Embed Size (px)
DESCRIPTION
Enervision is een uitgave van Nathan Import/Export B.V. en verschijnt vier keer per jaar voor cliënten en relaties van Nathan Import/Export, Thermo Actief Benelux en Thermo Plus.
Citation preview
Nazomer 2010
Nummer 4
Devisievan:
De heer Hans Pennarts van Wilo Nederland
Enervisionsteltuvoor
Kunnen wij u van dienst zijn?
Ookheelduurzaam
Interview met Wubbo Ockels
Premium appendages + systemen
Radiatoraansluitsets voor renovatie1
Innovatie + kwaliteit
Vraag nu
de nieuwe
productover
zichtsflyer
van de Ove
ntrop
renovatiesets
aan!"
NATHAN IMPORT/EXPORT B.V.Postbus 10086920 BA DUIVENNederlandTel.: +31 (0) 26-445 98 45Fax: +31 (0) 26-445 93 73E-mail: [email protected]: www.nathan.nl
Projekt1:Layout 1 10.08.10 08:56 Seite 1
Enervision 3
Voorwoord
Beste lezer,
Voor u ligt de zomeruitgave van ons magazine Enervision. Ons blad verschijnt nu alweer voor de 4e maal en we mogen
gerust spreken van een succes. De geweldige reacties die we sinds de eerste verschijning van u hebben mogen
ontvangen missen hun uitwerking uiteraard niet. Dit nazomernummer is namelijk extra dik! U hebt ons uitgedaagd.
Dat geldt overigens niet alleen voor deze uitgave, ook in de volgende edities zullen we uitgebreid interessante en
uiteenlopende onderwerpen brengen over ons vakgebied. Uw inbreng is uiteraard altijd van harte welkom.
Deze editie van Enervision gaat in op een aantal interessante nieuwe projecten, waar wij als organisatie bij betrokken
zijn en waarover wij u graag willen informeren.
De ontwikkeling van de Alpha Energy Manager van Alpha-InnoTec: het eerste warmtepompsysteem ter wereld waarbij
slim en gemoduleerd de toepassing van zonne-energie wordt gekoppeld aan een combi-warmtepompsysteem met
verticale bodemwisselaars, vloerverwarming/vloerkoeling en warm tapwaterbereiding. Toekomstgericht en een
antwoord op vraagstukken naar een EPC nul situatie.
Daarnaast leest u een interessant artikel over de onlangs nieuw opgerichte firma Solar Modules Nederland, waarin
Nathan Holding een deelname heeft genomen. PV panelen productie in Nederland! CEO John van Laarhoven vertelt u
waarom dat succesvol wordt.
Ook is onze redactie op bezoek geweest bij Wubbo Ockels. In deze Enervision presenteren wij u zijn project: de Ecolution.
Van Wubbo mogen we altijd iets totaal nieuws verwachten, wanneer het om toekomstvisie, innovatie en energie gaat.
Tevens treft u een artikel aan over een bijzonder project. Dit geweldig mooie project werd door onze medewerkers van
de afdeling key accounts aangenomen. In samenwerking met T. Breman, AM en BAM worden grootschalig individuele
warmtepompen en individuele bodemwisselaars ingezet. Het project en de samenwerking tussen de bedrijven worden
uitvoerig beschreven in het item ‘werk in uitvoering’.
Een mijlpaal is dat wij u in deze editie de nieuwe generatie Alpha-InnoTec WZ S combiwarmtepompen kunnen
presenteren, een geheel nieuw model; de WZS 31 HK serie voor bijvoorbeeld energienul woningen.
Ook zijn wij de eerste leverancier in Nederland die u de nieuwste gelijkwaardigheidsverklaringen van TNO kan
voorleggen, met als resultaat een hoge reductie van de EPC berekeningen.
Wij wensen u veel leesplezier!
Wolf Nathan en Peter Centen
U hebt ons
uitgedaagd.
De topper binnen de drinkwaterinstallatie.De nieuwe generatie Uponor meerlagenleidingen.
De favoriete producten van installateurs komen al jaren uit de fabriek van Uponor. De marktleider op gebied van meerlagenleidingsystemen bracht onlangs een nieuwe werkbesparende topper op de markt: het nieuwe meerlagenleidingsysteem waarbij ontbramen niet meer nodig is! Het innovatieve systeem met leidingen en fi ttingen perst u eenvoudig zonder te ontbramen. Een complete arbeidsstap vervalt, de betrouwbaarheid blijft bestaan!
Bij deze Enervision ontvangt u een poster met een praktisch overzicht van alle fi ttingen!
Nathan Import/Export B.V.Postbus 1008 6920 BA DuivenNederlandT +31 (0)26-445 98 45F +31 (0)26-445 93 73E [email protected] www.nathan.nl
NoBevel_A4_NL_Enervision.indd 1 22.07.10 14:46
Enervision 5
Inhoud
Devisievan: 6 De heer Hans Pennarts van Wilo Nederland
Inthespotlight 10 Nathan producten uitgelicht
Productonderdeaandacht 12 Solar Modules Nederland
Mooiwerk 16 Flairbartending, van film tot fenomeen
Ookheelduurzaam 20 Interview met Prof. dr. Wubbo Ockels
Werkinuitvoering 26 Project Hofland Oost Montfoort
Nathangroepinbeeld 36 Thermo Actief Benelux: Vakwerk op maat!
Gadgets 40
Opbezoekbij: 42 Van Hoften Installatietechniek B.V.
Enervisionsteltuvoor: 46 Nieuwe medewerkers bij Nathan Import/Export
Nathantipt 50 Alpha-InnoTec WZ S 31H/KS
Reizen 52 Namibië blijft verrassen
Noviteiten 56 Gelijkwaardigheidsverklaring voor de
Alpha-InnoTec WZ S en WZW warmtepompen
Kruiswoordpuzzel 58 Win 3 fotoafdrukken op canvas!
Nazomer 2010
Nummer 4
De visie van:
De heer Hans Pennarts van Wilo Nederland
Enervision stelt u voor
Kunnen wij u van dienst zijn?
Ook heel duurzaam
Interview met Wubbo Ockels
Colofon
ENErVISION IS EEN UITGAVE VAN NATHAN IMPOrT/ExPOrT B.V. EN
VErSCHIJNT VIEr KEEr PEr JAAr. DEZE PUBLICATIE IS KOSTE LOOS
VOOr CLIëNTEN EN rELATIES VAN NATHAN IMPOrT/ExPOrT, THErMO
ACTIEF BENELUx EN THErMOPLUS. BELANGSTELLENDEN KUNNEN
ZICH ABONNErEN OP ENErVISION. EEN ABONNEMENT KOST VOOr
EEN JAAr E 18,75. ABONNEMENTEN KUNT U AANVrAGEN BIJ HET
rEDACTIE SECrETArIAAT VAN ENErVISION.
NathaNIMPORt/ExPORtB.V.
POSTBUS 1008, 6920 BA DUIVEN
TELEFOON +31 (0)26 445 98 45
FAx +31 (0)2626 445 9373
INTErNET WWW.NATHAN.NL
E-MAIL [email protected]
hOOFDREDaCtIE
WOLF NATHAN
PETEr CENTEN
REDaCtIE
ELS LEGTErS
ArJEN VAN VUrEN
REDaCtIEsECREtaRIaat
ALIVrA, +31 (0)345 473894
UItGEVER
JOHAN DE VrEUGD
ALIVrA B.V.
POSTBUS 160
4100 AD CULEMBOrG
TELEFOON +31 (0)345 473894
E-MAIL [email protected]
VORMGEVING
rOLF DE JONG
DRUKWERKBEGElEIDING&tRaFFIC
HUIB VAN PELT
aDVERtENtIEs
VOOr TArIEVEN EN PLAATSINGEN KUNT U CONTACT OPNEMEN MET
NATHAN IMPOrT/ExPOrT B.V. +31 (0)26 445 98 45;
aDREsWIjzIGINGEN
ADrESWIJZIGINGEN KUNT U PEr MAIL DOOrGEVEN NAAr:
DEZE UITGAVE IS MET GrOTE ZOrG TOT STAND GEKOMEN. ONDANKS DEZE ZOrG ZIJN FOUTEN
NOOIT HELEMAAL UIT TE SLUITEN. WIJ KUNNEN DErHALVE GEEN ENKELE AANSPrAKELIJKHEID
AANVAArDEN VOOr EVENTUELE PrIJS, ZET- EN DrUKFOUTEN EN DE GEVOLGEN DAArVAN.
NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WOrDEN VErVEEL VOUDIGD EN/OF OPENBAAr GEMAAKT DOOr
MIDDEL VAN FAx, DrUK, FOTOGrAFIE, MICrOFILM OF OP WELKE WIJZE DAN OOK
ZONDEr VOOrAF GAANDE SCHrIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE UITGEVEr
EN ANDErE AUTEUrSrECHTHEBBENDEN.
Nazomer 2010
Nummer 4
Nathan6
OOK VOOr DEZE ENErVISION SPrAKEN WIJ MET EEN TOPMAN VAN EEN VAN ONZE PArTNErBEDrIJVEN. DIT KEEr HET WOOrD AAN DE HEEr HANS PENNArTS, SENIOr VICE PrESIDENT BIJ WILO SE, HET BEDrIJF DAT DE POMP VAN ONZE KOMFOrT SBK VErDELErS ONTWIKKELT EN LEVErT. IN ZIJN FUNCTIE HEEFT DE HEEr PENNArTS DE WErELDWIJDE EINDVErANTWOOrDELIJKHEID VOOr HET MArKTSEGMENT INDUSTrIE VAN WILO.
Energiebesparingéncomfortverhoging
Enervision 7
Devisievan:linker pagina links: HEt Wilo-BraiN oplEidiNgscoNcEpt
linker pagina reCHTs: dE HEEr HaNs pENNarts
dE stratos-pico HoogrENdEmENtpomp
VisiE op: Wilo sE
Wilo Nederland is de Nederlandse vestiging van één van ’s werelds
grootste pompfabrikanten: Wilo SE. Met ruim 6.000 medewerkers en
ongeveer een miljard euro omzet heeft Wilo fabrieken en dochtermaat-
schappijen in ruim 60 landen. Over de geschiedenis van het bedrijf
vertelt Hans Pennarts: “Voor de oorsprong van ons bedrijf moeten we
bijna 180 jaar terug in de tijd, toen Wilo in 1827 in Dortmund werd
opgericht. Grote bekendheid verwierf het bedrijf met de uitvinding van
de verwarmingspomp (Umlaufbeschleuniger) in 1927.” Tegenwoordig
presenteert Wilo zich niet meer alleen als een leverancier van pompen.
Hans Pennarts verklaart: “Wilo is een systeemparter op het gebied van
hydraulische systemen. Hierdoor kunnen we onze klanten beter
ondersteunen tijdens de ontwikkelingfase van nieuwe producten. Dat
zorgt niet alleen voor producten op maat, maar geeft ook de mogelijk-
heid om mee te denken in de verdere optimalisatie van toekomstige
producten.”
Wilo richt zich daarnaast sterk op training en opleiding. “Twintig jaar
geleden was een pomp vaak niet meer dan een pomphuis met
elektromotor”, aldus Hans Pennarts. “Tegenwoordig zijn hoog rende-
ment pompen veel meer een elektronicamodule waar een pompge-
deelte aan vast zit. De uitgebreide mogelijkheden om grote energiebe-
sparingen mogelijk te maken, maken een gedegen installatieopleiding
onontbeerlijk.” Dit was voor Wilo Nederland de reden om 2 jaar geleden
te investeren in een nieuw gebouw: het Wilo Experience Centre. Hans
Pennarts: “Een belangrijk deel van ons nieuwe pand bestaat uit het
Wilo-Brain Centre. Dit concept omvat een compleet verwarmingssysteem
waarin alle componenten zijn verwerkt, die een monteur tegen kan
komen in woningbouw- of utiliteitsinstallaties. Met doorzichtige
leidingen en flowmeters kan de leerling direct de gevolgen zien van
bepaalde instellingen of ontwerpfouten.”
VisiE op: trENds
Naast duurzaamheid, ziet Wilo de combinatie van energiebesparing en
comfortverhoging als belangrijke trends voor de toekomst. Hans Pennarts:
“In eerste instantie lijken energiebesparing en comfortverhoging niet met
elkaar te verenigen. Kijk alleen maar eens naar de douchespaarkoppen
die massaal worden vervangen door regendouches. Het lijkt erop dat we
wel aan het milieu willen denken, maar dat het niet ten koste mag gaan
van het comfort! Slimme innovatieve technieken gecombineerd met
efficiënte systemen bewijzen echter dat het wél kan. Een goed voorbeeld
daarvan is de combinatie van lage temperatuur verwarming en hoge
temperatuur koeling in combinatie met Warmte-Koude-Opslag in de
bodem met warmtepompen. Dit zijn zeer duurzame en energiezuinige
systemen die de gebruiker bovendien laten profiteren van koeling in de
zomer.” Een ander voorbeeld is het individueel kunnen regelen van
gewenste temperatuurprofielen per vertrek per uur en per dag. “Zo slaapt
men `s nachts koel in de slaapkamer, komt men `s ochtends in een heerlijk
voorverwarmde badkamer en worden niet-gebruikte vertrekken niet
onnodig meeverwarmd.”
Deze trends vereisen wel het nodige van de pomptechniek. Hans Pennarts
verklaart: “Er wordt een steeds groter beroep gedaan op Hoog-rende-
mentpompen met geavanceerde interne regelingen. Een voorbeeld van
een dergelijke pomp is de Stratos-Pico. Ten opzichte van een standaard-
pomp gebruikt deze pomp tot 90% minder stroom.” Om het bedienings-
gemak zoveel mogelijk te verhogen, kijkt Wilo nadrukkelijk naar de
ontwikkelingen bij mobiele telefoons. “Op de steeds groter wordende
displays kun je direct de functies en instellingen aflezen die je met de
draai/drukknop hebt ingevoerd.”
INTERVIEW MET DE HEER HANS PENNARTS
Nathan8
En verder in de toekomst? Hans Pennarts: “Voor de toekomst voorspel-
len we een verdere integratie van pompen via internet: iedere pomp
krijgt zijn eigen IP-adres. Zodra de pomp in storing valt, ontvangt het
servicebedrijf een melding plus een advies welke reserve-onderdelen
er mee moeten worden genomen.” Om aan te tonen dat het hier niet
alleen maar gaat over toekomstmuziek, heeft Wilo Nederland diverse
innovatieve technieken toegepast in het dak van haar eigen nieuwe
pand. “In samenwerking met Deerns raadgevende Ingenieurs en
Nathan Import/Export hebben we het gepatenteerde E=MC2 dak
ontwikkeld. E=MC2 staat voor Ecological Multifunctional Climate Ceiling.
In dit dak worden verschillende functies gecombineerd: de construc-
tieve dakdrager, het koelplafond, het verwarmingplafond, het
akoestische plafond én opslag van koude door middel van Change
Phase Materialen. Daarmee toont Wilo eens te meer aan trendsettend
te zijn. Door Nathan Import/Export al in een vroeg stadium bij de
ontwikkeling van dit systeem te betrekken, heeft het bedrijf een grote
bijdrage kunnen realiseren in de verbetering van de uitvoerbaarheid
op de bouwplaats. In de praktijk levert het systeem een zeer
comfortabel binnenklimaat op bij een zeer laag energieverbruik.”
SenterNovem, tegenwoordig onderdeel van Agentschap NL, heeft het
Wilo-pand inmiddels geplaatst op de lijst met 25 meest energiezuinige
panden van Nederland.
VisiE op: productoNtWikkEliNgEN
Wilo staat in de pompenmarkt bekend als technologisch marktleider.
Productontwikkeling is één van de elementen in het DNA van het
bedrijf. De ontwikkeling van de eerste verwarmingspomp is daar slechts
een voorbeeld van. De grootste technologische doorbraken op pompen-
gebied kunnen aan Wilo worden toegeschreven. Hans Pennarts licht toe:
“In de jaren tachtig was Wilo de eerste pompfabrikant met een
elektronisch toerengeregelde pomp en in 2001 waren we de eerste die
een Hoog-rendement pomp op de markt introduceerde, welke voldeed
aan de eisen van het energielabel A. In 2009 lanceerde Wilo het
Geniax-concept. Dit is niet alleen een pomp maar een compleet
hydraulisch systeem.” Geniax is een geniale vinding - conventionele
pompsystemen werken op basis van aanbod: de pomp levert een
overvloed aan water dat door inregelventielen weer moet worden
teruggebracht tot de gewenste hoeveelheden. Dat zorgt niet alleen voor
een verhoogd energieverbruik, het noodzaakt ook tot hydraulische
balancering. Dit zijn belangrijke nadelen die met Geniax worden
voorkomen. Hans Pennarts: “Geniax werkt precies andersom. Kleine
decentrale pompen, die worden aangestuurd door een centrale
regeleenheid, trekken exact de gewenste hoeveelheid water uit het
systeem. Het gevolg is dat 20% minder energie wordt verbruikt en een
automatisch perfect gebalanceerd systeem ontstaat.”
HEt Wilo ExpEriENcE cENtrE
Enervision 9
WIlONEDERlaNDB.V.
Rak 18
1551 Na WestzaaN
tel. 088 9456 000
Website: WWW.Wilo.Nl
Devisievan:
VisiE op: dE NEdErlaNdsE markt
Wilo levert pompen voor verschillende marktsegmenten en heeft haar
eigen organisatie daar ook op ingericht. Op die manier kan snel en
flexibel worden ingespeeld op ontwikkelingen in de markt. Hans
Pennarts: “Onze Business Unit Building Service levert onder meer alle
soorten pompen voor verwarming, ventilatie en air conditioning maar
ook voor drinkwatervoorziening, brandblusinstallaties, regenwaterbenut-
ting, vuilwaterafvoer, etc. Vanuit onze Business Unit Water Management
leveren we voornamelijk pompen en pompsystemen voor de overheid.
Daarbij kan worden gedacht aan pompen en systemen voor rioolwater-
transport en -behandeling, drinkwatermaatschappijen en polderpom-
pen. Onze Business Unit Industry biedt alle soorten pompen voor
industriële toepassingen, variërend van de voedingsmiddelenindustrie
en staalproductie tot mijnbouw en energievoorziening. De Business Unit
Original Equipment Manufacturer (O.E.M.) betreffen klanten die pompen
van Wilo kopen en integreren in hun eigen apparaten. Hierbij kan
worden gedacht aan CV-ketels, zonneboilersystemen of vloerverwar-
mingssystemen. Veelal worden de pompen speciaal voor de klant
ontworpen. Dit is ook de Business Unit van waaruit we samenwerken
met Nathan.” Sinds 2003 heeft Wilo meer dan 100.000 pompen
geleverd voor de Komfort SBK vloerverwarmingsverdelers van Nathan
Import/Export. “Naast standaardpompen gebruikt Nathan Import/Export
tevens hoogrendement pompen”, aldus Hans Pennarts. “Op die manier
laat het bedrijf zien voorop te lopen in de technologische ontwikkelin-
gen op het gebied van Lage Temperatuur Verwarming.”
VisiE op: dE NatHaN groEp
Met de keuze voor hoogrendementpompen bewijst Nathan, net als Wilo,
de focus te hebben op energiebesparing. Hans Pennarts: “De combinatie
van Nathan-verdelers met Wilo Hoog rendement pompen is in
meerdere opzichten uitstekend. Niet alleen wordt er energie bespaard;
ook de betrouwbaarheid en het comfort worden verhoogd. Daar
profiteert de gebruiker dus in meerdere opzichten van.” Ook de
bedrijfscultuur van Nathan en Wilo liggen elkaar zeer goed. “Beide
bedrijven worden sterk gedreven door innovatie en marketing.
Kenmerkend zijn verder de informele, klantgerichte en zeer prestatiege-
richte bedrijfscultuur. Een uitstekend voorbeeld daarvan zijn de diverse
marketingactiviteiten, zoals de Hoog rendement seminars, die Nathan
en Wilo gezamenlijk organiseren”, aldus Hans Pennarts.
komfort sBk VloErVErWarmiNgsVErdElEr VaN NatHaN import/Export mEt Wilo pomp
“Sinds 2003 heeft Wilo
meer dan 100.000 pompen
geleverd voor de Komfort SBK
vloerverwarmingsverdelers
van Nathan Import/Export”
Nathan10
tWEEalPha-INNOtECtRaNsPORttRaIlERs
Om de Alpha-InnoTec WZS warmtepompen sneller te kunnen leveren,
koos Nathan ervoor om de opslag en distributie van deze producten
naar Nederland te verplaatsen. Sinds dit jaar beheert en transporteert
partnerbedrijf Melis Transport een flinke voorraad Alpha-InnoTec WZS
warmtepompen voor Nathan. Opnieuw een investering om u nog
sneller en flexibeler te kunnen bedienen!
UPONORWINtINNOVatIEPRIjs!
In juli 2010 werd Uponor uitgeroepen tot een van de 100 meest innovatieve bedrijven van Duitsland.
Gedurende een aantal maanden controleerde de economische universiteit van Wenen het innovatie-
gedrag van 250 bedrijven in Duitsland. Uponor werd hoog gewaardeerd doordat zij continu werkt aan
nieuwe producten en daarnaast veel investeert in de verbetering van bestaande producten. Uponor
mag het befaamde kwaliteitsmerk gedurende een jaar dragen.
supersnelle levering
ontwikkeling nieuwe producten, verbetering bestaande producten
GElIjKWaaRDIGhEIDsVERKlaRINGENVOORalPha-INNOtECWaRMtEPOMPEN
aanzienlijke Epc reductiesDe uitstekende energetische prestatie van de Alpha-InnoTec WZS- en WZW warmtepompen is door
TNO officieel bevestigd met twee gelijkwaardigheidsverklaringen. Deze verklaringen tonen aan
dat de Alpha-InnoTec warmtepompseries WZS (voor gesloten bronsystemen) en WZW (voor open
bronsystemen) aanzienlijke EPC reducties mogelijk maken. De afkorting EPC staat daarbij voor
‘Energie Prestatie Coëfficiënt’; de getalswaarde van de Energie Prestatie Norm. Hoe energiezuiniger
een pand is, hoe lager de EPC waarde is. Op pagina 56 van deze Enervision leest u meer hierover!
VERBEtERDEUPONORsChROEFKOPPElING
Extra werkgemak!Een van de vele werkverlichtende oplossingen van Uponor is de
verbeterde Uponor schroefkoppeling. Ook bij gebruik van deze
koppelingen is het tegenwoordig niet meer nodig de leidingen te
ontbramen of kalibreren. Doordat deze handeling is komen te vervallen,
biedt de koppeling de installateur veel extra werkgemak. Vraag nu de
folder over deze productinnovatie aan!
Enervision 11
Inthespotlight
alPhaENERGYMaNaGER(aEM)
Efficiënt verwarmenDe intelligente Alpha Energy Manager AEM is in staat de meest efficiënte
warmtebron zelfstandig te herkennen en benutten. In combinatie met de
brine/water-warmtepomp, een universeel buffervat en zonne-energie is
de AEM de geniale regeling voor optimaal energierendement. De volgende
vier aspecten tonen aan dat de nieuwe Alpha Energy Manager de perfecte
keuze op gebied van efficiëntie is:
1. Warm tapWatErBErEidiNg
Warm tapwater direct met zonne-energie: steeds wanneer de collectoren
zo veel warmte opwekken dat de gewenste watertemperatuur zonder
bijverwarmen kan worden bereikt, leidt de AEM de warmte direct naar het
buffervat. De warmtepomp blijft simpelweg uit!
2. VErWarmiNgsoNdErstEuNiNg
Ieder zonnestraaltje wordt door de AEM benut voor ondersteuning van
verwarming. Mocht de zonne-energie niet toereikend zijn om de gewenste
aanvoertemperatuur te bereiken, dan verwarmt de warmtepomp met
verbeterde efficiëntie het water tot de gewenste temperatuur.
3. WarmtEpompoNdErstEuNiNg/
VoorVErWarmEN VaN dE BriNE
Als de zonneopbrengst niet voldoende is om de vereiste behoefte
aan verwarming dan wel warm tapwater te dekken, dan wordt de
warmtepomp automatisch bijgeschakeld. Daarbij speelt de AEM opnieuw
een rol: hij registreert zelfstandig de bruikbare zonnetemperaturen en
geeft deze af aan de warmtebronzijde van de warmtepomp. Hoe hoger de
temperatuur van de warmtebron in een bepaald gebied, des te efficiënter
werkt de warmtepomp!
4. rEgENEratiE VaN dE WarmtEBroN door
tErugVoEdiNg VaN zoNNE-ENErgiE
Wanneer de warmtepomp tijdens overgangsperioden stil staat, wordt geen
energie aan de bodemwarmtewisselaar onttrokken. Deze tijd wordt door
de Alpha Energy Manager benut om de aanwezige zonneopbrengsten
aan de bodemwarmtewisselaar terug te voeren. Dat is niet alleen
milieuvriendelijk, maar regenereert de bodemwarmtewisselaar en
garandeert een betrouwbaar en constant onttrekkingsvermogen in
de winter. Bovendien kan zodoende overtollige zonne-energie in de
aardbodem worden opgeslagen.
uW VoordElEN op EEN rij:
nagenoeg 100% effectief gebruik van zonne-energie
verbetering van de COP en het jaarrendement
verbetering van de efficiëntie van het gehele systeem
goede regeneratie van de warmtebron
optimaal energierendement
reducering van de terugverdientijd
verhoging van de verwarmingscapaciteit
ontwikkeling nieuwe producten, verbetering bestaande producten
NIEUWE,NEDERlaNDsEUPONORWEBsItE
Noviteiten, projecten, documentatie en meerOm u 24/7 op de hoogte te houden van haar noviteiten, laatste nieuwtjes,
actuele documentatie, leuke films en interessante projecten, ontwikkelde
Uponor onlangs een zeer uitgebreide, Nederlandstalige website voor u.
Op de website vindt u eveneens een leuke en informatieve vliegtour die u
letterlijk langs alle producten van Uponor leidt. Dit is zeker een aanrader om
eens te bekijken! www.uponor.nl
Nathan12
HEt plaN
De eerste zonnepanelen zijn onlangs geproduceerd. Deze zonnepane-
len worden verkocht onder de merknaam Top-Class en behoren tot
de besten in de wereld. Solar Modules Nederland is een feit. Voor de
opbouw van het bedrijf ligt een duidelijk plan klaar. Nu is de
productiehal nog relatief leeg, maar aan het einde van 2010 zal dit al
verleden tijd zijn. Waar de productielijn tot voor kort nog veel
handwerk inhield, wordt er momenteel geproduceerd door veelal
onbemande processen en transportsystemen. Nu werken er 25
mensen, eind dit jaar moeten dat er 80 zijn en over drie jaar 250.
dE uitVoEriNg
Van Laarhoven zegt over deze ambitieuze plannen: “We zijn in mei
2010 gestart met een productiecapaciteit van 25 MWp (maximale
vermogen bij volle zoninval in Mega Watt van de geproduceerde
zonnepanelen), dat zijn circa 100.000 Top-Class panelen per jaar. We
plannen een capaciteitsuitbreiding naar 50 MWp binnen 4 maanden.
Met deze ploeg halen we in 2010 een omzetvolume van 12 MWp
(50.000 panelen). In 2011 groeien we naar 40 MWp (200.000
panelen).” En dat is dan alleen de aanloop naar het echte plan, Van
Laarhoven licht toe:
dE zoNNEcEllEN WordEN door productiEmEdEWErkErs VakkuNdig mEt Elkaar VErBoNdEN
solarModulesNederland
AMBITIEUS EN ZELFBEWUST. EEN GOEDE OMSCHrIJVING VAN ZOWEL SOLAr MODULES NEDErLAND ALS HAAr CEO JOHN VAN LAArHOVEN. DIT VErS OPGErICHTE BEDrIJF HEEFT GrOOTSE PLANNEN VOOr DE TOEKOMST. EEN BIJZONDErE VISIE OP DE MArKT, DE BEHOEFTE AAN SUBSIDIE, DE TOEKOMST EN DE NATHAN GrOEP. KOrTOM, HOOG TIJD VOOr EEN INTrODUCTIE VAN DE ENIGE NEDErLANDSE FABrIKANT VAN ZONNEMODULES. NATHAN BESLOOT GrAAG OP DE UITNODIGING VAN SOLAr MODULES NEDErLAND IN TE GAAN. IN GESPrEK MET JOHN VAN LAArHOVEN.
PRofIEl VAN EEN AMbITIEuzE oNDERNEMINg
Enervision 13
Productonderdeaandacht
joHN VaN laarHoVEN: “samEN mEt NatHaN gaaN WE focussEN op ENErgiENEutralE BouW”
“Parallel werken we aan de ontwikkeling van een geïntegreerde
fabriek op het grensoverschrijdende industrieterrein Avantis in
Heerlen, waar we over 3 jaar met een productiecapaciteit van 200
MWp willen werken. De producten uit de nieuwe fabriek zijn van de
volgende generatie, die nog hogere rendementen op zullen leveren.”
VErWacHtiNgEN
Maar waar zijn al deze plannen op gebaseerd? Van Laarhoven: “Onze
verwachtingen zijn in lijn met de verwachtingen van de Europese
branchevereniging EPIA, die een groei voorziet van meer dan 25% per
jaar over de komende jaren.” Dat zijn indrukwekkende verwachtingen,
maar uiteraard betekent dat niet direct dat Solar Modules Nederland
daarvan gaat profiteren. Toch zijn er wel degelijk redenen, waarom men
dat mag verwachten. Van Laarhoven: “Solar Modules Nederland is de
enige significante producent van zonnepanelen in de Benelux. Het moet
mogelijk zijn om op grond daarvan een marktaandeel te veroveren van
ongeveer 35% in Nederland en tussen de 15% à 20% in België/
Luxemburg. Daarnaast hebben we een uitstekend netwerk in Nord rhein
Westfalen. Alleen al op basis van deze beide aannamen mag verwacht
worden dat we veel eerder dan gepland zullen moeten uitbreiden.”
Daarnaast is in het schema op pagina 14 te zien dat ook de Duitse
branchevereniging Bundesverband Solarwirtschaft een echte omslag
verwacht in 2040 van fossiele brandstoffen naar duurzame brandstoffen
als wind- en waterkrachtenergie maar voornamelijk zonne-energie.
Dan zijn er ook nog de contacten in Nederland: de aandeelhouders
Gasned en Nathan Import/Export BV spelen daarin een belangrijke rol.
“Met het installateursnetwerk Gasned wordt de retrofit markt (bestaan-
de woningen/gebouwen) bediend en met Nathan Import/Export wordt
de focus gelegd op de energieneutrale concepten dankzij de combinatie
van zonnemodules met warmtepompen in nieuwbouwprojecten.”
De ontwikkelingen in de naburige landen, de relaties met deze strategi-
sche partners als Nathan Import/Export BV en de sterke prijsdaling van
silicium; de belangrijkste grondstof voor zonnecellen, zorgen ervoor dat
Van Laarhoven positief is over de vooruitzichten. Voor veel consumenten
lijkt de aanschaf van zonnemodules af te hangen van het al dan niet
verkrijgen van subsidie. Van Laarhoven is een campagne gestart om
mensen en bedrijven duidelijk te maken dat zonnepanelen ook zonder
subsidie zeer aantrekkelijk zijn. “Het is slim voor een gewone consument
om te investeren in zonne-energie omdat nu al vaststaat dat de
waardevastheid van de eigen woning daarmee wordt gewaarborgd. De
woonlasten zullen in de komende kabinetsperiode(n) extreem toenemen;
vooral ook door de kosten van energie (voornamelijk door prijsstijgingen,
maar ook door verdere fiscalisering van de energievoorziening, waarvan
80% bij de huishoudens weggehaald gaat worden). Daardoor geldt nu al,
dat een rendement van 4% tot 5% gegarandeerd is voor zonnepanelen
op woningen.” Kortom: ook zonder subsidie zijn er financiële voordelen
die zonnepanelen zeer aantrekkelijk maken.
Bijkomend voordeel is dat men zichzelf kan behoeden voor de
toekomstige prijs- en belastingverhoging, door te investeren in
energieneutrale concepten: “Het gaat hierbij om zonnepanelen die
energie bieden voor een warmtepompinstallatie waardoor men voor
verwarming, verkoeling en warm tapwaterbereiding niet meer
afhankelijk is van de duurder wordende energie. Het gaat hier toch om
een groot deel van de totale energiebehoefte. Solar Modules Nederland
ontwikkelt samen met Nathan Import/Export hiervoor een totaalpak-
ket”, aldus Van Laarhoven.
PRofIEl VAN EEN AMbITIEuzE oNDERNEMINg
Nathan14
HEt doEl: grid paritEit
Dat de fabriekshal van Solar Modules Nederland voor de helft bestaat uit
ruimte die gereserveerd is voor research & Development zegt veel. Van
Laarhoven: “Het doel is dat de panelen dusdanig efficiënt worden of dat
de investering in een paneel zover teruggebracht wordt dat er Grid
Pariteit ontstaat. Grid Pariteit is een situatie waarbij elektriciteit
opgewekt met zonnepanelen per kWh een prijs heeft, die in de buurt
komt van de prijs die (klein) verbruikers momenteel betalen aan het
elektriciteitsbedrijf.” Op dat moment is het kostenverschil dus nihil, maar
hebben zonnepanelen het voordeel dat de waardevastheid van het pand
wordt gegarandeerd.
Het schaarser worden van de fossiele brandstoffen, de toename van
de elektriciteitsprijs (5% tot 10% per jaar), de prijsdaling van silicium
en de toenemende efficiëntie van de panelen zorgen ervoor dat,
deze Grid Pariteit steeds dichterbij komt. Van Laarhoven licht toe:
“Vandaag is het al zo dat de terugverdientijd voor MKB bedrijven ligt
bij 8 a 10 jaar. Voor particulieren is dat op dit moment nog iets meer
(12 tot 15 jaar).” Het Bundesverband Solarwirtschaft verwacht in
ieder geval dat de groei van het aandeel van zonne-energie zich zal
doorzetten totdat zonne-energie na 2040 de primaire energiebron
wordt (zie bovenstaande grafiek). In al deze ontwikkelingen richting
Grid Pariteit is de mogelijkheid van subsidies nog niet eens genoemd.
Van Laarhoven: “Dat is maar goed ook, want jaarlijks krijgt slechts
1% van de aanvragers ook echt subsidie voor zonnepanelen.”
Sommigen laten zich door de afwijzing van subsidie ontmoedigen,
maar toch zijn er velen die ook zonder subsidie veel waarde zien in
investeren in zonne-energie. Van Laarhoven: “Dit geeft aan dat ook
zonder subsidies het zonnepaneel echt een oplossing is die in de
toekomst zijn vruchten af gaat werpen.”
WiE is joHN VaN laarHoVEN?
John van Laarhoven, directeur van Solar Modules Nederland, studeerde
in 1980 af aan de Universiteit van Eindhoven op het onderwerp “de
productie van zonnecellen”. Direct na zijn afstudeerperiode kwam hij
terecht bij Holec Solsystems, waar hij betrokken was bij de productie van
zonnecellen. Holec werd na een aantal jaren verkocht aan Shell en
zodoende kwam ook John bij Shell terecht. Hier heeft hij diverse functies
bekleed en werkte zich uiteindelijk op tot Manufacturing Manager. In
2000 nam John afscheid van Shell Solar en verruilde het Helmondse
bedrijf voor de firma Econcern in Utrecht, waar hij de functie van
Algemeen directeur van Econergy BV op zich nam.
In 2004 nam Ubbink BV de productielocatie van Econcern over. Ook bij
deze combinatie werd John van Laarhoven directeur; hij kreeg daarbij de
opdracht om de zonnepanelenfabriek Ubbink Solar Modules BV te
bouwen. Econcern bleef als belangrijkste klant bij het bedrijf betrokken. In
2008 kwam Econcern in grote betalingsproblemen, een faillissement werd
een aantal keren afgewend. De problemen van Econcern zorgden wel voor
bezorgdheid bij het moederbedrijf van Ubbink Solar Modules, Centrosolar
Group AG. Dit bedrijf trok uiteindelijk midden 2009 de stekker uit de
Nederlandse activiteiten en verplaatste de productie naar Duitsland.
andere Hernieuwbare energie
THermisCHe zonne-energie(alleen warmTe)
zonne-energie (pHoTovolTaïsCH en energie uiT THermisCHe zonne-energie)
windenergie
energie uiT biomassa
waTerkraCHTenergie
kernenergie
gas
energie uiT kolen
olie
2000 2010 2020 2030 2040 2050 2100
bron: solarwirTsCHafT.de (bundesverband solarwirTsCHafT)
1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
0
jäHrlicHEr primärENENErgiEEiNsatz [Ej/a]
Veranderingvanwereldwijdeenergiemixtot2100
progNosE VaN dE oNtWikkEliNg VaN dE WErEldWijdE ENErgiEmix tot 2100
Enervision 15
9effecteN op Wit
11tWeede laag blaNke
lak, helm geReed
Productonderdeaandacht
Vanuit deze situatie heeft Van Laarhoven besloten zelf een nieuwe
zonnepanelenfabriek op te zetten, aangezien hij voldoende potentie zag
in de Benelux. Hij verwacht dan ook dankzij kwaliteit, service en een
hogere efficiëntie te kunnen concurreren met goedkopere panelen uit
het verre Oosten. Door zijn verleden bij Ubbink creëerde van Laarhoven
een win-win situatie, door een groot deel van de staf mee te nemen.
Deze mensen konden redelijk snel weer beginnen in een nieuwe functie
en van Laarhoven begon zijn bedrijf Solar Modules Nederland met een
zeer ervaren team.
productoVErzicHt solar modulEs NEdErlaNd
Zonnepanelen bestaan uit aan elkaar gekoppelde zonnecellen. Deze
zonnecellen hebben de eigenschap dat ze zonlicht in elektrische energie
om kunnen zetten. Solar Modules heeft 2 lijnen zonnepanelen in haar
assortiment. De Top Class 240 bevat 60 multi crystalline silicone
zonnecellen. De Top Class 255 bevat 60 mono crystalline silicone
zonnecellen. Het verschil tussen deze twee soorten panelen is dat bij de
laatste slechts één soort kristallen gebruikt worden, wat de efficiëntie
van het paneel nog verder verhoogt.
sOlaRMODUlEsNEDERlaND
klaReNaNsteleRWeg 6
6468 ep keRkRade
tel. 030 265 85 12
WWW.solaRmodulesNl.Nl
top class 240, 60 multi crystalliNE silicoNE zoNNEcEllEN top class 255, 60 moNo crystalliNE silicoNE zoNNEcEllEN
Nathan16
VanfilmtotfenomeenFLAIr... EEN TErM DIE TOT VOOr ENKELE JArEN NOG GEWOON FLESSEN GOOIEN HEETTE. MIKE BrEUKEr - IN DE FLAIrSCENE OOK WEL BEKEND ALS ‘DE BrEUK’- KWAM ErMEE IN AANrAKING ZOALS ELKE NEDErLANDEr DAT DEED: DOOr DE FILM COCKTAIL MET TOM CrUISE IN DE HOOFDrOL. WAT HIJ TOEN NIET WIST, WAS DAT DEZE SPOrT EEN VAK EN EEN VErSLAVING WErD DIE AL GAUW ZIJN LEVEN ZOU VErANDErEN. EEN INTErVIEW MET ÉÉN VAN NEDErLANDS BEKENDSTE FLAIrBArTENDErS. WE SPrEKEN HEM VLAK VOOrDAT HIJ NAAr LONDEN VErTrEKT OM VOOr ZIJN ONLINE BArMAGAZINE EEN WEDSTrIJD TE FILMEN, WAArNA HIJ DOOrrEIST NAAr BOEKArEST OM EEN GrOTE WEDSTrIJD TE JUrErEN.
Enervision 17
Mooiwerk
Flairbartenden -oftewel het zo spectaculair mogelijk bereiden van
een drankje zonder dat de service en kwaliteit eronder lijden- is
ontstaan aan het eind van de jaren tachtig in Manhattan, New York.
Een toen nog relatief onbekende cocktailbar, die nu bekend staat
als het grote T.G.I. Friday's met meer dan 800 vestigingen wereld-
wijd, begon goochelaars en jongleurs in te huren en ze te trainen
in het bereiden van drankjes om zo het entertainmentgehalte in de
lokale horeca op te krikken. Al snel groeide dit uit tot het fenomeen
flair, waarna de eerste flairbartending wedstrijden een feit waren.
Flair is onder te verdelen in twee categorieën: Working flair -waar-
bij bartenders drankjes bereiden met halfvolle flessen. Hierbij
moeten ze dus goed oppassen dat ze geen drank uit de flessen
morsen, wat weer een bepaalde techniek vereist. Daarnaast is er
het zogeheten Exhibition flair, waarbij er een afgemeten maatje
drank in de fles zit dat het roteren van de fles een stuk makke-
lijker maakt. Hier komt het showelement echt tot zijn recht.
profEssioNElE WEdstrijdEN
Over de wedstrijden vertelt Mike Breuker: “Als je je inschrijft
voor een wedstrijd, krijg je ongeveer een maand van tevoren de
reglementen toegestuurd. Daarin staat onder meer wat er van
je verwacht wordt, wie de sponsor is, welke flessen er moeten
worden gebruikt, en waar de jury op beoordeelt. Elke wedstrijd is
anders, aangezien je altijd verschillende sponsoren hebt (Bacardi,
Smirnoff, etc). En -afhankelijk van wat men wil zien- beoordelen
de juryleden elke wedstrijd uiteraard anders.” Over het alge-
meen bestaat een wedstrijd uit twee ronden, een kwalificatie en
een finale. In de kwalificatie kan elke deelnemer laten zien wat
hij/zij in huis heeft. Daarna bepaalt de jury welke deelnemers
(vaak 6 tot 10) er doorgaan naar de finale. Deze kunnen dan nog
één keer in 6 tot 7 minuten laten zien wat ze in huis hebben.
complEtE sHoW
Enthousiast vertelt Mike: “Tijdens een wedstrijd gaat het zowel om
Working flair als om Exhibition flair. De totale show wordt van de eerste
tot de laatste stap op muziek ingestudeerd. In circa zes minuten moet
met elke techniek één drankje worden bereid. Je moet het eigenlijk
zien als een totaal op muziek ingestudeerde show, waarin de barten-
der zijn of haar beste 'moves' laat zien en uiteindelijk toewerkt naar
een cocktail die binnen de aangewezen tijd wordt geserveerd. De
belangrijkste punten waar de jury op beoordeelt zijn de originaliteit
van de 'moves' die de bartender laat zien en met hoeveel objecten hij
zijn show neerzet. Dat varieert van glas en ijsschep tot het jongleren
van vier flessen en de afwerking met de garnering en het servetje
waarop het drankje word uitgeserveerd. Daarnaast is van belang hoe
vloeiend de show in elkaar is gezet. Het belangrijkste is echter hoeveel
de deelnemer laat vallen en morst, hier krijgt hij strafpunten voor.”
“Ik stond versteld van de
kick die ik kreeg van op
een podium staan voor
honderden mensen om hun
te laten zien wat ik kan.”
mikE BrEukEr aaN HEt WErk
INTERVIEW MET flAIRbARTENDER MIKE bREuKER
Nathan18
VaN sHoWBar tot Wk
“Ik begon met werken in een professionele cocktailbar vlakbij Utrecht”,
verklaart Mike zijn stap naar deze sport. “Een bar die bekend stond
als dé 'showbar' van Nederland. Ik kon een aardig 'flesje gooien'
maar niets wat ook maar leek op wat een professionele flairtender
doet. Mijn baas organiseerde in de zaak een wedstrijd en vond dat ik
mee moest doen, aangezien ik namens de zaak de 'troef' zou zijn en
de bar op de kaart kon zetten in Nederland. Net als iedereen op zijn
eerste wedstrijd deed ik uiteraard alles fout wat fout kon gaan en had
ik het helemaal verpest. Dat nam niet weg dat ik het virus te pak-
ken had en versteld stond van de kick die ik kreeg van op een podium
staan voor honderden mensen om hun te laten zien wat ik kan.”
Het oefenen werd trainen en het flessen gooien veranderde al snel
in flair. Mike maakte kennis met de grote internationale wedstrij-
den. “Men was benieuwd hoe ik het zou doen buiten ons kikker-
landje en hoe ik tegen de wereldtop zou presteren. Alles kwam in
een stroomversnelling en voor ik het wist kreeg ik een aanbod om
in het buitenland te gaan werken. Daar kon ik me volledig focus-
sen op het trainen en het voorbereiden op wedstrijden.” Zijn dage-
lijkse routine bestond uit zeven uur per dag in een kelder trainen
om shows en wedstrijden voor te bereiden. Vervolgens draaide Mike
shifts van tien uur in de bar waar hij werkte. Al snel kreeg hij een
sponsor en vloog hij de hele wereld over om demonstraties te geven
en aan competities mee te doen. “Ik werd Nederlands kampioen,
derde op het E.K en belandde in de top twintig van de wereld.”
sEriEuzE sport
In Nederland is de wedstrijdvorm flair helaas nooit echt van de grond
gekomen. Mike verklaart: “Ik denk dat we een te nuchter land zijn
en vooral een cultuur van bier, wijn en fris kennen. Ik stond er echter
versteld van hoe deze sport in het buitenland leeft. De aanwezige pers
en de media-aandacht zijn daar zoveel groter en de sponsoren steken
daar veel geld in het promoten van hun merk.” Het prijzengeld op
imprEssiE VaN tHE World flair iN loNdoN
Enervision 19
Mooiwerk
DElIRIUMtElEVIsION
iNteResse iN flaiRbaRteNdeN? Neem daN eeNs eeN kijkje
op mike’s Website. daaR kuN je met eigeN ogeN zieN dat
dit eeN seRieuze spoRt is WaaR heel veel meNseN WeReld-
Wijd huN leveN aaN WijdeN. het doel? de gast aaN de baR
eeN mooi dRaNkje veRkopeN eN vooRal eeN leuke tijd te
bezoRgeN.
WWW.deliRiumtelevisioN.com
wedstrijden loopt daardoor hoog op, waardoor er veel deelnemers van
over de hele wereld aanwezig zijn die allemaal azen op de eerste prijs.
Sinds 2001 is de wereld van het moderne bartenden omgeslagen in
een serieuze sport en zijn er bartenders die van het prijzengeld leven
en hun beroep ervan hebben gemaakt. Mike: “Zie het maar als
topsporters die tien uur per dag trainen voor hun sport. Zo zijn er nu
ook al bartenders die niet eens meer achter de bar staan maar alleen
maar trainen voor wedstrijden en shows geven over de hele wereld.
Op wedstrijden in London of Las Vegas gaat de winnaar met enorme
bedragen naar huis”.
Twee jaar geleden stopte Mike met wedstrijden en startte hij zijn eigen
online barmagazine. “We zenden alle grote wedstrijden uit die wereld-
wijd plaatsvinden. Je vindt er bar-reviews en interviews met de sterren
van dit moment. Een prachtige manier om aan de rest van de wereld
te laten zien wat we doen en waar wij zo hard voor werken.”
Bloody mary
zwarTe versgemalen peper
3 druppels worCesTersHiresaus
2 druppels TabasCo
sap van 1/4 limoen
selderijzouT
2 Cl vodka
6 Cl TomaTensap
een sTukje bleekselderij
ijsblokjes
piña colada
30 ml baCardi superior
20 ml malibu
60 ml ananassap
40 ml kokosroom
ijsblokjes
sEx oN tHE BEacH
30 ml wodka
30 ml peaCH Tree
jus d’orange
grapefruiTsap
Cranberrysap
ijsblokjes
straWBErry daiquiry
30 ml baCardi superior
30 ml limoensap
4 aardbeien (blenden)
1 eeTlepel poedersuiker
ijsblokjes
sHirly tEmplE (alcoHolVrij)
4 Cl . maraCujaneCTar
8 Cl . ananassap
aanvullen meT ijskoude
CiTroenlimonade
Bacardi mojito
5 Cl baCardi superior
½ limoen uiTgepersT
½ limoensCHil (sTampen)
3 THeelepels rieTsuiker
3 Takjes munT (sTampen)
aanvullen meT sodawaTer
ijsblokjes
6 EENVouDIgE zElfMAAK-cocKTAIlS
Nathan20
EEN INTERVIEW MET PRof. DR. Wubbo ocKElS
SCHrIJVEN VOOr DE ENErVISION IS GEWELDIG. ALS rEDACTIE KOMEN WE OP PrACHTIGE LOCATIES EN KrIJGEN WE DE KANS OM DE MEEST BIJZONDErE, INSPIrErENDE MENSEN TE ONTMOETEN. TOPMENSEN VAN DE GrOTE FABrIKANTEN, GEPASSIONEErDE ONDErNEMErS MET EEN BIJZONDEr VErHAAL EN OPDrACHTGEVErS MET EEN DUIDELIJK DOEL VOOr OGEN. STUK VOOr STUK MENSEN WAAr WE IETS VAN KUNNEN LErEN. NEEM NOU DIT ArTIKEL. VOOr HET ITEM ‘OOK HEEL DUUrZAAM’ KrEGEN WE DE MOGELIJKHEID OM PrOF. Dr. WUBBO OCKELS, EEN VAN DE MEEST INSPIrErENDE NEDErLANDErS, AAN BOOrD VAN ZIJN VEELBESPrOKEN AUTONOME ZEILSCHIP DE ECOLUTION TE INTErVIEWEN.
Enervision 21
Ookheelduurzaam
VisionairvarenGewapend met een laptop, een lijst met vragen en een flinke dosis
nieuwsgierigheid vertrekken we naar Groningen, waar de Ecolution in
de werf van Marvis Jachtbouw in aanbouw is. Samen met collega roelof
Vallinga, die het Nathan-aandeel in het schip technisch heeft begeleid,
worden we vriendelijk ontvangen door mevrouw Joos Ockels, de vrouw
van Wubbo Ockels. Omdat haar man nog in gesprek is, worden we eerst
getrakteerd op een rondleiding door het onvoltooide maar nu al
prachtige zeilschip. Staand op het dek wanen we ons al heerlijk in de
zon, dobberend op zee, onderuitgezakt op een van de banken met een
fris glas wijn in de hand. Een korte blik omhoog naar het met plastic
bespannen plafond van de werf zet ons weer met beide benen op het
dek. We zijn op de werf in Groningen.
stijlVol, iNVENtiEf iNtEriEur
Wat binnen in het schip meteen opvalt is het gebruik van prachtige
materialen en de enorme onverwachte ruimte. Joos Ockels: “Voor het
zeilen met de Ecolution is geen bemanning nodig. We kunnen ons
daarom beperken tot diverse vertrekken voor onszelf en een aantal
gasten. De 60 m2 leefruimte hebben we hierdoor heel ruim kunnen
opzetten.” resultaat is onder andere een prachtige, lichte woonkamer,
zeer ruime slaapkamer in de boeg van het schip en een keuken die
werkelijk van alle gemakken voorzien is. Mevrouw Ockels toont ons de
vele ingenieus weggewerkte kastjes en laden, waarachter zich
praktische bergruimten bevinden en andere vindingrijke oplossingen,
die in samenwerking met diverse bedrijven en studenten werden
ontwikkeld. Het meubilair dat ten tijde van ons bezoek nog slechts
foTo links: WuBBo ockEls (liNks) EN roElof ValliNga (rEcHts) op HEt dEk VaN dE EcolutioN
computEraNimatiE VaN dE EcolutioN op zEE
PROF.DR.WUBBOOCKEls
pRof. dR. Wubbo ockels is NatuuRkuNdige, RuimtevaaRdeR,
piloot eN hoogleRaaR. iN 1978 WeRd hij dooR de esa eN Nasa
geselecteeRd om mee te WeRkeN aaN huN spacelabpRogRam-
ma. Na eeN gedegeN astRoNauteNopleidiNg, veRtRok ockels
iN 1985 als eeRste NedeRlaNdeR NaaR de Ruimte, WaaR hij
veRaNtWooRdelijk Was vooR de meetappaRatuuR iN de chal-
leNgeR WaaRmee pRoeveN WeRdeN uitgevoeRd. ockels stu-
deeRde NatuuRkuNde eN WiskuNde aaN de RijksuNiveRsiteit
gRoNiNgeN (1973, cum laude) eN pRomoveeRde tot doctoR
iN 1978. momeNteel is ockels veRboNdeN aaN de techNische
uNiveRsiteit delft als bijzoNdeR hoogleRaaR.
Nathan22
zichtbaar was op de ontwerptekeningen, werd ontworpen in samenwer-
king met designstudio het Arsenaal van Jan des Bouvrie. De heldere stijl
en het sobere kleurgebruik, die men kent van de ontwerpen van Jan des
Bouvrie, sluiten perfect aan op de rustige, frisse uitstraling van het schip.
HEt WarE gENiEtEN
Na afloop van de rondleiding keren we terug naar het kantoor van
Ecolutions B.V., waar we aanschuiven bij Wubbo Ockels. We starten ons
interview met de vraag hoe het idee voor de Ecolution is ontstaan. De
heer Ockels vertelt: “20 jaar geleden kwamen we in Griekenland een
ouder stel tegen dat heerlijk over zee rondtrok. Dát leek me echt het
ware genieten… rondcruisen over een grootse, wijde zee, wat moet dát
toch heerlijk zijn. Toen mijn vrouw en ik medio 1998 op de HISWA
rondliepen, zagen we daar een stalen casco van 24 meter lang liggen.
We stonden er bovenop en dachten… dit is het. Een stoer, stalen schip,
een echt huis op het water. En daar ontstond de gedachte van een
woonzeilschip.” Via via kwam het echtpaar Ockels in contact met Gerard
Dijkstra, een architect in Amsterdam. Samen werd een prachtig ontwerp
op papier gezet dat vervolgens voor lange tijd de kast in verdween. Tot
op een avond in 2003. “We besloten: we gaan het gewoon doen! We
gaan nú ons huis verkopen en op een boot wonen! We hebben de
tekeningen weer uit de kast gepakt en in 2005 verkochten we ons huis.
De ene helft van de opbrengst ging het schip in, de andere helft
investeerden we in een klein appartement.” Nadat subsidietrajecten op
niets uitliepen, keken de heer Ockels en zijn vrouw uit naar een
alternatief. Twee werven; No Limit Ships en Marvis Jachtbouw bleken
een gat in de markt te zien en gingen graag met de enthousiaste Ockels
in zee. De krachten van de twee bedrijven werden gebundeld in een
gezamenlijke B.V.: Ecolutions B.V., waarbij Marvis Jachtbouw het casco
ontwikkelt, No Limit Ships de installatie verzorgt en Wubbo Ockels het
sturende brein achter het unieke project is. De bouw van de Ecolution
wordt gesteund door de Gemeente Groningen en een aantal sponsors,
zoals de rabobank, die duurzame, innovatieve ontwikkelingen met
marktpotentie graag stimuleert. In 2006 kon het bouwproces dan
eindelijk van start gaan.
NiEt miNdEr, maar aNdErs
Toen hij 25 jaar geleden vanuit de ruimte naar de aarde keek, besefte
joos ockEls EN roElof ValliNga op dE BoEg VaN dE EcolutioN
Enervision 23
Ookheelduurzaam
Wubbo Ockels al dat de aarde een zeer kwetsbare planeet is. De aarde en
in het bijzonder haar atmosfeer beschermt de mens tegen invloeden van
buitenaf. Dankzij de dampkring, is het voor de mens mogelijk om op deze
planeet te leven. Ockels: “De aarde en haar onmisbare atmosfeer worden
momenteel niet goed beschermd en dat móet veranderen, zowel globaal,
internationaal, nationaal, regionaal, lokaal als individueel.” Met zo’n visie
kan het eigen schip van Wubbo Ockels uiteraard niet achterlopen als het
gaat om duurzaamheid. De combinatie van milieuvriendelijkheid en
comfort voerden dan ook de absolute boventoon bij de ontwikkeling van
het schip. Naast de doelstelling om heerlijk met zijn vrouw een rondreis
over de wereld te maken en permanent op het schip te gaan wonen, mag
de Ecolution gezien worden als een soort laboratorium voor de innova-
tieve oplossingen van Wubbo Ockels. Daarnaast zal het schip worden inge-
zet om mensen te laten zien dat duurzaamheid zeker geen comfortver-
mindering inhoudt, in tegenstelling. De Ecolution wordt bewust uitgerust
met energievreters als een wasmachine, een wasdroger, een vaatwasser,
een magnetron en een stoomdouche. Veel energie verbruiken is niet erg,
zolang je het maar duurzaam opwekt. “Niet minder, maar anders”, aldus
Wubbo Ockels.
DEECOlUtION
de ecolutioN is eeN 25 meteR laNg, zelfvooRzieNeNd
zeilschip dat WeRd oNtWikkeld dooR Wubbo ockels.
uitgaNgspuNt vaN het coNcept is dat het schip tijdeNs
het zeileN voldoeNde eNeRgie opWekt om zichzelf vaN
elektRiciteit, WaRmte eN WaRm WateR te kuNNeN vooRzieN.
volgeNs beRekeNiNgeN zijN vieR zeildageN Nodig om dRie
WekeN comfoRtabel aaN booRd te kuNNeN leveN. tijdeNs
het zeileN geNeReReN tWee gRote koolstof pRopelleRs aaN
de boeg vaN het schip eNeRgie, Welke WoRdt opgeslageN
iN batteRijeN oNdeR iN de boot. deze eNeRgie WoRdt
iNgezet vooR veRlichtiNg, de vele elektRische appaRateN
aaN booRd eN teveNs als oNdeRsteuNeNde vooRtstuWiNg
vaN het jacht op WiNdstille dageN. het geWicht vaN deze
batteRijeN (10.000 kg) veRvaNgt daaRbij het coNveNtioNeel
gebRuik vaN lood-ballast. tWee WaRmteWisselaaRs iN de
RoeReN vaN het schip oNttRekkeN WaRmte uit het zeeWateR.
deze eNeRgie is de bRoN vooR de 6 kW alpha-iNNotec
WaRmtepomp, die de WaRmte gebRuikt vooR de veRWaRmiNg
vaN het schip eN vooR de beReidiNg vaN WaRm tapWateR.
ook eNeRgiebespaReNde maatRegeleN zoals led lampeN eN
vloeRveRWaRmiNg zijN iN het schip veRWeRkt. gebaseeRd op
zijN eRvaRiNg met de space shuttle, zette Wubbo ockels het
complete vooRzieNiNgssysteem iN het schip iN tWeevoud
op. iNdieN 1 compoNeNt Niet meeR WeRkt, heeft dit geeN
effect op het fuNctioNeReN vaN het schip, het duale
systeem Neemt iN dat geval de fuNctie oveR. dit maakt het
schip uiteRmate veilig eN betRouWbaaR. ook uNiek is de
eeNmaNsbedieNiNg vaN het 25 meteR laNge schip. WaaR
NoRmaal eeN complete cReW vooR eeN schip met deze
omvaNg beNodigd is, kaN de ecolutioN pRobleemloos
dooR Wubbo ockels eN zijN vRouW bevaReN WoRdeN.
BoVENaaNzicHt VaN dE EcolutioN
mEVrouW joos ockEls lEidt oNs roNd door dE EcolutioN
Nathan24
WarmtE mEt dE alpHa-iNNotEc WarmtEpomp
Als warmwatervoorziening en warmtebron voor het vloerverwarming-
systeem wordt gebruik gemaakt van een 6 kW Alpha-InnoTec warmte-
pomp. In verband met de beperkte ruimte in het schip, ontwikkelde
Ockels in samenwerking met Nathan, Alpha-InnoTec en No Limit Ships
een opstelling waarbij de modulebox uit de warmtepomp werd
genomen en werd geïntegreerd in het totale systeem van de Ecolution.
“De keuze voor Nathan en dus een warmtepomp van Alpha-InnoTec
WuBBo ockEls EN roElof ValliNga iN oVErlEg mEt projEctlEidEr dirk kEijzEr Bij dE WarmtEWissElaars iN dE roErEN VaN HEt scHip
opENgEWErktE alpHa-iNNotEc modulEBox diE ook iN HEt scHip is VErWErkt
ontstond als een proces. Ik leerde roelof Vallinga van Nathan ooit
kennen door betonactivering. Zodoende raakten we met elkaar aan de
praat. Toen het gesprek uitkwam op onze plannen voor de Ecolution,
overtuigde roelof Vallinga me ervan, dat een warmtepomp absoluut van
toegevoegde waarde was. Alle middelen om deze goed te kunnen
inzetten waren tenslotte al aanwezig: een overvloed aan water dat als
bron kan worden gebruikt en de elektriciteit die ook voor de rest van
het schip al duurzaam wordt opgewekt.” aldus Wubbo Ockels.
NEdErlaNdsE iNstallatEur mist slimmigHEid
We vragen Wubbo Ockels of hij de lezers van de Enervision iets wil
meegeven. Hierop antwoord hij: “Duurzaamheid staat en valt met
kennis, wij Nederlanders gaan daar absoluut niet goed mee om. We
lopen enorm achter met het installeren van duurzame systemen.
Simpelweg omdat we niet genoeg weten. De intentie van particulieren
en bedrijven om duurzame systemen in te zetten is er absoluut. Het
spoor loopt echter dood, zodra de consument of ondernemer bij een
installatievakman terecht komt, die niet over voldoende kennis beschikt.
Deze installateur informeert zijn klant met onjuiste informatie, waardoor
veel onduidelijkheid ontstaat en de klant uiteindelijk toch voor een
minder duurzame oplossing kiest. Een gemiste kans. Installateurs
moeten goed op de hoogte zijn van de vele mogelijkheden op gebied
van duurzaamheid om het goed van de grond te krijgen”.
Enervision 25
Ookheelduurzaam
ECOlUtIONsB.V.
de ecolutioN WeRd vooR het eeRst gepReseNteeRd tijdeNs
de opeNiNg vaN sail amsteRdam iN augustus. momeNteel
ligt de uNieke, duuRzame zeilboot vaN augustus 2010 tot
eN met juNi 2011 iN de haveN vaN scheveNiNgeN. bedoeliNg
is dat het eeRste schip vaN ecolutioNs b.v. WoRdt gevolgd
dooR meeRdeRe duuRzame zeiljachteN. de pRijs vaN eeN
autoNoom, comfoRtabel WooNzeilschip vaN ecolutioNs
b.v. zal RoNd de 5 miljoeN euRo liggeN.
meeR iNfoRmatie viNdt u op WWW.ecolutioNs.Nl
foTo reCHTs onder: dE EcolutioN is op 4 augustus joNgstlEdEN tE WatEr gEgaaN
foTo links: roElof ValliNga iN oVErlEg mEt projEctlEidEr dirk kEizEr
foTo reCHTs: dE iN HEt scHip VErWErktE alpHa-iNNotEc modulEBox EN upoNor lEidiNgWErk
kENNiscrisis
Ockels vervolgt: “Ook de Nederlandse regering moet zichzelf structu-
reel veranderen. De hele poldergedachte moet worden afgeschaft.
Er moet ruimte komen voor echte expertise.” Ockels verwijst daarbij
naar een betoog van robert Dijkgraaf, president van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen waarin Dijkgraaf de situ-
atie in Nederland omschrijft als “kenniscrisis”. Ockels: “We moeten
meer doen met de talenten van studenten. Bedrijven moeten jonge
mensen bij zich laten werken, zodat ze meer gevoel met het echte
werk krijgen. Die studenten weten tegenwoordig alleen nog maar
wat er in de computer gebeurt, ze beseffen niet dat er meer is. We
moeten terug naar de gilde-gedachte, jongeren betrekken bij
projecten. Voor de Ecolution vroegen we bijvoorbeeld aan meubelfa-
brikant Ahrend, om samen met een aantal jonge stagiaires een
speciale stoel voor de Ecolution te ontwikkelen. Dat werkte perfect!
Studenten blijven veel te geïsoleerd. Bedrijven moeten kunnen zien
waar talenten van studenten zitten en ervoor zorgen dat de
verbinding tussen bedrijven en scholen kleiner wordt. Een bedrijf
heeft daar ook nog eens veel voordeel bij. Het salaris van een
student is lager, jonge mensen zijn niet belast met vooroordelen uit
het verleden en hebben meer tijd. Iedere student die geld bij Mac
Donalds verdient is feitelijk een waste, waarom niet bij een bedrijf
werken waar je iets leert?”
Nathan26dE VollEdigE Wijk HoflaNd oost iN VogElVlucHt
ProjecthoflandOostinMontfoort
EEN VERSlAg VAN HET NATHAN-ToTAAlcoNcEPT
OM AAN DE GrOTE VrAAG NAAr NIEUWBOUWWONINGEN IN MONTFOOrT TE VOLDOEN, WOrDT Er EEN COMPLETE NIEUWBOUWWIJK MET 102 WONINGEN GErEALISEErD. HET NIEUWBOUWPrOJECT KrIJGT DE NAAM “HOFLAND OOST” DE NIEUWBOUWWIJK LIGT TEN ZUIDEN VAN HET CENTrUM VAN MONTFOOrT EN PAST PErFECT IN DE BESTAANDE WOONOMGEVING. HOFLAND-OOST WOrDT DEELS OMSLOTEN DOOr UITGESTrEKTE WEILANDEN WAArDOOr EEN LANDELIJKE WOONBELEVING ONTSTAAT. MEN KAN HIEr GENIETEN VAN ALLE COMFOrTABELE VOOrDELEN VAN EEN NIEUWBOUWWONING. HOFLAND OOST STAAT VOOr rUIMTE, LUxE, KEUZEVrIJHEID EN BOVENAL DUUrZAAMHEID. EN VOOr DIT LAATSTE WErD GEBrUIK GEMAAKT VAN HET NATHAN-TOTAALCONCEPT.
Enervision 27
Werkinuitvoering
De woningen in Hofland Oost zijn, in opdracht van Woningcorporatie
SWW, een ontwikkeling van AM Wonen Utrecht. Er zijn meerdere
woningtypen waar toekomstige kopers en huurders uit kunnen kiezen:
een eengezinsrijenwoning, een hofwoning, een appartement of een
twee-onder-een-kapwoning. Daarbij is het mogelijk om de woningen
naar wens aan te passen.
Het project is als volgt verdeeld:
49 koopwoningen (AM)
12 Koopgarant koopwoningen en 6 Koopgarant
koopappartementen (SWW)
14 senioren koopwoningen en 8 senioren huurwoningen (SWW)
10 huurwoningen en 3 huurappartementen (SWW)
NatHaN-totaalcoNcEpt
Nathan Import/Export BV is als leverancier van het totaalconcept voor
duurzame verwarming, koeling en warm tapwaterbereiding betrokken
bij het project Hofland Oost. Dit totaalconcept bestaat uit de bron, de
warmtepomp en het afgiftesysteem. Nathan Import/Export BV heeft
haar organisatie dusdanig ingericht dat dit totaalconcept volledig in
eigen beheer aangeboden word. De Nathan Groep bestaat uit de
dochterbedrijven ThermoPlus (bronboringen), Thermo-Actief Benelux
(vloerverwarming, vloerkoeling en betonactivering) en Nathan Import/
Export BV. Deze laatste organisatie biedt als kernproducten een
uitgebreide projectondersteuning, een hoogwaardig productprogramma
(Uponor, Alpha-InnoTec, Oventrop, Delta en Komfort SBK) en een
volledige systeemgarantie. Aan de hand van deze alles-in-één oplossing,
zijn door de jaren vele projecten gerealiseerd met een hoog rendement,
lage maandlasten en tevreden gebruikers.
duurzaam comfort
Alle woningen van het project Hofland Oost zijn voorzien van een
duurzaam vloerverwarming- en vloerkoelingsysteem. Deze systemen
zijn aangesloten op individuele Alpha-InnoTec warmtepompen met
verticale bodemwarmtewisselaars. De zeer efficiënte warmtepomp
gebruikt de gratis energie uit de bodem voor de verwarming en
verkoeling van de woning. Dit hele systeem maakt onderdeel uit van
het Nathan-totaalconcept, wat aan de installateur van Hofland Oost
(T. Breman) geleverd wordt. Het aanbrengen van de verticale bodem-
warmtewisselaar wordt uitgevoerd door ThermoPlus, het bronboorbedrijf
binnen de Nathan Groep. Hierdoor heeft men slechts één aanspreekpunt
voor het gehele systeem.
EErstE BroNBoriNg projEct HoflaNd-oost BEgiN augustus 2010:
dE VErticalE BodEmWarmtEWissElaar Wordt gEplaatst
VogElVlucHt HoflaNd oost
VOORDElENtOtaalCONCEPtNathaNGROEP:
ÉÉN aaNspReekpuNt vooR alle vRageN, adviezeN eN
klachteN
alle beNodigde keNNis eN eRvaRiNg oNdeR ÉÉN dak
peRfect afgestemd veRWaRmiNg- eN koeliNgsysteem
uitgebReid seRvicepakket iNclusief oNtWeRp,
iNstallatie eN stoRiNgseRvice
vRije koeliNg optioNeel
extReem efficiëNte veRWaRmiNg eN WaRm tapWateR
vooRzieNiNg
oNafhaNkelijkheid vaN duRe, Niet-heRNieuWbaRe,
eNeRgiesooRteN.
vooR meeR iNfoRmatie oveR dit pRoject eN de
veRschilleNde WoNiNgtypeN, bezoekt u:
WWW.hoflaNdoost.Nl
Nathan28
Enervision 29
Werkinuitvoering
Rob tijmeNse is vastgoedoNtWikkelaaR bij am utRecht. iN deze hoedaNigheid is hij NauW betRokkeN geWeest bij de oNtWikkeliNg eN Realisatie vaN pRoject hoflaNd oost iN moNtfooRt. als gebiedsoNtWikkelaaR heeft am utRecht zich op eeN positieve maNieR kRitisch opgesteld tegeNoveR haaR paRtNeRs, met eeN faNtastisch oNtWeRp als eiNdResultaat.
KuntuaMkortintroduceren?
De heer Tijmense: “Inspirerende en duurzame leefomgevingen
bedenken en ontwikkelen, dat is de passie van AM.” AM is een landelijk
opererende gebiedsontwikkelaar van woonconcepten en commercieel
vastgoed. Kernwaarden die de onderneming typeren zijn onder andere
creatief, professioneel, eigenzinnig en vol bezieling. De heer Tijmense
vervolgt de introductie van AM: “Duurzaamheid is bij AM een integraal
onderdeel van de projecten, het bedrijf zorgt hiermee voor kwaliteit van
ruimte en kwaliteit van leven.”
WelkerolspeeltaMUtrechtbijhetprojecthoflandOostteMontfoort?
rob Tijmense werd al in een vroeg stadium betrokken bij de duurzame
verwarming en koeling voor de nog te bouwen nieuwbouwwijk Hofland
Oost te Montfoort. ”Dit is het eerste project waar wij als AM Utrecht op
grote schaal individuele warmtepompen per woning toepassen. Spannend
en leerzaam, maar we hebben er vooral veel vertrouwen in.” AM Utrecht
heeft als opdrachtgever gefungeerd voor een groot gedeelte van dit project.
Watisuwgevoelbijdesamenwerkingmetdeoverigepartijenen
deNathanGroepinbijzonder?
“Het was een spannend en intensief traject, waarbij je als vastgoedont-
wikkelaar uiteraard alles wilt weten over het Nathan-totaalconcept voor
de woningbouw. Het was voor mij een volledig nieuwe ervaring en dit
betekent veel tijd investeren in het voortraject. De heren van Nathan/
Import/Export BV hebben mij hierin goed begeleid”.
“De mensen van het Nathan key account team en bronboorbedrijf
ThermoPlus zijn kundige mensen, die ons stap voor stap door het proces
hebben geleid”, aldus de heer Tijmense. Samen met het installatiebe-
drijf T. Breman wordt er momenteel gewerkt aan een zo efficiënt
mogelijke installatie met een optimaal rendement. Zodoende zijn de
nieuwe woningen klaar voor een duurzame toekomst vol woongenot en
comfort. Toch heeft hij ook een kritische noot: “Achteraf had ik graag
gezien dat het Nathan-concept nog eerder in de ontwikkelfase bij het
project was betrokken, dat had het traject behoorlijk versneld.”
De heer Tijmense over de verkoopondersteuning die de Nathan Groep
biedt: “De Nathan demo truck werkt voor de potentiële kopers zeer
verhelderend en na het bezoek zijn veel vragen van onze kopers
beantwoord”.
BijhetprojecthoflandOostinMontfoortwordthetvolledige
Nathan-totaalconceptvoorduurzameverwarmingenkoeling
toegepast.Waaromisergekozenvoordittotaalconcept?
Een bezoek aan een project in Hengelo waar het concept al vele jaren in
werking is, heeft de doorslag gegeven voor de heer Tijmense. AM
Utrecht besloot de woningen uit te rusten met een duurzaam verwar-
ming- en koelingsysteem. De positieve ervaringen van gebruikers,
opdrachtgever en aannemer van het voorbeeldproject gaven AM Utrecht
het vertrouwen de duurzame technieken en diensten van de Nathan
Groep toe te passen. “Kopers van de woningen ervaren de mogelijkheid
om met het verwarmingsysteem ook gratis te kunnen koelen als extra
wooncomfort en zien het als een groot voordeel ten opzichte van
woningen met een traditionele verwarming”, aldus de heer Tijmense.
WaaromwordtProjecthoflandOostvolgensueensucces?
De heer Tijmense: “Onder andere doordat het volledige Nathan
totaalconcept standaard in de vrij op naam (v.o.n.) prijzen zijn opgeno-
men. Dit geeft de koper een zeer energiezuinige woning op korte
termijn en een waardevaste woning die veel financieel voordeel geeft
op lange termijn.” De heer Tijmense toont zich ook optimistisch over de
toekomst: “De ervaring die ik heb opgedaan met dit duurzame project
zal ik zeker toepassen in nieuw te ontwikkelen projecten.”
“Nathan-concept biedt grote voordelen, voor nu en later”
Rob TIjMENSE VAN AM uTREcHT:
Nathan30
Enervision 31
“Co-making als sleutel voor kwaliteit en snelheid”
KuntuBaMWoningbouwW&Rkortintroduceren?
Menno Poot over BAM Woningbouw W&r: “Ons bedrijf maakt als
conceptueel profit center deel uit van BAM Woningbouw en wil een
duurzame bijdrage leveren aan de woningmarkt en de samenleving.”
Dat BAM W&r de afgelopen jaren hard aan de weg heeft getimmerd
blijkt wel, Menno Poot vertelt: “BAM Woningbouw W&r is een
landelijk opererende organisatie met al ruim 13.000 gerealiseerde
woningen volgens het W&r concept. Hierdoor kunnen innovaties op
basis van een startreferentie snel en zeker plaatsvinden. Bouwen
doen we voor onze opdrachtgevers maar zeker ook de eindgebruiker,
de woonconsument. Beide kunnen we optimaal bedienen met het
W&r concept.”
WelkerolspeeltuwbedrijfbijhetprojecthoflandOostteMontfoort?
“BAM Woningbouw heeft samen met AM Wonen Nieuwegein meegedaan
aan de prijsvraag van de gemeente Montfoort. Er is gekozen om 49
grondengebonden rijwoningen en 9 appartementen verdeeld in verschil-
lende woningtypes in het W&r concept te realiseren.”, aldus Menno.
Watisuwgevoelbijdesamenwerkingmetdeoverigepartijenen
Nathaninbijzonder?
”Er is door de Nathan Groep veel moeite gedaan om onze kennis van
warmtepompinstallaties te vergroten en zo de bouwkundige gevolgen
voor ons in kaart te brengen.”, zegt Menno tevreden. “Hierdoor konden
alle partijen in goed overleg en met begrip voor elkaar het W&r-concept
en het Nathan totaalconcept in korte tijd samenvoegen.”
BijhetprojecthoflandOostinMontfoortwordthetvolledige
Nathantotaalconceptvoorduurzameverwarmingenkoeling
toegepast.Waaromisergekozenvoordittotaalconcept?
“BAM Woningbouw W&r heeft zelf ‘comaking’ als een van zijn pijlers en
ziet de voordelen hiervan voor een kwalitatief goede en snelle
planvoorbereiding. Één partij die de onderdelen perfect op elkaar af kan
stemmen tot een betrouwbaar eindproduct is van groot belang voor ons
om kwaliteit en comfort te leveren aan onze klanten. Toen het voorstel
van AM kwam voor het Nathan totaalconcept heeft BAM Woningbouw
W&r hier dan ook positief op gereageerd.”, aldus Menno Poot.
WaaromwordtProjecthoflandOostvolgensueensucces?
“Het project wordt een succes omdat het goed inspeelt op de wensen
van de woonconsument op het gebied van duurzaamheid en prijs/
kwaliteit verhouding.”
MENNo PooT VAN bAM WoNINgbouW W&R:
meNNo poot is als pRojectmaNageR NameNs bam WoNiNgbouW W&R betRokkeN bij hoflaNd oost. 58 WoNiNgeN zijN gebouWd volgeNs het W&R coNcept. W&R heeft Namelijk tWee duuRzame coNcepteN, het W&R passiefhuis eN de W&R gRoeNWoNiNg. bij beide duuRzame coNcepteN ligt de NadRuk op comfoRt eN zeeR lage eNeRgie lasteN. dooR sameN te WeRkeN met diveRse comakeRs (WaaRoNdeR iNstallatiebedRijf t. bRemaN) heeft bam WoNiNgbouW W&R het pRoces dusdaNig efficiëNt iNgeRicht, dat zij zeeR sNel eN vooRdelig te WeRk kaN gaaN. gezameNlijk stelleN zij de iNteRNe pRocesseN dusdaNig op elkaaR af dat pRojecteN Nóg sNelleR geRealiseeRd kuNNeN WoRdeN. dit is eeN beWezeN succesvol bouWcoNcept op basis vaN comakiNg. koRtom: comakeRships veRgRoteN de slagkRacht vaN de betRokkeN paRtijeN op de maRkt. bam WoNiNgbouW W&R gelooft dat sameN-WeRkeN met opeN vizieR vooR beide paRtijeN eeN optimale WiN-WiN situatie opleveRt.
Werkinuitvoering
Nathan32
Enervision 33
als aaNNemeR NameNs bam WoNiNgbouW W&R eN am WoNeN utRecht heeft bam WoNiNgbouW utRecht eN haaR pRoject-maNageR maRtijN bok eeN belaNgRijke Rol gespeeld iN de veRWezeNlijkiNg vaN het defiNitieve pRojectoNtWeRp vooR hoflaNd oost. eNeRvisioN is beNieuWd NaaR de eRvaRiNgeN vaN maRtijN bok eN zijN beWeeg RedeNeN aaNgaaNde het veRduuR-zameN vaN dit pRoject. iN deze peRiode veRaNdeRde maRtijN vaN eeN cRiticus iN eeN vooRvechteR vaN het NathaN-totaalcoNcept.
KuntuBaMWoningbouwUtrechtkortintroduceren?
Martijn Bok begint te vertellen: “BAM Woningbouw werkt vanuit negen
regionale kantoren waarmee heel Nederland wordt bediend. BAM
Woningbouw Utrecht is er hier één van. Als regio zijn wij actief op alle
onderdelen van de woningmarkt, te weten projectontwikkeling, nieuw-
bouw, onderhoud en renovatie, alsook de herbestemming van gebouwen.”
BAM Woningbouw is voortdurend bezig met innovatie: oplossingen voor
haar klanten vinden en daar ook écht iets mee doen. “Dit moet ook als
je een toonaangevende bouwonderneming in Nederland bent, die een
substantieel deel van de woningen realiseert. Innoveren betekent voor
BAM Woningbouw onder andere inspelen op de behoefte aan duur-
zaamheid, leefbaarheid, veiligheid en comfort.”
WelkerolspeeltBaMWoningbouwUtrechtbijhetprojecthofland
OostteMontfoort?
Martijn Bok: “BAM Woningbouw Utrecht heeft samen met AM
meegedaan aan de prijsvraag van de gemeente Montfoort en deze
gewonnen. AM heeft de woningen ontwikkeld en BAM Woningbouw
Utrecht gaat de 102 woningen realiseren. Hiervan worden 58
woningen gerealiseerd volgens het W&r-concept.” (Voor uitleg zie de
heer Poot van BAM W&r).
Watisuwgevoelbijdesamenwerkingmetdeoverigepartijenen
Nathaninbijzonder?
”BAM heeft in het verleden wat negatieve ervaringen opgedaan met
WKO-installaties”, aldus Martijn. “We moesten dus eerlijk gezegd wel
overtuigd worden van de kwaliteit van het Nathan-totaalconcept.” Martijn
Bok over dit proces: “Koos Folmer heeft perfect uitgelegd hoe het systeem
werkt en waarom het Nathan-totaalconcept wél goed gaat werken.
Samen hebben we ook een project in Hengelo bezocht, bij dat project is
de WKO-installatie al enige jaren in gebruik. Men was er nog steeds
enthousiast over. Dat is belangrijk geweest in het vergroten van onze
kennis van en vertrouwen in het totaalconcept van de Nathan Groep.”
Langzaam maar zeker veranderde de kritiek in overtuiging: “Na dat
bezoek hebben Koos en ik binnen BAM Woningbouw Utrecht een
gezamenlijke presentatie gegeven om onze opgedane kennis te delen
met alle BAM-medewerkers en de opdrachtgever SWW. Een mooi
voorbeeld van samenwerking, lijkt ons!”
BijhetprojecthoflandOostinMontfoortwordthetvolledige
Nathan-totaalconceptvoorduurzameverwarmingenkoeling
toegepast.Waaromisergekozenvoordittotaalconcept?
Martijn Bok over deze keuze: “Door te kiezen voor het Nathan-totaalcon-
cept kiezen we voor duidelijkheid. Deze keuze voorkomt dat er diverse
partijen worden gecontracteerd, waardoor de samenhang van de
onderdelen in het gedrang komt. Juist hierdoor zijn er in het verleden
zaken misgegaan. Nu is één partij verantwoordelijk voor het goed
functioneren van de installatie.”
De voordelen van deze keuze voor het Nathan-concept zijn voor Bok
duidelijk: “Als er dus iets mis zou zijn, is er één duidelijk aanspreekpunt.
Het is onmogelijk dat er nog iemand van het kastje naar de muur wordt
gestuurd. Het mooie is dat de Nathan Groep hierop 25 jaar garantie durft
te geven. Voor BAM Woningbouw Utrecht biedt dit dus de gewenste
zekerheid en een vertrouwd gevoel.”
WaaromwordtProjecthoflandOostvolgensueensucces?
“Het project wordt een succes omdat de Nathan Groep, T. Breman,
AM en BAM zeer nauw samengewerkt hebben om de WKO-installatie
optimaal in het project Hofland Oost in te passen.”
Dit moet gaan leiden tot een uitstekend product voor de woonconsu-
ment: een huis waar men comfortabel kan leven op duurzame wijze.
Martijn Bok sluit af met het gemeenschappelijke doel van het project:
“Dat is uiteindelijk voor ons allen toch het belangrijkst: een tevreden
klant die zijn woonwensen duurzaam gerealiseerd ziet worden en
profiteert van alle voordelen van het WKO-systeem.”
“Van criticus naar voorstander Nathan totaalconcept”
MARTIjN boK VAN bAM WoNINgbouW W&R:
Werkinuitvoering
Nathan34
iN HEt middEN BErt HoEkmaN VaN t. BrEmaN, mEt liNks koos folmEr EN rEcHts Wim muldErs
(VaN afdEliNg kEy accouNt duurzamE projEctEN Bij NatHaN import/Export BV)
Enervision 35
Werkinuitvoering
iNstallatiebedRijf t. bRemaN is comakeR vaN bam W&R Wat betReft
iNstallaties vooR klimaatbeheeRsiNg eN saNitaiR. zodoeNde
WeRdeN zij ook betRokkeN bij het pRoject iN moNtfooRt. als
iNstallateuR hebbeN zij zich ook iN de plaNNiNgsfase lateN
geldeN. de heeR beRt hoekmaN staat Niet vooR Niets Nu biNNeN
bam W&R bekeNd als ‘specialist WaRmtepompeN’.
Kuntut.Bremankortintroduceren?
Bert Hoekman: “Wij zijn T. Breman, één van de 38 bedrijven van Breman
Holding. Met ongeveer 120 man zijn wij voornamelijk actief in de
installatietechniek. Jaarlijks hebben wij een benodigde omzet van € 15
miljoen. Onze order portefeuille is voor 2010 goed gevuld en dat zal nog
doorlopen in 2011. We verwachten dit jaar dan ook boven onze beno-
digde omzet uit te komen.”
De kernactiviteit van T. Breman bestaat uit laag segment woningbouw.
Daarbij ontzorgen ze hun aannemers door hen van kwalitatief goede en
technisch doordachte adviezen te voorzien. Bert vertelt: “Wij zorgen dat de
bouw in goed tempo verloopt dankzij het zoveel mogelijk prefabriceren van
de onderdelen.” De installatie wordt in hapklare brokken op de bouwplaats
aangeleverd. Verder heeft T. Breman een aantal slimme en makkelijke
hulpmiddelen bedacht waardoor de installatie nog sneller verloopt.
Hierdoor is Bert Hoekman vol vertrouwen dat T. Breman de juiste partij is
voor Hofland Oost: “Een project met een groot aantal woningen is voor
T. Breman dankzij de prefabricage en slimme hulpmiddelen geen probleem
in de uitvoering.”
Welkerolspeeltt.BremanbijhetprojecthoflandOostteMontfoort?
Bert Hoekman: “Voor de 58 woningen van het project, welke in opdracht
van BAM W&r gebouwd zullen worden, is T. Breman comaker voor de
W-installaties. Zodoende vonden wij dus aansluiting bij AM en het Nathan-
concept. Wij zijn mede dankzij AM en het Nathan-concept totaalinstal-
lateur geworden voor het hele project Hofland Oost in Montfoort”
hoeisuwgevoelbijdesamenwerkingmetdeoverigepartijenen
NathanImport/ExportBVinhetbijzonder?
Bert vertelt realistisch: “Er werd eerst met een beetje wantrouwen naar
de AM-Nathan constructie gekeken, hieruit volgde dus een uitdagende
aanloopperiode, maar uiteindelijk zijn alle partijen zeer tevreden over het
resultaat. De innige samenwerking in de vorm van partnerschappen en
comakerships tussen alle partijen, maakt dat iedereen van elkaar afhanke-
lijk is. Dit verstevigt niet alleen de onderlinge discussies, maar juist ook de
samenwerking.”
Bert Hoekman legt dit verder uit: “Iedereen is volledig verantwoordelijk
voor het volgen van de planning. Wij hebben elkaar nodig om de
ambitieuze doelen te halen. Ik moet zeggen dat Nathan Import/Export BV
en AM Wonen Utrecht hier een heel belangrijke rol in spelen. Nathan
Import/Export BV positioneert zich als partner van zowel opdrachtgever,
installateur als aannemer en weet hierdoor de neuzen dezelfde kant op te
krijgen en onderling vertrouwen te kweken. Nathan Import/Export BV
speelde als onafhankelijke partij een belangrijke rol in discussies tussen
de diverse partijen.”
BijhetprojecthoflandOostwordthetvolledigeNathan-
totaalconceptvoorduurzameverwarmingenkoelingtoegepast.
Waaromisergekozenvoordittotaalconcept?
Bert Hoekman legt uit: “In eerste instantie werd het Nathan-concept
ingebracht door rob Tijmense van AM Wonen Nieuwegein. Wij hadden
vanuit de markt nog nooit een aanvraag gehad voor een dergelijk
totaalconcept. Na veelvuldig contact met o.a. Koos Folmer, Wim Mulders en
Peter Centen van Nathan Import/Export BV, hebben we gekozen voor het
Nathan-concept. Met het Nathan-concept kiezen wij voor appels en appels.
Alles past, is op elkaar afgestemd en de service komt van één partij.” Bert
Hoekman concludeert: “Kortom, geen appels en peren, maar alleen appels.
Nog voordat het totaalconcept er ligt, zien wij er de voordelen al van in: Alles
voor een duurzaam verwarming- en koelingsysteem onder één paraplu van
de Nathan Groep. Dit geldt niet alleen voor eventuele garantievraagstukken,
maar ook wat betreft service, planning, advies en ontwerp op maat. Het feit
dat hier één aanspreekpunt voor is in het ontwerp, uitvoer en na traject geeft
ons het vertrouwen dit duurzame concept aan te leggen.”
WaaromwordtProjecthoflandOostvolgensueensucces?
“Het project wordt een succes, omdat alle partijen eraan bijgedragen
hebben dat de samenwerking heel hecht is geworden. Dat heeft ervoor
gezorgd dat het proces een voortdenderende trein is geworden, waar
iedereen zijn plaats in heeft en zijn verantwoordelijkheid weet.”
Bert Hoekman merkt als laatste het volgende op: “Achter het totaalcon-
cept van de Nathan Groep staat een vrij lange garantietermijn, wat
inhoudt dat de Nathan Groep gelooft in wat ze uitdragen naar de markt en
dat geeft de installateur een heel geruststellend gevoel.”
“Wij kiezen voor appels en appels”
bERT HoEKMAN VAN T. bREMAN:
Nathan36
Vakwerkopmaat!OOK IN DE ZOMEr VErLANGEN WE EEN AANGENAME BINNENTEMPErATUUr. MET NAME OP DE BIJZONDEr WArME DAGEN. HIErVOOr ZIJN DIVErSE SYSTEMEN BESCHIKBAAr. IN DEZE UITGAVE VAN ENErVISION WOrDEN DE MOGELIJKHEDEN VAN THErMO ACTIEF BENELUx – EEN VAN DE BEDrIJVEN BINNEN DE NATHAN GrOEP- BELICHT. DE OPPErVLAKTEVErWArMINGS- EN KOELSYSTEMEN VAN THErMO ACTIEF BENELUx BIEDEN ExTrA COMFOrT TEGEN LAGE KOSTEN. THErMO ACTIEF BENELUx MAAKT DAArBIJ GEBrUIK VAN HET TOTAALAANBOD VAN UPONOr OP HET GEBIED VAN PrOFESSIONELE LAGE TEMPErATUUrVErWArMING (LTV), HOGE TEMPErATUUrKOELING (HTK) EN LEIDINGSYSTEMEN. HET MAKEN VAN EEN FUNCTIONEEL ONTWErP, COMPLEET MET DE BENODIGDE BErEKENINGEN, EVENALS HET rEALISErEN OP DE BOUWLOCATIE IS INMIDDELS DE SPECIALITEIT VAN THErMO ACTIEF BENELUx. SINDS 3 JAAr IS HET BEDrIJF GEVESTIGD IN T’ HArDE SAMEN MET ZUSTErBEDrIJF THErMOPLUS: SPECIALIST OP GEBIED VAN BrONBOrINGEN.
Enervision 37
NathanGroepinbeeld
foTo Hierboven: upoNor siccus Voor rENoVatiE
foTo linker pagina: upoNor tEcto systEEm
DE oPPERVlAKTEVERWARMINgS- EN KoElSySTEMEN VAN THERMo AcTIEf bENElux
Vakwerkopmaat!
Eén van de voordelen van energietransport middels water, is de grotere
efficiëntie in vergelijking met het transportmedium lucht. Door de
toegenomen eisen op het gebied van comfort, de betere isolatie van
gebouwen en de hogere interne belasting, is ook de belangstelling voor
alternatieve koelinstallaties toegenomen. met een oppervlakteverwar-
mings- en koelsysteem kiest men voor een zeer efficiënt en behaaglijk
verwarmingssysteem waarmee ook gekoeld kan worden in de zomer. Een
gesprek met Dirk Muller, directeur van Thermo Actief Benelux over de
mogelijkheden en aandachtspunten van het oppervlakteverwarmings- en
koelsysteem.
tHErmiscH comfort
“De eisen op het gebied van thermisch comfort kunnen door de
toepassing van oppervlakteverwarmings- en koelsystemen gerealiseerd
worden.”, aldus Muller. Op basis van internationale normen ligt de
thermische behaaglijkheid van personen met een voornamelijk zittende
bezigheid in de winter (verwarmingsperiode) tussen 20 oC en 24 oC en in
de zomer (koelingsperiode) tussen 23 oC en 26 oC. Muller: “aangezien de
warmtetransmissie tussen de verwarmde of gekoelde oppervlakken, de
ruimte en de in de ruimte aanwezige personen voornamelijk door
straling plaatsvindt, is het van belang om bij de definitie van comfort en
bij de lastberekening uit te gaan van de heersende temperatuur ofwel
gevoelstemperatuur.”
Muller geeft aan dat er een aantal richtlijnen gelden, die in acht genomen
moeten worden bij het ontwerp van een oppervlakteverwarmings- en
koelsysteem. Metingen met vloerkoeling tonen aan, dat zelfs wanneer de
vloertemperatuur 10 K lager is dan de ruimtetemperatuur, het verticale
verschil in luchttemperatuur tussen hoofd en voeten minder is dan de
noodzakelijke 3 K. Wat plafondkoeling betreft gelden andere normen.
Muller legt uit: “De eisen op het gebied van comfort voor straling- en
temperatuurasymmetrie ten gevolge van een verwarmd plafond zijn 5 K
en voor een gekoeld plafond 14 K. Daardoor is de maximaal toelaatbare
plafondtemperatuur bij verwarmen begrensd tot ongeveer 27 oC a 28 oC.
Voor een gekoeld plafond is het dauwpunt in de ruimte en niet de
stralingsasymmetrie maatgevend voor de minimaal toelaatbare
plafondtemperatuur.” Deze richtlijn wijkt af van die voor vloersystemen:
“De acceptabele vloertemperatuur voor personen met schoenen ligt
tussen 19 en 29 oC. In ruimten met hoofdzakelijk zittende personen wordt
echter aanbevolen, de vloertemperatuur niet lager dan 20 oC te laten zijn.
Hierdoor is het koelend vermogen van dekvloersystemen beperkt en is
een systeem als betonactivering interessant, waarbij het koelend
vermogen aanzienlijk hoger ligt. Bij dit laatste systeem zijn de leidingen
opgenomen in de betonnen constructieve vloerdelen. Bij betonvloersyste-
men, waarbij gebruik wordt gemaakt van de dynamische effecten en de
thermische opslagcapaciteit van de betonplaat, neemt de effectieve
temperatuur gedurende de dag toe tot het comfortniveau.”
Nathan38
VErWarmENd EN koElENd VErmogEN
Middels simulatie-programma’s kan Thermo Actief Benelux alle
aangeboden vloersystemen simuleren onder iedere denkbare conditie.
Volgens Muller zijn belangrijke invloedsfactoren voor het verwarmend
en koelend vermogen van oppervlaktesystemen het warmtetransmissie-
coëfficiënt tussen oppervlak en ruimte, de acceptabele minimale en
maximale oppervlaktetemperaturen op basis van comfort, het dauwpunt
in de ruimte en de warmteoverdracht tussen leidingen en oppervlakte.
Op basis van deze simulaties kan Thermo Actief Benelux berekenen
welk vermogen optimaal is voor dat betreffende project.
De eerste twee factoren worden hieronder weergegeven in de tabel:
tOtaalWaRMtE- OPPERVlaKtE- tRaNsMIssIECOëFFICIëNt tEMPERatUUR
vErWArMEN kOElEN MAxIMAAl MINIMAAl
Vloer randzone 11 W/m2 K 7 W/m2 K 35 oC 20 oC
Woonruimte 11 W/m2 K 7 W/m2 K 29 oC 20 oC
muur 8 W/m2 K 8 W/m2 K ~40 oC 17 oC
Plafond 6 W/m2 K 11 W/m2 K ~27 oC 17 oC
Hierbij geeft Muller aan dat er een aantal aandachtspunten zijn, die in
de gaten gehouden moeten worden: “Het warmtetransmissiecoëfficiënt
is afhankelijk van de plaats van het oppervlak en van de verhouding
tussen oppervlaktetemperatuur en ruimtetemperatuur (verwarmen of
koelen). Hoewel het warmtetransmissiecoëfficiënt bij straling in alle
gevallen ongeveer 5.5 W/m2 K is, is de convectieve warmtetransmissie-
coëfficiënt variabel. Dit is belangrijk om je te realiseren bij het ontwer-
pen van het systeem, het maakt maatwerk in de ontwerpfase onmis-
baar.” Ook zijn er uitzonderingen wat betreft temperatuurrichtlijnen:
“De genoemde maximale oppervlaktetemperatuur voor de vloer is
gebaseerd op de Europese norm voor vloerverwarming (EN 1264, 1998),
waarbij het is toegestaan de maximale vloertemperatuur in randzones
tot 1 m afstand van de buitenmuren te laten oplopen tot 35 oC. De
maximale temperatuur voor wandsystemen hangt samen met de
pijngrens van de menselijke huid en bedraagt ongeveer 42 oC. De
maximale temperatuur is gebaseerd op de eisen aangaande het
vermijden van stralingsasymmetrie.”, aldus Muller.
iNtEgraal oNtWErpEN
“Er zijn veel factoren die invloed hebben op het ontwerp van een
oppervlakteverwarmings- en koelsysteem. Dat zijn niet alleen installa-
tietechnische maar vooral bouwkundige factoren”, aldus Muller.
“Integraal denken is bij ons een vereiste en is de basis van ons succes.”
Een opsomming van voorbeelden volgt: “er treedt een speciaal geval op
bij vloerkoeling wanneer er sprake is van directe zonnestralen op de
vloer. In dit geval kan het koelvermogen van de vloer hoger zijn dan
100 W/m2. Daarom wordt vloerkoeling ook steeds meer toegepast in
ruimten met grote glasoppervlakken zoals luchthavens, atriums en
hallen. Voor koeling zal het plafond het hoogste rendement hebben en
voor verwarming de vloer. Bij het ontwerp is het dus belangrijk je af te
vragen wat bij dit specifieke gebouw meer gewenst is: efficiente koeling
of efficiente verwarming?” Thermo Actief Benelux heeft dankzij de vele
projecten die zij inmiddels uitgevoerd heeft, niet alleen de kennis om
een goed systeem te ontwerpen maar ook de ervaring om daarin deze
praktische aandachtspunten mee te nemen.
foTo’s: upoNor tackEr VloErVErWarmiNg, gErEalisEErd door tHErmo actiEf BENElux
Enervision 39
NathanGroepinbeeld
Volgens Muller lenen oppervlakteverwarmings- en koelsystemen zich
heel goed voor duurzame oplossingen wat betreft klimaatbeheersing:
“Watervoerende oppervlaktesystemen maken gebruik van relatief hoge
watertemperaturen voor koeling en relatief lage watertemperaturen
voor verwarming. Dit vergroot de mogelijkheid voor het gebruik van
duurzame warmte- en koudeopwekkers zoals warmtepompen in
combinatie met een functioneel bodemsysteem.”
Met Thermo Actief Benelux timmert Muller behoorlijk aan de weg. Alleen
in 2009 al heeft Thermo Actief Benelux 9 grote verpleeg- en zorgcentra in
Nederland voorzien van dergelijke systemen en heeft het aangetoond dat
het een interessant alternatief is voor een volledig airconditioning-sys-
teem: “Aangezien het verwarmend, maar vooral ook het koelend
vermogen van oppervlakteverwarmings- en koelsystemen begrensd is, is
een zorgvuldig ontwerp noodzakelijk. Dit type systeem kan uitsluitend
droge warme lucht uit een ruimte afvoeren. Om ook de latente warmte af
te kunnen voeren, worden oppervlakteverwarmings- en koelsystemen
vaak gecombineerd met een ventilatiesysteem. Dit ventilatiesysteem kan
echter klein gedimensioneerd worden, wat in vergelijking tot een
volledige luchtklimatisering leidt tot voordelen op het gebied van comfort
(lawaai, tocht) en het voordeel van een gereduceerde gebouwhoogte
door het ontbreken van verlaagde plafonds.’”
Deze voordelen ten opzichte van concurrerende systemen en de
mogelijkheden wat betreft energiezuinige warmteopwekkers sterken
Muller in zijn overtuiging dat oppervlakteverwarmings- en koelsystemen
en ook betonactivering in de toekomst een steeds prominentere rol
gaan spelen in de klimaatbeheersing.
Muller: “Oppervlakteverwarmings- en koelsystemen in combinatie met
warmtepompen bieden de mogelijkheid te verwarmen en koelen met
één duurzame installatie. Voor een optimale efficiency van het systeem
en om praktische problemen te voorkomen, is een ontwerp op maat
door echte specialisten essentieel. Thermo Actief Benelux is dankzij haar
kundig personeel en de nauwe samenwerking met Uponor in staat het
optimale ontwerp voor oppervlakteverwarmings- en koelsystemen en
betonactivering te leveren.” Maar ook als het gaat om een combinatie
van oppervlakteverwarmings- en koelsystemen en energiezuinige
warmteopwekkers is Thermo Actief Benelux op alle uitdagingen
voorbereid: ‘In samenwerking met de Nathan Groep is Thermo Actief
Benelux in de unieke positie niet alleen het ontwerp en warmteafgifte-
systeem, maar ook het best passende warmtepompsysteem te
adviseren. Zodoende biedt Thermo Actief Benelux toegang tot alle
benodigde producten, kennis en ervaring voor een duurzaam verwar-
mings- en koelingssysteem, van ontwerp tot realisatie.
foTo Hierboven: WarmtEpompiNstallatiE
40 Nathan
bescherming én voeding!De nieuwste iPhone heeft zoveel functies,
dat dit in veel gevallen ten koste gaat van de
batterijduur. Niet zelden moet je iPhone aan
het eind van dag alweer opgeladen worden.
De Exolife heeft een extra batterij voor de
iPhone 4. Ze claimen de batterijtijd te
verdubbelen. Tevens houd je je iPhone
mooi in de sterke en slanke behuizing.
verkrijgbaar in zwart en wit.
www.exogear.Com
voor niets gaat de zon op!Met deze extra mobiele batterij kun je heel makkelijk
je iPhone (2G/3G) blijven gebruiken als de telefoon
leeg is. Deze handige mobiele lader voor de iPhone is
voorzien van een 1900mAh batterij en een zonnecel.
Je legt de mobiele lader eenvoudigweg in de zon en
hij laadt weer op! Hij kan ook worden opgeladen met de
lader van je eigen iPhone. Deze hippe en gebruiks vriendelijke
accessoire maakt het gebruik van de iPhone nog completer.
www.a-solar.eu
iGadgetsOF JE NU WILT OF NIET, OM DE PrODUCTEN VAN APPLE KAN JE NIETHEEN. ZE HEBBEN ONS LEVEN OP HET GEBIED VAN MUZIEK, TELEFONIE,COMPUTErS NOG VEEL MEEr VErANDErD ÉN ZE HEBBEN ONS GETOOND DAT GEBrUIKSVOOrWErPEN OOK GEWOON MOOI KUNNEN ZIJN. DAGELIJKS KOMEN Er WEEr NIEUWE GADGETS EN ACCESSOIrES OP DE MArKT,HIErBIJ TONEN WE EEN KLEINE GrEEP.
back to the seventies!Deze bolvormige, compacte en zeer stijlvolle
Speakerball luidspreker voor in de woonkamer
en/of slaapkamer kan ook nog eens eenvoudig
bediend worden dankzij de afstandsbediening.
www.lenCo.nl
zappen met je iphoneraak je ook altijd afstandsbedieningen kwijt van de tv,
dvd-speler, home cinema set en andere apparaten? Dan is de
L5 remote misschien een goede oplossing. Deze maakt het
mogelijk om met je iPhone alle apparaten te bedienen die
gebruik maken van infrarood signalen. Dit gebeurt door
middel van een opzetstuk voor je iPhone of iPod touch.
De bijbehorende gratis app is via iTunes te downloaden.
www.l5remoTe.Com
Enervision 41
Gadgets
Enervision
als een sieraad om je nekTegenwoordig is het vrij gewoon om met je witte Apple oordopjes gezien
te worden. Meestal houd je dan je iPod (of iPhone) vast. Maar, voor
diegene die dat toch lastig vinden is er nu een ipod nano ketting!
Het heet de Neklit, niet zo’n charmante naam, maar met zo’n iPod
mag je dan wel weer gezien worden.
www.Clingo.Com
Nieuwerwetse wekkerElke dag met uw favoriete muziek wakker worden. Dat kan met de Edifier iF200.
Hij ondersteunt alle iPod versies, die zijn voorzien van een Dock Connector.
De iF200 heeft 2 speakers die een rijk en dynamisch geluid geven. Deze wekker
laadt tevens uw iPod op. Ook verkrijgbaar in zwart en knalroze.
www.edifier.Ca
snoerloos designZikmu luidsprekers zijn het resultaat
van een Frans onderonsje tussen
Bluetooth-specialist Parrot en
topdesigner Philippe Starck. Maar niet
alleen het design is opvallend…
Parrot’s Zikmu is duidelijk een
designstatement. De speakers komen
modern en stijlvol uit de hoek en
dankzij de elegante vormen en compacte
opbouw zijn ze nooit ongewenst
opvallend aanwezig in een interieur.
Én geen draden meer door je kamer!
www.parroT.Com ipod tafelAlwéér een ontwerper die zo gek is op zijn iPod dat hij er flink mee
aan de slag gaat. Dit keer is het de Italiaan Mirko Ginepro met zijn
iTable. Het is een tafel met het uiterlijk van een grote iPod. Een
superstrakke trendy tafel met ingebouwde handige opbergruimte.
Heb je interesse in deze iTable, dan kun je contact opnemen met de maker.
www.ginepro.org
Nathan42
uitdagiNg iN zoEtErmEEr
De overtuiging en passie spatten er vanaf, als Mark van Hoften vertelt
over het nieuwste project in Zoetermeer. Het is, tot op heden, de
grootste uitdaging op duurzaam gebied die van Hoften samen met de
Nathan Groep aangaat. Het gaat om een kantoorpand met 6 verdiepin-
gen (oppervlakte totaal 3700 m2). Het project is een voorbeeld van hoe
meerdere bedrijven elkaar perfect aanvullen tot een volledig pallet aan
producten en diensten in duurzame klimaattechnieken. De bronboring
wordt verricht door ThermoPlus, het oppervlakteverwarmingssysteem
met passieve koeling is door van Hoften zelf aangebracht met het
leidingwerk van Uponor. De warmtepomp is van Alpha-InnoTec en ook
de Oventrop-appendages vindt men in het project terug. Dit alles werd
geleverd door Nathan Import/Export. Maar om het project tot een
succes te maken is de Nathan Groep afhankelijk van de kennis en kunde
van de installateur, bij Van Hoften is deze installatie in zeer betrouwbare
handen.
Als het over de exacte details van het project gaat, wordt ook Jan de
Bruin erbij geroepen. Niet alleen omdat hij projectmanager van het
project in Zoetermeer is, maar ook omdat hij binnen van Hoften de
specialist is op het gebied van duurzame klimaattechnieken. De Bruin
vertelt dat zowel het eerste stookseizoen als het eerste koelseizoen
HIJ IS DIrECTEUr VAN VAN HOFTEN INSTALLATIE-TECHNIEK, EEN INSTALLATIEBEDrIJF UIT HArDINxVELD-GIESSENDAM DAT ZICH MEEr EN MEEr rICHT OP DUUrZAME ONTWIKKELINGEN. MOMENTEEL IS ZIJN BEDrIJF, IN SAMENWErKING MET DE NATHAN GrOEP, BEZIG MET DE GrOOTSTE DUUrZAME UITDAGING DIE ZE OOIT IN DE UTILITEITSBOUW ZIJN AANGEGAAN. OOK IN ZIJN EIGEN, NIEUW GEBOUWDE WONING IS EEN VOLLEDIG DUUrZAME VErWArMINGSINSTALLATIE GEïNSTALLEErD. HOOG TIJD OM EENS LANGS TE GAAN BIJ MArK VAN HOFTEN.
dHr. mark VaN HoftEN, dirEctEur VaN HoftEN iNstallatiEtEcHNiEk B.V.
Enervision 43
Opbezoekbij:
goed zijn verlopen. De installatie van dit systeem was een behoor-
lijke uitdaging, maar uiteindelijk is het succesvol afgesloten. Dankzij
de combinatie van een Alpha-InnoTec warmtepomp en een Uponor
vloerverwarmingsysteem, kan het binnenklimaat heel precies geregeld
worden. Het comfort waar men het hele jaar van kan genieten is vol-
gens Van Hoften voor veel eindgebruikers een heel belangrijk pluspunt.
WiE is VaN HoftEN?
Maar wie is deze partner in de installatietechniek? Van Hoften is in 1978
opgericht als loodgietersbedrijf door Cor van Hoften, de vader van Mark
van Hoften. In de daaropvolgende jaren is het bedrijf uitgegroeid tot een
installateur met een scala aan producten en diensten voor de installatie
van sanitair, klimaattechniek en luchtbehandeling. De activiteiten zijn
met name gericht op woningbouw, utiliteitsbouw en renovatie. Van
Hoften doet alles in eigen beheer: van de autocad-tekeningen, de
prefabricage tot en met de installatie. Daarom bevinden zich onder de
57 werknemers onder andere 4 autocad tekenaars, 3 projectmanagers
en is er tevens een werkvoorbereider die persoonlijk verantwoordelijk is
voor de kwaliteitsborging van de projecten.
Van Hoften wil als bedrijf de rol spelen van adviserende installateur. Zij
nemen opgedane kennis en ervaring uit andere projecten mee om bij
nieuwe projecten waardevolle inbreng te kunnen geven. In 1999 heeft
Mark van Hoften de dagelijkse leiding van het bedrijf overgenomen en het
bedrijf verder uitgebouwd. Sleutelwoorden in het succes van de onderne-
ming zijn: flexibiliteit, vernieuwing, marktgerichtheid, constante kwaliteits-
verbetering, nazorg, betrouwbaarheid en uiteraard duurzaamheid.
Nazorg
Opvallend in de opsomming van sleutelwoorden is de term ‘nazorg’.
Deze term is zeer bewust opgenomen in de kernwaarden. Uiteraard doet
van Hoften haar uiterste best om topkwaliteit te bieden en klachten te
voorkomen, maar mocht er dan toch iets niet helemaal goed zijn
gegaan, dan is er binnen van Hoften een verantwoordelijke servicecoör-
dinator aanwezig, die ervoor zorgt dat de klacht zo snel en zo goed
mogelijk wordt afgehandeld. Verder maakt van Hoften zelf elk kwartaal
een dag vrij in zijn agenda, om persoonlijk te bellen met de klachten-
coördinatoren van zijn klanten om te horen of alles naar wens verloopt.
Volgens van Hoften richten veel bedrijven zich te veel op de lopende
projecten en is er weinig ruimte voor nazorg en klachtafhandeling. Van
Hoften heeft bewust de keuze gemaakt te investeren in nazorg en hoopt
zodoende een optimale klanttevredenheid te garanderen. Over het
algemeen wordt deze extra aandacht voor nazorg door klanten zeer
gewaardeerd en versterkt het de relatie. “Zo wordt een klacht een kans”.
VanhoftenInstallatie-techniekB.V.IN gESPREK MET DIREcTEuR MARK VAN HofTEN
Nathan44
projEct BuitENHof tE zoEtErmEEr
toEkomst
Van Hoften pleit voor een verandering in het denken wat betreft
oppervlakteverwarmingssystemen. Volgens hem zouden deze in de
toekomst beter oppervlaktekoelingssystemen genoemd moeten
worden. De warmtebelasting van gebouwen is de afgelopen jaren
enorm toegenomen, doordat mensen en bedrijven steeds meer
elektronische apparatuur zijn gaan gebruiken. Volgens van Hoften zijn er
op zijn kantoor ruimtes, die zelfs op een winterse dag amper verwar-
ming nodig hebben, dankzij de stralingswarmte van de elektronische
apparatuur. Hier mag in de toekomst dus wel meer nadruk op komen.
De berekening van de terugverdientijd vindt van Hoften dan ook vaak kort
door de bocht. Men vergelijkt de investeringen van de verschillende ver-
warmingssystemen en de verbruikskosten met elkaar, terwijl men vergeet
dat met het oppervlakteverwarmingssysteem ook gekoeld kan worden.
Men zou dus in de berekening van de terugverdientijd ook de aanschaf en
elektriciteitskosten van airco of ventilatoren mee moeten nemen. Airco-
systemen en ventilatoren staan erom bekend dat ze relatief veel energie
kosten, dus dit zou de terugverdientijd automatisch een stuk verkorten.
Verder is het argument van terugverdientijd bij nieuwbouw eigenlijk
misplaatst, men koopt een huis met een bijzonder zuinige installatie,
welke aanvankelijk wel een hogere investering vraagt. Maar als men
het huis wil verkopen, zal de waarde ook hoger zijn gezien het
voordelige energieverbruik.
BijscHrift
Van Hoften ziet voor zichzelf een mooie uitdaging om deze boodschap over
te brengen. Tevens wil hij zich met zijn bedrijf in de toekomst nog meer
focussen op duurzame ontwikkelingen. Het idee om het dak van het
kantoor in Hardinxveld-Giessendam vol te leggen met zonnepanelen wordt
nog een beetje gekscherend gebracht, maar Van Hoften heeft wel degelijk
nagedacht over duurzaamheid in de toekomst. Ten eerste hoopt hij op een
omslag bij de gemeentes. Subsidies gaan momenteel voornamelijk naar
renovatieprojecten, maar ik hoop dat er ook in duurzame nieuwbouwpro-
jecten geïnvesteerd gaat worden”: aldus Van Hoften.
Daarnaast verwacht Van Hoften een verschuiving in argumentatie, wat
betreft het gebruik van warmtepompen en oppervlakteverwarmings-
systemen in de toekomst. Waar men nu teveel de focus legt op het
kostenplaatje, is dat voor veel nieuwbouwprojecten niet relevant.
Want is een installatie die in aanschaf weliswaar duurder is dan een
conventioneel systeem echt van doorslaggevend belang, als de totale
waarde van de woning een paar ton bedraagt en het systeem in het
gebruik een heleboel comfort oplevert? Een muisstil verwarmingssys-
teem, wat in de zomer ook kan koelen en dus het hele jaar voor een
constante temperatuur kan zorgen, biedt veel meer comfort dan de
conventionele systemen. Daarbij zijn de verbruikskosten laag en draagt
het systeem bij aan het oplossen van diverse milieuproblemen. Van
Hoften hoopt dus in de toekomst meer aandacht te krijgen voor het
comfort, dat het systeem van Nathan import/Export BV biedt.
Enervision 45
Opbezoekbij:
dE alpHa-iNNotEc WarmtEpompiNstallatiE VaN projEct BuitENHof’
hOFtENINstallatIEtEChNIEKB.V.
stek 11
3371 kg haRdiNxveld-giesseNdam
tel. 0184-675544
WWW.vaNhofteNbv.Nl
Als laatste belangrijke ontwikkeling ziet Van Hoften de aanscherpingen
van de Energie Prestatie Norm voor Woningbouw in 2011 naar 0.6 EPC,
in 2015 naar 0.4 en naar energieneutraal in 2020. Nathan Import/Export
BV biedt installateurs met een duidelijke visie over duurzaamheid, zoals
Van Hoften, een toekomstgericht totaalconcept voor energieneutrale
gebouwen. Hierbij kan men de warmtepomp met oppervlakteverwar-
mingssysteem combineren met zonnepanelen voor het opwekken van
de benodigde energie. Hierdoor ontstaat een cyclus zonder CO2-uitstoot.
EEN EigEN Huis…
Van Hoften heeft in zijn eigen nieuwbouwwoning ook een oppervlakte-
verwarmingssysteem laten aanleggen. Hij is hier dik tevreden over. Hij
gebruikt de verticale bodemwarmtewisselaar (geïnstalleerd door
ThermoPlus) in combinatie met de warmtepomp van Alpha-InnoTec voor
het verwarmen en koelen van zijn huis, middels het vloerverwarmings-
systeem van Uponor. Tevens wordt de warmtepomp ingezet voor de
bereiding van warm tapwater. Vanaf mei dit jaar verwarmt de warmte-
pomp daarnaast de circa 60 m3 zwembadwater in het buitenzwembad.
Dit geeft volgens Van Hoften aan dat men echt niet bang hoeft te zijn
dat een warmtepomp tekort zal schieten op een winterse dag. Tevens is
Van Hoften erg blij met het feit dat hij de hele zomer zijn tuindeuren
open kan laten staan, zonder dat dit de aangename temperatuur in zijn
huis aantast.
Van Hoften heeft zijn eigen huis ook gebruikt om klanten te overtuigen
van het installeren van een warmtepompsysteem in hun nieuwbouw-
woning. Hij heeft deze mensen simpelweg uitgenodigd bij hem thuis en
daar het systeem laten zien en uitgelegd. Dit heeft tot dusverre
geresulteerd in twee opdrachten voor de installatie van hetzelfde
systeem in twee grote villa’s inclusief zwembadwatersysteem.
dE NatHaN groEp
Van Hoften hecht veel waarde aan zijn relaties. Sommige van zijn
klanten zijn al meer dan 20 jaar tevreden klant. Om dit zo te houden
vindt Van Hoften het belangrijk om te weten met wie zijn klanten te
maken krijgen. Vandaar dat hij er de voorkeur aan geeft te werken met
aanbieders van totaalconcepten. In die visie past de Nathan Groep
uiteraard perfect. Van Hoften maakt graag gebruik van alle diensten en
producten van het bedrijf, zoals de bronboringen van ThermoPlus, de
Alpha-InnoTec warmtepompen, de oppervlakteverwarmingssystemen
van Uponor en de de andere producten die exclusief worden geïmpor-
teerd door Nathan Import/Export. Van Hoften is zeer te spreken over de
samenwerking en is vol vertrouwen dat deze in de komende jaren
alleen nog maar zal worden geïntensiveerd.
reden daarvoor is onder andere de eerder genoemde aankomende
aanscherpingen van de Energie Prestatie Norm voor woningbouw.
Installaties moeten daardoor simpelweg minder vervuilend zijn,
waardoor voor veel projecten de stap naar een warmtepompopstelling
onvermijdelijk wordt.
oproEp
Als afsluiter wil van Hoften graag partijen uit de woning- en utiliteits-
bouw oproepen om samen na te denken over nieuwe innovaties. Hierbij
kan men denken aan partijen, die bij het voorontwerp van woningen en
kantoren al mee willen denken over het verduurzamen van het gebouw,
het verlagen van de EPC en het veranderen van de denkrichting. Van
Hoften: “De warmtebron moet van zolder naar de begane grond
verplaatst worden, daar ligt de toekomst”.
Nathan46
NIEuWE MEDEWERKERS bIj NATHAN IMPoRT/ExPoRT
Kunnenwijuvandienstzijn?NATHAN IMPOrT/ExPOrT WErKT CONTINU AAN VErSTErKING VAN DE DIENSTVErLENING NAAr HAAr KLANTEN. HET BEDrIJF INVESTEErT VOLOP IN HAAr OrGANISATIE. ZO ZIJN Er IN 2010 EEN AANTAL FrISSE KrACHTEN GESTArT OP AFDELINGEN DIE GrAAG VOOr U KLAAr STAAN. IN HET ITEM ‘ENErVISION STELT U VOOr’ rICHTEN WIJ ONS DOOrGAANS OP EEN VAN DE NATHAN TEAMS. DIT KEEr STELT ENErVISION ECHTEr 11 NIEUWE, ENTHOUSIASTE VAKMENSEN VAN DIVErSE AFDELINGEN AAN U VOOr. MET DEZE NIEUWE MEDEWErKErS KAN NATHAN IMPOrT/ExPOrT U NOG BETEr VAN DIENST ZIJN!
BuitENdiENst, 2 NiEuWE mEdEWErkErs
Allereerst de wijzigingen binnen het Nathan Import/Export buitendienst-
team. Dit jaar zijn twee nieuwe medewerkers de weg op gegaan. Veel
groothandels, installateurs, architecten en andere opdrachtgevers uit de
regio Noord-Oost Nederland hebben inmiddels kennisgemaakt met
ramon Freriksen. Sinds mei 2010 onderhoudt deze nieuwe buitendienst-
medewerker de contacten met onze cliënten in postcoderegio’s 75 tot
en met 81 en een deel van 82 en 83. Hiermee volgt hij Koos Folmer op,
die sinds dit jaar werkzaam is als manager van de afdeling “Key
Accounts duurzame projecten”. Ook nieuw binnen de organisatie is Erik
Nijssen. Sinds januari 2010 heeft hij postcoderegio’s 55 tot en met 65
van Pascal Purnot overgenomen. Na acht maanden is ook Erik Nijssen
een bekend Nathan-gezicht geworden!
kEy accouNts duurzamE projEctEN,
1 NiEuWE mEdEWErkEr
Ook het in 2010 geïntroduceerde team “Key Accounts duurzame
projecten” is door groot succes al toe aan uitbreiding. Het gespeciali-
seerde Key Accounts team werd samengesteld om woningbouwvereni-
gingen, projectontwikkelaars, adviseurs en architecten optimaal te
ondersteunen bij de uitvoering van grootschalige, duurzame projecten.
Acht maanden en diverse interessante projecten later, blijkt de keuze
voor een apart team voor omvangrijke projecten een uitstekende sErVicEmoNtEur tom HEikoop
Enervision 47
NIEuWE MEDEWERKERS bIj NATHAN IMPoRT/ExPoRT Enervisionsteltuvoor:
6 VaN dE 11 NiEuWE mEdEWErkErs/ mEdEWErkstErs, VaN liNks Naar rEcHts: sHaroN VaN dE kamp, jurgEN BENdErs, saBiNa WillEmsEN, tom HEikoop, ErWiN jaNssEN EN jEaNy HENgEVEld
ontwikkeling te zijn geweest. Het totaalpakket van intensieve
projectbegeleiding, verkoopondersteuning, hoogwaardige producten
en diensten, de volledige systeemgarantie en het all-in-serviceplan
wordt hoog gewaardeerd door de afnemers. Met het oog op het
gestaag groeiende aantal grote, duurzame projecten, is Martin
Beltman als derde projectcoördinator aangetrokken. Martin gaat de
Key Account buitendienstmedewerkers vanuit de technische binnen-
dienst ondersteunen Wederom een investering in een vakman om u
optimaal van dienst te kunnen zijn!
sErVicE tEam, 1 NiEuWE mEdEWErkEr
Zoals u in de Lente-Enervision hebt kunnen lezen, neemt het Nathan
Serviceteam een belangrijke positie in binnen het bedrijf. Het team richt
zich fulltime op de ondersteuning van installateurs als het gaat om
Alpha-InnoTec warmtepompen en Delta stadsverwarmingsunits. De
stijgende vraag naar duurzaamheid door de aangescherpte EPC normen
is ook bij deze afdeling sterk merkbaar. Met ingang van 1 juni 2010
werd het team daarom uitgebreid met een nieuwe servicemonteur; Tom
Heikoop. Na een uitgebreide interne cursus en stage zal Tom Heikoop
zich met name gaan richten op de service en het beheer van Delta
stadsverwarmingsunits. De gespecialiseerde diensten van Tom Heikoop
vormen een perfecte aanvulling op de uitgebreide warmtepomponder-
steuning die de afdeling al kende. productmaNagEr ErWiN jaNssEN
productmaNagEmENt, 1 NiEuWE mEdEWErkEr
Een functie die we tot 2010 niet kenden, is die van productmanager.
Sinds dit jaar wordt deze positie bekleed door Erwin Janssen. Als
productmanager is deze nieuwe collega verantwoordelijk voor het
initiëren van productontwikkelingen en productwijzigingen en is hij
betrokken bij de introductie van deze nieuwe of verbeterde producten.
Erwin Janssen fungeert als technische spil tussen de toeleveranciers en
Nathan48
markEtiNgmEdEWErkEr arjEN VaN VurEN
plaNNEr gErrit-jaN tEr Horst
mEdEWErkEr tEcHNiscH BiNNENdiENst jurgEN BENdErs
Nathan Import/Export. In zijn functie controleert hij nieuwe documenta-
tie en persteksten van de afdeling marketing op technische juistheid,
ondersteunt hij de afdeling verkoop bij de ontwikkeling van nieuwe
prijslijsten en initieert hij de ontwikkeling van nieuwe technische
documentatie en berichtgevingen.
afdEliNg tEcHNiscH BiNNENdiENst,
2 NiEuWE mEdEWErkErs EN 1 VacaturE
Met ingang van 16 augustus is Gerrrit-Jan ter Horst in dienst getreden
als planner op de afdeling technisch binnendienst. Gerrit-Jan ter Horst
zal zich fulltime gaan richten op het inplannen van binnenkomende
offerteaanvragen. Hij zal het uit te voeren tekenwerk en de prijsaan-
vragen verdelen over de acht binnendienstmedewerkers en zal
daarnaast de opvolging door de buitendienstmedewerkers structure-
ren. Door de nog altijd stijgende hoeveelheid aanvragen, werd
eveneens een medewerker voor de technische binnendienst aangeno-
men. Het team heeft deze nieuwe collega, Jurgen Benders, eind 2009
al mogen begroeten. Voor een tweede medewerker staat momenteel
een vacature open. In de negen maanden dat Jurgen Benders hier
inmiddels werkzaam is, is hij uitgegroeid tot rechterhand van Ger van
Hout en Erik Nijssen. Voor beide buitendienstmedewerkers werkt
Jurgen de prijsopgaven uit en levert hij telefonische ondersteuning aan
de cliënten uit de regio Zuid-Oost Nederland.
VErkoopoNdErstEuNENdE fuNctiEs 4 NiEuWE
mEdEWErkErs 1 fuNctiEVErscHuiViNg
Ook in verkoopondersteunende functies heeft Nathan Import/Export in
2010 een aantal nieuwe collega’s mogen begroeten. In maart is Jeany
Hengeveld als receptioniste/telefoniste in dienst gekomen. In mei werd
Sabina Willemsen aangetrokken als Personal Assistant van Wolf Nathan
en Peter Centen. Naast deze functie, richt Sabina Willemsen zich op
personeelszaken, begeleiding van de receptie, het secretariaat, de
afdeling verkoop en het marketingteam. Sharon van de Kamp, voorheen
werkzaam als receptioniste, werd aangesteld als afdelingssecretaresse.
In deze functie assisteert zij Sabina Willemsen, de afdeling Service en LE
Life Element. De lege plek die Sharon van de Kamp op de receptie
achterliet is enthousiast ingevuld door Agnes Scheijbeler die naast haar
werkzaamheden op de receptie ook de afdeling verkoop ondersteunt.
De derde receptioniste, Marjolijn Coenen, zette haar functie parttime
voort nadat ze in mei moeder werd van haar prachtige zoon Job. Last,
but not least, is Arjen van Vuren toegevoegd aan het marketingteam.
Samen met Els Legters zorgt hij ervoor dat u middels brochures,
websites, persberichten, mailingen, fabrieksbezoeken, beurzen en niet
te vergeten de Enervision op de hoogte blijft van de vele mogelijkheden
van Nathan Import/Export!
Enervision 49
Enervisionsteltuvoor:
rEcEptioNistE agNEs scHEijBElErrEcEptioNistE jEaNy HENgEVEld
pErsoNal assistaNt saBiNa WillEmsEN EN afdEliNgssEcrEtarEssE sHaroN VaN dE kamp
Nathan50
Eénfase230Vwarmtepomp
Enervision 51
Nathantipt
VERWAcHT IN jANuARI 2011!
DE ENErVISION-rEDACTIE KrIJGT rEGELMATIG TIPS VAN DIVErSE AFDELINGEN BINNEN DE NATHAN GrOEP OVEr DE PrODUCTEN VAN UPONOr, ALPHA-INNOTEC, OVENTrOP, DELTA OF KOMFOrT SBK. DE TIPS WAArVAN WIJ VINDEN DAT U ZE NIET MAG MISSEN, GEVEN WIJ U GrAAG MEE IN ‘NATHAN TIPT’. DE AFDELING ‘PrODUCT MANAGEMENT’ HEEFT ONS rEGELMATIG OP DE HOOGTE GEHOUDEN VAN DE ONTWIKKELING VAN DE NIEUWE WZ S 31 H/KS. EEN WArMTEPOMP DIE ZICH UITSTEKEND THUISVOELT IN EEN MODErNE ENErGIEZUINIGE WONING. DEZE SLIMME WArMTEPOMP WEKT NIET MEEr ENErGIE OP DAN Er OP DAT MOMENT NODIG IS. DIT MAAKT DEZE WArMTEPOMP ExTrEEM ZUINIG. MET GEPASTE TrOTS PrESENTEErT ENErVISION U DE WZ S 31 H/KS.
Een aantal jaren na zijn introductie, is de warmtepomp geen nieuw concept
meer dat alleen beschikbaar is voor grote bedrijven en gezinnen met
bovenmodale inkomens. De warmtepomp is tegenwoordig een bewezen
verwarmingssysteem waarmee vele gezinnen en organisaties hun pand
goedkoop, milieubewust en comfortabel verwarmen en koelen. Met haar
duurzame brine/water-, lucht/lucht-, lucht/water- en water/water
warmtepompen is Alpha-InnoTec al jaren een begrip in de warmtepomp-
markt. En de firma staat niet stil! Continue ontwikkelt Alpha-InnoTec nieuwe
oplossingen die aansluiten op de vraag uit de markt. Zo introduceert het
bedrijf nu de WZ S 31H/KS brine-water warmtepomp, speciaal voor de
Nederlandse energiezuinige nieuwbouwwoningen.
VErWarmEN, passiEf koElEN EN BErEidiNg
VaN Warm tapWatEr
De nieuwe Alpha-InnoTec WZ S 31H/KS betreft een éénfase 230V warmte-
pomp met een capaciteit van 3,4 kW (B0 /W35). De functies verwarmen,
passief koelen en de bereiding van warm tapwater worden in een compacte
behuizing met elkaar gecombineerd. Vele warmtepompen wekken meer
energie op dan in een woning gebruikt kan worden, hiermee worden
onnodige kosten gemaakt. Deze kosten worden met de Alpha-InnoTec WZ S
31H/KS bespaard. Duurzaam verwarmen wordt daarmee nóg duurzamer.
plug & HEat
De WZ S 31H/KS is net als de andere warmtepompen uit de Alpha-Inno-
Tec WZ S serie ontwikkeld volgens het ‘plug & heat’ principe. Alle
componenten die bij standaard warmtepompen buiten de machine aan
de muur moeten worden bevestigd, zijn bij de WZ S geïntegreerd. De
ontwerp- en installatiewerkzaamheden worden hiermee tot een
minimum beperkt. Alle componenten zijn in de fabriek getest en
optimaal op elkaar afgestemd waardoor niet alleen montagetijd wordt
gespaard, maar tevens extra betrouwbaarheid wordt gegarandeerd. De
uitneembare modulebox zorgt daarnaast voor veel gemak tijdens
transport, montage en service. Een unieke eigenschap van de WZ S 31H/
KS warmtepomp is dat deze simpelweg op het 230V netwerk kan
worden aangesloten. Ideaal voor de woningbouw.
BiNNENkaNt modulEBox Wz s
Wzs31h/KsCombiwarmtepompbrine/water
3,4 kW
passieve koeliNg
geïNtegReeRd 140 liteR vooRRaadvat vooR
WaRm tapWateR
65 °c aaNvoeRtempeRatuuR
zeeR geluidsaRm
alles iN ÉÉN behuiziNg
op 230v NetWeRk
zeeR iNstallatievRieNdelijk
kleiNe opstelRuimte, veel opstelmogelijkhedeN
Nathan52
dan een benzinestation met een roadhouse is het niet. Achter de bar
staat een forse man, met een baard van een paar weken en een norse
grijns, die luistert naar de naam Moose. Als je op de menukaart ‘verse
appeltaart’ ziet staan, twijfel je wellicht even. Wie deze dan toch bestelt
wacht de meest heerlijke smaaksensatie ooit geproefd. Misschien komt
het wel omdat je net een lange afstand hebt afgelegd en alles immers
beter smaakt als je echte trek hebt. Eén ding is zeker, de geur en de
smaak van het legendarische stuk appeltaart bij deze pomp is onverge-
telijk. Al is het versgebakken brood ook niet te versmaden.
dE Hoofdstad
Na aankomst op de relatief kleine, maar keurige luchthaven van
Namibië, is het een uur rijden naar Windhoek, de hoofdstad van het
land, centraal gelegen in een brede vallei. Windhoek is aardig, met
onder andere een door Duitse kolonisten gebouwde kerk, maar de stad
valt wel in het niet bij de rest van het land. Het avontuur wacht.
surrEalistiscH laNdscHap
De meest klassieke woestijn ligt in het Namib Naukluft National Park,
met de beroemde Sossusvlei. Hier tref je hoge zandduinen aan die
vooral bij zonsopkomst adembenemend zijn. Een waar paradijs voor
fotografen. In de vroege ochtend verschieten de uit de kluiten gewassen
zandhopen steeds van kleur. Met een enkele alleenstaande boom op de
voorgrond, doet het landschap haast surrealistisch aan. Voor een
buitenaards uitzicht beklim je de zandduin. Laat op weg naar de top het
warme zand wegzakken onder je blote voeten. Naar beneden rennen is
nog leuker. Alsof je vleugels hebt! Wie geluk heeft komt een oryx, ook
wel gemsbok genoemd, tegen. Deze prachtige dieren hebben zich
volledig aangepast aan de soms onverbiddelijke natuur.
VErsE appEltaart
Net als je denkt dat je op de meest afgelegen plek ter wereld bent
aangekomen, verschijnt het gehucht Solitaire aan de horizon. Veel meer
oldtimEr iN solitairE
FataMorganaofwerkelijkheid?
WOESTIJNEN. OGENSCHIJNLIJK LEGE LANDSCHAPPEN MET WEIDSE UITZICHTEN. SOMMIGE LIGGEN VOL MET KIEZELS, ANDErE MET ZOUTMErEN, rOTSEN OF ‘GEWOON’ MET ZAND. IN NAMIBIë VIND JE DEZE ONHErBErGZAME PLEKKEN OP AArDE IN ALLErLEI VArIATIES. HOE BOEIEND KAN EEN LEVENSECHTE ZANDBAK ZIJN? HET ZAL JE VErBAZEN!
NAMIbIë blIjfT VERRASSEN
Enervision 53
Reizen
pElsroBBENkoloNiE Bij capE cross
lEdEN VaN HEt sEmi-NomadiscHE HimBa Volk
atlaNtiscHE ocEaaN
De weg vervolgt zich door niemandsland. Althans, zo lijkt het misschien.
Dit ruige maanlandschap mag dan kaal ogen, schijn bedriegt. Met een
druppel water is een ‘dood’ takje tot leven te wekken. De blaadjes
ontvouwen zich voor je ogen. Een klein wonder. Je kunt het je haast niet
voorstellen, maar na het regenseizoen verandert de woestijn in één grote
bloemenzee. Een zeer bijzondere en uiterst zeldzame woestijnplant is de
welwitschia. Een oerplant die zowel mannelijk als vrouwelijk kan zijn.
Uiteindelijk doemt de Atlantische Oceaan als een luchtspiegeling voor je
ogen op. Hier ligt het gezellige, Duits georiënteerde Swakopmund. Het
stadje kent vele terrasjes en winkeltjes waar souvenirs, kunstwerken en
curiosa liggen uitgestald. Iets ten zuiden van Swakopmund vind je
Walvisbaai, de ideale uitvalsbasis voor een boottocht door een lagune vol
dolfijnen, pelsrobben en pelikanen. Aan boord word je getrakteerd op
champagne en oesters. De grootste kolonie pelsrobben is overigens te
bewonderen bij het strand van Cape Cross, waar duizenden dieren
luidruchtig door elkaar krioelen op het strand.
oErVolkErEN
In tegenstelling tot veel andere Afrikaanse landen, kom je in Namibië niet
veel mensen en vee tegen langs de weg. Damaraland is een uitzondering.
Hier zie je enkele Herero marktstalletjes, groepjes runderen en wat
slingerende ezelskarretjes. Dit zal alles te maken hebben met de
meedogenloze droogte en soms lange afstanden. regelmatig moet je aan
het eind van de dag het stof van je kleding en koffers vegen. Het zand
dwarrelt, tijdens het rijden over de deels ongeasfalteerde wegen, gewoon
door allerlei kieren de auto in. Het hoort er bij. Net als de spontaniteit van
de lokale bevolking. Kijk niet verbaasd op als je bij het versteende bos van
Petrified Forest aangenaam wordt verrast door een groepje breedlachende
gidsen, dat je trakteert op hun zang en dans. Niet omdat ze er iets mee
willen verdienen. Dit is oprecht en ze doen het echt puur voor hun plezier.
Zingen en dansen zit hen immers in het bloed. De oervolkeren hebben
subtiel hun sporen nagelaten in Damaraland. Een mooi voorbeeld zijn de
duizenden jaren oude rotsgraveringen bij Twyfelfontein. Er zijn voorname-
lijk afbeeldingen van dieren en mensen te zien, maar ook van enkele
mysterieuze tekens die tot nadenken stemmen. Nog iets noordelijker leeft
het semi-nomadische Himba volk. Ter bescherming van de zon en
insecten, smeren ze zich van top tot teen in met een mengsel van vet en
rode oker, wat hen hun opmerkelijke lichaamskleur geeft.
Nathan54
oNtmoEtiNgEN Bij dE WatErpoEl
Het lijkt wel een illusie als midden in de gortdroge woestijn zebra’s,
elandantilopen, giraffes en impala’s zij aan zij uit dezelfde waterpoel
staan te drinken. Dit kan alleen maar Etosha zijn, het grootste nationale
park van Namibië. Het is slechts een tipje van de sluier van wat je hier
te wachten staat. Etosha National Park herbergt een bijzonder
landschap, waar het wemelt van de wilde dieren. Het grootste,
beschermde natuurgebied van het land heeft keurig aangelegde gravel-
wegen en drie geheel gerenoveerde restcamps, volledig in harmonie
met de omgeving. Dat geduld wordt beloond in Etosha, blijkt als je
stopt bij een van de vele waterpoelen en rustig het tafereel gadeslaat
dat zich voor je ogen afspeelt. Observeer hoe verschillende diersoorten
letterlijk dichter tot elkaar komen. De hiërarchie is duidelijk zichtbaar
en zeer interessant om te volgen. Ook het spanningsveld is duidelijk
voelbaar. Het lijkt heel bijzonder om al die dieren bij elkaar hun dorst te
zien lessen. Maar water betekent overleven en daarvoor neem je soms
risico’s. We hebben het hier over een gebied zo groot als half Nederland
met een bodem die voor ruim een kwart uit zoutmeren bestaat. Etosha
betekent niet voor niets ‘grote witte vlakte’. Op dit maanlandschap
Boven: een bonte verzameling dieren in het etosha national Park
midden: een Wilde ontmoeting
onder: zebra’s oP de zoutvlakte van etosha
Enervision 55
Reizen
VERDEROVERNaMIBIë…
het is eeN gRoot vooRdeel dat u geeN last heeft vaN
tijdsveRschil, oNdaNks dat u NaaR de aNdeRe kaNt
vaN de aaRdbol vliegt.
vaNWege de liggiNg op het zuidelijk halfRoNd zijN de
seizoeNeN tegeNoveRgesteld aaN de oNze. de meest
aaNtRekkelijke ReispeRiode is iN de dRoge tijd vaN
apRil t/m oktobeR, WaNNeeR de luchtvochtigheid
laag is eN de tempeRatuuR aaNgeNaam.
eR zijN geeN veRplichte iNeNtiNgeN eN eeN deel vaN
het laNd is malaRiavRij. Wij adviseReN u tijdig vooR
veRtRek uW huisaRts of gg&gd te Raad plegeN.
eeN leuke leestip is het boek solitaiRe vaN
toN vaN deR lee, oveR het gelijkNamige
WoestijNgehucht
groeit nauwelijks wat. Alleen na hevige regenval staan de zoutvlakten
tijdelijk onder water. Grote groepen olifanten spelen dan dankbaar met
het water. Hun slurven gaan op en neer en ze spuiten elkaar, maar
vooral zichzelf, kleddernat met een flinke straal modderwater. Soms
waagt een impala de gok en loopt dan parmantig tussen de grote
douchende, grijze massa door. Op zo’n moment zorg je natuurlijk dat je
camera goed op scherp staat.
HEldErE stErrENHEmEl
Overdag is het meestal heerlijk warm, maar als de duister inzet kan het
soms behoorlijk afkoelen. Daar hebben ze hier iets op gevonden. Bij het
kampvuur of tijdens een diner in de buitenlucht, wordt een pan met
hete kolen onder je stoel geschoven. ‘Op hete kolen zitten’ heeft in
Namibië een hele andere betekenis, zoals veel dingen in dit land niet
zijn wat ze lijken. Aan het eind van een dag in de woestenij nemen
reizigers vaak hun ervaringen nog even door in de open lucht onder een
heldere sterrenhemel. Niet zelden zijn ze overrompeld door de
onverwachte verassingen die Namibië dan nog voor ze in petto blijkt te
hebben. Bent u er klaar voor?
Boven: een bonte verzameling dieren in het etosha national Park
midden: een Wilde ontmoeting
onder: zebra’s oP de zoutvlakte van etosha
uitrusten en genieten van het uitzicht
Nathan56
Klaarvoordetoekomst!
TNo gElIjKWAARDIgHEIDSVERKlARINg VooR DE AlPHA-INNoTEc Wz S EN WzW WARMTEPoMPEN
DE UITSTEKENDE ENErGETISCHE PrESTATIE VAN DE ALPHA-INNOTEC WZ S- EN WZW WArMTEPOMPEN IS DOOr KENNISINSTITUUT TNO OFFICIEEL BEVESTIGD MET TWEE GELIJKWAArDIGHEIDSVErKLArINGEN. DEZE VErKLArINGEN TONEN AAN DAT DE ALPHA-INNOTEC WArMTEPOMPSErIES WZ S (VOOr GESLOTEN BrONSYSTEMEN) EN WZW (VOOr OPEN BrONSYSTEMEN) AANZIENLIJKE EPC rEDUCTIES MOGELIJK MAKEN. DE AFKOrTING EPC STAAT DAArBIJ VOOr ‘ENErGIE PrESTATIE COëFFICIëNT’; DE GETALSWAArDE VAN DE ENErGIE PrESTATIE NOrM. HOE ENErGIEZUINIGEr EEN PAND IS, HOE LAGEr DE EPC WAArDE IS.
vooR aaNvulleNde iNfoRmatie eN het doWNloadeN vaN
de tNo gelijkWaaRdigheidsveRklaRiNgeN vooR de Wz s eN
WzW seRie bezoekt u WWW.NathaN.Nl.
Enervision 57
uitstEkENdE prEstatiEs
Uit berekeningen kwam naar voren dat de WZ S- en WZW warmtepom-
pen van Alpha-InnoTec EPC reducties tot wel 0,36 mogelijk maken ten
opzichte van Hr107 combitoestellen met HrWW. Ook in vergelijking met
warmtepompen zonder gelijkwaardigheidsverklaring scoren de
warmtepompen van Alpha-InnoTec vele malen beter, hier zijn EPC
verlagingen tot wel 0,20 te behalen.
klaar Voor dE toEkomst
De door TNO vastgestelde onderzoeksresultaten zijn van ongekend
belang met het oog op de toekomst. Zo stelde de overheid de Energie
Prestatie Norm voor nieuwbouwpanden in 2010 vast op een EPC van
0,8. Eind 2011 zal het EPC energievoorschrift vervolgens worden
bijgesteld naar 0,6 en in 2015 zal de EPC eis zelfs nogmaals met 0,2
worden verlaagd. De overheid is vastbesloten toe te werken naar
uitsluitend energieneutrale nieuwbouw in 2020 dat neerkomt op een
EPC van 0,0. Er is voor de nieuwbouwmarkt dus flink wat werk te
verrichten om de komende jaren aan de steeds strengere eisen te
blijven voldoen. Alpha-InnoTec heeft de oplossing echter reeds enige tijd
paraat. Bij een juiste toepassing, helpen de Alpha-InnoTec WZ S en WZW
warmtepompen de nieuwbouwmarkt om nu al aan de norm voor 2015
te voldoen!
Klaarvoordetoekomst!
Noviteiten
UWVOORDElENOPEENRIj:
hoge cop iN combiNatie met bodemWaRmteWisselaaRs,
aaRdWaRmtecollectoReN of Wko-systemeN
4, 6, 8 of 10 kW bRiNe/WateR WaRmtepomp
geïNtegReeRd vooRRaadvat vooR WaRm tapWateR 190 l
veRWaRmiNgsWateRtempeRatuuR tot maximaal 65 °c
bijzoNdeR hoog opWekkiNgsReNdemeNt tot 5,87 bij
aaNvoeRtempeRatuuR 30 °c
vRije koeliNg (passieve koeliNg)
zeeR kleiNe opstelliNgsplaats (0,42 m2)
staNdaaRd bedieNiNg eN beheeR op afstaNd
UNIEKECOMBINatIEVaNEIGENsChaPPEN
epc Reductie tot 0,36 mogelijk teN opzichte vaN eeN
hR107 combitoestel met hRWW
aaNzieNlijk lageRe bouWkosteN mogelijk dooR zeeR
goede eNeRgetische pRestaties
uiteRst efficiëNte veRWaRmiNg eN WaRm
tapWateRbeReidiNg
iNNovatieve techNiek
extRa comfoRt dooR passieve koeliNg
zeeR geluidsaRm bedRijf
veRRegaaNde techNische keNNis vaN de paRtNeRs
alpha-iNNotec gmbh eN NathaN impoRt/expoRt b.v.
Met de Alpha-InnoTec WZ S combiwarmtepomp bent u nu al klaar voor de aangescherpte
EPC normen in de toekomst!
De minimale EPC waarden en het effi ciënte energieverbruik voor verwarming, warm water en
koeling resulteren in een waardestijging van het gebouw en lage energiekosten.
Opwekkingsrendement Alpha-InnoTec warmtepompen �opw;ver
voor verwarming volgens TNO
gelijkwaardigheidsverklaringen, type WZ S 41H/KS, WZ S 61H/K, WZ S 81H/K en WZ S 101H/KVerwarmingsinstallatie Ontwerpaanvoertemperatuur
�aanv
≤ 30°C
�aanv
≤ 35°C
35 ‹ �aanv
≤ 40°C
40 ‹ �aanv
≤ 45°C
Individuele of collectieve elektrische warmtepomp, niet behorend tot warmte-levering door derden, met als bron: bodem
WZ S 41H/KS 4,90 * nel
1) 4,73 * nel
1) 4,68 * nel
1) 4,57 * nel
1)
WZ S 61H/K 5,83 * nel
1) 5,29 * nel
1) 5,21 * nel
1) 5,04 * nel
1)
WZ S 81H/K 5,57 * nel
1) 5,32 * nel
1) 5,23 * nel
1) 5,04 * nel
1)
WZ S 101H/K 5,87 * nel
1) 5,29 * nel
1) 5,19 * nel
1) 4,99 * nel
1)
Waarin:�
el : is de getalswaarde van het rendement voor de elektriciteitsvoorziening, volgens 15.2
1) : het resultaat van de vermenigvuldiging moet naar beneden worden afgerond naar een veelvoud van 0,02
Opwekkingsrendement Alpha-InnoTec warmtepompen �opw;tap;i
voor warm tapwaterbereiding
volgens gelijkwaardigheidsverklaringen van TNO
Rendement gemeten volgensQ
beh;tap;bruto;i
(MJ)�
opw;tap;i
(–)
WZ S 41H/KSgrondwater
bodemKlasse 4:≥ 14000
–2,33 * c
tap * n
el1)
WZ S 61H/Kgrondwater
bodemKlasse 4:≥ 14000
–2,36 * c
tap * n
el1)
WZ S 81H/Kgrondwater
bodemKlasse 4:≥ 14000
–2,38 * c
tap * n
el1)
WZ S 101H/Kgrondwater
bodemKlasse 4:≥ 14000
–2,21 * c
tap * n
el1)
Waarin:Q
beh;tap;bruto;i : is de bruto-warmtebehoefte voor warmtapwaterbereiding voor installatie i, volgens 9.2.2
�el : is de getalswaarde van het rendement voor de elektriciteitsvoorziening, volgens 15.2
�opw;tap;i
: is het opwekkingsrendement voor de warmtapwaterbereiding van installatie i; volgens 9.41) : het resultaat van de vermenigvuldiging moet naar beneden worden afgerond naar een veelvoud van 0,025, volgens 9.4.2c
tap : is de correctiefactor voor de toepassingsklasse volgens 9.4.3 van de NEN 5128:2004/A1:2008
hoge COP in combinatie met
bodemwarmtewisselaars, aardwarmtecollectoren
of WKO-systemen
4, 6, 8 of 10 kW brine/water warmtepomp
geïntegreerd voorraadvat voor warm tapwater,
190 liter
verwarmingswatertemperatuur tot maximaal 65 °C
bijzonder hoog opwekkingsrendement
tot 5,87 bij aanvoertemperatuur 30 °C
vrije koeling (passieve koeling)
zeer kleine opstellingsplaats (0,42 m2)
standaard bediening en beheer op
afstand dankzij AlphaWeb
De voordelen op een r i j !
tabellen oPWerkingsrendementen voor verWarming en Warm taPWaterbereiding Wz s serie
Nathan58
Volgendnummer
reizen:de wonderen van ijsland
enervision stelt u voor:Nathan verkoopafdeling
nathan Groep: thermoplus bronboringen
Product onder de aandacht: oventrop cocon q
Wij feliciteren de heer thijssen van sanidrome thijssen in deurne met het Winnen van de lentekruisWoordPuzzel! erik nijssen had namens alle nathan medeWerkers het voorrecht de heer thijssen een zeer Prettig verblijf voor tWee Personen in hotel les charmes in maastricht toe te Wensen!
oplossing voor 1 oktober opsturen naar:
Nathan import/Export B.V.
postbus 1008, 6920 Ba duiven t.a.v. Els legters
of mail naar [email protected]
de winnaar van de puzzel in deze nazomereditie van
enervision mag nog langer genieten van zijn vakantiefoto’s!
de winnaar ontvangt namelijk een cheque waarmee men
vier foto’s naar keuze kan laten uitvergroten en afdrukken
op 40 x 40 cm canvas. zo kunt u uw meest waardevolle
foto’s als schilderijen aan de muur hangen. deze prijs is
mogeljik gemaakt door herinneringen op linnen.
Voor alle Enervision-lezers bied Herinneringen op Linnen een unieke korting aan
van 10%. Ga naar www.herinneringenoplinnen.nl en vul bij de actiecode het
woord: ‘Enervision’ in en ontvang direct de korting over uw gehele bestelling.
Enervision kruiswoordpuzzel1 2
12
15
22
28
33
38
44
47
50
54
61 62 63 64
65
72
77 78 79 80 81
85848382
86
50 26 30 40 57 4 39 70 35 55 60 87 11 85 29
87
73 74 75 76
66 67 68 69 70 71
55 56 57 58 59 60
51 52 53
48 49
45 46
39 40 41 42 43
34 35 36 37
29 30 31 32
23 24 25 26 27
16 17 18 19 20 21
13 14
3 4 5 6 7 8 9 10 11
HorizoNtaal 1. schuin gedrukt; 7. dwergstaatje in de Pyreneeën; 12. droog (kaal); 13. modern navigatiemiddel; 14. alsmede (bovendien); 15. ribidium (scheik. afk.); 17. vulkanisch product; 19. Europeaan; 21. wettelijke aansprakelijkheid (afk.); 22. borstbeen; 24. bekend bloemenpark; 27. Russische straaljager; 28. insectenetend zoogdier; 30. plaats in Gelderland; 31. uitroep van schrik; 32. telwoord; 33. zeehond; 35. reusachtig; 37. nachtkleding; 38. fijngebouwd; 41. open plek in een bos; 42. begroeting (onthaal); 44. mondwater; 46. aanwijzing (hint); 47. bloembeginsel; 48. editie (publicatie); 49. graanpakhuis; 50. echtgenoot; 52. onbewoonbare woning; 54. opleiding (cursus); 56 . Bank Neder l andse Gemeenten (a f k . ) ; 58 . haa r s tuk je ; 61. muurholte; 62. afvoerkanaal; 64. Chinese vermicelli; 65. deel van been; 67. herkauwend zoogdier; 68. ol ie (Engels); 70. ontkenning; 72. hertensoort; 73. warm broodje met gehakt; 76. waterloop; 77. maanstand (afk.); 78. ritueel gebruik; 79. worp; 81. Nederlandse Spoorwegen (afk.); 82. afgemat; 83. meisjesnaam; 84. bid (Latijn); 86. plaats in Limburg; 87. liefdesavontuur.
VErticaal 1. juist (zonder fouten); 2. reverendus dominus (afk.); 3. muzieknoot; 4. land in Azië; 5. verduisteren (bedrog); 6. denkbeeld (inval); 7. plaats in Gelderland; 8. slechthorend; 9. gehoororgaan; 10. godsdienst (afk.); 11. letterkeer; 16. jong dier; 18. runderen (algemene benaming); 20. wijfjesschaap; 21. vragend voornaamwoord; 23. Zwitserse hoofdstad; 25. Engelse graafschap; 26. meisjesnaam; 27. bontsoort; 29. onderricht in zuiver spreken; 32. particuliere tuin die niet bij de eigen woning ligt; 34. slaapplaats; 36. keukenkruid op speceri j ; 37. schri jfgerei; 39. werkelijkheid (menens); 40. gelaatspoeder; 42. plaats in Limburg; 43. dun opgerold wafeltje; 45. meisjesnaam; 46. wereldraad van kerken (afk.); 51. vordering; 53. familielid; 54. onuitstaanbaar iemand; 55. (ver)bond; 56. bibliotheek (afk.); 57. vies (ranzig); 59. landstreek in Brabant en Limburg; 60. land in Noord-Afrika; 62. inwoner van het oude Rome; 63. draag- of steunbalk; 66. deel van hals; 67. huisdier; 69. jongensnaam; 71. lidwoord; 73. deel van voet; 74. melkklier; 75. zuivelproduct; 78. gesel (zweep); 80. Irish Republican Army (afk.); 82. gewicht (afk.); 85. meisjesnaam.
Nathan Import/Export B.V.Impact 73 · NL- 6921 RZ Duiven
Tel. +31 (0)26 - 445 98 45Fax +31 (0)26 - 445 93 [email protected] · www.nathan.nl
wz s-serie van alpha-innotec
Kosten en energie besparen met de WZ S Combiwarmtepomp!
Met de Alpha-InnoTec WZ S combiwarmtepomp bent u nu al klaar voor de aangescherpte EPC normen in de toekomst! !
EPC reductie tot wel 0,36mogelijk t.o.v. HR 107 CV – ketel
EPC reductie tot wel 0,20mogelijk t.o.v. warmtepompzonder kwaliteitsverklaring
Voor aanvullende
informatie en het
downloaden van de TNO
gelijkwaardigheids-
verklaringen
bezoekt u
www.nathan.nl.
TNO certifi caten voor de Alpha-InnoTec warmtepompen
210x297_Enervision_WZS.indd 1 26.07.10 08:53
Maak een rondvlucht op www.uponor.nl
www.uponor.nl
Bekijk de producten van Uponor daar, waar ze gebruikt worden: in de gebouwen zelf! Aan de hand van een vlucht door de Uponor 3D stad ontdekt u de hoogwaar-dige systeemoplossingen op gebied van duurzaam verwarmen, duurzaam koelen, installatiesystemen en leidingsystemen!
Bezoek www.uponor.nl en beleef de rondvlucht door de virtuele Uponor 3D stad!
Nathan Import/Export B.V.Postbus 10086920 BA DuivenNederland
T +31 (0)26-445 98 45F +31 (0)26-445 93 73E [email protected] www.nathan.nl
100810_b_Anzeige_Website_NL.indd 1 10.08.2010 14:53:39 Uhr
