ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Τεύχος 57 Mάιος 2014

Τιμή: 3 ευρώ

ΤΙ ΑΛΛΑΞΕ ΣΤOΥΣ ΣΤOΧOΥΣ ΑΠΕ ΕΩΣ ΤO 2030Η PROTERGIA ΤΩΡΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤOΣΔΥΝΑΜΩΝΕΙ ΤO «ΦΛΕΡΤ» ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΡΩΣΙΑ & ΚΙΝΑ

ΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΚOΣΤOΣ «ΠΝΙΓΕΙ» ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑΤO ΤΕΛOΣ ΤΩΝ «ΠΑΧΙΩΝ ΑΓΕΛΑΔΩΝ» ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕΜΠOΡΕΙ Η ΕΕ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤO ΡΩΣΙΚO ΑΕΡΙO;

«ΜΠΛOΚO» ΤΗΣ ΤΡOΪΚΑΣΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΚOΣΤOΣ

ener

gyw

orld

57

- Μ

ΑΪΟ

Σ 20

14

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 8o, ΤΕΥΧOΣ 57 Μάιος 2014

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Σύμβουλος έκδοσης Γιώργος Στουραΐτης

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

Σκανάρετε με το κινητό & επισκεφτείτε το site

www.energyworld.gr

Κάθε μέρα όλα τα νέαγια την ενέργεια και

το περιβάλλον

➤

2

Περιεχόμενα

ΣΗΜ

ΕΙΩ

ΜΑ

ΤOΥ

ΕΚΔ

OΤΗ

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

«ΜΠ

ΛOΚO

» ΤΗ

Σ ΤΡ

OΪΚΑ

Σ ΣΤ

Α Μ

ΕΤΡΑ

ΓΙΑ

ΤO

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚO Κ

OΣΤO

Σ

ΤO Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚO Κ

OΣΤO

Σ «Π

ΝΙΓ

ΕΙ»

ΤΗΝ

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΗ

ΒΙO

ΜΗ

ΧΑΝ

ΙΑ

O ΣO

ΛΩΝ

ΚΑΣ

ΙΝΗ

Σ ΣΤ

O Π

ΛΕΥΡ

O ΤO

Υ Α.

ΣΑΜ

ΑΡΑ

ΓΙΑ

ΤΑ Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΑ

ΤO Τ

ΕΛOΣ

ΤΩ

Ν «

ΠΑΧ

ΙΩΝ

ΑΓΕ

ΛΑΔ

ΩΝ

» ΓΙ

Α ΤΙ

Σ ΑΠ

Ε

ΤΙ Α

ΛΛΑΞ

Ε ΣΤ

OΥΣ

ΣΤOΧ

OΥΣ

ΑΠΕ

ΕΩΣ

ΤO 2

030

ΠΕΡ

ΙΣΣO

ΤΕΡΑ

ΦΩ

ΤOΒO

ΛΤΑΪ

ΚΑ Α

ΠO

ΑΙOΛ

ΙΚΑ

ΕΩΣ

ΤO 2

021

ΑΝΑΒ

ΑΘΜ

ΙΣΤΗ

ΚΕ Η

ΠΙΣ

ΤOΛΗ

ΠΤΙ

ΚΗ ΙΚ

ΑΝOΤ

ΗΤΑ

ΤΗ

Σ Δ

ΕΗ

ΜΙΚ

ΡΕΣ

ΚΙΝ

ΗΣΕ

ΙΣ Ε

ΞOΙΚ

OΝOΜ

ΗΣΗ

Σ Η

ΛΕΚΤ

ΡΙΚΗ

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΣ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

3

Η P

ROTE

RGIA

ΤΩ

ΡΑ Κ

ΑΙ Σ

ΤΗ Λ

ΙΑΝ

ΙΚΗ

ΡΕΥ

ΜΑΤ

OΣ

ΜΠ

OΡΕΙ

Η Ε

Ε Ν

Α ΑΝ

ΤΙΚΑ

ΤΑΣΤ

ΗΣΕ

Ι ΤO

ΡΩΣΙ

ΚO Α

ΕΡΙO

;

ΙΣΧΥ

ΡO Δ

ΙΔΥΜ

O ΣΤ

Η Δ

ΙOΙΚ

ΗΣΗ

ΤΗ

Σ Δ

ΕΠΑ

Η Α

ΕΡΙO

ΚΙΝ

ΗΣΗ

ΚΑΤ

ΑΚΤΑ

OΛO

Ν Τ

OΝ Κ

OΣΜ

O

ΕΠΑΓ

ΓΕΛΜ

ΑΤΙΚ

OΣ O

ΔΗ

ΓOΣ

ΓΙΑ

ΕΓΚΑ

ΤΑΣΤ

ΑΣΕΙ

Σ ΑΕ

ΡΙOΥ

ΔΥΝ

ΑΜΩ

ΝΕΙ

ΤO

«ΦΛΕ

ΡΤ»

ΑΝΑΜ

ΕΣΑ

ΣΕ Ρ

ΩΣΙ

Α &

ΚΙΝ

Α

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΕΣ

ΛΥΣΕ

ΙΣ Τ

ΕΧΝ

OΛOΓ

ΙΑΣ

ΑΠO

LG B

USI

NES

S SO

LUTI

ONS

ΠΕΡ

ΙΒΑΛ

ΛOΝ

ΤΙΚΗ

ΕΚΠ

ΑΙΔ

ΕΥΣΗ

ΓΙΑ

ΜΙΚ

ΡOΥΣ

& Μ

ΕΓΑΛ

OΥΣ

ΤΣΕΡ

ΝOΜ

ΠΙΛ

: ΜΙΑ

ΤΡΑ

ΓΩΔ

ΙΑ Χ

ΩΡΙ

Σ ΤΕ

ΛOΣ…

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

«Η Ελλάδα έχει επάρκεια ενέργειας. Αλλά δεν εφησυχάζουμε. Χρειάζονται επενδύσεις, σταθερότητα και σχεδιασμός» ήταν το κεντρικό μήνυμα του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στο πλαίσιο ενεργειακού συνεδρίου που έλαβε χώρα στην Αθήνα. Ο τομέας της ενέργειας πλέον αναδεικνύεται σε κεντρικό μοχλό ανάπτυξης, ο σωστός χειρισμός του οποίου μπορεί να πετύχει κάθε αναπτυξιακό στόχο.

Τα τελευταία δύο χρόνια έγιναν πάρα πολλά στην ενέργεια. Έγιναν αλλαγές που τώρα ανοίγουν τον δρόμο για μακροχρόνια ανάπτυξη και άμεσες επιπτώσεις του ενεργειακού χάρτη της Ελλάδας στις προοπτικές ολόκληρης της Ευρώπης. Οι έρευνες υδρογονανθράκων βρίσκονται σε εξέλιξη με πολύ ενθαρρυντικά μέχρι στιγμής αποτελέσματα και με διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον.

Με τη μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο η Ελλάδα κατάφερε να βάλει στέρεα θεμέλια για να μετατραπεί μακροχρόνια από

μια χώρα ελλειμματική και με δυσανάλογα μεγάλο κόστος σε έναν κόμβο ενεργειακής ασφάλειας για ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι αλλαγές του ρυθμιστικού πλαισίου κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό σημαίνει ανάπτυξη του ανταγωνισμού. «Προβλέπουμε την ενέργεια που θα καλύπτει τις ανάγκες μιας οικονομίας», είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.

Φυσικά έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε προκειμένου να ολοκληρωθούν όλα τα ενεργειακά σχέδια που αφορούν την Ελλάδα. Το ενεργειακό κόστος που ταλαιπωρεί τις βιομηχανίες της χώρας, οι στρεβλώσεις που αφορούν τον τομέα του ηλεκτρισμού, οι ιδιωτικοποιήσεις ζωτικών επιχειρήσεων αποτελούν μερικά από τα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν άμεσα και οριστικά. Αρκεί όμως να υπάρχει πολιτική βούληση, σχεδιασμός, πρωτοβουλίες και όραμα προκειμένου η Ελλάδα να εκμεταλλευτεί τις δικές της δυνάμεις και να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της, σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο.

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΝΤΡΙΚOΣ ΠΥΛΩΝΑΣΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

4

01

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02«Όχι» στην εξαγοράτης Alstomαπό την GEΗ γαλλική κυβέρνηση δήλωσε πως θα εναντιωθεί στην προσφορά εξαγοράς που έχει διατυπώσει η General Electric για τον ενεργειακό βραχίονα της Alstom, έναντι 13,5 δισ. δολ., δηλώνοντας ότι ο αμερικανικός όμιλος χρειάζεται να παρουσιάσει μια νέα και πιο ισότιμη πρόταση. Με επιστολή του προς τον διευθύνοντα σύμβουλο της GE, ο υπουργός Βιομηχανίας της Γαλλίας δήλωσε ότι στόχος της Γαλλίας είναι μία «ισορροπημένη συνεργασία» και όχι η εξαγορά.Στην επιστολή αναφέρεται το ενδεχόμενο μιας συνεργασίας τύπου 50/50. «Η κυβέρνηση θέλει να εξετάσει με εσάς τα μέσα για την επίτευξη μίας ισορροπημένης συνεργασίας, απορρίπτοντας το ενδεχόμενο μιας καθαρής εξαγοράς, η οποία θα οδηγούσε στην εξαφάνιση ή τη διάσπαση της Alstom».«Οι γαλλικές επιχειρήσεις δεν είναι θηράματα», δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο γάλλος υπουργός αφήνοντας να εννοηθεί ότι προτιμά να καταλήξει η Alstom σε συνεργασία με τη γερμανική Siemens, η οποία αναμένεται να καταθέσει τη δική της προσφορά.

Εκδόθηκε ομολογιακό700 εκατ.για τη ΔΕΗΗ ΔΕΗ προέβη επιτυχώς στην προσφορά ομολογιών ύψους 700.000.000, με συνδυασμό ομολογιών ύψους 200.000.000 λήξεως το 2017 και ομολογιών ύψους 500.000.000 λήξεως το 2019 με σταθερό επιτόκιο 4,75% και 5,5% ετησίως αντίστοιχα.Η ζήτηση ήταν ιδιαίτερα σημαντική με αποτέλεσμα οι προσφορές να ανέλθουν συνολικά σε περίπου 3 δισεκατομμύρια, ήτοι 6 φορές μεγαλύτερες από το αρχικό ποσό της έκδοσης που είχε ανακοινωθεί.Τα έσοδα από την έκδοση και πώληση των ομολογιών θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του επενδυτικού προγράμματος της επιχείρησης και τη μερική προπληρωμή υφιστάμενων δανείων.Ο όγκος των προσφορών και το ιδιαίτερα ανταγωνιστικό επιτόκιο που ξεπέρασε τις αρχικές προσδοκίες και είναι σημαντικά χαμηλότερο από το κόστος δανεισμού από εμπορικές τράπεζες που πρόσφατα πέτυχε η επιχείρηση, οδήγησε στην απόφαση να αντληθούν επιπλέον 200 εκατ. από τη σημερινή έκδοση.Το επιπλέον ποσό θα διατεθεί αποκλειστικά για την πρόωρη αποπληρωμή υφιστάμενου χρέους της επιχείρησης υψηλότερου κόστους. Με την πρόωρη αποπληρωμή χρεολυσίων συνολικού ύψους 450 εκατ. στο πλαίσιο της πρόσφατης αναχρηματοδότησης δανείων ύψους 2,2 δισ. με κοινοπραξία ελληνικών τραπεζών, η ΔΕΗ επιτυγχάνει παράλληλα μείωση του επιτοκίου του υπολοίπου τού εν λόγω δανείου κατά 50 μονάδες βάσης (0,5%).

ΕΛΠΕ: Στηρίζουντη νέα γενιάγια 6η χρονιάΚοντά στη νέα γενιά, βρίσκεται για έκτη συνεχόμενη χρονιά ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) επιβραβεύοντας τους άξιους νέους για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με βραβεία συνοδευόμενα από χρηματικό έπαθλο.Η πρωτοβουλία αυτή των ΕΛΠΕ έχει εξελιχθεί σε θεσμό για τη νέα γενιά και αποτελεί σημείο αναφοράς για τις προσπάθειες των νέων του Θριασίου και της Δυτικής Θεσσαλονίκης (Ασπρόπυργος, Ελευσίνα, Μάνδρα, Μαγούλα, Ν. Πέραμος, Μέγαρα, Διαβατά, Μαγνησία, Καλοχώρι, Κορδελιό, Εύοσμος). Για τη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά (2013-2014), βραβεύθηκαν 300 νεοεισαχθέντες φοιτητές σε όλα τα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ της Ελλάδας.Και στις δύο εκδηλώσεις απηύθυνε χαιρετισμό ο πρόεδρος ΔΣ των ΕΛΠΕ κ. Γ. Παπαθανασίου, ενώ με την παρουσία τους τίμησαν τις τελετές βράβευσης οι δήμαρχοι των όμορων δήμων, εκπρόσωποι της περιφέρειας και της εκπαιδευτικής κοινότητας, στελέχη του ομίλου, καθώς και οι γονείς και συγγενείς των βραβευθέντων.Οι δράσεις των ΕΛΠΕ για τους άξιους νέους εντάσσονται στο ευρύτερο πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ομίλου, στο πλαίσιο του οποίου περιλαμβάνονται επίσης υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό, απασχόληση διακεκριμένων φοιτητών και σειρές σεμιναρίων για απόκτηση δεξιοτήτων σε συνεργασία με αναγνωρισμένους εκπαιδευτικούς φορείς. Τα ΕΛΠΕ πιστεύουν ότι η επένδυση στη νέα γενιά αποτελεί επένδυση στο μέλλον της χώρας.

77

Για τους βασικούς πυλώνες του νέου παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης της Ελλάδας, που αφορούν την κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, τη φύση, την ενέργεια, τον ορυκτό πλούτο, τη χωροταξία, την πολεοδομία, την καινοτομία και το Εθνικό Κτηματολόγιο, έκανε λόγο κατά την ομιλία του σε διεθνές επιστημονικό συνέδριο ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης.Στο συνέδριο, με τίτλο «Από την Κρίση στην Ανάπτυξη: Σε Αναζήτηση Νέων Αναπτυξιακών Μοντέλων για την Ελλάδα και τον Ευρωπαϊκό Νότο», ο κ. Μανιάτης χαρακτηριστικά σημείωσε: «H ενέργεια λοιπόν είναι ο βασικός μοχλός ανεξαρτησίας ή εξάρτησης όλων των κοινωνιών, όλων των οικονομιών και ασφαλώς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρα, μια Ευρώπη ενεργειακά εξαρτημένη από τρίτες χώρες είναι μια Ευρώπη η οποία έχει περιορισμούς στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Κατά συνέπεια, είναι μια Ευρώπη η οποία οφείλει στον εαυτό της να αναπτύξει τις ενδογενείς, τις εγχώριες, τις δικές της πηγές παραγωγής ενέργειας. Δηλαδή ΑΠΕ και ορυκτός πλούτος, άρα υδρογονάνθρακες.Η Ελλάδα κινείται σε δύο βασικές κατευθύνσεις. Η πρώτη κατεύθυνση είναι μέσα από τη διαμόρφωση, την ένταξη ενεργειακών υποδομών σε έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος να αναβαθμίσει τη δική της γεωπολιτική θέση και να αποκτήσει έναν ιδιαίτερο ρόλο σε ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ.Και ο δεύτερος μοχλός είναι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου που μας έχει χαρίσει η φύση».

Στις 18 Δεκεμβρίου θα συζητηθεί στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου η συνταγματικότητα του πρώτου ΕΕΤΗΔΕ (Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτημένων Δομημένων Επιφανειών) που εισπράττεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.Τον Φεβρουάριο του 2014 το Δ’ Τμήμα του Αρείου Πάγου έκρινε, με πλειοψηφία 3 υπέρ και 2 κατά, ότι η είσπραξη του «χαρατσιού» μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ είναι αντισυνταγματική και αντίθετη στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.Το Τμήμα του Αρείου Πάγου παρέπεμψε το θέμα προς οριστική κρίση στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου.Στον Άρειο Πάγο έχουν προσφύγει κατά της επιβολής του έκτακτου ΕΕΤΗΔΕ καταναλωτικές οργανώσεις (ΙΝΚΑ κ.ά.) και ο δικηγόρος και υποψήφιος ευρωβουλευτής Γεώργιος Κόκκας.

Μετά την επιτυχή έναρξη εμπορικής λειτουργίας του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου 800 MW στο Ντενιζλί ήδη από τον Ιούνιο του 2013 και την επίλυση όλων των εμπορικών και τεχνικών εκκρεμοτήτων, η ΜΕΤΚΑ ανακοίνωσε την υπογραφή του Πιστοποιητικού Προσωρινής Παραλαβής (PAC).Η σύμβαση έργου «με το κλειδί στο χέρι» (turn-key EPC contract) υλοποιήθηκε από τη ΜΕΤΚΑ ΑΕ και την 100% θυγατρική της ΜΕΤΚΑ στην Τουρκία, Power Projects Limited. Κύριος του έργου είναι η κοινοπραξία RWE/TURCAS Guney Elektrik Uretim AS.Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της εταιρείας, ο σταθμός συνδυασμένου κύκλου στο Ντενιζλί είναι ο δεύτερος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής τελευταίας τεχνολογίας με καύσιμο φυσικό αέριο που κατασκευάζει η ΜΕΤΚΑ στην Τουρκία για λογαριασμό διεθνών επενδυτών, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του πρώτου έργου στη Σαμψούντα. Το αντικείμενο εργασιών της METKA/Power Projects κάλυψε όλο το εύρος των εργασιών μελέτης, προμήθειας εξοπλισμού και κατασκευής του σταθμού, που βασίζεται σε δύο αεριοστρόβιλους/γεννήτριες τύπου SGT5 -PAC 4000F της Siemens και έναν ατμοστρόβιλο Siemens τύπου SST5 -PAC 5000, που συνδυάζονται με δύο λέβητες ανάκτησης θερμότητας και όλο τον σχετικό βοηθητικό εξοπλισμό. Η ψύξη του κύριου εξοπλισμού του σταθμού εξασφαλίζεται μέσω αερόψυκτου συμπυκνωτή.

Τον Δεκέμβριοκρίνεταιτο ΕΕΤΗΔΕ

Νέο έργοτης ΜΕΤΚΑστην Τουρκία

Η Ελλάδαστο ευρωπαϊκόενεργειακό γίγνεσθαι

8

03«ΜΠΛOΚO» ΤΗΣ ΤΡOΪΚΑΣΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΚOΣΤOΣΧωρίς συνέχεια έμειναν οι κυβερνητικές ανακοινώσεις για μείωση του ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία, καθώς οι σημαντικότερες από τις παρεμβάσεις που ανακοινώθηκαν από το ΥΠΕΚΑ έχουν «μπλοκάρει» στα γρανάζια της τρόικας. Στον αντίποδα, αντί για μειώσεις οι βιομηχανίες αλλά και το σύνολο των καταναλωτών είδαν αυξήσεις στις χρεώσεις της ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της αύξησης του τέλους ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ) από 1ης Απριλίου.

Αγορά ενέργειαςToυ Κώστα Βουτσαδάκη

Παρά την εικόνα συμφωνίας που μετέδιδαν πηγές του υπουργείου κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την τριμερή, η πραγματικότητα έδειξε ότι τα μέτρα δεν είχαν το «πράσινο φως» των Βρυξελλών, οι οποίες αμφισβήτησαν ακόμη και τις μειώσεις των τιμολογίων της ΔΕΗ για τους βιομηχανικούς καταναλωτές, που αποφάσισε η γενική συνέλευση των μετόχων της επιχείρησης. Αρκετές εβδομάδες μετά την απόφαση οι μειώσεις δεν έχουν υλοποιηθεί και παραπέμπονται σε διαπραγματεύσεις των επιχειρήσεων με τη ΔΕΗ.

Σε οριακό σημείο η βιομηχανίαΗ βιομηχανία δίνει πλέον δραματικούς τόνους στην ανάγκη μείωσης του ενεργειακού κόστους, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο λουκέτων, το ΥΠΕΚΑ «δείχνει» τις φορολογικές επιβαρύνσεις στην ενέργεια ως βασική αιτία των αυξήσεων (και ζητά ευθέως μείωση των φόρων σε ρεύμα και φυσικό αέριο), ενώ το θέμα έφτασε ακόμη και στην καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, στην οποία έθεσαν το πρόβλημα εκπρόσωποι

των βιομηχανιών που συναντήθηκαν μαζί της στο πλαίσιο της πρόσφατης επίσκεψής της στην Αθήνα.

Είναι ενδεικτικές οι δηλώσεις του προέδρου του ΣΕΒ Δημήτρη Δασκαλόπουλου, μετά από συνεδρίαση της διυπουργικής επιτροπής για τη βιομηχανία. «Η ελληνική βιομηχανία, είπε μεταξύ άλλων, βρίσκεται σε οριακό σημείο. Τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τη μείωση του κόστους ενέργειας στη βιομηχανική παραγωγή αποτελούν οξυγόνο ζωής για τις βιομηχανίες μας αλλά προσκρούουν στις Βρυξέλλες, με το επιχείρημα ότι συνιστούν “κρατική ενίσχυση”. Η ακύρωσή τους εγκυμονεί βαριές επιπτώσεις: θα επιφέρει καίριο πλήγμα στον ήδη τραυματισμένο παραγωγικό ιστό της χώρας, θα αυξήσει την ανεργία, θα υπονομεύσει την όποια προοπτική ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Είναι ζωτικό να εξασφαλιστεί η άμεση εφαρμογή των μέτρων που αποφάσισε η κυβέρνηση για να αποτρέψει την κατάρρευση της ελληνικής βιομηχανίας. Πρέπει οι Βρυξέλλες, μαζί με την ελληνική κυβέρνηση και την επιχειρηματική

9

10

κοινότητα, να βρουν επειγόντως τη φόρμουλα που είναι τυπικά συμβατή με τους κοινοτικούς κανόνες. Το ζητούμενο δεν είναι τίποτα λιγότερο από την επιβίωση της παραγωγικής μας βάσης».

Πού διαφωνεί η ΚομισιόνOι βασικές ενστάσεις της Κομισιόν εντοπίζονται στις συμβάσεις διακοψιμότητας, δηλαδή στις μειώσεις τιμολογίων με αντάλλαγμα τη διακοπή ή μείωση της παροχής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής για τις οποίες έχει ψηφιστεί νόμος αλλά η εφαρμοστική υπουργική απόφαση έχει «κολλήσει» σε ενστάσεις της Κομισιόν για την πιθανότητα να υποκρύπτεται κρατική ενίσχυση.

«Μισή» είναι και η μείωση στην τιμή του φυσικού αερίου καθώς έχει υλοποιηθεί η έκπτωση που προκύπτει από τη νέα συμφωνία με την Gazprom αλλά δεν έχει προχωρήσει η επιστροφή μέρους των κερδών της ΔΕΠΑ στους καταναλωτές. Έτσι κι αλλιώς, η μείωση αυτή αφορά τις μεταποιητικές μονάδες που χρησιμοποιούν ως πηγή ενέργειας το φυσικό αέριο και όχι το σύνολο της βιομηχανίας που εξαρτάται κυρίως από τα βιομηχανικά τιμολόγια της ΔΕΗ.

Δύο μέτρα που υλοποιήθηκαν ήταν η εξίσωση των χρεώσεων για Υπηρεσίες

Κοινής Ωφέλειας και το τέλος ΑΠΕ (το λεγόμενο ΕΤΜΕΑΡ) που ισχύουν για την υψηλή τάση με αυτές που χρεώνονται στην ενεργοβόρο μέση τάση.

Ωστόσο το ΕΤΜΕΑΡ, όχι μόνο για τη βιομηχανία αλλά και για το σύνολο των καταναλωτών, αυξήθηκε σε ποσοστά μέχρι και 55% προκειμένου να καλυφτούν οι «εκπτώσεις» στα μέτρα περιορισμού της «μαύρης τρύπας» στον λογαριασμό των ανανεώσιμων πηγών που έκανε το ΥΠΕΚΑ αλλά και η καθυστέρηση στη λήψη των μέτρων. Επιπλέον οι τιμές που αποφάσισε η ΡΑΕ για το ΕΤΜΕΑΡ από 1ης Απριλίου, για την ενεργοβόρο μέση τάση, εξακολουθούν να είναι μεγαλύτερες από τις ισχύουσες για την υψηλή τάση.

Oι αυξήσεις μεσοσταθμικά κυμαίνονται στο 30% (5 ευρώ ανά MW) και αναλυτικά διαμορφώνονται ως εξής:

- Για την υψηλή τάση, δηλαδή τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, 2,23 ευρώ ανά MW, από 1,79 ευρώ (αύξηση 24,5%). - Για τη μέση τάση με κατανάλωση πάνω από 13 GW ετησίως (επίσης ενεργοβόρες βιομηχανίες) 2,31 ευρώ ανά MW. - Για αγροτικές χρήσεις μέσης τάσης 10,83 ευρώ ανά MW, από 6,97 ευρώ

Τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τη μείωση του κόστους ενέργειας στη βιομηχανική παραγωγή αποτελούν οξυγόνο ζωής για τις βιομηχανίες μας, αλλά προσκρούουν στις Βρυξέλλες, τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΒ

11

«Μισή» είναι και η μείωση στην τιμή του φυσικού αερίου καθώς έχει υλοποιηθεί η έκπτωση που προκύπτει από τη νέα συμφωνία με την Gazprom αλλά δεν έχει προχωρήσει η επιστροφή μέρους των κερδών της ΔΕΠΑ στους καταναλωτές

(αύξηση 55,3%). - Για τη μέση τάση με κατανάλωση κάτω από 13 GW ετησίως 12,77 ευρώ ανά MW. - Για αγροτικές χρήσεις χαμηλή τάσης 11,39 ευρώ ανά MW, από 7,3 ευρώ (αύξηση 55,3%). - Για το οικιακό ρεύμα 26,3 ευρώ ανά MW από 20,8 ευρώ (αύξηση 26,4%). - Για λοιπές χρήσεις χαμηλής τάσης 30,89 ευρώ ανά MW από 21,17 ευρώ (αύξηση 45,9%).

Κίνδυνος νέων αυξήσεων του ΕΤΜΕΑΡΑξίζει επίσης να υπενθυμίσουμε (για λόγους… ιστορικούς) την ανακοίνωση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στις 19 Ιουλίου 2013, όταν έγινε η προηγούμενη αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ. Η ΡΑΕ επεσήμαινε τότε τα εξής:

«Σε κάθε περίπτωση, η ΡΑΕ κατανοεί ότι η επιβάρυνση των καταναλωτών από τις αναπροσαρμογές του ΕΤΜΕΑΡ σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία δεν μπορεί να συνεχιστεί. Oι αναπροσαρμογές

του ΕΤΜΕΑΡ είναι αποτέλεσμα των προβλημάτων που εντοπίστηκαν στη διαδικασία ένταξης των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα της χώρας, και κυρίως της ραγδαίας διείσδυσης στο σύστημα των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η ΡΑΕ είχε επισημάνει τις επερχόμενες συνέπειες της απρογραμμάτιστης αυτής διείσδυσης, θεωρεί δε νομοτελειακά βέβαιο ότι εάν δεν ληφθούν επειγόντως πρόσθετα δραστικά μέτρα, θα απαιτηθούν και νέες αυξήσεις του ΕΤΜΕΑΡ στο άμεσο μέλλον.

»Αποτελεί γι’ αυτό αναγκαιότητα, υπό τις παρούσες δυσμενείς συνθήκες, να ανακοπεί και να αναστραφεί η μετακύλιση του βάρους του ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού, στον φορολογούμενο πολίτη και καταναλωτή. Η εξεύρεση αξιόπιστων και αποδοτικών εναλλακτικών λύσεων αποτελεί άμεση υποχρέωση και προτεραιότητα όλων των εμπλεκόμενων μερών (πολιτεία, παραγωγοί κ.λπ.)».

12

04ΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΚOΣΤOΣ«ΠΝΙΓΕΙ» ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΑΗ πρώτη κυβερνητική εξαγγελία για τη λήψη μέτρων μείωσης του ενεργειακού κόστους της ελληνικής βιομηχανίας, το οποίο κατά κοινή ομολογία είναι υψηλότερο κατά 30-40% σε σχέση με τους ευρωπαίους ανταγωνιστές της, έγινε από τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά τον Ιανουάριο του 2013. Έκτοτε το θέμα παραμένει στην κορυφή της οικονομικής επικαιρότητας, χωρίς ωστόσο να έχει αντιμετωπιστεί.

Συνέντευξη του Αντώνη Κοντολέοντος, μέλους του ΔΣ της ΕΒΙΚΕΝΣτην Πηνελόπη Μητρούλια

Ακόμη και το πακέτο μέτρων συνολικού κόστους 150 εκατ. ευρώ που ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο του 2014, έναν χρόνο μετά την πρώτη εξαγγελία του πρωθυπουργού η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας, «κόλλησε» για μια ακόμη φορά στα γρανάζια της τρόικας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μάλιστα, η υιοθέτηση του πακέτου των 150 εκατ. ευρώ, κατά την πρόσφατη αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από την τρόικα, αναδείχθηκε σε μείζον ζήτημα που συνδέθηκε με τη χορήγηση της δόσης του δανείου και για μια ακόμη φορά «πάγωσε» - άγνωστο για πόσο διάστημα…

Ο Αντώνης Κοντολέων, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), στη συνέντευξή του στο «energyworld» χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα για να περιγράψει την κατάσταση, η οποία θεωρεί ότι είναι αδιέξοδη και οφείλεται στην ανυπαρξία βιομηχανικής πολιτικής. «Αν δεν ληφθούν το ταχύτερο μέτρα, λέει ο κ. Κοντολέων, η βιομηχανική παραγωγή θα συρρικνώνεται συνεχώς, τα κλεισίματα βιομηχανιών θα πληθύνουν,

οι παραγωγικές επενδύσεις δεν θα έρθουν και η ανάπτυξη της χώρας θα φαντάζει μακρινό όνειρο. Η μείωση των εξαγωγών κατά 7% το τελευταίο δίμηνο δείχνει την κόπωση του επιχειρηματικού κόσμου. Οι εξαγωγές ανάγκης έχουν ημερομηνία λήξης».

Αναφερόμενος εξάλλου στη στάση της τρόικας όσον αφορά το πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, ο κ. Κοντολέων μιλάει για «εξυπηρέτηση ντόπιων και ξένων συμφερόντων», ενώ σχολιάζοντας τις προοπτικές δημιουργίας μιας ανταγωνιστικής αγοράς, προς όφελος των καταναλωτών, μέσω της «μικρής ΔΕΗ», σημειώνει ότι «η δημιουργία της “μικρής ΔΕΗ” δεν μπορεί από μόνη της να δημιουργήσει ανταγωνιστική αγορά, καθώς η ύπαρξη δύο ολιγοπωλίων δεν εξασφαλίζει κατ’ ανάγκη ανταγωνισμό. Δεν θεωρούμε ότι προτεραιότητα πρέπει να είναι η πώληση της “μικρής ΔΕΗ”. Αντίθετα, προτεραιότητα πρέπει να είναι η άμεση λήψη μέτρων αλλαγής του μοντέλου αγοράς, η μεγιστοποίηση της λιγνιτικής παραγωγής, που θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους παραγωγής του ρεύματος και θα λειτουργήσει επ’ ωφελεία όλων

13

των καταναλωτών».

Το ενεργειακό κόστος για τη βιομηχανία έχει αναδειχθεί τους τελευταίους μήνες σε ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα της οικονομικής πολιτικής. Ποιες είναι οι επιβαρύνσεις που προστέθηκαν και οδήγησαν στο περιγραφόμενο αδιέξοδο;

Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία ήταν ήδη πολύ ακριβό από το 2008, οπότε επιβλήθηκε αύξηση των τιμολογίων 20%. Βέβαια οι συνθήκες της αγοράς ήταν τελείως διαφορετικές το 2013. Η μέση οριακή τιμή (ΟΤΣ), δηλαδή η χονδρική τιμή του ρεύματος, το 2008 ήταν 80 ευρώ/MW, το ενεργειακό μείγμα παραγωγής ήταν δυσμενέστερο ως προς το 2013 (το 7% της παραγόμενης ενέργειας παραγόταν από τις τετραπλάσια ακριβότερες πετρελαϊκές μονάδες σε σύγκριση με τις μονάδες φυσικού αερίου και το 10% από πολύ ακριβές εισαγωγές) και σαφώς υπήρχε πρόβλημα επάρκειας ισχύος παραγωγής. Σήμερα υπάρχει υπερεπάρκεια ισχύος, οι πετρελαϊκές μονάδες αντικαταστάθηκαν από νέες σύγχρονες μονάδες φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου, υπερδιπλασιάστηκε η παραγωγή από ΑΠΕ, την οποία η ΔΕΗ πληρώνει στο μεσοσταθμικό κόστος των θερμικών μονάδων. Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι ενώ το κόστος παραγωγής της ΔΕΗ έχει μειωθεί σε σχέση με το 2008, η ΔΕΗ δεν μείωσε τα βιομηχανικά τιμολόγια εκμεταλλευόμενη την μονοπωλιακή θέση της. Αντίθετα, μάλιστα, μέχρι πρόσφατα προσπαθούσε

να τα αυξήσει. Έτσι τα βιομηχανικά τιμολόγια συνεχίζουν να επιδοτούν τα χαμηλά οικιακά τιμολόγια. Παράλληλα αυξήθηκε το κόστος των ρυθμιστικών χρεώσεων των βιομηχανικών τιμολογίων και επιβλήθηκε υψηλός ειδικός φόρος κατανάλωσης (ΕΦΚ). Με την κατάρρευση της εσωτερικής αγοράς, οι βιομηχανίες εκτέθηκαν στον διεθνή ανταγωνισμό και τότε αναδείχθηκε ως μείζον θέμα το υψηλότερο κόστος ενέργειας των ελληνικών βιομηχανιών ως προς τους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους, οι οποίοι όμως τυγχάνουν μέτρων στήριξης από τις κυβερνήσεις τους (όπως η διακοψιμότητα, η ανταγωνιστική αγορά, οι επαρκείς διασυνδέσεις, η απαλλαγή από τέλη υπέρ ΑΠΕ και ΕΦΚ), τα οποία καταλήγουν σε 30-40% ακριβότερο κόστος ενέργειας για τις ελληνικές βιομηχανίες. Συμπερασματικά, το σημερινό αδιέξοδο είναι αποτέλεσμα της ανυπαρξίας βιομηχανικής πολιτικής και γι’ αυτό δεν αρκεί η εφαρμογή ενός μόνο μέτρου για να αποκτήσουν οι ελληνικές βιομηχανίες ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας. Πρώτο μέτρο πάντως πρέπει να είναι η μείωση των βιομηχανικών τιμολογίων.

Τους τελευταίους μήνες είδαμε βιομηχανίες να μειώνουν δραστικά την παραγωγή τους, να θέτουν σε διαθεσιμότητα εργαζομένους και να μιλούν για οριστικό κλείσιμο εάν δεν ληφθούν μέτρα. Έχει γίνει καταγραφή των επιπτώσεων;

Η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής έχει ήδη συντελεστεί εδώ και δύο

χρόνια. Οι χαλυβουργίες και τα τσιμεντάδικα λειτουργούν στο 20% της παραγωγικής τους δυναμικότητας. Οι συγκεκριμένες μονάδες στις οποίες αναφέρεστε ήταν σταματημένες εδώ και δύο χρόνια. Τον Ιανουάριο του 2013, ο πρωθυπουργός της χώρας έδωσε εντολές στους υπουργούς του να πάρουν μέτρα μείωσης του κόστους ενέργειας για τις βιομηχανίες. Έναν χρόνο μετά κανένα ουσιαστικό μέτρο δεν έχει εφαρμοστεί. Τα γεγονότα στα οποία αναφέρεστε είναι απλά το αποτέλεσμα της αδιέξοδης κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, καθώς δεν φαίνεται προοπτική να αποκτήσει η βιομηχανία τη χαμένη της ανταγωνιστικότητα. Αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι από τη μια η μονοπωλιακή αδιάλλακτη στάση της ΔΕΗ, ότι δεν πουλάει κάτω από το κόστος της που εκείνη αυθαίρετα όρισε, και από την άλλη η τρόικα -αυτή για δικούς της λόγους και συμφέροντα- προσπαθούν να μπλοκάρουν τα όποια μέτρα ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Η μείωση των εξαγωγών κατά 7% το τελευταίο δίμηνο δείχνει την κόπωση του επιχειρηματικού κόσμου. Οι εξαγωγές ανάγκης έχουν ημερομηνία λήξης.

Ποιες επιχειρήσεις πλήττει κυρίως το υψηλό ενεργειακό κόστος;

Οι βιομηχανικοί κλάδοι που ήταν συνδεδεμένοι με τις κατασκευές (χάλυβας, τσιμέντο, αλουμίνιο, χαλκός) έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη πίεση και συρρίκνωση. Γενικότερα έχουν πληγεί ιδιαίτερα όλες οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας (πέραν των προαναφερόμενων, χαρτοποιίες,

Ο κ. Αντώνης Κοντολέων, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ)

14

νήματα, υαλουργίες) για τις οποίες το κόστος ενέργειας αποτελεί πάνω από 30% του κόστους μεταποίησης. Ολόκληροι κλάδοι (όπως κεραμουργεία, είδη υγιεινής κ.λπ.) σταμάτησαν την παραγωγή τους λόγω της πολύ υψηλής τιμής του φυσικού αερίου και της ανυπαρξίας ανταγωνισμού στην αγορά και των τοπικών μονοπωλίων.

Ποια είναι τα μέτρα που ως Ένωση θεωρείτε ότι θα μπορούσαν να ανακόψουν αυτήν την πορεία; Μήπως είναι πολύ αργά;

Ξεκαθαρίζουμε ότι δεν είναι αργά, αρκεί η κυβέρνηση να έχει την πολιτική βούληση να προχωρήσει με αποφασιστικότητα χωρίς πισωγυρίσματα στην εφαρμογή μιας δέσμης μέτρων, αντιμετωπίζοντας δυναμικά τις όποιες αντιρρήσεις της τρόικας και τις καταγγελίες τύπου «Σπάρτακου», ότι τα μέτρα αποτελούν κρατική ενίσχυση. Η δέσμη μέτρων πρέπει στο πλαίσιο της απόφασης της Γενικής Συνέλευσης της ΔΕΗ να περιέχει κατά προτεραιότητα εξατομικευμένα τιμολόγια ανάλογα με το προφίλ λειτουργίας τής κάθε βιομηχανίας, ένα αίτημα διαχρονικό και δίκαιο, που αποκαθιστά την ισορροπία με τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε ανταγωνιστικές αγορές. Τα μέτρα πρέπει επίσης να περιέχουν τη διακοψιμότητα, την αντιστάθμιση και τη μείωση των ΕΦΚ (ιδιαίτερα του ΕΦΚ στο φυσικό αέριο).

Σε ό,τι αφορά την αγορά φυσικού αερίου, πρέπει να καταργηθεί σε πρώτη φάση η διάκριση των βιομηχανιών ως μη επιλέγοντες πελάτες. Επίσης επιβάλλεται η κατάργηση του μονοπωλίου της ΔΕΠΑ στις περιοχές των υπό ίδρυση ΕΠΑ και η εξίσωση της τιμής των βιομηχανιών με την τιμή των ηλεκτροπαραγωγών (μείωση του περιθωρίου κέρδους της ΔΕΠΑ). Δεν είναι δυνατόν το κρατικό μονοπώλιο της ΔΕΠΑ να έχει 150 εκατ. ευρώ κέρδη όταν κλείνουν η μια βιομηχανία μετά

την άλλη. Η βιομηχανία μπορεί γρήγορα να αποτελέσει την ατμομηχανή της ανάπτυξης καθώς υπάρχουν πολλές γραμμές παραγωγής σταματημένες, εφόσον βεβαίως ληφθούν τα προαναφερθέντα μέτρα.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις του αυξημένου ενεργειακού κόστους στη ανάπτυξη της χώρας μακροπρόθεσμα;

Η βιομηχανική παραγωγή θα συρρικνώνεται συνεχώς, τα κλεισίματα βιομηχανιών θα πληθύνουν, οι παραγωγικές επενδύσεις δεν θα έρθουν. Έτσι η ανάπτυξη της χώρας φαντάζει μακρινό όνειρο.

Η κυβέρνηση προχώρησε στην εξαγγελία πακέτου στήριξης της εγχώριας βιομηχανίας συνολικού κόστους 150 εκατ. ευρώ. Ωστόσο το πακέτο αυτό παραμένει «κολλημένο». Ποιοι είναι οι λόγοι;

Η τρόικα, εξυπηρετώντας ντόπια και ξένα συμφέροντα, προσπάθησε να μπλοκάρει τα μέτρα των 150 εκατ. ευρώ, καθώς και τη μείωση των τιμολογίων της ΔΕΗ βάσει της απόφασης της ΓΣ, ως κρατική ενίσχυση, συνδέοντάς τα μάλιστα με τη δόση του δανείου της χώρας. Τελικά ζήτησε από την κυβέρνηση να πάρει την έγκριση των Βρυξελλών, γεγονός που θα καθυστερήσει για αρκετούς μήνες την εφαρμογή της διακοψιμότητας και της αντιστάθμισης. Παραμένει ανοικτό το θέμα της μείωσης των τιμολογίων της ΔΕΗ και της αναδρομικής μείωσης για το 2013 της τιμής του φυσικού αερίου

«Αν δεν ληφθούν το ταχύτερο μέτρα, η βιομηχανική παραγωγή θα συρρικνώνεται συνεχώς, τα κλεισίματα βιομηχανιών θα πληθύνουν, οι παραγωγικές επενδύσεις δεν θα έρθουν και η ανάπτυξη της χώρας θα φαντάζει μακρινό όνειρο»

15

(50 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, η τρόικα δεν έδειξε την ίδια ευαισθησία προέγκρισης από τις Βρυξέλλες του μέτρου που λήφθηκε τον περασμένο Ιούλιο, σχετικά με τον διπλασιασμό του κόστους ενός μεταβατικού μηχανισμού στήριξης των μονάδων παραγωγής από φυσικό αέριο.

Το ενεργειακό τοπίο αλλάζει ραγδαία, τόσο λόγω των σχεδιασμών της κυβέρνησης όσο και κυρίως λόγω των επιταγών της ΕΕ για την απελευθέρωση. Πώς βλέπετε ότι θα είναι το νέο μοντέλο μετά από πέντε χρόνια; Θεωρείτε ότι το νέο αυτό μοντέλο θα είναι σε όφελος της βιομηχανίας;

Όσο υπάρχει αυτό το μοντέλο της υποχρεωτικής αγοράς και με δεδομένη τη μονοπωλιακή (ως παραγωγός) και μονοψωνιακή (ως προμηθευτής) θέση της ΔΕΗ, δεν μπορεί η βιομηχανία να διαπραγματευτεί τιμολόγιο που να αναγνωρίζει το ιδιαίτερα ευνοϊκό για το σύστημα προφίλ λειτουργίας της (σταθερή 24ωρη λειτουργία ή συνεχής λειτουργία στη ζώνη ελάχιστης ζήτησης: νύχτα & Σαββατοκύριακο).

Η δημιουργία της «μικρής ΔΕΗ» δεν μπορεί από μόνη της να δημιουργήσει ανταγωνιστική αγορά, καθώς η ύπαρξη δύο ολιγοπωλίων δεν εξασφαλίζει κατ’ ανάγκη ανταγωνισμό, όταν μάλιστα το σημερινό μοντέλο αγοράς εξασφαλίζει μεγάλες υπεραξίες για τους παραγωγούς λιγνιτικών μονάδων.

Συμπερασματικά, δεν θεωρούμε ότι προτεραιότητα πρέπει να είναι η πώληση της «μικρής ΔΕΗ». Αντίθετα

προτεραιότητα πρέπει να είναι η άμεση λήψη μέτρων αλλαγής του μοντέλου αγοράς και του αλγορίθμου κατανομής των μονάδων παραγωγής, ώστε να επιτευχθεί η μεγιστοποίηση της λιγνιτικής παραγωγής, γεγονός που θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους παραγωγής του ρεύματος και θα λειτουργήσει επ’ ωφελεία όλων των καταναλωτών. Δεν έχουμε πειστεί ότι τα μέτρα για την απελευθέρωση περιέχουν αυτά που μόλις προαναφέραμε.

Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται για την επίτευξη του στόχου της βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας;

Βασικές προϋποθέσεις για τη βιομηχανική ανάπτυξη είναι η αναθεώρηση του προγράμματος

απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων και η χάραξη μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής που θα υιοθετεί ένα μείγμα καυσίμου ελαχίστου κόστους, που θα εγγυάται τη βιωσιμότητα των υφιστάμενων παραγωγικών μονάδων και θα προσελκύει νέες επενδύσεις. Το άνοιγμα της αγοράς προς όφελος των όποιων επενδυτών δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά κατά το πρότυπο των δυτικοευρωπαϊκών αγορών, ώστε να υπάρξει πραγματικός ανταγωνισμός και η βιομηχανία να πληρώνει το κόστος που αυτή προκαλεί στο σύστημα. Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ισότιμη αντιμετώπισή τους σε σύγκριση με τους ευρωπαίους ανταγωνιστές όσον αφορά τις επιπτώσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής για το κλίμα, καθώς και της στήριξης των ΑΠΕ και γενικότερα των όσων μέτρων κρατικής ενίσχυσης λαμβάνονται αναφορικά με τις ρυθμιστικές χρεώσεις και των ΕΦΚ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του μέτρου της αντιστάθμισης, της επιβάρυνσης που προκύπτει για τις βιομηχανίες από την υποχρεωτική αγορά στην ηλεκτροπαραγωγή από τα δικαιώματα εκπομπών CO2, που έχει ήδη εφαρμοστεί εδώ και έναν χρόνο σε επτά χώρες, ενώ στην Ελλάδα ακόμη δεν έχει αποσταλεί ο σχετικός φάκελος προς έγκριση στις Βρυξέλλες, ενώ αποτελεί εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας 29/2009.

Who is who

O Aντώνης Κοντολέων είναι Σύμβουλος Ενέργειας και από το 2010 είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΒΙΚΕΝ (Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας). Από το 1982 έως το 2011 διετέλεσε Διευθυντής Νέων Έργων και Διευθυντής Ενέργειας της ΑΓΕΤ- ΗΡΑΚΛΗΣ.

Είναι Διπλωματούχος Μηχανολόγος–Ηλεκτρολόγος του ΕΜΠ.

16

05O ΣOΛΩΝ ΚΑΣΙΝΗΣ ΣΤO ΠΛΕΥΡO ΤOΥ Α. ΣΑΜΑΡΑΓΙΑ ΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑO Σόλων Κασίνης είναι ο νέος σύμβουλος του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά επί των ενεργειακών θεμάτων της χώρας. Πρόκειται για τον άνθρωπο-κλειδί που επί 35 χρόνια ασχολείται με τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου και μέσω των θέσεων που κατείχε στο υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Κύπρου εξειδικεύτηκε στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων έρευνας υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑOΖ.

Αγορά ενέργειας

Με την επίσημη ανακοίνωση του Μεγάρου Μαξίμου η αγορά υποδέχτηκε ένθερμα τον κύπριο τεχνοκράτη, καθώς είναι από τους λίγους ανθρώπους που έχει ασχοληθεί τόσο συστηματικά με την έρευνα πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ είχε και στενή επαφή με τον πρωθυπουργό στην ομάδα που είχε συσταθεί στο Μαξίμου για την έρευνα υδρογονανθράκων.

Σημαντικό ρόλο στην αναβάθμιση του κύρους του κ. Κασίνη έχει διαδραματίσει η στρατηγική που ακολούθησε η Κύπρος την τελευταία δεκαετία. Η χρονική συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη, εκτιμούν άνθρωποι της αγοράς, καθώς η τοποθέτηση του κ. Κασίνη στο πλευρό του Αντώνη Σαμαρά αναμένεται να λειτουργήσει πολύ θετικά για την προώθηση του τομέα ερευνών στην Ελλάδα. Ιδίως όταν πρόκειται να οργανωθούν οι μεγάλοι κύκλοι παραχωρήσεων στο Ιόνιο και τη Νότια Κρήτη, όπου έγιναν τα σεισμικά δύο διαστάσεων.

Εδώ να υπενθυμίσουμε ότι, με την καθοριστική συμβολή του κ. Κασίνη και της ομάδας του, σε διάστημα

μικρότερο από 10 μήνες η Κύπρος ολοκλήρωσε τον δεύτερο γύρο παραχωρήσεων στην κυπριακή ΑOΖ και υπέγραψε συμβάσεις με ενεργειακούς κολοσσούς όπως η ΕΝΙ, η Total και η Kogas (κορεατική), ενώ προχωρά το ερευνητικό πρόγραμμα της Νoble στο μπλοκ 12 της κυπριακής ΑOΖ.

Πρωτεργάτης της ΑOΖO κ. Σόλων Κασίνης ανέλαβε σχετικές πρωτοβουλίες στο θέμα της οριοθέτησης Αποκλειστικών Oικονομικών Ζωνών (ΑOΖ) από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Κατά τη διάρκεια της συνομολόγησης των συμφωνιών οριοθέτησης της ΑOΖ της Κύπρου με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ, είχε συνεχή και έντονη εμπλοκή στη διαπραγματευτική διαδικασία, καθότι διετέλεσε προϊστάμενος ειδικής υπηρεσιακής επιτροπής, όπου συμμετείχαν και διάφορες άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες. Αξίζει να αναφερθεί εδώ ότι η πρώτη συμφωνία οριοθέτησης της μέσης γραμμής μεταξύ της ΑOΖ Κύπρου και Αιγύπτου το 2003, αποτέλεσε και την πρώτη συμφωνία οριοθέτησης ΑOΖ σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.

17

Κατά την εκτίμησή του, παρόμοιας φύσεως συμφωνίες πρέπει να συνομολογηθούν το ταχύτερο με

τον Λίβανο και προπάντων με το Ισραήλ, καθώς, όπως είναι γνωστό, το κοίτασμα «Αφροδίτη» εκτείνεται και στον θαλάσσιο χώρο της γειτονικής αυτής χώρας.

Σταθερά υπέρ του τερματικούΛαμβάνοντας υπόψη τις γεωστρατηγικές, πολιτικές, εμπορικές και τεχνικές παραμέτρους του τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στην Κύπρο, ο κ. Κασίνης πιστεύει ότι αυτή είναι η βέλτιστη λύση έναντι του εναλλακτικού αγωγού από την Τουρκία. Και αυτό γιατί η κατασκευή και λειτουργία ενός τερματικού στην Κύπρο αναμφίβολα θα αναβαθμίσει τη γεωστρατηγική θέση της χώρας και θα αναδείξει ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη συμμαχιών με τους γείτονες. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα

η διοχέτευση ισραηλινού φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή ή και στη διεθνή αγορά μέσω του τερματικού στην Κύπρο. Επίσης, η εμπλοκή στην εμπορική δομή του τερματικού μεγάλων εταιρειών από ισχυρές χώρες ενισχύει την ασφάλεια της Κύπρου έναντι εξωτερικών απειλών.

Αν και το συγκεκριμένο σχέδιο έχει προς ώρας «παγώσει», ο κ. Κασίνης θεωρεί ότι είναι η πιο συμφέρουσα λύση που θα αποτελέσει μοχλό οικονομικής ανάπτυξης του νησιού. Όσον αφορά την εμπλοκή του Ισραήλ στο εν λόγω τερματικό, ο κύπριος τεχνοκράτης εκτιμά ότι ναι μεν θα ήταν ευχής έργον η εμπλοκή του στο τερματικό και θα ενδυνάμωνε το έργο αυτό, αλλά η Κύπρος έχει και πρόσθετα αποθέματα φυσικού αερίου που μπορούν να τροφοδοτήσουν και πέραν της μιας μονάδας υγροποίησης, χωρίς έτσι να έχει απόλυτη ανάγκη τα αποθέματα του Ισραήλ.

Τα ελληνικά… μέτωπαΑπό τη θέση λοιπόν του συμβούλου επί της ελληνικής ενεργειακής πολιτικής ο κ. Σόλων Κασίνης θα κληθεί να τοποθετηθεί όσον αφορά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού open door για τις περιοχές Ιωαννίνων, Κατάκολου και Δυτικού Πατραϊκού που είναι ακόμη σε εξέλιξη, ενώ οι συμβάσεις με τις κοινοπραξίες που έχουν επιλεγεί (επικεφαλής ΕΛΠΕ και Energean Oil & Gas) -καλώς εχόντων των πραγμάτων- θα υπογραφούν μετά το Πάσχα.

Με τη συμβολή του κ. Κασίνη και της ομάδας του, σε διάστημα μικρότερο από 10 μήνες η Κύπρος ολοκλήρωσε τον δεύτερο γύρο παραχωρήσεων στην κυπριακή ΑOΖ

Who is who

Ο Σόλων Κασίνης γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1952 στο κατεχόμενο χωριό Κάτω Ζώδια της επαρχίας Λευκωσίας και σπούδασε Χημικός Μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Surrey από όπου έλαβε το 1977 το πτυχίο του με άριστα.

Έχει συμμετάσχει ως ομιλητής σε μεγάλο αριθμό συνεδρίων με θέμα την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων καθώς και την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών και της εξοικονόμησης ενέργειας, ενώ είναι επίσης συγγραφέας αρκετών άρθρων για θέματα ενέργειας σε διεθνή περιοδικά.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του έλαβε πολύπλευρη κατάρτιση σε τεχνικής, νομικής και οικονομικής φύσεως θέματα που σχετίζονται με τις δραστηριότητες αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ο Σόλων Κασίνης είναι επίσης κάτοχος πτυχίου στη Διοίκηση Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και διπλώματος στο Μάρκετινγκ.

Είναι παντρεμένος και έχει τρία παιδιά.

O κ. Σόλων Κασίνης, ο νέος σύμβουλος του έλληνα πρωθυπουργού επί των ενεργειακών θεμάτων.

18

06ΤO ΤΕΛOΣ ΤΩΝ «ΠΑΧΙΩΝ ΑΓΕΛΑΔΩΝ»ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕΤο νέο πλαίσιο που ενέκρινε η Κομισιόν για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αφενός, περιορίζει τις κρατικές επιδοτήσεις και τις προσαρμόζει στους κανόνες της αγοράς, ενώ, αφετέρου, ρίχνει όλο το κόστος στα νοικοκυριά και τους μικρούς καταναλωτές, απαλλάσσοντας ουσιαστικά τις μεγάλες και ενεργοβόρες βιομηχανίες. Oι εξαιρέσεις που θεσπίστηκαν αφορούν 68 κλάδους και συνιστούν μια νίκη πρωτίστως των Γερμανών, οι οποίοι πέτυχαν αυτό ακριβώς που ήθελαν, με κριτήριο -όπως πάντα, άλλωστε- τα εθνικά τους συμφέροντα.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειαςΤου Γιώργου Παυλόπουλου

«Ήρθε η ώρα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να ενταχθούν στην αγορά και τους κανόνες της», δήλωσε στις 9 Απριλίου ο επίτροπος της ΕΕ για θέματα ανταγωνισμού Χοακίν Αλμούνια. Λίγες ώρες πριν είχε εγκριθεί η νέα νομοθεσία που θα οδηγήσει -σταδιακά, αρχής γενομένης την 1η Ιουλίου 2014 και ώς το 2017- σε δραστικό περιορισμό των πράσινων επιδοτήσεων στην Ευρώπη, στις οποίες οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η εκρηκτική ανάπτυξη του κλάδου τα προηγούμενα χρόνια.

«Βουτιά» στις ΑΠΕΜόλις δύο ημέρες νωρίτερα, η αρμόδια υπηρεσία του OΗΕ (UNEP) είχε δώσει στη δημοσιότητα στοιχεία που φανερώνουν ότι οι επενδύσεις στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών διεθνώς μειώθηκαν το 2013 κατά 14% ή 35,1 δισ. δολάρια, για να διαμορφωθούν στα 214,4 δισ. - ποσό που είναι κατά 23% χαμηλότερο σε σχέση με το ιστορικό ρεκόρ που είχε καταγραφεί το 2011. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η Ευρώπη, που κάθεται εδώ και χρόνια στον… θρόνο της πράσινης ανάπτυξης, ήταν πρωταθλήτρια και στη μείωση των επενδύσεων, οι οποίες πέρυσι σημείωσαν «βουτιά» της τάξης του 44%, για να

διαμορφωθούν στα 48 δισ. δολάρια!

Το αποτέλεσμα είναι ότι στην πρώτη θέση πέρασε πλέον η Κίνα, με επενδύσεις που, αν και μειωμένες κατά 6% έναντι του 2012, έφτασαν πέρυσι στα 56 δισ. δολάρια, ενώ στην τρίτη θέση βρέθηκαν οι ΗΠΑ, με 36 δισ. και μείωση κατά 10% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο έτος.

Συνδυάζοντας αυτές τις δύο εξελίξεις -τη νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία και την τάση στην παγκόσμια αγορά- μπορεί κανείς να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η εποχή των «παχιών αγελάδων» για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Η οικονομική κρίση και οι πολιτικές λιτότητας και περικοπών των δημόσιων δαπανών, ειδικά στην Ευρώπη, έκλεισαν τις στρόφιγγες των κρατικών ταμείων, με αποτέλεσμα και οι ιδιώτες να εμφανίζονται πια εξαιρετικά επιφυλακτικοί, καθώς καταργείται το καθεστώς των εγγυημένων (και υψηλών) αποδόσεων.

Αποδυναμωμένες, αλλά συνεχίζουν…Βεβαίως, τα παραπάνω δεν σημαίνουν

19

ότι ο κλάδος θα σταματήσει να αναπτύσσεται ή θα συρρικνωθεί, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια. Αξίζει άλλωστε να σημειώσουμε ότι παρά την πολύ μεγάλη μείωση των επενδυόμενων κεφαλαίων, πέρυσι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αύξησαν διεθνώς το μερίδιό τους στην παραγωγή ηλεκτρισμού στο 8,5%, έναντι 7,8% το 2012. Επιπλέον, εξαιρουμένων των υδροηλεκτρικών μονάδων, οι ανανεώσιμες πηγές αντιστοιχούν στο 43,6% της ισχύος που εγκαταστάθηκε πέρυσι σε όλον τον κόσμο.

Ειδικά δε όσον αφορά την Ευρώπη, θεωρείται απολύτως ρεαλιστική η επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί για το 2020, οπότε και θα πρέπει το 20% της παραγόμενης ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Ήδη μάλιστα στη μεγαλύτερη και πιο δυναμική οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου, τη Γερμανία, η αναλογία στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας φτάνει ήδη στο 25%, ενώ θεωρείται εφικτό το ποσοστό αυτό να αυξηθεί στο 40-45% ώς το 2025.

Oι συνέπειες για τους καταναλωτέςΑπό εκεί και πέρα όμως τα δεδομένα δείχνουν να αλλάζουν σημαντικά - για δύο κυρίως λόγους: Αφενός, επειδή η υιοθέτησης της αρχής του «ελεύθερου ανταγωνισμού» μεταφράζεται σε κατάργηση των εγγυημένων τιμών και τη μετάβαση σε ένα καθεστώς πλειστηριασμών, όπου οι τελικές τιμές και η κατανομή των διαθέσιμων (και μικρότερων) κρατικών κονδυλίων θα

καθορίζονται με βάση την προσφορά και τη ζήτηση. Και, αφετέρου, καθώς οι μεγάλες βιομηχανίες και κυρίως αυτές που συγκαταλέγονται στις πλέον ενεργοβόρες (συνολικά 68 κλάδοι, ανάμεσα στους οποίους τα χημικά, τα μέταλλα, το χαρτί, τα κεραμικά κ.λπ.), μετά από έντονες παρασκηνιακές πιέσεις, κατάφεραν να πετύχουν σημαντικές εξαιρέσεις από το σύστημα επιδότησης της πράσινης ενέργειας, με αποτέλεσμα το βάρος να πέσει σχεδόν στο σύνολό του στις πλάτες των νοικοκυριών και των μικρότερων ιδιωτών καταναλωτών.

Η δεύτερη αυτή πλευρά ισοδυναμεί με μια σημαντική επιτυχία των ισχυρών βιομηχανικών λόμπι, τα οποία δεν διστάζουν τώρα να ζητήσουν ακόμη και αποζημίωση από τους κρατικούς προϋπολογισμούς για τα όσα υπολογίζουν ότι έχουν δώσει ώς σήμερα για την ενίσχυση της πράσινης ανάπτυξης. Προβάλλοντας συστηματικά το επιχείρημα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών προϊόντων, το τελευταίο διάστημα διαμαρτύρονταν έντονα για το δυσανάλογα υψηλό ενεργειακό κόστος που υπάρχει στην Ευρώπη σε σχέση με τις ΗΠΑ, επιδιώκοντας ακόμη πιο ευνοϊκές ρυθμίσεις από αυτές που θεσπίστηκαν.

Νίκη για τα γερμανικά συμφέρονταΕίναι δε γεγονός ότι η επιτυχία αποκτά ακόμη μεγαλύτερη διάσταση για τα γερμανικά συμφέροντα, που άσκησαν τρομακτικές πιέσεις στις Βρυξέλλες για να πετύχουν το καλύτερο δυνατό

αποτέλεσμα. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι η Γερμανία διαθέτει την πιο ισχυρή παραγωγική βάση στην Ευρώπη, η οποία, λόγω και του έντονα εξαγωγικού της προσανατολισμού, δείχνει εξαιρετικά ανθεκτική απέναντι στην κρίση - έτσι, οι προνομιακές εξαιρέσεις ευνοούν κυρίως τις δικές της εταιρείες.

Πράγματι, μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι οι εξαιρέσεις θεσπίζονται σε μια στιγμή που η Κομισιόν είχε ξεκινήσει έρευνα σε βάρος του Βερολίνου, προκειμένου να διαπιστώσει εάν και κατά πόσο υπήρχε ένα καθεστώς παράνομων επιδοτήσεων, μέσω της εξαίρεσης συγκεκριμένων μονάδων αλλά και ολόκληρων κλάδων από τις επιβαρύνσεις που συνεπαγόταν η αναπτυξη και επιδότηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κι αυτό διότι πρακτικά με την εφαρμογή του νέου πλαισίου η έρευνα αυτή διακόπτεται, καθώς οι εξαιρέσεις νομιμοποιούνται από την ίδια την κοινοτική νομοθεσία.

Διόλου άσχημα, χωρίς αμφιβολία, για τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό που, παρά την αλλαγή του εταίρου της Άνγκελα Μέρκελ, αποδεικνύει ότι στην ευρωπαϊκή σκηνή τον πρώτο λόγο εξακολουθούν να έχουν τα γερμανικά συμφέροντα…

20

07ΤΙ ΑΛΛΑΞΕΣΤOΥΣ ΣΤOΧOΥΣΑΠΕ ΕΩΣ ΤO 2030Το λόμπι των ηλεκτροπαραγωγών θεωρείται ότι επικράτησε στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν της οριστικοποίησης του πακέτου μέτρων της Κομισιόν για την ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος με ορίζοντα το 2030.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειαςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Oι στόχοι αυτοί, όπως είναι γνωστό, περιλαμβάνουν μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 40% σε σχέση με το 1990 και αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 27%, ενώ αργότερα μέσα στη χρονιά θα εξεταστεί ο στόχος για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Ειδοποιός διαφορά σε σχέση με το αντίστοιχο πακέτο για το 2020 είναι ότι ο στόχος για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο τέθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν υπάρχουν δηλαδή εθνικοί δεσμευτικοί στόχοι.

Κατώτερη η πρόταση της ΚομισιόνΣύμφωνα με τις επισημάνσεις του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ κ. Α. Ζερβού σε συνέδριο που διοργάνωσε η ΕΛΕΤΑΕΝ για το θέμα (ο κ. Ζερβός, υπενθυμίζεται, έχει διατελέσει πρόεδρος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας-EWEA) στις Βρυξέλλες συγκρούστηκαν τρία λόμπι: - Της βιομηχανίας, που υποστήριζε την άποψη να μην τεθεί κανένας στόχος αν δεν υπάρξει αντίστοιχη διεθνής δέσμευση, με το σκεπτικό ότι η αντιρρυπαντική πολιτική της ΕΕ έχει

κοστίσει ακριβά στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. - Των εταιρειών παραγωγής ενέργειας (Eurelectric) που τάχθηκε υπέρ της υιοθέτησης ενός και μοναδικού στόχου, για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 40%. - Των ανανεώσιμων πηγών και των περιβαλλοντικών οργανώσεων που πίεζαν για την υιοθέτηση ενεργειακού πακέτου ανάλογου με αυτό του 2020, με δεσμευτικούς δηλαδή στόχους ως προς τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου και τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο.

Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι επικράτησε το λόμπι των ηλεκτροπαραγωγών, και ειδικότερα των ηλεκτροπαραγωγών από φυσικό αέριο, καθώς, όπως ανέφερε ο πρόεδρος της ΔΕΗ επικαλούμενος τα σχετικά μοντέλα πρόβλεψης, η επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% προκύπτει αυτόματα με την αύξηση της χρήσης του φυσικού αερίου ως καυσίμου ηλεκτροπαραγωγής και τη διείσδυση των ΑΠΕ στο 27%. Κατά την άποψη αυτήν, ο στόχος για τις ΑΠΕ δεν είναι φιλόδοξος,

21

22

αλλά θα επιτευχθεί έτσι κι αλλιώς στο «business as usual» σενάριο. O κ. Ζερβός χαρακτήρισε μάλιστα την πρόταση της Κομισιόν ως κατώτερη των περιστάσεων και την κατηγόρησε ότι με την αμφίσημη στάση που τηρεί, βάζει τα θεμέλια προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να χάσει την πρωτοπορία σε έναν τομέα (των ανανεώσιμων πηγών) που κατέχει ιστορικά.

Χάνουν το έρεισμά τους οι ΑΠΕΕκτός από τις πιέσεις των λόμπι της βιομηχανίας και των ηλεκτροπαραγωγών, στη διαμόρφωση των τελικών αποφάσεων βάρυνε και η στάση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης έναντι των ανανεώσιμων πηγών, που δεν είναι πλέον τόσο θετική όσο ήταν άλλοτε. Και η αιτία δεν είναι άλλη από τις αυξήσεις των τιμολογίων που συνεπάγεται η στήριξη των ανανεώσιμων πηγών - κυρίως των φωτοβολταϊκών που είχαν τις υψηλότερες εγγυημένες τιμές. Αυξήσεις τις οποίες υπέστησαν σε πολύ μεγάλο βαθμό και οι έλληνες

καταναλωτές τα τελευταία χρόνια.

Είναι ενδεικτικό ότι και σε χώρες όπως η Γερμανία, που θεωρείται βασικός υποστηρικτής των ΑΠΕ, πέρασαν αλλαγές στη νομοθεσία προκειμένου να περιοριστεί η επιβάρυνση των καταναλωτών και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας από την εξάπλωσή τους. Τα βασικά μέτρα στα οποία προχώρησε η γερμανική κυβέρνηση προβλέπουν την επιβολή ορίου 2,5 GW ετησίως στην ισχύ των νέων αιολικών και φωτοβολταϊκών που συνδέονται στο σύστημα, ενώ από το 2017 παύει το σύστημα επιδότησης μέσω των εγγυημένων τιμών (feed in tariff) και οι ΑΠΕ θα αποζημιώνονται με τις τιμές της αγοράς. Και όλα αυτά ενώ η Γερμανία ήδη είχε εξαιρέσει τη βαριά βιομηχανία από τις χρεώσεις για τις ανανεώσιμες πηγές, εξαίρεση η οποία μετριάστηκε ύστερα από παρέμβαση της Κομισιόν για αθέμιτο ανταγωνισμό.

Oι φιλόδοξοι ελληνικοί στόχοιOι ελληνικές θέσεις ως προς τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πακέτο του 2030 είναι γενικά υποστηρικτικές, περιλαμβάνουν όμως και πιο φιλόδοξες επιδιώξεις. Συγκεκριμένα: -Η Ελλάδα αποδέχεται την πρόταση για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% ώς το 2030. -Ως προς τη διείσδυση των ΑΠΕ η πρόταση της χώρας μας είναι ο στόχος να αυξηθεί στο 30% αντί 27% που είναι η πρόταση της Κομισιόν. -Πρέπει να τεθεί τώρα και όχι το επόμενο εξάμηνο στόχος για εξοικονόμηση

ενέργειας και να οριστεί σε 30%.

Επιπλέον για τη χώρα μας οι στόχοι της ενεργειακής πολιτικής ώς το 2030 περιλαμβάνουν 100% εισαγωγή των έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής κατανάλωσης σε όλους τους έλληνες καταναλωτές και 100% ηλεκτρική διασύνδεση όλων των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο.

Σε ό,τι αφορά τις (προβλέψιμες) εξελίξεις για το 2030, όλα δείχνουν ότι οι επενδύσεις στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή θα περιοριστούν στα ήδη γνωστά εργοστάσια, δηλαδή τις νέες μονάδες της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη (φυσικό αέριο) και την Πτολεμαΐδα (λιγνίτης). Σε κομβικό στοιχείο αβεβαιότητας αναδεικνύεται το διάστημα αυτό η εξέλιξη της τιμής των ρύπων που αποτελεί πλέον σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης του κόστους ηλεκτροπαραγωγής: για κάθε 1 ευρώ αύξησης της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπής ενός τόνου διοξειδίου του άνθρακα, το κόστος της ΔΕΗ σε ετήσια βάση αυξάνεται κατά 50 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΙOΒΕ, αν η τιμή του διοξειδίου αυξηθεί στα 15 ευρώ ανά τόνο, η αρνητική επίδραση στο ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 1,1 δισ. ευρώ και θα χαθούν περισσότερες από 16.300 θέσεις εργασίας, ενώ με τιμή των δικαιωμάτων στα E30/tCO2, η επίπτωση στο ΑΕΠ αυξάνεται σε περισσότερο από 2,2 δισ. ευρώ και η απώλεια θέσεων εργασίας υπερβαίνει τις 32.700.

H στάση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης έναντι των ανανεώσιμων πηγών δεν είναι πλέον τόσο θετική όσο ήταν άλλοτε

Σκανάρετε με το κινητό& επισκεφτείτε το site

www.mobilenews.gr

Παίξτε και κερδίστε πλούσια δώρα

news - τηλέφωνα - tablets - tech & gadgets - apps - παιχνίδια προσφορές εταιρειών - καταστήματα - videos➤

Trim Publications S.A. // Print & Online Mediawww.trimpublications.com

Mobile News GR

@kinitanea

24

08ΠΕΡΙΣΣOΤΕΡΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ ΑΠO ΑΙOΛΙΚΑ ΕΩΣ ΤO 2021Μέχρι το 2021 η συνολική δυναμικότητα των φωτοβολταϊκών θα ξεπεράσει την αντίστοιχη των αιολικών, σύμφωνα με την αμερικανική εταιρεία συμβούλων Clean Edge, η οποία εξειδικεύεται στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

25

Σύμφωνα με την αμερικανική εταιρεία συμβούλων Clean Edge, η οποία εξειδικεύεται στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας, μέχρι το 2021 η συνολική δυναμικότητα των φωτοβολταϊκών θα ξεπεράσει την αντίστοιχη των αιολικών. Πιο συγκεκριμένα, η εταιρεία υποστηρίζει ότι η συνεχιζόμενη τάση μείωσης των τιμών των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων θα δώσει ώθηση στα έργα ηλιακής ενέργειας μέσα στην επόμενη επταετία έναντι των αιολικών. Όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση, παρόλο που αυτήν τη στιγμή η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των αιολικών είναι δυόμισι φορές μεγαλύτερη από εκείνη των φωτοβολταϊκών, το 2013, σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής, καθώς τα νέα φωτοβολταϊκά ήταν κατά 1 GW περισσότερα από τα αιολικά, η οποία θα βρει τα φωτοβολταϊκά στην πρώτη θέση. Μάλιστα, η Clean Edge προβλέπει ότι το 2021 η παγκόσμια ισχύς φωτοβολταϊκών θα ανέρχεται σε 715,8 GW, έναντι 697,3 GW των αιολικών.

Υποχώρησαν τα αιολικάΜε βάση στοιχεία της Clean Edge, το 2013 ήταν μια χρονιά σημαντικής μετάβασης για την αγορά της καθαρής ενέργειας. Για πρώτη φορά από το 2000, όπου η Clean Edge ξεκίνησε να παρακολουθεί την παγκόσμια αγορά ΑΠΕ, εγκαταστάθηκε περισσότερη ισχύς ηλιακών φωτοβολταϊκών (36,5 GW) σε σχέση με την αιολική ενέργεια (35,5 GW). Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στα επίπεδα-ρεκόρ των νέων εγκαταστάσεων σε Κίνα, Ιαπωνία και ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την υποχώρηση

που καταγράφηκε στη βιομηχανία της αιολικής ενέργειας. Ως προς τον τζίρο, παρά την αύξηση των φωτοβολταϊκών, οι μέτριες επιδόσεις των αιολικών είχαν ως αποτέλεσμα τα συνδυασμένα παγκόσμια έσοδα για τις αγορές των φωτοβολταϊκών, των αιολικών και των βιοκαυσίμων να υποχωρήσουν ελαφρώς, στα 247,6 δισ. δολάρια, σε σχέση με τα 248,7 δισ. του 2012.

Αυξήθηκαν οι επενδύσεις στα φ/βΠιο αναλυτικά, ανά τεχνολογία: • Οι επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά το 2013 αυξήθηκαν στα 91,3 δισ. δολάρια, από 79,7 δισ. το 2012. Σε αντίθεση με το 2011 και το 2012, όταν το κόστος πάνελ μειώθηκε πάνω από 20%, το 2013 οι τιμές παρουσίασαν μικρή αποκλιμάκωση. • Οι επενδύσεις στην αιολική ενέργεια μειώθηκαν στα 58,5 δισ. δολάρια, από 73,8 δισ. το 2012. • Η παγκόσμια ισχύς των φωτοβολταϊκών μέχρι το 2021 προβλέπεται να είναι 715,8 GW, ξεπερνώντας τα αιολικά. • Η αγορά των βιοκαυσίμων αυξήθηκε, από τα 95,2 δισ. δολάρια το 2012 στα 97,8 δισ. δολάρια το 2013, ενώ σε όγκους παρέμεινε σταθερή στα 31,4 δισ. γαλόνια. • Τα συνδυασμένα παγκόσμια έσοδα για τις αγορές των ΑΠΕ το 2013 διαμορφώθηκαν στα 247,6 δισ. δολάρια.

Με βάση στοιχεία της Clean Edge, το 2013 ήταν μια χρονιά σημαντικής μετάβασης για την αγορά της καθαρής ενέργειας. Για πρώτη φορά από το 2000, όπου η Clean Edge ξεκίνησε να παρακολουθεί την παγκόσμια αγορά ΑΠΕ, εγκαταστάθηκε περισσότερη ισχύς ηλιακών φωτοβολταϊκών (36,5 GW) σε σχέση με την αιολική ενέργεια (35,5 GW)

26

09ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΤΗΚΕΗ ΠΙΣΤOΛΗΠΤΙΚΗΙΚΑΝOΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΕΗO δημόσιος χαρακτήρας του ομίλου ΔΕΗ έβαλε φραγμό στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής του ικανότητας από τον διεθνή οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor’s.

Αγορά ηλεκτρισμούΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Η S&P προχώρησε μεν σε αναβάθμιση της ΔΕΗ κατά 3 βαθμίδες (σε «B» από «CCC»), στη σχετική έκθεση επισημαίνεται ωστόσο ότι η περαιτέρω αναβάθμιση περιορίζεται από τα κριτήρια του οίκου, σύμφωνα με τα οποία η πιστοληπτική αξιολόγηση μιας κρατικής επιχείρησης δεν μπορεί να απέχει περισσότερο από μία βαθμίδα από την αξιολόγηση του κράτους. «Πιστεύομε ότι οι δυνατότητες της ΔΕΗ να εξυπηρετήσει και να αποπληρώσει το χρέος της είναι μεγαλύτερες από εκείνες της χώρας. Ωστόσο η ΔΕΗ δεν μπορεί να καταταχθεί περισσότερο από μία βαθμίδα υψηλότερα σε σχέση με την Ελλάδα. Αν η ΔΕΗ δεν ήταν κρατική επιχείρηση η πιστοληπτική της αξιολόγηση μπορεί να απείχε δύο βαθμίδες από εκείνη της Ελλάδας. Ενδέχεται να επανεξετάσουμε το ιδιοκτησιακό καθεστώς της ΔΕΗ μετά την ολοκλήρωση και των τριών σταδίων του προγράμματος αποκρατικοποίησης της επιχείρησης», αναφέρεται σχετικά στην έκθεση της Standard & Poor’s.

Πού στηρίχθηκε η αναβάθμισηΚατά τα άλλα σύμφωνα με την ίδια έκθεση το σκεπτικό της αναβάθμισης

βασίστηκε κυρίως: - στη σύναψη του πενταετούς διάρκειας κοινοπρακτικού δανείου με τις ελληνικές τράπεζες ύψους 2,2 δισ. καθώς και στην πρόσφατη σύναψη των δανείων με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ύψους 235 εκατ. από συνολική χρηματοδοτική γραμμή 415 εκατ. που εγκρίθηκε πρόσφατα από την Τράπεζα για επενδύσεις δικτύων) και με κοινοπραξία ξένων τραπεζών, της οποίας ηγείται η γερμανική τράπεζα KfW (κοινοπρακτικό δάνειο ύψους 739 εκατ. για τη μερική χρηματοδότηση της νέας λιγνιτικής μονάδας στην Πτολεμαΐδα), - στον «σημαντικό περιορισμό του κινδύνου αναχρηματοδότησης μέχρι το 2019, γεγονός που επιτρέπει στη ΔΕΗ το χρονικό περιθώριο για να βελτιώσει την κερδοφορία της και να ενισχύσει την κεφαλαιακή της διάρθρωση», - στις «σταθερές προοπτικές» για τη ΔΕΗ αλλά και στην εκτίμησή της ότι «η ΔΕΗ θα περιορίσει τα επόμενα δύο χρόνια τους επιχειρηματικούς και οικονομικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει», - στις «πολύ καλές σχέσεις της εταιρείας με τις ελληνικές τράπεζες, όπως αποτυπώνεται από την πρόσφατη συμφωνία αναχρηματοδότησης» και

27

«στη συνετή διαχείριση της εταιρείας από τη διοίκηση».

Αναφορικά με το δάνειο ύψους 2,2 δισ. πενταετούς διάρκειας, με κοινοπραξία ελληνικών τραπεζών, η ΔΕΗ επισημαίνει ότι είναι το μεγαλύτερο σε ποσό κοινοπρακτικό πενταετούς διάρκειας δάνειο το οποίο έχει συναφθεί με ελληνική εταιρεία. Σε αυτό συμμετέχουν κατά αλφαβητική σειρά οι τράπεζες Alpha, Αττικής, Εθνική, Eurobank & Πειραιώς και θα χρησιμοποιηθεί για την αναχρηματοδότηση υφιστάμενων δανείων, την επιμήκυνση των δανειακών υποχρεώσεων της ΔΕΗ και την περαιτέρω ενίσχυση της κεφαλαιακής της διάρθρωσης.

Η ΔΕΗ προχωρά επίσης στην έκδοση ομολογιακού δανείου ύψους 300-500 εκατ. για το οποίο ετοιμάζονταν διεθνείς παρουσιάσεις (roadshows) μέσα στον Απρίλιο. Είναι προφανές ότι οι κινήσεις αυτές διευκολύνονται μετά την επιτυχή έξοδο της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές με την πώληση πενταετούς ομολόγου ονομαστικής αξίας 3 δισ. με ετήσιο κουπόνι 4,75%.

Προχωρά το σχέδιο ιδιωτικοποίησηςΣτο μεταξύ η κυβέρνηση προχωρά -στη βάση και των μνημονιακών υποχρεώσεων- στην εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ που περιλαμβάνει τα δίκτυα μεταφοράς, τη «μικρή ΔΕΗ» και την πώληση πακέτου 17% των μετοχών σε στρατηγικό επενδυτή.

Η αρχή γίνεται από τα δίκτυα

μεταφοράς, με τη δημοσίευση της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την πώληση του 66% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ (Διαχειριστής των Δικτύων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) στην ιστοσελίδα της ΔΕΗ. Η σχετική απόφαση εγκρίθηκε μάλιστα με τηλεδιάσκεψη καθώς η ΓΕΝOΠ εμπόδισε τη συνεδρίαση του ΔΣ για το θέμα προχωρώντας σε κατάληψη της αίθουσας συνεδριάσεων.

Η πρόσκληση προβλέπει ότι οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα πρέπει να εκδηλώσουν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου το ενδιαφέρον τους ώς τις 9 Μαΐου. Στη δεύτερη φάση της διαδικασίας θα προκριθούν όσοι πληρούν τα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια που τίθενται από την πρόσκληση, οι οποίοι θα κληθούν να υποβάλουν δεσμευτικές προσφορές. Υπολογίζεται ότι ο διαγωνισμός θα ολοκληρωθεί στο τέλος Ιουνίου, δηλαδή περίπου σε 2,5 μήνες.

Σύμφωνα με την πρόσκληση, προϋπόθεση συμμετοχής είναι ο μέσος όρος των ιδίων κεφαλαίων (ή των επενδυμένων κεφαλαίων προκειμένου για διαχειριστές κεφαλαίων) των τριών τελευταίων ετών να είναι τουλάχιστον 350 εκατ. ευρώ. Κάθε ενδιαφερόμενος θα πρέπει επίσης να έχει τριετή εμπειρία στη διαχείριση δικτύων, εκτός αν παραχωρήσει τη διαχείριση του δικτύου στο Δημόσιο για πέντε χρόνια.

«Ρήγμα» στη ΓΕΝOΠΗ ΓΕΝOΠ ανακοίνωσε μεταξύ άλλων ότι «οι εργαζόμενοι στον όμιλο ΔΕΗ

θα μπουν εμπόδιο σε κάθε επιχείρηση συρρίκνωσης και απαξίωσης της πρώτης βιομηχανικής επιχείρησης της χώρας». Ωστόσο η αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ γίνεται σε περίοδο που το άλλοτε πανίσχυρο συνδικάτο βρίσκεται σε κατάσταση διάλυσης. Το συνέδριο που συνεκλήθη πριν από το Πάσχα διακόπηκε για τις αρχές Ιουνίου χωρίς να γίνει η παραμικρή συζήτηση για την πώληση δικτύων και μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, καθώς οι συνδικαλιστές δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για τον τρόπο κάλυψης της «μαύρης τρύπας» της ομοσπονδίας, που υπολογίζεται σε πάνω από 1,2 εκατ. Δεν έλειψαν επίσης οι φωνές για την ανάγκη να γίνει έλεγχος στα οικονομικά της ΓΕΝOΠ και αναλυτική έκθεση για τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε το έλλειμμα. Δεν υπήρξε συμφωνία ούτε επί της πρότασης της διοίκησης για αύξηση της συνδικαλιστικής εισφοράς και απευθείας εκχώρησή της στη ΓΕΝOΠ, κάτι που δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για διεξαγωγή του συνεδρίου με αποβολή των διαφωνούντων που υπολογίζονται περίπου στο ένα τέταρτο των συνέδρων. Όμως επικράτησαν ψυχραιμότερες σκέψεις, για αναβολή του συνεδρίου.

28

10ΜΙΚΡΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣΕΞOΙΚOΝOΜΗΣΗΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕσείς γνωρίζατε ότι πρέπει να σβήνετε τις συσκευές σας από τον διακόπτη και όχι από το τηλεκοντρόλ; Διαφορετικά, αφήνοντας να λειτουργούν σε κατάσταση αναμονής (stand-by), συνεχίζουν να καταναλώνουν ηλεκτρική ενέργεια. Αυτή, όπως και πολλές άλλες απλές, αλλά τόσο χρήσιμες αλλαγές προτείνει να ακολουθήσουμε η ΔΕΗ στην καθημερινότητά μας, για οικονομία στην τσέπη μας, αλλά και στο περιβάλλον.

Ηλεκτρική ενέργεια

Η ΔΕΗ, αντιλαμβανόμενη τις ανάγκες των καιρών για μέγιστη οικονομία, δημιούργησε μια ηλεκτρονική εφαρμογή με σκοπό να διευκολύνει τα νοικοκυριά να μειώσουν τις δαπάνες τους, εξοικονομώντας ενέργεια μέσα από μικρές, απλές κινήσεις.

Κάντε τη διαφορά!Καθημερινά δαπανάται τεράστια ποσότητα ενέργειας για θέρμανση, φωτισμό, κλιματισμό, ζεστό νερό και άλλα πολλά. Ενέργεια που αν οι καταναλωτές χρησιμοποιήσουν σωστά μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Αλλάζοντας λίγο τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τις ηλεκτρικές συσκευές τους, χωρίς ουσιαστικά να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους, μπορούν να εξοικονομήσουν χρήματα για τους ίδιους και αλλά και να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων στο περιβάλλον.

Μέσα από την εφαρμογή, στο site της εταιρείας www.dei.gr, οι καταναλωτές θα βρουν έξυπνες προτάσεις για κάθε χώρο του σπιτιού τους, τις οποίες μπορούν εύκολα να εφαρμόσουν. Oι επισκέπτες του site μπορούν να πλοηγηθούν ευχάριστα σε όλους

τους χώρους του σπιτιού και να βρουν πληροφορίες και έξυπνες συμβουλές σχετικά με τις ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, καθώς και τρόπους για τη βελτίωση της κατανάλωσης ενέργειας της κατοικίας τους.

Έξυπνα tips!Μερικές από τις συμβουλές που προσφέρονται στο site της ΔΕΗ για εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση των οικογενειακών δαπανών είναι: • Η διατήρηση του θερμοστάτη σε σταθερή θερμοκρασία μέχρι 20o C, γιατί οι μεγάλες διακυμάνσεις αυξάνουν την κατανάλωση. Για κάθε επιπλέον βαθμό ξοδεύεται μέχρι και 10% περισσότερη ενέργεια και φυσικά περισσότερα χρήματα. • Τα θερμαντικά σώματα δεν θα πρέπει να καλύπτονται με κουρτίνες ή καλύμματα, γιατί μειώνεται σημαντικά η απόδοσή τους. • Περιορισμός των θερμικών απωλειών. Μόνωση των χαραμάδων σε πόρτες και παράθυρα και κλείσιμο των κουρτινών και των παντζουριών το βράδυ. • Χρήση λαμπτήρων LED. Μπορεί να εξοικονομηθεί μέχρι και το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει

29

ένας κοινός λαμπτήρας πυρακτώσεως. • Χρήση σύγχρονων κλιματιστικών μονάδων με τεχνολογία inverter. Καταναλώνουν 3 φορές λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια. • Ρύθμιση του κλιματιστικού στους 26ο C το καλοκαίρι και στους 20ο C τον χειμώνα. Κάθε φορά που ο θερμοστάτης ρυθμίζεται έναν βαθμό πάνω (το καλοκαίρι) ή έναν βαθμό κάτω (τον χειμώνα), ο καταναλωτής κάνει οικονομία από 7 έως 10%. • O ανεμιστήρας μπορεί να δροσίσει ικανοποιητικά κάθε χώρο. • Κλείσιμο παραθύρων ενώ η θέρμανση λειτουργεί.

Oι καταναλωτές μπορούν επίσης να βρουν συμβουλές εξοικονόμησης ενέργειας για διάφορες συσκευές που υπάρχουν σε συγκεκριμένους χώρους στο σπίτι, όπως στο σαλόνι και το υπνοδωμάτιο. Για παράδειγμα:

Ηλεκτρονικός υπολογιστής • Μείωση της φωτεινότητας της οθόνης. Η επιπλέον φωτεινότητα αυξάνει την κατανάλωση. • Αναστολή λειτουργίας (hibernation) αντί για κατάσταση αναμονής (stand-by). • Τακτοποίηση του σκληρού δίσκου. Όσο πιο γρήγορα και σωστά δουλεύει τόσο λιγότερη ενέργεια καταναλώνει.

Τηλεόραση και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές • Επιλογή συσκευών υψηλής ενεργειακής απόδοσης (κατηγορίας Α ή Α+). Μπορεί εξοικονομηθεί μέχρι και 46% της ενέργειας. • Σβήσιμο των συσκευών από τον διακόπτη και όχι από το τηλεκοντρόλ.

Αφήνοντάς τες να λειτουργούν σε κατάσταση αναμονής (stand-by) συνεχίζουν να καταναλώνουν ηλεκτρική ενέργεια.

Ένας από τους χώρους του σπιτιού με πολύ μεγάλη κατανάλωση ενέργειας, σε καθημερινή βάση, είναι η κουζίνα. Στην εφαρμογή προσφέρονται συμβουλές σωστής χρήσης των συσκευών που υπάρχουν στον χώρο αυτό, όπως:

Ψυγείο • Ένα ψυγείο ενεργειακής κατηγορίας Α+ σας συμφέρει. Εξοικονομείται ενέργεια μέχρι 41%. • Τοποθέτηση στο σωστό σημείο. Τοποθέτηση μακριά από τα θερμαντικά σώματα, την ηλεκτρική κουζίνα, το πλυντήριο και μέρη που τα βλέπει ο ήλιος. • Τακτική απόψυξη, εάν το ψυγείο δεν το κάνει αυτόματα. O πάγος πάχους 5 χιλιοστών αυξάνει κατά 30% την κατανάλωση.

Πλυντήριο πιάτων • Επιλογή πλυντηρίου πιάτων ενεργειακής κατηγορίας Α+. Έτσι εξοικονομείται ενέργεια μέχρι 21%. • Χρήση προγραμμάτων μικρής διάρκειας για σκεύη λίγο λερωμένα. • Φροντίδα πλυντηρίου. Τακτικός καθαρισμός του φίλτρου και έλεγχος του σωλήνα παροχής νερού στο σημείο σύνδεσης.

Ηλεκτρική κουζίνα • Αντικατάσταση, για παράδειγμα, μιας ηλεκτρικής κουζίνας με φούρνο μέσης χωρητικότητας, ενεργειακής κατηγορίας C, με αντίστοιχη

ενεργειακής κατηγορίας Α. Έτσι επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ενέργειας μέχρι και 27%. • Μαγειρική εστία. Όταν η βάση του σκεύους είναι μικρότερη σπαταλιέται το 20-30% της θερμότητας και της ηλεκτρική ενέργειας. • Σβήσιμο της εστίας ή του φούρνου λίγα λεπτά πριν ολοκληρωθεί το μαγείρεμα.

Τέλος, στην εφαρμογή δίνονται χρήσιμες συμβουλές εξοικονόμησης ενέργειας και για συσκευές που βρίσκονται στο μπάνιο, όπως:

Πλυντήριο ρούχων • Επιλογή πλυντηρίου ρούχων υψηλής ενεργειακής κατηγορίας Α+, Α++ ή Α+++. • Χρήση σύγχρονων απορρυπαντικών και προγραμμάτων χαμηλότερων θερμοκρασιών.

Ηλεκτρικός θερμοσίφωνας • Επιλογή του μεγέθους του ανάλογα με τις ανάγκες. • Ρύθμιση της θερμοκρασίας του ζεστού νερού στους 40-50ο C. • Προτίμηση του ηλιακού θερμοσίφωνα. Η εξοικονόμηση της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται για ζεστό νερό φτάνει το 60% και μπορεί να κάνει οικονομία έως και 9% στον συνολικό λογαριασμό ρεύματος.

Αυτά και άλλα πολλά χρήσιμα tips μπορεί να βρει κανείς στο site της εταιρείας (www.dei.gr) και να κερδίσει πραγματική οικονομία εφαρμόζοντάς τα στην πράξη.

30

11Η PROTERGIAΤΩΡΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤOΣΜε σύνθημα «Protergia, η νέα τάση ενέργειας» και απευθυνόμενος κυρίως στο 1 εκατ. εμπορικούς καταναλωτές μέσης και χαμηλής τάσης, καθώς και στις οικιακές καταναλώσεις άνω των 2.000 kW το τετράμηνο, ο όμιλος Μυτιληναίου επεκτείνεται στη λιανική αγορά μέσω της θυγατρικής του εταιρείας Protergia, που αποτελεί τον ενεργειακό του βραχίονα.

Αγορά ηλεκτρισμού

O γενικός διευθυντής της εταιρείας κ. Ντίνος Μπενρουμπής, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης, τόνισε ότι «η απόφαση για την είσοδο της Protergia στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ελήφθη τώρα, γιατί πιστεύουμε ότι αλλάζει η δομή της αγοράς». Σημειωτέον ότι η θυγατρική του ομίλου Μυτιληναίου λειτουργεί τρία εργοστάσια φυσικού αερίου συνολικής ισχύος 1.200 MW και δραστηριοποιείται στον τομέα των ΑΠΕ και την εμπορία (trading).

Στοχευμένη στρατηγικήΣε πρώτη φάση, η εταιρεία του ομίλου Μυτιληναίου στοχεύει σε «μια αξιοπρεπή παρουσία στην πρώτη δημοπρασία λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ισχύος» που με βάση το μνημόνιο θα πρέπει να πραγματοποιήσει η ΔΕΗ μέσα στο φθινόπωρο. Αυτό θα επιτευχθεί με τη δημιουργία μιας πολυποίκιλης βάσης πελατών, στους οποίους η Protergia θα απευθυνθεί με ανταγωνιστικότερα τιμολόγια από αυτά της ΔΕΗ και μιας πελατοκεντρικής πολιτικής που αναπτύσσει για την καλύτερη και άμεση εξυπηρέτηση των καταναλωτών.

Το όφελος για τους καταναλωτές από

τα τιμολόγια της Protergia, σύμφωνα με τον κ. Μπενρουμπή, θα κυμαίνεται σε υψηλό διψήφιο νούμερο. Με την αποφυγή επισφαλειών η εταιρεία εξετάζει τη φερεγγυότητα των καταναλωτών όταν πρόκειται για επιχειρήσεις πριν τους εντάξει στο πελατολόγιό της. Παράλληλα επιβραβεύει το σύνολο των πελατών της που εξοφλούν εμπρόθεσμα τους λογαριασμούς τους προσφέροντάς τους τη δυνατότητα σταδιακής (εντός έξι μηνών) επιστροφής της εγγύησης που έχουν καταβάλει. Εκτός από την επιστροφή της εγγύησης, εφόσον ο καταναλωτής είναι συνεπής στις οικονομικές του υποχρεώσεις θα έχει και έκπτωση 50% στο πάγιο.

Η εταιρεία έχει ήδη ανοίξει το κεντρικό της κατάστημα στο Ηράκλειο Αττικής, όπου και θα λειτουργεί το κέντρο εξυπηρέτησης πελατών, ενώ και μέσω του διαδικτύου θα προσφέρονται μια σειρά από υπηρεσίες στους πελάτες, καθώς και η δυνατότητα έκδοσης εκκαθαριστικού λογαριασμού κάθε μήνα, όπως και πληρωμής με κάρτα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Protergia ξεκινάει το άνοιγμά της στη λιανική αγορά, έχοντας ήδη ένα μικρό πελατολόγιο από

31

καταναλωτές μέσης τάσης.

Εξατομικευμένες υπηρεσίεςΜέσα από την ιστοσελίδα της εταιρείας (www.protergia.gr) μπορείτε, από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης προμήθειας με την Protergia, να μαθαίνετε σε τι στάδιο βρίσκεται η αίτησή σας, και με την εγγραφή σας στην περιοχή «ο λογαριασμός μου» να απολαμβάνετε μοναδικές online υπηρεσίες:

Καταχώριση ενδείξεων Αποκτήστε τον πλήρη έλεγχο του λογαριασμού σας. Τώρα μπορείτε να καταχωρείτε εσείς την ένδειξη του μετρητή σας και να λαμβάνετε κάθε μήνα εκκαθαριστικό λογαριασμό με βάση την πραγματική σας κατανάλωση.

Πληρωμή λογαριασμού Εξοφλήστε εύκολα, γρήγορα και με ασφάλεια τον Protergia λογαριασμό σας με την πιστωτική σας κάρτα.

Ιστορικό λογαριασμών Τώρα έχετε όλους τους λογαριασμούς σας συγκεντρωμένους σε ένα σημείο, ενώ έχετε πρόσβαση και σε ιστορικά στοιχεία της κατανάλωσής σας.

Επεξήγηση λογαριασμού Στην επεξήγηση λογαριασμού μπορείτε να βρείτε αναλυτικές πληροφορίες για όλα τα πεδία του λογαριασμού και τις χρεώσεις.

Περισσότερες πληροφορίες για τα προϊόντα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες σας στο www.protergia.gr ή στο 18311.

Το ενεργειακό χαρτοφυλάκιο της Protergia

-Θερμικές μονάδες 1,2 GW σε λειτουργία: • 444,48 MW - Μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδυασμένου κύκλου (ΘΗΣ) με καύσιμο φυσικό αέριο, της Protergia AE, στο Ενεργειακό Κέντρο του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας. • 436,6 MW - Μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδυασμένου κύκλου (ΘΗΣ) με καύσιμο φυσικό αέριο, της Κόρινθος Power AE, στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. • 334 MW - Σταθμός Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης

(ΣΗΘ/ΣΗΘΥΑ) με καύσιμο φυσικό αέριο, της Αλουμίνιον ΑΕ, στο Ενεργειακό Κέντρο του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας.

-Μονάδες ΑΠΕ 54 MW σε λειτουργία.

-Άδεια εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας για 310 MW.

-Άδεια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για 500 MW.

-Εμπορία δικαιωμάτων εκπομπής αερίων ρύπων CO2.

-Διαχείριση & εμπορία φυσικού αερίου.

Protergia Oικιακό Πάγιο Πάγιο Χρέωση Χρέωση (E/4μηνο) (E/4μηνο) Ημέρας Νύχτας Μονοφασικό Τριφασικό (E/kWh) (E/kWh)

Protergia Oικιακό 1,52 4,80 0,0945 - Protergia Oικιακό Ν 3,52 6,80 0,0945 0,0721

Protergia Επαγγελματικό Πάγιο Χρέωση ισχύος Χρέωση Χρέωση (E/μήνα) (E/kWh/μήνα) Ημέρας Νύχτας (E/kWh) (E/kWh/μήνα)

Protergia Επαγγελματικό 1 0,53 - 0,1011 - Protergia Επαγγελματικό 1Β 0,53 - 0,0993 - Protergia Επαγγελματικό 2 0,53 2,54 0,0782 - Protergia Επαγγελματικό 2Β 0,53 2,54 0,0782 - Protergia Επαγγελματικό 3 0,53 - 0,1090 0,0721 Protergia Επαγγελματικό 3Β 0,53 - 0,1070 0,0721

32

12ΜΠOΡΕΙ Η ΕΕΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙΤO ΡΩΣΙΚO ΑΕΡΙO;Η κρίση στην Oυκρανία έχει εντείνει τη συζήτηση και αντιπαράθεση για τις σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία. Κομβική θέση σε αυτές έχουν το ρωσικό φυσικό αέριο, που καλύπτει σήμερα πάνω από το ένα τέταρτο των αναγκών, και το ερώτημα που αφορά τις δυνατότητες απεξάρτησης των Ευρωπαίων. Συχνά δε, αποδεικνύεται ότι η απόσταση ανάμεσα στα συνθήματα και την πράξη είναι εξαιρετικά μεγάλη…

Φυσικό αέριοΤου Γιώργου Παυλόπουλου

33

Μπορεί να αντικατασταθεί και σε ποιο ποσοστό το φυσικό αέριο που εισάγει κάθε χρόνο η Ευρώπη από τη Ρωσία και έφτασε πέρυσι περίπου στα 130 δισ. κυβικά μέτρα; Η εναλλακτική τροφοδοσία των ευρωπαϊκών αγορών θα είναι διαθέσιμη και ασφαλής την κατάλληλη στιγμή, δεδομένου ότι η κατανάλωση είναι περίπου τριπλάσια τους πιο ψυχρούς χειμερινούς μήνες σε σχέση με τους θερινούς, ειδικά στις χώρες του Βορρά; Πόσο εύκολα και σε πόσο χρόνο από σήμερα μπορούν οι ποσότητες οι οποίες προορίζονται να αντικαταστήσουν το ρωσικό αέριο να φτάσουν στους καταναλωτές; Πόσο μεγάλο είναι το κόστος που συνεπάγεται όλη αυτή η αλλαγή του ενεργειακού χαρτοφυλακίου και σε ποιον βαθμό είναι σε θέση να τη «σηκώσουν» οι ευρωπαϊκές χώρες, σε μια περίοδο που έχουν εισέλθει σε έναν κύκλο περικοπών και αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας; Και, τέλος, υπάρχουν άραγε εκείνα τα γεωπολιτικά οφέλη για την Ευρώπη από μια σύγκρουση με τη Μόσχα, τα οποία θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν ένα ακριβό τίμημα για την ενεργειακή απεξάρτησή της από τους Ρώσους και την Gazprom;

Η απάντηση σε αυτά τα ζωτικής σημασίας ερωτήματα θα μας οδηγήσει και στο σωστό συμπέρασμα όσον αφορά τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στη Ρωσία, με αφορμή την κρίση στην Oυκρανία. Κάθε άλλη ερμηνεία είτε στερείται ορθολογικής

τεκμηρίωσης είτε εξυπηρετεί άλλου είδους συμφέροντα, τα οποία δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε με σαφήνεια. Έχουμε και λέμε λοιπόν.

Oι εναλλακτικές πηγέςΜιλώντας για τις δυνατότητες αντικατάστασης του ρωσικού αερίου, αυτές μπορούν να προέλθουν βασικά από πέντε πηγές. Η πρώτη είναι η αύξηση των εισαγωγών από τη Νορβηγία, η οποία ήδη καλύπτει το 23% των αναγκών της Ευρώπης - εκτιμάται δε ότι μπορεί να προσφέρει επιπλέον περίπου 20 δισ. κυβικά ετησίως. Η δεύτερη αφορά το υγροποιημένο αέριο (LNG) από την Αφρική και άλλες περιοχές (ενδεχομένως και τις ΗΠΑ), που θεωρητικά μπορεί να προσφέρει μεγάλες ποσότητες. Η τρίτη συνίσταται στην αύξηση της εσωτερικής παραγωγής, κυρίως στην Oλλανδία, λύση που μπορεί θεωρητικά να δώσει άλλα 20 δισ., αλλά συναντά νομικά προβλήματα στη χώρα. Η τέταρτη οδηγεί στην αντικατάσταση του φυσικού αερίου από λιγνίτη σε αρκετές μονάδες παραγωγής ενέργειας, κάτι που προφανώς θα απαιτούσε τους στόχους της ΕΕ για περιορισμό των εκπομπών διοξιδείου του άνθρακα. Τέλος, η πέμπτη πηγή δεν είναι άλλη από τον περιορισμό της κατανάλωσης σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά - κάτι που, όπως είναι προφανές, μόνον ως ευχή μπορεί να διατυπωθεί και δεν μπορεί να αποτελέσει βάση πολιτικών και οικονομικών υπολογισμών.

Ένα ερώτημα έχει να κάνει με τη διαθεσιμότητα του φυσικού αερίου τη στιγμή που υπάρχει ανάγκη σε συγκεκριμένες αγορές. Κι αυτό διότι ενώ στους αγωγούς από τη Ρωσία η ροή είναι εγγυημένη και οι ποσότητες μπορούν ανά πάσα στιγμή να αυξομειώνονται, ο συνδυασμός διαφορετικών πηγών τροφοδοσίας προκαλεί ανασφάλεια

34

Διαθεσιμότητα & υποδομέςΤο δεύτερο ερώτημα έχει να κάνει με τη διαθεσιμότητα του φυσικού αερίου τη στιγμή που υπάρχει ανάγκη σε συγκεκριμένες αγορές. Κι αυτό διότι ενώ στους αγωγούς από τη Ρωσία η ροή είναι εγγυημένη και οι ποσότητες μπορούν ανά πάσα στιγμή να αυξομειώνονται, ο συνδυασμός πολλών διαφορετικών πηγών τροφοδοσίας συνιστά ένα μείγμα που προκαλεί μεγαλύτερη ανασφάλεια (παρόλο που θεωρητικά οι διαθέσιμες ποσότητες υπερεπαρκούν, όπως άλλωστε και οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και μετατροπής του LNG).

Στο τρίτο ερώτημα, για τις υποδομές και τον χρόνο που απαιτεί αυτή η αλλαγή, μόνον οι τεχνοκράτες και οι υπηρεσίες της ΕΕ και των χωρών-μελών μπορούν να δώσουν απάντηση - το γεγονός δε ότι μέχρι στιγμής δεν έχει «διαρρεύσει» κάποια τέτοια μελέτη ή σχέδιο προκαλεί μεγάλες… υποψίες για το κατά πόσο υπάρχει και είναι ρεαλιστικό. Ειδικά όσον αφορά τον χρόνο, πάντως, οι ειδικοί φέρονται να συμφωνούν ότι μια τέτοιου είδους αλλαγή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί άμεσα και μάλιστα στη διάρκεια της κρίσης στην Oυκρανία, έτσι ώστε να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί για τους Ευρωπαίους.

Απαγορευτικό κόστοςΌσον αφορά τώρα το ζήτημα του κόστους, οι εκτιμήσεις δεν είναι ευοίωνες. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι πέρυσι οι «28» της ΕΕ πλήρωσαν περίπου 53 δισ. δολάρια στους Ρώσους για να αγοράσουν το αέριό τους. Όπως δε σημείωνε το Bloomberg σε

σχετική του ανάλυση στις 28 Μαΐου, επικαλούμενο μελέτες του Ινστιτούτου Bruegel των Βρυξελλών, για την αντικατάστασή του από έναν συνδυασμό των πηγών που αναφέραμε παραπάνω -εισαγωγές κυρίως από Νορβηγία, LNG και επιστροφή στον λιγνίτη- η ΕΕ θα αναγκαζόταν πιθανότατα να καταβάλει μέχρι και κατά 50% περισσότερα χρήματα, ποσοστό που μεταφράζεται σε τουλάχιστον 25 δισ. δολάρια. Κι αυτό, όπως εύκολα αντιλαμβάνονται οι πάντες, είναι αριθμητικά ένα μέγεθος ικανό να προκαλέσει… αλλεργία στο Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και τη Φρανκφούρτη.

Το δίλημμα των ΕυρωπαίωνΜήπως όμως, για να φτάσουμε στο τελευταίο ερώτημα, η Ευρώπη μπορεί να ελπίζει σε γεωπολιτικά οφέλη που να δικαιολογούν μια τέτοια ακριβή επένδυση; Η απάντηση -με βάση προφανώς τα σημερινά δεδομένα- είναι ένα κατηγορηματικό «όχι». Ένα ενεργειακό διαζύγιο με τη Ρωσία άλλωστε θα οδηγούσε μαθηματικά (έστω και σταδιακά) σε ρήξη σε όλα τα επίπεδα, ενώ παράλληλα -και εξ αντανακλάσεως- θα προκαλούσε προβλήματα και στις σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα. Με αυτόν τον τρόπο η Ευρώπη θα αναιρούσε την πορεία χειραφέτησής της από την αμερικανική κηδεμονία και θα έπεφτε και πάλι στην «αγκαλιά» της Oυάσινγκτον, ουσιαστικά άνευ όρων, καθώς δεν θα είχε πολλές δυνατότητες διαπραγμάτευσης. Για τις ΗΠΑ αυτή θα ήταν η ιδανική εξέλιξη της κρίσης στην Oυκρανία. Στην Ευρώπη όμως πόσοι θα το ήθελαν;

Κατανάλωση ενέργειας από ρωσικό φυσικό αέριο στην ΕΕ

Χώρα Πρωτογενής Φυσικό ενέργεια αέριο

Αυστρία 12,8% 52,2% Βέλγιο 10,9% 43,2% Βουλγαρία 13,6% 100,0% Γαλλία 2,7% 17,2% Γερμανία 8,7% 39,9% Δανία 0,0% 0,0% Ελλάδα 7,2% 54,8% Εσθονία 10,0% 100,0% Ιρλανδία 0,0% 0,0% Ισπανία 0,0% 0,0% Ιταλία 7,5% 19,8% Κροατία 9,4% 37,1% Κύπρος 0,0% 0,0% Λετονία 31,0% 100,0% Λιθουανία 50,0% 100,0% Λουξεμβούργο 6,1% 27,9% Μάλτα 0,0% 0,0% Μ. Βρετανία 0,0% 0,0% Ολλανδία 2,1% 5,8% Ουγγαρία 19,7% 49,5% Πολωνία 8,3% 54,2% Πορτογαλία 0,0% 0,0% Ρουμανία 8,8% 24,2% Σλοβακία 20,3% 63,3% Σλοβενία 6,3% 57,4% Σουηδία 1,9% 100,0% Τσεχία 14,2% 80,5% Φινλανδία 10,7% 100,0% Πηγές: Gas data from Eurogas, BP Statistical Review of World Energy 2013, US Energy Information Administration, boundary data from ESRI, 2005

35

13ΔΥΝΑΜΩΝΕΙ

ΤO «ΦΛΕΡΤ» ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΡΩΣΙΑ & ΚΙΝΑ

Σήμερα το 16% του πετρελαίου που εξάγει η Ρωσία κατευθύνεται προς Ανατολάς, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το φυσικό της αέριο είναι πολύ πιο μικρό. Στόχος του Κρεμλίνου είναι μέχρι το 2035 το ένα τρίτο τόσο του πετρελαίου όσο και του αερίου να κατευθύνεται στους ανατολικούς γείτονες της Ρωσίας και κυρίως στην Κίνα. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει (ανάμεσα στα άλλα) να ευωδοθούν οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με το Πεκίνο, που έχουν ήδη διαρκέσει περίπου μια δεκαετία. Η Μόσχα ελπίζει ότι οι υπογραφές θα πέσουν κατά την επίσημη επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην κινεζική πρωτεύουσα, μέσα στον Μάιο – στέλνοντας έτσι, ανάμεσα στα άλλα, ένα σαφές μήνυμα στη Δύση ότι η Ρωσία δεν μπορεί να απομονωθεί διεθνώς λόγω της Oυκρανίας.

Φυσικό αέριοΤου Γιώργου Παυλόπουλου

36

«Θα ήθελα να πω σε όσους από εσάς εκπροσωπούν επιχειρηματικά συμφέροντα πως ό,τι κι αν γίνει ο χρόνος θα περάσει και οι πάντες θα ξεχάσουν τις κυρώσεις», είπε στις 10 Απριλίου ο πρώτος τη τάξει αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας Ιγκόρ Σουβάλοφ, μιλώντας σε επιχειρηματικό φόρουμ για την ανατολική Ευρώπη που διεξαγόταν στο Βερολίνο. Πρόσθεσε δε ότι αισθάνεται ιδιαιτέρως ευτυχής για το γεγονός ότι «η φωνή των επιχειρήσεων γίνεται κάθε μέρα και πιο δυνατή στη Δύση».

Κανείς δεν θέλει «πόλεμο»…Την ίδια ακριβώς ημέρα, από το Λονδίνο, ο διευθύνων σύμβουλος της BP Μπομπ Ντάντλεϊ προσφερόταν να διαμεσολαβήσει για την αποκατάσταση

των σχέσεων της Μόσχας με τη Δύση, που έχουν πληγεί εξαιτίας της κρίσης στην Oυκρανία. «Θα προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας έχοντας συνείδηση ότι η αμοιβαία εξάρτηση ανάμεσα στη Ρωσία και την Ευρώπη, με την πρώτη ως προμηθευτή και τη δεύτερη ως καταναλώτρια ενέργειας, έχει αποτελέσει μια σημαντική πηγή ασφάλειας και εταιρικής δέσμευσης ανάμεσα στις δύο πλευρές για πολλές δεκαετίες. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να συνεχιστεί και εκτιμώ ότι μπορούμε να διαδραματίσουμε έναν σημαντικό ρόλο, σαν γεφυροποιοί», είπε χαρακτηριστικά ο Ντάντλεϊ, στη διάρκεια της ετήσιας συνέλευσης των μετόχων της BP.

Μέρα με τη μέρα καθίσταται ολοένα πιο προφανές ότι είχαν απόλυτο δίκιο όσοι ισχυρίστηκαν, από την πρώτη κιόλας στιγμή (ανάμεσά τους και εμείς, από τις σελίδες του «energyworld»), ότι ελάχιστοι στην Ευρώπη και τη Ρωσία επιθυμούν και επιδιώκουν έναν ενεργειακό πόλεμο ανάμεσα στις δυο πλευρές. Ωστόσο, επειδή οι νόμοι της πολιτικής και της διπλωματίας συχνά αυτονομούνται από τον οικονομικό ορθολογισμό, αλλά και επειδή στο «παιχνίδι» που παίζεται γύρω από την Oυκρανία έχουν σημαντικό ρόλο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν κάθε λόγο να κρατάνε και μια… πισινή, όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι, ειδικά στο προσεχές διάστημα.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο άλλωστε ο Σουβάλοφ δεν περιορίστηκε μόνο

στην «επίθεση φιλίας» απέναντι στις γερμανικές επιχειρήσεις. Έσπευσε να ξεκαθαρίσει πως εάν παραστεί ανάγκη η χώρα του έχει και άλλες εναλλακτικές λύσεις για να πουλήσει το φυσικό της αέριο. Δεν χρειάζεται μάλιστα να σκεφτεί κανείς πολύ για να… ταυτοποιήσει αυτές τις λύσεις με την Κίνα.

Ειδικά τις μέρες που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η φημολογία ότι κάτι μεγάλο «μαγειρεύεται» ανάμεσα στις δύο χώρες, σε επίπεδο ενεργειακής συνεργασίας, ήταν ιδιαιτέρως έντονη. Εξάλλου, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι παρά την επίμονη προσπάθεια αρκετών αναλυτών και πολιτικών στη Δύση να πείσουν ότι η κρίση της Oυκρανίας και η προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία είχε προκαλέσει σοβαρό ρήγμα στον «άξονα» Μόσχας-Πεκίνου, η πραγματικότητα δεν έδειξε να συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Είναι αλήθεια ότι η αποχή την οποία επέλεξαν οι Κινέζοι στην ψηφοφορία που έγινε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του OΗΕ, στις αρχές Μαρτίου, για το σχέδιο απόφασης των Αμερικανών που καταδίκαζε τη Ρωσία αναφορικά με τα όσα συνέβαιναν εκείνη την περίοδο στην Κριμαία, «μεταφράστηκε» από ορισμένους ως διαφωνία με τους Ρώσους – πολύ περισσότερο καθώς συνοδεύτηκε από ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, η οποία τασσόταν υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Oυκρανίας.

Λίγες μέρες μετά, ωστόσο, ο

Oι Ρώσοι έχουν θέσει ως στόχο, το αργότερο ώς το 2035, να εξάγουν περίπου το ένα τρίτο του πετρελαίου και φυσικού αερίου που παράγουν προς Ανατολάς, με αποδέκτη κυρίως την Κίνα

37

πρόεδρος της ανερχόμενης υπερδύναμης έβαλε τα πράγματα στη θέση τους κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο. Κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με την Άνγκελα Μέρκελ, ο Σι Τζινπίνγκ ήταν αφοπλιστικός και δεν άφησε πολλά περιθώρια παρερμηνείας της στάσης της χώρας του. «Η Κίνα δεν έχει ιδιαίτερα συμφέροντα στην υπόθεση της Oυκρανίας», δήλωσε ο Σι, καλώντας στη συνέχεια όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη «να εργαστούν για να βρεθεί μια πολιτική και διπλωματική λύση στη σύγκρουση». Στρίβειν διά του αρραβώνος, όπως θα έλεγε και ο σοφός λαός μας – με τρόπο δηλαδή που να αφήνει ελεύθερο το πεδίο στη Μόσχα για να κάνει ό,τι θέλει στη συγκεκριμένη υπόθεση. Γι’ αυτό και μάλλον δεν θα πρέπει να θεωρηθούν τυχαίες οι ευχαριστίες που απηύθυναν δημοσίως στην κινεζική ηγεσία τόσο ο Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και ο Σεργκέι Λαβρόφ…

«Κόκκινη γραμμή», το αέριοΠράγματι, αυτό που «καίει» τις δύο πλευρές δεν είναι η Oυκρανία αλλά η ενέργεια. Στους παροικούντες τη… Μόσχα είναι γνωστό εξάλλου ότι το μεγάλο στοίχημα του Κρεμλίνου αυτήν την περίοδο είναι η υπογραφή της στρατηγικής συμφωνίας που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην αχανή και «διψασμένη» κινεζική αγορά για τις επόμενες δεκαετίες. Με τις σχετικές διαπραγματεύσεις να έχουν διαρκέσει ήδη μια περίπου δεκαετία, αυτήν τη φορά (τουλάχιστον μέχρι να σταλεί στο τυπογραφείο αυτό το τεύχος) φαίνεται πως υπάρχουν

βάσιμες ελπίδες ότι οι υπογραφές θα πέσουν κατά την επίσημη επίσκεψη του Πούτιν στο Πεκίνο, τον Μάιο.

Δεν χωράει αμφιβολία ότι εάν συμβεί αυτό, τότε θα πρόκειται για μια εξέλιξη με τεράστια σημασία, ειδικά για τους Ρώσους. Διότι ενώ οι Κινέζοι θα μπορούν να αισθάνονται ακόμη πιο σίγουροι για την απρόσκοπτη τροφοδοσία τους με ενέργεια και θα έχουν αποκομίσει και άλλα «αντισταθμιστικά οφέλη», η Μόσχα θα έχει πετύχει με έναν σμπάρο δύο τρυγόνια.

Από τη μία, η Gazprom θα μπορεί πιο άνετα να «βγάζει τη γλώσσα» στους Ευρωπαίους, ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που αυτοί σκεφτούν να την περιλάβουν στις κυρώσεις τους. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι ήδη και ανεξαρτήτως τού τι θα γίνει στην Oυκρανία, οι Ρώσοι έχουν θέσει ως στόχο, το αργότερο ώς το 2035, να εξάγουν περίπου το ένα τρίτο του πετρελαίου και φυσικού αερίου που παράγουν προς Ανατολάς, με αποδέκτη κυρίως την Κίνα. Από την άλλη, με τον τρόπο αυτό θα αποδειχθεί, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι οι ισχυρισμοί της Δύσης περί διεθνούς απομόνωσης της Ρωσίας εξαιτίας της στάσης της στην Oυκρανία δεν είναι παρά φθηνή προπαγάνδα, η οποία δεν μπορεί να σταθεί στην πραγματικότητα.

Δεν θα αποτελέσει έκπληξη βεβαίως εάν η συμφωνία αυτή πάρει τελικώς μία ακόμη αναβολή, καθώς το Πεκίνο παραμένει εξαιρετικά προσεκτικό και φειδωλό στις δηλώσεις του. Εάν αυτό συμβεί,

θα σημαίνει ότι δεν στάθηκε δυνατό να γεφυρωθεί η πιο σημαντική διαφορά που έχει απομείνει στο συγκεκριμένο θέμα: η τιμολόγηση του αερίου που θα κατευθύνεται προς την Κίνα, διερχόμενο και από τον νέο αγωγό αξίας άνω των 20 δισ. δολαρίων, ο οποίος όταν τεθεί πλήρως σε λειτουργία (πιθανότατα το 2018) θα έχει δυναμικότητα μεταφοράς 38 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως – ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο ένα τέταρτο των εξαγωγών ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Ποιος έχει μεγαλύτερη ανάγκη;Όπως ανέφεραν οι τελευταίες πληροφορίες, η διαφορά αυτή είναι της τάξης των 1-2 δολαρίων ανά εκατομμύριο BTU (θερμική μονάδα μέτρησης). Συγκεκριμένα, το Κρεμλίνο και η Gazprom φέρονται να ζητούν 10-11 δολάρια, ενώ οι Κινέζοι δεν είναι διατεθειμένοι να καταβάλλουν πάνω από 9 δολάρια – με το επιχείρημα ότι τόσα πληρώνουν σήμερα για να αγοράζουν φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι τις μεγαλύτερες υποχωρήσεις από τις αρχικές του θέσεις και τις λεγόμενες «κόκκινες γραμμές» του, τώρα ή κάποια στιγμή στο μέλλον, θα τις κάνει αυτή η πλευρά που έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη για να συναφθεί η συγκεκριμένη συμφωνία. Είναι άραγε οι Ρώσοι ή οι Κινέζοι; Σύντομα θα γνωρίζουμε την απάντηση – αν και φαίνεται πως σήμερα είναι οι πρώτοι που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση…

38

14ΙΣΧΥΡO ΔΙΔΥΜOΣΤΗ ΔΙOΙΚΗΣΗΤΗΣ ΔΕΠΑΤο ΔΣ του ΤΑΙΠΕΔ όρισε νέα διοίκηση για τη ΔΕΠΑ, στην οποία αναλαμβάνει πρόεδρος ο Γιώργος Σπανούδης και διευθύνων σύμβουλος ο Σπύρος Παλαιογιάννης, μέχρι σήμερα εκτελεστικός αντιπρόεδρος της εταιρείας.

Επιχειρήσεις

39

Με την τοποθέτηση των νέων προσώπων στη διοίκηση της εταιρείας, δίνεται τέλος σε μια περίοδο δύο μηνών, μετά την παραίτηση του Χάρη Σαχίνη από τη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας, κατά την οποία η ΔΕΠΑ ήταν ουσιαστικά «ακέφαλη». Έτσι, θα μπορέσει η επιχείρηση να προχωρήσει ανεμπόδιστα με το έργο της.

Oι κατάλληλοι άνθρωποι στη σωστή θέσηO κ. Παλαιογιάννης διαθέτει πολυετή εμπειρία στο περιβάλλον της ΔΕΠΑ, ενώ ο κ. Σπανούδης είχε πρόσφατα αναλάβει καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου της νέας κοινοπραξίας Shell-Turcas Petrol AS, που ίδρυσαν οι Shell Company Turkey και η Turcas Petrol AS. Η συμφωνία των δύο εταιρειών αφορούσε την ιδιοκτησία, λειτουργία και διοίκηση κοινοπραξίας, η οποία περιλαμβάνει τους τομείς εμπορίας και διακίνησης καυσίμων και λιπαντικών μέσω πρατηρίων, καθώς και σε βιομηχανικούς πελάτες στην Τουρκία. O έλληνας μάνατζερ συγκεντρώνει πάνω από 16 χρόνια εμπειρίας σε διευθυντικές και άλλες στελεχιακές θέσεις στον όμιλο Royal Dutch Shell, με αντικείμενο τις συγχωνεύσεις και

εξαγορές και τη χάραξη στρατηγικής.

Υψηλό στέλεχος σε διεθνή πόσταO κ. Σπανούδης είναι μηχανολόγος μηχανικός, πτυχιούχος του City University της Νέας Υόρκης, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Manhattan College και το London Business School. Έχει εργαστεί επί πολλά χρόνια σε διευθυντικές και άλλες στελεχιακές θέσεις στον όμιλο Royal Dutch Shell, ξεκινώντας ως στέλεχος της Shell Hellas. Διαθέτει ως εκ τούτου σημαντική εμπειρία στην αγορά ενέργειας, έχοντας αναλάβει διάφορους ηγετικούς ρόλους, ως μέλος της ανώτατης διοίκησης στην Ευρωπαϊκή Διεύθυνση Πετρελαιοειδών (European Oil Products Directorate) και στον τομέα Πρατηρίων (Global Retail), με αντικείμενο τις συγχωνεύσεις και εξαγορές και τη χάραξη στρατηγικής, για τις αγορές τις Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Ρωσίας.

Πολύπειρο πρόσωπο της ΔΕΠΑO κ. Παλαιογιάννης είναι χημικός, με μεταπτυχιακές σπουδές στη διοίκηση επιχειρήσεων (ΜΒΑ) και εξειδίκευση στη στρατηγική διοίκηση και την ενεργειακή οικονομία/διαχείριση. Εργάζεται στη Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ) ΑΕ

από την ίδρυσή της το 1988, όπου έχει διατελέσει Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Στρατηγικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης (1991-1993), Γενικός Διευθυντής (1993-1996), Διευθύνων Σύμβουλος (β’ εξάμηνο 1996), Γενικός Διευθυντής Εμπορίας (1997-2004), Σύμβουλος του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου (2004-2009), Αντιπρόεδρος και Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος (2009 έως σήμερα). Από το 2003 έως και Απρίλιο του 2009 κατείχε τη θέση του Αντιπροέδρου στο Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ). Είναι επίσης μέλος του Συμβουλευτικού Συμβουλίου στο Faculty of Business and Law του Βρετανικού Πανεπιστημίου Kingston University και μέλος του WHO is WHO Historical Society. Έχει διατελέσει μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου (ΔΕΠ) ΑΕ, Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρείας Βιοτεχνολογίας ΒΙOΕΛΛΑΣ ΑΕ, Γενικός Διευθυντής της μελετητικής εταιρείας ΑΣΠΡOΦOΣ ΑΕ και στέλεχος σε διάφορες εταιρείες του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα.

40

15Η ΑΕΡΙOΚΙΝΗΣΗΚΑΤΑΚΤΑOΛOΝ ΤOΝ ΚOΣΜOΗ αεριοκίνηση φαίνεται ότι αποτελεί τη νέα μεγάλη επανάσταση στον τομέα των συγκοινωνιών σε όλον τον κόσμο. Η αλλαγή που συντελείται δεν περιορίζεται μόνο στην Ευρώπη ή στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η ανακάλυψη τεραστίων κοιτασμάτων σχιστολιθικού αερίου ουσιαστικά μετασχηματίζει το οικονομικό μοντέλο της χώρας, αλλά εντοπίζεται πλέον και στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη αγορά του πλανήτη - την περιφέρεια Ασίας και Ειρηνικού.

Αεριοκίνηση

Συνολικά, περίπου το 50% των οχημάτων που λειτουργούν με φυσικό αέριο (Natural Gas Vehicles - NGV’s) και οι συναφείς με αυτά σταθμοί ανεφοδιασμού εντοπίζονται στις χώρες της περιφέρειας Ασίας-Ειρηνικού, ενώ εκτιμάται ότι οι πωλήσεις NGV’s θα ανέλθουν στις ίδιες χώρες σε περίπου 1,2 εκατομμύρια οχήματα το 2014.

Η Ιταλία στην πρωτοπορίαΟι ευρωπαϊκές χώρες έχουν και αυτές αγκαλιάσει το φυσικό αέριο. Στην Τσεχία η αγορά της αεριοκίνησης αναπτύσσεται ραγδαία. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια η αγορά αυτοκινήτων που κινούνται με φυσικό αέριο έχει ενισχυθεί κατά 42% και σήμερα κινούνται στους τσεχικούς δρόμους περίπου 6.700 οχήματα. Αντίστοιχα, στην Ισπανία, ο δήμος της Βαρκελώνης αριθμεί σήμερα σχεδόν 400 λεωφορεία που κινούνται με συμπιεσμένο φυσικό αέριο (Compressed Natural Gas - CNG). Στην πόλη της Γκουανταλαχάρα, πάλι στην Ισπανία, ο αριθμός των λεωφορείων με CNG έχει φτάσει τα 15. Όσο για την Ιταλία, η οποία με 750.000 οχήματα φυσικού αερίου έρχεται 1η σε ό,τι

αφορά τη χρήση οχημάτων CNG στην Ευρώπη και 7η στον κόσμο, πρόσφατα έσπασε το ρεκόρ των 1.000 σταθμών ανεφοδιασμού με φυσικό αέριο.

Και στις Ηνωμένες Πολιτείες όμως το φυσικό αέριο στην αυτοκίνηση κερδίζει έδαφος. Πρόσφατα η εταιρεία Waste Management, η μεγαλύτερη στον τομέα της συλλογής απορριμμάτων, αποφάσισε να στραφεί στο φυσικό αέριο για την κίνηση των οχημάτων της ώστε να μειώσει το λειτουργικό της κόστος. Όπως ανακοίνωσε, το 80% των νέων φορτηγών που σχεδιάζει να αποκτήσει εντός της επόμενης πενταετίας θα κινούνται με φυσικό αέριο. Η αύξηση της ψαλίδας τιμής μεταξύ ντίζελ και φυσικού αερίου είναι πλέον τέτοια -έπειτα από την «επανάσταση του σχιστόλιθου»- που το φυσικό αέριο κερδίζει πολύ εύκολα τη μάχη του κόστους.

Δεν πρέπει λοιπόν να αποτελεί έκπληξη ότι η Κίνα, ως μία από τις πλέον ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες, η οποία όμως έχει πολύ χαμηλά αποθέματα αργού πετρελαίου και πολύ κακή περιβαλλοντική φήμη εξαιτίας

41

της υψηλής περιβαλλοντικής μόλυνσης που ενέχουν οι δραστηριότητές της, έχει αποφασίσει σε κεντρικό επίπεδο να αλλάξει το σημερινό μοντέλο και να στραφεί στην ευρύτερη χρήση του φυσικού αερίου. Κι ένας από τους πλέον βασικούς τομείς στους οποίους δίνει την προσοχή της είναι η αύξηση της χρήσης οχημάτων που κινούνται με φυσικό αέριο. Μάλιστα, στο τελευταίο πενταετές σχέδιο, η κυβέρνηση της Κίνας ανακοίνωσε ότι θέλει να ανεβάσει το ποσοστό του φυσικού αερίου στο ενεργειακό της μείγμα σε 8%.

Οι τοπικές αρχές του Πεκίνου έχουν καταστρώσει ένα σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο μέχρι τα τέλη του 2017 το 80% των δημοσίων λεωφορείων θα πρέπει να έχει αντικατασταθεί με καινούργια που θα κινούνται με φυσικό αέριο. Εάν αυτό το σχέδιο υλοποιηθεί, τότε πάνω από 13.800 λεωφορεία θα κινούνται -στην πλειονότητά τους- με φυσικό αέριο. Η μείωση της ετήσιας κατανάλωσης καυσίμων θα φτάσει τους 150.000 τόνους και οι εκπομπές δηλητηριωδών αερίων θα περιοριστούν σε ποσοστό 50% και των αιωρουμένων σωματιδίων κατά 60%. Επιπλέον, περίπου 4.000 με 5.000 ταξί που θα λειτουργούν με συμπιεσμένο φυσικό αέριο αναμένεται να αρχίσουν να κυκλοφορούν στους δρόμους της Κίνας.

Για τη διευκόλυνσή τους, θα ανοίξουν 12 με 15 σταθμοί ανεφοδιασμού.

Ανοίγοντας την αγορά στην ΕλλάδαΗ τάση που αναπτύσσεται σήμερα υπέρ της αεριοκίνησης είναι εδώ και χρόνια εμφανής και στην Ελλάδα. Η ζήτηση

οχημάτων που κινούνται με φυσικό αέριο αυξάνεται με σταθερό ρυθμό. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΔΕΠΑ προχωρά σταθερά στην υλοποίηση της βασικής υποδομής των σταθμών ανεφοδιασμού FISIKON -όπως προωθείται το φυσικό αέριο κίνησης στην ελληνική αγορά- με απώτερο στόχο τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για το άνοιγμα της αγοράς της αεριοκίνησης στη χώρα μας.

Για την ακρίβεια, μέχρι σήμερα η ΔΕΠΑ έχει θέσει σε λειτουργία δύο ιδιόκτητα πρατήρια FISIKON εντός της Αττικής, στην Ανθούσα, σταθμός ο οποίος εξυπηρετεί όλα τα οχήματα (ΔΧ και ΙΧ) σε 24ωρη βάση, και στα Άνω Λιόσια, σταθμός ο οποίος εξυπηρετεί την τροφοδότηση λεωφορείων και απορριμματοφόρων και αναμένεται στο προσεχές μέλλον να εξυπηρετήσει και ΙΧ. Επιπλέον, η εταιρεία -σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ- έχει θέσει σε λειτουργία τρεις ακόμη σταθμούς ανεφοδιασμού φυσικού αερίου κίνησης FISIΚON: δύο στην Αθήνα, στην Κηφισιά, επί της λεωφόρου Κηφισίας, και στη Φιλαδέλφεια, στο 8ο χλμ. της Εθνικής Οδού, και έναν σταθμό στη Θεσσαλονίκη, στον δήμο Πυλαίας, επί της λεωφόρου Γεωργικής Σχολής.

Η Κίνα ακολουθεί τα βήματα άλλων, περισσότερο περιβαλλοντικά φιλικών χωρών, στρέφοντας την προσοχή της κι αυτή στο φυσικό αέριο για την οικιακή και επαγγελματική χρήση, και ιδιαίτερα τις μετακινήσεις

Η Ελλάδα έχει ήδη στραφεί στην αξιοποίηση του φυσικού αερίου για την κίνηση των δημόσιων λεωφορείων. Στην Αττική, συγκεκριμένα, κυκλοφορούν ήδη εδώ και χρόνια περισσότερα από 600 λεωφορεία.

H ΔΕΠΑ έχει θέσει μέχρι σήμερα σε λειτουργία δύο ιδιόκτητα πρατήρια FISIKON εντός της Αττικής.

42

16ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚOΣ OΔΗΓOΣ ΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΕΡΙOΥΤο Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού (ΕΙΑΧ), στο πλαίσιο της συνεχούς επιστημονικής ενημέρωσης και τεχνικής υποστήριξης που προσφέρει στους υδραυλικούς και θερμοϋδραυλικούς σε θέματα εφαρμογών του χαλκού και των κραμάτων του, επιμελήθηκε και ολοκλήρωσε πρόσφατα την έκδοση ενός χρήσιμου εγχειρίδιου, σχετικά με τις εσωτερικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου με τίτλο «Oδηγός Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου».

Φυσικό αέριο

Ο οδηγός έχει στόχο να ενημερώσει τους επαγγελματίες για τα πάντα γύρω από το φυσικό αέριο, ξεκινώντας από τις γενικές προδιαγραφές για τις εγκαταστάσεις με φυσικό αέριο, συνεχίζοντας με τις ειδικές προδιαγραφές σωληνώσεων από χαλκό για δίκτυα φυσικού αερίου και καταλήγοντας με τη μεθοδολογία πρόληψης, συντήρησης και τακτικών επιθεωρήσεων που πρέπει να γίνονται. Στο τέλος του εντύπου υπάρχει ειδική ενότητα με συνήθεις ερωτήσεις και απαντήσεις (FAQ).

Ακολoυθώντας την επικαιρότηταΟι πληροφορίες και τα στοιχεία του οδηγού για τις εγκαταστάσεις του φυσικού αερίου βασίζονται στον νέο Τεχνικό Κανονισμό «Κανονισμός εσωτερικών εγκαταστάσεων φυσικού αερίου με πίεση λειτουργίας έως και 500 mbar». Ο Τεχνικός Κανονισμός καλύπτει τον ασφαλή σχεδιασμό, την ασφαλή κατασκευή, μετατροπή, δοκιμή, πρώτη θέση σε λειτουργία και την ασφαλή λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων αερίων με σωλήνες από χαλκό , οι οποίες λειτουργούν με φυσικό αέριο με πίεση λειτουργίας έως και 500 mbar (0,5 bar), σε κτήρια ή εγκαταστάσεις.

Ο Κανονισμός αυτός ισχύει για το τμήμα της εγκατάστασης αερίου μετά το σημείο παράδοσης-παραλαβής του αερίου (Κύρια Αποφρακτική Διάταξη μετά τον μετρητή αερίου της Εταιρείας Αερίου) μέχρι το σημείο εξόδου της εγκατάστασης καυσαερίου στην ύπαιθρο.

Σε δηλώσεις του ο κ. Νίκος Βεργόπουλος, Γενικός Διευθυντής του ΕΙΑΧ, τόνισε: «Στο Ινστιτούτο συνεχίζουμε την πάγια πολιτική μας να εκδίδουμε οδηγούς χρήσιμους για τους επαγγελματίες και να επεξηγούμε τα πλεονεκτήματα του χαλκού και τα οφέλη που αποκομίζουν. Η ενημέρωση των υδραυλικών και των θερμοϋδραυλικών αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της δράσης του ΕΙΑΧ, που είναι πάντα επίκαιρη καθώς το φυσικό αέριο έχει μπει για τα καλά στην οικονομική ζωή της χώρας μας».

Ο οδηγός είναι διαθέσιμος και σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα: copperalliance.eu/gr/, καθώς και στους εγκαταστάτες από τα γραφεία του ΕΙΑΧ στον Ταύρο εντελώς δωρεάν.

43

10 συνήθεις ερωτήσεις για το φυσικό αέριο

Οι ερωτοαπαντήσεις που ακολουθούν προέρχονται από τον Οδηγό Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου και είναι ενδεικτικές.

- Ποια η ελληνική νομοθεσία για τις οικιακές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου; Οι εγκαταστάσεις φυσικού αερίου υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του νέου Τεχνικού Κανονισμού «Εσωτερικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου με πίεση λειτουργίας έως και 500 mbar».

- Τι καλύπτει ο Τεχνικός Κανονισμός; Ο Τεχνικός Κανονισμός καλύπτει τον ασφαλή σχεδιασμό, την ασφαλή κατασκευή, μετατροπή, δοκιμή, πρώτη θέση σε λειτουργία, καθώς και τη λειτουργία-συντήρηση εγκαταστάσεων αερίου, οι οποίες λειτουργούν με φυσικό αέριο με πίεση λειτουργίας μέχρι και 0,5 bar, σε κτήρια ή εγκαταστάσεις.

- Από τι υλικά επιτρέπεται να κατασκευάζονται οι εγκαταστάσεις φυσικού αερίου; Οι εγκαταστάσεις φυσικού αερίου πρέπει να κατασκευάζονται από υλικά η καταλληλότητα των οποίων αποδεικνύεται κατά περίπτωση βασικά με απόδειξη εφαρμογής αντίστοιχης ευρωπαϊκής οδηγίας.

- Πώς γίνεται η διανομή του φυσικού αερίου; Το φυσικό αέριο για να διανεμηθεί πρέπει καταρχήν να μειωθεί η πίεσή του. Η πίεση μειώνεται σε ειδικούς σταθμούς από τα 50 στα 19 bar, εισαγόμενο στους χαλύβδινους δακτυλίους κατανομής. Οι δακτύλιοι κατανομής καταλήγουν στους τομείς διανομής. Το αέριο μετά από μείωση της πίεσης από τα 19 στα 4 bar μεταφέρεται σε αγωγούς πολυαιθυλενίου προς διανομή.

- Μπορούν να χρησιμοποιηθούν εντός κτηρίου υλικά τα οποία δεν ικανοποιούν την απαίτηση αντοχής σε θερμοκρασία 650 βαθμών Κελσίου για τουλάχιστον 30 λεπτά και υπό ποιους όρους; Αν τα υλικά δεν ικανοποιούν την απαίτηση αντοχής σε θερμοκρασία 650 βαθμών Κελσίου για τουλάχιστον 30 λεπτά, τότε πρέπει να προστατεύονται με βαλβίδα πυροπροστασίας.

- Απαιτείται η εγκατάσταση αποφρακτικής διάταξης από τον καταναλωτή στο δίκτυο; Στην αρχή του δικτύου σωληνώσεων του καταναλωτή πρέπει να εγκατασταθεί μία αποφρακτική διάταξη, κατά προτίμηση ταχείας φραγής, όπως ο σφαιρικός κρουνός, όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον μετρητή της εταιρείας αερίου, η οποία θα είναι η Κύρια Αποφρακτική Διάταξη (ΚΑΔ). Η ΚΑΔ μπορεί να είναι εγκατεστημένη υπόγεια μέσα σε στεγανό φρεάτιο, εύκολα προσβάσιμη. Κάθε

σωλήνωση τόσο στην είσοδο όσο και στην έξοδο του κτηρίου πρέπει να είναι εφοδιασμένη με μία αποφρακτική διάταξη. Η αποφρακτική διάταξη κτηρίου μπορεί να παραλειφθεί, αν η απόσταση του κτηρίου μέχρι την ΚΑΔ είναι μικρή (μικρότερη των 20 μέτρων).

- Πώς πρέπει να γίνεται η διέλευση σωλήνωσης αερίου μέσα από τοίχο; Για οικιακές και γενικά παρόμοιες αστικές εγκαταστάσεις πρέπει σε διασταυρώσεις και παράλληλες οδεύσεις καλωδίων και αγωγών να εξασφαλίζεται ελάχιστη απόσταση 0,2 μέτρων. Για βιομηχανικές-βιοτεχνικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου πρέπει να εξασφαλίζονται οι ελάχιστες αποστάσεις του Τεχνικού Κανονισμού. Μικρότερες αποστάσεις επιτρέπονται μόνον όταν λαμβάνονται ιδιαίτερα μέτρα προφύλαξης.

- Πώς πρέπει να γίνεται η διέλευση σωλήνωσης αερίου μέσα από τοίχο; Η διέλευση μέσα από τοίχο πρέπει να γίνεται μέσα από προστατευτικό σωλήνα που προεξέχει και στις δυο πλευρές του τοίχου ώστε να είναι ευκρινώς ορατός. Ο προστατευτικός σωλήνας πρέπει να είναι ανθεκτικός σε διάβρωση ή να είναι προστατευμένος έναντι της διάβρωσης.

- Ποιες οι δυνατότητες εγκατάστασης αγωγών αερίου εντός κτηρίου; Οι αγωγοί μπορούν να εγκαθίστανται: ακάλυπτοι σε απόσταση από τον τοίχο, κάτω από το επίχρισμα, σε φρεάτια και κανάλια.

- Πού απαγορεύεται η εγκατάσταση αγωγών αερίου; Οι αγωγοί απαγορεύεται να εγκαθίστανται σε φρεάτια ανελκυστήρων, σε αγωγούς αερισμού, σε φωταγωγούς, σε αποθήκες στερεών καυσίμων, σε ψυκτικούς χώρους, να διέρχονται μέσα από καπνοδόχους ή να εισέρχονται στις παρειές των καπνοδόχων.

- Επιτρέπεται η εγκατάσταση χαλκοσωλήνων σε εξόδους κτηρίων και κλιμακοστάσια, και αν ναι υπό ποιους όρους; Οι χαλκοσωλήνες επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε κλιμακοστάσια και στις εξόδους τους στο ύπαιθρο καθώς και σε διαδρόμους με γενική πρόσβαση οι οποίοι χρησιμεύουν ως οδεύσεις διαφυγής μόνον όταν πληρούνται οι ακόλουθες δομικές απαιτήσεις: σε κλιμακοστάσια και στις εξόδους τους στο ύπαιθρο οι χαλκοσωλήνες μπορούν να εγκαθίστανται ακάλυπτοι ή σε φρεάτια και κανάλια εγκατάστασης ή κάτω από το επίχρισμα χωρίς διάκενο με επικάλυψη επιχρίσματος τουλάχιστον 15 χιλιοστών από άκαυστο υλικό. Τα φρεάτια εγκατάστασης πρέπει να εξαερίζονται πάνω από την οροφή.

44

17ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣΤΕΧΝOΛOΓΙΑΣ ΑΠO LG BUSINESS SOLUTIONSΗ LG Electronics Hellas (LG) και το τμήμα Business Solutions διοργάνωσαν φέτος για πρώτη φορά εκδήλωση για την παρουσίαση των ολοκληρωμένων επαγγελματικών λύσεων στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στην Αθήνα. Στη ξεχωριστή αυτήν ημέρα ενημέρωσης στο showroom της εταιρείας, εκπρόσωποι της LG παρουσίασαν λύσεις για ένα ευρύ φάσμα επαγγελματικών προϊόντων, όπως για κλιματισμό και θέρμανση, ξενοδοχειακές τηλεοράσεις, φωτισμό LED, λύσεις Digital Signage και φωτοβολταϊκά πάνελ για την κάλυψη των αναγκών κάθε επαγγελματικού χώρου.

Tεχνολογία

Στην εκδήλωση οι καλεσμένοι είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν και να δουν από κοντά μερικές από τις πιο καινοτόμες επαγγελματικές λύσεις που προσφέρει η LG, όπως προηγμένα συστήματα διαχείρισης κτηριακών εγκαταστάσεων (BMS), λύσεις φωτισμού και κλιματισμού, θέρμανσης, παραγωγής ζεστού νερού χρήσης, καθώς και ξενοδοχειακές τηλεοράσεις. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν σύγχρονα Digital Signage συστήματα με videowalls και οθόνες επαγγελματικής χρήσης για την προβολή προϊόντων και την ενημέρωση του κοινού σε εμπορικούς και επαγγελματικούς χώρους, που μπορούν να βρουν εφαρμογή στους τομείς των μουσείων, νοσοκομείων, εκπαίδευσης, εστιατόριων, fast-food (QSR), ξενοδοχείων και των ευρύτερων κτηριακών εγκαταστάσεων.

Πού απευθύνονταιOι ολοκληρωμένες επαγγελματικές λύσεις της LG απευθύνονται σε επαγγελματίες οι οποίοι επιθυμούν να αξιοποιήσουν την πιο προηγμένη τεχνολογία για την αναβάθμιση του επαγγελματικού τους χώρου και του επιπέδου εξυπηρέτησης των πελατών

τους. Επιπλέον είναι ιδανικές για όσους επιθυμούν να προβάλλουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους με σύγχρονο και αποτελεσματικό τρόπο, στοχεύοντας σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα μέχρι την απόσβεση της επένδυσής τους. Τέλος, βοηθούν τους επαγγελματίες να εξοικονομήσουν ενέργεια και να μειώσουν το λειτουργικό κόστος των συστημάτων ενημέρωσης/ψυχαγωγίας, ψύξης/θέρμανσης, κλιματισμού και φωτισμού της επιχείρησής τους, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω της μείωσης εκπομπών CO2.

Καλωσορίζοντας τους καλεσμένους, ο κ. Γιάννης Μαντάς, Εμπορικός Διευθυντής του τμήματος Business Solutions στην LG Electronics Hellas, δήλωσε σχετικά: «Εδώ και χρόνια η LG επενδύει σημαντικούς πόρους στην Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D), προκειμένου να προσφέρει τις πιο καινοτόμες και εξειδικευμένες λύσεις για τους επαγγελματικούς χώρους, που διακρίνονται για την τεχνολογική υπεροχή, την υψηλή ποιότητα, την αντοχή και την υψηλή απόδοσή τους. Η τεχνογνωσία και η προηγμένη

45

τεχνολογία του τμήματος Business Solutions της LG Electronics, σε συνδυασμό με τις εξειδικευμένες γνώσεις των συνεργατών της LG, δημιουργούν τεχνολογικά αναβαθμισμένες λύσεις και υπηρεσίες που μπορούν να εξυπηρετήσουν κάθε επαγγελματία. Στόχος μας, να είμαστε ένας αξιόπιστος και σταθερός συνεργάτης, προσφέροντας υψηλής ποιότητας προϊόντα και υπηρεσίες, τόσο σε επίπεδο pre-sales όσο και after-sales, από επαγγελματίες για επαγγελματίες».

Την ενημέρωση των καλεσμένων ανέλαβαν στη συνέχεια ο κ. Γκέκας, Air Condition & Energy Solutions Academy Supervisor, και ο κ. Γεωργούλας, B2B Presales & Solutions Supervisor, με αναλυτικές παρουσιάσεις των ολοκληρωμένων λύσεων της LG για τις σύγχρονες επιχειρήσεις. Ακολούθησε περιήγηση στο ειδικά διαμορφωμένο showroom της LG, όπου οι καλεσμένοι μπόρεσαν να δουν από κοντά μερικές από τις πιο καινοτόμες σύγχρονες λύσεις για επαγγελματίες.

Λύσεις για κάθε ανάγκηΗ LG Business Solutions προσφέρει μια σειρά από ολοκληρωμένες λύσεις κορυφαίας τεχνολογίας για τους επαγγελματίες. Συγκεκριμένα:

- Oι LG Digital Signage (ψηφιακή σήμανση) λύσεις είναι ιδανικές για εμπορικά καταστήματα και για την προβολή προϊόντων κάθε τύπου, μέσα από εικόνες και βίντεο κρυστάλλινης καθαρότητας που μαγνητίζουν το βλέμμα των επισκεπτών. Με πολλές επιλογές

και ευελιξία στην εγκατάσταση, οι ολοκληρωμένες λύσεις της LG μπορούν να συνδυάζουν οθόνες υψηλής ανάλυσης, ενημερωτικές οθόνες αφής, videowalls και άλλα προηγμένα digital signage προϊόντα νέας γενιάς.

- Τα προηγμένα προϊόντα φωτισμού LED της LG προσφέρονται για οικιακές και επαγγελματικές εφαρμογές υψηλών απαιτήσεων, καθώς εξασφαλίζουν φυσικό φως, εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια ζωής και πολύ σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας.

- Στον τομέα των επαγγελματικών τηλεοράσεων η LG διαθέτει πλήρεις σειρές Pro: Centric και stand-alone ξενοδοχειακών τηλεοράσεων, που προσφέρουν στους επισκέπτες μια σειρά μοναδικών υπηρεσιών ενημέρωσης και ψυχαγωγίας (infotainment συστήματα), με πληροφορίες για δρώμενα και αξιοθέατα της περιοχής, προσωποποιημένα μηνύματα καλωσορίσματος, τηλεοπτικούς οδηγούς προγράμματος, χάρτες, μετεωρολογικά δελτία και δυνατότητα για video on demand υπηρεσίες χωρίς επιπλέον μηνιαία χρέωση για τον ξενοδόχο, αναβαθμίζοντας τη συνολική εμπειρία που αποκομίζουν κατά τη διαμονή τους.

- Τα συστήματα κλιματισμού, θέρμανσης, ψύξης, και διαχείρισης κτηριακών εγκαταστάσεων επιτυγχάνουν σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας, είναι φιλικά προς το περιβάλλον και παράλληλα προσφέρουν πολλές επιλογές εγκατάστασης, ώστε να προσαρμόζονται στις ανάγκες κάθε επαγγελματικού χώρου.

- Τέλος, τα φωτοβολταϊκά πάνελ της LG παρουσιάζουν εξαιρετική αντοχή σε μηχανικά φορτία, έχουν μικρό βάρος, υψηλή αισθητική και βαθμό απόδοσης, ο οποίος υπερβαίνει το 18%. Επιπλέον, χάρη στις υψηλές τεχνικές προδιαγραφές τους, χρησιμοποιούν κυψέλες δύο όψεων για καλύτερη ενεργειακή απόδοση και μεγαλύτερο οικονομικό όφελος για τον χρήστη.

Η LG Business Solutions προσφέρει μια σειρά από ολοκληρωμένες λύσεις κορυφαίας τεχνολογίας για επαγγελματίες, όπως φωτοβολταϊκά πάνελ, επαγγελματικές τηλεοράσεις και συστήματα κλιματισμού

46

18ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑΜΙΚΡOΥΣ & ΜΕΓΑΛOΥΣ«Η ενέργεια για ζωή ταξιδεύει» είναι ο τίτλος του προγράμματος περιβαλλοντικής επιμόρφωσης, για μικρούς και μεγάλους, που υλοποιεί ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) σε απομακρυσμένα νησιά του Αιγαίου.

Εταιρική Κοινωνική ΕυθύνηΤης Πηνελόπης Μητρούλια

47

Το πρόγραμμα «ρίχνει άγκυρα» σε επτά νησιά της άγονης γραμμής, «σπέρνοντας ιδέες», σκέψεις και γνώσεις οικολογικού περιεχομένου στους μαθητές, αλλά και στους κατοίκους των νησιών που επισκέπτεται.

Προστατεύοντας την κληρονομιά μαςΣτόχος του προγράμματος είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών σχετικά με φλέγοντα ζητήματα σεβασμού και διατήρησης της περιβαλλοντικής μας κληρονομιάς, αειφόρου ανάπτυξης και μεθόδων διαχείρισης της ενέργειας και των φυσικών μας πόρων, τόσο στη θεωρία αλλά και κυρίως σε πρακτικό επίπεδο.

Το πρόγραμμα υλοποιείται από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» με χορηγία του ομίλου Ελληνικά Πετρέλαια, τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, έχει την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πραγματοποιείται μέσα στο διάστημα Οκτώβριος 2013-Μάιος 2014.

Στην οργάνωση των εργαστηρίων συνεργάζονται ΜΚΟ, μουσεία, πολιτιστικές ομάδες, ιδρύματα, ινστιτούτα και φορείς που έχουν οικολογικά ενδιαφέροντα ή ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος.

Μέσω του προγράμματος επιδιώκεται η ενημέρωση για θέματα περιβάλλοντος και η ευαισθητοποίηση των κατοίκων των νησιών: Σίκινος-Σέριφος-Σκιάθος-Σκόπελος-Κάσος-Κάρπαθος-Καστελόριζο.

ΕΛΠΕ: Ενισχύοντας τη νέα γενιάΗ διευθύντρια Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης των ΕΛΠΕ κ. Ράνια Σουλάκη υπογραμμίζει ότι για τον όμιλο το πρόγραμμα αυτό αποτελεί μια ακόμη περιβαλλοντική πρωτοβουλία που ξεπερνάει τα όρια των τοπικών κοινωνιών, καθώς η υποστήριξη και η ενδυνάμωση της νέας γενιάς έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε κεντρικό πυλώνα των προγραμμάτων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης των ΕΛΠΕ.

«Επιβραβεύουμε τους άξιους» λέει η κ. Σουλάκη «προσφέρουμε υποτροφίες, υποστηρίζουμε τις δραστηριότητες σχολείων και εκπαιδευτικών φορέων, ενθαρρύνουμε την καινοτομία, τις δράσεις για το περιβάλλον, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την υλοποίηση προγραμμάτων που ενισχύουν τη γνώση και παρέχουν εφόδια στους νέους».

Ο ιδρυτής της οργάνωσης «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» και εμπνευστής του προγράμματος κ. Στέφανος Νόλλας σημειώνει: «Όραμα και ελπίδα μας είναι μέσα από την εκπαίδευση να βάλουμε ένα λιθαράκι ώστε αυτοί που έρχονται να κάνουν τα πράγματα λίγο καλύτερα από αυτούς που φεύγουν. Θέλουμε να εμφυσήσουμε στα παιδιά το ενδιαφέρον, την αγάπη και την ευαισθησία για τη γη, το χώμα, το νερό, τα ζώα και τα φυτά. Θέλουμε να θέσουμε τις βάσεις για τη δημιουργία μιας πολύτιμης σχέσης».

Η «ενέργεια για ζωή»… ταξιδεύει και περιλαμβάνει μια σειρά δράσεων οι οποίες υλοποιούνται σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, φορείς και θεσμικά όργανα: Αρκτούρος, Αnima, Αρχέλων, Βιβλία σε Ρόδες, Έλιξ, Exileroom, Ancient House Hippocrates Garden, Ινστιτούτο Κοινός Τόπος, Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, Mom, Εναλλακτική Κοινότητα Πελίτι, Σύλλογος «Οι φίλοι της μουσικής», Σύνδεσμος Αποφοίτων Σχολής Μωραΐτη, Urbanact.

Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί μια ακόμη πρωτοβουλία που ξεπερνάει τα όρια των τοπικών κοινωνιών, καθώς η υποστήριξη της νέας γενιάς έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε κεντρικό πυλώνα των προγραμμάτων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης των ΕΛΠΕ

48

19ΤΣΕΡΝOΜΠΙΛ:ΜΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑΧΩΡΙΣ ΤΕΛOΣ…Στις 26 Απριλίου του 1986 σημειώθηκαν δύο εκρήξεις στον αντιδραστήρα 4 του πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ενέργειας της Oυκρανίας, στο Τσέρνομπιλ. 26 Απριλίου του 2014 και οι συνέπειες είναι ακόμη αισθητές…

Πυρηνική ενέργεια

Έχουν περάσει 28 χρόνια από τις εκρήξεις στον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσέρνομπιλ που οδήγησαν σε έκλυση τεράστιας ποσότητας ραδιενέργειας καθώς και νεφών που εξαπλώθηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Δεν είναι όμως μόνον οι μνήμες από το θανατηφόρο πέπλο του Τσέρνομπιλ, αλλά και οι πολύ πρόσφατες εικόνες από το ατύχημα της Φουκουσίμα που ενίσχυσαν όσους υποστήριζαν πως δεν μπορούμε να διαχειριστούμε αυτήν τη μορφή ενέργειας σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Σύννεφα, τη Μεγάλη Εβδομάδα…Η Ελλάδα δέχτηκε ραδιενεργή βροχή μερικές μέρες αργότερα, Μεγάλη Εβδομάδα του 1986. Oι περιοχές όπου έβρεξε εκείνες τις ημέρες και επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν τα Τρίκαλα, η Καρδίτσα, η περιοχή δυτικά της Λάρισας, η Νάουσα, η Αλεξάνδρεια Ημαθίας και η Κατερίνη. «Η Ελλάδα δέχτηκε μεγαλύτερη επιβάρυνση απ’ ό,τι δικαιολογεί η απόστασή της από το Τσέρνομπιλ, λόγω ακριβώς των βροχοπτώσεων που έπεσαν», λέει ο κ.

Θανάσης Γεράνιος, πυρηνικός φυσικός στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετρήσεις που έγιναν τις αμέσως επόμενες ημέρες σε αυτές τις περιοχές από το Εργαστήριο Πυρηνικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ και τον κ. Σίμο Σιμόπουλο έδειξαν συγκεντρώσεις Καισίου 137, από 140 κιλομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο στην Καρδίτσα μέχρι 35 kbk/m2 στα Γρεβενά. Oι συγκεντρώσεις αυτές μειώθηκαν πολύ την επόμενη χρονιά (15 kbk/m2 στην Καρδίτσα και 3-5 kbk/m2 στα Γρεβενά), ενώ το 2009 είχαν ήδη περιοριστεί στο 1 kbk/m2 και 0,5 kbk/m2 αντίστοιχα. Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν ακόμα ίχνη των ραδιενεργών στοιχείων, χωρίς όμως να μπορεί να γίνει εκτίμηση για τον βαθμό επιβάρυνσης της δημόσιας υγείας. Είναι γνωστό πως το ραδιενεργό Καίσιο συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνου του πεπτικού συστήματος. Παρ’ όλα αυτά δεν έχει καταγραφεί στην Ελλάδα κάποια συσχέτιση των αυξημένων επιπέδων ραδιενέργειας με αύξηση των συγκεκριμένων νεοπλασιών.

«Η εκτίμηση των θανάτων και της νοσηρότητας που προκλήθηκαν από

49

Άποψη της σαρκοφάγου του κατεστραμμένου αντιδραστήρα.

50

έκλυση ραδιενέργειας είναι πολύ σύνθετη υπόθεση. Η ασθένεια μπορεί να εκδηλωθεί από 10-30 χρόνια μετά την έκρηξη, γεγονός που δυσκολεύει την όποια εκτίμηση. Γι’ αυτό και είναι μεγάλο το εύρος των σχετικών υπολογισμών. Επίσημες τεκμηριωμένες μελέτες υπολογίζουν τους θανάτους που οφείλονται στο Τσέρνομπιλ σε 20.000-100.000 στην Ευρώπη, στα έτη που μεσολάβησαν», προσθέτει ο κ. Γεράνιος.

Το Κόκκινο Δάσος…Στο Κόκκινο Δάσος, μια περιοχή κοντά στο Τσέρνομπιλ, ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει 28 χρόνια πριν, εκείνη την τραγική ημέρα που η ραδιενέργεια σκέπασε τις ανθρώπινες πόλεις, τα ζώα και το περιβάλλον, αφήνοντας ανεξίτηλο το σημάδι της καταστροφής.

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε μόλις τον περασμένο μήνα στην επιθεώρηση «Oecologia» δείχνει ότι ο φυσικός κύκλος αποσύνθεσης της οργανικής ύλης γύρω από το Τσέρνομπιλ έχει διαταραχτεί. Εξαρτάται φυσικά σε μεγάλο βαθμό από τις μικροβιακές κοινότητες οι οποίες όμως έχουν μειωθεί σημαντικά στις μολυσμένες με ραδιενέργεια ζώνες. Και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο.

Oι Τιμ Μουσέ (Πανεπιστήμιο Νότιας Καρολίνας) και Άντερς Μέλερ έχουν πραγματοποιήσει έρευνες σε διάφορες περιοχές που έχουν μολυνθεί από ραδιενέργεια, μεταξύ των οποίων και η Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. Κυρίως όμως έχουν αφιερωθεί στο Red Forest (Κόκκινο Δάσος), την περίφημη δασώδη περιοχή γύρω από το Τσέρνομπιλ.

Κατά τη διάρκεια των χρόνιων ερευνών τους παρατήρησαν μεταξύ άλλων ότι οι κορμοί των δέντρων φαίνονται αμετάβλητοι μετά από τρεις περίπου δεκαετίες. Προκειμένου να βρουν τι συμβαίνει, ή μάλλον τι δεν συμβαίνει, οι ερευνητές μάζεψαν φύλλα από άλλα δάση και τα μετάφεραν στο Κόκκινο Δάσος.

Μετά από εννέα μήνες τα φύλλα είχαν αποσυντεθεί περίπου 40% λιγότερο από τα φύλλα στα φυσιολογικά δάση. Αυτό οφείλεται στην εξόντωση των μικροοργανισμών. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές είναι ήδη γνωστό ότι η ακτινοβολία έχει επιβλαβείς συνέπειες για τους μικροοργανισμούς. Πρόσφατη μελέτη απέδειξε ότι η χρήση ακτινοβολίας μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές σε ασθενείς καθώς εξαφανίζει χρήσιμα για τον οργανισμό βακτήρια.

Oι ερευνητές εκφράζουν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι το ίδιο πράγμα συμβαίνει στο δάσος του Τσέρνομπιλ τονίζοντας ότι τα επόμενα χρόνια θα μπορούσε να εκδηλωθεί μια καταστροφική πυρκαγιά στο σημείο. «Σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς τα 28 ετών αδιάσπαστα φύλλα θα λειτουργήσουν ως καύσιμα. Η δε συσσωρευμένη πυρηνική ακτινοβολία θα μπορούσε να μεταφερθεί μέσω του καπνού σε κατοικημένες περιοχές», τονίζεται στην έρευνα.

«Γνωρίζουμε ήδη για τις μεταλλάξεις φυτών και εντόμων και τη μείωση του προσδόκιμου ζωής των πτηνών στη ζώνη του Τσέρνομπιλ, αλλά η είδηση αυτή είναι ακόμη πιο ανησυχητική»,

δήλωσε ο Πολ Γκάντερ, της οργάνωσης Beyond Nuclear που αντιτίθεται στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας και των πυρηνικών όπλων. «Oι μακροπρόθεσμες συνέπειες της απώλειας της απαραίτητης μικροβιακής κοινότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου οικολογική καταστροφή. Τα αδιάσπαστα φύλλα είναι η πιο άμεση συνέπεια», πρόσθεσε.

O κίνδυνος υπάρχει ακόμη!Η προστατευτική σαρκοφάγος που σκεπάζει την ακτινοβολούσα καρδιά του κατεστραμμένου αντιδραστήρα του Τσέρνομπιλ χτίστηκε βιαστικά μέσα σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα επτά μηνών λόγω της επείγουσας κατάστασης, με αποτέλεσμα να μην αντέχει πάνω από δέκα περίπου χρόνια. Η κατασκευή αυτή δεν προβλέπει ούτε πιθανή σεισμική δόνηση ούτε και την παρουσία ανεμοστρόβιλων. Έχει ήδη διαπιστωθεί και μετρηθεί διαρροή ραδιενεργών στοιχείων, όπως π.χ. ραδιενεργό Καίσιο που διαφεύγει προς την ατμόσφαιρα από τις ρωγμές της σαρκοφάγου. Μέσα από τις ίδιες αυτές ρωγμές εισέρχεται το νερό της βροχής, γίνεται ραδιενεργό με τιμές 40 εκατ. Μπεκερέλ ανά λίτρο και σήμερα, παρ’ όλη την άντληση, καταλαμβάνει έναν συνολικό όγκο 3.000 κυβικών μέτρων μέσα στη σαρκοφάγο. Η παρουσία αυτή του νερού θα μπορούσε να ευνοήσει και να προκαλέσει πυρηνικές σχάσεις στο άκαυτο ακόμη ουράνιο της καρδιάς του αντιδραστήρα, παρ’ όλες τις ενέσεις με χημικά για να αποτραπεί κάτι τέτοιο. Το γεγονός ότι κατά καιρούς έχουν διαπιστωθεί αυξήσεις μικρής διάρκειας

51

νετρονίων εσωτερικά της σαρκοφάγου καθιστά πιθανότερο ένα τέτοιο ατύχημα. O κίνδυνος κατάρρευσης από τη διάβρωση των θεμελίων της σαρκοφάγου είναι ορατός και κάθε χρόνος που περνάει αυξάνει την πιθανότητα μιας δεύτερης καταστροφής.

Ένας άλλος κίνδυνος ραδιενεργής μόλυνσης του περιβάλλοντος κρύβεται πίσω από την πρόχειρη κατασκευή του υπόγειου φράγματος μήκους 3,5 χιλιομέτρων και βάθους 35 μέτρων γύρω από τα θεμέλια του αντιδραστήρα όπου υπάρχουν υπόγεια νερά. Η στάθμη του

νερού αυτού πολύ εύκολα μπορεί να φτάσει κοντά στην επιφάνεια της γύρω περιοχής όπου είναι θαμμένοι χιλιάδες τόνοι ραδιενεργών από την απολύμανση του 1986. Έτσι μπορεί να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός ραδιενεργού «ξεπλύματος» που θα καλύψει μεγάλες επιφάνειες με φόβο τα ραδιενεργά αυτά απόνερα να χυθούν στον ποταμό Pripryat. Ένας δεύτερος μηχανισμός διασποράς ραδιενεργών στοιχείων στο περιβάλλον, που αναφέρει η σχετική έκθεση, είναι η πιθανή μεταφορά τους από τις ρωγμές της σαρκοφάγου από πουλιά και έντομα ακόμη.

Όλες οι σκέψεις αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες ενός δεύτερου Τσέρνομπιλ σκοντάφτουν στα τεράστια κονδύλια που απαιτούνται και που φυσικά δεν διαθέτει η Oυκρανία, και κάθε χρόνος που περνάει αυξάνει τις ευχές όλων να μην επέλθει το μοιραίο. Η σκέψη να προστεθεί μια δεύτερη πάνω στην πρώτη βάρους 300.000 τόνων σαρκοφάγο είναι σχεδόν απαγορευτική, γιατί δεν θα αντέξουν τα ήδη τραυματισμένα θεμέλια της πρώτης στο πρόσθετο βάρος.

Επιπλέον, λόγω του σοβαρού κατασκευαστικού λάθους να έχει στηριχτεί η σαρκοφάγος κατά ένα μέρος στον εν λειτουργία τρίτο αντιδραστήρα του Τσέρνομπιλ, μια κατάρρευσή της θα παρέσυρε και αυτόν τον αντιδραστήρα με αποτέλεσμα την καταστροφή του θόλου του και την απελευθέρωση ραδιενεργών στοιχείων από την καρδιά του. Η κατασκευή μιας νέας που θα περιβάλλει την παλιά σαρκοφάγο απαιτεί τεράστια ποσά στα οποία καμία χώρα δεν προτίθεται να συνεισφέρει. Το ουκρανικό υπουργείο Πυρηνικής Ασφαλείας ισχυρίζεται ότι για μια νέα και ασφαλέστερη σαρκοφάγο απαιτούνται κονδύλια ύψους μερικών δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων και διάρκειας 50 ετών. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να διαφεύγουν στην ατμόσφαιρα ραδιενεργά στοιχεία σαν μια πυρηνική καμινάδα και να μολύνεται η ατμόσφαιρα αργά αλλά σταθερά για πολλές εκατοντάδες χρόνια...

Επικίνδυνο παιχνίδι με την πυρηνική ενέργεια

Από το 2011 και μετά υπάρχει ένα νέο Τσέρνομπιλ, αυτό της Φουκουσίμα. Το ατύχημα στη Φουκουσίμα έχει φτάσει ήδη στο επίπεδο 7 της κλίμακας καταστροφής από πυρηνικά ατυχήματα, όσο ακριβώς είχε φτάσει και το Τσέρνομπίλ. Ξεκίνησε με 4, αλλά η μεγάλη διάχυση ραδιενέργειας και η αδυναμία να ελεγχθούν οι διαρροές το ανέβασαν στο 7. Αν για το Τσέρνομπιλ έγινε προσπάθεια να «χρεωθεί» στην τεχνολογική καθυστέρηση της Ρωσίας και στην κρατική γραφειοκρατία, η Φουκουσίμα απέδειξε την επικινδυνότητα της πυρηνικής τεχνολογίας. Συνέβη στην Ιαπωνία, σε μια προηγμένη τεχνολογικά χώρα και σε μια μεγάλη ιδιωτική εταιρεία, η διαχείριση της οποίας επέτεινε τις αρνητικές συνέπειες.

Μέσα στο κλίμα αυτό και υπό την επίδραση της οικονομικής κρίσης, τα πυρηνικά σχέδια στην περιοχή μας μένουν προς το παρόν μετέωρα. Στην Τουρκία οι κυβερνητικές αποφάσεις για την κατασκευή δύο συγκροτημάτων σε Ακούγιου και Σινώπη είναι σε ισχύ, αλλά δεν προωθούνται «συγκεκριμένα». Στη Βουλγαρία λειτουργούν οι δύο από τους έξι αντιδραστήρες του Κοζλοντούι, αλλά οδεύουν προς το τέλος της «καριέρας» τους. Η προσπάθεια να δημιουργηθεί νέο συγκρότημα στο Μπέλενε έμεινε στη μέση λόγω προβλημάτων χρηματοδότησης. Η προοπτική κατασκευής πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα απορρίπτεται όχι μόνο από την κοινή γνώμη, αλλά και από τη συντριπτική πλειονότητα της επιστημονικής κοινότητας.

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.Περιοδικό:energyworldΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription for Greece:30 euros, for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A.energyworld MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.115 28 Ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

Το Ελληνικό Περιοδικό για την Ενέργεια

53

20YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

54

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6793500 Fax: 210 6749504 E-mail : prdesfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 E-mail: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104 Fax: 210 3490120 Ε-mail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506803 Fax: 210 6506762 Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 e-mail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 - 6968418, Fax: 210 - 6968031 e-mail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝBIOKAYΣΙΜΩΝ(ΕΣΠΑΒ)Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241687 e-mail: info@espav.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118 Fax: 210 8821917 E-mail: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Αχαρνών 315 111 45 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2112591 Fax: 210 2112592 E-mail: info@ebhe.gr Website: www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 36.31.207, Fax: 210 33.88.523 E-mail: info@uhhe.gr Website: http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Fax: 210 8809132

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 Fax : 210 9228130 , 210 9233977 E-mail: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 E-mail: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Ε-mail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 E-mail: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 E-mail: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Ε-mail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051, Fax: 210 7245.172 E-mail: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000, Fax: 210 322 2929 E-mail: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας 3 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 E-mail: info@spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ &ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣΑΛΛΑΓΗΣΔιεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 E-mail: service@dorg.minenv.gr Website: www.minenv.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπύρου Πάτση 104 47 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406020 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

55

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: 57ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 320 11 Oινόφυτα Τηλέφωνα: 22620 31202-5 Fax: 22620 31137

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000 Fax: 210 6968099

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700 Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398 Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009, Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660, Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840, Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111, Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

56

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3, Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401, Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000, Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281, Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091 Fax: 210 3625386

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000 Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 79902 Fax: 22620 71929

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600, Fax: 210 9491610

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22 Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσσαλονίκης Τηλέφωνα: 2310 867575, Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185 Fax: 210 6996186

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757, Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 e-mail: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300, Fax: 210 2834090 E-mail: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291 Fax: 2104628163 Αδαμόπουλος Χ. Αλέξιος (Διπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ) e-mail: info@adamsnet.gr energy.inspectors@yahoo.gr www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030 Fax: 210 6084178 Email: mail@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Σύμβ. Επιχειρήσεων / Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610620041 e-mail: info@kscg.gr / www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31 145 61 Κηφισιά, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9329770 Fax: 210 9333597 e-mail: info@nrg-orion.gr / www.nrg-orion.gr