ep · 2015. 8. 26. · decii junix juvenalis a q_u i n a t i s, e t a. persm flacci s a t y r a e; ex recensione henrici christiani henninii, et isaaci casauboni, fldeliter expressae

ep

£

DECII JUNIX

JUVENALIS

A Q_U I N A T I S,

E T

A. PERSM FLACCI

S A T Y R A E;

EX RECENSIONE

HENRICI CHRISTIANI HENNINII, et ISAACI CASAUBONI,

flDELITER EXPRESSAE.

EDINBURG!:

iMPENSrs G Gordon, BiBi.ropoi.AE in area P ARM AMENTARI A ; A P U D QU EM YEN ALES PR** j STANT.

M,DCC,LXIU.

,C ^ c.- ^ 0 Ui

- - 6 % rAJ .

' l> ,v -•

L I S

D. J U N I I

J U V E N A

A Q_U I N A T I S

S A T Y R A I.

SEmper ego auditor tantum ? nunquamne reponam, Vexatus tories rauci Thefeide CodrL ? Irapnne ergo mihi recitaverit ille togatas.

Hie elegos ? impune diem eonfumferit ingens Telephus? aut fummi plena jam margine libri Scriptns & in tergo necdum finitus Oreftes ? Nota magis n'ulli domns eft fua, quam mihi Incus Martis : & /Eoliis vicinum rupibus antrum Volcani. quid agant venti, quas torqueat umbras A at us : unde alius furtivae devehat aurum Peluculae, quantas jaculetur jMonychus ornos : Frontonis platani, eonvulfaque marmora clamant Semper, & afliduo ruptae ie£torc columnse. Expeftes eadem a fummo minimoque pocta. Et nos ergo manum ferula; fubdnximus, Sc nos ConfiBum dedimus Sullae, privatus ut altum Dormiret 1 Stulta eft dementia, cum tot ubique Vatibus occurras, periturae parcere chartae. Cur tamen hoc potius libeat dccurrere campo. Per quern magnus eqnos Auruncae ftexit alumnus: Si vacat & placidi rationem admittitis, edam. Cum tener uxorem ducat fpado, Maevia Tulcum Figat aprum. Sc nuda teneat venabula mamma : Patricios omneis opibus quum provocet unus, Quo tondente gravis juveni mihi barba fonabat: Cum pars Niliaca: plebis, cum verna Canopi Crifpinus, Tyrias humero revocante lacernas, Ventilet aeftivum digitis fudantibus aurum, Nec fufferre queat majoris pondera gemmae : Difficile eft Satyram non feribere. nam quis iniqu*

A Tam

2 S A T Y R A I. 3r. Tam patiens nrbis, tam ferreus, ut teneat fe ? Oar.fitlici nova cum venial leiTHca Mathonis Plena ipfo ; port hunc magni delator amici, Et cito rapturus de nobilitate comefa, Quod fiipci cP, quern Mafia timet, quern munere palpat Cams, & a trcpido Thymele fumm'nTa Latino : Cum te fummoveant, qui teflamenta merentur Noftibus, in coelum quos evehit optima fummi Nunc via proceffus, vetula; vefica beat* ? Unciolam Proculejus babet, fed Gillo deuncem : Parteis quifque fiias ad menfuram inguinis hsres Accipiat fane mercedem fanguinis, & fic Palleat, ut midis preflit qui calcibus anguem, Av.t Lugdunenfem rhetor diflurus ad aram. Quid referam, quanta ficcum jecur ardeat ira, Cum pcpulum gregibus comitum premat hie fpoliator Pupilli preflartis? & hie damnatus inani Judicio (Quid enim falvis infamia nummis?) Exful ab oflava Marius bibit, & fruitur Dls Iratis : at tu viftrix provincia ploras. Hrec ego non credam Vcnufma digr.a lucerna ? Hire ego non agitem ? fed quid magis Heracleas, Aut Diomedeas, ant mugiti m Labyrinth!, Et n are percuffum puero, fabrumque volantem : Cum leno accipiat moechi bona, fi capiendi Jus nullum uxori, doftus fpeftare lacunar, Dodtus & ad caiicem vigilarti ftertere nafo: Cum fas eflfe putet curam fperare cohortis, Qiii bona donavit praefepibus, & caret omni Majorum cenfu, dum pervoiat axe citato Flaminiam : puer Automedon nam lora tenebat, 3pie lacernat* cum fe jaftaret arnica;. Nonne libet medio ceras implere capaces Quaclrivio : cum jam fexta cervice feratur llinc atque inde patens, ac nuda pane cathcelra, Et multum referens de Mccanate fupino Signator falfo, qui fe lautum, atque beatum Exiguis tabulis, Si gemma fecerat uda !

Cccurrit

3 S A T Y R A I. <Sp. Occurrit matrona potens, qua: molle Calenunx Porrefhira viro mi(ce£ fitiente rubetam, Inftituitque rudes melior Locufta propinquas Per famam 8c populum nrgros efFerre marltoa. Aude aliquid brevibus Gyarh 8c carcere dignum, Si vis efle aliquis : probitas laudatur, & alyet. Criiuinibus debent hortos, prstoria, menfas, Argentum vetus, & fiantem extra pocula caprum. Qiiem patitur dormire nurus corrupter avarc, Cîiem fponfjs tnrpes, & praetextatus adulter ? Si natura negat, facit indignatio verfum, Qi'aiemcumque poteft: qualeis ego, vel Cluvienus. Ex quo Deucalion nrmbis tollenti'ous aequor Navigio moHtem afeendit, Ibrteifquc popolcit, Paulatimque anima caluernnt mollia faxa, Et maribus nudas ollendit Pyrrha pueilas : Quidquid agunt homines, votum, tirnor, ira, voluptas, Gaudia, difeurfus, nollri eft farrago libelii. Et quando uberior vitiorum copia ? qiiando Major avaritias patuit fmus? alea quando Hos animosj neque enim loculis comitantibus itur Ad cafum tabulae, pqfita fed luditur area. Pi aelia quanta illic difpenfatore videbis Armigero 1 fmplexne furor feflertia centum Perdere, & horrent! funicam non reddere fervo? Qids totidem erexit villas ? quis fercula feptem Secreto coenavit avus 1 nunc fportula primo Limine parva fedet, turbas rapienda togatae. llle tamen faciem prius infpicit, & trepidat, ne Suppolifus venias, ac falfo nomine poicas. Agnitus accipies, jubet a prsecone vocari Ipftis Trojugenas. Nam vexant limen & ipfi Nobilcum. da Praetori, da deinde Tribuno. Sed libertinus prior eft : prior, inquit, ego adfiim. Cur timeam ? dubitemve locum defendere : quamvis Natus ad Euphratem, molles quod in aure feneftne Arguerint, licet ipfe negem ? fed quinque tabernae Quadringenta parant. Quid confert purpura major

A 3 Optindum.

4 S A T Y R A I. 107. Optandum, fi Laurenti cuftodit in agro Conduftas Corvinus oveis ? ego poffideo plus Pallante, & Licinis. Expeftent ergo tribuni: Vincant divitiae : facro r.ec cedat honori, Nuper in hanc urbem pedibus qui venerat albis : Qi'.andoquidem inter nos laniftiflima divitiarum Majeftas : etfi funefta petunia templo Nondum habitas, nullas nummorum ereximus aras, Ut colitur Pax, atque Fides, Vhftoria, Virtus, Qiia;que falutato crepitat Concordia nido. Sed cum fummus honor finito computet anno, Sportnia quid referat, quantum rationibus addat: Qiiid facient comites, quibv.s.hine toga, calceus hinc eR- Et panis, fumufque domi ? dcnfiffima centum Quadranteis ledtica petit, fequitiirque maritum Languida, vel pragnans, & circumducitur uxor. Hie petit abfenti, nota jam callidus arte, Oftendens vacuam. Sc claufam pro conjuge lellam. Galla mea eft, inquit. Citius dimitte. moraris ? Prefer Galla caput, Noli vexare, quiefeit. 3pfe dies puicro diffinguitur ordine rerum: Sportula, deinde forum, jurifque peritus Apollo, Atque triumphales, inter quas aufus habere Nefcio quis titulos Agyptius, atque Arabarches: Cujus ad eihgiem non tantum mejere fas efh Vef.ibulis abeunt veteres, lallique clientes, Votaque deponunt, quanquam longidlma, coenae, Spes homini. Caulis miferis, atque ignis emendus. Optima filvarum interea, pelagique vorabit Rex horum, vacuifque toris tantum ipfe jacebit. Nam de tot pulcris, Sc iatis orbibus, & tam Antiquis, una comedunt patrimonia menfa. Nullus jam parafitus erit. S'ed quis ferat iftas Euxuri* fordes ? quanta eft gula. quae fibi totos Ponit apros, animal propter convivia natum ! Poena tamer, prae'enr,, cum tu deponis am ictus Turgidus, Sc crudum pavonem in balnea portas. Hiuc fubit* m’ortes, stque inteftata fenectus.

S A T Y R A IT. f/tf. S It nova, nec triftis per cunflas fabula coenas: Ducitur iratis plaudendum funus amitis. Nil erit ulterius, quod noftris moribus addat Poileritas : eadem cupient, facientque minores. Omne in praecipiti vitium ftetit Utere velis : Totos pande finus. Dicas hcic forfitan, unde Ingenium par materia; ? unde ilia priorum, Scribendi quodcunque amimo flagrante liberet, Simplicitas, cujus non audeo dicere nomen ? Quid refert diftis ignolcat Marius, an non ? Pone Tigiilinum : taeda lucebit in ilia, Qua ftantes ardent, qui fixo gutture fumant, Et latum media fulcum deducet arena. Qui dedit ergo tribus patruis aconita, vehatur Penfilibus plumis, atque iilinc defpiciet nos : Cum veniet contra, digito compeice labellum : Accufator erit, qui verbum dixerit, hie eft. Securus licet /Eneam, Rutulumque ferocem Committas ; null! gravis ell percuflTus Achilles, Aut multum quaefitus Hylas, urnamque lecutus. Enfe velut firicto, quoties Lucilius ardens Infremuit, rubet auditor, cui frigida mens eft Criminibus, tacita fudant praecordia culpa. Inde ira;, & lacrymae. Tecum prius ergo voluta Hsec, animo ante tubas ; galeatum fero duelli Pcenitet. Experiar, quid concedatur in illos, Qiiorum Flaminia tegitur cinis, atque Latina.

S A T Y R A II.

ULtra Sauromatas fugere hinc libet, & gladalem Oceanum, quoties aliquid de moribus audent,

Qui Curios fimulant, & Bacchanalia vivunt, Indofii primum : quanquam p.ena omnia gyplb Chryfippi invenies. Nam perfedtiflimus horum eft, Si quis Arilloteiem fimilem, vel Pittacon emit, Et jubet archet/pos pluteum fervare Cleanthas. Jrontis nulla fides; quis enim non vkns abundat

A i Triftibns

4 S A T Y R A II. 9. Triflibus obfccrnis ? caftigas turpia, cum fis Inter Socraticos notilfima foiTa cinxdos : Hifpida membra quidem, & duras per bracbia fetx Promittunt atrocem animum : fed podice Isvi C-edurtur tumid.e, medico ridente, marilcs. Rams ferrr.o illis, & magna lubido tacendi, Atque fupercilio brevior coma. Verius ergo, Et magis ingenue Peribomrus : hunc ego fatis Imputo, qui vtiitu morbum, incefliique fatetur. Homm fimpiicitas miferabilis, his furor ipfe Bat veniam : fed pejores, qui talia verbis Jdercu'.is invadunt, & de virtute loeuti Clunem agitant. Ego tc ceventem, Sexte, verebor Infamis Variilus ait. quo deterior te? I.oripedem reftus deride?t, /EtLiopem albus. Quis tulerit Gracchos de feditione querenteis ? Ouis ccelum tends non mifeeat, & mare coelo^ hi fur difpiiceat Ven i ? homicida Milord ? Clodius accufet moechqs? Catilina Cethegumi In tabulam Suihe fi dicant diicipnli tresi Quads erat nuper tragico pollutus adulter Concubitu : qui tunc leges revoeebat amaras Omnibus, atqr.e ipfis Veneri Martique timendas. Cum tot aboi tivis feecundam Julia vulvam Solveret, & patruo fimikis erfur.deret ofias! Nonne igitur jure ac merito vitia ultima fiflos Contemnunt Scauros, & eaftigata remordentl Non tulit ex iliis torvum Laronia quendam Clamantem toties. Ubi nvne lex Julia ? dormis? Atque ita fubridens : felicia tempora : qua; te Moribus opponunt. Habeat jam Roma pudorem. Tertius e coe'o cecidit Cato. Sed tamen unde Haec emis, hirfuto Ipirant opobaÎama collo Qute tibi ? re pudeat dominum monftrare tubern*. Quod fi vexantur leges, ac jura ; citari Ante omneis debet Scantinia. Refpice primum Et ferutare viros : faciunt hi plura ; fed illos Defcndit nuaserus, jundtseque umbone phalanges.

JSIa

7 S A T Y R A II. 47- Magna inter mollcis concordia. Non erit nllum Exerr plum in noftro tam deteflabile fexu. Ticdia non lambit Cluviam, nec Flora Catullam : Hippo fubit juvenes-, & morbo pallet utroque. Nunquid nos‘ agimus caufas, civilia jura Novimus, aut ullo ftrepitu fora veffra movemus? Luftantur paucae : comednnt coliphia paucae. Vos lanam trahitis, calathifque peracta refertis Vellera : vos tenui prjegnantem ftamine fufum Penelope melius, levins torquetis Arachne, Hofrida qua’e facit refidens in codice pellex. Notum elt, cur foio tabulas impleverit Hifter Liberto, dederit vivus cur multa puellae. Dives erit, magno quae dom it tertia leefto. Tu nube, atque tace : donant arcana cylindros. De nobis polt haec triftis fententia fertur. Dat veniani corvis, vexat cenfura columbas. Fugenmt trepidi vera, ac manifefta canentem Stoicidi-. Qiiid enim faifi Laronia ? fed quid Non facient aiii, cum tu multicia fumas Cretice, & hanc vef'.em populo mirante perores In Prcculas, &Pollitasl eit meecha Fabulla. Danmetur, fi vis, etiam Carphinia : talem Non furr.et damnata togam. bed Julius ardet, dEfiuo. Nudus agas : minus eft infania turpis. En habitum, quo te leges, ac jura ferentem Vvnneribus erudis populus modo viftor, & illud Montanum pofitis audiret vulgus aratris. Quid,: non proclames, in corpore judicis ifta Si videas i qmero, an dcceant multicia teftem ? Acer, & indomitus libertatilque magifter Cretice perluces ! dedit hanc contagio labem, Et dabit in plureis : ficut grex totus in agris Urdus ftabie cadit, & porrigine porci, Uvaque confpefta livorem ducit ab uva. F’uedius hoc aliquid quandoque audebis amictu: Nemo repente fuit turpirtimus. Accipient te Paulathn, qui longa donii redimicula lumunt

Fronti-

e S A T Y R A II. 8/. Frontibns, & toto pofuere monilia collo, Atque Bonam tenerae placant abdomine porcaf, Et magno cratere Deam : fed more /iniilro Exagitata procul non intrat foemina limen. Solis ara dex maribus patet. Iteprofan*! Clamatur : nullo gemit hie tibicina cornu,

! Taiia Itcrcta coluerunt Orgia ta:da Cecropiam foliti Bapta: lallare Cotytto.

( Ille fupercilium madida fuligine tacûm Obliqua producit acu, pingitque trementeis Attollens oculos : vitreo bibit ille Priapo, Reticulumque comis aura turn ingentibus implef,

I Car mica indutus Icutulata, aut galbina rafa, j Et per Junonem domini jurante miniP.ro. j Ille tenet fpeculum, pathici geftamen Othonis,

Adloris Aurunci Ipolium : quo fe ille videbat , Armatum, cum jam tolli vexilla juberet. i Res memoranda novis annalibus, atque recent! ! Hiltoria, fpecu'um civilis fa rein a belli, j Nimirum fummi duels eft occidere Galbam, i Et curare cutem fummi conftanlia civis ; j- Bebriaci carnpo Ipolium aitertare Palatl; I Et preflum in facie digitis extendere panem : ! Qiiod nec in Afiyrio pharetrata Semiramis orbe,

Mcefta nec A<ftiaca fecit Cleopatra Carina. Heic nullus verbis pudor, aut reverentia menfe. Heic turpis Cybeles, & fra (ft a voce loquendi Libertas, & crine fenex phanaticus albo Sacrorum Antilles, rarum, ac memorabile magni Gutturis exemplum, conducendufque magifter. Quid tanien expeftant: Phrygio quos tempus eral jam IVlore liipervacuam cultris abrumpere carnem 1 Quadringenta debit Gracchus leilertia, dotem Gornicini; five hie recto cantaverat tere. Signatje tabula : didftum feliciter ! ingens ICcena fedet: gremio jacuit nova nupta mariti. O proceres, eenfore opus eft, an harufpice nobis ? Scilicet hvrreres, raajoraque moaftra putares,

9 S A T Y R A II. 123. Si rrmlier vitnlum, vel fi bos ederet agnum? Segmenta, & longos habitus, & flammea fumit, Arcano qui facra ferens nutantia loro Sudavit clypeis ancilibus. O pater urbis, Unde nefas tantum Latiis paftoribns? unde Msec tetigit, Gradive, tuos urtica nepotes ? Traditur ecce viro clarus genere, atque opibus yir ; Nec galeam qualTas, nec terram cufpide pulfas, Nec quereris patri i vade ergo, & cede feieri Jugeribus campi, quem negligis. Officium eras Primo foie mihi peragendum in valle Quirini. Qii* caufa officii? quid quieris ? nubit amicus, Nec multos adhibet Liceat modo vivere : fient, Fient ilia palam, cupient & in acia referri. Interea tormentum ingens nubentibus haret, Quod nequeunt parere, & partn retinere maritos. Sed melius, quod nil animis in corpora juris Natura indulget. Steriies moriuntur, & illis Tnrgida non prodelbcondita pyxide Lyde, Nec pi odclt agili paimas praebere Luperco. Vicit & hoc monftrum tunicati fufeina Gracchi, Luflravitque fuga mediam gladiator arenam, Et Capitolinis gencrofior, & Marcellis, Et Catulis, Paullique minoribus, & Fabiis, & Omnibus ad podium Ipedlantibus. his licet ipfiun Admoveas, cujus tunc munere retia mifit Elle aliquos maneis, & fubterranea regna, Et pontum, & Stygio ranas in gurgite nigras, Atque una tranfire vadum tot millia cymba, Nec pueri credunt, nifi qui nondum sere lavantur." Sed tu vera puta. Curius quid fentit, & ambo Scipiadae ? quid Fabricius manelque Camilli * Quid Cremerae legio, & Cannis confumta juventus, Tot bellorum animas; quoties hinc tails ad illos Umbra venit ? cuperent luftrari, fi qua darentur Sulfura cum ta:dis, & fi foret humida laurus Illuc, heu ! miferi traducimur. Arma quidem ultra Littora Jubernae promoyimus, & mode captas

Orcadas,

10 S A T Y R A HI. r<5r. Cicadas, ac minima contentos nofte Britannos^ Sed quae nunc populi fiunt viiftoris in urbe, Non faciunt iiii, quos vicimus : & tamen unus Armenius Zalates cunftis narratur ephebis Mollior ardent! fefe indulliiTe Tribuno. Adfpice, quid faciant commercia : venerat obfes. Heic fiunt homines nam fi mora longior urbem Induifit pueris, non unquam deerit amator : Mittentur bracca;, cultelli, frena, flagellum. Sic praetextatos referunt Artaxata mores.

S A T Y R A III.

/'"'V Uamvis digreflu veteris confnlus amici, Laudo tamen, vacnis quod fedefti figure Cumis-

Deflinet, atque unum civem donare -ibylla;. Janua Bajarum eft. & gratum littus amoeni Secefliis. Ego vel Prochytam praepono Suburrae. Nam quid tarn miferum, tam folum vidimus, ut non Deterius credas horrere incendia, lapfus TeAorum afliduos, ac mille pericula faevas Urbis. & Auguflo recitanteis menle poetas? Sed dum tota domus rheda componitur una, Subftitit ad veteres arcus, madidamque Capcnam: Heic, ubi noAurnae Numa conftituebat arnica; : Nunc facri fontis nemus. & delubra locantur Judaeis : quorum cophinus foenumque fiipellex. Omnis enim populo mercedem pend ere jufla eft Arbor, & ejeeftis mendicat lylva Camoenis. In vallem Egeriae deftendimus, de Ipeluncas Diflimileis veris. Quanto praeftantius ellet Numen aqua:, viridi fi margine claudcret un.das Herba, nec ingenuum violarent marmora toplmm? Heic tunc Umbricius : Quando artibus, inquit, honeftis Nullus in urbe locus, nulla emolmr.enta laborum. Res hodie minor eft, here quam fait, atque eadem eras Dtteret exiguis aliquid : proponimus illuc Ire, fatigatas ubi Dsedalus exuit alas,

Dum

S A T Y R A III. 25. II Dum nova canities, dum prima, & recfta ftneflus, Dum fupereit Lachefi, quod torqueat, & pedibus me Porto meis, nullo dextram fubeunte bacillo. Cedamus patria : vivant Artorius iflic Et Catulus : rr.aneant, qui nigrum in Candida vertunt, Queis facile eft aedem conducere, flnmina, portus, Siccandam eluviem, portandum ad bufta cadaver, Et praebere caput domina venale fub hafla. Qiiondam hi cornicines, & municipals arenae Pcrpetui comites, notsque per oppida buccse, Munera nunc edunt, & verfo pollice vutgus, Quum libet, occidunt populariter ■ inde reverfi Conducunt foricas. & cur non omnia’ cum fint, Qiialeis ex hum ill magna ad fafligia rerum Extollit quoties voluit Fortuna jocari. Quid Rome faciam? mentiri nefcio : librum. Si malus eft, nequeo laudare, & pofeere : motUS Aftrorum ignoro : funus promittere patris Nec volo, nee poftiim : ranarum vifeera nunquam Infpexi. Ferre ad nuptam, quae mittit adulter. Quae mandat, noruntalii: me nemo miniftro Fur erit, atque ideo nulli comes exeo, tanquam Mancus, & extinftae corpus non utile dextrae. Quis nunc diligitur, nifi confeius, &, cui fervens iEftuat occultis animus, femperque tacendis! Nil tibi fe debere putat, nil conferet unquam, Participem qui te fecreti fecit honefti. Carus erit Verri, qui Verrem tempore, quo vult, Accufare poteft. Tanti tibi non fit opaci Omnis arena 7 agi, quodque in mare voivitur aurum, Ut fomno careas, ponendaque premia fumas Triftis, & a magno femper timearis amico. Qiiae nunc divitibus gens acceptilfima noftris, Et quos pnecipue fugiam properabo fateri, Nec-pudor obftabit: Non pofllim ferre, Qiiirites ! Gra;cam urbem, quamvis quota portio faecis Achaei? Jam pridem Syrus in Tiberim deftuxit Orontes, Et linguam, cc mores, 8i cum tibicine chordas

Obliquas

12 S A T Y R A nr. 64. Obliquas, nec non gentilia tympana fecum Vexit, & ad Circum julTas proltare puellas. Ite, quibus grata eft pifla lupa barbara mitra. Ruflicus ille tuns fumit trechedipna, Qiiirine, Et ceromatico fert niceteria colio. Hie alta Sicyone, aft hie Amydone relifta, Hie Andro, ille Samo, hie Tral'ibus, ant Alabandii, Exquilias, di ft unique petunt a vimine collem, Vircera magnarum domuum dominique futuri. Ingenium velox, audacia perdita, fermo Promtus, & Ifaso torrentior. Ede, quid ilium EfTe putes ? quem vis hominem, fecum attulit ad nos : Grammaticus, rhetor, geometres, piftor, a’iptes. Augur, fchoenobares, medicus, magus: omnia novit. Graeculus efiiriens in ceelum, jufleris, ibit. Ad fummam, non Maurus erat, nec Sarmata, nec Thrax, Qui fumfit pennas, mediis fed natus dMienis. Horum ego non fugiam conchylia ? me prior ille Signabit, vultufque thoro meliore recumbet Adveftus Romam, quo pruna, & coftona vento ? tlfque adeo nihil eft, quod noftra infantia ccelum Haufit Aventini bacca nutrita Sabina ? Quid, quod adulandi gens prudentiffima laudat Sermonem indofti, faciem deformis amici, Et longum invalid! collum cervicibus squat Herculis, Antseum procul a teilure tenentis ? Miratur vocem anguftam, qua deterius nec Ille fonat, quo mordetur gallina marito. Hsc eadem licet & nobis laudare : fed illis Creditur, an melior cum Thai'da fultinet, aut cum Uxorem comuedus agit, vel Dorida nullo Cultam pailiolo > mulier nempe ipfa videtur. Non perfona loqui: vacuar& plana omnia dicas Infra ventriculum, & tenui diftantia rima. Nec tamen Antiochus, nec erit mirabilis illic Aut Stratoc'es, aut cum molli Demetrius Hsemo. Natio comoeda eft. Rides ? majore cachinno Concutitur: Act, fi lacrymas confpexit amici,

Nec

S A T Y R A in. tot. II Nec dolet: igniculnm bruma; fi tempore potcas, Accipit Endromidem : fi dixeris, ttftuo, fudat. Nob fumus ergo pares : melior, qui Temper, & omni Nofte. dieqne poteft a!ienum fomere vultum, A facie jaftare manus, laudare paratus, Si bene mftavit, fi reftum minxit amicus, Si trulla inverfo crepitum dedit anrea fnndo. Pra;terea fanclum nihil eft, & ab inguine tutum: Non matrona laris, non filia virgo, neque ipfe Sponfus la: vis ad hue, non filius ante pndiens. Horum fi nihil eft, aviam refupinat amici. Scire volunt fecreta domus, atque inde timerL Et quoniam coepit Graecorum mentio, tranfi Gymnafa, atque audi facinus majoris abollae. Stoicus occidit Baream delator am cum, Difcipulumque feiiex, ripa nutritus in il’a. Ad quam GorgOnei delapfa eft pinna caballi. Non eft Romano cuiquam locus heic, ubi regnat Protogenes aliquis, vel Diphilus, aut Hermarcus : Qui, gentis vitio, nunquam partitnr amicum. Solus habet. Nam, cum faci'em ftillavit in aurem Exiguum de natura; patriaeque veneno. Limine fummoveor : perienmt tempora longi Servitii : nufqnam minor eft jaftr.ra c'ientis. Quod porro officium, ne nobis blandiar ; ant quod Pauperis heic meritum : ft curet nofte togatus Currere, cum praetor lictorem impellat, et ire Praecipitem jnbeat dudum vigiiantibus orbis, Ne prior Albinam et Modiam collega falutetJ Dtvitis heic fervi cludit iatus ingenuorum Filius : alter enim, quantum in legione tribuni Accipiunt, donat Caivinae, vel Catienae, Ut femel, atque kerum fuper illam ipalpitet: at tu, Cum tibi vefiiti facies fcorti placet, haeres, Et dubitas a'ta Chionem deducere fella. Da teftem Romae tarn fandtum, quam fuit hofpes Numinis Idaei: procedat vel Numa, vel qui Servavit trepidam flagranti ex aede Minervam:

B Protinus

t4 S A T Y R A m. 140. Protinus ad cenfum, de moribus ultima fiet Quaeftio : quot pafcit fervos ? quot poflidet agri Jugcra? quam multa, magnaque paropfde coenat i Qiiantum quifque fua nummorum fervat in area, Tantuxn habet et fidei. jures licet et Samothracum, Et noflrorum aras ; contemnere fulmina pauper Creditur, atque Decs, Dis ignofeentibus ip(;s. Civ,id, quod materiam praebet caulTafque jocorum Omnibus hie idem, fi foeda et 1'cilTa lacerna, Si toga fordidula eft et rupta calceus alter Pelle patet: vel 11 conluto vulnere cralfum, Atque recens linum ofiendit non una cicatrix ? Nil habet infelix paupertas durius in fe, Qv.am quod ridicules homines facit. exeat, inquit. Si pudor eft, et de pulvir.o furgat equellri, Cujus res legi non fufficit, et fedeant heic Lenonum pueri quocunque in forruce nati. Heic plaudat nitidi praeconis filius inter Pinnirapi cultos juvenes, juvenelque laniflae. Sic libitum vano, qtu nos diftinxit, Othoni. Quis gener l eic placuit fenlii minor, atque pueilae Sarcinulis hr par! quis pauper feribitur haeres : Quando in conlilio eft aediiibus! agmine fa£to Debuerant ohm tenues migraftc Quirites. Hand facile emergunt, quorum virtutibus obfiat Res an gull a domi; fed Romae durior illis Conatus : magno hoffitium miferabile, magno Sei vorum ventres, et frugi coenula magno. Fiftilibns coenare pudet, quod turpe negavit Tranllatus fubito ad Marios, menfamque Sabellam : Contentufque illic veneto, duroque cucullo. Pars magna Italiae eft, ft verum admittimus, in qua Nemo togam fumit, nifi mortuus. Ipfa dierum Feftorum herbofo colitur ft quando theatro Majeftas, tandemqi e redit ad puipita notum Exodium, cum perfonae pailentis hiatum In gremio matris formidat rulticus infans. Aequaleis habitus illic, limiieilque videbis

Orchc-

S A T Y R A m. 178. 1S

Orcheftram, et populum : clari velamen honoris, Sufficiunt tunicae fummis aedilibus afbae. Heic ultra vireis habitus nitor : heic aliquid plus, Quam latis eft, interdum aliena fumitur area. Commune id vitium eft. Heic vivimus ambitiofa Paupertate omnes. Quid te moror 1 omnia Romae Cum precio. Qiiid das, ut Coftiim aliquando falutes : Ut te refpiciat claufo Vejento labello i )lle metit barbam, crinem hie deponit amati. Plena domus libis genialibus. accipe, et iftud Fermentum tibi habe : praeftare tlibuta ciientes Cogimur, et cultis augere peculia fervis. Quis timet, aut timuit gelida Praenefte ruinam, Aut pofttis nemorofa inter juga Volfiniis, aut Simplicibus Gabiis, aut proni Tiburis arce? Nos urbem colimus tenui tibicine fultam Magna parte fut. Nam (ic labentibus obftat Villicus, et veteris rimae contexit hiatum, Securos pendente jubet dormire ruina. Vivendum eft illie, ubi nulla incendia, nulli N'xfte metus. Jam pofeit aquam, jam frivola transFert Ucalegon : tabulata tibi jam tertia fumant: Tu neftis. Nam ftgradibus trepidatur ab imis : Ultimus ardebit, quern tegula fola tuetur A pluvia, molles ubi reddunt ova columbae. Left us erat Codro Procula minor; urceoli fex, Ornamentum abaci; nec non et parvulus infra Cantharus ; et recubans fub eodem marmore Chiron; Jamque vetus Graecos fervabat cilia libellos, Et divina Opici rodfbant carmina mures. Nil habuit Codrus. Quis enim negatl et tamen illud Perdidit infelix totum nihil: ultimus autem Aerumnae cumulus, quod nudum, et fruftra rogantem Nemo cibo, nemo hofpitio, teftoque juvabit. Si magna Afturici cecidit domus : horrida mater, Pullati proceres, dilfert vadimonia praetor. Tunc gemimus cafus urbis, tunc odimus ignem. Ardctadhucl et jam accnrrit, qui marmora donet;

B 2 Confe»

t4 s a t y R A HI. 2 id. Conferat impenfas : hie mida, et Candida (igna; Hie aliquid praec'amm Euphranoris, ft Polycieti^ Haec Alianornm vetera ornaments Deornm, Hie libros dabit, et foridos, mediainqne Minervam, Hie moditim arorenti : meliora, et pb ra repocet Perlicus orbontm lantiflimns, et mrr:fo jam Snfpeftus, tanqnam ip<e fitas ir.cenderit aedes. Si potes avelli Circenfibns, optima Sorae, Ant Fabrateriae dom«s, ant Fmfinone paratnr, Qnanti mine tenebras tinum cond' cii in annur.i ! Hortulus heic, puteiiftjne brevis, rec refte movendut, In tenneis plantas faciii defunditor hauflu. Vive bidentis amans, et cuiti viliiens horti: Unde epnifm poffis centum dare P thagoreis. Eft a’iquid, qnocunqtie loco, qnociinqne receiTu, Unins fefedominnm fecilTe laeertae Plurimus heic aeyer moritnr vigdando : fed illnm Languorem peperit cibus imperfeftus, et baerens Ardent! ftomacho. Naim quae meritpria fomniun Admitturl? magnis opibus dormitnr in u.rbe. Hide caput morbi rhedarnm tranfitus arcto Vicorum inflexu, et f antis convicia mandrae Eripient fomrv m Drulb, vitulilque marinis. Si vocat otEcium, turba cedente vebetur Dives, et ingenti curret ftlper ora Hburno, Atque obiter ieget, aut feribet, vel dorn iet intus. Namque facit fomnum clausa leftica feneftra Ante tamen veniet : nobis properantibus obftat Unda prior : magno populus premit agmine lumbos, Qui fequitur ; feVit hie cubito, ferit aiTere dnro Alter: at hie tignum capiti incutit, ille metretam. Pinguia crura Into, planta mox undique magna Galcor, et in digito clavus mihi militis haeret. Nonne vides, quanto celebretur fportula fumo? Centum convivae : fequitur fua quemque cuiina. Corbulo vix ferret tot vafa ingentia, tot res Impofitas capiti, quas refto vertice portat Servulus infelix, et curfu ventilat ignem.

Scindimtar,

»7 S A T Y R A III. 2f4- Scmduntiir tiinicae fartae: mods longa corufcat Sarraco veniente abies, atîe altera pinum Plauftra vehunt, nutant ahae, populoque minantur. Nam fi procubuit, qui laxa Liguftica portal Axis, et everlum fudit fuper agmina montem, Quid fuperell de corporibus f quis membra, quis o.Ta Invenit ? obtritum vulgi peril omne cadaver More animae Domus interea fecura patellas Jam lavat, et bucca foculum excitat, et fonat unclis Strigilibus, pleno componit lintea gutto. Haec inter pueros varie properantur : at ille Jam fedet in ripa, tetrumque tiovicius horret Porthmea, nec fperat coenofi gurgitis alnum Infeiix, 'nec habct quern porrigat ore trientem. Refpice nunc alia, ac diver/a pericula notiis : Qiiod fpatium t eft is fubiimibus, unde cerebrum Telia f'crit, quotics rimofa, et curta fenellris Vala cadunt; quanto percudum pondere fignent, Et laedant filicem. Poflis ignavus haberi, Et fubiti cafus improvidus, ad coenam fi Inteliatus eas. Adeo tot fata, quot ilia Nofte patent vigiles, te praetereunte, fenellrae. Ergo optes, votumqile feras miferabile tecum, Ut fint contentae patuias defundere pelveis. Ebrius ac petulans, qui nullum forte cecidit, Dat poenas, noftem patitur lugentis amicum Peleidae, cubat in faciem, mox deinde fupinus : Ergo non aliter poterit dormire ? quibufdam Somnum rixa facit: fed, quamvis improbus annis, Atque mero fervens, cavet hunc, quern coccina laena Vitari jubet, et comitum longiflimus ordo : Multum praeterea fla nmarum, et aenea lampaf. Me, quern Luna foict deducere, vei breve lumen Candelae, cujus difpenfo et tempero filum, Contemnit. Miferae cognofce prooemia rixae. Si rixa elt, ubi tu pulfas, ego vapulo tantum. Stat contra, liarique jubet; parere needle ell. Nam quid agas : turn te furiofus cogat, et idem

E 3 Fortier?

S A T Y R A HI. 251; Fortior5 unde venis, exclamat? cujus aceto; Cujus conche tumes ? quis tecum fertile porrum Sutor, et e!ixi vervecis labra comedit ? Kil mihi refpondes ? aut die, aut accipe calcem : Ede, ub confiftas, in qua te quaero profeucha J D ieere fi tentes a'iqnid, tacitufve recedas, Tantundem eft: feriunt pariter : vadimonia deinde Irati faciunt. Liberta; pauperis haec eft: Pulfatus rogat, et pugnis conciftls adorat, Ut liceat paucis cum dentibus inde reverti, Nec tamen haec tantum metuas: nam, qui fpoliet tes< Non deerit, claufis domibus poftquam omnis ubtque Fixa catenatae fduit compago tabernae. Interdum et ferro fubitns graffator agit rem, Armato quoties tutae cuflode' tenenttir Et Pomptina pahis, et Gallinaria pinus. Sic inde hue omnes, tanquam ad vivaria cflrrunt. Qua fornace graves, qua non incude catenae? Maximus in vinclis ferri modus, lit timeas, ne Vomer deficiat, ne marrae, et farcula deftnt. Felices proavomm atavos, Felicia dicas Secula, quae quondam fub Regibus, atqile Tribunis Viderunt-uno contentam carcere Romam. His alias poteram, et plureis fubneftere cauftas: Sed jumenta vocant, et fol indinat: eundum eft. Nam mihi commota jam dudum mulio virga Adnuit: ergo vale noftri memor, et quoties te Roma tuo refici properantem reddet Aquino, Me quoque ad Helvinam Cererem, veftramque Dianara1

Convene a Cumts : fatyrarum ego, ni pudet illas, Adjutor gelidos veniam caligatus in agros.

S A T Y R A IV.

FCCE iterum Crilpinus, et eft mihi faepe, vocandus ,■ Ad parteis, monftrum nulla virtute redemtum

A vitiis, aeger, fblaque libidine fortis : Delicias viduse tantum Ipernatur adulter.

S A T Y K A rvr f. *s> QuicT refert igitur qnantis jumenta fatiget Portkibus, quanta nemorum veftetur in umbra, Jugera quot vicina foro, quas emerit aedes ? Nemo malus felix; minime cormptor, et idem Inceftus, cum quo nuper vittata jacebat Sanguine adhuc vivo terrain fubitura facerdos. Sed nunc de factis levioribus, et tamen alter Si fecLTet idem, caderet fub judice mOrum. Nam quod turpe bonis, Titio Sejoque; decebat Crifpinum. quid agas : cum dira, et foedior omni Crimine perfona eft ? mullum fex millibus emit, Aequantem fane paribus feftertia iibris; Ut perhibent, qui de magnis majora loqnuntur. Confilium laudo artificis, fi munere tanto Praecipuam in tabulis ceram fenis abflulit orbi. Eft ratio ulterior, magnae ft miftt amicae, Quae vehittir claufo latis fpecnlaribus antro. Nil tale exfpefles : emit ftbi. multa videmus. Quae,. mifer et frugi, non fecit Apicius : hoc tu* Succinflus patria quondam, Grifpine, papyro. Hoc pretio fquamae 1 potuit fortafte' minoris Pifcator, quam pifcis, emh Provincia tanti- Vendit agros : fed majores Apulia vendit. Qiiaieis tunc epulas ipfum glutifte putamus Induperatorem ? cum, tot feftertia, partem Exiguam, et modicae funitam de margine coenae Purpureus magni ruftarit fcurra Palatl; Jam princeps equitum, magna qui voce folebat Vendere municipes pafta merccde ftluros ! Incipe Calliope, licet et confutere : non eft Cantandum, res vera agin r. narrate puellae Pierides : profit mihi vos dixi.Te pueliai. Cum jam femianimum laceraret Flavius orbem U.'timus, et calvo ferviret Roma Neroni, Incidit Adriaci fpatium admirabi.e rhombi Ante domum Veneris, quam Dorica fuKinet Ancon, Implevitque finus : neque enim minor haeferat illis, Quos operit glacies ivlaeotka, ruptaque tandem

SolW

30 GATYRA IV. Solibus effundit torpentis ad oftia Ponti Defidia tardos, et longo fripore pingueis. Dcfiinat hoc monftrum cymbae linique magifter Pontifici fumino. Qiiis enim proponere talem, Aut emere auderct? cum p'ena et Uttora multo Delatore forent: diTperfi protinus algae Inquifitores agerent cum remige nudo, Non dubitaturi fugitivum dicere pifcem, Depaftumque diu Vivaria Caefaris : inde Elapfum, veterem ad dominum debcre revert! ? Si quid Palfurio, fi credimus Armillato, Qiudquid confpicuum, pulcrumque eft aequore to to. Res fifti eft, ubicuuque natat: donabitur ergo, Ne pereat, jam lethifero cedente pruinis Autumno : jam quartanam fperantibus aegris. Stridebat deformis hiems, praedar. que recentem Servabat: tamen hie properat, velut urgea: Auftef. Utque lacus ftiberant, ubi, quanquam diruta, fervat Ignem Trojanum, et Veffam colit Alba minorem, Obltitit intrant! miratrix turba parumper, tit ceftit: facili patuerunt cardine valvae. Exclufi fpertant admiffa opfonia patres. Itur ad Atreidem. turn Picens : Accipe, dixit, Privatis majora focis ; Gonialis agatur Ifte dies, propera ftomachum laxare faginis, . Et tua fervatum conftime in fecula rhombum. Ipfe capi voluit. quid apertius ? et tamen illi Surgcbant crifiae. Nihil eft, quod credere de fe Non poffit, cum laudatur Dis aequa poteftas. Sed deerat pilci patinae menfura. vocantur Ergo in confilium proceres, quos oderat ille j In quorum facie miferae, magnaeque fedebat Pallor amicitae. Primus, clamante Liburno : Currite : jam fedit; rapta properabat abolla Pegafus, attor.itae pofitus modo villicus urbi: Arne aliud tunc PraefefH 1 quorum optimus, atque Interpres legum lanftifTimus, omnia quamjuam Temporibus diris traflanda putabat inermt

21 •S A T Y R A IV. 8r. Juflitii. Venit et Criipi jncunda feneftus, Cujus crant mores, qualis facundia, mite Intrenium. maria, ac terras, populofque reênti Qiiis comes utilior; fi c!ade, et pe!ie fob ilia Saevitiam damnare, et honefhim afferre liceret Confilhim ? fed quid violentius aure tyranni: Cum quo- de pluviis, aut aeflibus, aut nimbofo Vere locuturi fatum pendebat amici ? ]!le igitur mmquam direxit brachia contra Torrentem, nec civis erat, qui libera poffet Verba ar.imi proferre, et vitam impendere vero. Sic multas hiemes, atque oCtogefima vidit Solfiitia His armis, ilia quoque tutus in aula, Poximus ejufdem properabat Acilius aevi Cum juvene, indigno, quern mors tarn faeva maneret, Et domini g'adiis tarn fefiinata : fed olim Prodigio par eft cum nobilitate fenechis : Unde fit, ut maiim fraterculus efte Gigantis. Profi it ergo nihil mifcro, quod cominus urfos Figebat Numidas, Albana nudus arena Venator. Quis enim jam non intelligat artels Patricias ? quis prifcum illud miratur acumen, Brute, tuumi facile eft barbato imponere regi. Nec melior vultu, quamvis ignobilis, ibat Rubrius, oftenfae vetcris reus, atque tacendae, Et tamen improbior fatyram foribente cinaedo, Montani quoque venter adeft abdomine tardus, Et matutino fodans Crifpinus amomo, Quantum vix redolent duo funera. Sapvior illQ-, Pompeius tenui jugulos aperire fnftirro, Et, qui vulturibus fervabat viftera Dacis, Fufcus, marmorea- meditatus praelia viilk; Et cum mortifero prudens Vejento Catullo, Qiii nunquam viftae fiagrabat amore puellae : Grande et confpicuum noli ro qnoque tempore monftrum! Coccus, adulator; dirufque a ponte fatelles, Dignus Aricinos qui mendicaret ad axeis, Blandaque devexae jactarct bafia rhedae.

Nemo,

32 S A T Y R A IV. it9. Nemo magis rhombnm (hipiiit: nam plurima dixit In laevum converfus ■ at illi dextra jacebat Bellua : fic puor.as Cilicis laudabat, et iftns, Et pegma, et pueros inde ad velaria raptos. Non cedit Vejento: fed, r,t fanaticns, oeftro PerculTus, Bellona. tuo divinat, et, ingens Omen babes, inquit, magni, elarique trhtmphi. Regem aliquem capies, aut de temone Britanno Excidet Arviragns. peregrina eft bellua. Cernis Ereftas in terga Hides 1 hoc dcfuit imvtm Fabricio, patriam ut rhombi memoraret, et annos. Qiiidnam igitur cenfes ? conciditur? abfit ab illo Dedecus hoc, Montanus ait. Tefta alta paretur, Quae tenui muro fpatiofum colligat arbem. Debetur magnus patinae fiibitufque Prometheus. Argillam, atque rotam citius properate : fed ex hoc Tempore jam, Caefar, figuli tua caftra fequantur. Vicit digna Viro fententia: noverat ilie Luxuriam imperii vetcrem, noifteilque Neronis Jam medias, aliamque famem, cum pulmo Falerno Arderet. Nulli major fuit ulus edendi Tempeftate mea. Circeis nata forent, an Lucrinum ad faxum, Rutupinove edita fundo Oftrea, callehat primo deprendere morlii; Et femel adipefti littus dicebat echini. Surgitur, et miftb proceres exire jubentur Confilio, quos Albanam Dux magnus in arcem Traxerat attonitos, et feftinare coaftos, Tanquam de Cattis aliquid, torvifque Sicambris Difturus, tanquam et diverfis partibus orbis Anxia praecipiti veniftet epiftola pinnjl. Atque utinam his potius nugis tota ilia dediftet Tempora faevitiae, claras quibus abftulit urbi, Illullrelque animas impune, et vindice nullo ! Sed periit, poftquam cerdonibus elfe timertdus Coeperat: hoc nocuit Lamiarum cacde madenti.

S A T Y R A V. i. 2J

S A T Y R A V.

SI te propofiti nondum pudet, atque eadem eft: mens, Ut bona iumma pv.tes, a!iena vivert quadra J

Si potes ilia pati, quae nec Sarmentus iniquas Caefaris ad men fas, nee \i!is Gaiba tulidet, Quamvis jurato metuam tibi credere tefti. Ventre nihii novi frugaiius . hoc tamen ipfum Defecifle puta, quod inani lufficit alvo. Nulla crepido vacat: nufquain pons, et tegetis pars Dimidia brevior. tantine injuria coenae 1 Tam jejuna fames! quin poicis! honeiiius illic Et tremere, et fordes farris mordere canini. Pi i.r.o fige loco, quod tu difeumbere jiufus Mercedem folidam veterum capis officiorum. Fruflus atnicitiae magnae cibus : imputat hunc rex, Et, quamvis rarum, tamen imputat- Ergo duos poll Si libuit menfeis nemettum adhibere dientem, Tertia ne vacuo ceifaret cu cita eclo : Una fimus, ait. votorum fumma . quid ultra Quaeris! habet Tre! in.., propter quud rumpere Ibmnunt Debeat, et ligulas dimittere, fohicitus, ne Tota falutat; ix jam turba peregerit orbem Sideribus dubiis aut illo tempore, quo fe Frigida circi.magunt pigri ferraca Bootae. Quads coena tamen ! »i urn, quod fuccida nolit Lana pati: de con viva Corybauta videbis. Jurgia proludi nt : fed mox et pocula torques Sai cuts, et rubra deterges vulnera mappa. Ir ter vos quoties, libcrtorumque cohortem Pugna aguntina fervet commilfa lagena: lp:t eapii.ato diifnfum confide potat, Caicatamque tenet bellis focialibus uvam, Cardiaco r.unqi am cyathum miflurus amico. Crai bibet Albanis a.iquid de montibus, aut de Setinis, cujus patriam, titulumque lenectus

Dele-

u S A T Y R A V. sf- Dclcvit mnlta veteris fuligine teftae : Quale coronati Thrafea Helvidiufque bibebanf, Brutorum et Cafsi nata ibus. Ipfe capaces Heliadom cruRas, et iraequaleis beryllo Virro tenet phialas : tibi non eommittitur anrum; Vel, fi qnando datur, cuftos aflfixus ibidem, Qui numeret gemmas, ungiidfijne obfervet acutos. Da veniam : praeclara illi landatiir iafpis Nam vin o, tit nmki, gemmas ad pocula transfert A digitis, quas in vaginae fronte folebat Por.ere Zelotvpo juvenis praeiatus Hiarbae. Tu Beneventarfi futoris nomen habentem Siccabis caiicem naforum quatuor, ae jam Quaflatum, ct rnpto pofcentem fulfura vitro. Si fromachus Dommi fervet vinoque, eiboque : Frigidior Geticis petitur decofta prninis. Non eadem vobis poni modo vina qoerebar : Vos a'iam potatis aqnam. Tibi pocuia cur&r Gaetuius dabit, anr nigri manus oifea Mauri, Et cui per ntediam noiis occurrere noftem, Cdv-ofae veheris dutn per monumenta Latinae. Flo= Afiae ante ipfi.m precio majore paratus, Quam fuk et Tuiii cenfus pugnacis, et Anci: Et, ne te teneam, Romanorum omnia Regum Frivola. Quod cum ita fit, tu Gaetulum Ganymede® Relpice, cum f ties, nefcit tot miiiibus emtus Pauperibus mitcere peer : fed forma, fed aetas Digna fuperciiio quando ad te pervenit iilei Qiando vocatns adeftca'.idae gelidaeque minifter l Qtuppe indignatur veteri parere c ienti, Qnodque a’iquid pofbas, et quod fe ftante recumbas. Maxima quaeque domus fervis eft plena fuperbis. Ecce a iis quanto porrexit murmure panem Vix frafhim, folidae jam mucida frufta farinae, Qtiae genuinum agitent non admittentia morfum. Sed tener, et niveus, mollique fdigine faftus Servatur domino, dextram cohibere memento. Salva lit artoptae reverentia : finge tamen te

S A T Y R A V. 73. 2y Improbulum, fupereft illic, qui ponere cogat. Vis tu confuetis audax conviva caniftris Impleri, panifque tui novilfe colorem ? Scilicet hoc fuerat, propter quod, faepe relifta Conjuge, per montem adverfum gelidafque cucurri Efquilias, fremeret faeva cum grandine vernus Jupiter, et multo ftillaret paenula nimbo ! Adfpice, quam longo diftendat peftore lancem, Quae fertur domino, fquilla, et quibus undique fepta Afparagis, qua defpiciat convivia cauda, Cum venit excelfi manibus fublata miniftri. Sed tibi dimidio conitrhfhis cammarus ovo Ponitur, exigua feralis coena patella. Ipfe Venafrano pilcem perfundit: at hie, qui Pallidus adfertur milero tibi caulis, oiebit Laternam : illud enim vellris datur alveolis, quod Canna Micipfamm prora fubvexit acuta ; Propter quod Romae cum Bocchare nemo lavatur, Quod tutos etiam facit a ferpentibus Afros. Mullus erit domini, quern mifit Corfica, vel quern Tauromenitanae rupes, quando omne peraftum eft, Et jam defecit noftrum mare, dum gula faevit Retibus affiduis penitus lerutante macello Proxima, nec patimur Tyrrhenum crelcere pilcem. Inftruit ergo focum provincia : fumitur illinc Quod captator emat Lenas, Aurelia vendat. Virroni muraena datur, quae maxima venit Gurgite de Sicuio : nam, dum fe continet Aufter, Dum fedet, et ficcat madidas in carcere pennas, Contemnunt mediam temeraria lina Charybdim. Vos anguilla manet longae cognata combrae, Aut glacie afperl'us macuiis Tiberinus, et ipfe Vernula riparum pinguis torrente cloaca, Et folitus mediae cryptam penetrare -uburae. Ipfi pauca velim, facilem ft praebcat aurem: Nemo petit, modicis quae mittebantur amicis A Seneca, quae Pifo bonus, quae Cotta folebat Largiri: namque et titul'u, et falcibus olim

C Major

26 S A T Y R A V. iit. Major habebatur donandi gloria : folum Pofc hmis, ut coenes civiiiter. hoc face, et eflo, Elio, ut nunc multi, dives tibi, pauper amicis. Anl'cris ante ipfum magni jecur, anferibus par Altiiis, et fiavi dignus ferro Meleagri 1’ un*at aper : poft hunc tradentur tubera, fi ver Tunc erit, et facient optata tonitrua coenas Majores : tibi habe frumentum, Aliedius inquit, O Libjre ; disjunge boves, dum tubera mittas. Struftorem interea, ne qua indignatio defit, Saitantem Ipeftes, et cheironomonta volanti Cuitello, donee peragat difbata magillri Omnia ; nec minimo fane dilcrimine refert. Quo gellu lepores, et quo galiina fecetur. Duceris planta, velut iftus ab Hercule Cacus, Et ponereforis, fi quid tentaveris unquam Hilcere, tanquam habeas tria nomina. Quando propinat Virro tibi, fumitque tuis contaOa labellis Pocula? quis \ cllrurn temerarius ufque adeo, quis Perditus, ut dicat regi, bibe ? plurima flint, quae Non audent homines pertufa dicere laena. Quadringenta tibi fi quis Deus, aut fimilis Dis Et melior fatis donaret homuncio : quantus Ex nii.i.o fieres, quantus Virronis amicus ! Da Trebio pone, ad Trebium. Vis frater ab ipfis Ilibus i 6 nummi, vobis hunc praeflat honorem, Vos ei is fratres. Dominus tamen, et domini rex Si vis tu fieri, nullus tibi parvulus aula Luferit Aeneas, me fiiia duicior iilo : Jucundum, et carom fterids facit uxor amicum. Sed tua nunc Mycale pariat licet, et pucros treis In gremium patris fundat fnnul; ipfe loquaci Gaudebit nido: \iridem thoraca jubebit Auferri, minimalque nuccs, aflemque rogatum, Ac menfam, quoties paralitus venerit infans. Vilibus ancipites fungi ponentur amicis. Boletus domino : fed quafeis Claudius edit Ante ilium uxoris, polt qtiem nil ampiius edit.

Virr*

S A T Y R A V. 149- 27 i Virro fibi, et reliquis Virronibus ilia jnbebit Poma dari, quorum fblo pafcaris odore : Qiialia perpetuus Phaeacum autumnus habebat. Credere quae pofcis furrepta fororibus Afris : Tu feabie frueris mali, quod in aggere rodit, Qui tegitur parma, et galea, metuenlque flagelli Difcit ab birfiita jacnlum torquere capel'a. Forfitan impenfae Virronem parcere credas : Hoc agit, ut doleas. nam quae comoedia, mimus Quis meiior plorante gula ? ergo omnia fiunt, Si nefcis, ut per lacrymas effundcre bilem Cogaris, preiToque diu ftridere molai i. Tu tibi liber homo, et regis conviva videru : Captum te nidore fuae putat iile culinac : Nec male conjeifbat. Quis enim tam nudus, ut ilium Bis ferat, Etrulcnm puero fi contigit aurum, Vel nodus tantum, et lignum de paupere loro ? Spes bene coenandi vos decipit Ecce dabit jam Semefum leporem, atque alicjuid de clunibus apri. Ad nos jam veniet minor A.tids. inde parato, Jntachoque omnes et Rricto pane tacctis. llle fapit, qui te fie utitur. omnia ferre Si potes, et debes ; pulfandum vertice ralb Praebebis quandoque caput, nec dura timebis Flagra pati, his epulis, et tali dignus amico.

S A T Y R A VI.

CRedo pudicitiam Saturno rege moratam In terris, vifamque diu : cum frigida parvas

Praeberet fpelunca domos ; iguemque, Laremque, Et pecus, et dominos communi clauderet umbra: Silveftrem montanatorum cum i.erneret uxor Frondibus et culmo, vicinanimque ferarum Peliibus : baud fimilis tibi, Cynthia, nec tibi, cujus Turbavit nitidos extinftus pailer ocellos : Sc<l potanda ferens infantibus ubera magnis, Et faepe horridior glandem ruftantc marito.

C 2 Quippe

8 S A T Y R A VI. ti. Ouij-pe aliter tunc orbe novo, coeloque recent! Vivebant homines : qui rupto robore nati, Compofitive into nuiios habuere psrentes. Mu!ta pudicitiae veteris veltigia forfan, Aut aliqua extiterint, et (lib Jove ; fed Jove nondum Barbato, nondum Graecis jurare paratis Per caput alterius, cum furem nemo timeret Cauiibus, etpomis; fed aperto viveret horto. Paulktim deinde ad Superos Aflraea leceffit, Hac comite atque duae pariter fugere forores. Antiquum et vetus eft aSienum, Pofthume, letftum Concutere, atque facri genium contemnere fulcri. Ornne aliud crimen mox ferrea protulit aetas. Vide runt primes argentea fecula moechos. Conventum tamen, et pa<ftum, et fponfalia noftra Tempeftate paras, jamque a tonfbre magiftro Peefteris, et digito pigntis fortafte dediiti. Certe fanus eras ! uxorem, Poithume, ducis? Die, qua Tif phone, quibus exagitare colubris ? Ferre potes dominam fa!vis tot refiibus uliam. Cum patcant altae caligjintefque fenellrae : Cum tibi vicinum f'e praebeat Aemilius pons? Aut fi de muitis nullus placet exitus, illtid. Xonne putas melius, quod tecum pufio dormit; Pufto, qv.i noefta non litigat, exigit a te Nulla jacens i:!ic munuicula, nec queritur, quod Et lateri parcas, nec, quantum juffit, anheles. Sed placet Urfidio lex Julia : tollere dulcem Cogitat haeredem cariturus turture magno, Mullorumque jubis, et captatore maccllo. Qiiid fieri non polfe putes, fi jungitur ulla Urfidio? fi moechorum notilumus olim Stulta maritaji jam porrigit ora capiftro; Qjem toties texit perituri cilia J.atini: Quid, quod et antiquis uxor de moribus illi Quaeritur’ omediei mediam pertunditc venam ; Delicias hominis ! Tarpejnm iimen adora pronuf, ct auratam Juijoni eaede juvcncam,

Si

29 S A T Y R A VT. 49. Si tibi contigerit capitis matrona pudici. Pancae adeo Cereris vittas contingere dignae ; Qiiarum non timeat pater ofcula. Nefte coronam Poftibus, et denfos per iimina tende corymbos. Unus Iberinae vir fufficit? ocyns illud Extorquebis, ut haec oculo contenta fit uno. Magna tamen fama eft cujuftlam J'ure paterno Viventis : vivat Gabiis, ut vixit in agro : Vivat Fidenis, et agelio cedo paterno. Qiiis tamen aSrmat, nil a£tum in montibus, aut in Speluncis? adeo fenuerunt Jupiter et Mars? Porticibufne tibi monftratur foemina voto Digna tuo ? cuneis an habent fpectacvda totis Quod lecurus ames, quodque inde excerpere poftis? Cheironomon Ledam molli faStante Bathyllo Tuccia veficae non imperat: Appula gannit, Sicut in amplexu : fubitum, et miferabile, longnm Attendit Thymele; Thymele tunc ruftica difcit. Aft aliae, quoties aulaea recondita ceftant, Et vacuo claufoque fonant fora fola theatro Atque a Piebeiis longe Megaltfia ; triftes Perfonam, thyrfumque tenent, et fubligar Acci. Urbicus exodio rifum movet Atellanae Geftibus Autonoes ; hunc diligit Aelia pauper. Solvitur his magno Comoedi fibula ; Hint, quae Chryfogonum cantare vetent. Hifpulla tragoedo Gaudet; an ey.peftas, ut Quintilianus ametur ? Accipis uxorcm, de qua citharoedus Echion, Ant Glaphyrus fiat pater, Ambrofiufque choraules. Longa per anguftos figavnus puipita Vicos : Ornentur poftes, et grandi janua lanro, Ut teftudineo tibi, Lentule, conopeo Nobilis Euryalum mirmillonem exprimat infans. Nupta fenatori comitata eft Hippia Ludium Ad Pharon, et Nilnm, famofaque moenia Lagi, Prodigia et mores urbis damnante Canopo Immtmor ilia dooms, et conjugis, atque fbroris Isil patriae indiufit; ploranteifque improba gnatos,

C 3 ° Utqu«

3o S A T Y R A Vf. 87. Utque maois rtupeas, ludos Paridemque reliquit. Sed, qiianquam in maffnis opibus, plumaque paterna, Et iegmentatis dormilTet parvula cunis, Contemfit pelapis ; famam contemferat olim, Cujus ap'jd' molleis minima eft jaftura cathedras. Tyrrhenes igitnr duilus, lateque fonantem Pertuiit Ionium conftanti peftore, quamvis Mutandum toties effet mare, jufta pericli Si ratio eft, et honefta ; timent, pavideque gelantur Peftore, nec tremulis pofllint inftftere plantis : Fortem animum praeftant rebus, quas turpiter audent. Si jubeat conjux ; durum eft conlcendere navim, Tunc fentina gravis, tunc fiimmus vertitur aer : Quae moechum fequitur, ftomacho valet, ilia marl turn Convomit: haec inter nautas et prandet, et errat Per puppem, et duros gaudet traftare rudenteis. Qua.tamen exarfit forma, qua capta juventa Hippia? quid vidit, propter quod Ludia dici Suftinuiti nam Scrgiolnsjam radere guttur Coeperat, et fecto requiem fperare lacerto. Praeterea multa in facie deformia; ficut Attritus galea, mediilque in naribus ingens Gibbus, et acre malum femper ftiliantis ocelli. Sed gladiator erat. facit hoc illos Hyacinthos - Floe pueris, patriaeque, hoc praetulit ilia forori, Atquc-viro. ferrum eft, quod amant hie Sergius idem. Accepta rude coepiilet Vejento videri. Quid privata domus, quid fecerit Hippia curas? Refpice rivaleis Divorum : Claudius audi Quae tulerit. Dormire virum cum fenferat uxor, Aufa Palatino tegetem praeferre cubili, Sumcre nofturnos meretrix Augufta cucullos, Linquebat comite ancilla non amplius una ; Sed, nigrum flavo crinem abfeondente galero, Intravit calidum veteri centone lupanar, Et cellam vacuam, atque fuam. tunc nuda papillis Conftitit auratis, titulnm mentita Lycifcae, Oftenditque tuuin, geaerofe Britanuice, vcnU'em.

Excepit

31 S A T Y R A VI. ijj-. Excepit blanda intranteis, atque aera popolcit; Et rerupina jacens multorum ablbrbuit idtus. Mox, Jcnone fuas jam dimittente puellas, Triftis abk : et, quod potuit, tamen ultima cellam Claubt, adhuc ardens rig[idae tentigine vulvae, Et 'aiTata viri.,, necdum fatiata recedit: Obfcurifque genis turp'15, fumoque lucernae Foeda lupanaris tulit ad pulvinar odorem. Hipnomanes, carmenque loquar, coftumque venemim, Privignoque datum i faciunt graviora coattae Imperio fexus, rninimumque iibidine peccant. Optima fed quare Cefennia, tefte marito ? Bis quingenta dedit, tanti voeat ille pudicam, Nec Veneris pharetris macer e!i, aut lampade fervet: Inde faces ardent, veniunt a dote fagittae. Libertas emitur : coran licet iunuat, atque Reftribar, vidua eft, locuples quae nupfit avaro. Cur defiderio Bibulae Sertorius ardeti Si verum excutias, facies, non uxor amatur. Tres rugae fubeant, et fe cutis arida laxet, Fiant oblcuri dentes, oculique minores Coliige farcinulas, dicet libertus, et exi: Jam gravis es nobis, et faepe emungeris, exi Ocyus, et propera: ficco venit adera nafo. Interea calet, et regnat, poicitque maritum Paftores, et ovem Canufmam. ulmolque Falernas. Quantulum in hoc i pueros omneis, ergaftula tota, Qiiodque domi non eft, et habet vicinus, ematur. Menfe quidenv brumae, quo jam mercator lafon Claufus, et armatis obfiat cafa Candida nautis, Grandia tolluntur cryf aliina, maxima rurfus Myrrhina, deinde adamas notiftimus, et Beronices In digito faiftus preciofior : hunc dedit oiim Barbarus inceftae, dedit hunc Agrippa forori, Obfervant ubi fefta mero pede fabbata reges, Et vetus indulget fenibus dementia porcis. Nuliane de tantis gregibus tibi digna videtur? Sit formofa, dtcens, dives, foectuida, vetuftos

Porti.

3J S A T Y R A VI. I(?J. Porticibus difponat avos. intaflior omni Crinibus eiFufis bellum dirimente Sabina: Kara avis in terris, nigroque fimillima cygno. Qiiis feret uxorem, cui conFant omnia ? malo, Male Vennfmam, quam te, Cornelia mater Gracchorum ; fi cum magnis virtutibus adfers Grande (iipercilium, et numeras in dote triumphos. Tolle tuum, precor, Hannibalem, viftumque Syphacem In callris, et cum tota Carthagine migra. Parce, precor, Paean, et tu dea pone fagittas. Nil pueri faciunt, ipfam configite matrem ! Amphion clamat : fed Paean contrahit arcum. Extulit ergo greges natorum, ipfiimque parentem, Dum fibi nobilior Latonae gente videtur, Atque eadem ferofa Niobe foecundior alba. Quae tanti gravitas, quae forma, ut fe tibi Temper Imputet' hujus enim rari, fummique voluptas Nulla boni, quoties animo corrupta fuperbo Plus aloes, quam mellis habet. quis deditus autem Ufque adeo elt, ut non illam, quam laudibus erfert, Horreat, inque diem feptenis oderit horis? Quaedam parva quidem : fed non toleranda maritis. Nam quid rancidi is quam quod le non putat ulla Pormol'am, nifi quae de Tu'ca Graecula fafla efti De Sulmonenfi mera Cecropis 1 omnia Graece, Cum ft tmpe magis noftris nelcire Latire. Hoc fermonc pavent, hoc iram gaudia, curas. Hoc cunfta etfundunt an’nr.i fecreta. quid ultra? Concumbtmt Graecc. dones tamen ifta puellis : Tune etiam, quam fextus et oftogefimus annus Pulfat, adhucGraece? non eft hie fermo pudicus In vetula, quotics lafeivun. intervenit iiiud : 7SlH KAI i'rXH. modo fub lodice reiiffis Uteris in turba. quod enim non excitet inguen Vox blatida, et nequam ? digitos habet. ut tamen omnes Subfidant pennae ; clicas haec mollius Aemo, Qiianquam et Carpophore ; facies tua computat annos. Si tibi legitimis paitam jtmdlamque tabeilis

Non

33 S A T Y R A VI. aor. Kon es amaturus ; duccndi nulla videtur Cauda : nec eft, quare coenam, et muftacea perdas, Labente officio, crudis donanda : nec illud, Quod piima pro noifte datur ; cum lance beata Dacicus, et ftripto radiat Germanicus auro. Si tibi fimplicitai uxoria, deditus uni Eft animus : fiimmitte caput cervice parata Ferre jugom : nullam invenies, quae parcat amantL Ardeat ipfa licet, tormentis gaudet amantis, Et fpoliis. igitur longe minus utilis illi Uxor, quilquis erit bonus optandufque maritus. Mil unquam invita donabis conjuge : vendes Hac obftante nihil : nihil, haec fi nolet, emetur. Hac dabit atfecftus : ille excludatur amicus Jam fenior, cujus barbam tua janua vidit. Teftandi cunrfit lenonibus, atque laniftis Libertas, et juris idem contingat arenae ; Non unus tibi rivalis diftabitur haeres. Pone crucem fervo. meruit quo crimine lervns

• ■Supplicium ? quis teftis adeft i quis detulit ? audi, Nid'a unquam de morte hommis cunftatio longa eft. O 'demens, ita fervus homo eft ? nil fecerit, efto. F(oc volo, fie jubeo, fit pro ratione voluntas. Irnperat ergo viro : fed mox haec regna relinquit, Permutatque domos, ct flamea conterit: inde Advolat, et fpreti repetit veftigia lefti. Ornatas panllo ante fores, pendentia linquit Vela domus, et adhuc virideis in limine ramos. Sic crefcit numerus ; fic fiunt o<fto mariti, Qiiinque per autumnos : titulo res digna fepulcru Defperanda tibi falva concordia focru : Ilia docet fpoliis nudi gaudere mariti: Ilia docet, miflis a corruptore tabellis, Nil rude, nec fimplex refcribere : decipit ilia Cuftodes, aut acre domat: tunc corpore fano Advocat Archigenem, onerofaque pallia jaftat. Abditus interea latet arceffitus adulter, Impaticnfcjue morae filet et praeputia ducit.

Scilicet

u S A T Y R A VT. 239. Scilicet exfpeitas, ut tradat mater honeftos, Atque alios mores, quam qucs habet ? utile porro Filiolam turpi vetulae producere turpem. Nuiia fere cauiTa efl, in qua non foemina litem Movent, accufat Manilla, fi rea non eft. Componunt ipl'ae, per fe, formantque libellos, Principium atque locos Celfo ditiare paratae. Endromidas Tyrias, et foemineum ceroma Qiiis nelcit? vel quis non vidit vulnera paii? Quem cavat affiduis fudibus, fcutoque laceftit, Atque omneis implet numeros, digniftima prorfus Florali matrona tuba ; nifi, ft quid in illo Pecftore plus agitet, veraeque paratur arenae. Qtiem praeftare poteft mulier galeata pudorem. Quae fugit a fexu ? vires amat. haec tamen ipla Vir nollct fieri, nam quantuia noftra voluptas ! Quale decus rerum, fi conjugis auftio fiat, Balteus, et manicae, et criftae, crurifque finiftri Dimidium tegmen : vel fi diverfa movebit Praelia, tu felix ocreas vendente puella. Hae fimt, quae tenui fudant in cyclade, quarum Dclicias et panniculus bombycinus urit. Adfpice, quo frcmitu monftratos pei ferat ictus, Et quanta galeae curetur pondere, quanta Poplitibus fedeat, quam denlb falcia iibro, Et ride, pofitis Icaphium cum fumitur armis. Dicite vos neptes Lepidi, coecive .letelli, Gurgitis aut Fabii, quae India ftunferit unquam Hos habitus? quando ad palum gemat uxor Afylli? Semper habet liteis, alternaque jurgia leftus, In quo nupta jacet. minimum dormitur in illo. Cum gravis ilia viro, tunc orba tigride pejor. Cum fimulat gemitus occulti conlcia facti, Aut edit pueros, aut fifta pellice piorat Uberibus femper lacrymis, femperque paratis In ftatione fua, atque exlpeftantibus illam, Q110 jubeat manare modo : tu credis amorem, Tu tibi tuu<; cumica places, fktumque labeilis

Exfoibes

3J S A T Y R A VI. 277. Exforbes. quae fcripta, et quas lecture tabellas, Si tibi zelotypae retegantur lerinia moechae ! Se<! jacet in fervi complexibus, aut equitis die. Die aliquem, fodes, heic Qiuntiliane colorem. Haeremus. die ipfa: oiim convenerat, inquit, Ut faceres tu, quod velles : nee non ego poli'em Indulgere mihi : clames licet, et mare coelo Confundas, homo lum. Isihil eft audacius illis Deprenfis : iram, atque animos a crimine fumunt. Unde haec monftra tamen, vel quo de fonte requiris? Praeftabat caftas humilis fortuna Latinas Quondam, nee vitiis contingi parva fmebant Te£ta labor, fomnique breves, et vellere Tulco Vexatae duraeque manus, ac proximus urbi Hannibal, et ifantes Collina turre mariti. Nunc patimur longae pacis mala : faevior armis Luxuria incubuit, viftumque ulcifcitur orbem. Nullum crimen abeft, facinufque libidinis, ex quo Paupertas Romana pent: hinc fluxit ad iftos, Et Sybaris colleis : hinc et Rhodes, et Miletos, Atque coronatum et petulans madidumque Tarentum. Prima peregrinos oblcoena pecunia mores Intulit: et turpi fregerunt fecula luxu Divitiae molles. Qiiid enim Venus ebria curat! Inguinis, ct capitis quae fint diferimina, nefeit; Grandia quae mediis jam noftibus oltrea mordet, Cum perfufa mero fpumant unguenta Falerno, Cum bibitur concha, cum jam vertigine teftum Ambulat, et geminis exfurgit menfa.lucernis. I nunc, et dubita, qua lorbeat aera fanna,

1 Tullia quid dicat notae Collacia Maurae, Maura Pudicitiae veterem cum praeterit aram. Koftibus heic ponunt leifticas, mifturiunt heic, Eihgicmque deae longis iiphonibus implent, Inque vices aequitant, ac luna tefte movehtnr. Inde demos abeunt: tu calcas luce reverla

I Conjugis urinam magnos vifurus amicos. I Kota Bonae fecreta deae, cum tibia lumbos

Incltatj

S(5 S A T Y R A VL jij-. Incitat, et cornu pariter vinoque feruntur Attonitae, crinemquc rotant, ululantque Priapi Maenades. 6 quantus tunc illis mentibus ardor Concubitus ! quae vox faltante libidine ! quantus Ille meri veteris per crura madentia torrens ! Lenonum ancillas po/ita Saufeja corona Provocat, attollit pendentis praemia coxae. Ipfa Medullinae fluftum criiTantis adorat. Palmam inter dominas virtus natalibus aequat. Nil ibi per ludum fimulabitur : omnia fient Ad verum, quibus incendi jam frigidus *evo Laomedontiades, et Neftoris hernia poffit Tunc prurigo morae impatiens, tunc foemina fimples, Et toto pariter repetitus clamor ab antro : Jam fas eft. admitte viros. jam dormit adulter. Ilia jubet fumto juvenem properare cucullo. Si nihil eft, lervis incurritur. abftuleris fpem Servorum, venit et condufhis aquarius. hie ft Quaeritur, et defunt homines : mora nulla per ipfam, Quo minus impofito clunem fummittat afello. Atque utinam ritus veteres, et pubiica laltem His intafla malis agerentur facra : fed omnes Noverunt Mauri, atque Indi, quae pfaltria penem Majorem, quam funt duo Caefaris Anticatones, Illue, tefticuli fibi confcius unde fugit mus, Intulerit, ubi velari pirtura jubetur, Quaecunque alterius fexus imitata figuram eft. Et quis tunc hominum contemtor numinis 1 aut quis Sympuvium ridere Numae, nigrumque catinum, Et Vaticano fragileis de monte patellas Aufiis erat ? fed nunc ad quas non Clodius aras ? Audio, quid veteres oiim moneatis amici: Pone feram : cohibe led quis cuftodiet ipfos Cuftodes ? cauta eft, et ab iliis incipit uxor. Jamque eadem fummis pariter minimifque libido, Nec melior, fiiicem pedibus quae conterit atrum, Qiiam quae longorum vehitur cervice Syrorum. Ut fpeftet ludos, conducit Ogulnia veltem,

Conducit

37 S A T Y R A VI. in- Conducit comites, lellam, cervical, arnicas, Nutricem, et flavam, cui det mar.data, pueiiam. Haec tamen argenti fupereft qnodcurtque paterni Laevibus athletis, ac vafa novirtima donat. Multis res angufta domi: fed nulla pudorem Paupertatis habet, nec fe metitur ad ilium, Qiiem dedit haec, pofuitque modum. tamcn utile quid Prolpiciunt aliquando viri: frigufque, famemque (fit Formica tandem quidam expavere magiftra. Prodiga non fentit pereuntem foemina cenfum : At, velut exhaufta redivivus pullulet area Nummus, et c pleno tollatur femper acervo. Non unquam reputant, quanti fibi gaudia conflent. Sunt quas eunuchi imbelles, ac mollia femper Ofcula deleflent, et defperatio barbae, Et quod abortivo non elt opus, ilia voluptas Summa tamen, quod jam calida matura juventa Inguina traduntur medteis, jam peiline nigro. Ergo fpectatos, ac juflbs crefcere primum Tefticulos, pollquam coeperunt e!fe bi'ibres, Tonforis damno tantum rapit Heliodorus. Conlpicuus longe, cunctilque notabilis intrat Balnea, nec dubie culiodem vitis et horti Provocat, a domina faftus Ipado. dormiat ille Cum domina. fed tu jam durum, Polihume, jamque Tundendum eunucho Bromium committere noli. Si gaudet cantu : nullius fibula durat Vocem vendends praetoribus : organa femper In manibus : denfi radiant teftudine tola Sardonyches- crilpo numerantur pefline chordae, Quo tener Hedymeles operas dedit: hunc tenet, hoc fir Suiatur, gratoque indulget bafia pieftro. Quaedam de numero Lamiarum ac nominis alti, Et farre et vino Janum Veftamque rogabat, An Capitolinam deberet Pollio quercum Sperare, et fidibus promittere. quid faceret plus Aegrotante viro 1 mcdicis quid triltibus erga Filiolum ? Itetit ante aram, nec turpe putavit

D Pro

33 S A T Y R A VI. 39T. Pro citl.ara velare caput : diftataque verba Pertulit, ut mos eb, et aperta palhiit agna. Die mihi nunc, quaefo, die antiquiffime divum, Refpondes his Jane pater ? magna otia coeli, Non eft, ut video, non eft, quod agatur apud vos. Haec de comoedis te confu'it : ilia tragoedura Commendare volet, varicofus fiet harufpex. Scd cantet potius, quam totam pervolet urbem Audax, et coetus poflit quae ferre virorum, Cumque paludatis ducibus, praefente marito, Ipfa loqui refta facie, liriftifque mamillis. place eadem novit, quid toto Hat in orbe. Quid Seres, quid Thraces agant : fecreta novercac Et pueri : quis amet, quis diripiatur adulter Dieet, quis viduam praegnantem fecerit, et quo Mcnfe : quibus verbis coneumbat quaeque, modis quot. Inilar.tem regi Armenio, Parthoque comcten Primavidet: famam, rumorefque ilia recenteis Excipit ad portas: quofdam facit life Niphatem In populos, magnoque illic cuncta arva teneri Diluvio : m tare urbes, fubfidere terras, Quociinque in trivio, cuicunque eft obvia, narrat. Nee tamen id vitium magis intolerabile, quam quae Vicinos humileis rapere, et concidere loris Exorata folet nam ft latratibus alti Rumpuntur fomni: ful’es hue ocyus, inquit, Adferte, atque illis dominum jubet ante feriri, Deinde canem : gravis occurfu, teterrimra vultu Balnea r.oite fubit: conchas, et caftra moveri Nofle jubet: magno gaudet fudare tumultu, Cum lalfata gravi eeciderunt brachia mafta, Callidus et criftae digitos impreffit aliptes, Ac fumrium dominac femur exclamare coegit. Convivae milerl intcrea fomnoque, fameque Urgentur. tandem iua venit rubicund da, totnm Oenophorum f tiens, plena quod tenditur urna Admctum pedibus, de quo fextarius alter Ducitur ante cibum, rabidam fafturus orexim. Dum

3? S A T Y R A VI. 429, Dum red'it, et loto terrain ferit intePino. Marmoribus rivi propcrant, aurata Fa'.ermim Pelvis o'.et: nam fic, tanquam aita in dolia longv.s Deriderit ferprns, bibit, et vomit, ergo maritiis Naufeat, atqne ocuiis bilem fitbilringit opertis. Ilia tamen gravior, quae cum difcumbere coepit, Laudat Virgilium, periturae ignofcit E iiae, Committit \ ates et comparat; inde Maronem, Atque alia parte in trutina fnipendit Homcrum. Cedunt grammatici, vincuntur rhetores, omnis Turba tacet, nee cauffidicus, nec praeco loquatur, A'tera nec mulier; verborum tanta cadit vis : Tot pariter pelves, tot tintinnabula dicas Pulfari. Jam nemo tubas, nemo aera fatiget: Una laboranti poterit fuccurrere lunae. Jmponit finem fapiens et rebus honeflis. Nam quae dofta nimis cupit, et facunda videri, Crure tenus medio tunicas fuccingere debet, Caedere Silvano porcum, quadrante lavari. Non habeat matrona, tibi quae junfta recumbit, Dicendi genus,. aut curvum fermone rotato Torqueat enthymema, nec hifVorias fciat omneis : Sed quaedam ex libris et non intelligat. odi Hanc ego, quae repetit, volvitque Palaemonis artem, Servata femper lege et ratione loquendi, Ignotofque mihi tenet anttquaria verfus, Nec curanda viris opicae caftigat amieae Verba, foloecifmum liceat fecille marito. Nil non permittit mulier fibi, turpe putat nil, Cum virideis gemmas collo circumdcdit, et cum Auribus extends magnos commifit elenchos. Intolerabilius nihil eft, quam foemina di ves. Interea foeda adfpeddu, ridendaque multo Pane tumet facies, aut pinguia Poppaeana Spiral, et hinc miferi vifcantur labra mariti. Ad moechum lota veniunt cute, quando videri Vult formofa domi i moechis foliata parantur. His emitur, quidquid graciles hue mittitis Indi.

D 2 Tan-

4o S A T Y R A VT. 457. Tandem aperit vultnm, et tefloria prima reponit: Incipit agnolci, atque illo la<£te fovetnr, Propter quod feeum comites edueit afel’as, Exnl HypcrboreHm fi diinittatur ad axem. Sed quae mutatis inducitur, atque fovetur 'J ot rneditaininibus, coftaeque iiliginis o’fas Accipit, et fades madidae dicetur, an ulcus? Eft precium curae penkus cognofcere toto Quid faciant, agitentque die. fi node maritus A verfijs jacuit: periit Hbraria, ponuct Cofnietae tunicas, tarde venide Liburnus Dicitur, et poenas alien! pendere fomni Cogitnr, hie frangit ferulas, rubet iile flagello. Hie feutica : Hint, quae tortoribus annua praeftent: Verberat, atque obiter faciem link ; audit arnicas, Aut latum pidae vefiis confdeiat aurum, Et cardit; longi relegit tranfverla diurni, Et caedit, donee lallis caedcntibus, Exi Intonet horrendum, jam ccgidtione perada. Praefedura domtis Sicula non mitior aula. Nam fi conftknit, folitoque decentius optat Ornari, et properat, jamque exfpedatsr in hortis, Aut apud Ifiacae petius facraria lenae ; Dilponk crinem laceratis ipla capillis Kuda humero Pfecas infelix, nudifque njamillis. Altior hie quare cincinnus ? taurea punk Continuo flexi crimen facinufque capilli. Quid Pfecas admilit? quaenam eft heic culpa puellae, Si tibi difplicuit nafus tuus? altera laevum Extendk, pedkque comas, et volvk in orbem. Eft in conftiio matrons, admotaque lanis Krnerka quae ceftfat acu : fententia prima flujus erk ; poll banc aetate, atque arte minores Cenfebunt, tanquam famae diferhnen agatur, Aut animae : tanta eft quaerendi cura decoris. Tot premit ordinibns, tot adhuc compagibus altum Aedificat caput. Andromachen a fronte videbis : Pott minor eft : credas aliam. cedo, fi breve parvi

SgrtiU,

-41 S A T Y R A VI. s°S- Sortita eft lateris fpatium, breviorque videtur Virgine Pygoiaea, miliis adjuta cothurnis, Et levis erefta conftirgit ad ofcu'a plant a. Nulla viri cura interea, nec mentio fiet Dam no rum : vivit tanquam vicina mariti. Hoc folo propior, quod amicos conjugis odit, Et fervos, gravis eft rationibus. ecce furentis Bellonae, matrifque Deum chorus intrat, et ingens Semivir, obfcoeno facies reverenda minori, Moilia qui rapta fecuit genitalia tefta Jam pridem, cui rauca cohors, cui tympana cedunt Piebeja, et Phrygia veftitur bucca tiara; Grande fonat, metuique Jubet Septe.nbris, et Auftri Adventum, nifi fe centum luftraverit ovis, Et xerampelinas veteres donaverit ipfi, Ut quidquid fubiti, et magni dilcriminis inftat. In tunicas eat, et totiun feme! expiet annum. Hibernum frafla glade delcendet in amnem. Ter matutino Tiberi mergetur, et ipfis Vorticibus timidum caput abluet: inde Superbi Totum regis agrum nuda ac trcmebunda cruentis Erepet genibus : ft Candida jufterit lo, Ibit ad Aegypti finem, caltdaque petitas A Meroe pvrtabit aquas, ut fpargat in aedem Ifidis. antiquo quae proxima furgit ovili. Credit enim iplius dominae fe voce moneri: En animam et mentem, citm qua Di nocte loquantur! Ergo hie praecipuum fummumque meretnr honorem, Otii grege linigero circumdatus, et grege calvo Plangentis populi currit derifor Anubis. Ille petit veniam, quoties non abltinet uxor Concubitu facris obrervandifque diebus, Magnaque debetur violato poena cadurco. Et moviiTe caput vifa en argentea ferpens : l.iius lacrinae, meditacaque murmura praeftant, Ut veniam culpae non abnuat, anfere magno Sci icet et tenui popano corruptus Ofiris. Cum dedit ille locum : cophiuo, foenoque reliflo,

D j Area-

4:2* S A T Y fc. A VI. 5-43. Arcanam Judaea tremens mendicat in aurem, intcrpres legum Solymarum, et magna facerdos’ Arboris, ac ftrmmi fida internuncia coeli ; Implet et ilia manum, fed parcius acre minuto. Qualiacunque voles Jndaei fomnia vendunt: Spondet amatorem tenerum, vel dlvifis orbi Teftamentum ingens, calidae pulmone columbae Traflato: Armenius, vel Commagenus haruipex Peftora pullofum rimabitur, exta cateili, Interdum et pueri: faciet, quod deferat ipfe.- Chaldaeis fed major erit fiducia : qiiidquid liixerit aflrologus, credent a fonte relatum Hammonis ; quonram Dc'phis oracula ceflanf, Et genus humanum damnat caligo futuri. Fraecipuus tamen eft borum, qui faepius exful, Cujus amicitia, condueendaque tabella Magnus civis obit, et formidatus Otboni. Incle tide., artis, fonuit ft dextcra ferro, Laevaque ft lortgo caftrOrum in carcere manf.t. Nemo mathematicus ge'nium indemnatus habebit r Sed q\fi pa'enc peril, cui vix in Cyelada mitti Contigit, tt parva tandem caniiftt* Seripho. Confulit iifterieae lento de funere matris, Ante tamen de te, Tanaquil tua': quando fororem Efterat, et patnios : an fit vifhirus adulter Poft ipfani ? quid enim majus dare Numina poftiint' Haec tamen ignorat, quid fid us trifte minetur Saturni, quo laeta Venus fe proferat aftro, Sni menfis damnfs, quae demur tempora lucro.

ius occurfiis etiam vitare memento, In cuius manibus, ceu pinguia fuccina, tritas Cernis ephemeridas : quae nullum confulit, et jam Confulitur : quae caftra virO, patriamque petente Non ibit pariter numeris revocata Thralylli. Ad primum lapidem vecftari cum placet, bora Sumitur ex libro : fi prurit friflus ocelli Angulus, infpefta genefi collyria pofcit. Aegra licet jaceat, capiendo nulla videtur

SATYR A Vl S»J. 4} Aptior hora cibo, nifi quam dcderit Petofyris. Si mediocris erit: fpatium luihabit utrinque Metarum, et fortek ducet, front->mque, manumque Praebebit vati crebmm poppyfma roganti. Divitibus refponfa dabunt Phryx aaigur, et Indus Gonduftus, dabit aftrorum, mundique peritus, Atque aliquis fenior, qui pubika fulgura cor.dit. Piebejum in circo pofitum eft, et in aggere fatum. Quae nudis longum oftendit cervieibus aurum, Confuiit ante phalas, deiphinorumque columnar. An faga vendenti nubat eaupone reiickoi Hae tamen et partus fubeunt dilcrimen, et omneis- Nutricis tolerant fortuna urgente labores; Sed jacet aurato vix ulia puerpera le£to. Tantum artes hujus, tantum medica.nina po.Tunt, Quae fterilek facit, atque homines in ventre necandoS' Conducit: gaude infeftx, atque ipfe bibendum Porrige, quidquid erit: nana ft diftendere veliet, Et vexare uterum pueris falientibus, eifes Aethiopis fortade pater : mox decolor haeres Impleret tabulas, nunquam tibi mane videndus. Tranfeo fuppofitos, et gaudia, votaque faepe Ad Ipurcos decepta lacus, atque hide petitos Pontifices Saiios, Scaurorum nomina fallb Corpore laturos. Itat fortuna improba noclu Arridens nudis infantibus. hos fovet omneis, luvolvitque finu • domibus tunc porrigit altis, Secretumque fibi mimum parat. hos amat, his fe Ingerit, atque fuos ridens producit alumnos. Hie magicos adfert cantus, hie Theifala vendit Philtra, quibus valeat mentem vexare mariti, Et folea pullare nates, quod defipis, hide eft, Inde animi caligo, et magna obli vio rerum, Qiias modo geffifli. tamen hoc toierabile, fi non Et furere incipias, ut avunculus ille Neronis, Cui totam tremuli frontem Caefonia pulli Infudit. quae non faciet, quod principis uxor! Aide bant cuncta, et fratta compage ruebant,

44 S A T Y R A Vt 6t9. Non aliter, quam fi feciiTet Juno maritum Infanum. minus ergo nocens erit Agrippinae Bo'etus : fiquidem unius praecordia preifit Xlle fenis, tremulumque caput delcendere julTit Jn coelnm, et longa manautia labra faliva. Haec pofcit ferrum, atque igneis, haec potio torquet: Haec lacerat mixtos equittim cum Xanguinc patres. Tanti partus cquae ! quanti una venefica conftat i Odeiunt natos de pellice : nemo repugnet, Neu o vetet: jam jam privignum occidere fas eft. Vos ego, pupilli, moneo, quibus amplior eft res, Cuftodite animas, et nulli credite menfae. Livida materno fervent adipata veneno. Mordeat ante aliquis, quidquid porrexerit ilia. Quae peperit, timidus praegeftet pocula papas. Fim imus haec, altum iatyra ftimente cothurnum. Scilicet, et finem egreffi iegemque priorum, Grande Sophocleo carmen bacehamur hiatu, Montibus ignotum Rutulis, coeioque Latino. Nos utinam vani ! fed clamat Pontia : feci, Confiteor, puerifque meis acouita paravi. Quae deprenfa patent, facinus tamen ipfa peregr. > Tune duos una faeviflima vipera coena ! Tune duos ■ fepteru, fi feptem forte fuhTent. Gredamus tragicis, quidquid de Coichide faeva Dicitur, et Procne. nil contra Conor ■ et iiiae Grandia monftra fuis audebant tempotibus ; fed Nor. propter nummos minor ad, .ratio finnmis Debetur monftris. quoties tacit ira j.ocer.tem Hunc fexum, rabie jetur ineendente feruntur Praecipites : ut faxa jug’, abrupta, quibus mo ns Subtraliitur, clivoque .atas pendente recedit- HLm ego non tulerim quae eoi.ipatat et fcelus ingens Sana facit. Ipe^tant fubeuutem fata mariti A1 eltim, et, fimids fi permutatro detur, Florte viri cupient animam lervare tatellae. Oceurrent multae tibi B.lides, atque Eripbylae: Riane Clytemnaeftram nuiius uon vicus habeoit.

Hoc

SATYRA VI. (Sjy 4J Hoc tantum refect, quod Tyndaris ilia bipcnnem Infulfam et fatuam dextra laevaque tenebat: At nunc res agitur tenui pulmone rubetae; Sed tamen et ferro, fi praeguftabit Atreides Pontica ter victi cautus medkamina regis.

SATYRA VII.

ET fpes, et ratio ftudiorum in Caelare tantum : Solus enim trilleis hac tempeftate Camoenas

Refpexit, cum jam celebres, notique poetae Balneolum Gabiis, Romae conducere furnos Tentarent : net foedum alii, nec turpe putarent Praecones fieri, cum, delertis Aganippes Vallibus, efuriens migraret in atria Cleio. Nam, fi Pieria quadrans tibi nullus in umbra Ofiendatur, ames nomen viftumque Machaerae, Et vendas potius, commifla quod autVio vendit Stantibus : oenophorum, tripodes, armaria, cillas, Alcyonem Baechi, Thebas et Terea Faulti. Hoc fadus, quam fi dicas fub judice : Vidi, Quod non vidifti. faciant equites Afiani, Quanquam et Cappadoces faciant, equitelque Bithyni, Altera quos nudo traducit Gallia talo. Nemo tamen ftudiis indignum ferre laborem Cogetur pollhae, necYit quicunque canoris Eloquium vocale modis, laurumque momordit. Hoc agite, ojuvenes: circumfpicit, et ftimulat VOS, Materiamque fibi duels indulgentia quaerit. Si qua aliunde putas rerum (pectanda tuarum Praefidia, atque ideo croceae membrana tabellae Impletur : lignorum aliquid pofee ocyus, et, quae Componis, dona Veneris, Thelefine, marito ; Aut elude, et pofitos tinea pertunde libeilos, Frange mifer calamos, vigilataque praelia dele, Qui facis in parva fublimia carmina cella, Ut dignus venias hederis, et imagine macra. Spes nulla ulterior : didicit jam dives ayarus

Tan tuna .

4<S S A T Y R A Vir. jt. Tantiim admirari, tantnm laudare difertos, Ut pueri Junonii avem. fed defluit aetas Et pelapi pattens, et cadidis, atque ligonis. Taedia tunc liibeunt ani.nos, tunc feqne, fnamque Terpfichoren o :it facunda et nuda fene£tus. Accipe tunc arteis, ne quid tibi conferat ifle, Qtiem colis, ct nmfariim, et Apoliinis aede relicta : Ipfe facit verfus, atque uni cedit Homero Propter mille annos. et, (1 dulcedine famae Succendts recites, Maculonis commodat aedeis; Haec longe ferrata donsus fervire jubetur. In qua folicitas imitatur janua portas. Sc it dare libertos extrema in parte fedcntcis Ordinis, et magnas comiturn difponere voces. Nemo dabit regum, quanti fubfeilia confient, Et quae condutdo pendent anabathra tigillo, Qitaeque reportandis poftta eft orcheftra cathedris. Nos tatr.en hoc agimus, tenuique in pulvere i'ulcos Duchnus, et littus ftcrili verfamus aratro. Nam ft difeedas, laqueo tenet ambitiofi Confuetudo maii: tenet infanabiiemultos Scribendi cacoethes, et aegro in corde feneftitr. Sed vatem egregium, cui non fit pubiica vena, Qui nihil expofitum foleat deducere, nee qui Communt feriat carmen triviale moneta : Hunc, qualem nequeo monftrare, et fentio tantum, Anxietate carens animus facit, omnis acerbi Impatiens, cupidus fylvarum, aptulque bibendis Fontibus Aonidum : neque enim cantare fub antro Pierio, thyriumve poteft contmgere moefta Paupertas, atque aeris inops, quo notfte dieque Corpus eget: fatur eft, cum dicit Horatius : Heuohe ! Qiiis locus ingenio : nifi cum fe carmine iolo Vexant, et Dominis Cyrrhae, Nyfaeque feruntur Peflora yeftra, duas non admittentia curas ? Magnae mentis opus, nec de lodice paranda Attonitae, curms, et equos, facielque deorum Adlpicere, et qualis Rutulum confundat Erinnys.

47 S A T Y R A VII. 69. Nam, fi Virgilio puer et tolerabiie deefTet Hofpituim, cadcrfnt omnes a crinibus hydri: Surda nilvil gemeret grave biicoina. polcimus, ut fit Non minor antique Rnbrenus Lappa cothorno, Cujus et alveoles, et laenam pignerat Atreus. Lion habet infelix Nomitor, quod mittat amico : Qiiintillae quod donet, habet, nec defuit illi, Unde emeret multa palcendnm carne leonem Jam domitum: conflat leviori bellua fumtu Nimirum, et eapiunt plus inteftina poetae. Contentus fama jaceat Lucanis in hortis Marmoreis : at Serrano, temiique Saleio Gloria quantaiibet, quid erit, fi gloria tantum eft? Curritur ad vocem jucundam, et carmen amicae Thcbaidos, laetameum fecit Statius urbem, Promifitque diem, tanta dulcedine captos Arficit ille animos, tantacue libidine vn'gi Auditur. fed, cum fregit fubfeilia verfu, Efurit, ir.taflam Paridi nifi vendat Agavcn. Ille et miiitiae multis largitur honorem, Semeftri vatum digkos circum'igat auro. Qiiod non dant proceres, dabit hilirio. tuCamerinos, Et Baream, tu nobilium magna atria curas ! Pracfeflos Pelopeia facit, Philomela Tribunes. Hand tamer, invideas vati, quern pulpita palcunt. Qiiis tibi Maecenas > quis nunc erit aut Proculejus, Ai.tFabius? qr.is Cotta iterum ? quis Lentulus alter? Tunc par ingenio precium : tunc utile multis Pallere, et vintm. toto nefiire decembri. Veller porro labor foecundior, hilloriarum Scriptures : petit hie plus temporis, atque olei plus: Namquc oblita modi n.illefima pagina furgit Omnibus, et crefcit multa datr.nola papyro,

_ Sic ingens rerum numerus jubet, atque operum lex. Quae tamen inde fegfes i terrae quis fi udtus apertae ? Quis datit hil.orico, quantum darct a et a. legenti i

1 Sed genus ignavum, quod lefto gaudet et umbra. Die igitur, quid caufiidicis civllia praellent

Officia,

4* S A T Y R A VII. 108. OflRcia, et magno comites in fafce libelli ? Ipfi magna fonant: fed tunc, cum creditor audit, Praecipue, vel fi tetigit iatus acrior illo, Qiii venit ad dubium grand! cum codice nomen, Tunc immenfa cavi (pirant mendacia folles, Confpuiturque finus. vcram deprendere meflem Si libet: bine centum patrimonia cauffidicorum. Parte alia folum rulTati pone Lacernae. Confedere duces: furg'is tu pallidus Ajax Diflurus dubia pro libertate, bubulco Judice. rumpe mifer tenfum jecur, ut tibi laffo Figantur virides, ftalarum gloria, palmae. Qiiod vocis precium 1 liccus petafunculus, et vas Pelamydum : aut veteres Maurorum epimenia, bulbit Aut vinum Tiberi deveOnm, quinqtre lagenae. Si quater egifti, f contigit aureus unus, Inde cadunt patres ex foedere pragmaticorum. Aemilio dabitur, quantum licet, et melius nos Egimus : hujus enim Hat currus aeneus, alti Qiiadrijuges in veftibulis; atque ipfe feroci Bcllatore ledens curvatum haltile minatur Eminus, et f atua meditatur praelia lulca. S’u Pedo conturbat, Matlio debcit. exit us hie eft Tongilli, magno cum rhinocerote lavari Qui folet, et vexat lutulenta balnea turba, Perque forum juvenes longo premit a (fere Medos Emturus pucros, argentum, murrhina, villas. Spondet enim Tyrio ftlataria purpura filo. Et tamen elr illis hoc utile : purpura vendit Caulfidicum, vendunt amethyf ina : con venit illis Et fticpitu, et facie majoris vivere cer.fus. Sed f nem impenlae non ftrvat prodiga Roma. Fidimus eloquio ? Ciceroni nemo ducentos Nunc dederit nummos, nifi fulferit annulus ingens. Refpicit haec primum, qui litigat, an tibi fervi Oflo, decern comites, an poll te fella, togati Ante pedes? ideo conducta Paullus agebat Sardonychc, atque ideo pluris, quam Gallus agebat,

S A T Y R A VII. ?22. JT Dum mode non pereat, mediae quod nocHs ab hora Sedifti, qua nemo faber, qua nemo lederet, Qux docet obliquo lanam dedviccre ferro : Dum modo non pereat totidem olfeeiiTe lucernas, Quot ftabant pueri, cum lotus decolor eflet Fiaccus. et haereret nigro f iligo Maroni. Kara tamen merces, quae cognitione tribuni Non egcaL fed vos faevas imponite leges, Ut praeceptori verborum regula conftet, Ut legal hifiorias, auftores noverit omneis, Tanqi'a-n ungueis, digitolque fuos, ut forte rogatns Dum petit aut thermas, aut Phoebi balnea, dicat Nutricem Anchifae : nomen, patriamque novercae Archemori: dicat, quot Acedtes vixcrit annos, Quot Siculus Plirygibus vini donaverit urnas i

k Exigite, ut mores teneros ecu pollice ducat, Ut fi quis cera vultum facit : exigite, ut fit Et pater ipfms coetus, ne turpia ludant, Ne faciant vicibus. non ell leve tot puerorum Obfervare manus, oeulofquc in fine trementeis. Haec, inquit, cura, fed cum fe verterit annus, Actipe, viftori populus quod poftulat, aurum.

S A X Y R A VIII.

STemmataquidfaciunt, quid prodefl, Pontice, longO Sanguine cenferi, pidlolque oftendere vultus

Majorum, et ftanteis in curribus Aemilianos, Et Curios jam dimidios, humerofque minorem Corvinum, et Galbam auriculis nafoque carentem ? CJuis fruflus generis tabula jaftare capaci Corvinum, pollhac multa contingere virga Fumofos equitum cum diflatore magillros, Si coram Lepidis male vivitur? effigies quo Tot bellatorum, fi luditur alea pernox A.nte Numantinos? fi dormice incipis ortu Luciferi, quo figna duces, et callra movebant i Cur Ailobrogicis, ct mapna gaudeat ara Natus in Hercuieo Fabius Fare, fi cupidus, fi

E 2 Vanii,

J2 S A T Y R A VITI. IJ-: Vanns, et Euganca quantumvia mollior agna: Si tenernm attritns Catinenfi pumice I Ur# buna Sqnalenteis trad licit avos, emtorque vcneni Fi •angenda miferam funeliat imagine gentem? Tota iicet veterea cxornent undiqnc cerac Atria, nobilitas fola elt atqne unica virtns. Fanllns, velColEis, vel Dnifns moribus efio : Hos ante effigies majorum pone tuornm : Praecedant i pi as i'li te confide virgas : prima mild debcs animi bona, fanftus habcri, Jidritiaeqne tenax Faiftis diftifque mereris, Agnofco Proeerem. ialve Getidice, feu tu Silanus, quocurque alio de fanguine rams, Givis, et egrepir.s patriae contingis ovanti. . Exclamare iibet, popuius quod clamat, Ofiri Jnvento. quis cnim generofum dixerit hnne, qui Indignus ger.ere, et praeclaro nomine tantum infgnisi nanum enjufdam, Atlanta vocamus: Aethicpem, eyenum : parvam extortamque pueilam, Europcn : canibus pigris Icabieque vetufia I.aevibus, et ficcae lambentibus ora lucernae, Nomen erit pardus, tigris, leo, fi quid adhuc eft, Quod fremat in terras yiolentins. ergo cavebis, Et metues, ne tu fis Creticus, ant Camerinus. F'is ego quem monui ? tecum eft mihi fermo, Rubelli flaute. fumes alto Druforum llemmate, tanquam Fcceris ipfe aiiquid, propter quod nobiiis eftes, Ut te conciperet, quae fanguine fulget lull; Non quae ventofo condufta fub aggere te> it. Vos butniles, inquis, vulgi pars ultima noflri, Quorum nemo qiieat patriam monftrare parentis Aft ego Cecropidcs. Vivas, et origir.is hujus Gaudia longa feras : tamen ima plebe Qiiiritem Facundum invenies. fulct hie defencere caulfas Nobiiis indofti. veniet de plebe togata, Qui juris nodos, et iegum aenigmata ftilvat. liic petit Euphraten juvenis, domitique Batavi Cuftodes aquilas, armis indulirius: at tu

S A T Y R' A vm . ; % n Nil, nlfi Cecropides, truncoque fimillimus Hermae. Nullo quippe alio vincis difcrim'me, quam quod Illi marmoreum caput eft, tua vivit imago. Die mihi, Teucrorum proles, animalia muta Qiiis generofa putet, nififortia? nempe volucrem Sic laudamus equum, facili cui plurima palma FeVvet, et exfultat rauco viftoria Circo. Nobilis hie, quocunque venit de gramine, cujus Clara fuga ante alios, et primus in aequore pulvis: Sed venale pecus Corythae, pofteritas et Hirpini, ft rara jugo viiftoria fedit. Nil ibi majorum refpefhis, gratia nulla Umbrarum, dominos preciis mutare jubentur Kxiguls, trito ducunt epirhedia collo Segnipedes, dignique molam verfare nepotis. Ergo, ut miremur te, non tua; primum aliquid da. Quod poffim titulis incidere praeter honores, Quos illis damns, et dedimus, quibus omnia debes. Haec fatis adjuvenem, quem nobis fama fuperbum Tradit, et inflatum, plenumque Nerone propinquo. Rarus enim ferine fenfiis communis in ilia Fortuna, fed te cenferi laude tuorum, Eontice, noluerim, fic ut nihil ipfe futurae Laudis agas. Miferum eft aliorum incumbere fama^j, Ne collapfa ruant fubdiuftis tecta columnis. Stratus hun.i palmes viduas defiderat ulmos. Efto bonus miles, tutor bonus, arbiter idem Integer; ambiguae fi quando citabere teftis Inccrtaeque rei, Phalaris licet imperet, ut fis Falfus, et adn.oto diftet perjuria tauro, Summum crede nefas animam praeferre pudori, Et propter vitam vivendi perdere caullas. Dignus n.orte perit, cocnet licet ol tea centum Gaurana, et Cofrni toto mergatur aeuo. Exfpeftata diu tandem provincia cum te Reftorem accipiet, pone irae fraena, modumque,. Pone et avaritiac : miferere inopum fociorum. Ofia yidcs reginn vacuis exfufta medullis,

E 3 Relpici,

rA S A T Y R A îr. 9T,. Rffpice. quid moncant leges, quid curia mandet; Praemia quanta bonos maneant, qnam fulmine juft® KtCapito, et Numitor ruerint, damnante fenatu, Peiratae Cilicnm fed quid damnatio confert. Cun' Panfa eripiat, qiiidqilid tibi Natta reliquit? Praecorem Chaerippe tuis circumfpice pannis, Jauique tace. Furor eft port omnia perdere naulunv. Non idem gemitu.s o!im, neque vulnus erat par Damrorum, fuciis fiorentibus, et modo viiftis. Plena domus tunc omnis, et ingens ftabat acervui Numrr.oru.Ti, Spartara chlatnys, concbylia Coa, Et cum Parrbafii tabulis, figniftjue Myronis Pheidiacum vivebat ebur, recnon Polycieti Multus ubique labor : rarae fine Mentore menfae, Jr.de Dolabclla eft, atque bine Antoniiis, inde Sacrilegus Verres. referebant navibus altis Occulta fpolia, et plureis de pace triumphos. Nunc fociis juga pauca bourn, grex parvus equarum, Et pater armenti capto eripiatur agello : Jpfi deinde Lares, fi quod Jpeftabfe fignum. Si quis in aedicula Dens unicits. br.ee etenim font Pro fummis : nam fimt haec maxima, delpicias tu Forfitan imbelleis Rhodios, unfiamque Corinthum : D'efpicias merito. quid refinata jiiventus, Ciuraque totius facient tibi laevia gentis ? Horrida vitanda eft Hilpania. Gallicus axis, Jllyricumqi.e latus. parce et meflbribus illis, Qiii faturant urbem, Cireo, fe'enaeque vacantem, Qiianta autem inde feres tarn dirae praemia cuipae. Cum tenues nuper Marius dilcinxerit Afros ? Curandum in primis, ne rnagna injuria fiat Fortibur, et miferis, tollas licet omne, quod ufquam eft Anri, atque argenti : feu turn, giadiumque relinquens, Et jacuhim, et galeam : fpoliatis arma liiperfunt. <ûod modo propofiii, non eft fententia : verum eft. Creditc me vobis folium recitare Sibyllae. Si tibi fanfYa cohors comitum, ft nemo tribunal Yeudit Acerfecomes, ft nullum in conjnge crimen,

Nee

SATYR A Vin. *3$. Nec per conver.tus, et cunfta per oppida curvis Ungi’ibus ire paret nummos raptura Celaeno: Tunc licet a Pico numeres genus, altaque fi te Nomina deieftant, omnem Titanida pugnam, Inter majores ipfumque Promethea ponas. De quocunque voles proavum tibi fumito libro. Quod 11 praecipitem rapit ambitio> atque libido> Si frangis virgas fociorum in fanguine, fi te Deleclant hebetes laflfo lidlore fecures : Incipit ipforum contra te flare parentum Nobilitas, claramque facem praeferre pudendis. Omne animi vitium tanto confpectius in fe Grimen habet, quanto major, qui peccat, habetur. Quo mihi te lb itum falfas fignare tabellas In templis, quae fecit avus, flatua/nque parentis Ante triumphaiem? quo, fi norturnus adulter Tempora Santonico vtlas adoperta cucullo ? Praeter majomm ciueres, atque ofla volncri Garpento rapitur pinguis Lateranus, et ipfe, Ipfe rotam adftringit multo flurlamine conful : Nofte quidem ; fed luna videt, fed fidera tefleis Intendunt oculos. finitum tempus honoris Cum fuerit, clara Lateranus luce flage'lum Sumet, et occmfum nunquam trepidabit amici Jam fenis, ac virga prior animet, atque maniplos Sol et, et ir.fundet jumentis hordea lalfls. Interea,' dum lanatas, torvumque juvencnm More Numae caedit Jovis ante a;taria, jurat Soiajr Eponam et facies olida ad praefepia piflas* Sed turn pervigiles placet inflaurare popinas; Obvius altiduo Syrophoenix udus amomo Currit, Idumaeae Syrophoenix incola portae, Hofpitis a:fectu dominum, regemque faiutat, Et cum venaii Cyane luccincta lagena. Dcfepfor culpae dicet mihi, fecimus et nos Haec juvenes eho. defifle nempe, nec ultra Fo'. i i errorer.i; breve f:t, quod turpiter audes. Quacdam cum prima reiecejitur crimijia barba,

■rf S A T Y R A vnr. 1^7. Indulge veniam pueris. Lateranus ad illos Thermarum calices, infcriptaqne lintea vadit, Maturus bello, Armeniac Syriaeqne tuendis Amnibus, et Rheno, atque Illro praeftare Neronem Securum valet haec aetas. mitte oftia Cxfar, Mittc : fed in magna legatmn quaere popina. Invenieo aliquo cum percuifore jacentem, Permiftum nautis, et furibus, ac fugitivis, Inter carnifices, et fabros fandapilarum, Et refupinati ceflintia tympana Galli: Aequa ibi libertas, communia pocula, leflns Non alius cuiquam, nec menla remotior ulli. Quid facias talem fortitus, Pontice, fervum ? Nenipe in Lucanos, aut Tulca ergallula mittas. At vos Trojugenae vobis ignofcitis, et quae Turpia cerdoni, Volefos, Brutumque decebunt. Qiiid, fi nnnquam adeo foedis, adeoque pudendis- Utimur exemplis, ut non pcjora fuperfmt ? Confumtis opibus vocem Damafippe locafti Sipario, clamofum ageres ut phafina Catulii. Laureolum velox etiam bene Lentulus egit, Judice me, dignus vera crnce. nec tamen ipli Ignofcas populo : populi frons durior hujus, Qui fedet, et fpeftat trifcurria patriciorum : Planipedes audit Fabios, ridere pot eft qui Mamercorum alapas. quanti fua fun era vendant,' Qiiid refei t? vendunt nul!o cogente Nerone, Nec dubitant Celfi Piaetoris vendere ludis. Finve tamen gladios hide, atque hint pulpita pone: Quid fatius r mortem lie qnifqnam exhorruit: ut fit Zelotypus Thymeles, ftupidi coiiega Corinthi? Res baud n ira tamen, citharocdo principe mimus Nobilis. haec ultra, quid erit rofi luduS ? et iliic Dedecus urbis babes, nec mirmillonis in armis, Nec clv_peo Gracchum pugnantem, aut falce fnpira, (Damnat enim taleis habitus ; led dar.mat, et odit) Nec galea faciem ablcondit; n ovel ecce tridentem, Poftquam librata pendentia retia dextra 1 Neqi

57 S A T Y K. A VIII. 20)-. | Nequiciquam effudit, nildum ad ipeftacula vultum

Erigit, et tota fugit agnofcendus arena. Credamus tnnicae, de faucibus aurea cum fe Porrigat, et longo jaftetur fpira galero. Ergo ignominiam graviorem pertulit omni Vulncre, cum Graccho jufrus pugnare fecutor. Libera fi dentur popuio fuffragia, quis tarn Perditus, r,t dubitet Sene< am praeferre Neroni; Cujus fupp!icio non debuit una parari Simia, nec ferpens unus, nec culeus nnus ? Par Agamemnonidae crimen : fed cau!Ta facit rem Didimiiem. quippe f!e Deis auftoribus ultor Patris erat caefi media inter pocula : fed ncc E'eftrae jugulo fe poiluit, aut Spartanf Sanguine conjugii, nullis aconita propinquis Mifcuit, in fcena nunquam cantavit Oreftes, Troica non fcripfit. quid enim Virginius armls Debuit ulcifci magis. aut cum vindice Galba? Quid Nero tarn faeva, crudaque tyrannide fecit? Haec opera, atque hae funt generofi principis artes, Gaudcntis foedo peregrina ad puipita cantu Proflitui, Grajaeque apium meruifle coronae. Majorum effigies habear.t inf gr.ia vocis. Ante pedes Domili longum tu pone Thyefae Syrma, vel Antigonae, feu perfonam Menalippes, Et de marmoreo citharam fufpende colotfo. Quid, Catilina, tuis natalibus, atque Ccthegi Inveniet quiiquam fublimius? arma tamen vos Nocturna, et flammas domibus, templifque paraftis, Ut Braccatorum pueri, Senonumque minores, Auf, quod liceat tunica punire molefta. Sed vigiiat conful, vexiilaque vefira coercet. Hie noyus Arpinas, ignobiiis, et mode Romae Municipals eques galeatum ponit ubique Praefdium attonitis, et in omni gente laborat. Tantum igitur muros intra toga contulit illi Nominis, et tituli; quantum non Leucade, quantum Thelfaliae campis Oftavius abftulit udo

Caedibus

y8 S A T Y R A 24?. Caedibus afliduis gladio fed Roma parentem, Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit. Arpinas alius Volfcorum in monte folebat Polcere mercedes aliero iaflus aratro, Nodofam poll haec frangebat vertice vitem, Si lentus pigra muniret caflra dolabra : Hie tamen et Cimbros, et fumma pericula rerum Excipit, et foius trepidantem protegit urbem. Atc|Ue ideo, poftqnam ad Cimbros, ftragemque volabant, Qui nunquam attigerar.t majora cadavera, corvi, Nobilis ornatur lauro collega lecunda. Piebeiae Deciorum animae, p'ebeja fuerunt Komina : pro totis legionibus hi tamen, et pro Omnibus auxi'iis, atque omni pube Latina Sufuciunt Di., infernis, tcrraeque parent!, Piuris enim Decii, quam quae fervantur ab illis. Ancilla natus trabeam, et diadema Quirini, Et falceis meruit regum ultimus ille bonorum. Prodita laxabant port ..rum clauftra tyrannis Exfulibus juvenes ip.f us confulis, et quos Magnum aliquid dubia pro libertate deccret, Quod miraretur cum Coelite Mucins, et quae In perii fineis Tiberinum Virgo natavit. Occulta ad patres produxit crimina fervus

Malo pater tibi fit Therfites, dummodo tu fis Aeacidae fimilis, Vulcaniaque arma capellas, Qiiam te Therfitae fimilem producat Achilles. Et tamen, ut longe repetas longeque revolvas Nomen, ab infami gentem deducia alylo. Majorum primus quifquis fuit ille tuorum, Aut pallor fuit, aut illud, quod dicere nolo.

S A T Y R A IX.

SCire velim, quare toties mihi, Naevole, triAis Occurras frontc obdudla. ecu Marfya yiflus.

Quid

S9 S A T Y R A IX. 3. Quid tibi cum vultu, qualem deprenfus habebat Ravola, Sum Rhodopes uda terit inguira barba? Nos c6laphum incutimus lambeuti cruitu.'a fervo. Non erat hac facie miferabilior Creperejus Poilio, qui triplicem ufuram praeiiare paratus Circuit, et fatuos non invenit. unde repente Tot rugae? certe modico contentus agebis Vernam equitem, conviva joco mordente fbcetus : Et falibus vehemens intra pomoeria natis. Omnia nunc contra : vultus gravis, horrida ficcae Silva comae, nullus tota nitor in cute, qualem Bruttia praeftabat calidi tibi fa lei a vilci: Sed fruticante pilo neglefta, et fqualida crura. Quid macies aegri veteris, quem tempore longo Torret quarta dies, olimque domeftica febris? Deprendas animi tormenta latentis in aegro Corpore, deprendas et gaudia : fumit utrumque Inde habitum facies, rgitur flexilTe videris Propofitum, et vitae contrarius ire priori. Nuper enim, ut repeto, fanum Ifidis, et Ganymedem, Pacis, et advectae fecreta palatia Matris, Et Cererem (r.am quo non proltat foemina templo?) Notior Aufidio moechus feek-rare folebas, Qtiodque faces, ipfos ctiam inclinare maritos. Utile et hoc multis vitae genus : at mihi nullum Inde operae precium. pingueis aliquando lacernas, Munimenta togae, dun, craflique coloris, Et male perculfas textoris peftine Galli Accipimus, tenue argerrtum, venaeque femndac. Fata regunt homines: fatum eft et partibns illis, Quas finus abfeondit. nam, ft tibi fidera celfant. Nil faciet longe menfura incognita nervi, Quamvis te nudum fpumanti \'irro labello Viderit, et blandae aflidue denfaeque tabellae Sollicitent, aevoc xi»«/cfsr. Qiiod tamen ulterius monltrum, quam mollis a varus ? Haec tribui, deinde ilia dedi, mox plura tulilti. Comp u tat, accevet. ponatur calculus, ad fin t

Cum

Co ' S A T Y R A IX. 4r. Ciun tabula pueri. numera feftertia quinque Omnibus in rebus : numerentur deinde laboreS. * An facile et pronum eft agcre intra vifcera ptnem Legitimum, atque illic hefternae occurrcre coenae ? Servus erit minus ille mifer, qui foderit agrum, Quam dominum, fed tu fane tenerum et puerum te, Et pulcrum, et dignum cyatho, coeloque putabas. Vos humili adfeculae, vos indulgebitis unquam Cultori, jam nec morbo donare parati ? En, cui tu viridem umbellam, cui fuccina mittas Grandia, natalis quoties redit, aut madidum ver Incipit: et ftrata pofitus, longaque cathedra JVIunera foemineis traftas fecreta Kalendis. Die pafler, cui tot monteis, tot praedia fervas Apula, tot milvos intra tua pafcua lalfos ? Te Trifolinus ager foecundis vitibus implet, Sufpeftumque jugum Cumis, et Gaurus inanis. Nam quis plura linit vifturo dolia mufto? Quantum erat exhaufti lumbos donare clientis Jugeribus paucis! meliufne hie rufticus infans Cum matre, et cafulis, et conlufore catello Cymbala pulfantis legatus fiet amici J Improbus es, cum pofeis, ait. fed penfio clamat, Pofce : fed appellat puer unicus, ut Polyphemi Lata acies, per quam fullers evafit Ulyftes. Alter emendus erit : namque hie nen fufficit: amba Pafcendi. quid agam bruma fpirante ? quid, oro. Quid dicam fcapuhs puerorum Aquilone Decembri, Etpedibusl durate, atque exfpeftate cicadas ? Verum, ut diflimules, ut mittas cetera, quanto JVletiris precio, quod, ni tibi deditus eflem Devotufque cliens, uxor tua virgo maneret? Scis certe, quibus ifta modis, quam fat-pe rogaris, Et quae poilicitus. fugientem faepe puellam Amplexu rapid : tabulas quoque ruperat, et jam Signabat, toto vix hoc ego nodte redemi, Te plorante foris. tefiis mihi leftulus, et tu Ad quero pervenit ledti fonus, et dominae vox.

^ Inftabile

S A T Y R A IX. 79. 61 In(lahiie, ac dirirr.i cpeptnm, et jam paene folutum Conjngium in multis domibus fervavit adulter ! Q110 te circumagas i quae prima, aut ultima ponas? Nullum ergo meritum ell:, ingrate ac perfide, nullum, Quod tibi filiolus, vel filia nalcitur ex me ? To.lia enim, et libris adtorum fpargere gaudes Argtimenta viri. foribus fufpende coronas. Jam pater es : dedimus, quod famae opponere podis! Jura parentis babes, propter me leriberis haeres, Legatum omne capis, nec non et duke caducum. Commoda praeterea jungentHr multa caducis, Si numerum, fi treis implevero. jula doloris, Naevole, caufla tui. contra tamen :11c quid adfert? Neg'igit, atque alium bipedem fibi quaerit alcllum. Haec 1’oli commifla tibi celare memento,

I Et tacitus noliras intra te fige querelas. Nam res mortifera ell inimicus pumice laevis.

L Qui mode fecretum commiferat, ardet, et edit, Tanquam prodiderim, quidquid Icio. fumere ferrum, Fulte aperire caput, candeiain apponere valvis Non dubitat nec contemnas, aut delpkias, quod His opibus nunquam cara elt annona veneni. Ergo occulta teges, ut curia Martfs Atbenis.

f O Corydon, Corydon, fecretum divitL ulrum El ft putas ? fervi ut taccant : jumenta'oquentur,

' Et canis, et pokes, ct marmora. claude f cue liras. Vela tegant rimas, junge ofiia, tollite lumen E medio, taceant on.nes, prope nemo recumbat: Quod tamen ad cantum gatli facit ide fecundi, Proximus ante diem caupo feiet, audiet, et quae Finxcrunt pariter iibrarius archit.iagiri, Carptorcs. qcod enim dubitant componere crimen In dominos, quctics rumoribus u cifcuntur Baltea i nec deerxt, qui te per compita quaerat Nolentem, et miferam vinoliis inebriet aurem. lllos ergo roges, quidqnid pauiio ante petebas A nobis, taceant ii i : fed prodere maiur.t Arcanum, quam lubrepti potarc Faierni,

F Pr*

(52 S A T Y R A IX. rr7. Pro populo faciens quantum Saufeja bibcbat. Vivendum reOe eft, cum propter plurima, tunc his Praecipue caullis, ut linguas mancipiorum Contemnas. nam lingua mali pars peffima fervi. Deterior tamen hie, qui liber non erit illis, Quorum animas et farre fuo cuftodit, et acre. Iccirco ut poftim linguam contemnere fervi, Utile confilium modo, fed commune, dedifli ; Nunc mihi quid fuades port damnum temper is, et Ipes Deceptas ? feftinat enim decurrere velox Flofculus anguftae, miferaeque breviftimae vitae Portio : dum bibimus, dum ferta, unguenta, puellas Pofcimus, obrepit non intellcfta fenefhis. Ne trepida : nunquam pathicus tibi deerit amicus. Stantibus et fahis his collibus, undique ad illos

'Convenient et carp-cntis, et navibus omnes, Qui digito fealpunt uno caput, altera major Spes fupereft : tu tantum crucis imprime dentem. Jiaec exempla para felicibus : at mea Clotho EtLachefis gaudent, ft pafeitur inguine venter. O parvi, noftrique Lares, quos thure minuto, Aut farre, et tenui foleo exorare corona, Qjando ego figam aliqiJid, quo fit mihi tuta feneiftus A tegetc et baculo? viginti millia foenus Pignoribus pofitis, argent! valcula puri, Sed quae Fabricius cenfor notet; et duo fortes De grege Moeftoiurn, qui me cervice locata Sccurum jubeant clamofo inff ere Circo. Sit mihi prpeterea curvus caelator, et alter, Qui multas facies fingit cito : fufficiunt haec, Quando ego pauper ero : votum miferabile, nec Ipcs Nis faltem. nam, cum pro me fortune rogatur, Adfixit ceras ilia de nave petitas, Quae Siculos cantus eftugit rerr.ige furdo.

S A T Y R A

S A T Y R A X. X. *3

S A T Y R A X.

OMnibus in terris, quae funt a Gadibus ufqne Auroram, et Gangero, pane! dignoicere poffuiit

Vera bona, atque illis multnm diverfa, rernota Erroris nebula, quid enim ration? rim emus, Aut cupimus? quid tam dextro pede cor.cipis, ut te Conatus non poeniteat, votique peracti ? Evertere donios totas optantibus ipfis Di faciles. nocitura toga, nocitura petuntur Militia, torrens dicendi copia multis, Et fua mortifera ell facundia. viribus ille Confifus periit, admirandirque lacertis. Sed plureis nimia conge! a pecunia cura Strangulat, et cumfta exfiiperans patrimonia cenfus, Quanto delphinis balaena Britannica major. Temporibus diris igitur, juflfuque Neronis Longinum, et magnos Senecae praedivitis hortos Claufit et egregias Lateranorum obfidet aedeis Tota cohors : rams venit in coenacula miles. Pauca licet portes argenti vafcula puri, Nofte iter ingreiTus gladium contumque timebis, Et motae ad lunam trepidabis arundinis umbram: Cantabit vacuus coram latrone viator. Prima fere vota, et cun&is notilfima templis Divitiae, crefcant ut opes, ut maxima toto Noftra lit area foro. led nulla aconita bibvmtur Fictilibus : tunc ilia time, cum pocula fumes Gemmata, et lato Setinum ardebit in auro. Jamne igitur laudas, quod de fapientibus alter Ridebat, quoties de limine moverat unum, Protuleratque pedem ; flebat eontrarius aixftor ? Sed facilis cuivis rigidi cenfura cachinni: Mirandum eft, unde ille oculis fuffecerit humor. Perpetuo rifu pulmonem agitare folebat Democritus, quanquam non elfet urbibus illis Praetexta, ettrabeac, fafees, lec'Hca, tribunal.

F 2 Quid

<4 SATYR A X. 3«. Quid, fi vidiflet praetorem cnrribus a'tis Exftantem, et medio fiiblimem in puivere Circi In tunica Jovis, etpi&ae Sarrana ferertem Ex humeris aulaea togae, magraeqne coronae Tantum orbem, quarto cervix non fu^cit r!)a ? Quippe tenet fudans bane pnb'icus, et fibi Coniiil Ne placeat, curru ervus portatur eodem. Da nur.c et volucrem, fceptro quae ii'rgit eburno, Illinc cornicines, hire praeeedentia 'onpi Agminis ofF.cia, et niveos ad fraena Ouirites, Defofla in locidk qeos ipt-rtuia fecit amicos. Turn quoque r ateriam rifus invenit ad omneis Ccctirfits hominum; cujus prudentia monf-rat, Summos poffe virus, et,magna exemp'a daturos Vervecum in patria, craflbqv.e liib acre nafci. Ridcbat curas, nec non et gaudia vulgi; Interdmn et lacrymas, cum fortunae ipfe minaci Mandaret iaqueum, mediumque oftenderet unguent. Ergo fupervacua, aut perniciofa petuntur. Propter quae fas ell genua incerare Deorum. Qi’ofdam praecipitat fubjefta potentia magnae Invidiae, mergit longa, atque infgnis honorum Pagina, deftendunt iiatuae refemque fequuntur. Ipfas deinde rotas bigarum impafta fecuris Caedit, et immeritis franguntt r crura caballis. Jam ftrideijt ignes, jam follibus atque caminis Ardet adoratum populo caput, et crepat ingens Sejanus : deinde ex facie toto orbe fecunda Fiunt urceoii, pelves, fartago, patellae. Pone domi lauros, due in Capitolia magnum, Cretatumque bovem : Sejanus duciftir unco Speftandus : gaudent omnes. quae labra ? quis illi Vultus erat ?• nunquam, li quid mihi credis, amavi Hunc hominem. fed quo cecidit fub crimine> quifnam Delator ? quibus indicibus i quo tefte probavit i Mil horum : verbofa et grandis epiftola venit A Capreis : bene, habet; nil plus interrogo. Sed quid Turba Retni i fequitur fortunaiji, ut femper, et edit

Dajnnatfts.

SATYR A X. 7*' Damnatos- idem popnlus, fi Nurtia Tu(co Fav'nTet, fi opprelTa foret'fecura ieneftns Principis, hac ipfa Sejanum diceret hora Auguftum. jam pi idem, ex quo fuffragia nulli Vendimus, eTudit curas. nam, qui dabat olim Imperium, fafceis, legiones, omnia ; nunc fe Continet, atque duas tantum res anxius optat, Fanem et Circenfeis. perituros audio multos. Ni! dubinm : magna eft fornacula : pallidulus m3 Brutidius meus ad Martis fuit obviu» aram. Qtiam timeo. victus ne poenas exigat Ajax, Ut male defenfus! curramus praccipites, et, Dum jacet in ripa, calcemus Caelaris hoftem. Sed videant t'ervi, ne quis neget, et pavidum in jus Gervict obftridla domimnn trahat. hi fermones Tunc de Sejano, fecreta haec murmura vulgi. Vifne faltitari ficut Sejanus, habere Tautundem, atque iili f trim as donate curuleis ? Ilium exercitibus praeponere? tutor haberi Prineipis Augnlla Caprearum in rupe fedentis Cum grege C’naldaeo ? vis certe piia, cohorteis, Egregios equites, et caltra domeflica? quid ni Haec cupiasl et, qui nolunt occidere qucnquam, Pofle volunt Sed quae praetlara, et profpera tantj, Ut rebus laetis par fit rnenfura malorum i Hujus, qni trahitur, praetextam fumere mavis : An Fidenarum, Gabiorumque eflTe poteflas, Et de menfura jus dicere, vafa minora Fran~ere p-.nnofus vacuis Aedilis Ulubris? Ergo quid optandum foret, ignorafle fateris Sejanuin. nam qui nimios optabat honores, Et n'n.lias pofccbat opes : numerofa parabat Excetfae turris tabulata, unde altior e.fet Cafos, et i.npu'iae praeceps immane ruinae. QuidCra.Tos, quid -Pompejos evertit! et ilium, Ad fua qui do autos deduxit flagra Qiiiritesl Summus nempe locus nulla non arte petitus, Magnaque Muminibus vota exauuita maiignis.

i 3 M-

66 S A T Y R A X. nz. Ad genernm Cereris fine caede, et vulnere pallet Defcendnnt reges, et ficca mortc tyranni. Eloquinm, ant famam Demofihenis, aut Ciceronis Jncipit optare, et totis quinquatribus optat, Quilquis adhuc uno partam colit ad’e Minervam, Qaiem fequitur euftos angudae vernula capfae. Eloquio fed uterqiie petit orator : utrunque Largus, et exundans letho dedit ingenii fons. Ingenio manus eft, et cervix catfa: nee unquam Sanguine caufTidici maduerunt roftra pufilli. O fortunatam natam me confide Romam. Antoni gladios potuit contemnere, fi fic Omnia dixififet. ridenda poemata malo, * Qiiam te confpicuae divina Phiiippica famae, Volverls a prima quae proxima. Saevus et illiun Exitus eripuit, quem mirabantur Athenae Torrentem, et pieni moderantem fraena theatri. Dis die adverfis genitus, fatoque finiflro, Qiiem pater ardentis maflae fuligine lippus A carbone, et forcipibus, gladiofque parantc Incude, e'lHteo Vulcano ad rhetora mifit. Bellorum exuviae, truncis aftixa tropaeis Eorica, et fraifta de caflide buccula pendens, Et curtum temone jugum, viftaeque triremis Apluftre, et filmmo triftis captivus in arcu, Humanis majora bonis crtdiintur : ad hoc fe Romanus, Grajufque, ac Barbarus induperator Erexit: cauftas diferiminis, atque laboris Inde habuit; tanto major famae fitis eft, quam Virtutis. Quis enim virtutem ampleftitur ipfam, Praemia fi tollas ? patriam tamen obruit olim Gloria paucorum. et laudis, tituiique cupido Haefuri (axis cinerum cullodibus : ad quae Difcutienda valent fteiilis mala robora ficus : Quandoquidem data funt ipfis quoqne fata fepulcris. Expende Mannibalem : quot libras in duce fi,mmo Invenies i hie el', quem non capit Africa Mauro Percufla oceano, Jfiloque admqta tepenti,

Rurfns

S ATYR A X. ijo. 67 Rurfiis ad Aethiopum popiilos, altofque elephantos Additur imperils Hifpania : Pyrenaeum Tranfilit. oppofuit natura Alpemque nivemque: Diducit icopulos, et montem rumpit aceto. Jam tenet Italiam : tamen idtra pergere tendit. A<ftum, inquit, nihil eft, nifi Poeno milite portas Frangimus, et media vexillum pono Subura. O qualis facies, et quali digna tabeila, Cum Gaetula ducem portaret bellua luicum ! Exitus ergo quis eft? 6 gloria : vincitur idem Nempe, et in exfilium praeceps fugit, atque ibi magnus, Mirandufque cliens fedet ad praetoria regis, Donee Bithyno libeat vigilare tyranno. Finem animae, quae res humanas milcuit olim, Non gladii, non faxa dabunt, nee tela; fed ille Cannarum v index, et tanti langninis uitor Annulus, i demens, et faevas curre per Alpeis, Ut pueris placeas, ct declamatio fias ! Unus Peliaeo iuveni non fufficit orbis :• Aeftuat infelix anguft o limite mundi, Ut Gyarae claufus fcopulis, parvaque Seripho. Cum tamen a Cgulis munitam intraverit urbem, Sarcophago contentus erit Mors fola fatetur, Qj.iannda lint hon.inum corpufcula. Creditor olim Velificatu:. Athos, et quidquid Graecia mendax Audet in hiftoria : confiratum clalftbus ifdem, Suppofttumque rods folidum mare, credimus alto* Dtfecill'e amneis, epotaque flumina Medo Prandente, et madidis cantat.quae Softratus alls. Hie tamen, qua'is rediit Salamine relifta, In corum atque eurum (blitus faevire Hagellis Barbarus, Aeolio nunquam hoc in carcere paftbs ; Ipfum compedibus qui vinxerat Ennufigaeum ? Mitius id fane, quod non et ftigmate dignum Credidit. huic quifquani veiiet fervire Deorum? Sed quaiis rediit ? nempe nna nave, emends Fluitibus, ac tarda per denfa cadavera prora. Has toties optata exegit gloria poenas !

Da

68 SATYR A X. 18R. Da fpacium vitae, multos da Jupiter annos ! Hoc refto vulfi fohim, hoc et palitdtis optas. Sed (jtiam contirmis et quantis longa feneftus Plena nialis : dcformein, et tetrnm ante omnia vultum, DilP.mi'emqne fui, deformern pro cute pellem, Pendenteifqiie genas, ct taieis adfpice rugas ; Qualeis, umbriferos ubi pandit Tabraca faltus. In vetula fcalpit jam mater firoia bucca. Plurima funt juvenum difcrimina : pulcrior ille Hoc, atque ille alio ; multum hie robuAior illo : ■ Una fenum facies, cum voce trementia membra, Et jam laeve caput, madidique infantia nafi, Frangendus mifero gingiva panis mermi: Ulque adeo gravis uxori, gnatilque, fibique, Ut captatori moveat faltidia CoTo. Non eadem vini, atque fibi torpentc palato Gaudia: nam coitus jam longa oblivio ; vel ft Coneris, jacet exiguus cum ramice nervus; Et, quamvis tota palpetur noftc, jacebit. Anne aliquid fperare poteli haec inguinis aegri Canities? quid, quod merito lufpefta libido eft, Qiiae Yenerem aneftat fine viribus ? adfpice partis Nunc damnum aiterius. nam quae cantante voiuptas. Sit licet eximius citharoedo, five Seieuco, Et qttibus aurata tr,os eft fulgere iacerna? Quid refert, agni fedeat qua parte theatri, Qi.i ixcornicir.es exaudiet, atque tubarum Concentus ? clamore opus eft, ut fentiat aurts, Quem dicat venifte puer, quot nuntict boras. Piacterea minimus gelido jam in corpore fanguis Febre calet fob , circumfilit agminc fafto Alorborum omne genus : quorum fi nomira quaeras, Promtius expediair., quot amaverit Hipp’a mocchos, Quct Themiibn aegros av.tumno occidei uno, Quot Rafilus focios, quot circumicrij Vrk Firms P.upillos ; quot longa viros exforbeat uno Maura die, quot dilcipulos inelinet Hamillus; Pcicurram citius, quot yiilas pofliaeat nunc,

SATYR A X. 22<5. 69

Quo tondente gravis juveni mthi barba fonabat. llle bmuero, hie lumbis, bic coxa debilis, ambos Pcrdidir i'le oculos, et lufeis invidet: hujus Pa'lida iabra cibum accipiunt digitis alienis : Ipie ad confpefhim cocnae diduccre riflum Suetus, hiat taptimi, cen pulh'.s hirundinis, ad quem Ore volat pieno mater jejuna, fed omni Membrorum damno major dementia, quae nec Nomina fervorum, nec vnltum agnofeit amici. Cum quo praeterita coenavit nofte ; ncc illos, Quos genuit, qnos eduxit. nam codice faevo Haeredes vetat elfe fuos, bona tota feruntur Ad Ph'alen : tantum artificis valet haiitus oris. Quod fteterat multis in catcere fornicis annis. Ut vigeant fenfus animi, ducenda tamen funt Funera gratorum, rogus adfpiciendus amatae Conjugis, et fratris, plenaeque fororibus urnae. Naec data poena din viventibus, ut renovata Semper clade domus multis in iuftibus, inque Perpetuo moerore, et nigra vefte fenefcant. Rex Pylius, magno fi quidquam credis Homero, Exemplum vitae fuit a cornice fecundae. F > lix nimirum, qui tot per fecula mortem DH'.ulit, atque fuos jam dextra computat annos, Qoiqne novum toties muftum bibit. oro, parumper Attendas, quantum de legibus ipfe queratur Fatorum, et nimio de hamine, cum vidit acris Antiiochi barbam ardentem: cum quaerit ab omni, Quifquis adeft focius, cur haec in tempora duret. Quod facinus dignum tarn longo admiferit aevo ?’ Haec eadem Peleus, raptum cum luget Achillem,, Atque alius, cui fas Ithacum lugere natantem. Incolumi Troja Priamus venilfet ad umbras Aifaraci magnis folennibus, Heftore funus Portante, ac reliquis fratrum cervicibus, inter Iliadum lacrymas, ut primes edere planftus Caffandra inciperet, fchfaque Polyxena palla: Si foret extindtus diverfo tempore, quo non

Coeperat

- «

•jo S A T Y K. A X. 264. Coeperat andaces Park aedificare carinas. Longa dies igitur quid contulit i omnia vidit Everl'a, et flansmis Afiam, ferroque cadentem. , Tunc miles tremulus pofita tidit arma tiara, Et ruit ante aram fummi Jo\is, ut vetulus bos, Qui domini cultris tenue, et miferabile collum Praebet, ab ingrato jam faftiditus aratro. Exitus ille utcunque hominis : fed torva canino Latravit riftu, quae poll hunc vixerat, uxor. Feitino ad noftros, et regem tranfeo Ponti, Et Croefum, quern vox jufti facunda Solonis Refpicere ad longae julfit fpacia ultima vitae. Exfilium, et career, ivlinturnarumque paludes, Et mendicatus vifta Carthagine panis Hinc caulTas habuere. quid illo cive tulilTet datura in terris, quid Roma beatius unquam ; Si circumdudto captivorum agmine, et omni Bellorum pompa, animam exhajaflet opimam. Cum de Teutonico veHet defeendere cnrru ? Provida Pompejo dederat Campania febreis Optandas : fed multae tubes, et publica vota Vicerunt. igitur fortuna ipftus et urbis Servatum victo caput abftulit. hoc cruciatu Lentulus, hac poena caruit, ceciditque Cethegus Integer, et jacuit Catiiina cadavere toto. Formam optat.rnodico pueris, majore puellis Murmure, cum Veneris fanum videt anxia mater, Ufque ad delicias votorum. cur tamen, inquit, Corripias i pulcra gaudet Latona Diana. Sed vetat optari faciem Lucretia, qualem Ipfa habuit. cuperet Rutilae Virginia gibbuni Accipere, atque fuam Rutilae dare, films autem Corporis egregii, miferos trepidofque parentes Semper habet. Rara eft adeo concordia formae, Atque pudicitiae ! fanefos licet horrida mores Tradiderit domus, ac veteres imitata Sabinos : Praeterea caftum ingenium, vultumqne modefto Sanguine ferveutem tribuat natura benigna Larga

S A T Y R A X. 302. 71 Xarga mann : (quid enim pvero conferre potefl plus, Cuflode et cura natura potentior omni?) Non licet effe viros : nam prodiga corruptoris Improbitas ipfos audet tentare parcntes. Tanta in muneribus fiducia! nulhis ephebnm Deformem faeva cafiravit in arce tyrannus : Nec praetextatum rapuit Nero loripedem, nec Strumofum, atque utero pariter, gibboque tumentem. 1 nunc, et juvenis fpecie laetare tui ! quem Majora exfpeftant difcrimina ? fiet adulter Publicus, et poenas metuet, quafcunque maritis Iratis debet: nec erit felicior aftro Martis, ut in laqueos nunquam incidat. exigit autem Interdum il!e dolor plus, quam lex ulla dolor!

IConcelTit. necat hie ferro, fecat ille cruentis j Verberibus, quofdam moechos et mugilis intrat. ' Sed tuus Endymion dileftae fiet adulter 1 Matron a e: mox cum dederit Servilia nummos, 1 Fiet et iliius, quam non amat: exuet omnem Corporis ornatum. quid enim ulla negaverit udis Inguinibus, five eft baec Oppia, five Catulla ? Deterior totos habet illic foemina mores.

I Sed cafta quid forma nocet ? quid profuit immo Hippolyto grave propofitum? quid Bellerophonti? Erubuit nempe haec, ceu faftidita, repulfa. Nec Sthenoboea minus, quam Crelfa excanduit, et fc Concuflere ambae. Mulier faevilfima tunc eft. Cum ftimulos odio pudor admovet. elige quidnam Suadendum efte putes, cui nubere Caefaris uxor Deftinat. optimus hie, et formofiiTimus idem Gentis patriciae rapitur mifer extinguendus Mcflaiinae oculis : dudum fedet ilia parato Flameolo, Tyriufque palam genialis in hortis Sternitur, et ritu decies centena dabuntur Antiquo: veniet cum fignatoribus aufpex.

I Haec tu fecreta, et paucis commilfa putabas. Non, nifi legitime, vult nubere : quid placeat, die: Ni parere velis, pereundum erit ante lucernas :

7a S A T Y R A X. 340. Si (celus admittas, dabitur mora parvula, dum res Nota urbi et populo contingat principis aureis. Dedeeus ille domv.s fciet ultimus : interea tu Obfeqr.ere imperio, fit tanti vita dierum Paucorum. qilidquid melius, leviufque putaris, Praebenda eft gladio pulcra haec, et Candida cervix. Nil ergo optabunt homines? ft confiiium vis, Permittes ipfis expendere nnminibus, quid Conveniat nobis, rebufque fit utile noftris. Nam pro jucundis aptiiTima quaeque dabunt Di. Carior ell; illis homo, quam fibi. nos animorum Impulfu, et coeca magnaque cupidinc dufti, Conjugium pctimus, partumque uxoris : at illis Notum qui pueri, qualifque futura lit uxor. Ut tamen et polcas aiiquid, vovealque faceilis Exta, et candiduli divina tomacula porci: Orandum eft, ut fit mens fana in corpore fano. Fortem pofce animum ; mortis terrore carentem : Qui Ipatium vitae extremum inter munera ponat Naturae, qui ferre queat quolcunque labores, Nelciat iralci, cupiat nihil, et potiores Herculis aerumnas credat faevolque labores, Et Venere, et coenis, et piuma Sardanapali. Monftro, quod ipfe tibi pollis dare. Semita ccrte Tranquillae per virtutem patet unica vitae. Nullum numen habes, ft lit prudentia ; nos te Nos facimus, Fortuna, Deam, coeloque loeamus.

S A T Y R A XI.

ATticus eximie li coenat, lautus habetur : Si Ruti us, demens, quid enim majore cachinno

Excipitur vuigi, quam pauper Apiciusi omnis Col;vittus, them ae, l.ationes. onine theatrum De Rutilo. nam dum vahda ac juvenilia membra Sufticiunt galeae, dumqne ardens funguine fertnr; Non eqgei te quidem, fed 1 ec prol.ibente tribuno Scripturus leges, et regia verba ianiftae.

Multos

73 S A T Y R A XI. 9. Multos porro vides, quos faepe elufus ad ipfum Creditor introitum folet exfpeftare macclli, Et quibus in folo vivendi eaulla palato eft. Egregiustoenat, meliufque miferrimus horum, Et cito cafurus jam perhicente ruina. Interea guftus elementa per omnia quaerunt, Nunquam animo preciis obftantibus : interius ft Attendas, magis ilia juvant, quae pluris emuntur. Ergo hand difficile eft, perituram arceftere fummam Lancibus oppofitis, vel matris imagine frafta : Et quadringentis nummis condire gulofum Fiftile, fic veniunt ad mifcellanea ludi. Refert ergo, quis haec eadem paret: in Rutilo nam Luxuria eft ; in Ventidio laudabile nomen Sumit, et a cenfu famam trahit. ilium ego jure Defpiciam, qui fcit quanto lublimior Atlas Omnibus in Libya fit montibus : hie tamen idem Ignorct, quantum ferrata diftet ab area Sacculus. e coelo defeendit yva3i uaulit, Figendum, et memori traftandum pectore, five Conjugium quaeras, vel faeri in parte fenatus Efte velis. nee enim loricam polcit Achiliis Therfites, in qua fe tranfducebat Ulyftes Ancipitem ; feu tu magno dilcrimine cauilam Protegere affeftas; te confule, die tibi, quis fis. Orator vehemens, an Curtius et Matho buccae. Nolcenda eft menfura fui, fpeftandaque rebus In fummis, minimifque : etiam cum pifeis emetur, Ne mullum cupias, cum fit tibi gobio tantum In loculis. quis enim te deficiente crumena, Et crefcente gula, manet exitus ; acre paterno, Ac rebus merfis in ventrem, foenoris atque Argenti gravis, et pecorum, agrorumque capacem! Talibus a dominis poll cuncfta novifiimus exit Annulus, et digito mendicat Pollio nudo. Non praematuri cineres, nec funus actrbum Luxuriae; fed morte magis metuenda fe nett us. Hi plerunque gradus : condufta pecunia Romae,

Et

74 S A T Y R A XI. 47. Et coram dominis conftimitur. inde ubi paullum, Nefcio quid, fupereft, et pallet foenoris auftor; Qiii vertere folum, Bajas, et ad oftrea ctirrunt. Cedere namque foro jam non eft deterius, quam Efquilias a fervent! migrate Subura. Ille dolor folus patriam fugientibus, ilia Moeftitia eft, caruifte anno Circenfibus uno. Sanguinis in facie non haeret gutta : morantur Pauci ridiculum effugientem ex urbe pudorem. Experiere hodie, nunquid pulcerrima difhi, Perlice, non praeftem vita vel moribus, et re : Sed laudem filiquas occultus ganeo, pultes Coram aliis diftem puero; fed in aure, placentas. Nam cum fis conviva mihi promiftiis, habebis Euandrum, venies Tirynthius, aut minor illo Holpes, et ipfe tamen contingens fanguine coelum : Alter aquis, alter flammis ad fidera milfus. Fercula nunc audi nullis ornata macellis. De Tiburtino veniet pinguiftimus agio Hoedulus, et toto grege mollior, infcius herbae, Necdum aufus virgas humilis mordere falifti, Qui plus laftts liabet, quam fanguinis ; et montani Afparagi, pofito quos legit villica fulb. Grandia praeterea, tortoque calentia foeno Ova adfunt ipfis cum matribus, et (ervatae Parte anni, quales fuerant in vitibus, uvae : Signinum Syriumque pirum, de corbibus ifdem Aemula Picenis, et odoris mala recentis, Nec metuenda tlbi, ficcatum frigore poftquam Autumnum, et crudi pofuere pericula fucci. Haec olim noftri jam luxuriofa fenatus Coena fuit. Curius, parvo quae legerat horto, Ipfe focis brevibus ponebat olulcula: quae nunc Squalidus in niagna faftidit compede foftbr, (Jiii meminit, calidae fapiat quid vulva popinae. Sicci terga fuis, rara pendentia crate, Moris erat quondam feftis fervare diebus, Et natafitium cognatis ponere lardum,

Accedentc

S A T Y R A XI. Sji. is Accedente. nova, fi quam dabat hoftia, carne. Cognatorum aliquis titulo ter confulis, atque Caftrorum imperils, et diftatoris honore Fun ft us, ad has epulas folito maturius ibat, Ereftum domito referens a monte ligonem. Cum tremerent autem Fabios, durumque Catonem, Et Scauros, et Fabricios, poftremo feveros Cenforis mores etiam collega timeret: Nemo inter curas, et feria duxit habendum, Qualis in oceani fluctu teitudo nataret, Clarum Trojugenis faftura, ac nobile fulcrum: Sed nudo latere, et parvis frons aerea lectis Vile coronati caput oftendebat afelli. Ad quod lalcivi ludebant ruris alumni. Tales ergo cibi, qualis domus, atque fupellex. Tunc rudis, et Grajas mirari nefcius arteis, Urbibus everfis praedarum in parte reperta Magnorum artificum frangebat pocula miles, Ut phaleris gauderet equus, caelataque cadis Romuleae fimulacra ferae manfuelcere juflae Imperii fato, geminos fub rupe Qiiirinos, Ac nudam effigiem clypeo venientis, ct hafta, Pendentifque Dei perituro oftenderethofti. Argenti quod erat, folis fulgebat in armis. Ponebant igitur Tulco farrata catino Omnia tunc : quibus invideas, fi lividulus (is. Templorum quoque majeftas praefentior, et vox Nofte fere media, mediamque audita per urbem Litore ab oceani Gallis venientibus, et Dis Otficium vatis peragentibus, his monuit nos. Hanc rebus Latiis curam praeftare folebat Fiftilis, et nullo violatus Jupiter auro. 311a domi natas, noftraque ex arbo're menfas Tempora viderunt: hoc lignum ftabat ad ufus, Annofam fi forte nucem dejecerat Eurus. At nunc divitibus coenandi nulla voluptas, Nil rhombus, nil dama fapit: putere videntur Unguenta, atque rofae; latos nifi fultinet orbeis

G 2. Grande

7(S S A T Y R A XI. ijj. Grande cbnr, et magno fublimis pardus hiatn, Dentibus ex illis, quos mittit porta Syenes, Et Mauri ceieres, et Mauro obfcurior Indus, Et quos depofuit Nabathaeo bellua faltu, Jam nimios, capitique graveis. hinc furgit orexis, Hinc ftomacho vires : nam pes argenteus iliis, Annulus in digit© quod ferreus. ergo fuperbum Convivam caveo, qui me fibi comparat, et res Defpicit exiguas. adeo nulla uncia nobis Eft eboris, nec teflellae, nec calculus ex hac Materia : quin ipla manubria cultellorum O lea : non tamen his ulla unquam obfonia fiunt Rancidula, aut ideo pejor gallina fecatur. Sed nec ftruftor erit, cui cedere debeat omnis Pergula, dilcipulus Trypheri doftoris, apud quem Sumine cum magno lepus, atque aper, et pygargus, Et Scythicae volucres, et phoenicopterus ingens, Et Gaetulus oryx, hebeti lautiiliima ferro Caeditur, et tota fonat ulmea coena Subura. Nec fruftrum capreae fubducere, nec latus Afrae Novit avis nofter tirunculus, ac rudis omni Tempore, et exiguae furtis imbutus ofellae. Plebejos calices et paucis aftibus emtos Porriget incultus puer, atque a frigore tutus ; Non Phryx, aut Lyctus, non a mangone petitus Qiiilquam erit in magno cum polccs, pofee Latine. Idem habitus cunctis, tonfi, redlique capilli, Atque hodic tantum propter convivia pexi. Paftoris duri eft hie filius : ille bubulci Sufpirat longo non vilani tempore matrem, Et calulam, et notos triftis defiderat hoedos. Ingenui vultus puer,. ingenuique pudoris, Qiialeis elTe decet, quos ardens purpura veftit; Nec pugillareis defert in balnea caucus Tefticiuos, nec vellendas jam praebuit alas, Crafla ncc oppofito pavidus tegit inguina gutto : Hie tibi vina dabit, diftula in montibus illis, A quibus iple venit, quorum fub vertice lufit :

Namque

S A T Y R A XI. itfr. 77 Namque una, atquc eadem eft vini patria, atque miniftri. Forfitan exfpeftes, ut Gaditana canoro Incipiat prurire choro, plaufuque probatae Ad terrain treniulo descendant clune puellae; Irritamentum Veneris languentis, et acres Divitis urticae : major tamen ilia voluptas Alterius fexus : magis ille extenditur, et mox Auribus, atque oculis concepta urina movetur. Non capit has nugas humilis domus : audiat ille Teftarum crepitus cum verbis, nudum olido ftans Fornice mancipium quibus abftinet, ille fruatur Vocibus obfcoenis, omnique libidinis arte, Qui Lacedaemonium pytifmate lubricat orbem : Namque ibi fortunae veniam damus. alea turpis, Turpe et adulterium mediocribus : haec eadem illi Omnia cum faciant, hilares, nitidique vocantur. Noftra dabunt alios hodie convivia ludos : CoiSlitor Iliados Cantabitur, atque Maronis Altifoni dubiam facientia carmina palmam. Quid rcfert, tales verfus qua voce legantur ? Sed nunc dilatis averte negotia curis, Et gratam requiem dona tibi, quando licebit Per totam cenare diem : non foenoris ulla Mentio, nec, prima ft luce egrefta, reverti No£te folet, taeito bilem tibi contrahat uxor, Humida fufpeiftis referens multicia rugis, Vexatalque comas, et vultum, auremque calentem. Protinus ante meum, quidquid dolet, exue limen : Pone domum, et fervos, et quidquid frangitur illis, Aut peril: ingratos ante omnia pone fodaieis. Ii terca Megaleliacae fpectacula mappae, Idaeum follenne colunt, fimililque triumpho Praeda caballorum praetor fedet, ac, mihi pace Immenfae nimiaeqi e licet ft dicere plebis, Totam hodie Romam circus capit, et fragor aurem Percutit, cventum viridis quo colligo panni. Nam, ft deficeret, moeftam, attonitamque videres Hanc urban, veluti Cannarum in pulvere viiftis

Confu-

7s S A T Y R A XL i>9. Confulibus ; fpeftent juvenes, quos clamor, et audax Sponfio, quos cultae decet affediiTe puellae : Speflent hoc nuptae juxta recubante marito. Quod pudeat narrafTe aliquem praefentibus ipfis : Noflra bibat vernum contracfta cuticula folem, EfTugiatquc togam. jam mmc in balnea, falva Fronte, licet vadas, quanquam folida hora fuperfit Ad fextam. facere hoc non poiKs quinque diebus Continuis: quia font talis quoque taedia vitae Magna. Voluptates commendat rarior ufus.

S A T Y R A XU.

NAtali, Corvine, die mihi dulcior haec lux. Qua feflas promifla Deis animalia cefpes

Exlpeftat: niveam reginae caedimus agnam : Par vellus dabitur pugnanti Gorgone-Maura. Sed procul extenfum petulans quatit hodia funem, Tarpejo fervata Jovi, frontemque corufcat: Quippe ferox vitulus, templis maturus, et arae, Spargendufque mero, quern jam pudet urbera matlis Ducere, qui vexat nafcenti robora cornu. Si res ampla domi, fimilirque adfeftibus edet, Pinguior Hifpulla traheretur taums, et ipfa Mole piger, nec finitima nutritus in herba; Laeta fed oftendens Clitumni pafcua fanguis Iret, et a grandi cervix ferienda miniftro, Ob reditum trepidantis adhuc, horrendaque palG Nuper, et incolumem fefe mirantis amici. Nam praeter pelagi cafus, et fulguris iclum Evafi, denfae coelum abfcondere tenebrae Nube una, fubitufque antennas impulit ignis ; Cum fe quilque illo percufrum crederet, et mox Attonitus nullum conferri pode putaret Naufragium velis ardentibus. omnia hunt Talia, tarn graviter, fi quando poetica lurgit Tempeftas. genus ecce aliud difcriminis: audi, it atifmre iteram, quanquam fait cetera fortis

pjufdem

79 SATYR A XII. 26. Ejufdem : pars dira quidem, fed cognita multis, Et quam votiva teftantur fana tabella Plurima. pictores quis nefcit ab Ifide palci? Accidit et noftro fimilis fortuna Catullo. Gum plenus flu ft n medius foret alveus, et jam, Alternum puppis latus evertentibus undis Arboris incertae, nullam prudentia can! Rcftoris conferret opem : decidere jaftu Goepit cum ventus, imitatus Caftora, qui fe Eunuchum ipfe facit, cupiens evadere damno Tefticulorum : adeo medicatum intelligit inguen. Fundite, quae mea funt, dicebat, cunfta Catullus, Praecipitare volens etiam puleerrima, veftem Purpuream tencris quoque Maecenatibus aptam, Atque alias, quarum generoli graminis ipfum Infecit natura pecus, fed et egregius fons Viribus occaltis, et Baeticus adjuvat aer. Hie nec argentum dubitabat mittere, lances Parthenio faftas, urnae cratera capacem, Et dignum fitiente Pholo, vel conjuge Fulci. Adde et balcaudas, et mille elcaria, multum Caelati, biberat quo callidus emtor Olynthi. Sed qnis nunc alius, qua mundi parte, quis audet Argento praeferre caput, rebulque falutem! Non propter vitam faciunt patrimonia quidam, Sed vitio coeci propter patrimonia vivunt. Jadlatur rerum utilium pars maxima: fed nec Damna levant, tunc, adverfis urgentibus, illuc Recidit, ut malum ferro lummitteret, jc fe Explicat anguitum, difcriminis ultima quando Praefidia aflerimus, navem faftura minorem. I nunc, et ventis animam committe, dolato Confifus ligno, digitis a morte remotus Quatuor, aut feptem, fi fit latiflima taeda ! Mox cum reticulis, et pane, et ventre lagenae Adfpice fumendas in tempellate fecureis. Sed poftquam jacuit planum mare, tempora poftquam Prolpera veftoris, fatumque valentius Euro,

Et

50 S A T Y R A XU. 64. Et pelago ; poftquam Parcae meli«ra benigna Penfa manu ducunt hilares, et ftaminis albi Lanificae : modica nec multiim fortior aura Ventus adeft: inopi miferabilis arte cucurrit VelHbus extentis, et, quod fuperaverat, unum, Velo prora fuo : jam deficientibus Auftris, Spes vitae cum foie redit: turn gratus lulo, Atque novercali fedes praelata Lavino, Confpicitur fublimis alpex : cui Candida nomen Scrofa dedit, laetis Phrygibus mirabile lumen, Et nunquam vifis triginta clara mamillis. Tandem intrat politas inclufa per aequora moles, Tyrrhenamque Pharon, porreftaque brachia rurfum, Qiiae pelago currunt medio, longeque relinquunt Italiam. non lie igitur mirabere portus, Quos natura dedit: fed trunca puppe magifter Interiora petit Bajanae pervia cymbae. Tuti ftagna fmus. gaudent ibi vertice rafo Garrula fecuri narrare pericula nautae. Ite igitur pueri, linguis, animifque faventes, Sertaque delubris, et farra imponite cultris, Ac mclleis prnate focos, glebamque virentem : Jam fequar, etfacro, quod pVaefat, rite peraflo, Inde domum repetam, gracileis ubi parva coronas Accipiunt fragili fimulacra nitentia cera. Heic noftrum placabo Jovem, Laribulque paternis Thura dabo, atque omneis violae jadtabo colores. Cuncta nitent, iongos erexit janua ramos, Et matutinis operitur fella lucernis. Nec fufpedla tibi lint haec. Corvine : Catullus, Pro cujus reditu tot pono altaria, parvos Tres habet haeredes. libet exlpeflare, quis aegram Et claudentem oculos gallinam impendat amico Tam lieriii. verum haec niiuia eft impenfa : coturnix Nulla unquam pro patre cadet, fentire calorem 51 coepit locuples Gal.ita, et Paccius, orbi: Legitime fixis veftitur tota tabetiis Porticus. exiiuuit, qui proniittant hecatomben :

Quatenus

Si S A T Y R A XIL 9J. Qiiatenns h*ic non font, nec venales elephant!, Nec Latio, ant ufcpiam (ub noftro fidere tails Bellua concipitur : fed furva gente petita Arboribus Rutulis, et Turn! palcitur agro Caefaris armentum, null! fervire parauun Privato : fiquidem Tyrio parere folcbant Hannibal!, et noftris ducibus, regiqne MolofTo, Horum majores, ac dorfo ferre cohorteis, Partem aliquam belli, et euntem in praelia turrem. Nulla igitur mora per Novium, mora nulla per Iflram Pacuvium, quin illud ebur ducatur ad aras, Et cadat ante Lareis Gallitae viftima lola, Tantis digna Deis, et captatoribus horum. Alter enim, fi concedas mactare, vovebit De grege fervorum magna aut pulcerrima quaeque Corpora, vel pueris, et frontibus ancillarum Imponet vittas, et, fi qua eft nubilis illi Iphigeneia domi, dabit hanc altaribus ; etft Non Iperat tragicae f'urtiva piacula cervae. Laudo meum civem, nec comparo teftamento Mille rates : nam fi Libitinam evaferit aeger, Delebit tabulas, inclufus carcere nallae. Port meritum fane mirandum, atque omnia foil Forfan Pacuvio breviter dabit. ille fuperbus Incedet viftis rivalibus. ergo vides. quam Grande operae precium facial jugulata Mycenis. Vivat Pacuvius, quaefo, vel Neltora totum : Poffideat, quantum rapuit Nero : montibus aurum Exaequet, nec amet quenquam, nec ametur ab ullo !

S A T Y R A XIII.

EXemplo quodcunque malo committitur, ipfi Difplicet auftori. Prima eft haec ultio, quod, fe

Judice, nemo nocens abfolvitur, improba quamvis Gratia fallaci praetoris vicerit urna. Quid fentire putas omneis, Calvine, recent! De fcelere, et fide! violatae criminefed nec

Tam

Sa S A T Y R A Xin. T- Tam tenuis cenfus tibi contigit, ut mediocris Ja&urae te mergat onus : nec rara videmus, Quae pateris. cafus multis hie cognitus, ac jam Tritus, et e medio fortunae ductus acervo. Ponamus nimios gemitus: flagrantior aequo Non debet dolor efle viri, nec vulnere major. Tu, quamvis levium minimam, exiguamque malorum Particulam vix ferre potes, fpumantibus ardens Vilceribus, facrum tibi, quod non reddat amicus Pepofitum. ftupet haec, qui.jam port terga reliquit Sexaginta annos, Fontejo confule natus ? An nihil in melius tot rerum proficit ufu ? Magna quidem, facris quae dat preecepta libellis, Vicdrix Fortunae Sapientia. Ducimus autem Hos quoque Felices, qui ferre incommoda vitae, Nec jactare jugum vita didicere magiftra. Quae tarn fella dies, ut cedet prodere furem, Perfidiam, fraudes, atque omni ex crimine lucrum Quaefitum, et partos gladio, vel pyxide nummos 1 Rari quippe boni : numerus vix eft totidem, quot Thebarum portae, vel divitis oftia Nili. Nona aetas agitur, prejoraque fecula ferri Temporibus : quorum Iceleri non invenit ipfa Nomen, et.a nullo pofuit natura metallc. Nos hominum Divumquc fidem clamore ciemus, Quanto Faefidiuni laudat vocalis agentem Sportula. die fenior bulla digniflime, nelcis, Qtias habeat Veneres aliena pecunia ? nefeis. Quern tua fimplicitas rifum vulgo moveat, cum Exigis a quoquam, ne pejeret: et putet ullis E(fe aliquod numen tempiis, araeque rubenti ? Quondam hoc indigenae vivebant more, prius quam Sumeret agreftem pofito diademate falcem Staturnus fugiens. tunc, cum virguncula Juno, Et privatus adhuc Idaeis Jupiter antris. Nulla ftiper nubes convivia Coelicolarum, Nec puer Iliacus, formofa nec Herculis uxor Ad cyathos, etiam ficcato neitare tergens

Brachia

SATYR A XIH. 4*. Sj Brachia Volcanus Liparaea nigra taberna, Prandebat fibi tjuifque Deus, nec turba Deorum Tails, ut eft hodie, contentaque fidera paucis ‘Numinibns miferum urgebant Atlanta minor! Pondere. nondum aliquis fortitus trifte profundi Imperium, aut Sicula torvus cum conjuge Pluton. Nec rota, 'nec Furiae, nec faxum, aut vulturis atri Poena : led infernis hilares fine regibus umbrae. Improbitas illo fuit admirabilis aevo. Credebant hoc grande nefas, et morte piandum, Si juvenis vetulo non afturrexerat, et ft BSrbato cuicunque puer, licet ipfe videret Plura domi fraga, et majores glandis acervos.' Tam venerabile erat praecedere quatuor annis, Primaque par adeo facrae lanugo feneftae ! Nunc, ft depofitum non inficietur amicus, Si reddat veterem cum tota aerugine follem, Prodigiofa fides, et Tulcis digna libellis, Quaeque coronata luftrari debeat agna. Egregium, lanftumque virum, ft cerno, bimembri Hoc monftnim puero, vel mirandis fub aratro Pilcibus inventis, et foetae comparo mulae Sollicitus, tanquam lapides effuderit imber, Examenque apium longa confederit uva Culmine delubri, tanquam in mare fluxerit amnis Gurgitibus miris, et laftis vortice torrens. Intercepta decern quereris feftertia fraude Sacrilega? quid ft bis centum perdidit alter Hoc arcana modo! majorem tertius ilia Summam, quam patulae vix ceperat angulus arcae ? Tam facile et pronum eft fuperos contemnere tcfteis, Si mortalis idem nemo leiat! adfpice, quanta Voce neget, quae fit fifti conftantia vultus i Per folis radios, Tarpejaque fulmina jurat, Et Martis frameam, et Cirrhaei fpicula vatis : Per calamos venatricis pharetramque puellae, Perque tuum, pater Aegei Neptune, tridentem : Addit et Hercukos arcus, haltamque Minervae,

• Quidquid

84 SATYR A XIII. 83. Quidqvtid habent telorum armamentaria coeli. Si vero et pater eft : comedam, inquit, flebile gnati Sinciput elixi, Pharioque madentis aceto. Sunt, in fortunae qui cafibus omnia ponant, Et nullo credant mundum restore moveri, Natura volvente vices et lucis, et anni, Atque ideo intrepidi quaecunque altaria tangunt. Eft alius metuens, ne crimen poena fequatur : Hie putat efle Deos, et pejerat, atque ita fecum : Decernat, quodcunque volet de corpore noftro Ifis, et irato feriat mea lumina fiftro, Dummodo vel coccus teneam, quos abnego, nummos. Et phthifis, et vomicae putres, et dimidium crus Sunt tanti ? pauper locupletem optare podagram Nec dubitet Ladas, ft non eget Anticyra, nec Archigene. quid enim velocis gloria plantae Praeftat, et efuriens Pifaeae ramus olivae i Ut fit magna, tamen certe lenta ira Deorum eft. Si curant igitur cunftos punire nocenteis, Quando ad me venient? fed et exorabile numen Fortafte experiar, folet his ignolcere. Multi Committunt eadem diverfo crimina fato : Hie crucem fccleris precium tulit, hie diadema. Sic animum dirae trepidum formidine culpae Confirmant. tunc te facra ad delubra vocantem Praecedit, trahere immo ultro, ac vexare paratus. Nam, cum magna make fupereft audacia cauflae, Creditur a multis fiducia. minium agit ille, Urbani qualem fugitivus fcurraCatulli: Tu n.ifer exclamas, ut Mentora vincere poflis, Vel potius, quantum Gradivus Homericus : audis Jupiter haec, nec labra moves, cum mittere vocem Debueras vel marmoreus, velaeneus! auteur In carbone tuo charta pia thura foluta Ponimus, et feftum vituli jecur, albaque porci Omental ut video, nullum dilcrimen habendum eft Effigies inter vefiras, flatuamque Vagelli. Accipe, quae contra valeat folatia ferre,

Et

S A T Y R A XIII. 121. 8j- Et qui nee Cynicos, nee Stoica dogmata leyt A Cynicis tunica diftantia, non Epicurum Sulpicit exigui laetum plantaribus horti. Curentur dubii medicis majoribus aegri; Tu venam vel diftipula committe Philippi. Si nullum in terris tarn deteltabile factu.n Oftendis, taceo, nee pugnis caedere pectus Te veto, nee plana faciem contundere palma : Qiiandoquidem accepto claudenda ell janua damno, Et majore domus gemitu, majore tumultu Pianguntur nummi, quam funera. nemo dolorem Fingit in hoc cafu, veftem duiucere lummam Contentus, veyare oculos humcre coadto. Ploratur lacrimis amilTa pecunia veris. Sed li cuncta vices fimili fora pleiaa querela: Si, decies leclis divcrla parte tabeliis, Vana fupervacui dicunt chcirographa ligni, Arguit ipforum quos littera : gemn.aque princeps Sardonychum, loculis quae cuhoditur eburnis : Ten’o delicias extra communia cenles Pcnendum: qui tu gallinae filius albae ; Nos viles pulli nati infelicibus ovis ! Rem pateris modicam, et mediocri bile fcrer.dam. Si fledtas oculos majora ad crimina. confer Cor.dudtum latronem, incendia fulfure coepta, Atque dolo, pihiios cum janua colligit igr.eis: Confer et hos, veteris qui tollunt grandia templt Pocula adorandae robiginis, et populorum Dona, vei antique pofitas a rege coronas. Haec ibi fi non funt, minor exfiat facrilegus, qni Radat inaurati femur Herculis, et facien ip.'ani Ncptuni ; qui bradteolam de Caftore ducat. An dubitet fbiitus totum con/iare tonantem ? Confer et artiikcs, mercatoremque veneni, Et deducendui.; corio bovis in mare, cum quo f Ciauditur adverfis innoxia liinia fatis. Date quota pars fcelemm, quae cufros Gallicus urbis > Ufque a Lutifero, donee lux occidat, audit! i

H Humani

96 SATYR A XI1T. itf. Humani generis mores tibi nofie volenti Sufficit una domus. paucos confume dies, ct Dlcere te mifcruni, pollquam iilinc veneris, aude. (Jiiis tv.midum guttnr miratur in Alpibus ? ant quis In Meroe craiio majorem infante mamillami Caernla quis (iupiiit German! lumina, flavam Caefariem, et madido torquentem cornua cirro i Kenipe quod haec illis natura eft omnibus una. Ad fubitas Thracum volucres, nubemque fonoram Pygmaeus parvis currit bellator in armis : Mox impar hofti, raptufque per aera curvis Unguibus a faeva fertur grue. ft videas hoc Gentibus in noftris, rifu quatiare : fed illic, Quanquam eadem aftidue fpeflentur praelia, ridet Istmo, ubi tota cohors pede non eft altior uno. Nullane perjuri capitis, fraudifque nefandae Poena erit ? abreptum crede hunc graviore catena Protinvis, et noftro (quid plus velit ira?) necari Arbitrio. manet ilia tamen jaftura, nee unquam Depoftum tibi fofpes erit : fed corpore trunco Invidiofa dabit minimus folatia fanguis. At vindifta bonum vita jucur.dius ipfa. Kempe ( oc indofti, quorum praecordia nullis Interdum, aut leyibus videas flagrantia caullis. Qiiantulapunque adeo eft occafio, fuflEcit irae. Chryfippus non dieet idem, nec mite Thaletis Ingenium,. dqltique fenex vicinus Hymctto, Qui partem atceptae faeva inter vir.cia cicutae Accufatori nolkt dare, piurirna felix Paullatkrr vitia* atque errores exuit omneis, Prima doett reiftum fapientia quippe minuti Semper, et infirmi eft ar.imi, exiguique vpluptas Ultio : continuo fic collige, quod vindifta ■Kemo n avis gaudet, quam foemina. cur tamen hos Evafiffe pi.tes : quos diri conlcia faifti Jrlens habet attonitos, et lurdo verbere caedit Cccultum quatiente animo tortore ftagellumi. Poena autenr vehemens, ac muito faeyior illis,

SATYR A RIIT. 197. 8/ Quas et Caeditius gravis invenit, et Rhadamanthus, Norte dieque (imm geftare in pectore teltem. Spartano cuidam refpondit Pythia vates : Hand impunitam quondam fore, quod duhitaret Dc-pofitum retinere, et fraudem jure tueri • Jurando : quaerebat enim, quae Numinis eTet Mens, et an hoc illi facinus fuaderet Apollo ? Reddidit ergo m'etu, non moribus, et tamen omnem Vocem adyti dignam templo, veramque probavit: Exftinctus tota pariter cum prole, domoque, Et, quamvis longa deduftis gente, propinquis. Has patitur poenas peccandi fola voluntas. Nam fcelus infra fe taciturn qui cogitat ullum, Fafti crimen habet cedo, fi conata peregit J Perpetua anxietas nec menfae tempore celTat, Faucibus ut morbo ficeis, interquc molareis Diincili crefcente cibo. fed vina mifellus Exfpuit: Albani veteris preciofa feneftus Difplicet. oftendas melius, denfirdma ruga Cogitur in frontem, velut acri ducta Falerno. Nocte brevem fi forte indulfit cura foporem, Et toto verfata toro jam membra quielcunt: Continue templum, et vioiati Numinis aras, Et, quod praecipuis mentem fudoribus urget, Te videt in fomnis. tua facra et major imago Humana turbat pavidum, cogitque fateri. Hi funt, qui trepidant, et ad omnia fulgura pallent. Cum- tonat: exmimes prim > quoque murmure coeli; Non quad fortuitus, nec ventorum rabie, fed Iratus cadat in terras, et judicet ignis. Ilia nihil nocuit, cura graviore timetur Proxima tempeftas : velut hoc dilata fereno. Praeterea, lateris vigili cum febre dolorem Si coepere pati, milium ad fia corpora morbiuit Infelto credunt a Nnmine : faxa Deorum Haec et tela putant. pecudem fpondere facello Balantcm, et Laribus criftam promittere galli Non audent. Quid enim fperare nocentibns aegrit

H 3 ConceG-

S3 S A T Y R A XITI. 2%;. ConcefFuin? vel quae non nignior hoflia vita? Mobilis, et varia eft ferme nat’ira malomm. Cam fcelus arimittunt, fupereft conftantia : quod fas Atque nefas, tandem incipiunt fentire peraflis Criminibus. tamen ad mores natura recurrit Damnatos, iixa, et mrtari neftia. nam quis Peccandi fincm pofuit ftbi ? quando recepit Ejeftum femel attrita de fronte nibcrem ? Q:iif*am hominum eft, quetn tu contentum videris uno Flaritio? dabit in laqueum veiiigia nofter Peifidus, et nigri patietur carreris uncvim, Aut maris Aegaci rupera, fcopulofqut frequenteis Exlulibus magnis. poena gaudebis amara Noniinis invifi, tandemque fatebere laettis Nec furdum, nee Teireftam jquenquam eiTe Deorum.

S A T Y R A XIV.

FJiLurima flint, Fufcine, et fama digna ftniftra, Et nitidis maculae) haefiiram figentia rebus.

Quae monftrant ipfi px'eris, t-atiuntque parentts. Si damnofa fcnem juvat alea: li.dit et baeres Sullr.tus, parvoque eaden) movet arma frit'iio. J Nec melius de It cuiquam fperare propinquo Concedet juvenis, qni radere tubera terrae, Eoletum coi.dire, et eodem jure natenteis Mergere ficedu'as didicit nebulone parente, Et car.a monfirante gnla. cum feptnrius annus /If Tranuerit puerum, nosidum omni dente renato, Earbatos It; et admoveas mille inde magiftros, Nine tetidem, ctq iet lauto coenare patatu Semper, et a magna non dcgenerane culina. , Mitem animum, et mores modicis erroribus aeqnos / O Praecipit, atque animas ftrvornm et corpora, noftra Materia conftare putat, panbulque dementis: An faevire docet Rutilus ? qui gaudet acerbo Plagarum frefitu, et r.ullam Seirena ’.nejliis Comparat, Antiphatcs trepidi Laris, at Polyphemus ? Li

Tunq

SATYR A XIV. 21. 8?

Turn felix, quoties aliquis toi tore vocato Uritur ardenti duo propter lintea ferro. Quid fuadet juveni laetus ftridore catenae, Quem mire afficiunt infcripta ergattula, career Rufticus ? exfpeftas, ut non fit adultera largae Jc J Filia : quae nunquam maternos dicere moechos Tam cito, nec tanto poterit contexere enri’u, Ut non ter decies refpiret? conlcia matri Virgo fuit: ceras nunc hac diftante pufilias Implet, et ad moechum dat eifdem ferre cinaedis. J u Sic natura jubet: velocius, et citius nos Corrumpunt vitiorum exempla domeftica, magnis Cum fiibeunt animos auftoribus.. unus et alter Forfitan hat c fpernant juvenes, quibus arte beuigna, Et meliore Into finxit praecordia Titan : - x' Sed reliquos fugienda patrum veftigia ducunt, ^ J

Et monllrata diu veteris trahit orbita cuipae. Ab(tineas igitur damnandis. hujus enini vel Una potens ratio eft, ne crimina noitra fequantur Ex nobis geniti : quoniam dociles imitandis ^ Turpibvt ac pravis omnes fumus ; tt Catiiinam Quocunqre in populo videas, quocunque fub axe : Sed nec Brutus erit, Bruti nec avunculus ufquam. Fiil diiftu foedum vifuqne haec lirnina tangat, Intra quae puer eft. proem hinc, procul inde puellac^4 Lenonum, et cantus pernoftantis parafiti. , Maxima debetur puero re erentia. fi quid Turpe paras, nec tu pueri contemferis ansos : Sed peccatura obftet tibi liiius infans. Nam, fi quid dignum cenforis fecerit ira [j" Q Qisar,deque, et finaiiem tibi fe non corpore tar turn, Nec vultu dederit, morum quoque filius, et qui Omnia deterius tua per veftigia peccet, Corripies nimiruei, et caiiigabit, acerbo . * Clamorc, ac po»: haec tabuias mutare parabis. J Unde t'n.i frontern iibertateir.que parentis ; Cum faci j ejora fenex, vacuumque cerebro Janinrideu. caput hoc veutofa cucvubita quaerat ?

H 2 Holpitj

so SATYR A XIV. J9- Hofpite verturo, ccfTabit nemo tnornm : Verre pavimentnm : nitidas oftende columnasr (j> Arida cum tota defcendat aranea tela : Hie laeve argentum, yafa alpera tergeat alter : Vox domini furit inftantls, yirgamque tenentis. Ergo mifer trepidas, ne ftercore foeda canino Atria difpliceant oculis venientis amici, - (j) £ Ne perfufa Into fit portieus, et tamen uno Semodio fcobis haec emendat iervulus unus: Illud non agitas, ut fan£lam filius omni Adfpiciat fine labe domum, vitioque carentem ? Gratum eft, quod patriae civem, populoque dedifti; *10 ;p Si facis, ut patriae fit idoneus, utiiis agris. Utilis et bellorum, et pacis rebus agendis. Plurimum enim intererit, quibus artibus, et quibus hurc Moribus inftituas. ferpente ciconia pullos (tu Nutrit, et inventa per devia rora lacerta : h £- II!i cadem fumtis quaerunt anima'ia pinnis. Vultur jumento, et canibus, crucibulque relidtis, Ad foetus properat, partemque cadaveris aJert. Hie eft ergo cibus magni quoque vulturis, et fe Pafcentis, pro.pria cum jam facit arbore nidos. 3 0 Sed leporem aut capream famulae Jo vis, et generofas In faltu venantur aves : bine praeda cubili Ponitur : inde autem, cum Ce matura levarit Progenies ftimulante fame, feftinat ad illam, Quam primum praedam rupto guftaverat ovo. Aedificator erat Cetronius, et, modo curvo Littore Cajetae, fiimma nunc Tiburis arce, Nunc Praeneftinis in montibus a!ta parabat Culmina villarum, Graecis longeque petitis ^ » Marmoribus vincens Fortunae atque Hercuiis aedem: Q $ Ut Ipado vkicebat Capitoiia noftra Pofides. Dum fic ergo habitat Cetroniiis, immihuit rem, Fregit opes, nec parva tamen menlura reliftae Partis erat: totam banc turbavit filius amens, Dum meliore novas attollit marmore villas. I 0 C Qiiidam fertiti metuentem fabbata pattern,

QO

m

S A T Y R A XIV. 97. Nil praeter mites, et coe’i numen adorant: Nec diflare putant huiriana carne fuillam, Qiia pater abllimiit, mox et praepi tia ponunt. Romanas autem fbliti contemnere leges, f O $ Judaicuin edilcunt, et fervant, ac metunnt jus, Tradidit arcano quodcunque volumine Mofes. Non monftrare vias, eadem nifi facra Colenti: Quaefitum ad fontem folos deducere verpos. Sed pater in cauiTa, cui ftptima quaeque fuit lux / /0 Ignava, et partem vitae non attigit ullam. Sponte tamen juvenes imitantur cetera : folam Inviti quoqne avaritiam exercere jubentur. Fallit enim vitium fpecie virtutis et umbra, . Cum fit trifle habitu vultuque et vefte feverum, // 3 Nec dubie, tanquam frugi, laudetur avarus, Tanquam parcus homo, et rerum tutela fuarum Certa magis, quam fi fortunas fervet eafdem Hefperidum ferpens aut Ponticus. adde quod hunc, de Quo loquor, egregium populus putat adquirendi I I O Artificem : quippe his crefcunt pall imonia fabris. Sed crefcunt quocunque modo, majoraque hunt Incude adidua, femperque ardente camino. Et pater ergo animi felices credit avaros, 1 O n Qui miratur opes, qui nulla exemp'a beat! / ^- !> Pauperis efle putat: juvenes hortatur. ut illam Ire viam pergant, et eidem incumbere fectae. Sunt quaedam vitiorum eleiuenta : his protinus illos Imbuit, et cogit minimas edifcere fordes,: Mox adquirendi docet infatiabile votum. I J O Servorum ventres modio caliigat iniquo, Ipfe quoque cfuriens : neque enim omnia fuftinet un- Mucida coerulei panis confumere frufta, (quam Hellernum folitus medio fervare minutal Septembri, nec non dbferre in tempora coenae /n' Aitenus, conchem aellivam cum parte lacerti Signatam, vel dimidio, putrique filuro, Filaqne fefli vi numerata includere porri. Invitatus ad baec aliquis de por.te negavit.

9J SATYR A XIV. nr. Sed quo divitias haec per tormcnta coaftas, f Lt O Cum furor hand dubius, cum ft marifefa phrenefis, Ut locuples moriaris egeotis vivere fato? Interea pleno cum turget (acculus ore, Crefcit amor nummi, quantum i[>fa peamia crevit, . Et m inus banc optat, qui non babet. ergo paratur f ** J Altera villa tibi, cum rus non fuficit unum, Et proferre libet fineis, majorque videtur, Et melior vicina leges, mercaris et banc, et Arbufta, et denfa montem qui canet oliva. f Qtiorum ft precio dominus non vincitur ullo, i J 0 Nofbe boves mact i, ladljque famelica collo Jumer ta ad virideis hujus mittentur ariflas ; Nee prius inde domum, quam tota no . alia faevos In ventres abeant, ut crecas falcibus aftum. i £ C Dicere vix potfis, quam multi talia plorent, ! J J Et quot venaieis injuria fecerit agros. Sed qui fermones? qtiam foedae buccina famae? Quid nocet haec, inquit, tunieam mihi malo lupinae, Qliam f me toto lav.det vicinia pago,, ^ Exigv.i ruris pauciffima farra fecantem: • I w ® Scilicet et morbis, et debilitate carebis, Et luctum et curam e.fugies, et temp ora vitae Longa tibi poh haec fato meliore dabuntura''"' Si tantum cu'ti foltis pollederis agri, ] O 5 Quantum fub Tatio populus Romanus arabat. biox etiam fraftis aetate, ac Punica palEs Praeda, vel Pylrhum immanem, gladiofque MololTos, Tandem pro multis vix j’.gera bina dabantur Vnlneribus. merces baec fanguinis atquc iatoris / NulHs vifa unqttam mentis minor, aut ingratae C ui tiuftdes patriae, faturabat glebuia ta is Patrcj.i ipfum, turbatnqiie cafae : qua f eta jacebat Uxor, et infantes ludebant quatm.r, vrus Vernula, tres do- ir.i: fed magi.ia fr; tidbits horum A fcrobe. vel fulco redeuntibus, alteta coena Ampltor, et grandes fuir.abant pultibus cllae. Nunc modus hie agri noftro aon fufaeit fcorto.

Ind

r

1s

S A T Y R A XIV. 173. Inde fere (celerum cauflae, nee plura venena Mifcuit, aut ferro grafTatur faepius ullum f tfy. 0 Humanae mentis vitium, qr.am faeva cupidcr Immodlci cenfus. nam dives qui fieri vult, Et cito vult fieri. Sed quae reverer.tia legum, Qids metus, aut pudor eft unquam p roperantis ajari i Vivite content! caftilis, et collibus iftis, / J Opueri, MaiTt s dicebat et Hernicus olim Veftinufijue fenex, panem quaeramus aratro, Quis Catis eft menfis : laudant hoc Numina niris, Qiiomm ope et auxilio, gratae poft munus ariftae.

9i

Contingunt homini veteris faltidia quercus. / (J t alt^f Nil vetitum fecifle volet, quem non pudet i

Per gleciem perone tegi, qui fummovet euros" Pellibus inverfis. peregrina ignotaque nobis Ad fcelus, atque r.efas, quaecunque eft, purpura ducit. 4|aec il!i veteres praecepta mir.oribns : at nunc / (J Poft finem autumni media de notte fupinum 7 Clamo‘fq^.iuvenein pater excitat: accipe ceras, Scribe puer, vigila, cauffas age, pcrlege rubras

iWgcs, aut vitern poiee libello. _ ^ MajOrUm >, .H.. ^ UUCOV* Sc^cap t intaftum buxo, narefque pilofas^ ^ Adffotet, et grandes miretur Laelius alas. Dime Waurorum attegias, caftella Brigantum, Ut locupletem aquilam tibi lexagefimus annus Q AfFerat. aut, lengos caftrorum ferre labores /<. Si piget, ct trepidum folvur.t tibi cornua ventreraaC J Cum liteis audita, pares, quod venderc poilis Boris dimidio, nec te faftidia mercis Wilts fubeact ablegandae Tiberim ultra, / Neu crcdas ponendum aliquid diferiminis inter . Ur.?- enta, et corium. Lucri bonus ef: odor ex 1* x Q_ all bet. ilia tuo fententia femper in ore * Verfetur, Dio atque ip lb Jove digna, poetae : . Unde habeas, quaerit nemo, fed opevtet habere. / Hoc r.ionftrant vetulae pueris repentibus aifae:^^- f Hoc difeunt omnes ante alpha et beta puelke Talibus inftantem monitis qu.emcunque parcutem

Sic

94 SATYR A XIV. 2ii* Sic pollum adfari : die, 6 vaniflime, quis te Fcltinare'hibct? meliorem praefto magiftro Difcipulum. fecurus abi : vinceris, ut Ajax Praetcriit Telamonem, lit Pelea \icit Achilles. ^ tf 0 Parcendum eft teneiis. nondum implevere medullas Maturae mala neqnitiae. aft cum peftere barbatn Coeperit, et long! mneronem admittere cultri, Falftis erit teflis, vendet perjuria fumma Exigua, et Cereris tangens aramque pederaque.^ W ^ Elatam jam crede minim, ft limina veftra Mortifera cum dote ftibit. quibus ilia premetiir Per fomnum digitis ! nam quae terraque marique ^ Adquir&nda putas, brevior via conferet illi. ^ Nulliis enim magni feeler is labor, haec ego nunquani‘2 9, Mandavi, dices olim, nec talia fuafi : ' Mentis canfla malae tamen eft, et origo penes te. Nam quilquis magni cenfus praecepit amorem, 4 £ Et laevo monitu pueros prodr.cit avaros, ^ Et qui per fraudes patrimonia conduplicare V * Dat lib.ertatem, et totas efFundit habenas Curriculo : quern fi revoces, fubfiftere nelcit, Et te cftntemto rapitur, metifque relidtis. * Nemo fatis credit tantum deiinquere, quantum Permittas : adeo indulgent fibi lathis ipfi.>7 ^ Cum dicis juveni : ftultum, qui donet amico/^ Qui paupertatem levet, attollatque propinqui: Et Ipoliare doces, et circumlcribere, et omni Crimine divitias adquitere, quarum amor in te, Quantus erat patriae Deciorum in pectorc, quantum f C/i Dilexit Thebas, ft Graecia vera, Menoeceus : In quorum fulcis legiones dentibus anguis Cum clypeis naicuntur, et horrida beila cape.Tunt Continuo. tanquam et tubicen (urrexerit una._ Ergo ignem, cujus Iclntillas ipfe dedilli, / p Q Fifcgrantcm late, et rapientem cun ft a videbis. Nec tifei parcetur mifero, trepidunique magiftrum In cii’ea magno fremitu leo to let alumnus. Nota mathematicis genefis, tua : fed grave tardas

Exlpeftare

S A T Y R A XIV. 249. VS Exfpeflarc colus. n.orieris frair.ir.e nordum / (^(j Abrupto. jam nunc obftas, et vota moraris : Jam torquet juvenem longa et cer\ ina Tenedlus. Ocyus Aichigenem quaere, atquc eme, quod Mithridates Compofuit, fi vis aliam decerpere ficum, , Atque alias traftare rol'as. medicamen habendum eft,' 0 J Sorbere ante cibum quod debeat et pater et rex. ' Monftro voluptatem egregiam ; cui nulia theatra, Nulla aequare queas praetoris puipita lauti; Si fpedtes, quanto capitis dilcrimine conftent Incrementa domus, aerata multus in area '2^0 0 Fiibus, et ad vigilem ponendi Caftora nummi. Ex quo Mars ultor galeam quoque perdidit, et res Non potuit fervare fuas. ergo omnia Florae, Et Cereris licet, et Cybeles aulaea relinquas: Tanto majores Humana negotid ludi. 0 An magis obletftant animum jadlata petauro Corpora, quique folet rectum defeendere funem; Quam tu, Corycia Temper qui puppe moraris, Atque habitas, coro femper tollendus et aullro, Perditus, ac vilis facci mercator olentis -1^/0

j Qtii gaudes pingue antiquae de littore Cretae i PaiTum, et munkipes Jovis advexifle lagenasi

Hie tamen ancipiti figens veftigia planta Viflum ilia mercede parat, brumamque, famemque Ilia refte cavet: tu propter mille talenta, ^ / •O Et centum villas temerarius alpice portus, Et plenum magnis trabibus mare : plus hominum eft In pelago. veniet clallis, quocunque vocarit (jam Spe» lucri, nec Carpathium Gaetulaque tantum Aequora tranfiliet : fed longe Caipe rtlicta, 2^ O Audiet Herculeo ftridentem gurgite folem. Grande operae precium eft, ut tenfo folie reverti Inde doûm pollis, tumidaque fuperbus aluta Cceani rftonftra, et juvenes vidifie marinos. , A Non units menteis agitat furor : ille fororis 2— ' In manibus vultu Eumenidum terretur, et igni: Hie bove perculio mugirc Agamemnona credit,

Aut

p6 S A T Y R A XIV. 287. Aut Ithacum. parcat tunicis licet atque lacernis, Curatoris eget, qui r.avem mercibus implet Ad fummun latus, et tabula diftinguitur unda ij

Cum lit caufla mali tanti et dilcriminis hujus, Concifum y gen turn in titulos facielque minutas. Occurrunt nubes et fulgura : folvite funem Frumenti domimis clar at, piperifque coemti. Nil color hie coe'i, nil falcia nigra minatur : 'L. £ ' Aeftivnm tonat. ir felix, hac forfitan ipfa Noftc cadet fraiftis trabibus, fluftuque premetur Cbrutus, et zoram laeva, morfuque tenebit. Sed, er jus vutis modo non lijfFecerat aurum, Quod Tagus, et rutila volvit Pacbolus arena, ^ /a Jf Frigida fufiicient velantes inguina panni, Exignufque cibus, merfa rate naufragus aflem Dum rogat, et pi<fta fe tempeilate tuetur. Tantis parta maiis, cura majore metuque Servanrur. mifera eft magni enftodia cenfiis. 4- Dilpolitis praedives hands vigilare cohortem Servoruin noctu Licir.us jubet, attonitus pro Eleftr-j, pgnilque fids, Phi ygiaque columna, Atque ebore, et lata teliudinc 'dolia nudi - Non ardent Cynici fi fregeris, aitera bet o O Cras domus, y.t eadem plumbo commill'a manebit. Senl'.t Alexander, ttlia ciun vidit in ilia Magnum habiMftorem, quanto felicior hie, qui Nil cuperet, quam qui totum fibi polceret orbem, PalFurus geliis aeqiatr.da pericula rebus. 'I. € 5 Nullum numen habes; fi fit prudentia: nos te, Nos lacitmis, Fortur.a, Ueam. menfura tamen quae Sufficiat cenlus, fi quis me confulat. edam : In quantum iitis, atque lkn.es, et frigora polcunt, Quantum, Kp id le, tibi parvis fuftecit in hortis, tte>\ Quantum Socratici ceperunt ante penates. Nunquam aliud Natcra, aliud apieutia dicit. Acribus exemplis videor re ciu.dere. niilce Ergo aliquid nouns de moribus : edice lummam Bis leptern ordirfifcus, quaip lex dignatui-Othcnis.*

Haec ;

S A T Y R A XIV. 194- Haec quoque fi nigam trahit, extenditque labcllum ; gijpie duos equites, fac tertia quadringenta. Si ncmdum implevt gremium, fi panditur ultra : Nec Croefi fortuna unquam, nec Perfica regna Sufficient animo, nec divitiae Narciffi-; VO Indulfit Caefar cm Claudius omnia, cujus Paruit imperils uxorem occidere julTus. ■<£. £

S A T Y R A XV.

Q!;; Parshae

Uis ncfcit, Volufi Bithynice, qualia demens Aegyptus portenta colat i crocodilon adorat

fTaec : ilia pavet faturam ferpentibus ibin. Effigies facri nitet aurea cercopithcci, Dimidio magicae refonant ubi Memnone chordae, Atque vetus Thebe centum jacet obruta portis. Illic coeruleos, heic pifcem fluminis, illic O'ppida tota canem venetantur, nemo Dianam. Porrum et caepe nefas violate, et frangere morfis. O fanftas genteis, qnibus haec nalcuntur in hortis Numina ! lanatis animalibus abhinet omnis Menfa. nefas iliic foetum jugulare capellae : Carnibus humanis vefci licet, attonito cum Tale fuper coenam facinus narraret Ulylfes Alcinoo, bHem aut rifum fortafle quibufdam Moverat, ut mendax aretalogus. in mare nemo Hunc abicit, Taeva dignum veraque Charybdi, Fingentem immaneis Laellrygonas, atque Cyclopas Nam citius Scyllam, vel concurrentia faxa Cyaneis, plenos et tempeliatibus utreis Crediderim, aut tenui perculium verbere Circes, Et cum remigibus grunnifie Etpenora porcis. Tam vaiui capitis populum Phaeaca putavit? Sic aliquis merito nondum ebrius, et minimum qui De Corcyraea temctum duxerat urna : Solus enim hoc Ithacus nullo fub telle canebat. Nos mirar.da quidem, fed nuper confule Junio

‘Gelta fuper calidae referemus moema Copti, I

9« S A T Y R A XV. 39. Nos vulgi ftclus, et cunftis graviora cothurnh. Nam (celus a Pyrrha, quanquam omnia fyrmata volvas, Nnllns apud tragicos populus facit. accipe, nofiro Dira quod exemplum feritas produxerit aevo. Inter finitimos yetus atque antiqua fimultas, Immortale odium et nunquam fanabile vulnus Ardet adhuc Ombos et Tentyra. fummus utrinque Inde furor vulgo, quod Numina vicinorum Odit uterque locus, cum folos credat habendos Kfle Dcos, quos ipfe colit fed tempore fefto Alterius populi rapienda occafio cunftis Vifa inimicorum primoribus ac ducibus : ne Laetum hiJaremque diem, ne magnae gaudia coenae Sentirent pofitis ad templa, et compita menfis, Pervigilique toro, quern nofte ac luce jacentem Septimus interdum fol invenit. horrida fane Aegyptus : fed luxuria, quantum ipfe uotavi, Barbara famofo non cedit turba Canopo. Adde, quod et facilis viftoria de madidis, et Blaefis atque mero titubantibus. inde virorum Saltatus nigro tibicine, qualiacunque Unguenta, et (lores, multaeque in fronte coronae i Hir.c jejunum odium, fed jurgia prima (onare Incipiunt animis ardentibus : haec tuba rixae. Dein clamore pari concurritur, et vice teli Saevit nuda manus : paucae fine vulnere malae ; Vix cuiquam, aut nulli toto oertamine nafiis Integer, alpiceres jam cun ft a per agmina vultus Dimidios, alias facies, ct biantia ruptis Ofla genis, plenos oculorum fanguine pugnos. Ludere fe credunt ipfi tamen, et puerileis Excrcere a ties, quod nulla cadavera calcent: Et fane quo tot rixantis millia turhae, Si vivunt omnes i ergo atrior impetus, et jam Saxa inclinatis per humum quaefita lacertis Incipiunt torquere, domeftica (editioni Tela, nec hunc lapidem, qualeis et Turnus, et Ajax, Vel quo Tydides percuffit pondere coxatn

Aeneac:

99 S A T Y R A XV. 67. Aeneae : fed quem valeant emktere dextrae IlHs diffimiles, et noftro tempore natae. Nam genus hoc vivo jam decrefcebat Homero. Terra malos homines nunc educat, atque pufillos. Ergo Deus, quicunque adfpexit, ridet et odit. A diverticulo repetatur fabida. Pofquam Subfidiis aufki pars altera promere ferrum Audet, et infeltis pugnam inftaurare lagittis : Terga fugae celeri praeliantibus omnibus, inftant, Qui vicina colunt umbrofae Tentyra palmae. Labitur hinc quidam, nimia forn.idinc curfum Praecipitans, capiturque : aft ilium in piurim.a feftum Frufta et particulas, ut multis mortuus unus SufF.ceret, totum corrofis odibus edit Vi£trix turba, nec ardenti decoxit aheno, Aut vembus : longum ufque adeo tardumque putavit Exfpeiftare focos, contenta cadavere cmdo. Heic gaudere libct, quod non violaverit ignem, Quem fiimma coeli raptum de parte Prometheus Donavit terris. elemento gratulor, ct te Exultare reor. fed qui mdrdere cadaver Suftinuit, nil unquam hac Came libentius edit. Nam fcelere in tarto ne quaeras, et dubites, an Prima voluptatem gula fenferit. ultimus autem, Qui ftetit abfumto jam toto corpore, duttis Per terram digitis, aliquid de fanguine gulfat. Valcones, haec fama eft, alimentis talibus olim Produxere animas : fed res diverfa, fed illic Fortunae invidia eft, bellorumque ultima, cafus Extremi, longae dira obfidionis egeftas. Flujus enim, quod nunc agitur, miferabile debet Exemplum efte cibi. ficut modo dicta mihi gens , Port omnes herbas, port cuncta animalia, qnidquid Cogebat vacui ventris furor, hoftibus ipfis Pallorem ac maciem et tenueis miferantibus artus, Membra aliena fame lacerabant, e.Te parati Et fua. quifnam hominum veniam dare, quifve Deoriun. Viribus abnuerit dira atque immania partis,

I 2 Es.

,00 S A T Y R A XV. iof, £t quibus illorum poterant ignofcere Manes, Quorum eorporibus vefcebantur ? melius nos Zenonis praecepta monent. nec enim omnia, quaedat ( Pro vita facienda putat. fed Gantaber unde Stoicus, antiqui praefertim aerate Metelli ? Nunc totus Grajas noftraique habet orbis Athenas : Gallia cauffidicos docuit facunda Britannos, De conducendo loquitur jam rhetore Thule. Nobilis ille tamen populus, quem diximus, et par Virtute atque fide ; fed major clade Saguntus. Tale quid exculat ? Maeotide faevior ara Aegyptus. quippe ilia nefandi Taurica facri Inventrix homines, ut jam, quae carmina tradunf, Digna fide credas, tantum immolat, nlterius nil, Aut gravius cultro timet hoftia. quis modo cafus Impuiithos? quae tanta fames, infellaque vallo Arina coegerunt, tarn detellabile monftium Audere i anne aliam, terra Memphitide ficca. Invidiam facerent nolenti furgere Nilo ? Qua nec terribiles Cimbri, nec Britones unquam, Sauromataeque truces, aut immanes Agathyrli, Hac faevit rabie imbelle et inutile vulgus, Parvula fiftilibus folitnm dare vela phafelis, Et brevibus piftae remis incumbere tef ae. Nec poenam Iceleri invenies, nec digna parabis Supplicia his populis, in quorum mente pares hint Et fimiles ira atque fames. mollifTima corda Humano generi dare fe Natura fatetur, Qiae lacrymas dedit, haec noflri pars optima lenlus. Plorare ergo jubet cauflam dicentis amici, Squaloremque rei, pupilhim ad jura vocantem Circumfcriptorem, cujus manantia fletu Ora puellares faciunt incerta capilli- Naturae imperio gemimus, cum furus adultae Virginis occurrit, vel terra clauditur infans, Et minor igne rogi. quis enim bonus et face dignus Arcana, qualem Cereris vult efle facerdos, tlla aliena fibi credat mala! feparat hoc nos.

SAfYfcA XV. i46. tot A grepe mutorum, atque ideo venerabile (bli Sortiti ingenium, divinorumque capaces, Atque exercendis capiendifijue artibus apti Ser.lbm a coelebi demifTum traximus arce, Cujus egent prona ct terrain Ipeftantia. mundi Principio indulfit communis conditor illis Tantum animas, nobis animum quoque, mutuas ut no* Adfeftus petere auxilium et praeftare juberet, Difperfos trahere in populum, migrate vetufto De nemore, et proavis habltatas linquere (ilvas 8 Aedificare domos, Laribus conjungere noftris Teftum aliud, tutos vicino iimite fomnos Ut collata daret fiducia protegere armis Lapfum, aut ingenti nutantem vnincre civem, Communi dare figna tuba, defendier Ifdem Turribus, atque unaportarum clave teneri. Sed jam Jerpentum major concordia : parcit Cognatis*macu!is fimilis fera. quando leoni Fortior eripuit vitam ieo ? quo nemore unquam Exfpiravit aper majoris dentibus apri ? Indica tigris agit rabida cum tigride pacem Perpetuam : faevis inter ie convenit urfis. All homini ferrum lethale incude nefanda ProduxiiTe parum eft, cum raftra et farcula tantum Adiueti coquere, et marris ac vomere lafli Nefcierint primi gladios extandcre fabri.*^"'-c ' ■"**£- Adlpicimus populos, quorum non liifficit irae Occidifle aiiquem : fed peiftora, brachia, vultum Crediderint genus elfe cibi. Quid dkeret ergo, Vel quo nonfugeret, ft nunc haec monftra videret Pythagoras^- cunftis animaiibus abftinuit qui Xanquam homine, et ventri indulfit non omne legumenf

S A T Y R A XVL

/^|Uis numerate queat felicis praemia, Galle, . JVIiiitiae ? nam ft fiibeuntur profpera caftra

Ilk gavidiun excipiat tironem porta fecundo I 3 . *! Sidere5

io2 SATYR A XVI: 4. Sidere ! plus etenim fati valet hora benigni, Quam fi nos Veneris commendet epiftola Marti,. Et Sarnia gepetrix, quae deleftatur arena. Comraoda traftemus primum communia, quorum Haud minimum illud erit, ne te pulfare togatus Audeat: immo et fi pulfetur, dilTimulet, nec Audeat excuflbs praetori oftendere denteis, Et nigram in facie tumidis livoribus otfam, Atque oculum medico nil promittente reliifhim. Bardaicus judex datur haec punire volenti Calceus, et grandes magna ad fubfellia furae, Legibus antiquis caftrorum, et more Camilli Servato, miles ne vallum litiget extra Et procul a fignis. juflidima Centurionum Cognitio eft igitur de milite, nec mihi deerit Ultio, ft juftae defertpr caufla quereiae. Tota cohoes tamen eft inimica, omnefque manipli Confenfu magno efficiunt, curabilis ut fit Vindifta et gravior, quam injuria: dignum erit ergo Declamatoris mulino corde Vagelli, Cum duo crura habeas, oifendere tot caligas, tot MiUia clavorum. quis tarn procul abftt ab urbe ? Praeterea quis tarn Pylades, molem aggeris ultra. Ut venial ? lacrymae ficcentur protinus, et fe Excufaturos non follicitemus amicos. Da teftem, judex cum dixerit: audeat ille,^ Kefcio quis, pugnos qui vidit, dicere : vidi, Et credam dignum barba, dignumque capillis Majorum. citius falfum producere teftem Contra paganum poffis, quam vera loquentem, Contra fortunam armati, contraque pudorem. Paaemia nunc alia, atque alia emolumenta notemus Sacramentorum. Convallem ruris aviti Improbus, aut campum mini fi vicinus.ademit, Et facrum effodit medio de limite faxum. Quod mpa cum patulo coluit puls annua libo. Debitor aut fiimtos pergit non reddere nummos, Vana fuperyacui dicens chirographa hgni:

SATYR A XVI. 42. iej Ex(pe£landus erit, qui lites inchoat, annus Totius populi: fed tunc quoque mille ferenda Taedia, mille morae, toties fubfeliia tantum Sternuntur, turn facundo ponente lacernas Gaedicio, et Fulco jam mifturiente, parati Digredimur, lentaque fori pugnamus arena. Aft illis, quos arma tegunt, et balteus ambit. Quod placitum eft, ipfis praeftatur tempus agendi, Nec res atteritur longo fubflamine litis. Solis praeterea teftandi militibus jus Vivo patre datur : nam, quae funt parta laborc Militiae, placuit non efte in corpore cenfus, Omne tenet cujus regimen pater, ergo Corannm Signorem comitem caftrorumque aera merentem, Quamvis jam tremulus, captat pater : hunc labor aequns Provehit, et pulcro reddit fua dona laborL Ipfms certe ducis hoc referre videtur, Ut, qui fortis erit, fit felicilTimus idem, Utlaeti phaleris omnes, et torquibus omnes.

E INIS.

A U L I

' r

1

. j

k

A U L I

PERSII

F L A C C I

SATYRARUM

LIBER;

IX RECENSIONS

ISAAC1 CASAUBONI

FIDELITER EXPRESSUS.

* '

* : V

ic;

A U L I PERSII FLACCI

Nec in bicipiti fomniafTc ParnafTo Memini, ut repente fic pocta prodirem. Heliconiadafipie, pallidamque Pirenen Illis remitto, quorum imagines iambunt Hederae fcquaces : ipfe femipaganus, Ad facra vatum carmen affero noftrum. Quis expedivit pfittaco fuum Picafque docuit verba noftra conari i Magifter artis, ingeniique largitor Venter, negatas artifex fequi voces. Quod fi dolofi fpes refulferit nummi, Corvos poetas, et poetrias picas Cantare credas Pegafeium melos.

O Curas hominum ! 6 quantum eft in rebus inane ! Quis. leget haec, min’ tu iftud ais, nemo Hercute,

Vel duo, vel nemo, turpe et miferabile, quarej (nemo? Ne mihi Polydamas, ct Troiades Labeonem Praetulerint, nugae, non, ft quid turbida Roma Elevet, accedas : cxamenve improbum in ilia Caftiges trutina : nec te quaefiveris extra. Nam Romae eft quis non ? ac, fi fas dicere: fed fas Tunc, cum ad caniciem, et noftrum iftud vivere trilte Afpexi, et nucibus facimus quaecunque relictis. Cum fapimus patruos : tunc, tunc, ignofeite. Nolo: Quid faciam ? fed fum petulanti fplcne cachinno.

S A T Y R A E.

PROLOGUS.

EC fonte labra prolyi Caballino :

S A T Y R A I.

Scribi*

xq3 SATYR A I. rj. Scribimus inclufi, numeros ille, hie pede liber, Grande aliquid, quod pulmo animae praelargus anhelet. Scilicet haec popuio, pexulque togaque rccenti, Et natalitia tandem cum fardonyche albus, Sede leges celfa, liquido cum plafmate guttim Mobile conlueris, patranti fraftus ocello. Heic, neque more probo videas, neque voce ferena, Ingentes trepidare Titos, cum carmina lumbum Intrant, et tremulo lealpuntur ubi intima verfu. Tun’vetule auriculis aiienL colligis efcas ? Auriculis, quibus et dica$ cute perditus, ohe. Quo didicille, nifi hoc fermentum, et quae femel intus Innata eld, rupto jecore exierit caprificus ? En pallor, feniumque. 6 mores ! ulque adeone Scire tuum nihil elt, nifi te feire hoc Iciat alter? > At pulchrum eft digito monftrari, et dicier, hie eft. Ten' cirratorum centum diftata fuifte Pro nihilo pendas ? ecce inter pocula quaerunt Romuiidae faturi, quid dia poeinata narrent. Heic aiiquis, cui circuit! humeros hyacinthina laena eft, Rancidulum quiddam balba de nare iocutus, Phyllidas, Hyplipylas, vatum et plorabile ft quid, Eliquat. et tenero fupplantat verba palato. Allenfere viri : nunc non cinis Lie poctae Felix? non leviorcippus nunc imprirnit ofla? Laudant convivae : nunc non e manibus iilis, Nunc non e tumulo, fortunataque faviila, NaTcentur violae ! rides, ait, ct nimis uncis Naribus indulges : an erit qui velle recul'et Os populi meruilie: et cedro d gna locutus, Linquere nec fcombros metuentia carmina, nec thus? Quifquis es, o modo quern ex adv rib dicere feci. Non ego, cum feribo, li forte quid aptius exit, Quando haec rara avis eft, fi quid tar.ien aptius exit, Laudari metuam : neque enim mihi cornea fibra eft: Sed refti, finemque, extremumque, elle recufo Euge tuum, et belle, nam belle hoc excute totum: Omd non intus habet ? non heic eft Ilias Acci ^ Ebria

SATYR A I. sr. I3« Ebria veratro ? non li qua elegidia crudi Diiftarunt proceres? non quicquid denique leftii Scribitur in citreis ? calidum fcis poncre fumen : Scis comitem horridulum trita donare laccrna : Et, verum, inquis, amo; verum mihi dicite dc me,/ Qiii pote! vis dicam i nugaris, cum tibi calve / Pir.guis aqualiculus propenfo fefquipede extet. ' OJane, a tergo quern nulla ciconia pinfit, Nec :nanus auriculas imitata eft mobilis albas, Nec linguae, quantum fitiat canis Appula, tantae. Vos 6 patricius fanguis, quos vivere fas eft, Occipiti caeco, polticae occurrite fannae. Qiiis popuii fermo eft? quis er.im r nifi carmina molli ’ Nunc demum numero fluere, ut per laeve feveros Eifundat junftura ungues : ft it teudere verliim Non fecus, ac ft oculo rubricam dirigat uno : Sive opus in mores, in luxum, in prandia regum, Dicere res grandes noftro dat Mufa poetae. Ecce modo heroas fenfus atferre doccmus Nugari fo'itos Graece, nec ponere lucum Artifices, r.ec rus faturum laudare, ubi corbes, Et focus, et porci, et fumofa Palilia foeno : Unde Remus, fulcoque terens dentalia, Qiiinti, Qtiuin trepida ante boves Didfatorem induit uxor: Et tu- aratra domum liiftor tulit: euge pceta. Eft nunc Brifaei quern venofus liber Accl, Sunt quos Pacuviulque, et verrucola moretur Antiopa, aerumnis cor Inflificabile fulta. Hos pueris monitus patres infundere lippos Cum videas, qnaerifne unde hacc lartago loquendi Venerit in linguas ? unde iftud dedecus, in quo Troftiilus exultat tibi per ft.bfellia laevis ? Niine pudet, capiti non polfe pericula cano Peiiere, quin tepidum l.oc optes audire? deeer.ter! Fires ait Pcdio. Pedius quid ? crimina rafts LiBrat in antithetis, do etas pofiiilfe figuras Laudatur, bcllum hoc, hoc bellum ? an Romule ceves? Men’moveat quippe, et cantet ft naufragus, afteiv

K J Protu-

tID SATYR A I. 89. Protulerim ? cantas cum frafta te in trabe piftrnn Ex humero portes ? verum, nee nofie pal atum Plorabit, qui me volet incurvafTe querela. Sed mimeris decor eft, et jundtura addita crudis. Clawdere fie verfum didicit, Berecynthius Attin, Et qni caeruleum dirimebat Nerea delphin, Sic coftam longo fubduximus Apennino. Anna virmn, nonne hoe fpumofum et cortice pingui? Ut ramale vetus praegrandi fubere coftum. Qiiidnam igitur tenerum, et laxa cervice legendum ? Torva Mimalloneis implerunt cornua bombis, Et raptum vitulo caput ablatura fuperbo Paflavis, et lyncem Maenas flexura corymbis Evion ingeminat: reparabilis adfonat Echo. Hate fierent, fi tefticuli vena ulla paterni Viveret in nobis ? fumma delumbe faliva Hoc natat in labris : et in udo eft Maenas, et Attin Nee pluteum caedit, nec demorfos fapit ungues. Scd quid opus teneras mordaci radere vero Auriculas? vide lis ne majorum tibi forte Limina frigelcant: fonat heic de rare canina Eittera. Per me equidem lint omnia protinus alba : Nil moror : euge, omnes, omnes bene mirae eritis res, Hocjuvat: heic, inquis, veto quifquam faxit oletum. Pinge duos angues : pueri, facer eft locus : extra Meiite, difeedo. Secuit Lucilius urbem, Te Lupe, te Muti, et genuinum fregit in illis : Omne vafer vitium ridenti Flaccus amico Tangit, et admidus circum praecordia ludit, CalUdus excullo populum fiilpendere nafo: Men’ mutire nefas, nec clam, nec cum ferobe ? nuf- Heic tamen infodiam. Vidi, vidi ipfe, libelle : (quam. Auriculas alini Mida rex habet. Hoc ego opertum, Hoc ridcre meum tam nil, nulla tibi vendo Iliade. Audaci quicunque alflate Cratino, Iratum Eupolidem praegrandi cum fene palles, Afpice et haec, fi forte aliquid deco&ius audis. inde vapoxata leftor mihi ferveat aure.

Non

SATYR A T. 127. tll

Non hie, qui in crepidas Grajorum ludere geftit Sordidus, et lufco qui pofeit dicere, luice ; Sefe aliquem credens, Italo quod honore fiipinus Fregerit heminas Aret! aedilis iniquas : Nec qui abaco numeros, et fefto in pulvere metas Scit lifiiTe vafer, multum gaudere paratus. Si Cynico barbam petulans Nonaria vellat. His mane edictum, port prandia Caliiroen do,

S A T Y R A II.

HUnc, Macrine, diem numera meliore 'apillo, Qi i tibi labentes apponit candidus annos.

Funde nrerum Genio, non tu prece pofeis emaci, Qiiae nifi fedu£lis nequeas committere di , is. At bona pars procerum tacita libabit acerra. Hand cuivis promptum eit, murmurque, humilefque Toilere de templis, et aperto vivere voto. (fufurros Mens bona, fama, fides, haec clare, et ut andiat hof 111a fibi introrfum, et fub lingua immurmurat: 6 ft (pes: Ebullit patrui praeclarum funus ! et, 6 fi Sub raftro crepet argenti mihi feria dextro Hercule ! pupillumve utinam, quem proximus haere» Impello, expungam ! namque ert fcabiofus, et acri Bile tumet. Nerio jam tertia ducitur uxor. Haec fanfle ut polcas, Tiberino in gurgite mergis Mane caput bis, terque, et noftem Humine purgas. Heus age, refponde, minimum eft quod feire laboro : De Jove qui I fentis ? eftne, ut praeponere cures Hunc, cuinam ? cuinaml vis Static i an feiiicet haeres, Qiiis potior judex, puerifve quis aptior orbisi Hoc igitur, quo tu Jovis aurem impellere tentas. Die agedum Statio : pro Juppiter 6 bone, clamet. Juppiter ! at fefe non clamet Juppiter ipi’e? Ignovide putas, quia cum tonat, ocyus ilex Sulfure difeutitur Tacro, quam tuque, domufque 1 An quia non fibris ovium, Ergennaque jubente, Trilte jaces lucis, evitandumquc bider.tal,

K 2 Idcit'

112 SATYR A II. 28. Idciico ftolidam praebet tibi vellere barbam Juppitcr? ant quicnam eft, qua tu mercede deornm Emeris auriculas ? pulmone, et ladlibus unftis ? Ecce avia, aut metoens divilm matcrtera, cunia Exemit pnermn, frontemque, atque uda labella Infami digito, et luftraiibus ante fails is Expiat, urentes oculos inbibere perita. Tunc man-ibus quatit, et fpem macram fupplice vota Nunc Licini in campos, nunc Crafli mittit in aedes. Huuc optent generum rex et regina : puellae Hunc rapiant: quicquid calcaverit hie, rofa fiat. Aft ego nutrici non mando vota : negato Juppitcr haec illi, quamvis te albata rogarit. Poficis opem nervis, corpuique fidele feneftae : Elio, age : led grandes patinae, tucetaque crafla Annuere his liiperos vetuere, Jovemque morantur. Rem flruere exoptas caefo bove, Mercuriumque ArceiTis fibra : da fortunate penates, Da pecus, et gregibus foetuni, quo, peftime, pafto. Tot tibi in flammis junicum omenta liquefcant i Et tamen hie extis, et opimo vincere ferto Intendit: jam crefcit ager, jam crefcit ovile. Jam dabitur, jamjam : donee deceptus, et exfpes Nequicquam fundo iiifpiret nummus in imo. Si tibi crateras argenti, incufaque pingui Auro dona feram, Hides, et peftore laevo Excutias guttas, laetari praetrepidum cor: Hinc illud fubiit, auro facras quod ovato Perducis facies, nam fratres inter acnos, Somnia pituita qui purgatiiTima mittunt, Praecipui fun to, iitque illis aurea barba. Aurum, vafa Numae, Saturniaque impulit aera, Veftalelque urnas, et Tufcutn fictile mutat. O curvae in terris animae, et coeleifium inanes ! Quid juvat hoc, templis noftros immittere mores, Et bona diis ex hac fcelerata ducere pulpa ? Haec fibi corrupto eafism dilfolvit olivo : Et Calabrum coxit vitiato tnurice vellus :

IIJ SATYR A IT. Haec baccam conchae rafiiTe, et firingere venas F erventis mafTae crudo de pulvere juffit. Peccat et haec, peccat: vitio tamen utitur : at vos Dicite pontifices, in iancfto quid facit aurum? Nempe hoc, quod Veneri donatae a virgine puppae. Qiiin damus id fuperis, de magna quod date lance Non poflit magni Meltalae lippa propago : Compofitnm jus fafque aniijio, faniftolquc receflits Mentis, et incoftum generofo pe&us honelto? Haec cedo ut admoveara tempiis, et farre litabo.

S A T Y R A III.

'VjEmpe haec adidue. Jam clarum mane feneftras J.^1 Intrat, et anguftas extendit lumine rimas : Stertimus indomitum quod defpumare Falernum Sufficiat, quinta dum linea tangitur umbra. En quid agisi ficcas infana eanicula metTes Jamdudum coquit, et patula pecus omne fub ulmo eft. Unus ait comitum : verumne i itane ? ocyus adfit Hue aliquis, nemon’ ? turgefeit vitrea bilis : Findor : ut Arcadiae pecuai ia rudere credas. Jam liber, et bicolor pofitis membrana capillis, Inque manus chartae, nodofaque venit arundo. Tunc queritur, crafTns calamo quod peudeat humorr Nigra quod infufa vanefcat fepia lymplia; Dilutas queritur gerrrinct quod fiftula guttas. O miter ; inque dies ultra miler, huccine rerum Venimus ? at cur non potius, teneroque columbo, Et limilis regum pueris, pappare minutum Pofcis, et iratus mammae laliare recufas? An tali fludeam calamo? cui verba? quid iftas Succinis ambages? tibi luditur : effluis amens. Contemnere, fonat vitium percuda, maligne Refpondet viridi non coft.i ndelia limo. Uduni et n olle lutum es, i.unc, nunc properandus, e? Fingendits fine fine rota : fed rure paterno (acri Eft tibi far modicum, purum et fine labc falimim.

K 3 Quid

U4 S A T Y R A III. 26. Quid metuas? cultrixque foci fecura patella eft. Hoc fatis 1 an dcceat pulmonem rumpere vcnti^ Stefnmate quod Tulco ramum millefime ducis, Cenforemne tmim vel quod trabeate falutas? Ad populum phaleras : esio te intus, ct in cute novi. Non pudet ad morera diicinfid vivere nattae? Sed ftupet hie yitio, et fibris increvit opitnum Pingue : caret culpa : nefeit quid perdat: et alto Demerfus, fumma rurfus non bullit in unda. Magne pater divlim, faevospunire tyrannos Hand alia ratione veils, cum dira libido Moverit ingenium fervent! tincta veneno, Virtutem videant, intabefcantque relicta. Anne magis Siculi gemuerunt aera juvenci, Et magis auratis pendens laquearibus enfis Purpureas fubttr cervices terruit, Imus, Imus praecipites, quam fi fibi dicat, et intus Palleat infelix, quod proxima nefeiat uxor 1 3aepe oculos, memini, tangebam parvus olivo, Grandia fi no'lem morituri verba Catonis Diccre, non ftno multnm laudanda magifrro. Quae pater adductis fudans audiret amreis. Jure : etenim id fummum, quid dexter fenio ferret Scire, erat in vote : damnofa canicula quantum Raderet, anguftae collo non fallier oicae : Neu qiiis callidior buxum torquere flagcllo. Haut tibi inexpertum curves dcprendeie mores, Qtiaeque docet fapiens braccatis inlita Medis Porticus infomnis, qulbus et detonfa juventus Invigiiat, filiquis, et grandi pafta polenta. Et tibi quae Samios diduxit littera ramos, Surgentem dextro monilravit limite callem. Stertis adhuc ? laxumque caput compage foluta Ofcitat hefernum diffutis undique malis? Eft ■•.liquid quo tendis, et in quod dirigis arcum ? An palTim fequeris corvos, teltaque, lutoque,^ Securus quo pes ferat, atque ex tempore vivjs?^ Helleborum fruftra, cum jam cutis aegra tumebit,

Pofcea-

S ATYR A in. 64. iif Polcentes videas : venienti occurrite morbo. Et quid opus Cratero magnos promittere mantes? Difcite 6 miieri, et caufas cognoicite rerum, Qidd fumus, et quidnam vifturi gignimur, ordo Quis datus, aut metae quam mollis flexus, et unde : Quis modus argento, quid fas optare, quid alper Utile numnnis habet: patriae, carifque propinquis Quantum elargiri deceat: quem te Deu» eilc Juffit, et Humana qua parte locatus es in re. Difce : nee invideas, quod multa fidelia putet In locuplete penu, defends pinguibus Umbris, Et piper, et pernae, Marfi monumenta clientis : Maenaque quod prima nondum defecerit orca. Heic aliquis de gente hircofa centurionum Dicat, Quod fapio, fatis eft mihi: non ego euro Efte quod Arcefi’as, aerumnofique Solones, Obftipo capite et figentes lumine terram, Wurmura cum feûm, et rabiofa filentia rodunt, Atque exporreflo trutinantur verba laoello, Aegroti veteris meditantes fomui i, gigni De nihilo nihilum, in nihilum nii podfe reverti. H oc eft, quod palles : cur quis non prandeat, hoc eft. His populus ridet, multumque torola inventus Ingeminat tremulos nafo crifpante cathinnos. Infpice : nefcio quid trepidat mihi pectus, et aegris Faucibus exfuperat gravis halitus, inipice fodes, Qii dicit medico; julfus requiefcerc, poftquam Teitia compofitas vidit nox currere vena», De majore don\o modiee f'tiente lagena Lenia loturo fibi Surrcntina rogavit. Heus bone, tu palles. Nihi. eft. Videas tamen iftud, Quicquid id ell : furgit tacite tibi lutea peilis. At tu detenus palles : ne fis mihi tutor : Ja npridem hunc fepeii : tu reftas. Perge, taccbo. Turgidus hit epulis, atque albo ventre, lavatur, Gutture fulfureas lente exhalante mcphites. Sed tremor inter vina fubit, calidumque triental Excutit e tuauibus-: dcntescrepuere rctcfti.

Unfta

ri<5 SATYR A IIT. to 2. Unfta cadunt laxis tunc pulmcntaria labris. Hinc tuba, candelae : tandenujue beatulus a!to Compofitus lefto, crafufque lutatus amomis, In portam rigidos calces extendit: at ilium Hefterni capite indnto fubiere Qiiirites. Tange mifer venas, et pone in pectore dextram, Nil calet hie, fummolqne pedes attinge, manufque, Non frigent, vifa ell forte pecunia, five Candida viciri fubrifit molle puella, Cor tibi rite falit ? pofltum eft algente catino Durum olus, et populi cribro decufla farina. Tentemus fauces : tenero latet ulcus in ore Putre, quod haul deceat piebeia radere beta. Alges, cum excuftit membris timor albus ariftas : Nunc face fuppofita fervefeit fanguis. et ira Scintil'ant oculi: dicifque, facifque, quod ipfe Non fani elfe homiijis, non fanus juret Oreftes.

S A T Y R A IV.

REm populi traflas ? barbatum haec crede magiftrun*. Dicere, forbitio tollit quern dira cicutac.

Quo fretus? die hoc magni pupiiie Pericli. Scilicet ingenium, et rerum prudentia velox Ante piles venit: dicenda, tacendaque calles. Ergo ubi commota fervet piebectila bile, Fert animus caiidae fecifle fdentia turbae Majeftate mantis: quid deinde loquere 1 Quirites, Hoc, puto, non juftum eft, illud male, rectius illud. Scis eteuim juftum gemina fulpendere lance Ancipitis librae : redtum difeernis, ubi inter Curva fubit, vel cum faliit pede regula varo: Et potis es nigrum vitio praefgere theta. Quin tu igitur lumma nequicquam peile decorus Ante diem biando caudam jaffare popello Definis, Anticyras melior forbere meracas? Quae tibi fumma boni eft? unfla vixilTe patella Semper et aiftduo curata cuticula foie,

Expefla:

S A T Y R A IV. 19. 117 Expefta: haud aliud refpondcat haec anus. I nunc. Dinomaches ego fum, fuffla, fum candidus. Efto : Dum ne deterius fapiat pannucea Baucis, Cum bene difcinfto cantaverit ocyma vernae. Ut nemo in fefe tentat defcendere, nemo : Sed praecedenti fpeftatur mantica tergo. Quaefieris. Nofiin’ Vefiidj praedia ’ cujus? Dives arat Curibus quantum non milvus oberret: Hunc ais i hunc diis iratis, genioque finiftro : Qui qnandoque jugum pertufa ad compita figit, Seriolae veterem metuens deraderc limum, Ingemit, Hoc bene fit: tunicatum cum fale mordens Caepe : et fairata pueris plaudentibus olla, Pannoftm faecem morientis Ibrbet aceti? At fi unftus cefles, et figas in cute folem. Eft prope te ignotus, cubito qui tangat, et acre Defpuat in mores : penemque arcanaque iumbi Runcantem, populo marcentes pandere vulvas. Tu cum maxillis balanatum gaufape peftas, Inguinibus quare detonfus gurgulio extat? Quinqus pafaeftritae licet haec plantaria vellant, Elixafque nates labefaiftent forcipe adunca. Non tamen ifta filix ullo manfuelcit aratro. Caedimus, inque vicem praebemus crura fagittis. Vivitur hoc paifto : fic novimus. Ilia fiibter Caecum vulnus babes : fed lato balteus auro Praetegit: ut mavis, da verba, et decipe nervos, Si potes. Egregium cum me vicinia dicat. Non credam i Vifo fi palles improbe nummo, Si facis, in penem quicquid tibi venit amarum. Si Puteal muitacautus vibice flagellas: Nequicquam populo bibulas donaveris aures. Relpue quod non es : tollat fua munera cerdo : Tecum habita : noris quam fit tibi curta fupellex.

S A T Y R A V.

VAtibus hie mos eft, centum fibi polcere voceft Centum ora et linguas optare in carmina centum :

Tabula

Ii8 S A T Y R A V. 3. Fabula feu moefio ponatur hianda tragoedo, Vulnera feu Parthi ducentis ab inguine ferrum. f)v.orl'i;m haec J aut quantas robirfli earminis o-fas Ingeris, ut par fit Centeno gutture niti ? Grande locuturi, nebulas K< iieore legunto : Si quibus aut Procnes, aut ii quibus oila Thyeflae Fervebit, faepe infulfo coenanda G’yconi. Tu neque anheianti. coquitur dum mafTacamino, Folle premis ventos : nec claufo murmure raucus Nelcio quid tecum grave cornicaris inepte, Nec ftloppo tumidas intendis rumpere buccas. Verba togae fequeris, junttura callidus acri. Ore teres modico: pallentes radere mores Dodhis, et ingenue culparn defigere ludo. Hinc trahe quae dicas : menfafque relinque Mycenis Cum capite et pedibus : plebejaque prandia noris. Non equidem hoc Ihideo, buliatis ut mihi nugis Pagina turgefcat, dare pondus idonea fumo. Secreti loquimur : tibi nunc hortante Camena Excutienda damns praecordia : qnantaque noftrae Pars tua fit Cornute animad", tibi dulcis amice Oftendiffe juvat: pulfa, dignofeere cautus Quid folidum crepet, et pictae teftoria linguae. His ego centenas aufim depofeere voces : Ut quantum mini te fmuofo in pedtore fixi. Voce traham pura • totumque hoc verba refignent, Quod latet arcana non enarrabile fibra. Cum primum pavido cuftos mihi purpura ceffit, Bullaque fuccinOis laribus donata pependit: Cum blar.di comites, totaque impune Suburra Permifit fparfille oculos jam candidus umbo : Cumque iter ambiguum eft, et vitae nefeius error jDiducit trepidas ramofa in compita mentes, Me tibi fuppofui: teneros tu fufeipis annos Socratico Cornute finu : tunc faliere follers Appofita intortos extendit regula mores: Et premitur ratione animus, vincique laborat, Artificemque tuo ducit fub pollice vultum. Jecum etenim longos memini confumere foies,

Et

S A T Y R A V. 42. 119

Et tecum primas epulis decerpeie noctes. Unum opus, et requiem pariter difponimus ambo, Atque verecunda laxamus feria menfa. Non equidem hoc dubites, amborum foederc certo Confentire dies, et ab uno fidere duci. Noftra vel aequalx fufpendit tempora Libra Parca tenax veri, feu nata fidelibus bora Dividit in Geminos Concordia fata duorum: Saturnumque gravem noftro Jove frangimus una. Nefcio quod, certe eft quod me tibi temperat, aftrum. Mille hominum fpecies, et rerum diicolor ufus ; Velle fuum cuique eft, nec voto vivitur uno. Mercibus hie Italis mutat fub foie recent! Rugofum piper, et pallentis grana cumini: Hie fatur, irriguo mavult turgefeere fomno : Hie campo indulget: hunc alea decoquit: ille In Venerem putret: fed cum lapidofa chiragra Fregerit articulos veteris ramalia fagi, Tunc craflbs tranfifte dies, lucemque paluftrem, Et fibi jam feri vitam ingemuere reliftam. At te nofhirnis juvat impallefcere chartis. Cultor enim es juvenum : purgatas inferis aures Frugc Cleanthea : petite bine juvenefque fenefque Finem animo certum, miferifque viatica canis. Cras hoc fiet. Idem eras fiet, quid? quafx magnum Nempe diem donas, fed cum lux altera venit, Jam cras hefternum confumfimus : ecce aliud cras Egerit hos annos, et femper paulum erit ultra. Nam quamvis prope te, quamvis temone fub una Vertentem fefe, frultra feclabexe canthum. Cum rota poiterior curras, et in axe fecundo. Libertate opus eft : non hac, ut quifque Velina Publius emcruit fcabiofum te.ferula far Poftidet. Hen fteriies veri, quibus una Qiiiritem Vertigo facit: hie Dama eft non trellis agafo, Vappa, et lippus, ct in tenui farragine mendax. Verterit hunc dominus, momento turbinis exit Marcus Dama, papae ! Marco fpondente recufas Credere tu nummosi Marco fub judice pftlesi

Marcus

123 S A T Y R A V. 8r. Marcus dixit: ita eft, adfigna Marce tabellas. Haec mera libertas, hoc nobis pilea donant. An quilquam eft alius liber, nili ducere vitam Cui licet, ut voluit ? licet, ut volo, vivere: non fun :

Liberior Bruto ? Mendofe colligis, inquit Stoicus hie, aurem mordaci lotus aceto. Hoc, (reliquum accipio,) licet illud, et, ut volo, tolle. Vinditta, poftquam mens a praetore recefli, Cur mihi non liceat julfit quodcunque voluntas, Excepto ft quid MaftirJ rubrica vetavit? Difce : fed ira cadat nafo, rugofaque fanna, Hum veteres avias tibi de pulmone revello. Non praetoris erat ftultis dare tenuia rerum Officia, atque ufum rapidae permittere vitae. Sambucam citius caloni aptaveris alto. Stat contra ratio, et fecretam garrit in aurem, Ne licc. t facere id, quod quis vitiabit agendo. Publica lex homiiuim, naturaque coutinet hoc fas, Ut teneat vetitos iuftitia debilis aftus. Diluis heileborum certo compclcere punfto Nefcius examen : vetat hoc natura medendi, Na\em ft p'oftat libi peronatus arator Luciferi rod is, exclamet Mclicerto perifte Frontem de rebus. Tibi reflo vivere talo Ars dedit! et veri fpeciem dignofeere calles, Ne qua iiibaerato mendofam tinniat auro ? Quaeque fequenda forent, quaeque evitanda viciiTim, Ifta prius creta, mox haec carbone notafti ? Ei modicus voti. preftb lare, dulcis amicis : Jam nunc aftringas, jam nunc granaria laxes : Inque luto fixum poffts tranlcendcre minimum r Net «!i:tto lorbere fttlivam Mercurialem ? Haec mea fun t, teneo, cum vere dixeris, efto Liberque, ac lapiens, P’-aetoribus, at love dextro. Sir tu, cum fueris noi'rae paulo ante farinae, Pe iiculam veterem retines, et fronte politus A'ir.tam vapido iervas fiib peiftore vuipem :

at dederam ft pra rej tto, funemque reduco. Nil tibi conceffit ratio, digitum exere, peccas:

Ilf S A T Y R A V. 120. Et quid tam parvnm eft? fed nullo thure litabis, Haereat in ftultis brevis ut femuncia refti. Haec mifeere nefas : nec cum fis caetera foflbr, Treit tantum ad numeros latyri moveare Bathylli. Liber ego, unde datum hoc ftimis tot fubdite rebus? An dominum ignoras, nifi quern vindifta relaxat? I puer, et ftrigiles Crifpini ad balnea defer. Si increpuit, ceftas nugator ? fervitium acre Te nihil impellit : nec quicquam extrinfecus intrat, Quod nervos agitet. fed ft intus, et in jecore aegro Kaicantur domini, qui tu inr.pumtior exis, Atque hie, quern ad ftrigiles fcutica, et metus egit he- Mane piger llertis : furge, inquit avaritia eja (rilis? Surge, negas. inftat, furge, inquit, non queo. furge. Et quid agam ? rogitas? (aperdas advehe Ponto, Caltoreum, ftuppas, hebennm, thus, lubrica Coa : Tolle recens primus piper e f.tiente camelo. Verte aiiquid; jura. Std Jupiter audiet: eheu! Varo, reguftatum digito terebrare faliaum Contentus perage's, frvivere cum Jove tendis. Jam pueris pellem luccincVus, et oenophorum aptas Ocyus ad navem : nihil obftat, quin trabe vafta Aegaeum rapias, nifi foliers luxnria ante Seduflum moneat: quo deinde inlane ruis ? quo? Quid tibi vis? calido fub peftore mafcula bilis Intumuit, quam non extinxerit urna cicutae. Tun'mare tranfilias ? tibi torta cannabe fulto Coena fit in tranftro, Vejentanumque rubellum Exhalet vapida laefum pice lertilis obba? Quid petis? ut nummi, quos hie quincunce modefto Ivutrieras, pergant avidos fudare deunces ? Indulge genio, carpemus duieia : noftrum eft, Quod vivis : einis, et manes, et fabula fies. Vive memor leti: fugit hora : hoc, quod loquor, indc En quid agis ; duplici in diverfum fcindcris hamo : (eft. Hunccine, an hunt- fequeris ? fubeas alternus oportet Ancipiti obftquio dominos : aiternus oberres. J fc tu, cum oblliteris fen.el ini;antique negaris Parere imperio, rupi jam vincula, dica*.

L O

122 SATYR A V. ij8. Nam et luftata canis nodnm abripit: attamen ilii Cum fugit, a collo trahitur pars longa catenae. Dave, cito, hoc credas jubeo, finite dolores Praeteritos meditor : (crndum Chaereftratus unguem Abrodens ait haec) an ficcis dedecus obftem Cognatis ? an rem patriam rumore fmiilro Limen ad obfcoenum frangam, dum Chryfidis udas Ebrius ante fores extinfta cum face canto i Euge puer, fapias, diis depellentibus agnam Percute. Sed cenfen’, plorabit Dave relifta ? Nugaris : folea, puer, objurgabere rubra. Ne trepidare veils, atque anftos rodere caffes. Nunc ferns, et violens : at fi vocet, hand mora, dicas, Qtiidnam igitur faciam ? ne nunc, cum accerfat, et ultro ■ Supplicet, accedam ? fi totns et integer illinc Exieras, nec nunc, hie hie, quern quaerimus, hie eft : Non in feliuca, liiftor quam jaiftat ineptus. Jus habet ille ftii palpo, quern ducit hiantem Crctata ambitio? vigila, et cicer ingere large Rixanti populo, noltra ut Floralia poflint Aprici meminiffe fenes : quid pulchrius' at cum Herodis venere dies, unftaque feneftra Dilpofitae piinguem nebulam vomuere lucernae Vortantes violas, rubrumque amplexa catinum Cauda natat thynni, tumet alba fidelia vino : Labra moves tacitus, recutitaque fabbata palles. Tunc nigri lemures, ovoque pericula rupto : 31inc grandes Gaili, et cum fiftro lufea facerdos, Jncuflere decs infiantes corpora, fi non Praediftum ter mane caput guftaveris alii. Dixeris hacc inter varicofos centuriones, Continuo craffum ridet Vulfenius ingens, Et centum Graecos curto centuffe licetur.

S A T Y R A VI.

A Dmovit jam bruma foco te, Gaffe, Sabino ? Jamne lyra, et tetrico vivunt tibi peftine chordae?

Mire opifex numeris veterum primordia rerum, Atque-

123 S A T Y R A VI. 4- Atque marem ftrepitum fidis intendifTe Latinae, Mox juvenes agitare jocos, et pollice honefto Egregios lufifle fenes! mihi mine Ligus ora Intepet, hibernatqne meum mare, qua latus ingens Dant fcopuii, et multa littus fe valle receptat. Lunai portum eft operae cognofcere cives. Cor jubet hoc Enni, poftquam deftertuit efte Maeonides, Quintus pavone ex Pythagoreo. Heic ego fecurus vulgi, et quid praeparet Aufier Infelix pecori-: fecurus, et angulus ille Vicini, noftro quia pinguior : et fi adeo omnes1

Ditefcant orti pejoribus, ufque recufem Curvus ob id minui fenio, aut coenare fine unfto, Et fignum in vapida nafo tetigilfe lageua. D'ucrepet his aiius. Geminos horofeope varo Producis genio. Soiis natalibus, eft qui Tingat olus ficcum muria vafer in calice empta, Jpfe facrum inrorans patinae piper : hie bona dente Grandia magnanimi-s peragit puer . utar ego, utar t Nec rhombos ideo libertis ponere lautus, Nec tenuem foilers turdarum node falivam. Meffc tenus propria vive: et granaria (fas eft) Emole, quid metuas? occa : et feges altera in herba eft. Aft vocat officium : trabe rupta, Bruttia faxa Prendit amicus inops : rcmque omnem, furdaque vota Condidit lonio : jacet ipfe in littore, et una Ingentes de puppe Dei: jamque obvia mergis Colta ratis lacerae : nunc et de cefpite vivo Frange aliquid : largire inopi, ne piiftus oberret Gaeruiea in tabula Sed coenam funeris haeres Negliget, iratus quod rem curtaveris : urnae Ofla inodora dabit: feu fpirent cinnama furdum, Seu cerafb peccent caCae nefeire paratus. Tune bona incolumis minuas i ct Be'tius urget Doftores Grajos. Ua fit, poftquam fapere urbi Cum pipere, et palmis venit noftrum hoc maris expers^ Foenifecae crafio vitiarunt unguine pukes. Haec cinere ulteriore metuas ! attu, mens hacres Quilquis eris, paulum a turba fexjuiftior audi.

G

124 S A T Y R A VT. 43. O bone num ignoras ? mifla eft a Caefare laurus Infignem ob cladem Germanae pubis, et aris Frigidus excutitur cinis : ac jam poftibus arma. Jam chlamydes regum, jam lutea gaufapa captis, Efledaque, ingentefque local Caefonia Rhenos : Diis igitur, genioque ducit centum paria, ob res Egreg-e geitas, induce : quis vetat! aude. Vae, nifi connives, oleum, artocreafque popello Largior : an prohibes! die clare : non adeo, inqnis, . Exollatus ager juxta eft Age, fi mihi nulla Jam reliqua ex amitis, patruelis nulla, proneptis Jsiulla manet patrui, llerilis matertera vixit. Deque avia nihilum fuperelt : accedo Bovillas, Clivumqqe ad Virbi: praefto eft mihi Manius haeres. Progenies terrae 1 quaere ex me, quis mihi quartus Sit pater: hand promte, dicam tamen, addeetiam unum, Unum etiam, terrae eft jam filius : et mihi ritu Manius hie generis prope major avunculus exit. Qui prior es, cur me in decurfu lampada pofeas ? Sum tibi Mercurius : venio deus hue ego, ut ille Pingitur : an renuis? ,vin' tu gaudere rclittis i Deeft aliquid fummae : minuimihi: fed tibi totum eft, Quit quid id elt. Ubi lit, fuge quaerere, quod mihi quon Legarat Tadius : neu dicta repone paterna t (dam Foeuoris accedat merces: hinc exime fiimtus: Qiiid reliquum elt! reliqimm! nunc nunc impenlius Unge puer caules. Mihi fefta luce coquatur (unge, L’rtica, et filfa fumofum finciput aure : Ut tuus ite nepos olim fatur anferis extis, Cum morofo vago fmgultiet inguine vena, Patriciae immejat vuivae? mihi trama figurae Sit reliqua: aft illi trernat omento popa venter ? Vende animam lucre, mercare, atque excute Toilers Omne latus mundi : ne fit praef.antior alter, Cappadocas rigida pingues plauliife catalta. R'an duplica Feci : jam triplex : jam mihi quarto. Jam decies rev.:r in rugam. Depunge, ubi lUtam. - Inventus, Cl .yfippe, ti.i finitor acervi.

FINIS.'

Documents

ep · 2015. 8. 26. · decii junix juvenalis a q_u i n a t i s, e t a. persm flacci s a t y r a e; ex recensione henrici christiani henninii, et isaaci casauboni, fldeliter expressae