmeye deer zlemleri anmsayp anm-satarak bugn kitleyi canlandrmak mm-kn deil. Eskiye zlem, ya da gelenekizleyicilii k yolu olamyor.

Yol da sorunluyduSovyetler Birliinin zl; stelik by-le, mcadelesiz/dirensiz zl oknemli bir sorun kaynadr. Bu deneyi-min sosyalistlere ykledii teorik/ideolo-jik grevler bir yana, zl, smrlenynlar ve ezilen halklar arasnda EkimDevriminin yaratt cokuya denk birumutsuzlua yol at. Yalnz sonu deil,Ekim Devriminden zle giden sre,izlenen ideolojik/siyasal izgi, yaananpratiin kendisi de gven sarsc oldu. -zlle birlikte, tm izgileri, renkleri ve

her trden rgtleriyle sosyalist ve ii ha-reketi ezamanl olarak de geti. Uzat-madan sylemek gerekirse, gemiin vegelenein glerini seerber ederek bu-gnk tkankl amak bir de bu nedenleolanakl deil. Ayrca dnemlerle birliktebakaldran insan da, onu harekete gei-ren gdler de deiiyor. Bir Arap atas-znde denildii gibi, insan, anasndanbabasndan ok dneminin ocuudur.

Sreler ve nedenler zerine daha geni,daha kapsaml zmlemeleri baka yaz-

lara brakp, bugn yz yze olduumuztemel soruna gelelim.

Bugn, kitlesel bir siyasal seerberlik iin-de olan Krt emekilerini saymazsak, mil-yonlarca emeki, genel olarak siyasetten,zel olarak da sosyalist siyasetten uzaktr.Drt ylda bir iine sinmeyen partilerdenbirine oy veren, eit eit burjuva grve komplo teorileri arasnda kaas kar-an, merebine gre kahveye, maa, cami-ye, tarikat evine, dergha ya da yre der-neine giden, ou durumda bunlar dayapmayp zel yaam alanna ekilen, gn-

lk yaam srdrmek iin gerekiliklersatlk arasndaki ince izgide yol ara-yan ii/emeki dnemin egemen tipolo-jisidir. Saylarna ve saylaryla lleme-yecek siyasal arlklarna ramen, sngvdesi iindeki sol ve sosyalist eilimliemekiler ise, esas olarak kiisel yetersiz-likleri nedeniyle deil, sosyalist hareketindurumu nedeniyle bezgin ve etkisizler.

Toptanc siyaset, mikro dnyalarSosyalist hareket tek szckle zetlemek

gerekirse tkanklk iindedir.Tkanklk, en yaln tanmyla, yeni durum-da ne yapacan bilememektir. Ne yapa-can bilemeyen, ya daha nce yaptn,bildiini tekrarlar, ya da yolunu, ynnkblesini deitirir. kinciler konumuz d.

Trkiye sosyalist hareketi, egemen eilimolarak, herkesi, kendimizi de iine kataraksylyorum, toplumsallk d s sularda,yeni eyler yapmak gerektiini syleyipkendini tekrarlayan bir ksrlk iindedir.Bir dnem iin belli llerde geerli bir

siyaset tarz, bugn hibir karl olma-yan bir ezbere dnmtr.

Bu tarz kendisini eitli biim ve alanlardayeniden retiyor.

En bata, toptanc siyaset olarak. Top-tanc siyasetle, birincisi, sorunlarn z-mn bugnk gerek hareketten kopukbir toptanclkla devrime ve sosyalizmehavale etme kolaycln kastediyorum.Devrim zer, sosyalizm halleder! Sosya-lizmi, ka dann ardndaki bir uzak hedeolarak deil, gerekletirilmesi olanakl,

zorunlu bir toplum tasarm ve mcadeleekseni olarak sylemde ve eylemde ne -karmak sonuna dek doru, hele de bugnyaamsal nemde bir yaklamdr. Ne varki, sosyalizmle emekinin somut, gncelsorun ve gereksinmeleri arasnda canlba kurulamad zaman doru yaklamyabanclama reten bir yanla dn-yor. Sosyalizm gkten inmiyor!

kincisi, toptanc siyaset, Lenin sonrasSovyet/Komintern geleneinden, ama ay-n zamanda Osmanl-Trk toplumunun,yukardan burjuva dnmn ad olanKemalizmin siyaset kltrnden beslenenkat bir merkeziyetilik ve kendi iindearkllklar kabul etmeyen bir niterlikolarak karmza kyor. Her trl kararve inisiyatifin yalnzca merkezden, yuka-rdan geldii, arkllk ve eitliliklerinbtnn iine yerletirilemedii bir siya-set tarz

Bu tarzla varlan sonu ortadadr. Sosyalisthareket, bugn kitleden, toplumsallktankopmu, kendine zg dili, simgeleri, slo-ganlar, marlar vb. olan steril bir mikro

dnyaya kapanmtr. Bu, emekilerin ger-ek dnyasndan uzak, onlar iin hibir e-kicilii olmayan bir dnyadr. Mikro dn-yalarn bu halleriyle bir araya getirilmeside esasta hibir eyi deitirmeyecektir.

Toptanc siyaset anlay, sosyalizmi mil-yonlarca insann bugnk gerek hareketiolarak deil, gelecein bir hamlede sorun-lar zecek d olarak alglad iin pra-tik olarak apolitizm retiyor. Mikro dn-yaclk, kendisini deitirme cesaretindenyoksun, durumdan ve kendisinden honut

kadrolar ve bu mikro dnyay da vu-ran varolu biimiyle komormizm salgl-yor.Durumu deitirmenin tek yolu, mm-knse elbette birleik/ortak bir atlmla bumikro dnyann dna kmak, toplumaalmak, sosyalizmi toplumsallatrmaktr.

Toplumsal siyasetToplumsal siyaseti, siyasetin toplumsalormasyonun btn ve toplumsal znesizerinden kurulduu, emeki kitleleringerek yaam ve mcadele gereksinmele-riyle buluacak szn, sesin ve eylemin

retildii etkinlik olarak tanmlayabiliriz.Bugn her zamankinden daha azla top-lumsal siyaset gerekiyor. nk, egemendzen, toplumu kapitalist bir iletmeyedntrm, emekgcn satmaktanbaka geim arac, zyaam koullarn de-itirmekten baka insani gelecei bulun-mayan, says ve eitlilii srekli olarakartan proletaryann gereksinmelerinitoplumsal sorun, uygarlk sorunu bo-yutlarna tamtr.

imdi, fiziksel olarak yaanabilir bir dn-ya, beslenme, salk, eitim gibi insan ya-

amn dorudan ilgilendiren sorun ve a-mazlarn kapitalist kayna toplumsal bi-linte daha belirgindir. Cinsel, ulusal, etnik,rksal bask ve ayrmcln kapitalist ka-rakteri, her trl bakaldr ve hak aramahareketine tarihsel ve nesnel bir eilimolarak antikapitalist bir yn kazandrmak-tadr. Bugn toplumsal siyaset, sosyalizmbayrayla toplumun tm snflarna giden,toplumsal dokunun tm hcrelerine nuzeden, oralardan gelen bir etkinlik olarakyaam bulabilir.

Komnistlerin grevi ise, bu lde top-

lumsallam dnyann isteine nceliklesiyaseten yant vermektir. nk, en batabyk proletarya olmak zere, snsal,ekonomik, kesimsel, cinsel ve baka kimliktaleplerini ykseltenlerin ortak, birleikhareketini, g ve eylem birliini yarata-cak, aralarndaki ba kuracak olan temelara hl siyasettir.

Toplumsal proletaryann ve toplumsal ha-reketin iinden yeeren, amansz bir kapi-talizm eletirisi zerinde ykselen, kapita-lizme itiraz dinamikleri arasnda ba ku-ran, ayn zamanda hem devrimci hem ku-rucu olabilen bir siyaset. dealize etmiyo-rum. Bunlar baka yazlarda amaya al-acam.

Sosyalist pratik eletirinin etkili, amacabal, ayn zamanda toplumsal olabilmesi,belki tm bu saylanlardan ok, kapitaliz-me kar mcadele edenlerin, bizlerin, da-ha bugnden, eylemde, rgtte ve yaam-da ortaklamac, dorudan katlmc, daya-nmac ilikiler gelitirmemize, buradabaka, daha insanca, mcadele ederken deinsan zgrletiren bir yaam var dedir-

tecek dinamik bir toplumsallk yaratabil-memize baldr.

Konuya bir giri saylacak bu yazda satr-balaryla getiim kavram, gr ve tez-leri baka yazlarda ama, gelitirme ura-n srdreceim.


20/48

Kriz20 EKMEK & ZGRLK

ABDde sanayi kapasite kullanm oranlar1967den bu yana srekli dyor.

Sanayi kapasite kullanm oran, mzranucunun en bariz srtt yrt oluturu-yor. Kurulu retim kapasitesinin ne kada-rn kullanabildiini gsteren bu oran yk-

sek ise, tketim, retim ve krlar yksek;sermaye birikimi nispeten sorunsuz; ka-pitalistlerin ileri tkrnda demektir. Tersi

ok nemli bir soruna, sermayenin yeni-den retiminde nemli bir tkanmaya ia-ret eder. Aadaki grafik, Ocak 1967denbu yana, ABDnde kapasite kullanm oran-larndaki deiimi gsteriyor ve ok eyanlatyor:

nKapitalizmin altn ykseliinin son d-neminde (altmlarn sonu) yzde 90laraulaan kapasite kullanm oran, Haziran2009da yzde 68,1e derek, 1967denbu yana son elli yln en dk deeri ger-ekleti.

n Temmuzda yzde 68,5e ykselince,kapitalistler bu ykselii kriz bitti yay-garalarna ilave bir kant olarak gster-mekte hi tereddt etmediler.

n Oysa abartlan binde 4lk artn ou,krizin bandan bu yana eksilen stoklarn

yerine gerekletirilen bir tr rlantiretimin sonucuydu. Ayrca, ou yerde

birok arkl nedenden tr, kapitalistlerzararna da olsa retime devam etmek zo-runda kalyorlard. Kimi sektrlerde re-timi durdurmak, sermaye iin intihar et-mekle ayn kapya kyordu.

n Sermayenin deviniminde arac olan ka-

pitalistler, aralarndaki rekabet yle ge-rektirdii iin kural olarak miyopturlar.Sermaye de kapitalistler araclyla etekemie brnd iin, uza gremez;hibir resme derinliine bakamaz. Bu du-rum ilerin yolunda gittii dnemlerdepek azla sorun oluturmaz. Ama kendi za-rarn bir bakasnn srtna ykma aray-nn egemen olduu kriz koullarnda iinrengi deiir; kapitalistlerin gnlk kayg-lar btn her eyin nne geer. Burjuva-zinin zaten kt olan gr mesaesi, krizdnemlerinde hepten kapanr.

n Kapasite kullanm oranlarn gsterenresimde de byle oluyor; burjuvazi ve ave-nesi, binde 4lk ykselileri zaer naralaratarak karlarken, ayn orann Ocak1967de yzde 89,4ten, Temmuz 2009dayzde 68,5e gerileyerek yzde 23 d-m olmas onlar hi ilgilendirmiyor. Buyzden geliyorum diyen elakete kaytszkalabiliyorlar.

nDen kr oranlar, sonularn kapasitekullanm oranlarnda da gstermi; altnykseliin ardndan, yetmilerden bala-

yarak her yukar hamle bir ncekindengdk kalm; her aa hamle bir ncekidibi daha aaya tam; nihayet kapasitekullanm oranlar, son elli yln en dkdeerine gerilemitir.

nGerileyen kapasite kullanm oranlarnakapitalizmin tarihindeki en byk mali-leme hamlesi elik etmi; maddi retimalanndan ekilen sermaye, finansal piya-salar adn verdii kumar ve sahtekrlksistemini akllara zarar boyutlara genilet-mi; kapitalistler azalan kr sanclarndindirmek iin, kendilerini bu sanal dn-

yann kollarna brakmlardr.Den kapasite kullanm oranlar, kriziniaretlerini ok nceden vermi; elaketgeliyorum demiti. imdi de ayn tablo,maddi retim alannda sermayeyi yenidenyatrma sevk edecek bir cazibe oluma-dan kapitalistlerin krizden yakalarn s-yrmalarnn mmkn olmadn syl-yor. Canl emei srekli maddi retim ala-nnn dna sren, kurduu dev kapasi

Documents

Ekmek ve Özgürlük - Aylık Siyasi Dergi - Ekim 2009 Sayı 2