European Expression - Issue 85

Διεύρυνση Ε.Ε.

Ψ ή φ ι σ μ ατης Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης

«Ευρωπαϊκή Έκφραση»σχετικά με την

Ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας

Η Ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας κερδίζεται και χάνεται καθημερινά

ΜΕ την υπΕρψηφιση της νέας δανειακής σύμβασης από την Ελληνική Βουλή το βράδυ της 12ης φεβρουαρίου 2012 και την επίτευξη συμφωνίας για τη διαχείριση του χρέους και τη μακροπρόθεσμη στήριξη της Ελλάδας στο Eurogroup της 19ης φεβρουαρίου 2012, έγινε ένα βήμα προς την αποτροπή μιας άτακτης χρεωκοπίας που θα οδηγούσε την Ελλάδα σε έξοδο από την ευρωζώνη και θα έβαζε σε δοκιμασία τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση ανοίγοντας τον δρόμο σε ανιστόρητους και επικίνδυνους πολιτικούς πειραματισμούς.

η στάση πληρωΜων και οι συνακόλουθοι περιορισμοί στις πάσης φύσεως πληρωμές είναι ασυμβίβαστα με την παραμονή της χώρας στο Ευρώ και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αυταρχικά μέτρα που θα δικαιολογούσαν την αναστολή δικαιώματος ψήφου και «οικειοθελή» αποχώρηση της Ελλάδας, σε μια εποχή μεγάλης αστάθειας και σε μια ευαίσθητη περιοχή με ανερχόμενες περιφερειακές υπερδυνάμεις. Μαγικές και ευχάριστες λύσεις δεν υπάρχουν και όσοι το αποκρύπτουν δεν υπηρετούν τα συμφέροντα της χώρας.

η ΕυρωπάϊΚη πΟρΕιά όμως δεν είναι δεδομένη. Οι κίνδυνοι παραμένουν. υπάρχουν πολλά που θα πρέπει να αλλάξουν, όχι μόνο στον τομέα της οικονομίας, αλλά και σε αυτόν της κρατικής διοίκησης, ώστε να πούμε ότι μια αργή διαδικασία έχει εν πολλοίς ολοκληρωθεί.

η άντιληψη ότι η ισότιμη μεταχείριση των κρατών μελών προϋποθέτει μια εύρωστη δημοσιονομική και οικονομική κατάσταση δεν είναι δημοκρατικά ορθή και απειλεί να δυναμιτίσει το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον, όπως ακριβώς από την άλλη και η συνεχής επίκληση από ελληνικής πλευράς περί ιδιαιτερότητας, που ουσιαστικώς συνίσταται στην άρνηση θεμελιωδών εννοιών και πρακτικών, όπως είναι ο σεβασμός των

νόμων, η διαφάνεια, η λογοδοσία, η ελεγξιμότητα και η αποτελεσματικότητα.

Κάτά συνΕπΕιά, όσοι υπερασπίζονται την ευρωπαϊκή πορεία και το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον της Ελλάδας, αλλά ενδίδουν σε μία από τις παραπάνω εσφαλμένες απόψεις, οδηγούνται στο ακριβώς αντίθετο, δηλαδή, στο κλείσιμο των κοινωνιών και στην εξασθένιση των ευρωπαϊκών αξιών, που δεν είναι άλλες από τη σύζευξη της ελευθερίας με την ατομική υπευθυνότητα μέσα στο πλαίσιο μιας κοινωνίας ενεργών πολιτών, που διαλέγονται και δίνουν λύσεις στα προβλήματα με σκοπό την κοινή ευημερία και ασφάλεια.

η ΟιΚΟνΟΜιΚη Κριση, παγκόσμια, ευρωπαϊκή και ιδιαίτερα ελληνική, θέτει σε δοκιμασία την προσήλωση όλων στους κοινούς στόχους και αξίες που ορίζουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, την ευρωπαϊκή ταυτότητα, την ουσία της ίδιας της έννοιας της Ευρώπης, τόσο μεταξύ των Ελλήνων όσο και των λοιπών Ευρωπαίων.

η ΕυρωπάϊΚη πΟρΕιά τησ Ελλάδάσ είναι αναγκαία για λόγους διατήρησης και διεύρυνσης των δημοκρατικών θεσμών μακριά από ολέθριες πρακτικές του παρελθόντος, που συνέβαλαν και στην εξασθένιση της οικονομικής βιωσιμότητάς της. Εξίσου όμως αναγκαία είναι η ενίσχυση των ευρωπαϊκών αντιπροσωπευτικών θεσμών και η επιτάχυνση της πολιτικής ενοποίησης με την υιοθέτηση ενός ευρωπαϊκού συντάγματος για μια ομοσπονδιακή, δημοκρατική και αλληλέγγυα Ευρώπη, ώστε, μεταξύ άλλων, να μην στοχοποιούνται λαοί και κοινωνικές ομάδες άδικα και να εμπεδώνεται η εμπιστοσύνη των πολιτών στο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.

η «ΕυρωπάϊΚη ΕΚφράση» αγωνίζεται για την άρση των υπονομευτικών για το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον προκαταλήψεων και θεωρεί υποχρέωσή της να επισημάνει τους σοβαρούς κινδύνους, απευθυνόμενη τόσο στους πολίτες όσο και στους πολιτικούς εντός και εκτός Ελλάδας.

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 3

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ • τ. 85 • 2ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2012

EΥΡΩΠΑΪΚΗ EΚΦΡΑΣΗΤ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ Δ Ο Σ Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Υ Π Ρ Ο Β Λ Η Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ

Ε ΤΟ Σ Ι δ Ρ Υ Σ Η Σ : 1989 • I SSN: 1105-8137 • 5 Ε Υ ΡΩ • Χ Ρ ΟΝ ΟΣ 22 • ΤΕ Υ ΧΟΣ 85 • Α Π ΡΙ Λ Ι ΟΣ - Μ Α Ϊ ΟΣ - Ι ΟΥ Ν Ι ΟΣ 2012

ΙδΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΕΚδΟΤΗΣ:«ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ-ΕΚΦΡΑΣΗ-ΘΕΣ-ΜΟΙ», Μη Κερδοσκοπικό

ΣωματείοΟμήρου 54 - Αθήνα - 106 72

Τηλ.: +30 210 3643224Fax: +30 210 3646953

E-mail: [email protected]://www.ekfrasi.gr

ΚΩδΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 1413

ΕΚδΟΤΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ:

Νίκος Γιαννής

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ:Ελένη ΚατσαμπούκαΓιώργος Παντελιάς

Μαρία Φανού

δΙΕΥΘΥΝΣΗ:Κατερίνα Ανδρωνά

Στο τεύχος αυτόσυνεργάστηκαν:

Πέτρος ΓκάτζιοςΑθανάσιος ΓραμμένοςΧρήστος ΕυαγγελίουΕυαγόρας Ευαγόρου

Ιωσήφ ΙωσήφΔημήτρης ΚιούκιαςΜιχάλης ΠεγκλήςΣυλβάνα Ράπτη

Αθανάσιος ΣοφόςΓιώργος Τζιούτζιας

Štefan Füle

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ –δΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Λίνα Χριστοφόρου

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚδΟΣΗΣ:Εκδόσεις: «ΗΛΙΑΙΑ»

δΗΜ. ΣΧΕΣΕΙΣ:iForce Communications Α.Ε.

4 Εισαγωγικό σημείωμα εκδότη…...............................................................................................5ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΕΕ

4Keeping European Union Enlargement on Track .......................................................7του Štefan Füle

4Η Βουλγαρία μπροστά στην πρόκληση της Ε.Ε. .........................................................9 του Αθανάσιου Σοφού

4Η ένταξη της Κυπριακής δημοκρατίας στην Ε.Ε. .................................................. 11του Ευαγόρα Ευαγόρου

4Η ευρωπαϊκή πορεία της Κροατίας .............................................................................. 16του Γιώργου Τζιούτζια

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

4Η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. .................................................... 19του Ιωσήφ Ιωσήφ

4Σύνοδος κορυφής Ιουνίου: στο τέλος κερδίζουν πάντα οι Γερμανοί... ........... 20του Πέτρου Γκάτζιου

ΓΝΩΜΕΣ

4The place of Greece between east and west ............................................................... 21του Χρήστου Ευαγγελίου

4Μορφές «Κοινοτισμού», μορφές «διαφωτισμού» και αφορμές καίριων θεμάτων από έργο του Isaiah Berlin .................................. 23του Δημήτρη Κιούκια

4Χρεοκοπία της Ελλάδας: το νέο «δεν Ξεχνώ» ......................................................... 27του Μιχάλη Πεγκλή

4Στοχασμοί για μια εναλλακτική προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής ....... 33του Αθανάσιου Γραμμένου

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

4Τι τρέχει στην Ευρώπη ....................................................................................................... 35 4Ευρωπαϊκά νέα ..................................................................................................................... 40 4Ο ενιαίος ευρωπαϊκός αριθμός κλήσης έκτακτης ανάγκης: το 112 ................. 40της Συλβάνας Ράπτη

4Νέα της Έκφρασης – Νεολαία της Έκφρασης .......................................................... 42

Εκ μέρους της Ευρ. Έκφρασης ευχαριστούμε τον Richard Sharrocks για την παραχώρηση της χρήσης της φωτογραφίας του εξωφύλλου.

4


C o N T E N T S

EvropaIKI EKFraSSIq U a r T E r l y E d I T I o N o N E U r o p E a N I S S U E S

F I r S T p U B l I S h E d : 1 9 8 9 • I S S N : 1 1 0 5 - 8 1 3 7 • E U r o 5 • y E a r 2 2 • v o l . 8 5 • a p r I l - J U N E - J U ly 2 0 1 2

proprIETor - EdITIoN:"European Society, politics,

Expression, Institutions", non profit Making Company

54 omirou St., athens 106 72Tel.: +30 210 3643224Fax: +30 210 3646953

E-mail: [email protected]://www.ekfrasi.gr

EdITor - pUBlIShEr By laW:Nicos yannis

pUBlIShING dIrECTor:Eleni KatsampoukaGiorgos pantelias

Maria Fanou

dIrECTIoN:Katerina androna

CoNTrIBUTorS:

Evagoras EvagorouChristos Evangeliou

Štefan Füle Petros Gkatzios

Athanasios GrammenosIosif Iosif

Dimitris KioukiasMichalis PeglisSylvana Rapti

Athanasios SofosGiorgos Tzioutzias

EdITING-TExT rEvISIoN:lina Christoforou

TEChNICal advISor:hliea

pUBlIC rElaTIoNSiForce Communications Sa

Special thanks to Richard Sharrocks for contributing to our effort by letting us use the photo of the cover of this volume.

4 Editorial… .....................................................................................................................................5EU EnlargEmEnt

4Keeping European Union Enlargement on Track .......................................................7by Štefan Füle

4Bulgaria in front of the challenge of the EU. ..................................................................9 by Athanasios Sofos

4The integration of Cyprus in the EU. ............................................................................ 11by Evagoras Evagorou

4The European perspective of Croatia ........................................................................... 16by Giorgos Tzioutzias

latESt nEWS

4Cyprus presidency of the Council of the EU ............................................................. 19by Iosif Iosif

4EU Summit Meeting (June): in the end the Germans always win... .................. 20by Petros Gkatzios

OPInIOnS

4The place of Greece between east and west ............................................................... 21by Christos Evangeliou

4“Municipalism” forms, “Enlightenment” forms and thoughts on key issues from Isaiah Berlin's work ........................................... 23by Dimitris Kioukias

4Greek bankruptcy: the new “I don't forget” ............................................................... 27by Michalis Peglis

4reflections on an alternative approach to foreign policy ..................................... 33by Athanasios Grammenos

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

4What's going on in Europe ............................................................................................... 35 4European news ..................................................................................................................... 40 4112: The single European emergency number .......................................................... 40by Sylvana Rapti

4European Expression News – European Expression youth ................................ 42

E d I T o r I a l 5


Ο ταχύς ρυθμός τον οποίο φαίνε-ται ότι προσλαμβάνει η ευρωπαϊ-κή ενοποίηση το τελευταίο διά-στημα, αποτυπώθηκε στη σύ-νοδο κορυφής της 28-29 Ιουνίου

2012 στις Βρυξέλλες. δύο θετικά βήματα συντε-λέσθηκαν. ❱ Πρώτον, οι χώρες της ευρωζώνης υποχρεώ-

νονται πλέον να συμφωνήσουν άμεσα μέ-τρα για τη δημιουργία μιας τραπεζικής και δημοσιονομικής ένωσης, ενισχύοντας κα-ταρχήν τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εντός του νέου συστήματος πιστω-τικής και κανονιστικής εποπτείας. Κατά συνέ-πεια, επιταχύνεται η πολιτική ενοποίηση δια της βελτίωσης της δημοκρατικής νομιμότητας, άνευ των οποίων η τραπεζική και φορολογική ενοποίηση δεν μπορούν να είναι στέρεες υπό συνθήκες δημοκρατίας.

❱ δεύτερον, η Ευρώπη δείχνει σαφώς πιο αποφα-σισμένη πλέον να αντιμετωπίσει δυναμικά την οικονομική κρίση, απομακρύνοντας τον διχα-σμό μεταξύ φτωχών και πλουσίων μελών. Οδεύ-ουμε προς μια κυβέρνηση των χωρών της ευρω-ζώνης και προς την επίλυση μιας εκκρεμότητας, κατά τη διάρκεια της οποίας είχαμε το καινοφα-νές ενός κοινού νομίσματος χωρίς την ύπαρξη ενός κράτους, ένα νόμισμα διασπασμένο υπό 17 οικονομικές κυριαρχίες.

Η έμπρακτη υποστήριξη του σχεδίου, με τις επι-κυρώσεις και τα άλλα εθνικά μέσα θεσμικής και πο-λιτικής αποδοχής, από τη Γερμανία, Γαλλία, Ισπα-νία και Ιταλία, που συνεισφέρουν μαζί το 80% των πόρων του νέου μηχανισμού, προσδίδει την απα-ραίτητη αξιοπιστία. Πρόκειται για τις ίδιες χώρες που επιδιώκουν την υιοθέτηση ενός ευρωπαϊκού φόρου επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, προκειμένου να αποκτήσει η Ευρώπη τους δικούς της πόρους για τη χρηματοδότηση ενός ευρωπαϊ-

κού αναπτυξιακού σχεδίου. Όμως τίποτα δεν έχει ακόμη εξασφαλισθεί. Ούτε η σωτηρία του ευρώ, ούτε η υπέρβαση της οικονομικής κρίσης, ούτε η ανεπίστρεπτη πορεία προς την ομοσπονδιακή Ευ-ρώπη. Βρισκόμαστε ωστόσο ενώπιον μιας μοναδι-κής ιστορικής στιγμής, μιας κολοσσιαίας ευκαιρίας.

Σπιθαμιαίοι επώνυμοι πολιτικοί στα κράτη με ορί-ζοντα την εκλογική επιβίωση, κολοσσιαίοι εν δυνά-μει οι ανώνυμοι φορείς της ευρωπαϊκής κοινωνίας πολιτών με ορίζοντα την Ευρωπαϊκή δημοκρατία.

Η δαιμονοποίηση της Ευρώπης των δύο ταχυτήτων. Η ώθηση που χρειάζεται τώρα το σχέδιο της ευρω-παϊκής πολιτικής ενοποίησης, προτού να είναι ήδη αργά, δεν μπορεί να προέλθει από την Ευρώπη των 28. Η Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει τις χώρες που δεν έχουν καμία διάθεση να προσχωρήσουν στο ευρώ και να παραχωρήσουν κυριαρχία, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Η δημιουργία των όρων δι-

Ευρωπαϊκή Δημοκρατία,μύθοι και δαίμονεςτου Νίκου Γιαννή

Εάν η Ελλλάδα επιτύχει να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις δεσμεύσεις που ανέλαβε, προς δική της επιβίωση και μακροημέρευση έναντι των

Ευρωπαίων και διεθνών της εταίρων στους οποίους η ίδια κατέφυγε, μέχρι τη στιγμή που θα εκκινήσει για τα καλά το τρένο της ομοσπονδιακής Ευρώπης που δεν θα αργήσει, τότε η μικρή Ελλάδα θα έχει επιτύχει το μείζον επίτευγμα της νεοελληνικής ιστορίας. Θα διαδραματίσει έναν ρόλο απολύτως αναγκαίου κρίκου μεταξύ της πρωτοπόρου Ευρώπης του πυρήνα (των 17), του μεγάλου προϋπολογισμού και των μεγάλων προσαρμογών, ευθυνών και προσδοκιών και της υπολειπόμενης Ευρώπης των 28.

– ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

E d I T o r I a l6


ακυβέρνησης της ευρωζώνης που βρίσκεται σε εξέλιξη, πρέπει να οδηγήσει το συντομότερο στη συγκρότηση του ομοσπονδιακού πυρήνα. Αυτός ο πυρήνας θα παραμείνει προσβάσιμος για τις χώρες που μεταγενέστερα θα επιλέ-ξουν την ένταξή τους και θα αποδέχονται το νέο κεκτημέ-νο. Ο προϋπολογισμός της ευρωζώνης θα είναι διακριτός από αυτόν της ΕΕ, αισθητά μεγαλύτερος και χρηματο-δοτούμενος μόνον από ίδιους πόρους. Τα κράτη του πυ-ρήνα θα συνεχίσουν να συμμορφώνονται πλήρως με τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της μεγάλης ΕΕ. Η σύν-θεση και οι διαδικασίες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ θα πρέπει να ανακαθορισθούν με βάση τα νέα δεδομένα. Οι αποφάσεις για τη συγκρότηση του πυρήνα θα ληφθούν μόνον από τα κράτη –συνιστώσες του και χωρίς τα κρά-τη– μη μέλη να διαθέτουν το δικαίωμα του βέτο. Η ομο-σπονδιακή Ευρώπη δεν είναι ένα σχέδιο «μια κι έξω». Η ευρωζώνη-πυρήνας θα είναι μια μεταβατική ωστόσο ανα-γκαία κατάσταση.

Η δαιμονοποίηση της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Ο εξοπλι-σμός της Ευρώπης με έναν ομοσπονδιακό πυρήνα, που θα συνιστά μια οικονομική και δημοσιονομική ένωση και θα κυβερνάται από θεσμούς βαθιά διαφορετικούς από τους σημερινούς, δεν θα μπορεί να αποφύγει τον πει-ρασμό μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Αυτή είναι η λογική του συνέχεια, έτσι ώστε η Ευρώπη υπό ενιαία μορφή πλέον να ανακτήσει τη θέ-ση της παγκόσμιας δύναμης. Οι παγκόσμιες προκλήσεις απαιτούν και παγκόσμιες λύσεις. Το πρότυπο της οικειο-θελούς ευρωπαϊκής ενοποίησης με αναίμακτη μεταφορά κυριαρχίας, ελευθερίας και ευδαιμονίας σταδιακά, είναι το πλέον επιτυχές στην ιστορία μέχρι σήμερα και άρα αποτελεί την κύρια ελπίδα για μια παγκόσμια διακυβέρ-νηση με ανθρωπιστικά, δημοκρατικά, διαπολιτισμικά και φιλειρηνικά χαρακτηριστικά. Η ευρωπαϊκή «ενότητα δια της διαφορετικότητας» μπορεί να αποτελέσει και παγκό-σμιο πρόταγμα.

Ο μύθος της κυριαρχίας. Πώς μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς από τον εθνικισμό η αντίφαση, της ταυτόχρονης αντί-στασης στη μεταφορά εθνικής κυριαρχίας από τη μια και της απαίτησης η ΕΕ να ανταποκριθεί δυναμικά στην αντι-μετώπιση της οικονομικής κρίσης από την άλλη; Πώς δη-λαδή ζητούμε από κάποιον να κάνει κάτι αφού αρνούμα-στε πεισματικά να του δώσουμε την απαιτούμενη δύναμη για να μπορεί να το κάνει; Οι εθνικές γραφειοκρατίες, οι πολιτικοί των κρατών και οι κρατικοδίαιτοι θύλακες του ιδιωτικού τομέα, θέλουν τόση Ευρώπη όση δεν διαταράσ-

σει τα προστατευμένα συμφέροντα και θέση τους, και ας υπονομεύεται έτσι το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον άρα και το μέλλον των κρατών τα οποία η ρητορική τους υποτί-θεται ότι υπερασπίζεται. Αντιθέτως οι εξωστρεφείς, δημι-ουργικοί και μη φοβικοί Ευρωπαίοι σε όλα τα κράτη, εκεί-νοι που πράγματι είναι υπερήφανοι για την εθνική τους καταγωγή εντός της Ευρώπης του πυρήνα, την οποία τι-μούν με τη διάθεση προσωπικής δοτικότητας προς το σύ-νολο, είναι σήμερα οι αυθεντικοί υπέρμαχοι της ομοσπον-διακής ενοποίησης, η ευρωπαϊκή κοινωνία πολιτών που έχει ήδη γεννηθεί.

Η ελληνική κρίση ως ευκαιρία. Για τους φεντεραλιστές η Ελ-λάδα, ομαδοποιείται από κοινού με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη δανία, ως ιδιαίτερες περιπτώσεις που επιθυμούν επιλεκτικώς τα οφέλη της συμμετοχής, ελαχιστοποιώ-ντας τις δεσμεύσεις υπέρ του συνόλου. Παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα διαθέτει το ευτυχές προνόμιο να συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών του δυνητικού πυρήνα λόγω της συμ-μετοχής της στην ευρωζώνη, έστω υπό συνθήκες τεχνη-τής αναπνοής. Αποτελεί καταφανώς το πλέον αδύναμο μέλος, όμως μιας οικογένειας ισχυρών, που θα ενδυνα-μωθεί κι άλλο. Εάν επιτύχει επομένως να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις δεσμεύσεις που ανέλαβε, προς δική της επιβίωση και μακροημέρευση έναντι των Ευρωπαίων και διεθνών της εταίρων στους οποίους η ίδια κατέφυγε, μέ-χρι τη στιγμή που θα εκκινήσει για τα καλά το τρένο της ομοσπονδιακής Ευρώπης που δεν θα αργήσει, τότε η μι-κρή Ελλάδα θα έχει επιτύχει το μείζον επίτευγμα της νεο-ελληνικής ιστορίας. Θα διαδραματίσει έναν ρόλο απολύ-τως αναγκαίου κρίκου μεταξύ της πρωτοπόρου Ευρώπης του πυρήνα (των 17), του μεγάλου προϋπολογισμού και των μεγάλων προσαρμογών, ευθυνών και προσδοκιών και της υπολειπόμενης Ευρώπης των 28. Θα έχει βάλει τον πήχη ψηλά. Εάν κάτι δεν πάει καλά σε αυτό το νέο ραντε-βού, τότε, απλώς η Ελλάδα θα απουσιάσει από την επι-κείμενη σεισμική αλλαγή της Ευρώπης, την οποία ανέ-ξοδα θα κατηγορεί για να δικαιολογήσει η πολιτική τάξη την ευθύνη της. Μεταθέτοντας έτσι στο άγνωστο μέλ-λον όχι μόνο την επανένταξή της σε αυτήν, αλλά και τις επείγουσες σεισμικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο εσωτερικό της ούτως ή άλλως και συγκαταλεγόμενη πλέ-ον μεταξύ των χαμένων του μεταπολεμικού περιβάλλο-ντος. Προς το παρόν και μετά τις δύο πρόσφατες ελλη-νικές εκλογές, παρά την ένταση της σεισμικής δόνησης, το κατεστημένο οικοδόμημα αντιλήψεων και συμφερό-ντων δείχνει να έχει αντέξει. Η υψηλή σεισμικότητα στην περιοχή ωστόσο παραμένει!

δ Ι Ε Υ Ρ Υ Ν Σ Η Ε . Ε . 7


Every democratic European country aspiring for membership in the Union has to meet a number of basic conditions, in particular the cri-teria set out by the European Council at its meeting in Copenhagen in 1993. The Copenhagen criteria require that the candidate country

must have achieved stability of institutions guaranteeing democracy, the rule of law, human rights and respect for and protection of minorities; the existence of a functioning market economy as well as the capacity to cope with competi-tive pressure and market forces within the Union; the ability to take on the ob-ligations of membership.

our enlargement policy is guided by the agreement which was reached by the december 2006 European Council. It is based on the principles of consolidation of commitments, fair and rigorous conditionality and good communication with the public, com-bined with the EU’s capacity to inte-grate new members.

The enlargement process current-ly encompasses Iceland, Turkey and the Western Balkans, where Greece has played an important role in pro-moting enlargement. Croatia will join the EU on 1 July 2013 following rati-fication of its accession Treaty by all Member States. The completion of accession negotiations with Croatia has shown that when the incentive of

membership of the European Union is expressed through a credible poli-cy and candidate countries deliver on their commitments, real progress can be made. as a result, Croatia is a very different country to that which applied for accession to the European Union a decade ago.

accession negotiations are on-go-ing with Iceland, Montenegro and Tur-key. The former yugoslav republic of Macedonia and Serbia have the sta-tus of candidate countries with which negotiations have not yet started. al-bania, Bosnia and herzegovina and Kosovo1 are potential candidates at

1. This designation is without prejudice to positions on status, and is in line with UNSCr 1244/99 and the ICJ opinion on

various stages of the accession process.our enlargement policy facilitates

a profound transformation of aspir-ing countries to stable, pluralistic de-mocracies which uphold and reinforce the rule of law and fully embrace the values at the heart of the European Union. It opens the prospect of long term prosperity based on a function-ing market economy. The recent glob-al financial crisis and the current dif-ficulties in Greece and the Euro zone as a whole have highlighted the inter-dependence of national economies both within and beyond the EU. These events underline the importance of further consolidating economic and fi-nancial stability and fostering growth, also in the enlargement countries. The enlargement process is a powerful tool to that end. In short, size matters. as Europe faces increasing competition from fast growing emerging coun-tries including the BrICs (Brazil, rus-sia, India, and China) as well as South africa, EU member states know that they are stronger together, negotiating

the Kosovo declaration of independence

Keeping European Union Enlargement

on Track ›› By Stefan Füle

European Commissioner for Enlargement and European Neighbourhood Policy

Enlargement is our most successful external policy. It has cemented democracy

in countries which were dictatorships, reinforced the rule of law and respect

for fundamental rights and promoted economic development and employment.

δ Ι Ε Υ Ρ Υ Ν Σ Η Ε . Ε .8


with others as one large unit, than they would be on their own.

In my capacity as European Com-missioner for Enlargement and Neigh-bourhood policy, I am often asked why Europe should continue to enlarge when the Euro zone is in crisis. My an-swer is that the challenges we are fac-ing have to do with globalisation and not enlargement. Enlargement is not the cause of the crisis. In fact it is part of the solution. It promotes economic reform and supports growth in the as-piring countries. For the EU, it secures increased trade and business oppor-tunities translating into more growth and more jobs.

Enlargement has also had a huge-ly stabilising effect on Greece’s neigh-bours in the Western Balkans and Tur-key. less than twenty years ago, the Western Balkans appeared in every-one’s mind as a place of destruction and despair. Now, it is consolidating peace and stability through a clear Eu-ropean Union membership perspec-tive.

The economic crisis in Greece should not remove attention from its interest and respon-

sibilities in its neighbourhood, nota-bly to promote the enlargement pol-icy as a powerful tool of reform and stability and as a framework for bilat-eral cooperation. In this context, ad-dressing bilateral issues is an impor-tant contribution to the success of this process and an investment in stabili-

ty and cooperation in our joint future. Significant progress has been achieved in this respect over the past decade and efforts to this end should contin-ue. Bilateral and multilateral contacts between leaders and politicians of the region have increased greatly in recent years, whether in the context of bilat-eral agreements on borders, organ-ised crime and police cooperation, or in regional fora such as the Sarajevo process on refugee return, the Energy Community or the Central European Free Trade area (CEFTa).

last May, along with the Turk-ish Minister for European af-fairs and Chief EU negotiator, I

launched the new positive agenda in the EU-Turkey relations. This initiative is a bridge, not above or around acces-sion negotiations, but towards them. It will strengthen the reform process in Turkey and it covers a number of important areas of common interest: legislative alignment, enhanced ener-gy cooperation, visa, mobility and mi-gration, Customs Union, foreign pol-icy, political reforms, fight against terrorism and increased participation in people-to-people programmes.

The EU needs Turkey, just as Tur-key needs the EU. Turkey is playing an increasingly important political role in the South Eastern Mediterranean and in the Middle East. It is key to stabil-ity in our neighbourhood, and an im-portant economic partner. The acces-sion negotiations and the visa pillar of

the positive agenda form an excel-lent framework to work with Tur-key on the issue of irregular migra-tion and border management.

Concerning relations with the republic of Cyprus, full implemen-tation by Turkey of the additional protocol to the ankara agreement (i.e. allowing aircraft and vessels from the republic of Cyprus into

Turkish airports and harbours and be-yond) would give a huge boost to the accession negotiations. It goes without saying that reaching a comprehensive settlement would be a huge contribu-tion to the accession negotiations and would create a new momentum for them.

On its side, Turkey needs the European Union: 46% of its trade is with the EU, over 80%

of foreign direct investments in Tur-key come from the EU; thousands of Turkish students, academics and re-searchers go to the EU every year in the framework of the EU programmes. last but not least, EU standards remain a strong reference for Turkey’s politi-cal, social and economic reforms. all this underlines why it is important for Greece that the EU enlargement pro-cess moves ahead and continues to take steps to bring Turkey, a growing regional power and secular democracy, closer to European Union standards.

our enlargement policy is lead-ing to deep democratic and econom-ic transformation in countries seeking to join. By extending the EU’s zone of peace, stability, democracy and pros-perity, it is providing benefits to the EU as a whole. It is making the EU not on-ly bigger, but politically and economi-cally stronger and better positioned to address global challenges. That is why it is important that we maintain mo-mentum and keep enlargement of the EU on track.

By extending the EU’s zone of peace, stability, democracy and prosperity, it is providing benefits to the EU as a whole. It is making the EU not only bigger, but politically and economically stronger and better

positioned to address global challenges.

δ Ι Ε Υ Ρ Υ Ν Σ Η Ε . Ε . 9


Η Βουλγαρία βρίσκεται στην καρδιά των Βαλκανίων με απέραντες πε-διάδες στα βόρεια προς τον δούναβη και ορεινές εκτάσεις και ορο-πέδια στον νότο. Τα όρη Μπάλκαν στην κεντρική Βουλγαρία έδω-σαν την ονομασία σε ολόκληρη τη βαλκανική χερσόνησο. Η ιδιαίτερα

καλή γεωστρατηγική θέση της Βουλγαρίας, ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ασία και υποχρεωτικό πέρασμα μεταφορικών και ενεργειακών δικτύων, δεν έχει αξιο-ποιηθεί ακόμα επαρκώς από τους Βουλγάρους κυρίως λόγω στρατηγικών επιλο-γών, εθελοντικών ή υποχρεωτικών, οι οποίες αποδείχθηκαν εκ των υστέρων μάλ-λον λανθασμένες ή επιζήμιες για τη χώρα. Παρόλα αυτά η Βουλγαρία είναι μια χώρα με πολύ μεγάλο και αναξιοποίητο δυναμικό, πλούσιους υδάτινους πόρους, μεταλλεύματα και διαδρόμους υποχρεωτικής διάβασης ενεργειακών αγωγών και δικτύων. Τα σύνορα με τη Ρουμανία προς βορρά, ο Εύξεινος Πόντος (Μαύρη Θά-λασσα) στα ανατολικά και τα σύνορα με την Τουρκία στα νοτιοανατολικά συνδέ-ει ή μπορεί δυνητικά να συνδέσει τη χώρα με τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς φυσικού αερίου (Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν και λοιπή Κεντρική Ασία, Ιράν) αλλά και πετρελαίου. Το 85% του πληθυσμού της είναι χριστιανοί ορθόδοξοι και το 13% μουσουλμάνοι. Επίσης, το 10% περίπου του πληθυσμού είναι τουρκικής κα-ταγωγής και το 3% Τσιγγάνοι (Ρομ).

Η Βουλγαρία, η οποία ιδρύθηκε το 681 μ.Χ. ύστερα από αλλεπάλληλες φυλετικές προσμίξεις Πρωτοβουλγά-ρων (λαός της Κεντρικής Ασίας), Αρ-χαίων Θρακών (συγγενικού φύλου με τους Έλληνες) και Σλάβων (των οποί-ων υπερίσχυσε η γλώσσα και ο πολιτι-σμός), υπέκυψε στο Βυζάντιο το 1018, ανέκτησε την ανεξαρτησία της μετά την επανάσταση του 1185 κι έζησε μία νέα περίοδο ακμής κατά την εποχή του τσά-ρου Καλογιάν (1197-1207)1 και του Ιβάν Ασέν Β΄ (1218-1241) πριν υποδουλωθεί στους Οθωμανούς Τούρκους το 1396. Μετά την επανάσταση του 1876 και τον

1. h t t p : / / b g . w i k i p e d i a . o r g / w i k i /anthrolopogical-reconstruction-of-the-head-of-Tsar-Kaloyan-by-prof.yordan-yordanov.jpg

Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1877-1878) έγι-νε αυτόνομη ηγεμονία, απέκτησε επίση-μα την ανεξαρτησία της το 1908, συμ-μετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) καθώς επίσης και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους ως σύμμαχος της Γερμανίας. Ύστερα από μακρά πε-ρίοδο κομμουνιστικής διακυβέρνησης, η Βουλγαρία λειτουργεί ως δυτικού τύ-που κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Επειτα από μία μεγάλη οικονομι-κή κρίση η οποία ξεπεράστηκε με σκληρά οικονομικά μέτρα που

ελήφθησαν μετά την επέμβαση του δι-εθνούς Νομισματικού Ταμείου (και την

επιβολή μιας μορφής παρακολούθησης μέσω διευθυντηρίου) κατά τη δεκαε-τία του 1990, η πολύ φτωχή αυτή χώ-ρα μπήκε σε τροχιά ανάπτυξης η οποία της επέτρεψε να γίνει την 1η Ιανουαρίου του 2007 κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η σφιχτή δημοσιονομική πολι-τική συνεχίζει έως σήμερα και η οικονο-μία παρακολουθείται ακόμα αλλά από Βουλγάρους οικονομολόγους.

Στις τελευταίες βουλευτικές εκλο-γές (2009) η κεντροδεξιά, με βάση το κόμμα GErB του δημάρχου της Σόφιας Μπόικο Μπορίσοφ (πρώην αρχηγού της προσωπικής Ασφάλειας του πρώην κομ-μουνιστή Προέδρου Τοντόρ Ζίβκοφ αλ-λά και του πρώην βασιλιά και Πρωθυ-πουργού Συμεών, κατήγαγε σημαντική νίκη επί του κυβερνώντος συνασπι-σμού κομμάτων από τους σοσιαλιστές του Σεργκέι Στανίσεφ, τους φιλελεύθε-ρους του κόμματος του πρώην βασιλιά Συμεών και το «τουρκικό» κόμμα των δικαιωμάτων Mdl. Ο υπουργός Οι-κονομικών Συμεών Ντιάνκοφ, πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας συνεχίζει την προσεκτική δημοσιονο-μική πολιτική που κληρονόμησε ενώ ο επιτυχημένος επιχειρηματίας και πρώ-ην υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης Ρόζεν Πλεβνελίεφ (GErB) εξελέγη πρό-σφατα Πρόεδρος της δημοκρατίας δι-αδεχόμενος τον Γκεόργκι Παρβάνοφ.

Τόσο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά ιδιαίτερα μετά το 1990 ο Βουλγαρικός λαός –

συμπεριλαμβανομένων και πολλών εκ-

ή Βουλγαρία μπροστά στην πρόκληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

›› Του Αθανασίου Σοφού*

* Ανώτερο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής, Γενική διεύθυνση Περιφερεια-κής Πολιτικής, διεύθυνση Βουλγαρίας



προσώπων της πολιτικής σκηνής– έχει αναπτύξει έντονα αισθήματα φιλίας προς τον Ελληνικό λαό αλλά και θαυμα-σμού για τα πρόσφατα (πριν την κρίση) επιτεύγματα της Ελλάδας που για την Βουλγαρία φάνταζε ως ένα παράδει γμα προς μίμηση. Πάρα πολλές και καλές Ελληνικές επιχειρήσεις εγκαταστάθη-καν στη Βουλγαρία2 και πολλοί Βούλ-γαροι άρχισαν να μαθαίνουν Ελληνικά. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η Βουλ-γαρία είναι αυτή τη στιγμή, μετά την Κύπρο, η πιο φιλική προς την Ελλάδα χώρα από τον γεωπολιτικό χώρο Μεσο-γείου-Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ενώ η αμοιβαία έλξη συνεχίζεται, στη Βουλγα-ρία επικρατεί ο φόβος ότι η κρίση στην ελληνική οικονομία και ιδιαίτερα στις ελληνικές τράπεζες οι οποίες κατέχουν συνολικά πάνω από το 50% της βουλγα-ρικής τραπεζικής αγοράς, θα παρασύρει και τη βουλγαρική οικονομία, αν και η Βουλγαρία έχει ακολουθήσει σφιχτή οι-κονομική πολιτική τα τελευταία 10-15 χρόνια, η οποία την έχει οδηγήσει σε προϋπολογισμό με θετικό πρόσημο και στην τήρηση όλων των κριτηρίων της Νομισματικής Ένωσης (Μάαστριχτ) αν και δεν αποτελεί μέλος της ευρωζώνης.

Ως προς τα οικονομικά στοιχεία,

2. δες http://www.hbcbg.com/?cid=15

σύμφωνα με το Βουλγαρικό Υπουργείο Οικονομικών, τη Βουλγαρική Κεντρική Τράπεζα και την Ελληνική Πρεσβεία στη Σόφια, κατά το α’ τρίμηνο 2012 το βουλγαρικό ΑΕΠ αυξήθηκε σε ποσοστό 0,5% σε σχέση με την αντίστοιχη περί-οδο του 2011. Η μικρή αύξηση οφεί-λεται κυρίως στην εγχώρια τελική κα-τανάλωση ενώ πτωτικά κινήθηκαν οι εξαγωγές (-1,9%) καθώς και η επενδυ-τική δραστηριότητα (-3,4%). Λόγω της εισαγωγής της κρίσης και στη Βουλγα-ρία όλοι οι διεθνείς οργανισμοί έχουν αναθεωρήσει προς τα κάτω τις αρχι-κές τους προβλέψεις αναφορικά με την ανάπτυξη της βουλγαρικής οικονομίας το 2012. Συγκεκριμένα, το δΝΤ εκτιμά ότι η ανάπτυξη της χώρας θα ανέλθει στο 0,8 το 2012 και 1,5% το 2013, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόβλεψε στις εαρινές προβλέψεις της ότι το βουλγα-ρικό ΑΕΠ θα ενισχυθεί το 2012 κατά μό-λις 0,5%. Ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός ανήλθε στο 3,2%.

Οσον αφορά τη σχέση της Βουλγαρίας με την Ευρωπαϊ-κή Ένωση, η Βουλγαρία μα-

ζί με τη Ρουμανία αποτέλεσαν τις πρώ-τες χώρες των οποίων η είσοδος στην ΕΕ συνοδεύτηκε με την υποχρέωση ίδρυ-σης του Μηχανισμού Συνεργασίας και

Επαλήθευσης3 (CvM) σε σε τομείς που θεωρήθηκε ότι χρήζουν παρακολούθη-σης και βελτίωσης και μετά την είσοδο της χώρας στην ΕΕ όπως ο τομέας της απάτης και ο τομέας της δικαιοσύνης. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν στον CvM, τούτο δεν φαίνεται να αποτελεί προϋ-πόθεση για την αναμενόμενη ένταξη της Κροατίας στην ΕΕ.

Παράλληλα, στα πλαίσια της πολι-τικής «Ευρώπη 2020» και της παρακο-λούθησης των στόχων της πολιτικής αυ-τής για κάθε κράτος μέλος, οι «ειδικές συστάσεις» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Βουλγαρία4 συμπεριλαμβάνουν τον τερματισμό της διαδικασίας υπερ-βολικού ελλείμματος κατά της Βουλ-γαρίας δεδομένου ότι η χώρα πραγμα-τοποίησε σημαντικά βήματα προόδου, καθώς επίσης και τη σταδιακή αύξηση των μισθών το 2011, εφόσον αυτή συ-νοδεύεται από ενίσχυση της παραγω-γικότητας. Αντίθετα, οι «ειδικές συστά-σεις» της ΕΕ αναφέρονται με αρνητικά σχόλια στην άνοδο της ανεργίας και της ανάγκης για μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση. Επίσης, θα πρέπει η Βουλγαρία να κάνει σημαντικά βήματα προό δου στον ενεργειακό τομέα και στο άνοιγμα των ενεργειακών αγορών, κα-θώς επίσης στην έρευνα και τεχνολογία (r&d) και την εκπαίδευση.

Τέλος, στον τομέα των Ευρωπαϊκών κονδυλίων από τα διαρθρωτικά Τα-μεία και το Ταμείο Συνοχής (περίπου 7 δισ.ευρώ για την περίοδο 2007-2013), η Βουλγαρία βρίσκεται στην τρίτη θέση από το τέλος του πίνακα της απορρό-φησης με βασικές αδυναμίες στον τομέα της παραγωγής και διαχείρισης έργων αλλά και με υψηλή διαφθορά η οποία εμποδίζει την ομαλή εξέλιξη των έργων και των επιδοτήσεων.

3. Cooperation and verif ication Mechanism, CvM, http://ec.europa.eu/cvm/

4. Country specific recommendations for Bulgaria 2012-2013.

δ Ι Ε Υ Ρ Υ Ν Σ Η Ε . Ε . 11


ή ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίαςστην Ευρωπαϊκή Ένωση:Διδάγματα για τα κράτη που επιδιώκουν την εισδοχή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια

›› Του Ευαγόρα Λ. Ευαγόρου Λέκτορα Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστήμιου Πειραιώς

ΠερίληψηΜε την παρουσίαση των χαρακτηριστικών που αφορούσαν την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) μπορούν να εξαχθούν κρίσιμα συμπεράσματα για τα κράτη που βρίσκονται σε πορεία ένταξης ή επιθυμούν να ενταχθούν στην ΕΕ. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στην περίοδο πριν από την ένταξη και στη διαπραγματευτική διαδικασία, στις επιδιώξεις και στους στόχους της Κύπρου με την ένταξή της στην ΕΕ, στα προβλήματα και στις δυσκολίες που αντιμετώπισε πριν και μετά την ένταξη, στα οφέλη που αποκόμισε με την ένταξή της και στο περιβάλλον που βρίσκεται σήμερα η Κύπρος όντας μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Καταγράφοντας τα ιδιαίτερα δεδομένα της Κύπρου, χωρίς να προβλέπονται οι διαφορές με τα άλλα κράτη, δίνεται ένα στίγμα για το τι θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν ή να αποφεύγουν τα υπό ένταξη κράτη. Τέλος, γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση του περιβάλλοντος που έχουν να αντιμετωπίσουν τα κράτη που θα ενταχθούν, στη βάση των δεδομένων της ΕΕ σήμερα.

Εισαγωγή

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βρίσκε-ται μπροστά σε μια νέα προο-πτική διεύρυνσης, καθώς αριθ-

μός κρατών έχει θέσει υποψηφιότητα ένταξης ή πρόκειται να το κάνει. Υπο-ψήφια κράτη είναι η Ισλανδία, η Κροα-τία1, η Τουρκία, το Μαυροβούνιο και η ΠΓδΜ2. Τα εν δυνάμει υποψήφια κρά-τη, που έχουν ήδη λάβει υπόσχεση για μελλοντική προσχώρηση στην ΕΕ, όταν και εφόσον είναι έτοιμα, είναι η Αλβα-νία, η Βοσ νία και Ερζεγοβίνη, η Σερ-

1. Την 9η δεκεμβρίου 2012 υπεγράφη στις Βρυξέλλες η συνθήκη προσχώρησης της Κρο-ατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κροατία θα είναι από την 1η Ιουλίου του 2013 το 28ο μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.2. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΕΕ με την ΠΓδΜ δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη.

βία, και το Κοσσυφοπέδιο3. Με σκοπό να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για την απόκτηση γνώσης από τα υπό ένταξη κράτη, αναφορικά με τα ζητή-ματα που αφορούν τις διαδικασίες έντα-ξης και προσαρμογής στην ΕΕ μετά την ένταξη, αναφέρονται τα σημαντικά γε-γονότα που αφορούσαν την Κυπριακή δημοκρατία τις περιόδους αυτές. Ακο-λούθως, γίνεται παρουσίαση των ζητη-μάτων που αναφέρονται στις προεντα-ξιακές διαδικασίες, στις συνέπειες της ένταξης ενός κράτους, στα οφέλη από την ένταξη στην ΕΕ, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη ως μέλη και στις δυνατότητες που τους προσφέ-ρει η παρουσία τους στην ΕΕ.

3. Το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου ορίζεται βάσει της Απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Σκιαγράφηση του περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κρίσιμης σημασίας για την ανά-λυση που ακολουθεί είναι η σκι-αγράφηση της παρούσας κα-

τάστασης της ΕΕ αναφορικά με την υπόστασή της και γενικότερα τη διαδι-κασία ανάπτυξής της4. Η πρώτη συνι-στώσα διαδικασία αφορά τη διεύρυνση της ΕΕ διαμέσου της οποίας επιδιώκεται η μεγέθυνση της Ένωσης με την εισδοχή νέων κρατών. Η δεύτερη αφορά την εμ-βάθυνσή της, δηλαδή την προσπάθεια εντατικοποίησης της ενοποιητικής δι-αδικασίας που σχετίζεται με την εξέλι-ξη και την ισχυροποίηση των θεσμών σε όλους τους τομείς (βαθμός ενοποίησης).

Στην προσπάθεια υλοποίησης των

4. Για μια γενική εικόνα αναφορικά με το χα-ρακτήρα της ΕΕ βλέπε Κωνσταντίνος Στε-φάνου, Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση: Γενικά και Θεσμικά Χαρακτηριστικά μετά την Νίκαια, 6η Έκδ., Αντ. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα, 2002. Για τη θεωρία της ευρωπαϊκής ολοκλήρω-σης βλέπε andrew Moravcsik, The Choice of Europe: Social Purpose and State Power to Messina to Maastricht, Cornell University press, Ithaca, New york, 1998, Ben rosamond, Theories of European Integration, Macmillan, houndsmills, 2000 και Παναγιώτης Ήφαιστος, Θεωρία Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, 2η Εκδ., Ποιότητα, Αθήνα, 2000. Για τις σημαντικότερες συνεισφορές στη θεωρητική μελέτη της ΕΕ βλέπε antje Wiener και Thomas diez, European Integration Theory, 2ης Έκδ., oxford University press, oxford, 2009.



δύο αυτών επιδιώξεων η ΕΕ αντιμετω-πίζει κρίσιμα προβλήματα που αφορούν είτε στις διακυβερνητικές διαφωνίες των κρατών μελών είτε στην ανεπάρκεια των ευρωπαϊκών θεσμών να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Επιπρόσθετα, η ΕΕ κα-λείται να διαχειρισθεί προβλήματα λει-τουργικής και διαχειριστικής υφής και κυρίως οικονομικού χαρακτήρα, που ο βαθμός ενοποίησης είναι υψηλός5. Αυτά αφορούν κυρίως την παγκοσμία οικονο-μική κρίση, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, το οικονομικό χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου, τα δημοσιονομικά προβλήματα αρκετών κρατών μελών, την πορεία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος και την κοινή νομισματική πολιτική, την αντα-γωνιστικότητα των ευρωπαϊ κών προϊό-ντων και υπηρεσιών και τις αποδόσεις των ευρωπαϊκών επενδύσεων. Επίσης μια κρίσιμη παράμετρος για την ΕΕ είναι αυτή που αφορά την εξωτερική της δρά-ση και τα ζητήματα διεθνούς ασφάλειας, που ο βαθμός ενοποίησης είναι ακόμη χαμηλός και η ενοποιητική διαδικασία έχει προχωρήσει πολύ λίγο6. Τα ζητήμα-τα ασφάλειας αφορούν τις επεμβάσεις της ΕΕ σε διεθνείς κρίσεις, την ανάληψη πρωτοβουλιών για προώθηση κοινωνι-κοπολιτικών σχέσεων, την ασφάλεια των ευρωπαϊκών κρατών από την τρομοκρα-τία, τη μετανάστευση από άλλα εκτός της ΕΕ κράτη και τις εθνικές δια μάχες σε υπό ένταξη κράτη. Παράλληλα η ΕΕ αντιμετωπίζει προκλήσεις που μέσα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς καλείται να δώσει απαντήσεις, όπως στα ζητήματα της περιφερειακής, αλλά και της παγκό-σμιας ειρήνης, της σταθερότητας και της ανάπτυξης των κρατών μελών, καθώς και της ευημερίας των Ευρωπαίων πο-λιτών της και της εντατικοποίησης της

5. Για το βαθμό οικονομικής ενοποίησης της ΕΕ βλέπε robert Gilpin, Η Πρόκληση του Παγκόσμιου Καπιταλισμού: η Παγκόσμια Οικονομία τον 21ο Αιώνα, 3η Εκδ., Ποιότητα, Αθή-να, 2003, σελ. 238-276.6. Παναγιώτης Ήφαιστος, Κοσμοθεωρητική Ετερότητα και Αξιώσεις Πολιτικής Κυριαρχίας: Ευρωπαϊκή Άμυνα και Ασφάλεια, Ποι-ότητα, Αθήνα, 2001, σελ. 136. Για το βαθμό ενοποίησης στα θέματα πολιτικής και ασφά-λειας βλέπε περισσότερα στη συγκεκριμένη παραπομπή.

συνεργασίας σε τομείς δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων.

Τα συγκεκριμένα ζητήματα θα απο-τελέσουν προκλήσεις και για τα νεοει-σερχόμενα κράτη και θα κληθούν να τα αντιμετωπίσουν σε συνεργασία με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Κατά συνέ-πεια, η κατοχύρωση για την αντιμετώ-πισή τους είναι επιτακτική ανάγκη ιδι-αίτερα από πλευράς των μικρών στο μέγεθος κρατών και ιδιαίτερα αυτών με οικονομικά προβλήματα.

Χαρακτηριστικά και παράμετροι της ένταξης της Κύπρου

Επιχειρώντας να σκιαγραφήσου-με την πορεία της Κύπρου προς την ένταξη, στοχεύουμε να ανα-

δείξουμε κρίσιμες παραμέτρους που κα-λούνται να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τα κράτη που επιθυμούν να ενταχθούν στην ΕΕ. Παρά τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους ξεχωριστά, δύναται να εξαχθούν γενικές διαπιστώσεις αναφο-ρικά με το πώς δια χειρίζεται ένα κράτος τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για την ένταξή του, αλλά και τη γρήγο-ρη προσαρμογή του μετά την ένταξη.

Η επιδίωξη της Κύπρου για ένταξη στην ΕΕ έθετε ως προτεραιότητα πο-λιτικούς λόγους και συγκεκριμένα την επίλυση του κυπριακού προβλήματος7. Άλλωστε η συμπερίληψη του κοινοτικού κεκτημένου, ως θέματος αρχής, στις κα-τευθυντήριες γραμμές μιας λύσης του κυπριακού προβλήματος καθίστατο ζω-τικής σημασίας όχι μόνο για τη βελτίω-ση των όρων της λύσης αλλά πολύ πε-ρισσότερο για σκοπούς βιωσιμότητας8.

δεδομένου ότι οι πρωταρχικοί λόγοι που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο για την υποβολή ένταξης της Κυπριακής δημοκρατίας στην ΕΕ ήταν πολιτικοί, με την ευρεία έννοια του όρου, το αποτέλε-σμα ήταν η απουσία επαρκούς κατανόη-

7. Γιώργος Βασιλείου, Κύπρος – Ευρωπαϊκή Ένωση: Από τα Πρώτα Βήματα μέχρι την Ένταξη, Καστανιώτης, Αθήνα, 2004, σελ. 89-90 και 367-371.8. Ανδρέας Θεοφάνους, Η Κύπρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Νέο Διεθνές Περιβάλλον: Προκλήσεις και Προοπτικές, Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 2000, σελ. 20.

σης, από την πλευρά των Κυπρίων, του τι συνεπάγεται η ένταξη ενός κράτους στην ΕΕ και ως προς τις κοινωνικοοικο-νομικές πτυχές του ευρωπαϊκού κεκτη-μένου9. Έτσι είχαν παραμεληθεί οι άλλες κρίσιμες πτυχές της ένταξης, με αποτέ-λεσμα να υφίστανται αδυναμίες αντίλη-ψης των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ένταξη της Κύπρου.

Οι αδυναμίες αυτές διογκώθηκαν μετά την ένταξη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν δυσκολίες αναφορικά με την πλήρη εναρμόνιση του κυπριακού δι-καίου με το ευρωπαϊκό και να υφίσταται ανεπάρκεια νομοθετικού έργου για ζη-τήματα που άπτονται του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Σε σχέση με την οικονομική παράμε-τρο της ένταξης και τα ζητήματα οικονο-μικής υφής, η κυπριακή οικονομία, παρά τα όποια προβλήματά της τότε, μπο-ρούσε να αντιμετωπίσει τις πιέσεις της ανταγωνιστικής ευρωπαϊ κής αγοράς.

Όπως σημειωνόταν στην Περιοδι-κή Έκθεση της Επιτροπής για την Πο-ρεία της Κύπρου προς την προσχώρη-ση, το 1999 η Κυπριακή δημοκρατία αποτελεί λειτουργούσα οικονομία αγο-ράς και αναμένεται να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέ-σεις και τις δυνάμεις της αγοράς μέσα στην Ένωση10.

Συνεπεία των πιο πάνω παρατηρή-σεων για την περίπτωση της Κύπρου, επισημαίνεται ότι τα υπό ένταξη κρά-τη θα λάβουν υπόψη τους, στο προ-ενταξιακό διάστημα, την ανάγκη για γρήγορη και σαφή εναρμόνιση με το ευ-ρωπαϊκό κεκτημένο, ύπαρξη νομοθετι-κού έργου που θα ταυτίζεται με την ευ-ρωπαϊκή νομοθεσία, ενδυνάμωση και ισχυροποίηση των εθνικών τους οικο-νομιών, έτσι ώστε να μπορούν να είναι ανταγωνιστικές στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά και να ισχυροποιούν την πολιτική τους σταθερότητα που ευνοεί την ομα-λή ένταξη στην ΕΕ.

9. Θεοφάνους, ό.π., σελ. 115-116.10. Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Περιοδική Έκθεση 1999 της Επιτροπής για την πορεία της Κύπρου προς την προσχώρηση, CoM (1999), 502 τελικό, Βρυξέλλες, 13η Οκτωβρίου 1999, σελ. 68.

δ Ι Ε Υ Ρ Υ Ν Σ Η Ε . Ε . 13


Στις περιπτώσεις που κράτη επιδιώ-κουν την ένταξή τους για πολιτικούς κυ-ρίως λόγους, που αφορούν την εσωτερι-κή τους σταθερότητα, δε σημαίνει ότι θα παραμελήσουν άλλα ζωτικής σημασίας θέματα που αφορούν την ένταξή τους, όπως αυτά της οικονομίας και του νο-μοθετικού έργου.

Οφέλη για την Κύπρο από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Αρκετά ήταν τα οφέλη για την Κυπριακή δημοκρατία μετά την ένταξή της στην ΕΕ11. Αυ-

τά σταχυολογούνται ως εξής. Πρώτον, αναφορικά με τα πολιτικά οφέλη, διεκ-δικείται από την Κυπριακή δημοκρα-τία η επίσπευση της λύσης του πολιτι-κού της προβλήματος και η επανένωση του νησιού υπό το πλαίσιο των ευρωπαϊ-κών αρχών. Ισχυροποιήθηκε παράλληλα η ασφάλεια και η σταθερότητα στο νη-σί και όσον αφορά την εσωτερική πολι-τική υπήρξε ενίσχυση της δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών. δεύτε-ρον, αναφορικά με τα οικονομικά οφέλη, άνοιξαν νέοι ορίζοντες για την κυπρια-κή οικονομία, εντατικοποιήθηκε η ανά-πτυξη και ο εκσυγχρονισμός των υπηρε-σιών και της διοίκησης δημοσίου, αλλά και ιδιωτικού τομέα και εμπεδώθηκε η αντίληψη της προστασίας του κατανα-λωτή. Τρίτον, αναφορικά με τα κοινω-νικά οφέλη, έγιναν βήματα προόδου με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα στην υγεία και τα δημόσια νοσηλευτήρια, ισχυρο-ποιήθηκε η κοινωνική πρόνοια και το κράτος δικαίου, διασφαλίστηκαν πλή-ρως τα ανθρώπινα δικαιώματα και βελ-τιώθηκαν οι συνθήκες παροχής εκπαί-δευσης σε όλες τις βαθμίδες της. Τέλος, αναφορικά με την εξωστρέφεια της κυ-πριακής κοινωνίας, με την ένταξη ανα-πτύχθηκε η επικοινωνία με άλλους λα-ούς και ισχυροποιήθηκαν οι δεσμοί με τα άλλα κράτη της ευρωπαϊκής οικογέ-νειας σε ένα πλαίσιο συνεργασίας, ενώ παράλληλα η Κύπρος αποτέλεσε γέφυ-ρα επικοινωνίας της Ένωσης με άλλους

11. Για μια εκτενή αναφορά των οφελών που αποκόμισε η Κύπρος με την ένταξη βλέπε στο Βασιλείου, ό.π., σελ. 367-380.

λαούς εκτός της ευρωπαϊκής ηπείρου.Τα πιο πάνω οφέλη πολιτικού, οικο-

νομικού, κοινωνικού και πολιτισμικού χαρακτήρα, αναλόγως της περίπτω-σης και των ιδιαιτεροτήτων κάθε κρά-τους, μπορούν να τα καρπωθούν και τα κράτη που προσδοκούν στην έντα-ξή τους. Απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορέσουν να επωφεληθούν των πλεονεκτημάτων της ένταξης είναι η κα-λή γνώση του περιβάλλοντος της ΕΕ, η κατοχύρωση αναφορικά με το τι είναι η ΕΕ και η καλή προετοιμασία σε όλους τους τομείς από τα υποψήφια για ένταξη κράτη. Ιδιαίτερα για τα κράτη που αντι-μετωπίζουν εσωτερικά πολιτικά προβλή-ματα λόγω της μικρής τους πολιτικής ζωής, τα οφέλη από την ένταξη θα συν-δράμουν στο να ισχυροποιηθεί η σταθε-ρότητα και να λειτουργεί επαρκώς η κοι-νοβουλευτική δημοκρατία.

Προκλήσεις μετά την ένταξη

Πέραν των οφελών της ένταξης, η Κύπρος είχε να αντιμετωπί-σει προβλήματα και προκλήσεις

μέσα στο νέο περιβάλλον που είχε εντα-χθεί, τις οποίες έως ένα βαθμό θα αντι-μετωπίσουν και τα νεοεισερχόμενα κρά-τη. Το κρισιμότερο από τα προβλήματα ήταν το γεγονός ότι το κυπριακό ζήτη-μα παρέμενε ακόμη άλυτο. Με βάση την γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτρο-πής για την αίτηση της Κυπριακής δη-μοκρατίας για ένταξη στην τότε Ευρω-παϊκή Κοινότητα γινόταν ξεκάθαρο ότι η Κύπρος είναι ένα κράτος που μπορεί να ενταχθεί, αλλά το κυπριακό ζήτημα και η μη επίλυσή του αποτελούν πολύ σοβαρά προβλήματα12. Πρέπει να ανα-φερθούν οι αρχικές αμφιβολίες και ανη-συχίες χωρών μελών για την ιδιάζουσα περίπτωση της Κύπρου και τη μη επίλυ-ση του πολιτικού της προβλήματος. Κα-θώς όμως το κυπριακό πρόβλημα παρα-

12. John redmond, «From association towards the application for Full Membership: Cyprus’ relations with the European Union», στο heinz-Jurgen axt και hansjorg Brey (επιμ.), Cyprus and the European Union: New Chances for Solving an Old Conflict?, Sudosteuropa-Gesellschaft, Munchen, 1997, σελ. 93.

μένει άλυτο, εναπόκειται στην Κυπριακή δημοκρατία να εκμεταλλευτεί το πολι-τικοοικονομικό περιβάλλον της ΕΕ και τα κράτη συμμάχους της μέσα σε αυ-τή, για να επιτευχθεί λύση που θα εξα-σφαλίζει τα συμφέροντα του κράτους και θα απαλλάσσει την ευρωπαϊκή οι-κογένεια από ένα σοβαρό πολιτικό πρό-βλημα στους κόλπους της13. Παρόμοιας υφής δυσκολίες ενδέχεται να αντιμετω-πίσουν τα υπό ένταξη κράτη λόγω πολι-τικών ασταθειών που μπορεί να αντιμε-τωπίζουν, αλλά και εθνοτικών διαφορών που ακόμα τις ταλανίζουν. Επίσης ενδέ-χεται να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες των κρατών μελών της ΕΕ αναφορικά με τα ιδιαίτερα πολιτικά τους προβλή-ματα που μπορεί να γίνουν προβλήμα-τα της Ένωσης. Έτσι, κρίσιμος παράγο-ντας για το κάθε κράτος στη διαδικασία διαπραγμάτευσης είναι η διαχείριση των εσωτερικών πολιτικών του προβλημά-των στη βάση των ιδιαιτεροτήτων του και της εικόνας που εκπέμπει προς τα άλλα κράτη μέλη.

Εκτός του πολιτικού προβλήματός της, κρίσιμες προκλήσεις που αντιμε-τώπισε η Κύπρος, ήταν αυτές που είχαν οικονομικό χαρακτήρα, καθώς μείζονα οικονομικά θέματα έχρηζαν άμεσης δι-αχείρισης. Οι οικονομικές προκλήσεις που αντιμετώπιζε η Κυπριακή δημοκρα-τία λίγο πριν από την περίοδο της έντα-ξης ήταν η ανάγκη μείωσης του ετήσιου ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης (κά-τω από 4% του ΑΕΠ), η ανάγκη ελευ-θεροποίησης του νομισματοπιστωτικού συστήματος στα πλαίσια του ευρωπα-ϊκού κεκτημένου, η δημοσιονομική κα-τάσταση, με το δημοσιονομικό έλλειμμα να κυμαίνεται γύρω στο 5% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος να ξεπερνά το 60%, η

13. Για το πως η νομισματική ενοποίηση και η χρήση του Ευρώ από τους Τουρκοκύπριους στην κατεχόμενη περιοχή της Κυπριακής δη-μοκρατίας μπορούν να βοηθήσουν στην ενο-ποίηση του νησιού και τη λύση του Κυπρια-κού προβλήματος βλ. Evaghoras l. Evaghorou και Michalis S. Chailis, «The accession of Cyprus Economy to the Eurozone: political and Economic Consequences in the Cyprus problem», International Journal of Trade and Global Markets, vol. 1, No. 2, 2008, σελ. 175-193.



ύπαρξη χάσματος μεταξύ ιδιωτικού και ευρύτερου δημόσιου τομέα ως προς τις απολαβές και τα ωφελήματα, αλλά και τους γενικότερους όρους απασχόλησης, η υπερεξάρτηση της κυπριακής οικονο-μίας από τον τουρισμό, η μειωμένη πα-ραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα στους κλάδους της βιομηχανίας και της γεωργίας, με συνέπεια την αύξηση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο, η ανεπαρκής ευελιξία και προσαρμοστικό-τητα στις εξωτερικές εξελίξεις για τη δι-ασφάλιση της επιβίωσης και ανάπτυξης της οικονομίας14. Ειδικότερα, η κυπρια-κή οικονομία βρισκόταν σε ρυθμούς μεί-ωσης της οικονομικής μεγέθυνσής της ύστερα από τρεις δεκαετίες οικονομικής έκρηξης στο νησί, αντιμετώπιζε μια αύ-ξηση του δημοσιονομικού της ελλείμμα-τος, πιεζόταν από την ανάγκη για την πλήρη φιλελευθεροποίηση των επιτοκί-ων. Συνέπεια των πιο πάνω η κυπριακή οικονομία όφειλε να επιδιώξει την αύ-ξηση της παραγωγικότητάς της, τη σύ-γκλιση του ιδιωτικού με τον δημόσιο το-μέα, την ανάπτυξη της βιομηχανίας και την εντατικοποίηση της γεωργικής της παραγωγής.

Μια σημαντική και ταυτόχρονα ουσιαστική πρόκληση ήταν αυτή της πλήρους εναρμόνισης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το θεσμικό πλαίσιο λει-τουργίας της ΕΕ, γεγονός που επιβάρυ-νε την προσπάθεια παραγωγής νομοθε-τικού έργου από τη νομοθετική εξουσία. Επίσης, ζητήματα κοινωνικής υφής που έθεταν την κυπριακή κοινωνία σε άμεση δράση ήταν η επιστημονική και επαγ-γελματική κατάρτιση του εργατικού δυ-ναμικού, η ανάπτυξη της έρευνας και της τεχνολογίας και η κατοχύρωση για γνώ-ση και πληροφόρηση των Κυπρίων πολι-τών. Οι Κύπριοι πολίτες ήταν πλέον και Ευρωπαίοι πολίτες με μια ευρωπαϊκή ταυτότητα, πέρα από αυτή της εθνικής τους ταυτότητας. Η κυπριακή πολιτεία βρισκόταν αντιμέτωπη με τις προκλή-σεις της δημιουργίας ενεργών Ευρωπαί-ων πολιτών, της μείωσης του αντίκτυπου του ευρωσκεπτικισμού και του υπερκε-

14. Για τα προβλήματα αυτά βλέπε εκτενή παρουσίασή τους στο Θεοφάνους, ό.π., σελ. 117-126.

ρασμού του φόβου του καινούριου για τους Κύπριους πολίτες.

Με την πάροδο εφτά ετών από την ένταξή της, η Κυπριακή δημοκρατία, έχει ανταποκριθεί στις πιο πάνω προκλήσεις σε έναν ικανοποιητικό βαθμό. Χρειάζο-νται όμως και αρκετά άλλα. Η αναφορά των πιο πάνω προκλήσεων είναι σημα-ντική για τη γνώση και την κατανόησή τους από τα υπό ένταξη κράτη. Του ίδιου χαρακτήρα προκλήσεις και απειλές, δι-αφορετικού βέβαια μεγέθους κατά περί-πτωση, θα έχουν να αντιμετωπίσουν και αυτά. Η καλή προετοιμασία για την έντα-ξη θα μειώσει τις δυσκολίες εναρμόνισης μετά την ένταξη και θα δημιουργήσει ένα πλαίσιο σταθερότητας για την αντιμετώ-πιση των πολιτικών και οικονομικών προ-κλήσεων που θα προκύψουν για τα νεοει-σερχόμενα. Αναφορικά με τις δυσκολίες εναρμόνισης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο σημειώνεται ότι υπάρχουν μεταβατικές περίοδοι για τα κράτη και ειδική μετα-χείριση σε ζητήματα του άμεσου εθνικού ενδιαφέροντος των υπό ένταξη κρατών. Τέλος, σημαντικό για τις κοινωνίες των κρατών που θα ενταχθούν στην ΕΕ είναι η όσο το δυνατόν γρηγορότερη προσαρ-μογή με την ευρωπαϊκή κουλτούρα και ο επιτυχής συνδυασμός εθνικής και ευρω-παϊκής ταυτότητας.

Αναγκαίες προϋποθέσεις για την επιτυχία των διαπραγματεύσεων ένταξης

Συνάρτηση της επιτυχούς έντα-ξης στην Ένωση είναι η επιτυχής έκβαση των προ-ενταξιακών δι-

απραγματεύσεων, γεγονός που επιφορ-τίζει τα υπό ένταξη κράτη με ιδιαίτερη και επίπονη προετοιμασία. Η ΕΕ στην agenda 2000 καθορίζει τις αρχές της δι-απραγμάτευσης για τα νέα μέλη σύμ-φωνα με την οποία, πρώτον, αυτά έχουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών μελών στη βάση του κεκτημέ-νου όπως θα είναι κατά την ημέρα της ένταξης και, δεύτερον, αναμένονται να υιοθετήσουν, να εφαρμόσουν και να ενι-σχύσουν το κεκτημένο με την ένταξη15.

15. Βασιλείου, ό.π., σελ. 97.

Ως σοβαρές και κρίσιμες προϋποθέσεις που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπό-ψη από τα κράτη που βρίσκονται σε δι-απραγματευτική διαδικασία ή πρόκει-ται να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις επισημαίνονται οι ακόλουθες: Πρώτον, η ανάγκη της σε βάθος εμπεριστατωμέ-νης μελέτης κάθε κεφαλαίου· δεύτερον, η διαμόρφωση διαπραγματευτικών θέ-σεων από πλευράς των υπό ένταξη κρα-τών που να καλύπτουν πλήρως όλα τα θέματα του ενδιαφέροντός τους· τρίτον, η κατάθεση αιτημάτων για μεταβατικές περιόδους σε κρίσιμες θεματικές για τα εθνικά συμφέροντα των υπό αναφορά κρατών και, τέταρτον, η τήρηση χρο-νοδιαγραμμάτων εναρμόνισης και δε-σμεύσεων που θα αναλάβουν τα κρά-τη σε σχέση με την ΕΕ.

Σημαντική είναι επίσης η οργάνω-ση της διαπραγματευτικής Ομάδας από την πλευρά των κρατών πριν ξεκινή-σουν τη διαδικασία διαπραγματεύσεων. Η οργάνωση της διαπρα γματευτικής Ομάδας στηρίζεται σε ένα πλαίσιο θε-σμικών ρόλων που με τη σωστή καθοδή-γηση θα οδηγήσει στην επιτυχή έκβαση της ένταξης. Η διαπρα γματευτική Ομά-δα απαρτίζεται από τον Επικεφαλής της διαπρα γματευτικής Αντιπροσωπείας, που έχει την ευθύνη για όλη τη διαδι-κασία και από μια ομάδα καθοδήγησης της όλης προσπάθειας16. Επιπρόσθετα, απαιτείται από τα υπό ένταξη κράτη η συνεργασία τους με τις υπόλοιπες προς ένταξη χώρες στα πρότυπα της συνερ-γασίας της Κύπρου με την Ομάδα του Λουξεμβούργου17, τακτικές συναντή-σεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και επισκέψεις στις χώρες μέλη για τη συλ-λογή πληροφοριών και γνώσεων από την υπάρχουσα εμπειρία.

Η επιτυχής προσπάθεια ένταξης

16. Για τη διαπραγματευτική Ομάδα της Κύ-πρου, καθώς και για τα καθήκοντα της κα-θοδηγητικής ομάδας βλέπε Βασιλείου, ό.π., σελ. 106-118.17. Την Ομάδα του Λουξεμβούργου αποτε-λούσαν έξι χώρες (Πολωνία, Τσεχία, Ουγγα-ρία, Σλοβενία, Εσθονία και Κύπρος), οι οποί-ες είχαν επιλεγεί στη συνάντηση κορυφής του Λουξεμβούργου τον δεκέμβριο του 1997 ως κατάλληλες για ένταξη και με τις οποίες η δι-απραγμάτευση άρχισε την 31η Μαρτίου 1998.

δ Ι Ε Υ Ρ Υ Ν Σ Η Ε . Ε . 15


πέραν όλων των οφελών δίνει τη δυ-νατότητα στα νεοεισερχόμενα κράτη να αξιοποιήσουν ευρωπαϊκά κονδύλια, με σκοπό την κοινωνική και οικονομι-κή ανάπτυξη. Η ΕΕ χρηματοδοτεί πρω-τοβουλίες με Χρηματοδοτικά Πρωτό-κολλα και αυτές αφορούν δαπάνες για την ανεργία και το περιβάλλον, δαπά-νες σε προγράμματα για τον ιδιωτικό τομέα και άλλες διάφορες λειτουργι-κές δαπάνες.

Πορεία διεύρυνσης της ΕΕ: Τα υποψήφια για τη διεύρυνση κράτη

Όπως έχει αναφερθεί και πιο πά-νω, η μία από τις δυο βασικές διαδικασίες της ΕΕ είναι η δι-

εύρυνση της Ένωσης, με την πρόσδε-ση και άλλων χωρών στην ευρωπαϊ-κή οικογένεια. Αυτό αφορά άμεσα τις υπό ένταξη χώρες για τις οποίες γίνε-ται αναφορά στο παρόν άρθρο. Η πο-ρεία διεύρυνσης στοχεύει στην ισχυ-ροποίηση της διεθνούς θέσης και του ρόλου της ΕΕ ως πολιτικής και οικονο-μικής δύναμης στο διεθνές σύστημα, συνεπώς το επόμενο κύμα διεύρυνσης, αν και όποτε αυτό συμβεί, αποτελεί μια κρίσιμη συμβολή τόσο στη συνεχή δη-μιουργία μιας σταθερής ευρωπαϊκής τά-ξης όσο και στην αξιοπιστία της ΕΕ ως ενός αποτελεσματικού διεθνούς παρά-γοντα18. Επιπρόσθετα, με την ένταξη νέων χωρών αυξάνεται το μέγεθος της ευρωπαϊκής αγοράς (καταναλωτές, επι-χειρήσεις, παραγωγή, επενδύσεις, εισο-δήματα) και διευρύνεται μέσα σε αυτήν η οικονομική δραστηριότητα που εν-δυναμώνει αφενός μεν τις σχέσεις των κρατών μελών, αφετέρου δε την ισχύ της ΕΕ σε σχέση με τρίτους.

Σε σχέση με τις πιο πάνω παρατη-ρήσεις για την προενταξιακή και μετα-ενταξιακή πορεία της Κύπρου επιση-μαίνουμε ότι κάθε υποψήφιο κράτος πρέπει να αποδείξει ότι θα είναι σε θέ-ση να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις

18. Graham Timmins και dejan Jovic, «The Next Wave of Enlargement: The European Union and the Southeast Europe after 2004», Journal of Southern Europe and the Balkans, vol. 8, No. 1, april 2006, σελ. 1-5.

του ως πλήρους μέλους της ΕΕ. Το γε-γονός αυτό προϋποθέτει ευρεία στήρι-ξη εκ μέρους των πολιτών, καθώς και συμμόρφωση στον πολιτικό, νομικό και τεχνικό τομέα, με τις αυστηρές προϋ-ποθέσεις και τα πρότυπα της ΕΕ. Τα δι-δάγματα από τις προηγούμενες διευ-ρύνσεις και την προηγούμενη ένταξη των κρατών, παρά τις όποιες διαφορές και ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους, μπορούν να φανούν χρήσιμα και εποι-κοδομητικά για τα κράτη που βρίσκο-νται σε πορεία ένταξης.

Για την εκπλήρωση του στόχου της ένταξης τα υπό αναφορά κράτη επικου-ρούνται από την ΕΕ μέσω ενός καθε-στώτος ιδιαίτερης σχέσης19. Ειδικά για τα κράτη των δυτικών Βαλκανίων η ΕΕ με τη διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (δΣΣ) βοηθά τα κράτη αυτά να ενταχθούν σε εύλογο χρονικό διά-στημα20. Η δΣΣ είναι το πολιτικό πλαί-σιο της ΕΕ για τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων στην πορεία τους προς την τελική προσχώρηση (Συμφωνία μετα-ξύ ΕΕ και κρατών δυτικών Βαλκανίων). Στο πλαίσιο αυτό οι εταιρικές σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και των κρατών των δυ-τικών Βαλκανίων είναι προς το συμφέ-ρον όλων των εταίρων και περιλαμβά-νει την ειρήνη και τη σταθερότητα, την ελευθερία, την ασφάλεια και τη δικαι-οσύνη, την ευημερία και την ποιότητα ζωής των πολιτών21. Η δΣΣ επιδιώκει

19. Για την πολιτική της ΕΕ να ενδυναμώ-σει την περιφερειακή συνεργασία στην πε-ριοχή των Βαλκανίων με στόχο την επίλυση των προβλημάτων της, βλέπε dimitar Bechev, «Carrots, Sticks and Norms: the EU and regional Cooperation in Southeast Europe», Journal of Southern Europe and the Balkans, vol. 8, No. 1, april 2006, σελ. 27-43. Επιπρό-σθετα, για τα οφέλη που μπορεί να αποφέ-ρει μια συνεργασία των κρατών της περιο-χής, που στηρίζεται σε κοινά συμφέροντα και με αντίκτυπο στην πολιτική σταθερότη-τα της περιο χή και την οικονομική ανάπτυξή της, βλ. andrej Kumar και vinko Kandzija, «EU and Western Balkans Countries – a Way Τo regional Trade Growth», στο vinko Kandzija και andrej Kumar (επιμ.), 50 years of European Union / l’ Union Européenne a 50 ans, University of rijeka, rijeka, 2008, σελ. 3-14.20. Kumar και Kandzija, ό.π., σ. 4.21. Ευρωπαϊκή Ένωση, «Η διαδικασία Στα-

τρεις στόχους: α. τη σταθεροποίηση και την ταχεία μετάβαση σε οικονομία της αγοράς, β. την προώθηση της περιφε-ρειακής συνεργασίας και γ. την προο-πτική της προσχώρησης στην ΕΕ.

Τέλος, σημαντικό αναφοράς για την ένταξη των νέων κρατών είναι η ανάγκη συμμόρφωσής τους με τα Κριτήρια της Κοπεγχάγης (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεκέμβριος του 1993). Τα κριτήρια ορί-ζουν ότι κάθε υποψήφια χώρα πρέπει να διαθέτει, πρώτον, σταθερούς θεσμούς που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κρά-τος δικαίου, τα α νθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων, δεύτερον, λειτουργική οι-κονομία της αγοράς, καθώς και ικανό-τητα να αντιμετωπίζει τις ανταγωνιστι-κές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης και, τρίτον, ικανότητα να αναλάβει τις υποχρεώσεις του μέλους, ειδικότερα να συμμορφω-θεί με τους στόχους της πολιτικής, οι-κονομικής και νομισματικής ένωσης22.

Επίλογος

Η παρουσίαση της περιπτωσιο-λογικής μελέτης που αναφέρε-ται στη διαδικασία ένταξης της

Κύπρου στην ΕΕ στόχο είχε να αναδεί-ξει όποια διδάγματα μπορούν να φα-νούν χρήσιμα για τα κράτη που βρίσκο-νται σε διαδικασία ένταξης. Με βάση τα όσα αναφέραμε πιο πάνω για την περίπτωση της Κύπρου, αναδεικνύο-νται σημαντικά ζητήματα που κρίνεται σκόπιμο να ληφθούν υπόψη από τα υπό ένταξη κράτη. Αυτά επικεντρώνονται κυρίως στην καλή προετοιμασία για τις διαπραγματεύσεις, την πλήρη και γρήγορη εναρμόνιση με το ευρωπαϊ-κό κεκτημένο και τη θέληση για επιτυ-χή αντιμετώπιση των προκλήσεων με-τά την ένταξη.

θεροποίησης και Σύνδεσης». διαθέσι-μο στο: http://ec.europa.eu/enlargement/enlargement_process/accession_process/how_does_a_country_join_the_eu/sap/index_el.htm [πρόσβαση: 6 Αυγούστου 2011].22. Ευρωπαϊκή Ένωση, «διεύρυνση, μια Ενω-μένη Ήπειρος: Επισκόπηση». διαθέσιμο στο: http://europa.eu/pol/enlarg/index_el.htm [πρόσβαση: 1 Αυγούστου 2011].



ή ευρωπαϊκή πορεία της Κροατίας ›› Του Γιώργου Τζιούτζια

Διεθνολόγου

Στην περίπτωση της Κροατίας, ο θάνατος του πρώτου ηγέτη της από την ίδρυσή της, Φράνιο Τούτζμαν, τον δεκέμβριο του 1999, σήμανε και τον προσωρινό πολιτικό θάνατο του κόμματός του, της Κροατι-κής δημοκρατικής Ένωσης, όπως τουλάχιστον το γνωρίζαμε έως εκεί-

νο το χρονικό σημείο, και ευθύνεται ουσιαστικά για τις ριζικές αλλαγές που επι-τεύχθηκαν στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, με κύριο γνώμονα την ευρωπαϊκή πορεία της Κροατίας.

Μόλις τρεις βδομάδες μετά τον θάνατο του Προέδρου, οι εκλογές της 3ης Ιανουαρίου 2000 ανέδειξαν στην εξουσία, για πρώτη φορά στα χρονικά της χώρας, έναν συνασπισμό κεντρο-αριστερών δυνάμεων με πρωθυπουρ-γό τον Ίβιτζα Ράτσαν και πρόεδρο τον Στέπαν Μέσιτς1. Με κυρίαρχες στο αρχικό στάδιο τις ενωτικές τάσεις στις δημοκρατικές δυνάμεις, ιδιαίτερα ως προς την ευρωπαϊκή πορεία της χώ-ρας, οι δύο ανώτατοι αξιωματούχοι προχωρούν σε πλήθος μεταρρυθμίσε-ων, μεταξύ άλλων τη μετατροπή του πολιτεύματος από ημιπροεδρική δη-μοκρατία σε κοινοβουλευτική δημο-κρατία και τη σταδιακή προώθηση του θεσμού της αποκέντρωσης των εξουσιών. Επιπρόσθετα, έδειξαν ση-μάδια συνεργασίας σε σχέση με το μείζον ζήτημα, το διεθνές Ποινικό δι-καστήριο για την πρώην Γιουγκοσλα-βία, γεγονός που τους πριμοδότησε προσωρινά στα μάτια των Ευρωπαίων

1. Ο Στέπαν Μέσιτς παρέμεινε στο αξίωμα για δύο διαδοχικές πενταετείς θητείες και ανέλαβε ως δεύτερος πρόεδρος της χώρας, μετά τον Φράνιο Τούτζμαν. Ο κύκλος της θητείας του έκλεισε στις 18 Φεβρουαρίου 2010. Τον διαδέχθηκε ο νυν πρόεδρος Ίβο Γιοσίποβιτς.

εταίρων τους, και επιπλέον προχώρη-σαν σε μερική διευθέτηση συνοριακών διαφορών, που έμεναν ανεπίλυτες από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, με κύ-ριο στόχο την επίτευξη καλής γειτονί-

ας και ειρηνικής συμβίωσης με τα γεί-τονα κράτη της περιοχής2.

2. Maurizio Massari, “do all roads lead to Brussels? analysis of the different Trajectories of Croatia, Serbia-Montenegro and Bosnia-herzegovina,” Cambridge review of International affairs,vol.18, No. 2, July 2005, 264-266.

Η σύσφιξη των σχέσεων με την Ευ-ρωπαϊκή Ένωση γίνεται εμφανής ήδη από τους πρώτους μήνες του 21ου αι-ώνα με την αποστολή μόνιμης αντι-προσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτρο-πής στην Κροατία. Στις 29 Οκτωβρίου 2001 υπογράφε-ται η Συμφωνία Σταθερότη-τας και Ανάπτυξης (Σ.Σ.Α.), το βασικότερο ευρωπαϊκό εργαλείο της εποχής, που καθόριζε τις σχέσεις της με τα δυτικά Βαλκάνια. Η συμ-φωνία αυτή προέβλεπε συνεργασία στον πολιτικό διάλογο, την περιφερει-ακή συνεργασία, την καθιέρωση ζώνης ελευθέρων συναλλαγών, την προσαρ-μογή της κροατικής νομοθεσίας με το κοινοτικό κεκτημένο, ιδίως σε θέματα ανταγωνισμού, πνευματικής ιδιοκτη-σίας, τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις3.

Η Σ.Σ.Α. τέθηκε σε ισχύ μόλις το Φεβρουάριο του 2005, μια και απο-τελεί ιδιαίτερα επίπονη και χρονοβό-ρα διαδικασία για τις χώρες στις οποί-ες εφαρμόζεται. Επιπλέον, σημαντική υπήρξε η καθυστέρηση λόγω άρνησης της Μεγάλης Βρετανίας και της δανί-ας να την επικυρώσουν, λόγω της μη συνεργασίας της κροατικής κυβέρνη-σης με το διεθνές Ποινικό δικαστή-ριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία και

3. Χάρης Καραμπαρμπούνης, «δυτικά Βαλκάνια και Ευρωπαϊκή Ένωση-Ιστορική διαδρομή και Σύγχρονη Στρατηγική», στο Ματιές στο σύγχρονο τοπίο των δυτικών Βαλκανίων επιμ. Στέλιος Περράκης (Αθή-να: Εκδόσεις Ι. ΣΙδΕΡΗΣ, 2009), 365.

ή Κροατία που αφήνω στον διάδοχό μου είναι μια χώρα

που συνεργάζεται με τους γείτονές της και καταπολεμά τη διαφθορά

Ίβιτζα Ράτσαν

δ Ι Ε Υ Ρ Υ Ν Σ Η Ε . Ε . 17


την άρνηση παραπομπής σε αυτό του στρατηγού Γιάνκο Μποπέτκο. Το γε-γονός αυτό δεν απέτρεψε την κροατι-κή κυβέρνηση από το να αιτηθεί την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση μόλις στις 21 Φεβρουαρίου του 2003 στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στην Αθή-να και από το να αναδειχθεί ανάμεσα στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες τον Ιούνιο του 2004.

Η παραπάνω τακτική δεν αποτέλεσε καινοτομία αλλά βασίστηκε στην επιτυχή προηγούμενη

πρωτοποριακή εμπειρία τεσσάρων νέων μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Εσθονία, Λεττονία, Λιθουανία και Σλοβενία) ως προς τη χρονική στι γμή υποβολής της αίτησης ένταξης και στο γεγονός ανάδειξης των δύο εξ αυτών (Σλοβενίας και Εσθονίας) σε υποψή-φιες προς ένταξη χώρες πολύ πριν τε-θούν σε ισχύ οι Σ.Σ.Α.4

Εντωμεταξύ, μετά τη συντριπτική ήττα στις εκλογές του 2000 η Κροα-τική δημοκρατική Ένωση, κόμμα ανέ-καθεν υποστηριζόμενο από εθνικιστι-κούς κύκλους, προχωράει σε ριζικές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό του, κάνοντας κλίση αυτή τη φορά προς τον ευρωπαϊκό συντηρητισμό, θεωρώ-ντας ότι με αυτή την κίνηση όχι μόνο θα καταφέρει να διατηρηθεί ζωντανό αλλά και θα επανέλθει στην εξουσία. Το ανανεωμένο προφίλ του κόμματος όντως το ανέδειξε πρώτο στις προτι-μήσεις των ψηφοφόρων στις εκλογές του 2003 και τον ηγέτη του, Ίβο Σανα-ντέρ, στην πρωθυπουργία της χώρας. Αν και ο ίδιος υποσχέθηκε να συνε-χίσει το έργο της προηγούμενης κυ-βέρνησης, αναδεικνύεται σήμερα ως ο κύριος ένοχος για το πάγωμα της

4. Ksenija Brigljević, ed., Croatia on the Road to the European Union Second Edition (Zagreb: republic of Croatia-Ministry of Foreign affairs and European Integration, 2009), 17.

έναρξης των ενταξιακών διαπραγμα-τεύσεων της Κροατίας, μια και καθυ-στερούσε επιδεικτικά την έκδοση του καταζητούμενου από τη διεθνή κοινό-τητα Κροάτη στρατηγού Άντε Γκοτό-βινα5.

Η περίοδος διακυβέρνησης του άλλοτε πρωτοπόρου στο χώρο της κροατικής δεξιάς και μεταρρυθμι-στή του κυβερνώντος κόμματος, χα-ρακτηρίζεται πλέον ανοικτά ως η πε-ρίοδος της συστηματικής διαφθοράς, του έντονου νεποτισμού και της πλή-ρους κατάχρησης της πολιτικής εξου-σίας στη χώρα6.

Αν και το 2007 έλαβε εκ νέου εντο-λή σχηματισμού κυβέρνησης, την 1η Ιουλίου του 2009 ανακοίνωσε την ανα-πάντεχη παραίτησή του από την πρω-

5. Maurizio Massari, “do all roads lead to Brussels? analysis of the different Trajectories of Croatia, Serbia-Montenegro and Bosnia-herzegovina,” Cambridge review of International affairs, vol. 18, No. 2, July 2005, 266.6. damir Grubiša, “die regierungspartei im Netz von Korruptionsskandalen,” B l i c k p u n k t K r o a t i e n - a k t u e l l e Entwicklungen in politik, Wirtschaft und Gesellschaft, No. 11 (dezember 2010): 1.

θυπουργία της χώρας και την αποχώ-ρηση του από την πολιτική σκηνή της Κροατίας. Στη θέση του ανέλαβε η Για-ντράσκα Κοσόρ, που κατείχε εξέχου-σα θέση στο πολιτικό κόμμα της Κρο-ατικής δημοκρατικής Ένωσης. Παρόλη τη δυναμική της παρουσία, τα πολύ-κροτα οικονομικά σκάνδαλα του πα-ρελθόντος, επί πρωθυπουργίας Σανα-ντέρ, προκάλεσαν την αγανάκτηση και τη δυσφορία των Κροατών πολιτών και συμπαρέσυραν το σύνολο της παράτα-ξης σε συντριπτική ήττα στις εκλογές της 4ης δεκεμβρίου 2011.

Αδιαφιλονίκητος νικητής των εκλογών ο συνασπι-σμός των τεσσάρων αρι-στερών δυνάμεων, ο επο-

νομαζόμενος Κουκουρίκου, υπό την ηγεσία του αρχηγού των Σοσιαλδημο-κρατών Ζόραν Μιλάνοβιτς. Η συμμε-τοχή των πολιτών άγγιξε μόλις το 62%.

Για να διευκολυνθούν οι διαπρα-γματεύσεις, το σύνολο του δικαίου της Ε.Ε. χωρίζεται σε «κεφάλαια», κάθε ένα από τα οποία αντιστοιχεί σε έναν το-μέα της πολιτικής. Αρχικά διεξάγεται η λεγόμενη «αναλυτική εξέταση» των



ενταξιακών διαπραγματεύσεων, σκο-πός της οποίας είναι να προσδιορι-στούν οι τομείς στους οποίους απαι-τείται ευθυγράμμιση της νομοθεσίας, των θεσμικών οργάνων ή των πρακτι-κών της υποψήφιας χώρας.

Στην περίπτωση της Κροατίας η δια δικασία της «αναλυτικής εξέτασης» ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2005 μετά τη θετική αξιολόγηση της συνεργασί-ας από τη Γενική Εισαγγελέα του δι-εθνούς Ποινικού δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία, Κάρλα ντελ Πόντε και ολοκληρώθηκε ένα χρόνο αργότερα στις 18 Οκτωβρίου 20067.

Σε ένα σύνολο 35 «κεφαλαίων» η Κροατία έχει ανοίξει και τα 35. Το κλείσιμο των «κεφαλαίων» ολοκληρώ-θηκε στις 30 Ιουνίου 20118.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24ης Ιου-νίου 2011, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες, αποφασίστηκε η ολοκλή-ρωση των ενταξιακών διαπραγματεύ-σεων της Κροατίας έως τα τέλη Ιουνί-ου 2011 και η υπογραφή της συνθήκης ένταξης έως το τέλος του 20119.

Μετά την ολοκλήρωση των δια-πραγματεύσεων για όλα τα «κεφά-λαια» στις 30 Ιουνίου 2011, τα απο-τελέσματα ενσωματώθηκαν σε ένα σχέδιο συνθήκης προσχώρησης στις 9 δεκεμβρίου 2011. Η συνθήκη έλαβε τη στήριξη της Επιτροπής, του Συμβου-λίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλί-ου, και αναμένεται να υπογραφεί και

7. Ksenija Brigljević, ed., Croatia on the Road to the European Union Second Edition (Zagreb: republic of Croatia-Ministry of Foreign affairs and European Integration, 2009), 32-33.8. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα «κεφάλαια» βλ. την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής http://ec.europa.eu/enlargement/candidate-countries/croatia/relation/index_el.htm.9. European Council, 23/24 June 2011-Conclusions, EUCo 23/11. Brussels, 24 June 2011.

να κυρωθεί από κάθε κράτος μέλος και την προσχωρούσα χώρα σύμφωνα πά-ντα με τις διαδικασίες που προβλέπει το σύνταγμα της κάθε χώρας10. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κύ-ρωσης από όλα τα κράτη μέλη και την Κροατία, η προσχώρηση προβλέπεται το αργότερο έως την 1η Ιουλίου 2013.

Σύμφωνα με το κροατικό σύ-νταγμα η κύρωση της συν-θήκης έγινε με τη διενέρ-γεια δημοψηφίσματος. Με

απόφαση του Κοινοβουλίου αυτό έπρεπε να λάβει χώρα εντός 30 ημε-ρών από την υπογραφή της συνθήκης προσχώρησης. Τελικά, το δημοψήφι-σμα έλαβε χώρα, καθυστερημένα, στις 22 Ιανουαρίου 2012 και πριμοδότησε κατά 66,27% την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, αν και μόλις το 43,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων προσήλ-θαν στις κάλπες.

Μέχρι να αποκτήσει η Κροατία το πολυπόθητο καθεστώς του πλήρους μέλους, οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχί-σουν να προχωρούν υπό το άγρυπνο βλέμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του επονομαζόμενου μηχανισμού επι-τήρησης. Σε αυτή την κατεύθυνση, η πιο πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής της 24ης Απριλίου 2012, προς το Ευ-ρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβού-λιο κάνει μνεία και τονίζει εκτός των άλλων την προσοχή της Κροατίας στους ιδιαίτερα ευαίσθητους τομείς της δικαστικής εξουσίας και των θε-μελιωδών δικαιωμάτων, της καταπο-λέμησης της διαφθοράς, της προστα-σίας των μειονοτήτων καθώς και της συνέχισης της συνεργασίας με το διε-θνές Ποινικό δικαστήριο για την πρώ-ην Γιουγκοσλαβία. Η επόμενη έκθεση της Επιτροπής αναμένεται να παρου-σιασθεί το φθινόπωρο του 2012.

10. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική διεύθυν-ση διεύρυνσης, Κατανόηση της διεύρυν-σης-Η πολιτική διεύρυνσης της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης, Βρυξέλλες, 2007, 13.

Το δεύτερο εξάμηνο του 2012 η Κυπριακή δημοκρατία έχει μπροστά της τη μεγαλύτερη πρόκληση και ευκαιρία στη

νεότερη ιστορία της, καθώς αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρω-παϊκής Ένωσης (ΕΕ). Οκτώ χρόνια μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κύπρος καλείται να αποδείξει ότι εί-ναι σε θέση να ανταποκριθεί στα καθή-κοντα που απορρέουν από τη συμμετοχή της στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολο-κλήρωσης και να αποδείξει στους εταί-ρους της ότι είναι αξιόπιστο και ισότιμο κράτος μέλος.

Στόχος της Κύπρου είναι να λειτουρ-γήσει ως αποτελεσματικός οργανωτής, έντιμος διαμεσολαβητής και πολιτικός ηγέτης, ενεργώντας για το γενικότερο συμφέρον της ευρωπαϊκής ολοκλήρω-σης. Στόχος της Κυπριακής προεδρίας εί-ναι επίσης να διαδραματίσει το ρόλο του ρυθμιστή, ο οποίος αποτελεί ένα ρόλο-πρόκληση στο πλαίσιο του νέου θεσμι-κού οικοδομήματος που απορρέει από τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, όπου τα κέ-ντρα λήψης αποφάσεων της ΕΕ έχουν αυ-ξηθεί, με τον διορισμό του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα εξωτερι-κής πολιτικής.

Με κατευθυντήριες γραμμές τους πιο πάνω στόχους, οι υπηρεσίες της Κυπρια-κής δημοκρατίας έχουν διαμορφώσει το πρόγραμμα και τις προτεραιότητες της Προεδρίας εμπλέκοντας όλα τα αρμόδια υπουργεία/υπηρεσίες, σε συνεργασία και με τις τοπικές αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών, κυρίως μέσω των ΜΚΟ.

Όραμα της Κυπριακής Προεδρίας εί-

ή Κυπριακή Προεδρία του συμβουλίου της ΕΕ ›› Του Ιωσήφ Ιωσήφ

Πρέσβη της Κύπρου στην Ελλάδα

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α 19


ή Κυπριακή Προεδρία του συμβουλίου της ΕΕναι μέσα από το πρόγραμμα και τις προτεραιότητές της να συμ-βάλει αποφασιστικά στη δημι-ουργία μιας καλύτερης Ευρώ-πης για τους πολίτες και για τους γείτονές της με βάση:

α. τη θεμελιώδη αρχή της αλληλεγγύης, συμβάλλοντας έτσι και στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής, η οποία γί-νεται πιο επίκαιρη λόγω και της ανάγκης της ΕΕ να ανταποκρι-θεί στην κρίση και β. την αποτε-λεσματικότητα, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη και μιας πιο ανταγωνιστικής Ευρώπης και πιο αποδοτικής αντιμετώπισης των μεγάλων προκλήσεων που αντιμε-τωπίζει η ΕΕ.

Μείζον θέμα κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας αναμένεται να είναι η τρέχουσα οικονομική κρίση και οι προσπάθειες εξόδου από αυτήν. Θα προωθηθούν, μεταξύ άλλων, η ενίσχυ-ση της οικονομικής διακυβέρνησης, η υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», και η περαιτέρω εμβάθυνση της Ενιαίας Αγοράς. Στόχος είναι επίσης η επίτευξη βιώσιμης και πράσινης ανά-πτυξης, η οποία απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση των πολιτικών κλιματικής αλλαγής, περιβάλλοντος και ενέργειας.

Έμφαση θα δοθεί επίσης στην ολο-κλήρωση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συ-στήματος Ασύλου μέχρι το τέλος του 2012 και θα προωθηθούν θέματα κοι-νωνικής συνοχής και απασχόλησης με ιδιαίτερη προσοχή στους νέους. Έμφα-ση θα δοθεί επίσης στην επανεκκίνηση της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολι-τικής της ΕΕ, στη Νότια διάσταση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και στα θέματα διεύρυνσης.

Το μεγαλύτερο όμως θέμα, το οποίο θα κληθεί να διαχειριστεί η Κύπρος θα

είναι ίσως το Πολυετές δημοσιονομικό Πλαίσιο. Απώτερος στόχος του Συμβου-λίου, είναι η επίτευξη πολιτικής συμφω-νίας μέχρι το τέλος του 2012. Το νέο Πο-λυετές δημοσιονομικό Πλαίσιο είναι το κατ’ εξοχήν εργαλείο για την οικοδό-μηση του μέλλοντος της Ένωσης. Μέ-σω αυτού θα επιδιωχθεί η προώθηση και επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας, σε αλληλέγ-γυο και δίκαιο πνεύμα, συμβάλλοντας στην κοινωνική συνοχή. Έχει σημασία η συμπληρωματικότητα ανάμεσα στο εθνικό και το ενωσιακό επίπεδο, ο εξορ-θολογισμός των πολιτικών, η πρόσθετη αξία και οι καλές πρακτικές.

Η Κυπριακή Προεδρία αποτελεί μια ευκαιρία να έρθει η Κυπριακή Πολιτεία,

οι θεσμοί και το πολιτικό σύστημα, οι κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία των πολιτών πιο κοντά στην Ευρώπη. Απο-τελεί ταυτόχρονα μια ευκαιρία να έρθει και η Ευρώπη πιο κοντά στην Κύπρο. Αυτή τη φιλοδοξία θα προωθήσει η Κυ-πριακή Προεδρία μέσα από την έννοια της φιλοξενίας. Ενός τόπου φιλόξενου, όχι μόνο με την παραδοσιακή έννοια, αλλά ενός τόπου φιλόξενου, όπου θα μπορεί να φιλοξενήσει την ανάπτυξη, ενός τόπου φιλόξενου για τις υπηρεσί-ες, τη ναυτιλία, το εμπόριο και την επι-χειρηματικότητα, οδηγώντας σε δη-μιουργία νέων θέσεων εργασίας και προοπτικών για τους νέους, που θα δη-μιουργήσουν τελικά την απαραίτητη κοινωνική συνοχή, ενωμένοι στη δια-φορετικότητα.

Η Κύπρος που αποτέλεσε μέ-ρος του λίκνου του Ευρωπα-ϊκού Πολιτισμού και αναπό-

σπαστο μέρος του, σήμερα φθάνει στο κέντρο της Ευρώπης και σε κομβική θέ-ση για να συμβάλλει στην οικοδόμηση της Ευρώπης του αύριο. Μιας Ευρώπης πιο κοντά στις αρχέγονες αξίες της και στο όραμα των πατέρων της ιδέας της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, μιας Ευρώπης της ποιότητας ζωής, της κοινωνικής ευ-αισθησίας και της κοινωνικής συνοχής, που οικοδομεί ένα καλύτερο αύριο για τις επόμενες γενιές. Μιας Ευρώπης που θα ηγείται όχι με τη δύναμη αλλά με το καλό της παράδειγμα και τα πρότυπά της, με τον τρόπο που θα επιτυγχάνει την όσμωση των ανθρώπων της μετα-ξύ τους και με τον κόσμο, της οικονομι-κής, κοινωνικής και πολιτιστικής δρα-στηριότητας, της φιλικότητας προς το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη. Μια Ευρωπαϊκής Ένωσης, χώρου δικαί-ου, χώρου φιλόξενου, χώρου ευημερίας δημοκρατίας και ασφάλειας.

Δεν είμαστε μάγοι και τα θαύματα δεν είναι

πιθανά, όμως μπορούμε να κάνουμε ότι καλύτερο για να θέσουμε τα θεμέλια που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να οικοδομήσει μια πιο δίκαιη ευρωπαϊκή κοινωνία

Δήμήτρήσ Χριστόφιασ

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α20


σύ νόΔόσ Κόρύφήσ ιόύ νιόύ:

στο τέλος κερδίζουν πάντα οι Γερμανοί… ›› Του Πέτρου Γκάτζιου

Πολιτικού επιστήμονα

Αμέσως μετά το Ευρωπαϊκό Συμ-βούλιο (ΕΣ) του Ιουνίου, ο ημερή-σιος τύπος παρουσίασε το αποτέ-λεσμα ως ήττα της κας Merkel από

τις χώρες του Νότου. Ωστόσο μια πιο προσε-κτική ματιά, φανερώνει πως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Η κα Merkel ελάχιστα με-τακινήθηκε από τις αρχικές τις θέσεις· τα κον-

δύλια που θα χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη υπάρχουν ήδη ή έχουν δρομο-λογηθεί, ενώ πρέπει να περιμένουμε και την αντίδραση των αγορών που με τα σημερινά δεδομένα βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά ύστερα από κάθε από-φαση ΕΣ.

(Νέα;) κονδύλια για ανάπτυξη

Στο αναπτυξιακό κομμάτι, παρό-λο που υιοθετήθηκε ένα «Σύμ-φωνο για ανάπτυξη και θέσεις

απασχόλησης», τα περίπου 120 δισ. ευ-ρώ που προορίζονται για αναπτυξιακά έργα [Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσε-ων 60 δισ., ομόλογα έργων 4,5 δισ. και αδιάθετα κοινοτικά κονδύλια 55 δισ. ευρώ], δεν αποτελούν κάποια νέα προ-σθήκη αλλά ήδη κάποια υπάρχουσα (με εξαίρε-ση τα ομόλογα έργων), με αμφίβολο το αποτέλε-σμα που μπορεί να έχουν βραχυπρόθεσμα. Η χρη-σιμοποίηση της ΕΤΕ αλ-λά και των ομολόγων έργων, αναφέρονται σε επενδύσεις που κανείς δεν μπορεί να προδικά-σει το αποτέλεσμά τους ενώ και οι τομείς που θα πραγματοποιηθούν αυ-

τές, χρειάζονται κάποιο εύλογο χρο-νικό διάστημα για να αποδώσουν. Για παράδειγμα, οι επενδύσεις στις υποδο-μές μπορεί να χρειαστούν μέχρι και πέ-ντε χρόνια για να αποφέρουν αποτέλε-σμα. Από την άλλη οι κοινοτικοί πόροι για περιφερειακή ανάπτυξη έχουν μι-κρά αποτελέσματα, ιδιαίτερα για τη χώρα μας η οποία βρίσκεται σε ύφεση, αφού οι διαρθρωτικοί πόροι αντιπρο-σωπεύουν 1,5% με 2% του ελληνικού

ΑΕΠ, όταν το έλλειμμα πρέπει να μει-ωθεί ετησίως κατά 3%-5% αντιστοίχως.

Τα πρώτα (;) βήματα για βαθύτερη ένωση

Ωστόσο, τα δύο πρώτα βήμα-τα προς τη βαθύτερη οικονο-μική ενοποίηση έγιναν: πρώ-

τον, δημιουργείται μέχρι το τέλος του 2012 ενιαίος εποπτικός μηχανισμός με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρι-κής Τράπεζας (ΕΚΤ), και δεύτερον, δί-νεται η δυνατότητα άμεσης ανακεφα-λαιοποίησης των τραπεζών από τους μηχανισμούς στήριξης, υπό προϋπο-θέσεις.

Σημειώνουμε πως η κα Merkel, επι-θυμούσε διακαώς η ΕΚΤ να συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία. Επίσης, η αγο-ρά ομολόγων στον δευτερογενή τομέα «επιτρέπεται» από πέρυσι, ενώ η συμ-μετοχή σε αυτή τη διαδικασία προϋ-ποθέτει την υπογραφή Μνημονίου.

Τέλος, η άμεση ανακεφαλαι-οποίηση των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) μπορεί να γίνει μόνο όταν συσταθεί και τεθεί σε λειτουργία ο ενι-αίος εποπτικός μηχανισμός.

Σύμφωνα με τα παραπά-νω, διαπιστώνουμε πως οι αποφάσεις δεν διαφέρουν και πολύ από εκείνα που υποστηρίζει η κα Merkel. Ακόμα περισσότερο, όταν δεν έχει ειπωθεί τίποτε για

Γ Ν Ω Μ Ε Σ 21


τροποποίηση της Συνθήκης του ΕΜΣ η οποία κρίνεται απαραίτητη για ορι-σμένες χώρες (Ολλανδία, Φινλανδία) ώστε να μπορεί ο τελευταίος να δα-νείζει απευθείας τράπεζες, ενώ και η συζήτηση για τα περίφημα ευρωομό-λογα που έχει ως σημαία ο νέος Γάλ-λος Πρόεδρος κ. hollande, κόπα-σε προς το παρόν. Προχώρησε μόνο το θέμα της φορολόγησης των χρη-ματοπιστωτικών συναλλαγών όπου αποφασίστηκε πως μέχρι το δεκέμ-βριο του 2012, ορισμένα κράτη μέλη, θα προχωρήσουν για την υιοθέτηση της πολιτικής αυτής μέσω της ενισχυ-μένης συνεργασίας, όπου και πάλι η πρωτοβουλία ανήκε κυρίως στη Γερ-μανία.

Μπορεί ο κ. Monti να «εκβίασε» το πάγωμα του Συμφώνου Ανάπτυ-ξης, εάν η χώρα του δεν λάμβανε τη διαβεβαίωση πως χώρες που ακολου-θούν τους κανόνες πρέπει να βοηθού-νται, αλλά επί της ουσίας δεν κατάφε-ρε κάτι, ιδιαίτερα αφού όπως ο ίδιος ανέφερε αμέσως μετά το ΕΣ, η Ιταλία δεν προτίθεται άμεσα να απευθύνει επίσημα βοήθεια. Επίσης στο μεσο-διάστημα της τετραμερούς συνάντη-σης Monti-Merkel-rajoy-hollande στη Ρώμη (22/6/2012) και του ΕΣ, «χά-θηκαν» 10 δισ. ευρώ για αναπτυξιακά έργα καθώς οι τέσσερις είχαν συμφω-νήσει σε 130 δισ.

Τέλος, ακόμα και η Έκθεση rompuy «προς μια ουσιαστική ΟΝΕ» -που συντάχθηκε σε συνεργασία με τους Προέδρους της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής, της ΕΚΤ και του Eurogroup- και ανοίγει τη συζήτηση για τη μορ-φή που θα έχει η Ένωση τα επόμενα χρόνια, έτυχε πολλών αλλαγών εξαι-τίας των γερμανικών αντιρρήσεων. Εν αναμονή λοιπόν και της αντίδρασης των αγορών, φαίνεται –με τα σημε-ρινά δεδομένα– να υπερισχύει η πε-ρίφημη «ποδοσφαιρική» άποψη του Gary lineker που θέλει στο τέλος να κερδίζουν πάντα οι Γερμανοί…

The Place of Greece Between

East & West ›› By Dr. Christos & C. Evangeliou

Professor of Hellenic Philosophy – Honorary President of IAGP

The appellation «Western» sounds inappropriate when applied to Greece and its place in history. For one would be taxed to point out, in the globe which revolves round an axis and makes day and night, where on earth “the East” stops and “the West” begins.

Even if we were to follow the conventional wisdom and allow that Iceland and England, for example, are definitely in the West, while Korea and Japan are def-initely in the East, where shall we rightfully place median countries like Greece and India? Both are to the East of the first pair, but to the West of the second pair. one may suppose that the problem can be easily solved by comparing the two countries directly to each other, in which case it can be said that India is definitely in the East and Greece in the West relative to each other. But perhaps the situation is more complex.

For, even if the Indians were to go along with this solution, I suspect that some aware Greeks would have some difficulty accepting it for at least the following reasons. Geographically, Greece belongs to «Eastern Mediter-ranean.» Since ancient times it occu-pies the tiny peninsula and the beauti-ful aegean Sea where three continents meet: africa, asia, and Europe. This fact perhaps explains why the ancient hellenes conceived of the strange no-tion that the center of the world, «the navel of the earth» as they used to say, was right there in the middle of hellas, at one peak of parnassus. It was there, at the holy shrine of delphi, where di-onysus, the god of music and dance, rested from his long journey from In-dia through asia and africa, accord-ing to ancient legend, and was wel-comed by his brother apollo, god of light and reason. In this symbol ic way,

the conventional East and West were somehow harmonized. From their har-monious union the classical hellenic civilization emerged as a ripe fruit of the human spirit and took its right-ful place among other ancient civiliza-tions of the great rivers: the Nile, the Euphrates, the Indus, the Ganges, and the yangtze.

In terms of geography, then, the Modern Greeks, like their ancestors, or like any sensible people, may think of themselves as “Westerners” when they face towards the rising sun, but when they turn around and face the setting sun they may consider themselves as “Easterners” or at least as non-West-erners. Even if we were to turn to his-tory for assistance, we would find that it provides no greater help than geogra-phy for the correct characterization of the rightful place of Greece and Greek culture: Western or Eastern? For it may

Γ Ν Ω Μ Ε Σ22


be both of these, in some sense, or in-deed neither.

historically speaking, from the time of the rise of rome to political power in the third century BC to the Italian renaissance in the fifteenth century ad, Classical and hellenis-tic Greece (and the Byzantine Chris-tian Empire) had invariably identified itself with the culturally more refined East. This was in conscious opposition to the “latin West” which, to hellenic minds, appeared simply as a synonym of barbarity.

So, when the roman Empire was divided into two parts at the end of the fourth century (395 ad), the division created a latin (Western) and a Greek (Eastern) roman Empires. Ironically, it would seem, history was to repeat it-self in the eleventh century (1054 ad), when a schism occurred in Christen-dom, between the Catholic Church which was, not surprisingly, “lat-in and Western,” and the orthodox Church which was, again not surpris-ingly, “Greek and Eastern.” The his-torical considerations seem to tip the balance of placing both ancient hellas and Christianized Greece definitively toward the East in the artificial divi-sion of the world into East and West.

But this is not the end of the sto-ry. Since the Crusades (11th-13th cen-turies), and more so with the rise to prominence of such European pow-ers as France, England, and Germany, Northern Christians thought that they would gain some respectability if they presented themselves as “inheritors” of the classical world and

its brilliant culture. Thus they boldly claimed as their own not only the latin, but also the hellenic classi-cal heritage, which they began at that specific time to characterize as «West-ern» opposing it to the Eastern ortho-dox world and the Islamic world, as “the orientals.”

It is true that some intellectually awakened people have remained skep-tical on the applicability of the appella-tion «Western» to hellenic history and culture, and about the truthfulness of the European claim of exclusive right to classical inheritance. however, the Modern Europeans were successful in persuading almost the entire world that there was no real difference be-tween themselves, in the assumed role of colonial imperialists, and the crea-tors of classical civilization and hel-lenic culture.

The unfortunate result of European aggressive activity in this regard has been that

the ancient hellenes are uncritically identified as «Westerners» now. They are placed in the same basket with the British, French, Spanish, dutch, and German colonialists of africa, america, and asia. This is done not only by the Europeans and their historians of «Western history,» but also by many african, asian, and latin american thinkers and native peoples struggling for cultural identity and social reconstruc tion. This outcome is certainly unfair to the ancient hellenes, but it is also unjust to scholars in the african and asian nations who, as a result of the European exclusive claim to the hellenic heritage, do not readily perceive the falsity of such claim at their expense. They thus deprive themselves of a valuable ally, the treasures of classical literarypaideia, in their pedagogical, political, cultural, and intellectual endeavors. This ungrounded European claim is truly a tragic irony, if not a tragedy.

This being the case, the time may have come for the truth to be told for those who may listen. Well, then, the achievements of the ancient hellenes do not belong exclusively or even pri-

marily to the Christian Europeans or to Islamic asians. rather, they belong to the world at large and to mankind as a whole, especially to those remnants of pre-Christian and pre-Islamic tra-ditions and cultures. With them the ancient hellenes had many affinities, such as love of human wisdom, as op-posed «divine wisdom,» and a toler-ant worship of many divinities, even goddesses, playfully. This is needed to-day to counter the folly of a masculine monotheism and its concomitant reli-gious fanaticism.

one may sympathize with the late Constantine Karamanlis, who found it expedient to claim in his political rhet-oric that “Greece belongs to the West”. he believed that Greece would be im-mune to Turkish threats and to mil-itary dictatorships in the future, if it became a member of the European Union, which was under formation at that time. The current economic crisis in the EU and, more ominously the way some members of the Union, especial-ly Germany, have treated Greece and its unpaid debt, clearly indicate that Greece was economically and histor-ically unprepared for such adventure.

In fact, Greece belongs neither to West nor to East, but constitutes a spe-cial case, which is unique in history in terms of natural beauty and cultural achievements. The sooner the Greeks understand this unique treasure that the hellenic Gods have placed in their hands as its trustees, the better would be for them, for Europe and the World. If they decide to stay in the EU, they should be prepared to accept not on-ly the loss of sovereignty, which is im-plicit in economic and political unions, but also the loss of beautiful hellen-ic language and their national Greek and religious orthodox identity. In this regard, Greece can learn a lesson from Israel and its will to survive his-torically.



μορφές «Κοινοτισμού»,μορφές «Διαφωτισμού»και αφορμές καίριων θεμάτωναπό έργο του

Isaiah Berlin ›› Του Δημήτρη Κιούκια

δρ. πολιτικών επιστημών

Σ’ ένα κλασικό πλέον έργο του ο (Sir) Isaiah Berlin, καθηγητής πολιτι-κής θεωρίας του 20ου αιώνα, διαμορφώνει μια έξυπνη συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά του «διαφωτισμού», επιλέγοντας να συζητήσει τις απόψεις των vico, hamann, herder. Λιγότερο γνωστoί απ’ ότι ο

Καντ και οι Γάλλοι διαφωτιστές (π.χ. Βολταίρος), θεμελιωτές ωστόσο ιδεών που, όπου δεικνύεται, επηρέασαν σύγχρονά τους και μεταγενέστερα μεγάλα ονόματα (π.χ. ρομαντικούς, Μαρξ, Χέγκελ, ανθρωπολόγους, ψυχολόγους, γλωσσοκοινω-νιολόγους), ανασύρονται από τον συγγραφέα για να εξυπηρετήσουν ένα εγχεί-ρημα-εγκάρσια τομή στην ιστορία των ιδεών. Το έργο είναι έτσι αριστοτεχνικά στημένο, που να επιτρέπει την παρέλαση αρκετών από τα σπουδαιότερα ονό-ματα και ρεύματα της πολιτικής σκέψης, από την αρχαιοελληνική, ρωμαϊκή και βιβλική παράδοση μέχρι τους Χομπς, Μοντεσκιέ, Ρουσσώ, Φρόυντ και άλλους.

Ωστόσο, τα περισσότερα από τα συζητούμενα θέ-ματα δεν είναι πολιτικά με τη στενή έννοια του

όρου εντάσσονται μάλλον σε μια φι-λοσοφία του πολιτισμού και των πολι-τισμών, προκρίνουν την έννοια «πο-λιτισμός» ως κύριο άξονα ανάλυσης έναντι άλλων. Οι «τρεις κριτικοί του διαφωτισμού» πάντως αντιτάσσονται σε μια φορμαλιστική πρόσληψη του

«πολιτισμού», κυρίως στην τμηματο-ποίηση της σκέψης μας, ενώ, όπως θα φανεί, τα θέματα που τους απασχο-λούν έχουν ενσωματωθεί από τις πολι-τικές ιδεολογίες. Η ανάλυση του συγ-γραφέα δείχνει πως, συζητώντας για πολιτισμό, δεν μιλάς απλώς για τόπους επίσκεψης, αλλά για την ίδια τη ζωή και τις πραγματικές ανθρώπινες σχέ-σεις. Αν, για να δώσουμε ένα παράδειγ-μα, κυρίαρχη ιδέα ενός πολιτισμού εί-

ναι ένας συνδυασμός φορμαλιστικής κανονιστικότητας και ηθικής και άτυ-πης διευθέτησης, ένα χάσμα επίσημων θεσμοθετημένων αποφάνσεων και κοι-νωνικής πραγματικότητας (ιστορικά προάγγελος έντονης πολιτικής μετα-βολής), οι επιμέρους κοινωνικές σφαί-ρες, αλλά και τα κύτταρα της κοινωνί-ας, θα την αναπαράγουν (δείτε σχετικά και σε Κιούκιας 2001).

Θα επικεντρωθούμε τώρα σε μια σειρά από ζητήματα-ερω-τήσεις που ανακύπτουν μέσα

από το έργο, προσπαθώντας να προ-τείνουμε και μια συνέχεια των συζη-τήσεων που διεξάγονται εκεί1. Ας μας επιτραπεί να ενοποιήσουμε τους ποικί-λους προβληματισμούς, που στο βιβλίο

1. Ας μας επιτραπεί να θεωρήσουμε την μελέτη αυτή σαν ένα πρώτο βήμα συζήτη-σης του εξεταζόμενου έργου, σαν μια πρώ-τη δοκιμή σ’ενα εκτενές υλικό, κάτω από το συγκεκριμένο σχήμα ανάλυσης.

Γ Ν Ω Μ Ε Σ24


έρχονται στην επιφάνεια κατά κεφά-λαιο και ξεχωριστό στοχαστή.

- Επηρεάζουν και σε ποιό βαθμό οι θεωρητικές ιδέες την πολιτική πραγματικότητα;

Ο Berlin αποδίδει μεγάλη ση-μασία στην επιρροή που μπορεί να άσκησαν ορισμέ-

νοι από τους καταχωρημένους ως «αντιδιαφωτιστές» σε διάφορα πολιτι-κά κινήματα, μερικά από τα οποία έσυ-ραν τον κόσμο σε «κλειστές κοινωνίες» (υποψιάζεται ιδιαίτερα ως προς αυτό τον Χάμαν). Από την άλλη, συσχετί-ζει τις διδασκαλίες τους με άλλες επιρ-ροές, σαν αυτές που αναφέραμε προ-ηγουμένως (επιδράσεις σε ποικίλους μεταγενέστερους στοχαστές). Επίσης, αναφέρει ότι είχαν ασήμαντες πωλή-σεις στα δημοσιευμένα έργα τους κι ότι είχαν μείνει στην αφάνεια για αιώνες. Ωστόσο, ήταν γνωστοί στον πνευμα-τικό κύκλο της εποχής τους, π.χ. στον Κάντ, τον Γκαίτε, και εν μέρει συμμε-τείχαν στις φιλοσοφικές και επιστημο-λογικές διαμάχες, με κυριότερο επίκε-ντρο το πώς κατακτάται επιτυχέστερα η γνώση της ζωής και της ιστορίας.

Αν αρκετοί διαφωτιστές έχουν συ-σχετιστεί με την άνοδο συγκεκριμένων δημοκρατικών κινημάτων, θα πρέπει να συναγάγουμε πως και οι επικριτές τους μπορούν να τύχουν ανάλογων συσχετισμών. Βέβαια υπάρχουν πε-ριπτώσεις που η φύση του έργου τους επιτρέπει διάφορες αναγνώσεις και

οικειοποιήσεις, χωρίς να έχει εκδηλω-θεί συγκεκριμένη πρόθεση των «ιδιο-κτητών» των πρωτοτύπων έργων. Εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος της ερμηνείας, αλλά και της ταξινόμησης, κάτι που οι υπό εξέταση στοχαστές επισήμαι-ναν στα έργα τους. Ας προσπαθήσου-με όμως να μην κλείσουμε τη σχετική συζήτηση, χωρίς να δούμε και τα επό-μενα ερωτήματα.

Να προσθέσουμε μόνο, σαν γε-νικότερο σχόλιο, πως εφόσον οι σκέψεις οδηγούν σε ενέρ-

γειες ή αποχή από τέτοιες, οι ιδέες ως επεξεργασμένες κατασκευές σκέψεων παράγουν ανάλογο αποτέλεσμα. Ακό-μα κι αν αφίστανται από την «πραγμα-τικότητα», καθώς πιστεύουν οι «αντι-διαφωτιστές» για ορισμένες μορφές «διαφωτισμού», ακόμα κι αν «μεταποι-ούνται» επηρεάζουν. Ωστόσο, η μετα-ποίηση ιδεών, η προσαρμογή τους σε συγκεκριμένες πολιτικές περιστάσεις, ή η παραχάραξή τους είναι συχνά εν-δεχόμενα, κι είναι τούτο ένα από τα ζη-τήματα που θίγεται έμμεσα στο συζη-τούμενο έργο (βλ. π.χ. την μεταβολή των αριστοτελικών κειμένων σε σχολα-στικισμό, κάτι που δεν ήταν απαραίτη-τα πρόθεση του συγγραφέα). Θα προ-σθέταμε τη μεταβολή και μορφών του «διαφωτισμού», από ανοιχτή διερεύ-νηση (Κάντ, Ντεκάρτ) και ανοχή στις απόψεις του αντιπάλου (κάτι που δεν συνεπάγεται και ενδοτικότητα ή συ-μπόρευση, αλλά το άνοιγμα ενός κοι-νωνικού χώρου ελεύθερης συζήτησης

χωρίς κυρώσεις) σε επιβλητικά δόγ-ματα (νομίζουμε ότι σ’ αυτό θα έπρεπε περισσότερο να στοχεύσουν οι εν λό-γω «κριτικοί»).

- Πόσο αυθεντικές είναι οι ιδέες;

Ο Berlin επιδεικνύει ιδιαίτε-ρο ενδιαφέρον για το ζήτη-μα. Αφιερώνει αρκετές γραμ-

μές στις πιθανές επιρροές που μπορεί να δέχεται ένας στοχαστής από έναν άλλο, αναρωτιέται αν θα μπορούσε ο ένας να έχει διαβάσει τον άλλο και προσκομίζει όσα στοιχεία διαθέτει για την απόδειξη τέτοιων ερωτημάτων. Κι ενώ βεβαιώνει την πρωτοτυπία των κε-ντρικών ηρώων του ή τις επιρροές που άσκησαν και δέχτηκαν, η προσέγγιση καθεαυτή έχει την αξία της, δεν μας εί-ναι δε ιδιαίτερα γνωστή κατά την ανά-γνωση διαφόρων βιβλιογραφικών πη-γών. Απ’ αυτή την άποψη το έργο δεν αποτελεί, πρέπει να πούμε, μια γραμμι-κή εξιστόρηση ιδεών, αλλά μια συγκρι-τική ιδεών, μέσα στην οποία παρει-σφρέουν αρκετοί περιφερειακοί ήρωες.

Το ερώτημα βέβαια προσεγγίζεται και πιο έμμεσα, μέσα από την αντιπα-ράθεση a priori ιδεών και αισθησιο-κρατίας, ένα γνωστό διαχρονικό δί-λημμα της ιστορίας της γνώσης. Οι τρείς στοχαστές αγωνίζονται για το αι-τούμενο της αυθεντικότητας, έχοντας σαν «αντίπαλο» -για να ενταχθώ για λίγο στο πνεύμα και το λεξιλόγιο της

...μπορούμε να εντριφούμε στον «Διαφωτισμό» ως Πολιτισμό, να

θαυμάζουμε διάφορες όψεις και μορφές του, αλλά μπορούμε επίσης να

αποφεύγουμε την εξιδανίκευση, (κατα)δεχόμενοι ακόμα και να ακούσουμε

αντιλόγους.



πάλης ιδεών που υιοθετεί μερικές φο-ρές ο συγγραφέας– τις σχηματοποιη-μένες αφαιρέσεις και την αξίωση καθο-λικότητάς τους. Οι πολλές καθολικές γενικεύσεις και μάλιστα οι απόλυτα επιτακτικές, μαζί με τις «νομοθετι-κού τύπου» ταξινομήσεις και διαιρέ-σεις, τους φαίνονται μη αυθεντικές, δεδομένου ότι υποστηρίζουν ολιστι-κές, πολιτισμικές, προσεγγίσεις. Κατ’ ουσίαν αντιδρούν στην ιδέα του μεγά-λου στοχαστή (και του ηρωικού νομο-θέτη) και καταφεύγουν σε ό,τι θα λέ-γαμε «ιστοριστικό κοινοτισμό», μια γενεαλογία της συλλογικής ανθρώπι-νης δράσης κάθε επιμέρους ιστορικής κοινότητας. aκολουθώντας ερμηνεία του Berlin, μπορούμε να υποστηρίξου-με πώς εκλογικεύαν έτσι τη δυσφορία τους απέναντι στην παρατηρούμενη στην εποχή τους υιοθέτηση ξένων πο-λιτισμικών προτύπων (π.χ. οι Χάμαν και Χέρντερ εμφανίζονταν υπέρμα-χοι μιας Γερμανικής αυθεντικής ταυ-τότητας).

Όμως αυτού του είδους η πολιτι-σμική-ιστορική ερμηνεία, που και οι ίδιοι προτιμούσαν, δεν είναι η απά-ντηση στο ερώτημα. Προσωπικά πι-στεύουμε ότι κάθε προσέγγιση πρέπει να έχει την κατάλληλη στόχευση και να απαντά στο κατάλληλο ερώτημα. Έτσι, δεν μπορείς να υποκαταστήσεις μια αναλυτική-λογική προσέγγιση με μια ιστορική ερμηνευτική, όπως φαίνε-ται να είναι αίτημα ορισμένων στοχα-στών του βιβλίου. Η προσπάθεια του Αριστοτέλη να δώσει ορισμούς, να δι-ακρίνει και να ταξινομήσει (καθώς στη ζωή υπάρχουν και διαφορές, όπως σω-στά επισημαίνει ο Berlin), καθώς και να συσχετίσει με λογικούς συλλογισμούς είναι πράγματι μια ηρωική του αντικει-μενικού, αλλά αυτό δεν την καθιστά άχρηστη και ανεδαφική. Ο κόσμος θα ήταν πιο φτωχός αν υπήρχε μόνο μια ερμηνεία των αρχαίων ελληνικών μύ-θων, σαν αυτή που προτείνει ο Βίκο. Μας ενδιαφέρει οπωσδήποτε τι συμ-

βόλιζε ο Κένταυρος ή ο Κάδμος, αλ-λά αυτό δεν εξυπηρετεί την απόκτηση γερών εργαλείων για τη γέννηση και-νούργιων συλλογισμών. Μας αρέσει η αποκωδικοποίηση της ποίησης, αλλά και η μάθηση μιας επιστήμης.

- Ποιά είναι η «βασιλική οδός» προς την αλήθεια;

Είναι ένα συναφές προς τα προ-ηγούμενα ερώτημα. Ο Μάρξ, πρόδρομος του οποίου, κα-

τά τον συγγραφέα, υπήρξαν τουλάχι-στον οι δύο από τους τρείς «κριτικούς», στο ζήτημα της φιλοσοφίας της ιστο-ρίας (παράδοξα ίσως, αφού πίστευαν στη «Θεία Πρόνοια»), πίστευε πως δεν υπάρχει τέτοια «βασιλική οδός» (κατά την περίφημη και εκλαϊκευμένη ρήση του). Ο ίδιος βέβαια εισήγαγε μια μο-νιστική θεώρηση της ιστορίας, κατά τα γνωστά. Το ίδιο δεν απέφυγαν και οι πρόδρομοί του, σε πείσμα του τρίτου απ’ αυτούς (Χάμαν), ο οποίος απεχθα-νόταν τους μεθοδολογικούς δυϊσμούς, δηλαδή «είτε το ένα, είτε το άλλο ισχύ-ει». Αλλά μια πρόταση για «ολιστική», πολιτισμική, προσέγγιση, δεν είναι έτσι και αλλιώς εύκολο να αποφύγει (κι αυτή με τη σειρά της) την προσφυγή στη μια και αλάνθαστη μέθοδο. Ανα-γκαστικά θα θεμελιώσει καινούργιους

κανόνες, π.χ. να μελετάς την ιστορία (δηλαδή την πορεία της ανθρώπινης ζωής μέσα στο χρόνο) ερμηνεύοντας τις πράξεις και τα ιστορικά τεκμήρια (κείμενα) με τον τάδε τρόπο (περίπτω-ση Βίκο, δείτε και πιο κάτω).

Ο διαφωτισμός επικρίνεται ως τέ-τοια μονιστική θεώρηση της ανθρώ-πινης συμπεριφοράς, με δεσπόζοντα μάλιστα χαρακτήρα, αφού θέλει να ξαναγράψει, θα λέγαμε, την ιστορία, με εκείνες τις αναδρομές στην προ-ϊστορία, άλλοτε εξιδανικευμένη (π.χ. περίπτωση Ρουσσώ), άλλοτε υποτι-μημένη. Αλλά κυρίως με τη διατύπω-ση αιώνιων και απαράβατων κανόνων (π.χ. φυσικά δικαιώματα του ανθρώ-που, θεωρίες κοινωνικού συμβολαίου). Ενοχλεί λοιπόν μια «αλάνθαστη» και a priori θεωρία για τον άνθρωπο, μια άλλη «βασιλική οδός» προς την αλή-θεια, καθώς θεωρείται ως τεχνητή κα-τασκευή, πλασμένη στο εργαστήριο κοινωνικών θεωρητικών. Επιπλέον, απασχολεί κάτι που και σήμερα απο-τελεί σημείο τριβής, το αν δηλαδή θα επιδιωχθεί η αναζήτηση της αλήθειας με τεχνοκρατικό και θετικιστικό τρό-πο ή με μια μελέτη των κειμένων, της γλώσσας, της ιστορίας και των πο-λιτισμικών μορφών (τέχνης). Τέλος, στις αναλυτικές κατηγοριοποιήσεις και στις κατασκευές «συστημάτων», αντιπαραβάλλεται η «εμπάθεια» και η κατανόηση, σε μια προσπάθεια να γίνουν κατανοητές οι πραγματικότη-τες των επιμέρους πραγματικών αν-θρώπων και των πολιτισμών (που, κα-τά τη γνώμη τους, δεν μπορούν να αναχθούν και υπαχθούν στις κατη-γοριοποιήσεις και σχηματοποιήσεις καθολικού κύρους).

Έχουμε ήδη επισημάνει το πρό-βλημα της υποκατάστασης με-θόδων ανάλυσης σε ανόμοια

πράγματα. Αλλά και οι αξιώσεις κα-θολικότητας σε κάθε εποχή μπορούν να συζητηθούν στο πλαίσιο αυτό. Από

Γ Ν Ω Μ Ε Σ26


την άλλη, δεν θα συνιστούσαμε μια παραίτηση από τον ηρωισμό της αντι-κειμενικότητας. Σε ό,τι δε αφορά την αναζήτηση αυθεντικότητας και καλύ-τερης σύλληψης της «ανθρώπινης κα-τάστασης» (x. Άρεντ), μπορούμε να προβληματιστούμε από τους «τρείς κριτικούς», αρκεί να έχουμε υπ’ όψιν και τούτο: Το δίκαιο, το Κράτος, το Κοινωνικό Κράτος και άλλοι επίσημοι θεσμοί πράγματι βασίζονται σε ορι-σμένες αφαιρέσεις από την πολυποί-κιλη πραγματικότητα, προκειμένου να οργανώσουν τις διανομές και παροχές τους (οι ίδιες οι έννοιες «πολίτης», «δι-καιώματα» ή «κοινωνικό συμβόλαιο» είναι συμβάσεις και συμβολισμοί με τις οποίες προσπαθούμε να καθιερώσου-με ορισμένες αποτελεσματικές καθολι-κότητες - δείτε και Κιούκιας 2007, κεφ. 1). Αυτό με τη σειρά του σημαίνει πώς η τάξη που έχουμε βασίζεται όντως σε θεωρία και ιδέες, μερικές φορές δια-πιστώνουμε αποκλίσεις από αυτές ή προσπαθούμε να συζητήσουμε την «διόρθωση», ακόμα και με άλλες ιδέ-ες. Το ζήτημα πάντως της «συρρικνω-τικής αναγωγής» στις επιστήμες μας είναι υπαρκτό.

- Άλλα συναφή ερωτήματα: γλώσσα, ιστορία

Οι «κριτικοί» φαίνεται να θε-ωρούν πως η τάση των «δια-φωτιστών» να ξαναγράψουν

την ιστορία και την ανθρώπινη φύση οδηγεί και στο ξαναγράψιμο της γλώσ-σας, μέσα από το φιλοσοφικό τους λε-ξιλόγιο. Σ’ αυτές τις τεχνητές υποτί-θεται κατασκευές αντιπαραβάλλουν μορφές κοινοτισμού, καταλήγοντας στη φυσική γλώσσα, όπως διαμορφώ-νεται μέσα στον χρόνο και σε εθνικούς και τοπικούς πολιτισμούς. Οι έννοιες και οι λέξεις, υποστηρίζουν, δεν πλά-θονται από γραφειοκράτες και ειδι-κούς, αλλά από τη ζωντανή επικοινω-νία και την κοινωνική τριβή μέσα στον

χρόνο.Κι εδώ φαίνεται πως έχουμε να κά-

νουμε με δύο τάξεις ζητημάτων. Έτσι, υφίσταται πράγματι η φυσική γλώσσα του λαού, η καθομιλουμένη, αλλά και επίσημες κυρίαρχες γλώσσες που υιο-θετούνται από κρατικού τύπου οντό-τητες για τη διασφάλιση των συναλ-λαγών ή την απόδοση πιο σύνθετων νοημάτων. Οι νεολογισμοί μπορούν να είναι καρποφόροι, αλλά μπορεί να είναι και άκαρποι, φτάνοντας σ’ αυτό που λέμε στην Ελλάδα «ξύλινη γλώσ-σα» (να ένας νεολογισμός!). Οπωσδή-ποτε με την εξέλιξη του πολιτισμού αναπτύσσονται και ειδικές «γλώσσες», λέξεις και νοήματα προτείνονται από διάφορους συγγραφείς, και το ζήτημα πρέπει να είναι πόσο εύστοχες, καλαί-σθητες και διδακτικές μπορεί να είναι τέτοιες προτάσεις. Ριζικές βέβαια ανα-θεωρήσεις, χωρίς αίσθηση και συναί-σθημα, μπορεί να δημιουργούν προ-βλήματα, στην καλή επικοινωνία και κατ’ επέκταση στις σχέσεις.

Κάτι ανάλογο ισχύει σε λιγότερο ρητές μορφές επικοινωνίας. Έχουν πε-δίο εφαρμογής, αλλά δεν καταλαμ-βάνουν όλο το πεδίο επικοινωνίας. Η επισήμανση στο βιβλίο ότι και οι λέ-ξεις αποτελούν σύμβολα δεν αρκεί για να φτάσουμε στην πεποίθηση περί πα-ντοδυναμίας των συμβόλων (παρ’ ότι η μέθεξη σε σχετικές «γλώσσες» είναι δικαίωμα, επιλογή και μέρος της παι-δείας).

Τέλος, υπάρχει μια πολύ ενδια-φέρουσα προειδοποίηση για τις ιστορικές προσεγγίσεις.

Κατ’ ουσίαν μπορεί να διαβαστεί μέ-σω του θέματος του «ξαναγραψίμα-τος». Μελετώντας την ιστορία, υπο-στηρίζουν, θα πρέπει να αποφεύγουμε τις «προβολές» των δικών μας ανα-γκών και απόψεων ή τη διάθεσή μας να γράψουμε σπουδαία και έξυπνα. δείχνουν να κατακρίνουν την υψηλή ερμηνευτική, αλλά από την άλλη δεν

εγκρίνουν την κλασική ιστορική μέθο-δο. Όμως κι εδώ δεν πρέπει να προβαί-νουμε σε σύγχυση στόχων, γνωστικών πεδίων (π.χ. φιλοσοφία/ψυχολογία της ιστορίας και ιστορική-εξιστόρηση). Η δε απέχθειά τους για το υψιπετές, είτε της παραδοσιακής σχολής είτε της νε-ωτερικής, μάλλον πρέπει να διαβαστεί ως έκκληση για επίγνωση του μέτρου. Αλλά το μέτρο δεν μας απαγορεύει βέ-βαια την παραγωγή θαυμασμού, για σπουδαία ανθρώπινα πράγματα, ούτε από την άλλη μας οδηγεί σε υποτίμη-ση άλλων πολιτισμών, που δεν εντάσ-σονται παραδοσιακά στους μεγάλους ιστορικούς πολιτισμούς.

Και από την άποψη αυτή, μπορού-με να εντριφούμε στον «διαφωτισμό» ως Πολιτισμό, να θαυμάζουμε διάφο-ρες όψεις και μορφές του (όπως πολύ σωστά τονίζει ο Berlin περικλείει πολ-λούς και καμιά φορά διαφορετικούς συγγραφείς), αλλά μπορούμε επίσης να αποφεύγουμε την εξιδανίκευση, (κατα)δεχόμενοι ακόμα και να ακού-σουμε αντιλόγους. Η αποκρυστάλλω-ση σε δόγμα και η οικειοποίηση χαρα-κτηρίζουν πολλά μεγάλα πολιτισμικά ρεύματα, του χθες και του σήμερα. Κι αυτό τελικά που αναβίωσε ο Berlin μερικά χρόνια πριν, για μας, δεν ήταν τόσο τρείς υποτιμημένοι (αντι)ήρωες, όσο μια προσπάθεια για πνεύμα αμεροληψίας, μέσα από μια ωραία στημέ-νη συζήτηση.

ΑναφορέςBerlin, I. (2002), Τρεις κριτικοί του

Διαφωτισμού: Vico, Hamman, Herder aθήνα, Κριτική (πρωτότυπες εκδόσεις 1976, 1993, 1996).

Κιούκιας, Δ. (2007), Εισαγωγή στα κοινωνικά κράτη, συγκριτικές αναλύσεις και πρακτική φιλοσοφία Αθήνα, Σιδέρης.

Κιούκιας, Δ. (2001), Ευρωπαϊκά συστήματα πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης, οι πολιτικές των κραμάτων,, Αθήνα, Παπαζήσης.



Χρεοκοπία της Ελλάδας

το νέο «Δεν Ξεχνώ» ›› Του Μιχάλη Πεγκλή

πολιτικού επιστήμονα

Η οξύτατη κρίση που περνάει σήμερα η Ελλάδα και μαζί της ολό-κληρη η ευρωζώνη έδωσε την ευκαιρία να ακουστούν πολλές αντι-κρουόμενες απόψεις σχετικά με το «τι έφταιξε» και φτάσαμε ως εδώ, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ευρωζώνη. Από τα «Greek

statistics» ως το πιο σύντομο ανέκδοτο στην ΕΕ, στην ανέτοιμη Ελλάδα να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ το 2001-2002 και από την Ευρωπαϊκή Ένωση που δημιούργησε την ευρωζώνη χωρίς εφόδια διαχείρισης κρίσεων και χωρίς πο-λιτική και δημοσιονομική ενοποίηση, παρακολούθημα και υποστύλωμα της νομισματικής ένωσης. Ο στόχος του παρόντος κειμένου είναι διττός: αφενός επιχειρούμε την ψύχραιμη ανάλυση των ουσιαστικών αιτίων που οδήγησαν στη μεγάλη κρίση που διανύουμε και στην αναδιάρθρωση του ελληνικού δη-μόσιου χρέους και αφετέρου στην άντληση συμπερασμάτων για να γίνει αυτή η κρίση ένα μεγάλο μάθημα, ένα νέο «δεν Ξεχνώ» για την Ελλάδα αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη το 2001

Ιστορικά η Ελλάδα εντάχθηκε στο ευρώ χωρίς σε βάθος προετοιμασία και διαρθρωτικές αλλαγές οι οποί-

ες μεταθέτονταν στο μέλλον μέχρι που φτάσαμε στη χρεοκοπία του 2011 και τη συνταγή «κάντα όλα τώρα» που επι-βάλλει η ΕΕ και το δΝΤ. Η προετοιμα-σία ένταξης στην ευρωζώνη ουσιαστι-κά ξεκίνησε το 1997 επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη και οδήγησε στην έντα-ξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη την

1/1/2001, δηλαδή κράτησε περίπου 4 χρόνια. Η προσαρμογή αυτή, ωστόσο, έγινε με όρους ονομαστικής σύγκλισης και όχι διαρθρωτικών αλλαγών, καθώς το δεύτερο εμπεριέχει αναμέτρηση με «κακές συνήθειες» δεκαετιών που δεν αποβάλλονται χωρίς πολιτικό κόστος. Η κυβέρνηση Σημίτη έχοντας να ανα-μετρηθεί και με τη «λαϊκιστική» πτέρυ-γα του ΠΑΣΟΚ ακολούθησε τη μέση οδό του συμβιβασμού, κάνοντας απλά περιοριστική πολιτική προς βελτίωση των επίμαχων μακροοικονομικών δει-κτών, με υπερτίμηση του εθνικού νο-μίσματος, δηλαδή με συγκράτηση της

ανταγωνιστικότητας και των μεσοπρό-θεσμων προοπτικών της οικονομίας1.

Η πορεία προς την κρίση δανεισμού και τη χρεοκοπία

Οι παράγοντες που οδήγησαν τη χώρα στη μεγάλη κρίση δημοσίου χρέους το 2010 εί-

ναι το σωρευτικό αποτέλεσμα σειράς παραγόντων στη δεκαετία 2000-2009.

Ειδικότερα:

1. Η μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ της χώρας στα χρόνια 2000-2009

δεν ανταποκρινόταν σε πραγματική ανάπτυξη της οικονομίας. Η ονομα-στική αύξηση του ΑΕΠ επί 4% ετησί-ως κατά μέσο όρο (2% στην ευρωζώνη) οδήγησε σε μείωση της ψαλίδας των εισοδημάτων στην Ελλάδα έναντι της ευρωζώνης από 25% που ήταν το 2000 στο 10% το 2009. Αυτό οδήγησε σε με-γάλη αύξηση κατανάλωσης στο εσω-τερικό καθώς και κατασκευών, ενώ πε-ριόρισε τις εξαγωγές που από το 25% του ΑΕΠ το 2000 έπεσαν στο 19% το 2009 αλλά και τις επενδύσεις.

2. Οι πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς στην Ελλάδα ξεπέρα-

σαν κατά πολύ την αύξηση της πα-

1. Κότιος 2011.

* Ο Μιχάλης Πεγκλής έκανε Μεταπτυχιακές σπουδές (MSc) σε Δημόσια Διοίκηση και Κρατικές Πολιτικές στο London School of Economics και σήμερα είναι υποψήφιος διδάκτορας Ευρωπαϊκών Κομμάτων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ([email protected]).

Γ Ν Ω Μ Ε Σ28


ραγωγικότητας και προήλθαν από τις ακόμη μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών στον δημόσιο τομέα. Οι μισθοί στο δη-μόσιο υπερδιπλασιάστηκαν στη δεκα-ετία 2000-2009 (115% αύξηση), όταν η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ την ίδια περίοδο ήταν μόλις 75% και η πραγμα-τική αρκετά χαμηλότερη. Αυτό οδήγη-σε σε σημαντική μείωση των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών, δηλαδή σε επι-δείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συ-ναλλαγών (από 5% το 1999 σε 15% το 20082) και σε πραγματική επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας3.

3. Οι δημοσιονομικοί στόχοι που τέθηκαν στα τέλη του 2000 (με-

τά την ένταξη της χώρας στο ευρώ) δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Το έλλειμμα πα-ρέμεινε όλη τη δεκαετία 2000-2009 πάνω από το 3% παρά το θετικό οικο-νομικό περιβάλλον και την ονομαστι-κή αύξηση του ΑΕΠ, λόγω της αύξησης

2. EEaG 2011a.3. European Commission 2010b και 2010c, deutsche Bundesbank 2011a.

των δαπανών του κράτους, της φορο-διαφυγής και της υπεραισιόδοξων στό-χων των προϋπολογισμών καθώς και της επικίνδυνης προ-κυκλικής δημοσι-ονομικής πολιτικής4. Το ποσοστό του κράτους στο ΑΕΠ αυξήθηκε από 44%

4. European Commission 2010h.

το 2000 σε 50% το 2009 αυξάνοντας το δανεισμό από το εξωτερικό, στερώ-ντας πόρους από την ιδιωτική οικονο-μία, επιδεινώνοντας την πορεία και τις προοπτικές της οικονομίας. Επιπρό-σθετα, η Ελλάδα δεν προχώρησε σε τολμηρές μεταρρυθμίσεις στο ασφα-λιστικό, το έλλειμμα του οποίου διο-γκωνόταν χρόνο με τον χρόνο.

Να σημειωθεί ότι το 2000 τα δημόσια οικονομικά ήταν σε αξιοπρεπή κατάσταση λόγω

της σταθεροποίησης και εξυγίανσης των προηγούμενων χρόνων κατά την πρώτη κυβέρνηση Σημίτη (1996-2000) για την ένταξη στο ευρώ. Στη δεύτερη θητεία του Κώστα Σημίτη (2000-2004) ξεκίνησε η μεγάλη δημοσιονομική χα-λάρωση υποκύπτοντας στις πιέσεις του «αριστερού» ΠΑΣΟΚ.

Με σκούρο χρώμα στο δ3 είναι το πρωτογενές έλλειμμα, των εξόδων του κράτους έναντι των εσόδων του, ως ποσοστό του ΑΕΠ χωρίς τους τό-κους, ενώ με μπλε χρώμα είναι το τελι-κό έλλειμμα μετά δηλαδή την προσθή-κη στα έξοδα των τόκων εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. Το 2000 η χώ-

2

και κατασκευών, ενώ περιόρισε τις εξαγωγές που από το 25% του ΑΕΠ το 2000 έπεσαν στο 19% το 2009 αλλά και τις επενδύσεις.

Δ1: Αυξήσεις µισθών στην Ελλάδα Δ2: Κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα έναντι Ευρωζώνης έναντι της Ευρωζώνης

(Πηγή: ΟΟΣΑ)

Δ1: Αυξήσεις μισθών στην Ελλάδα έναντι ευρωζώνης


2

και κατασκευών, ενώ περιόρισε τις εξαγωγές που από το 25% του ΑΕΠ το 2000 έπεσαν στο 19% το 2009 αλλά και τις επενδύσεις.

Δ1: Αυξήσεις µισθών στην Ελλάδα Δ2: Κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα έναντι Ευρωζώνης έναντι της Ευρωζώνης


Δ2: Κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα έναντι της ευρωζώνης




ρα είχε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% περίπου και με τους τόκους έφτανε σε έλλειμμα 3,1%. Το μέγεθος αυτό είναι πραγματικό μετά τη διόρθωση που έγι-νε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα επόμενα χρόνια. Η Ελλάδα είχε δηλώ-σει 2,7% για να μπει στο ευρώ. Η από-κλιση από το πραγματικό ήταν 0,4%,

έγινε με λογιστικό «μαγείρεμα» και εί-ναι πολύ μικρότερο από αυτό που έκα-ναν άλλες χώρες για να ενταχθούν στο ευρώ. Τα στοιχεία αυτά είναι τα τελι-κά και αντικρούουν την άποψη ότι η ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ βασί-στηκε σε ψευδή στοιχεία. Αντίστοι-χα, στον δείκτη του δημοσίου χρέους

η Ελλάδα ασφαλώς και δεν πέτυχε το στόχο του δημόσιου χρέους μέχρι 60% του ΑΕΠ αλλά το ίδιο ίσχυε και με αρ-κετές άλλες χώρες εκείνη την εποχή και η χαλάρωση του κριτηρίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έγινε πρω-τίστως για την ένταξη άλλων χωρών κατά τον πρώτο κύκλο ένταξης παρά για την Ελλάδα που εισήλθε δύο χρό-νια αργότερα.

4. Οι δημοσιονομικές και εξωτε-ρικές ανισορροπίες οδήγησαν

σε μεγάλη άνοδο του δημόσιου και εξωτερικού χρέους. Το 2009 το δημό-σιο χρέος έφθασε το 115% του ΑΕΠ από το 103% που ήταν το 2000 και το καθαρό εξωτερικό χρέος έφθασε στο 100% του ΑΕΠ από το 45% του ΑΕΠ που ήταν το 2000. Συνολικά, οι μα-κροοικονομικές ανισορροπίες που περιγράψαμε, η αύξηση του χρέους συνολικά και ειδικά του εξωτερικού χρέους, η επιδείνωση της ανταγωνι-στικότητας της οικονομίας σε ένα πιο διεθνοποιημένο πλέον περιβάλλον, η διατήρηση ελλειμματικού ασφαλι-στικού συστήματος και η χαμηλή ανά-πτυξη των θεσμών, έκαναν τη χώρα πιο ευάλωτη σε ενδεχόμενη μετα-στροφή των διεθνών χρηματαγορών προς ασφαλέστερες τοποθετήσεις, όπως έγινε μετά το 2009. Η τεράστια αύξηση του εξωτερικού χρέους υπο-βοηθήθηκε από τα ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια δανεισμού, ασυνήθιστα για την οικονομική ιστορία της χώρας και σχεδόν ίδια με τα γερμανικά5.

5. Η κρίση του 2008-2009 επιδεί-νωσε τις προοπτικές αναχρη-

ματοδότησης ομολόγων που πλησί-αζαν στη λήξη τους. Η αύξηση των δημοσίων εξόδων και το 2009 σε συν-δυασμό με την ύφεση που είχε ήδη ξεκινήσει αλλά λόγω αναποτελε-σματικής δημόσιας διοίκησης δεν εί-

5. EEaG 2011a, deutche Bundesbak 2010a.

4

-9

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2009

Το έλλειµµα του προϋπολογισµού (ως % του ΑΕΠ)

Δ3: Δεκαετία 2000-2009 Δ4: Ιστορικά

4

-9

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2009

Το έλλειµµα του προϋπολογισµού (ως % του ΑΕΠ)

Δ3: Δεκαετία 2000-2009 Δ4: Ιστορικά

Το έλλειμμα του προϋπολογισμού (ως % του ΑΕΠ)

Δ3: Δεκαετία 2000-2009

Δ4: Ιστορικά


Γ Ν Ω Μ Ε Σ30


χε έγκαιρα καταγραφεί, οδήγησε σε συρρίκνωση των εσόδων και εκτό-ξευσε το έλλειμμα το 2009 στο 15,4% του ΑΕΠ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο προϋπολογισμός του 2009 πρόβλεπε έλλειμμα 2% και μόνο τη χρονιά αυ-τή το μισθολογικό κόστος του δημο-σίου αυξήθηκε ακόμη κατά 7,5% ένα-ντι του 2008. Να σημειωθεί εδώ ότι η Ελλάδα δεν «χτυπήθηκε» από τη δι-εθνή οικονομική κρίση λόγω μη κα-

τοχής σημαντικού ποσοστού τοξι-κών τίτλων από τις τράπεζες, καθώς και λόγω της χαμηλής έκθεσης της ελληνικής οικονομίας στην παγκο-σμιοποιημένη οικονομία με εξαίρε-ση τη ναυτιλία ελληνικών συμφερό-ντων. Είναι αξιοσημείωτο ότι το 2008 η ελληνική οικονομία δεν είχε ακό-μη αρνητικό πρόσημο, ενώ η ύφεση το 2009, χρονιά κορύφωσης της κρί-σης στον δυτικό κόσμο, ήταν τελικά

-2,3%, από τις καλύτερες επιδόσεις στην ευρωζώνη.

Είναι σημαντικό ότι στα τέλη του 2009 η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε κατάργηση νέων φό-ρων και εισπρακτικών μέτρων που είχαν παρθεί από την απερχόμενη κυβέρνηση της Νδ ανάσχεσης του δημοσιονομικού εκτροχιασμού, επι-δεινώνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Η αποκάλυψη του προβλήματος

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που προέκυψε από τις εκλογές του Οκτωβρίου 2009 προχώ-

ρησε στην «ανταπόδοση» της αναθε-ώρησης του ελλείμματος που είχε γί-νει από τη Νέα δημοκρατία το 2004, αποκαλύπτοντας «το ελληνικό πρό-βλημα» σε όλη του την έκταση. Αυτό οδήγησε σε ραγδαία επιδείνωση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από όλους τους διεθνείς οίκους αξιο-λόγησης, οδηγώντας τα επιτόκια δα-νεισμού των διεθνών χρηματαγορών σε δραματική άνοδο μέσα σε μερικές εβδομάδες, καθιστώντας την ανα-χρηματοδότηση των ομολόγων πολύ ακριβή και κατά συνέπεια πυροδοτώ-ντας κρίση δανεισμού και συναγερμό σε Αθήνα και Βρυξέλλες. Συγκεκριμέ-να, το κόστος δανεισμού το φθινόπω-ρο του 2009 πριν τις εκλογές ήταν πε-ρίπου 2-3% και μέσα σε έξι μήνες την άνοιξη του 2010 ξεπέρασε το 10%. Αυ-τό είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει απα-γορευτική η άντληση δανεισμού από τις αγορές για την αναχρηματοδότη-ση ομολόγων που έληγαν και την κυ-βέρνηση να ζητήσει τελικά «βοήθεια» από την ΕΕ και το διεθνές Νομισματι-κό Ταμείο στις 23 Απριλίου 2010.

Συνολικά, η συμμετοχή της Ελλά-δας στην ευρωζώνη, με τον τρόπο που η τελευταία συστάθηκε, ενώ επιβεβαί-ωσε τα πλεονεκτήματα συμμετοχής

5

0

20

40

60

80

100

120

140

1980 1990 2000 2009

(Πηγή: ΟΟΣΑ) Να σημειωθεί ότι το 2000 τα δημόσια οικονομικά ήταν σε αξιοπρεπή κατάσταση λόγω της σταθεροποίησης και εξυγίανσης των προηγούμενων χρόνων κατά την πρώτη κυβέρνηση Σημίτη (1996-‐2000) για την ένταξη στο ευρώ. Στη δεύτερη θητεία του Κώστα Σημίτη (2000-‐2004) ξεκίνησε η μεγάλη δημοσιονομική χαλάρωση υποκύπτοντας στις πιέσεις του «αριστερού» ΠΑΣΟΚ. Με κόκκινο χρώμα στο Δ3 είναι το πρωτογενές έλλειμμα, των εξόδων του κράτους έναντι των εσόδων του, ως ποσοστό του ΑΕΠ χωρίς τους τόκους, ενώ με μπλε χρώμα είναι το τελικό έλλειμμα μετά δηλαδή την προσθήκη στα έξοδα των τόκων εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. Το 2000 η χώρα είχε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% περίπου και με τους τόκους έφτανε σε έλλειμμα 3,1%. Το μέγεθος αυτό είναι πραγματικό μετά τη διόρθωση που έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα επόμενα χρόνια. Η Ελλάδα είχε δηλώσει 2,7% για να μπει στο ευρώ. Η απόκλιση από το πραγματικό ήταν 0,4%, έγινε με λογιστικό «μαγείρεμα» και είναι πολύ μικρότερο από αυτό που έκαναν άλλες χώρες για να ενταχθούν στο ευρώ. Τα στοιχεία αυτά είναι τα τελικά και αντικρούουν την άποψη ότι η ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ βασίστηκε σε ψευδή στοιχεία. Αντίστοιχα, στο δείκτη του δημοσίου χρέους η Ελλάδα ασφαλώς και δεν πέτυχε το στόχο του δημόσιου χρέους μέχρι 60% του ΑΕΠ αλλά το ίδιο ίσχυε και με αρκετές άλλες χώρες εκείνη την εποχή και η χαλάρωση του κριτηρίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έγινε πρωτίστως για την ένταξη άλλων χωρών κατά τον πρώτο κύκλο ένταξης παρά για την Ελλάδα που εισήλθε δύο χρόνια αργότερα.

Δημόσιο χρέος (ως % του ΑΕΠ)

Δ5: Δεκαετία 2000-2009

6

4. Οι δημοσιονομικές και εξωτερικές ανισορροπίες οδήγησαν σε μεγάλη άνοδο του δημόσιου και εξωτερικού χρέους. Το 2009 το δημόσιο χρέος έφτασε το 115% του ΑΕΠ από το 103% που ήταν το 2000 και το καθαρό εξωτερικό χρέος έφτασε στο 100% του ΑΕΠ από το 45% του ΑΕΠ που ήταν το 2000. Συνολικά, οι μακροοικονομικές ανισορροπίες που περιγράψαμε, η αύξηση του χρέους συνολικά και ειδικά του εξωτερικού χρέους, η επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας σε ένα πιο διεθνοποιημένο πλέον περιβάλλον, η διατήρηση ελλειμματικού ασφαλιστικού συστήματος και η χαμηλή ανάπτυξη των θεσμών,

έκαναν τη χώρα πιο ευάλωτη σε ενδεχόμενη μεταστροφή των διεθνών χρηματαγορών προς ασφαλέστερες τοποθετήσεις, όπως έγινε μετά το 2009. Η τεράστια αύξηση του εξωτερικού χρέους υποβοηθήθηκε από τα ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια δανεισμού, ασυνήθιστα για την οικονομική ιστορία της χώρας και σχεδόν ίδια με τα γερμανικά5. Δηµόσιο χρέος (ως % του ΑΕΠ) Δ5: Δεκαετία 2000-2009 Δ6: Ιστορικά (Πηγή: ΟΟΣΑ) 5. Η κρίση του 2008-‐2009 επιδείνωσε τις προοπτικές αναχρηματοδότησης ομολόγων που πλησίαζαν στη λήξη τους. Η αύξηση των δημοσίων εξόδων και το 2009 σε συνδυασμό με την ύφεση που είχε ήδη ξεκινήσει αλλά λόγω αναποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης δεν είχε έγκαιρα καταγραφεί, οδήγησε σε συρρίκνωση των εσόδων και εκτόξευσε το έλλειμμα το 2009 στο 15,4% του ΑΕΠ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο προϋπολογισμός του 2009 προέβλεπε έλλειμμα 2% και μόνο τη χρονιά αυτή το μισθολογικό κόστος του δημοσίου αυξήθηκε ακόμη κατά

5 EEAG 2011a, Deutche Bundesbak 2010a.

Δ6: Ιστορικά




που είχαν υπολογισθεί προ της έντα-ξης6, από την άλλη τα ίδια αυτά πλε-ονεκτήματα από την πλημμελή ή ελ-λιπή διαχείριση, έγιναν νάρκες μέσα σε δέκα χρόνια. Τα φθηνά αγαθά γέ-μισαν την Ελλάδα που έχασε το κίνη-τρο να παράγει, ο φθηνός δανεισμός έγινε διπλάσιο δημόσιο χρέος σε από-λυτους αριθμούς που έπνιξε τη χώρα σε τόκους, ενώ η ανταγωνιστικότητα της χώρας μειώθηκε κατά 25%7 λόγω αδικαιολόγητων αυξήσεων σε τιμές και μισθούς περιορίζοντας τις εξαγωγές.

Η ευθύνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη το 2001 οδήγη-σε σε απώλεια της νομισμα-

τικής πολιτικής από το εθνικό πολι-τικό σύστημα, απελευθερώνοντάς το ταυτόχρονα από πολιτικές πιέσεις και αναθέτοντας την ευθύνη στην Οικο-νομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΟΝΕ από την πλευρά της δεν διέθετε κανένα ερ-γαλείο αντιμετώπισης προβλημάτων και διαταραχών εντός της ευρωζώνης, ενώ δεν είχε ούτε αξιόπιστο σύστημα άντλησης δεδομένων στηριζόμενη στο δόγμα «ό,τι μας λες ισχύει», κάτι που δεν συνάδει με υπερεθνικό οργανισμό αλλά παραπέμπει στο παρελθόν της διακυβερνητικής συνεργασίας. Η λο-

6. Εξάλειψη συναλλαγματικών κινδύνων, κατάργηση κόστους μετατροπής νομι-σμάτων για συναλλαγές με άλλες χώρες της ευρωζώνης, βελτίωση ρευστότητας για εξωτερικές συναλλαγές, μείωση κό-στους εισαγωγών λόγω ανατίμησης κατά την είσοδο και άρα φθηνότερα αγαθά για τους πολίτες, δηλαδή αύξηση της αγορα-στικής τους δύναμης που ενισχύθηκε ακό-μη περισσότερο με τη μεγάλη ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου. Επιπλέον η Ελλάδα επωφελήθηκε από την ευκολία άντλησης κεφαλαίων και τον δανεισμό με ασυνήθιστα χαμηλά επιτόκια για την ελλη-νική εμπειρία (Κότιος 2011).7. IMF 2011.

γική ήταν ότι τυχόν προβλήματα δεν προλαβαίνουν να προκαλέσουν συνέ-πειες καθώς το Σύμφωνο Σταθερότη-τας προβλέπει κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης του Συμφώνου με σκοπό την ανάσχεση τυχόν αποκλίσεων και την εφαρμογή κανόνων δημοσιονομι-κής πειθαρχίας. Τα προληπτικά αυτά εργαλεία θα είχαν αποδώσει αν είχαν εφαρμοσθεί. Αντ’ αυτού δεν εφαρμό-σθηκαν και η Ελλάδα παρέμενε ελεύ-θερη για όλη τη διάρκεια της δεκαετίας να παραβιάζει τους κανόνες του Συμ-φώνου Σταθερότητας στο μέτωπο του ελλείμματος και κατά συνέπεια στο ύψος του δημοσίου χρέους.

Η πλημμελής επιτήρηση του Συμ-φώνου Σταθερότητας από την Ευρω-παϊκή Επιτροπή δεν σχετίζεται με πι-έσεις των ελληνικών κυβερνήσεων, καθώς το Σύμφωνο παραβίαζαν και άλλες χώρες της ευρωζώνης και η Επι-τροπή είχε υιοθετήσει μια πιο χαλα-ρή στάση σε σχέση με την εφαρμογή του. Το γεγονός αυτό παραδέχθηκε και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής κ. Μπαρόζο δηλώνοντας ότι η

Γαλλία και η Γερμανία «εμπόδισαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τους επιβάλ-λει κυρώσεις, όταν οι δύο αυτές χώρες παραβίασαν τους κανόνες του Συμ-φώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, υπερβαίνοντας τα όρια του δημοσιο-νομικού ελλείμματος κατά την περίο-δο 2003-2006».8 Αν το Σύμφωνο Στα-θερότητας είχε εφαρμοσθεί σε μέτριο έστω βαθμό από την Ευρωπαϊκή Επι-τροπή κάθε χρόνο, από το 2000 μέχρι και το 2009, η Ελλάδα δεν θα έφθανε στη χρεοκοπία και η ζώνη του ευρώ δεν θα βίωνε ανασφάλεια και αβεβαιότητα. Να μην ξεχνάμε ότι δεν αναφερόμα-στε σε εφαρμογή που έπρεπε να γίνει και δεν έγινε μία φορά, αλλά σε διαρ-κή πλημμελή εφαρμογή (και με ελλι-πή μέσα) για μία ολόκληρη δεκαετία.

Συμπεράσματα

Η μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει σήμερα την Ελλάδα ήρθε σαν αποτέλεσμα της

8. Συνέντευξη Μπαρόζο στη γερμανική εφημερίδα Bild, 10 Οκτωβρίου 2011.

8

Δ7: Εξέλιξη περιθωρίου επιτοκίων δανεισµού από χρηµαταγορές ως προς τα Γερµανικά οµόλογα (το 0)

Είναι σημαντικό ότι στα τέλη του 2009 η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε κατάργηση νέων φόρων και εισπρακτικών μέτρων που είχαν παρθεί από την απερχόμενη κυβέρνηση της ΝΔ ανάσχεσης του δημοσιονομικού εκτροχιασμού, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση. (Πηγή: ΟΟΣΑ) Η αποκάλυψη του προβλήματος Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που προέκυψε από τις εκλογές του Οκτωβρίου 2009 προχώρησε στην «ανταπόδοση» της αναθεώρησης του ελλείμματος που είχε γίνει από τη Νέα Δημοκρατία το 2004, αποκαλύπτοντας «το ελληνικό πρόβλημα» σε όλη του την έκταση. Αυτό οδήγησε σε ραγδαία επιδείνωση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από όλους τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, οδηγώντας τα επιτόκια δανεισμού των διεθνών χρηματαγορών σε δραματική άνοδο μέσα σε μερικές εβδομάδες, καθιστώντας την αναχρηματοδότηση των ομολόγων πολύ ακριβή και κατά συνέπεια πυροδοτώντας κρίση δανεισμού και συναγερμό σε Αθήνα και Βρυξέλλες. Συγκεκριμένα, το κόστος δανεισμού το φθινόπωρο του 2009 πριν τις εκλογές ήταν περίπου 2-‐3% και μέσα σε έξι μήνες την άνοιξη του 2010 ξεπέρασε το 10%. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει απαγορευτική η άντληση δανεισμού από τις αγορές για την αναχρηματοδότηση ομολόγων που έληγαν και την κυβέρνηση να

Δ7: Εξέλιξη περιθωρίου επιτοκίων δανεισμού από χρηματαγορές ως προς τα γερμανικά ομόλογα (το 0)


Γ Ν Ω Μ Ε Σ32


αλόγιστης πολιτικής διόγκωσης των δημοσίων δαπανών που ασκήθηκε δια-χρονικά από το 1981 μέχρι το 2009 με μικρές εξαιρέσεις την περίοδο 1990-1992 και την πενταετία 1996-2000, για τις ανάγκες ανάσχεσης της άτυ-πης χρεοκοπίας ουσιαστικά του 1989 η πρώτη και της επίτευξης των κριτη-ρίων της ΟΝΕ η δεύτερη. Το ξέσπα-σμα της κρίσης το 2010, η αποκάλυ-ψη για τα ανακριβή στοιχεία που έδινε η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η απουσία εμπειρίας και εργαλείων αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οδήγη-σαν στην υιοθέτηση ενός κυριολεκτικά «βίαιου» προγράμματος προσαρμογής για την «παραδειγματική τιμωρία» του προβληματικού μέλους της ευρωζώνης και με σκοπό την «τάχιστη» συμμόρ-φωσή του. Ωστόσο, όλο και περισσότε-ροι θεσμικοί και οικονομικοί παράγο-ντες εκτιμούν πως το πρόγραμμα αυτό δεν λειτούργησε όπως αναμενόταν και ότι το φάρμακο «σκοτώνει» αντί να «θεραπεύει» τον «ασθενή».

Η Ελλάδα υπήρξε η πρώτη που έλαβε το «βάπτισμα του πυ-ρός» στη νέα οικονομική δια-

κυβέρνηση της ΕΕ μετά το ξέσπασμα της κρίσης, αλλά και η αφορμή για τη δημιουργία των μηχανισμών βο-ηθείας EFSF-EFSM και ESM. Ακολού-θησαν με πλήρες Μνημόνιο η Ιρλαν-δία (Νοέμβριος 2010), η Πορτογαλία (Ιούνιος 2011) και μέσα στο καλοκαί-ρι του 2012 αναμένεται να υπογράψει η Ισπανία και στη συνέχεια η Κύπρος, ενώ υπάρχουν και φήμες για Ιταλία και Σλοβενία. Η χώρα μας έλαβε επίσης και 2ο πακέτο βοηθείας στο οποίο συ-μπεριλαμβανόταν και μεγάλο κούρε-μα του χρέους ύψους περίπου 107 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο που έχει γίνει πο-τέ στην παγκόσμια οικονομική ιστο-ρία. Παράλληλα, σειρά μέτρων όπως η υιο θέτηση του πακέτου έξι νομοθε-τημάτων για την οικονομική διακυβέρ-

νηση, η υπογραφή του δημοσιονομι-κού Συμφώνου τον Μάρτιο του 2012 για περισσότερη πειθαρχία και έλεγχο στα οικονομικά, καθώς και οι αποφά-σεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου 2012 για δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τους μηχανισμούς στήριξης, υπό προϋποθέσεις, δεν έχουν φέρει ακόμη το αναμενόμενο αποτέλεσμα.

Η εκτεταμένη κοινωνική αντί-δραση στην «απότομη προ-σαρμογή» οδήγησε σε σαρω-

τικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθε-σμες συνέπειες των οποίων δεν μπο-ρούν ακόμη να εκτιμηθούν. Το στοίχη-μα εδώ είναι το κατά πόσον η κοινωνική δυσαρέσκεια θα οδηγήσει σε οιονεί κα-θολική συνείδηση των πραγματικών αιτιών της ελληνικής χρεοκοπίας από την κοινωνία και σε μόνιμη αντιμετώ-πισή τους από το σύνολο των πολιτι-κών δυνάμεων. Τα εκλογικά αποτελέ-σματα του Μαΐου κυρίως αλλά και του Ιουνίου 2012 έδειξαν ότι το εκλογικό σώμα ενδιαφέρθηκε πρωτίστως να τι-μωρήσει όσους θεωρούσε υπεύθυνους για το πρόβλημα και όχι να συμβάλ-λει στην εξεύρεση αποτελεσματικής κυβέρνησης για να το διαχειρισθεί με επιτυχία. Η μετακίνηση του εκλογικού σώματος από την τιμωρία στην εξεύρε-ση λύσεων θα κρίνει τελικά την επιτυ-χία της ελληνικής προσπάθειας εξόδου από τη χρεοκοπία. Η ελληνική χρεοκο-πία είναι μια μεγάλη ευκαιρία θεραπεί-ας χρόνιων προβλημάτων αλλά, ταυ-τόχρονα, είναι και γενεσιουργός αιτία βαθύτερης κρίσης.

ΒιβλιογραφίαΒΑΓΙΑΝΟΣ δ.-ΒΕΤΤΑΣ N.-ΜΕΓΗΡ K.

(2010) Η Οικονομική Κρίση στην Ελλάδα: Μεταρρυθμίσεις και ευκαιρίες σε μία κρίσιμη συγκυρία.

EEaG (2011a), The EEAG Report on the

European Economy, “Greece”, CESifo, Munich 2011, pp. 97–125.

EEaG (2011b), The EEAG Report on the European Economy, “A New Crisis Mechanism for the Euro Area”, CESifo, Munich 2011, pp. 71–96.

EUropEaN CoMMISSIoN (2010a), European Economy, Statistical Annex to European Economy, autumn 2010.

EUropEaN CoMMISSIoN (2010b) Surveillance of the Euro Area – Competitiveness and Imbalances, European Economy, Nr. 1.

EUropEaN CoMMISSIoN (2010c), quarterly report on the euro area, Special issue: The impact of the global crisis on competitiveness and current account divergences in the euro area.

EUropEaN CoMMISSIoN (2010d), The Economic Adjustment Programme for Greece, European Economy, occasional papers 61.

EUropEaN CoMMISSIoN (2010f), The Economic Adjustment Programme for Greece Second review – autumn 2010, European Economy, occasional papers 72.

EUropEaN CoMMISSIoN (2010g) Assessing the sources of nonprice competitiveness, quarterly report on the Euro area, II/2010, pp. 29-33.

EUropEaN CoMMISSIoN (2010h) A Structural picture of Greek exports: insights from disaggregated data, quarterly report on the Euro area, III/2010, pp 28-31.

EUropEaN CoMMISSIoN (2011), The Economic Adjustment Programme for Greece third review – winter 2011, European Economy, occasional papers 77.

IMF (2011), Greece, www.imf.org/external/np/exr/faq/greecefaqs.htm

ΚΟΤΙΟΣ, Α. (2011), «Η Ελλάδα, η ΟΝΕ και η Κρίση, στο Σειρά Ερευνητικών Εργασιών, 17(1): 120.

oECd (2009), Economic Surveys: Greece, paris.



στοχασμοί για μια

εναλλακτική προσέγγιση της Εξωτερικής Πολιτικής

›› Του Αθανάσιου Γραμμένου Διεθνολόγου, Προέδρου «Νεολαίας Ευρωπαϊκής Έκφρασης»

Η κρίση χρέους στην Ευρώπη αν και δεν εξαντλείται στην Ελλάδα, μό-νο εδώ εμφανίζεται ως συστημική αποτυχία που βαραίνει την κοινω-νική λειτουργία και το πολιτικό σύστημα. Ανεξαρτήτως της πορεί-ας που θα έχει η χώρα στο μέλλον αναφορικά με τις δημοσιονομικές

της επιδόσεις, η εθνική επιβίωση –η μοναδική συνιστώσα του εθνικού συμφέ-ροντος στην οποία συγκλίνουν οι θεωρητικοί κάθε προσέγγισης– επιτάσσει να δωθεί έμφαση στην επόμενη ημέρα με την εκπόνηση ενός ρεαλιστικού σχεδί-ου υψηλής στρατηγικής.

Έχει γραφτεί ότι «δυνατότητα σχε-διασμού και άσκησης εθνικής στρα-τηγικής στην υπηρεσία δεδομένων εθνικών στόχων είναι συνάρτηση της ευχέρειας εθνοκεντρικών επιλο-γών που διαθέτει ένα κυρίαρχο κρά-τος»1. Με αυτήν τη λογική, τα μικρά και αδύναμα κράτη βρίσκονται στην ουρά των περιφερειακών και των πα-γκόσμιων συνασπισμών, οι σχεδιασμοί τους ακυρώνονται στην πράξη από τις παρεμβάσεις των ισχυρών και στην ου-σία φέρονται ως «τακτικιστές», κυνη-γώντας αντανακλαστικά τις ευκαιρίες που δημιουργούνται στο πλαίσιο της διεθνούς συγκυρίας.

Η Ελλάδα, με βαθιές δομικές αδυ-ναμίες και ανέκαθεν διαιρεμένη πο-λιτικά, δεν διανοήθηκε να χαράξει μακροπρόθεσμους και εξωστρεφείς

1. Γεννηματάς Π., Το πρόβλημα της Εθνικής στρατηγικής, σελ. 28.

στρατηγικούς στόχους. Η ίδια η ένταξη στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, δεν έγι-νε με την «επιθετική» προοπτική της ανάπτυξης αλλά με την αμυντικού τύπου «ενίσχυση της ασφάλειας/ανε-ξαρτησίας/κυριαρχίας της χώρας»2. Εντούτοις, ενώ το εγχώριο ενδιαφέ-ρον μονοπωλείται από το εντεινόμε-νο οικονομικό αδιέξοδο, η τουρκική

2. Ιωακειμίδης Π., Ο Κων. Καραμανλής στον 20ο αι., σελ. 154.

Εξωτερική Πολιτική υλοποιεί σιωπη-ρά την πολιτική αύξησης της περιφε-ρειακής της επιρροής όχι μόνο προς τη Μέση Ανατολή αλλά και προς τα μου-σουλμανικά Βαλκάνια3.

Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι απα-ραίτητο να αναθεωρηθεί άρδην η αντι-μετώπιση που έχουν τα εξωτερικά ζητήματα στην Ελλάδα και να σταμα-

τήσει η προαγωγή στις καί-ριες (πολιτικές) θέσεις προ-σωπικοτήτων μνημειώδους ανεπάρκειας, με μοναδι-κό προσόν τη σχέση τους με τον εκάστοτε πρωθυ-πουργό ή την κομματική τους διαδρομή. Η Εξωτε-ρική Πολιτική πρέπει να έχει ξεκάθαρους και μόνι-μους στόχους, που δεν θα

αλλάζουν με την εναλλαγή των κυβερ-νήσεων, με κύριους άξονες: δημιουργία διεθνούς οικονομικού κόμβου στη χώ-ρα, εδραίωση της ελληνικής επιρροής στη Βαλκανική χερσόνησο, εκπόνηση κοινού στρατιωτικού δόγματος με την Κύπρο και ενδεχομένως με το Ισραήλ και την πραγμάτωση του πολιτιστικού πλούτου ως κοινωνικό αγαθό.

3. Νταβούτογλου Α., Το στρατηγικό βάθος, σελ. 200.

Γ Ν Ω Μ Ε Σ34


Η διευκόλυνση της επιχειρη-ματικότητας, η υλοποίηση διεθνών επενδύσεων και η

εγκατάσταση ενός διεθνούς οικονομι-κού κέντρου αφενός ευνοείται από τη γεωγραφική θέση και αφετέρου θωρα-κίζει την Ελλάδα όχι μόνο οικονομικά αλλά και αμυντικά. Οι μεγάλες επεν-δύσεις εκτός από την πολύτιμη αύξηση στο Α.Ε.Π. επιφέρουν μια άτυπη προ-στασία από πάσης φύσεως εξωτερικές απειλές καθώς καμία μεγάλη πολυε-θνική δεν θα ήθελε τα συμφέροντά της να διακυβεύονται.

Ως προς τα Βαλκάνια, η Ελλάδα δεν θα ασκήσει υπολογίσιμη επιρροή όσο ταλαντεύεται από τον παραληρη-ματικό εθνικισμό που μας εξέθεσε διε-θνώς μέχρι την άνευ σχεδίου λογική της οικονομικής επέκτασης που κατέ-ληξε στον εκπατρισμό εκατοντάδων επιχειρήσεων. Στα βόρεια βρίσκεται η απομονωμένη Αλβανία με την αλ-λόκοτη Εξωτερική Πολιτική και την έντονη ελληνική παρουσία, η φτωχή και απομονωμένη Π.Γ.δ.Μ. εγκλωβι-σμένη στη δίνη του παρανοϊκού εθνικι-στή ηγέτη της, η Σερβία που επείγεται να ενσωματωθεί στην Ευρωπαϊκή Ένω-ση και η Βουλγαρία που θέλει να εμπε-δώσει τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η κατάσταση προσφέρει ευκαιρίες στην Ελλάδα αρκεί να μετακινηθεί από την αρτηριοσκληρωτική στάση της και να βρεθεί με πειθώ πιο κοντά στους γείτονές της. Έτσι, θα αναζητήσει το στρατηγικό βάθος στη βαλκανική εν-δοχώρα –με επίκεντρο την πόλη της Θεσσαλονίκης– θα αναπτύξει την βό-ρεια Ελλάδα και θα συμπαρασύρει τη

δυτική Θράκη εξοβελίζοντας με την πάροδο του χρόνου τις όποιες βλαβε-ρές –για τα εθνικά συμφέροντα– επιρ-ροές.

Στον αμυντικό τομέα, εφόσον η μοναδική απειλή προέρχεται από ανατολάς είναι επιβεβλη-

μένη η συνεργασία με την κυβέρνηση της Κύπρου σε ένα κοινό στρατηγικό δόγμα. Είναι παράδοξο για τις δυο αυ-τές ομοεθνείς χώρες να μην αντιμετω-πίζουν τον κοινό αντίπαλο με μια μό-νιμη συνεργασία που να περιλαμβάνει την ενοποίηση της στρατιωτικής στρα-τηγικής και των εξοπλισμών. Η δεινή οικονομική θέση της Ελλάδας, η κα-τάσταση του στρατεύματος, καθώς και τα αυξανόμενα οικονομικά προβλήμα-τα της Κυπριακής δημοκρατίας επι-βάλλουν τη λογική της συνεργασίας, διαφορετικά μόνες και χωρίς συντονι-σμό οι δύο χώρες θα απογυμνωθούν ενώπιον του αναδυόμενου περιφερει-ακού γίγαντα. Σε αυτή τη συνεργασία μπορεί υπό προϋποθέσεις να ενταχθεί και το Ισραήλ, αφού οι σχέσεις του με την Τουρκία διανύουν μια περίοδο σο-βαρής έντασης.

Τέλος, δεν πρέπει να αγνοεί κα-νείς ότι σε φιλοσοφικό επίπε-δο, η Ελλάδα αποτελεί πρό-

ταση πολιτισμού ανθρωποκεντρική και ανυπέρβλητη. Έξω από τα εθνικι-στικά ταμπού, είναι ο θεμέλιος λίθος του δυτικού μοντέλου αλλά παραμένει αυτόνομη με τα δικά της ιδιαίτερα κοι-νωνιοκεντρικά χαρακτηριστικά. Στον ελλαδικό χώρο βρίσκονται διάσπαρ-

τα τα μνημεία της ελληνικής σκέψης, σμιλεμένα από το χέρι του ανθρώπου ή παραδωμένα από την ίδια την φύση. Η ελληνική πολιτεία δεν μπόρεσε να αναδείξει τη διαχρονική αυτή πρότα-ση που όμως τόσο εύστοχα μετέδωσε ο Καβάφης, ο Ελύτης, ο Καστοριάδης και άλλοι. Οι κρατικοί φορείς σταματούν στις όμορφες παραλίες και στα ξενο-δοχειακά συγκροτήματα, ενώ οι αρχαι-ολογικοί χώροι προβάλλονται ως στε-γνά τουριστικά αξιοθέατα.

Η Εξωτερική Πολιτική οφείλει να συμπεριλάβει στους σχεδι-ασμούς της τους δρόμους του

πολιτισμού και της σκέψης, να τους ορ-γανώσει καταλλήλως ώστε να αφηγού-νται την ιστορία με συνοχή και να εξη-γούν την πορεία του ελληνισμού στον χρόνο. Έτσι, θα αναβαθμιστεί καίρια ο ελληνικός τουρισμός, θα επικαιροποι-ηθεί το μήνυμα που κομίζει ο ελληνικός πολιτισμός και κυρίως θα προβληθεί δι-εθνώς η Ελλάδα όχι ως απλός συμμέ-τοχος στη διαμόρφωση των αξιών που καθόρισαν την πορεία της Ευρώπης αλλά ως κάτοχος ενός πανανθρώπι-νου πνευματικού οπλοστασίου.

Σε αυτή την κατεύθυνση, μια τολμη-ρή κίνηση από την κυβέρνηση θα ήταν η επανίδρυση του «Υπουργείου Εξωτε-ρικών και Υψηλής Στρατηγικής», με ενσωματωμένα ως Υφυπουργεία τα χαρτοφυλάκια του Πολιτισμού, του Τουρισμού, της Ναυτιλίας και της Ανά-πτυξης. Εκτός από τον περιορισμό των Υπουργικών θώκων θα εξασφάλιζε την αρμονία στη θέσπιση και εξυπηρέτηση της υψηλής πολιτικής.

Mια τολμηρή κίνηση από την κυβέρνηση θα ήταν η επανίδρυση του «ύπουργείου Εξωτερικών και ύψηλής στρατηγικής», με ενσωματωμένα ως ύφυπουργεία τα χαρτοφυλάκια του Πολιτισμού, του τουρισμού, της ναυτιλίας και της

ανάπτυξης. Εκτός από τον περιορισμό των υπουργικών θώκων θα εξασφάλιζε την αρμονία στη θέσπιση και εξυπηρέτηση της υψηλής πολιτικής.

Τ Ι Τ Ρ Ε Χ Ε Ι Σ Τ Η Ν Ε Υ Ρ Ω Π Η 35


το ελληνικό σχέδιο "Εurope on the Ground" κέρδισε το Ευρωπαϊκό Βραβείο νεότητας Καρλομάγνος για το 2012

To “Europe on the Ground” ένα ελληνικό νεανικό σχέδιο Μέ-σων Μαζικής Ενημέρωσης,

έλαβε το πρώτο Βραβείο Νεότητας Καρλομάγνος για το 2012 στην τελε-τή απονομής στο Άαχεν στις 15 Μαΐ-ου. Το δεύτερο βραβείο απονεμήθη-κε στο σχέδιο “Europe meets School”, ένα πρόγραμμα ανταλλαγής για μα-θητές Erasmus (Τσέχικη δημοκρατία) και νικητής του τρίτου βραβείου ήταν το σχέδιο “Cycle Me home”, ένα ντοκι-μαντέρ, ταινία-δρόμου (Ουγγαρία).Το Βραβείο Νεότητας Καρλομάγνος απο-νέμεται ετησίως σε σχέδια που ενισχύ-ουν το κοινό αίσθημα ευρωπαϊκής ταυ-τότητας και ολοκλήρωσης μεταξύ των νέων ανθρώπων.

Ελλάδα "Europe on the Ground"

Ο Πρόεδρος του ΕΚ Martin Schulz δήλωσε: «Προσωπικά, αυτό

που μου αρέσει στο “Europe on the Ground” είναι ότι κάνει πιο αισθητή την πολιτισμική ποικιλομορφία στην Ευρώπη, προωθεί την πολυπολιτισμι-κότητα και ενθαρρύνει τη δημιουργία ευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας. Εάν θέλουμε να ενδυναμώσουμε τη δημι-ουργία ευρωπαϊκού δημοσίου χώρου,

χρειαζόμαστε ευρύτερο διάλογο για ευρωπαϊκά θέματα… Υπάρχει μια αυ-ξανόμενη συνειδητοποίηση στο πόσο εξαρτόμαστε ο ένας από τον άλλο, στο πόσο εμπλεκόμαστε ο ένας με τον άλ-λο… Η Ελληνίδα νικήτρια του Βραβεί-ου Νεότητας Καρλομάγνος συνεισφέ-ρει στο να δημιουργηθεί ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό κοινό».

Το "Europe on the Ground" εί-ναι ένα καινοτόμο και νεανικό σχέδιο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, το οποίο στέλνει κάθε χρόνο πολυπολιτι-σμικές ομάδες από 50 νέους δημοσι-ογράφους και ερασιτέχνες φωτογρά-φους σε 10 Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι νεαροί συμμετέχοντες πρέπει σε τέσσερις ημέρες να γράψουν τα άρθρα τους και να φτιάξουν τα φωτογραφι-κά τους άλμπουμ σε θέματα που έχουν σχέση με την ευρωπαϊκή κουλτούρα και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Στη συ-νέχεια, επαγγελματίες δημοσιογράφοι επεξεργάζονται όλες τις συμμετοχές, οι οποίες δημοσιεύονται σε έξι ευρω-παϊκές γλώσσες στο διαδικτυακό πε-ριοδικό www.cafebabel.com. Στόχος του προγράμματος είναι η βελτίωση της κατανόησης μεταξύ των Ευρωπαί-ων πολιτών, καθιστώντας την Ευρώπη πιο κατανοητή στους νέους πολίτες και

χρησιμοποιώντας καινοτόμες μορφές Ευρωπαϊκής δημοσιογραφίας.

τσέχικη δημοκρατία "Europe meets School"

Στην ομιλία του για την πρώτη επι-λαχούσα συμμετοχή, "Europe

meets School", ο Γερμανός ευρωβου-λευτής και πρώην Πρόεδρος του ΕΚ hans-Gert pöttering δήλωσε: «Ως πρώην Πρόεδρος του ΕΚ, το οποίο αντιπροσωπεύει πάνω από 500 εκα-τομμύρια πολίτες από το Μπέλφαστ ως τη Λευκωσία, από το Ταλίν ως τη Λισσαβόνα, τίποτα δεν με συγκινεί πε-ρισσότερο από την προσήλωση της ση-μερινής νέας γενιάς σε μια ποικίλη και πλούσια πολιτισμικά Ευρώπη, η οποία προάγει τον αλληλοσεβασμό, οδηγεί μπροστά και εμπεδώνει τη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης».

Το σχέδιο "Europe meets School", υπάρχει από το 2008/9 και δίνει τη δυ-νατότητα σε μαθητές του προγράμμα-τος Erasmus να συναντήσουν παιδιά τσέχικων σχολείων και να μάθουν πε-ρισσότερα για το τσέχικο σχολικό σύ-στημα, ενώ ετοιμάζουν ένα μικρό εθε-λοντικό πρόγραμμα διδασκαλίας στο οποίο παρουσιάζουν την πατρίδα τους.

Ουγγαρία "Cycle Me Home"

Το σχέδιο "Cycle Me home" (Ουγ-γαρία) κέρδισε το τρίτο βραβείο.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2011 με

ΤΙΤΡΕΧΕΙΣΤΗΝΕΥΡΩΠΗ

Τ Ι Τ Ρ Ε Χ Ε Ι Σ Τ Η Ν Ε Υ Ρ Ω Π Η36


ένα ντοκιμαντέρ, ταινία-δρόμου, το οποίο έφτιαξαν φοιτητές του κινημα-τογράφου και λάτρεις του ποδηλά-του οι οποίοι ταξίδεψαν με ποδήλατο από τη Μαδρίτη ως τη Βουδαπέστη. Οι διοργανωτές του θέλησαν να δημι-ουργήσουν μία διαδραστική ιστοσελί-δα, στην οποία όλοι οι ενδιαφερόμε-νοι μπορούν να συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα. Ελπίζουν δε ότι το σχέδιο "Cycle Me home" θα μετεξελιχθεί από ένα απλό κινηματογραφικό πρόγραμ-μα σε ένα νεανικό κίνημα.

Στην απονομή του τρίτου βραβείου, ο δήμαρχος του Άαχεν, Marcel philipp, δήλωσε ότι το σχέδιο εκπορεύθηκε από την «έννοια της διεθνούς κατα-νόησης» προσθέτοντας: «Το πιο ση-μαντικό μήνυμα αυτού του όμορφου και αντισυμβατικού έργου είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να έρθουν πιο κο-

ντά ο ένας στον άλλο».

το βραβείο

Τα τρία βραβευμένα σχέδια θα λάβουν χρηματοδότηση ύψους

5.000, 3.000 και 2.000 ευρώ αντιστοί-χως. Οι νικητές τους θα προσκληθούν να επισκεφθούν το Ευρωπαϊκό Κοινο-βούλιο τους επόμενους μήνες.

Όλοι οι εκπρόσωποι των 26 σχεδίων προσκλήθηκαν στην τελετή απονομής στις 15 Μαΐου στο Άαχεν και τους απο-νεμήθηκε δίπλωμα και μετάλλιο.

Η τελετή απονομής διοργανώθη-κε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε συνεργασία με το διεθνές Ινστιτούτο για το Βραβείο Καρλομάγνος και φι-λοξενήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Άαχεν.

άνθρώπινα δικαιώματα: άνάγκη παρακολούθησης της λογοκρισίας στο διαδίκτυο

Σύμφωνα με το ψήφισμα επί της ετήσιας έκθεσης του 2010 για

τα ανθρώπινα δικαιώματα το οποίο εγκρίθηκε από το ΕΚ, η ΕΕ χρειάζεται να επιβάλλει κανόνες στην παρακο-

λούθηση της διαδικτυακής λογοκρισίας από τα αυταρ-χικά καθεστώ-τα. Το ΕΚ ζητά νέους κανόνες που θα ενι-σχύουν την α ξ ι ο π ι σ τ ί α των εταιρει-ών που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ και δρασ τ ηριο -ποιούνται στις

εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών που χρησιμεύουν για τον αποκλεισμό

ιστοσελίδων και την παρακολούθηση της κινητής τηλεφωνίας.

άραβική Άνοιξη και μέσα κοινωνικής δικτύωσης

«Υπάρχει ένας διαρκής αγώνας μεταξύ αυτών που αξιοποιούν

τα νέα μέσα για λόγους ενίσχυσης της ελευθερίας και εκείνων που επι-χειρούν να τα χρησιμοποιήσουν για καταστολή. δεν διστάζω να δηλώσω πως η vodafone θα πρέπει να αξιο-ποιήσει τα διδάγματα του παρελθό-ντος από την απόφασή της να ενδώσει στα αιτήματα του καθεστώτος Μου-μπάρακ», δήλωσε ο εισηγητής richard howitt (Σοσιαλιστές, Ηνωμένο Βασί-λειο). Η vodafone υπέκυψε στα αιτή-ματα του καθεστώτος Μουμπάρακ και ανέστειλε τις υπηρεσίες της λίγες μόλις εβδομάδες πριν την έναρξη της επανά-στασης στην Αίγυπτο.

Το ψήφισμα καλεί την Επιτροπή να υποβάλλει το αργότερο εντός του 2013 κανονιστικές προτάσεις, συμπεριλαμ-βανομένης της αυξημένης διαφάνειας και της υποχρέωσης λογοδοσίας για τις εταιρείες με έδρα την ΕΕ, προκει-μένου να βελτιωθεί ο έλεγχος των εξα-γωγών προϊόντων και υπηρεσιών που αποσκοπούν στον αποκλεισμό ιστοσε-λίδων και την παρακολούθηση των τη-λεπικοινωνιών.

Η Αραβική Άνοιξη επέδειξε τη δυ-ναμική των κοινωνικών δικτύων στην άσκηση του δικαιώματος της ελευθε-ρίας της γνώμης και της έκφρασης, ση-μειώνει το ψήφισμα, ενώ ζητεί αυξημένη στήριξη στους τομείς της προα γωγής της ελευθερίας των μέσων ενημέρω-σης, της προστασίας των ανεξάρτητων δημοσιογράφων και μπλόγκερ.

διεθνές ποινικό δικαστήριο

Το ψήφισμα ζητεί από την ΕΕ και τα κράτη μέλη να συνεργασθούν

πιο συστηματικά με το διεθνές Ποινι-κό δικαστήριο (δΠδ) για την εκτέλε-ση των ενταλμάτων σύλληψης. Καλεί ειδικότερα την Κύπρο, την Τσεχία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, το Λουξεμβούρ-γο και την Πορτογαλία, να συνάψουν συμφωνίες-πλαίσια με το δΠδ ώστε να διευκολυνθεί το έργο του.

πρόγραμμα παραδόσεων και μυστικών κρατήσεων

Ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχουν αντιμετωπίσει πλήρως

και ανοικτά τη συνενοχή τους στην παγκόσμια καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έλαβε χώρα στο πλαίσιο του αμερικανικού προγράμματος παραδόσεων και μυστικών κρατήσεων, σημειώνει το ψήφι-σμα και καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να διατηρήσουν την πίεση επί των κρατών μελών για πλήρεις και ανοι-κτές έρευνες.



τα δικαιώματα του παιδιού

Το κείμενο καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να επιταχύνουν τις

προσπάθειες με στόχο την επίτευξη οικουμενικής επικύρωσης της σύμβα-σης για τα δικαιώματα του παιδιού και

την προαγωγή της αποτελεσματικής εφαρμογής τους. Καλεί δε την Ευρω-παϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής δράσης να συμπεριλάβει στις ετήσιες εκθέ-σεις της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώ-ματα συγκεκριμένη ενότητα για τα δι-καιώματα των παιδιών.

Ειδικός εκπρόσωπος της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Το κείμενο του ψηφίσματος χαι-ρετίζει τα σχέδια για θέσπιση

ειδικού εκπροσώπου της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς αυτό αποτελεί αίτημα του ΕΚ εδώ και πο-λύ καιρό.

Το ψήφισμα υιοθετήθηκε με 580 ψήφους υπέρ, 28 κατά και 74 αποχές.

Κοινωνική ασφάλιση: νέοι κανόνες για αεροπορικά πληρώματα και αυτοαπασχολούμενους

Τα μέλη των αεροπορικών πλη-ρωμάτων, όπως αεροσυνοδοί και

πιλότοι θα υπόκεινται στους κανόνες κοινωνικής ασφάλισης της χώρας από την οποία ξεκινούν και τελειώνουν την εργασία τους, ενώ οι αυτοαπασχολού-μενοι μεθοριακοί εργαζόμενοι, οι οποί-οι δικαιούνται επιδόματος ανεργίας στη χώρα στην οποία εργάστηκαν, θα μπορούν να το λάβουν ακόμα και όταν επιστρέψουν στη χώρα τους, σύμφωνα με τους νέους κανόνες που υιοθετήθη-καν από την ολομέλεια του ΕΚ.

«Οι νέοι κανόνες θα βελτιώσουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς με την ενίσχυση της κοινωνικής προστασί-ας των μετακινούμενων εργαζομένων στην ΕΕ» δήλωσε ο εισηγητής του ΕΚ, Milan Cabrnoch (ΕΣΜ, Τσεχία).

Το νομοθετικό ψήφισμα υιοθετή-θηκε με 540 ψήφους υπέρ, 19 κατά και 30 αποχές.

Ο νέος κανονισμός εισάγει την έν-νοια της «έδρας βάσης» για τη χο-ρήγηση δικαιωμάτων κοινωνικής

ασφάλισης στα μέλη πληρώματος αε-ροσκαφών. Η «έδρα βάσης» ορίζεται ως «ο τόπος από τον οποίο το μέλος του πληρώματος συνήθως ξεκινά και στον οποίο συνήθως καταλήγει ύστερα από μια περίοδο υπηρεσίας» και στον οποίο, υπό κανονικές συνθήκες, «ο αε-ρομεταφορέας δεν είναι υπεύθυνος για την παροχή καταλύματος στο συγκε-

κριμένο μέλος πληρώματος».Μέχρι στιγμής, η ύπαρξη πολλών

νομικών κενών στην ευρωπαϊκή νο-μοθεσία επέτρεψαν σε μερικές χαμη-λού κόστους αεροπορικές εταιρείες να εφαρμόζουν τα συστήματα κοινω-νικής ασφάλισης τα οποία θεωρούνται ως τα λιγότερο επαχθή, ανεξάρτητα από την έδρα του μέλους πληρώμα-τος.

Επιδόματα ανεργίας για τους αυτοαπασχολούμενους

Ο νέος κανονισμός αποσαφηνίζει ακόμη τα δικαιώματα των αυτο-

απασχολούμενων μεθοριακών εργα-ζομένων (εργαζόμενοι οι οποίοι επι-στρέφουν στη χώρα κατοικίας τους, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα) σχετικά με τα επιδόματα ανεργίας.

Έτσι, βάσει των νέων κανόνων, όταν ένας αυτοαπασχολούμενος εργάζεται σε μια χώρα της ΕΕ (διαφορετική από τη χώρα κατοικίας του) στην οποία και καταθέτει τις εισφορές του σε προ-γράμματα ανεργίας και στη συνέ-χεια επιστρέψει στη χώρα του, η οποία όμως δεν παρέχει ασφάλιση ανεργίας για τους αυτοαπασχολούμενους, τότε η τελευταία χώρα όπου εργάστηκε θα πρέπει να του καταβάλει το επίδομα ανεργίας.

στο στόχαστρο οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές της Κίνας

Τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη πρέπει να δράσουν από κοινού για την

αντιμετώπιση του αθέμιτου ανταγωνι-σμού από την Κίνα και την αποκατά-σταση της ισορροπίας στο εμπορικό ισοζύ-γιο, υποστηρίζει το ΕΚ με ψήφισμα που υιοθέ-τησε στις 23 Μαΐ ου. Το πρώτο βήμα, επισημαί-νει, είναι να αποκτηθεί

μια σαφής εικόνα της διείσδυσης της Κίνας στις ευρωπαϊκές οικονομίες και να δημιουργηθεί ένα όργανο παρακο-λούθησης των επενδύσεων της Κίνας

σε ευρωπαϊκές εται-ρείες καθώς και στην αγορά κρατικών ομό-λογων.

«Θέλουμε ισορ-ροπημένες εμπορι-κές σχέσεις με την Κί-



να, στο πλαίσιο μιας νέας εμπορικής συνεργασίας μεταξύ των δύο περιο-χών», δήλωσε η εισηγήτρια, Marielle de Sarnez (Φιλελεύθεροι, Γαλλία), πριν από την ψηφοφορία. «Οφείλουμε να προστατεύσουμε τις ευρωπαϊκές επι-χειρήσεις από προβλήματα, όπως οι εμπορικοί φρα γμοί, η παραποίηση προϊόντων και το νομισματικό ντά-μπινγκ».

Στο κείμενο που εγκρίθηκε οι ευ-ρωβουλευτές καταδεικνύουν το εμπο-ρικό πλεόνασμα-μαμούθ της Κίνας (168,8 δισεκατομμύρια ευρώ το 2010) και τα προβλήματα που αντιμετωπί-ζουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που θέλουν να εξάγουν στην Κίνα ή να επενδύσουν εκεί, ιδιαίτερα στον τρα-πεζικό και ασφαλιστικό τομέα καθώς και στον τομέα των τηλεπικοινωνιών.

Ένα ευρωπαϊκό όργανο παρακο-λούθησης θα μπορούσε να προσφέ-ρει, υποστηρίζουν οι ευρωβουλευτές, μία συντονισμένη και εκ των προτέρων αξιολόγηση των ξένων στρατηγικών επενδύσεων. Ζητούν ακόμη τη συνερ-γασία μεταξύ Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και κρατών μελών προκει-μένου να εντοπιστούν όλοι οι κάτοχοι κρατικών ομολόγων.

Το ΕΚ επισημαίνει τα αθέμιτα αντα-γωνιστικά πλεονεκτήματα της Κίνας, μέλους του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), η οποία δρα αντίθε-τα προς τα προβλεπόμενα στη συμφω-νία του ΠΟΕ σχετικά με τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα καθώς και τις εξαγωγικές πιστώσεις.

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν επίσης ότι η Κίνα καθιστά δύσκολη την πρό-σβαση των ξένων επιχειρήσεων στις κι-νεζικές δημόσιες συμβάσεις, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με την πρό-σβαση αυτής στις ευρωπαϊκές δημό-σιες συμβάσεις η οποία είναι διασφα-λισμένη. Καλούν δε την Επιτροπή να αναπτύξει σύντομα, ει δυνατόν εντός του 2012, ένα ευρωπαϊκό μέσο που θα διασφαλίζει αμοιβαιότητα ως προς το

άνοιγμα των αγορών δημόσιων συμ-βάσεων.

περιφερειακή ανάπτυξη: νέα μέσα επιμερισμού κινδύνου για τόνωση των επενδύσεων

Ο νέος κανονισμός που εγκρίθηκε στις 19 Απριλίου από την ολο-

μέλεια του ΕΚ θα παρέχει τη δυνατό-τητα επανέναρξης των έργων περιφε-ρειακής ανάπτυξης τα οποία έχουν σταματήσει στις χώρες που πλήττο-νται από την κρίση χάρη στα νέα μέσα επιμερισμού του κινδύνου μεταξύ ιδιω-τών και δημόσιων επενδυτών. Ο επι-μερισμός του κινδύνου μπορεί να οδη-γήσει σε ανάκαμψη μέσω της παροχής κεφαλαίων και της αντιμετώπισης της απροθυμίας των τραπεζών να αναλά-βουν εξ ολοκλήρου τους επενδυτικούς κινδύνους.

«Με την πρόταση αυτή, θέλουμε να βοηθήσουμε να ξεπεραστούν τα σο-βαρά εμπόδια που αντιμετωπίζουν ορι-σμένα κράτη μέλη, ιδίως η Ελλάδα, σε ό,τι αφορά την αύξηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης που απαιτείται για την υλοποίηση των έργων υποδομών και των παραγωγικών επενδύσεων· έργα που θα βοηθήσουν στην τόνω-ση της ανάπτυξης και την αντιμετώ-πιση της κρίσης» δήλωσε η danuta hübner (ΕΛΚ, Πολωνία), εισηγήτρια της παρούσας νομοθετικής πρότασης και πρόεδρος της επιτροπής Περιφε-ρειακής Ανάπτυξης του ΕΚ.

«Είμαι πεπεισμένη ότι η δημιουρ-γία των νέων μέσων επιμερισμού του κινδύνου θα επιτρέψει την αποτελε-σματική και γρήγορη μεγιστοποίηση των οφελών που παρέχουν τα κονδύ-λια της πολιτικής συνοχής στις χώρες αυτές», πρόσθεσε η ίδια.


Μέσα επιμερισμού του κινδύνου

Σύμφωνα με την πρόταση κανονι-σμού, τα κράτη μέλη που λαμβά-

νουν κοινοτική μακροοικονομική βο-ήθεια (Ιρλανδία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ρουμανία) θα μπορούν να μετα-φέρουν ένα μέρος της περιφερειακής χρηματοδότησης που τους αναλογεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκει-μένου αυτό να χρησιμοποιηθεί σε ένα σύστημα επιμερισμού του κινδύνου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνάπτει στη συνέχεια συνεργασίες επιμερισμού των κινδύνων με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή άλλα χρηματοπιστωτι-κά ιδρύματα τα οποία προτίθενται να δανείσουν ποσά σε χορηγούς έργων και σε τράπεζες.

Η χρηματοδοτική συνεισφορά της ΕΕ στα μέσα επιμερισμού του κινδύνου δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 10% της συνολικής διαθέσιμης χρηματο-δότησης για την εκάστοτε χώρα (κον-δύλια που διατίθενται από το Ευρωπαϊ-κό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής για την περίο-δο 2007-2013).

προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων

Ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός αποσκοπεί στο να ενθαρρύνει

τους ιδιώτες επενδυτές να στηρίξουν «στρατηγικά» έργα που παράγουν έσο-δα. Προτεραιότητα θα δοθεί σε έργα που συγχρηματοδοτούνται από το Ευ-ρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανά-πτυξης και το Ταμείο Συνοχής, ενώ θα μπορούν να συμπεριληφθούν και άλ-λα έργα που συμβάλλουν στην επίτευ-ξη των στόχων της πολιτικής συνοχής.

Το ΕΚ ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι επιλέξι-μα για χρηματοδότηση μέσω του νέου συστήματος θα είναι μόνο τα έργα που λαμβάνουν θετική γνωμοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ανα-φορικά με τη χρηματοδότησή τους.



Άμεση έναρξη των έργων

Το ΕΚ επέμεινε ότι το νέο σύστημα πρέπει να τεθεί σε ισχύ το συντο-

μότερο δυνατόν, έτσι ώστε να συμβάλ-λει στην τόνωση της ανάπτυξης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Τα κράτη μέλη που επιθυμούν να επωφε-ληθούν από αυτό θα πρέπει να υπο-

βάλλουν εγγράφως τα αιτήματά τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως τις 31 Αυγούστου 2013, διευκρινίζοντας τα προγράμματα και τα έργα που πρέπει να καλυφθούν.

Η Ελλάδα έχει ήδη εκδηλώσει το ενδιαφέρον της για τον μηχανισμό αυ-τό, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ολο-κλήρωση των μεγάλων οδικών έργων.

φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών: το ΕΚ εγκρίνει φιλόδοξο σχέδιο

Ο πρ οτε ινόμ ε νο ς φόρος χρηματο-

πιστωτικών συναλλα-γών πρέπει να σχεδια-σθεί κατά τρόπο που θα εξασφαλίζει την ευρύτε-ρη δυνατή κάλυψη όλων των φορέων και όλων των συναλλαγών, ενώ η αποφυγή του χρειάζεται να καταστεί ασύμφορη, υποστήριξε το Ευρωπαϊ-κό Κοινοβούλιο στη γνωμοδότηση που υιοθέτησε την Τετάρτη, 23 Μαΐου. Ει-σηγήτρια του εν λόγω νομοθετικού ψη-φίσματος είναι η Ελληνίδα ευρωβου-λευτής και Αντιπρόεδρος του ΕΚ, κ. Άννυ Ποδηματά.

Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι η επιβολή του φόρου θα πρέπει να προχωρήσει ακόμα και αν μόνο ορι-σμένα κράτη μέλη συμφωνήσουν να τον εφαρμόσουν.

Οι φορολογικοί συντελεστές που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (0,1% για μετοχές και ομόλογα και 0,01% για τα παράγωγα) κρίνονται κατάλληλοι, ενώ οι συναλλαγές που πραγματοποι-ούν τα συνταξιοδοτικά ταμεία θα πρέ-πει να εξαιρεθούν από την επιβολή του φόρου αυτού.

Παρότι το ΕΚ ζητά εδώ και περίπου δύο χρόνια τη θέσπιση φόρου χρημα-τοπιστωτικών συναλλαγών (ΦΧΣ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε νομο-

θετική πρόταση μόλις στα τέλη του 2011. Η τελευταία έρευνα του Ευρω-βαρομέτρου δείχνει ότι το 66% των Ευ-ρωπαίων τάσσονται υπέρ ενός τέτοιου φόρου.

Η εισηγήτρια κ. Άννυ Ποδημα-τά (Σοσιαλιστές), δήλωσε τα εξής: «Ο Φόρος Χρηματοπιστωτικών Συναλ-λαγών (ΦΣΧ) αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εξόδου από την κρίση. Θα οδηγήσει σε μια δικαιότερη κατανο-μή των βαρών που προκαλεί η κρίση. Ο ΦΧΣ δεν θα οδηγήσει σε μετεγκα-τάσταση χρηματοπιστωτικών οργα-νισμών εκτός της ΕΕ, διότι το κόστος αυτής είναι υψηλότερο από την κατα-βολή του φόρου».

Ευρεία κάλυψη των συναλλαγών

Το ΕΚ προτείνει την εφαρμογή της «αρχής έκδοσης», βάσει της

οποίας τα χρηματοπιστωτικά ιδρύμα-τα που βρίσκονται εκτός της ζώνης του

φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλα-γών (ΦΧΣ) θα υποχρεούνται να κατα-βάλουν το φόρο αυτό εφόσον πρα-γματοποιούν συναλλαγές σε τίτλους που εκδόθηκαν αρχικά εντός της ζώ-νης ΦΧΣ, κάτι που δεν προβλεπόταν στην αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Για παράδειγμα, οι μετοχές της Siemens, που εκδόθηκαν αρχικά στη Γερμανία και αποτελούν αντικείμενο συναλλαγής μεταξύ ενός ιδρύματος στο Χονγκ Κονγκ και ενός στις ΗΠΑ θα πρέπει να υπόκεινται στον φόρο αυτό. Βάσει των προτάσεων της Επι-τροπής, οι πράξεις αυτές θα διέφευγαν της φορολόγησης, διότι μόνο τα χρη-ματοπιστωτικά ιδρύματα που βρίσκο-νται εντός της ζώνης του ΦΧΣ θα υπό-κειντο σε αυτή.

Το ΕΚ ζητά να τηρηθεί και η «αρ-χή της κατοικίας» που προτείνει η Ευ-ρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία προβλέ-πει την συμπερίληψη των μετοχών που εκδίδονται εκτός της ζώνης του ΦΧΣ στις περιπτώσεις όπου τουλάχιστον ένα ίδρυμα, με έδρα εντός της ζώνης, πραγματοποιεί συναλλαγές αυτών των μετοχών.

άντιμετώπιση της φοροδιαφυγής

Το σχέδιο ψηφίσματος του ΕΚ απο-σκοπεί στο να καταστήσει ασύμ-

φορη την όποια προσπάθεια φοροδια-φυγής. Ακολουθώντας την προσέγγιση του τέλους χαρτοσήμου του Ηνωμένου Βασιλείου, το σχέδιο συνδέει τον ΦΧΣ με την απόκτηση νομίμων δικαιωμά-των ιδιοκτησίας. Αυτό σημαίνει ότι όταν για μία χρηματοπιστωτική συ-ναλλαγή δεν έχει εισπραχθεί ΦΧΣ, αυτή δεν θα θεωρείται «νομικά εκτε-λεστή» και έτσι δεν θα συνεπάγεται μεταβίβαση του νόμιμου τίτλου. Κα-θώς λοιπόν ο ΦΧΣ θα είναι χαμηλός, το ρίσκο αυτό αναμένεται να ξεπερνά κατά πολύ κάθε δυνητικό οικονομικό όφελος που θα προκύψει από ενδεχό-μενη προσπάθεια φοροδιαφυγής.



Ενδεχόμενο εφαρμογής του φόρου σε ορισμένα μόνο κράτη μέλη

Στην περίπτωση όπου δεν κατα-στεί δυνατή η επιβολή του φόρου

σε όλη την ΕΕ, το ψήφισμα προτεί-νει την εφαρμογή ενισχυμένης συ-νεργασίας μεταξύ των κρατών μελών που συμφωνούν με την εισαγωγή του. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι «η επιβολή ΦΧΣ σε έναν ιδιαίτερα περιορισμένο αριθμό κρατών μελών θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική στρέβλω-ση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά οπότε και θα πρέπει να ληφθούν εκτεταμένα μέτρα για να αποφευχθεί αυτό». Η κ. Ποδηματά σημείωσε ότι «καθώς η ΕΕ έχει τη μεγαλύτερη χρη-ματοπιστωτική αγορά, εναπόκειται σε μας να κάνουμε το πρώτο βήμα. δεν μπορούμε να παραμένουμε όμηροι ενός μικρού αριθμού κρατών μελών».

συνταξιοδοτικά ταμεία

Ορισμένοι ευρωβουλευτές ζήτη-σαν να υπάρξουν εξαιρέσεις για

κάποιους τομείς. Η βασικότερη αφο-ρά την απαλλαγή των συνταξιοδοτι-κών ταμείων και των συναλλαγών τους από την επιβολή του φόρου.

Άλλα σημαντικά σημεία

1. Η γνωμοδότηση δεν ζητά τα έσοδα από τον ΦΧΣ να μετα-

φερθούν στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Σημειώνει όμως πως «η χρήση μέρους των εσόδων από τον ΦΧΣ ως ιδίων πό-ρων της Ένωσης θα μείωνε τις εθνικές συνεισφορές στον προϋπολογισμό της Ένωσης και, επομένως, θα αποδέσμευε κονδύλια από τους εθνικούς προϋπο-λογισμούς για άλλες χρήσεις». Όπως ανέφερε η εισηγήτρια κ. Ποδηματά, οι συνεισφορές αυτές θα μπορούσαν να μειωθούν έως και κατά 50%.

2. Η γνωμοδότηση υποστηρίζει το χρονοδιάγραμμα της Επιτρο-

πής η οποία προτείνει την 31η δεκεμ-βρίου 2013 ως προθεσμία υιοθέτησης των εφαρμοστικών νόμων για τα κρά-τη μέλη και την 31η δεκεμβρίου 2014 ως προθεσμία για την έναρξη ισχύος των νόμων αυτών.

3. Η γνωμοδότηση συμφωνεί με την αρχική πρόταση να εξαιρε-

θούν οι συναλλαγές που πραγματο-ποιούνται στην πρωτογενή αγορά (δη-λαδή την αγορά των τίτλων από τον εκδότη, όταν αυτές οι κινητές αξίες δι-ατέθηκαν για πρώτη φορά στην αγο-ρά). Η εξαίρεση της πρωτογενούς αγο-ράς εξασφαλίζει ότι δεν θα επιβληθεί ο φόρος σε ωφέλιμες για την πραγμα-τική οικονομία επενδύσεις.


νικητές διαγωνισμού παιδικής ζωγραφικής για τον αριθμό 112

Η ευρωβουλευτής Συλβάνα Ρά-πτη, εισηγήτρια της Έκθεσης

για τον Ευρωπαϊκό Αριθμό Έκτακτης Ανάγκης 112, βράβευσε τα καλύτε-ρα έργα του διαγωνισμού Ζωγραφι-κής για παιδιά ηλικίας 8-12 ετών, που διοργάνωσε το Γραφείο Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα σε συνεργασία με το περιο-δικό KID'S FUN με θέμα τον Ευρω-παϊκό Αριθμό Έκτακτης Ανάγκης 112 στις 8 Ιουνίου στις 10:30 στα Γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Αμα-λίας 8, Σύνταγμα). Οι νικητές του δια-γωνισμού Ζωγραφικής για τον Αριθμό 112 ήταν οι ακόλουθοι:

1. Γιώργος Γεωργούδης, δημοτικό Σχολείο Νεάπολης Βοιών, Γ' δη-μοτικού.

2. Μάρω Ζερβοπούλου, 67ο δημοτι-κό Σχολείο Αθηνών, δ' δημοτικού.

3. Έλενα Παγκάκη, Νέα Γενιά Ζηρί-

δη, ΣΤ' δημοτικού.4. Μαριάννα Γεωργιάδη, Νέα Γενιά

Ζηρίδη, ΣΤ' δημοτικού.5. Φαίη Σκαφίδα, 2ο δημοτικό Σχο-

λείο Μάνδρας Αττικής, Α’ δημοτικού.6. Χαράλαμπος Κυριακόπουλος,

Σύγχρονη Σχολή Αυγουλέα Λιναρ-δάτου, ΣΤ' δημοτικού.

7. Σήλια Γαζέπη, Ιδιωτικό δημοτικό Κολλέγιο Αθηνών, ΣΤ' δημοτικού.

8. Άρτεμις Αβραντίδη, Ιδιωτικό δη-μοτικό Κολλέγιο Αθηνών, Ε’ δημο-τικού.

9. Ομαδική Εργασία: Τμήμα του δ1 του 13ου & 21ου δημοτικού Σχολεί-ου Κερατσινίου.

10. Μαρία Δήμα, Ιδιωτικό δημοτικό Κολλέγιο Αθηνών, ΣΤ' δημοτικού.

11. Μαριάννα Βελλή, Κορωπί.12. Βαλέριος Τσακαλίδης, 1ο δημο-

τικό Σχολείο Ωραιοκάστρου, Ε' δη-μοτικού.

Ο ενιαίος ευρωπαϊκός αριθμός κλήσης έκτακτης ανάγκης: το 112Της Συλβάνας Ράπτη, ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Εισηγήτριας του ΕΚ για την έκθεση για τον ευρωπαϊκό αριθμό κλήσης έκτακτης ανάγκης 112.

Κάποια πράγματα δεν πρέπει να λείπουν από τις αποσκευές μας

όταν ταξιδεύουμε. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα ζητήματα έκτακτης ανά-γκης.

Στην Ευρώπη οι μετακινήσεις των πολιτών μεταξύ των κρατών μελών έχουν γίνει πάρα πολύ συχνές και ως ταξιδιώτες είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης κά-θε κράτους το οποίο επισκεπτόμαστε.

Όταν ταξιδεύουμε λοιπόν σε ευρω-



παϊκούς προορισμούς, αρκεί να θυμό-μαστε το 112.

Το 112 είναι ο ενιαίος ευρωπαϊ-κός αριθμός κλήσης έκτακτης ανά-γκης. Θεσπίστηκε το 1991 ύστερα από απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ. Τα κράτη μέλη είναι υποχρε-ωμένα, εκτός από τους εθνικούς αρι-θμούς κλήσης έκτακτης ανάγκης που χρησιμοποιούν -και οι οποίοι δεν κα-ταργούνται εκτός αν κάποιο κράτος το επιλέξει- να παρέχουν παράλλη-λα τη δυνατότητα κλήσης και του 112 το οποίο μπορούμε να χρησιμοποιού-με σε οποιαδήποτε χώρα βρισκόμαστε και μας οδηγεί κάθε φορά στις αρμό-διες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.

Το 112 είναι ένας αριθμός που μπο-ρούμε να σχηματίσουμε, σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από σταθερό, κινητό ή δημόσιο τηλέφωνο, ακόμη κι αν το κινητό μας δεν έχει κάρ-τα SIM(!), προκειμένου να κινητοποιη-θούν οι υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης, όπου κι αν βρισκόμαστε. Οι τηλεφω-νητές που απαντούν μπορούν να συ-νεννοηθούν σε τουλάχιστον ακόμη μια γλώσσα εκτός από τη γλώσσα της χώ-ρας τους (συνήθως στα αγγλικά).

Σε περίπτωση κινδύνου ή ατυχή-ματος, ακόμη και αν δεν γνωρίζουμε το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε για να ενημερώσουμε καλύτερα τις αρχές άμεσης δράσης, το 112 κάνει χρήση -κατόπιν της απαραίτητης άρσης του απορρήτου από τις αρμόδιες αρχές- των δυνατοτήτων εντοπισμού του κα-λούντος ώστε η βοήθεια να φτάσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Παρότι η υπηρεσία του 112 υπάρ-χει και λειτουργεί πολλά χρόνια, μόνο ένα μικρό ποσοστό Ευρωπαίων πολι-τών τη γνωρίζουν: το 26%, ένας στους τέσσερις δηλαδή. Στην Ελλάδα, που το 112 λειτουργεί από το 1999, το ποσο-στό αυτό είναι πολύ μικρότερο, πρό-κειται μόλις για το 6% των πολιτών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που παρα-κολουθεί την εφαρμογή της ευρωπαϊ-

κής νομοθεσίας, διερεύνησε το 2011 την ενδεχόμενη ανάγκη για επανεξέ-ταση των κανόνων λειτουργίας του 112 προκειμένου να υπάρξουν αναγκαίες βελτιώσεις για τη μεγαλύτερη και απο-τελεσματικότερη χρήση του. Το Ευρω-παϊκό Κοινοβούλιο(ΕΚ) κλήθηκε να συ-νεισφέρει με τις προτάσεις του για τη βελτίωση της υπηρεσίας.

Οι προτάσεις μας εστιάστηκαν τό-σο στη βελτίωση της λειτουργίας του 112 μέσω και των νέων τεχνολογιών, με ιδιαίτερη μέριμνα για τους ανθρώ-πους με αναπηρίες, αλλά και, ιδιαίτε-ρα, στην ανάγκη γνωστοποίησης του αριθμού στο ευρύ κοινό.

Συγκεκριμένα, η έκθεση του ΕΚ, όσον αφορά τη βελτίωση της υπη-

ρεσίας, ζητά:❱ Βελτίωση της τεχνολογίας που να δί-

νει αυτόματα το στίγμα όποιου κα-λεί, (και όχι κατόπιν έγκρισης άρσης του απορρήτου) ώστε οι υπηρεσίες να ξέρουν αμέσως που πρέπει να με-ταβούν καθώς ο χρόνος είναι καθο-ριστικός παράγοντας για τη διάσω-ση μιας ζωής.

❱ Επέκταση της τεχνολογίας για δυ-νατότητα κλήσης του 112 μέσω και άλλων μέσων όπως οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές.

❱ Η υποχρεωτική ενσωμάτωση συ-στήματος τηλε-κλήσης στα αυτοκί-νητα (το σήμα δηλαδή που στέλνει αυτόματα προς τις υπηρεσίες άμε-σης δράσης, σε περιπτώσεις ατυχη-μάτων, συσκευή ενσωματωμένη στα αυτοκίνητα -εφαρμογή σωτήρια στις περιπτώσεις σοβαρού τραυματισμού του οδηγού ή των επιβατών που δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσουν με τις απαραίτητες υπηρεσίες).

❱ Ειδικά τηλεφωνικά και ηλεκτρονικά μέσα για ανθρώπους με ακουστικές δυσκολίες ή προβλήματα όρασης.

❱ Καλύτερη συνεργασία μεταξύ των γειτονικών χωρών σε περιπτώσεις διάσωσης.

❱ Θέσπιση προγράμματος ανταλλα-γής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ εθνικών ρυθμιστικών αρχών, υπηρε-σιών έκτακτης ανάγκης και οργανώ-σεων της κοινωνίας των πολιτών.

Οσον αφορά το ζήτημα της γνω-στοποίησης της υπηρεσίας, η

έκθεση του ΕΚ προτείνει εκτεταμένες εκστρατείες ενημέρωσης για να γίνει γνωστό το 112 και συγκεκριμένα:❱ Ενημέρωση σε όλα τα εκπαιδευτικά

ιδρύματα.❱ διανομή εντύπων σε νοσοκομεία, ια-

τρεία, φαρμακεία αλλά και σε λιμά-νια, αεροδρόμια, σταθμούς τρένων και λεωφορείων.

❱ Εκστρατεία και διαφήμιση στην τη-λεόραση, το ραδιόφωνο και τα ηλε-κτρονικά και έντυπα μέσα ενημέρω-σης (μια ιδέα θα ήταν να μιλήσουν και άνθρωποι που είχαν εμπει-ρία χρήσης του 112 για να μεταδώ-σουν τις θετικές εντυπώσεις τους και στους υπόλοιπους συμπολίτες μας).

❱ Μια πολύ ενδιαφέρουσα δράση ενη-μέρωσης, σε μια ομάδα που λειτουρ-γεί πολλαπλασιαστικά στη μετάδοση της γνώσης, στους μαθητές δηλαδή, οργάνωσε πρόσφατα το γραφείο του ΕΚ στην Ελλάδα, σε συνεργασία με ένα παιδικό περιοδικό.

❱ Οργανώθηκε, σε σχολεία, διαγωνι-σμός ζωγραφικής με θέμα έμπνευσης το 112. Επιλέγησαν, με μεγάλη δυ-σκολία γιατί όλες οι ζωγραφιές ήταν πολύ όμορφες· οι 12 ωραιότερες ζω-γραφιές και οι μαθητές που τις φι-λοτέχνησαν βραβεύτηκαν σε ειδική εκδήλωση. Οι ζωγραφιές αυτές θα συγκεντρωθούν τώρα για την έκδο-ση ενός ημερολογίου για το 2013. Οπότε θα θυμόμαστε το 112 κάθε μέρα!

Είναι πάντως πράγματι αναγκαίο να παρασχεθεί στον αριθμό 112 η στή-ριξη που του αξίζει προς όφελος της ζωής των πολιτών, ειδάλλως χάνει με-γάλο βαθμό της χρησιμότητάς του.

Ν Ε Α Τ Η Σ Ε Κ Φ Ρ Α Σ Η Σ42


ΕΚΔΗλωΣΗ γΙΑ ΤΟΝ ΕΟρΤΑΣμΟ ΤΗΣ «ΗμΕρΑΣ ΤΗΣ ΕυρωΠΗΣ» (9 μΑΐΟυ)

› Η ΠρΟΕΔρΙΑ ΤΟυ ΣυμΒΟυλΙΟυ ΤΗΣ ΕΕ: ΑΠΟΤΙμΗΣΗ, ΠρΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ γΙΑ ΤΗΝ ΕυρωΠΗ 2020

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για τον εορτασμό της 9ης Μαΐου, για την «ημέρα της Ευρώπης», με τη συνδιοργάνωση του Ομί

λου Ευρωπαϊκή Έκφραση και του Κέντρου Ευρωπαϊκής διακυβέρνησης του ινστιτούτου διεθνών σχέσεων, την τρίτη 22 Μαΐου 2012, στο ινστιτούτο διεθνών σχέσεων.

Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο πρέσβης της δανίας

στην άθήνα, κ. Tom Helge Nørring, ενώ με τις εξαιρετικά ενδιαφέρου

σες ομιλίες τους πλαισίωσαν την εκδήλωση, ο συντονιστής του Κέντρου Ευρωπαϊκής διακυβέρνησης δρ. νικόλαος λυμούρης και ο δημοσιογράφος κ. Γιώργος Καπόπουλος. τον συντονισμό της συζήτησης είχε ο πρόεδρος του Ομίλου Ευρωπαϊκή Έκφραση, κ. δημήτρης λεμονάκης.

στους 60 παρευρισκόμενους στην εκδήλωση για τον εορτασμό της «ημέρας της Ευρώπης» περιλαμβάνονται μέλη του διπλωματικού σώματος, διαπιστευμένοι στην άθήνα, εκπρόσωποι ελληνικών φορέων και ΜΚΟ, του ιδρύματος Friedrich Naumann και στελέχη της κοινωνίας πολιτών, μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και μέλη, φίλοι και υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής Έκφρασης και της νεολαίας Ευρωπαϊκή Έκφραση.

Ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης, πρέσβης κ. Tom Helge Nørring, πεπειραμένος διπλωμάτης, αναφέρθηκε στον θεσμό της προεδρίας του συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβαίνοντας σε μια αποτίμηση της παρούσας δανικής προεδρίας, της έβδομης από το 1973, όταν η δανία κατέστη μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. ταυτόχρονα αναφέρθηκε στη διεθνή και ευρωπαϊκή διάσταση της παρούσας οικονομικής κρίσης τονίζοντας παράλληλα τη σημασία προσήλωσης της Ε.Ε. στους στόχους για την «Ευρώπη 2020» και περιέγραψε τους

άξονες που αποτέλεσαν τις προτεραιότητες της απερχόμενης δανικής προεδρίας (2012).

Ειδικότερα, σύμφωνα με την παρουσίαση του κ. Nørring οι τέσσερες βασικές συνιστώσες της εξαμηνιαίας προεδρίας της δανίας, επικεντρώθηκαν σε: α. μια υπεύθυνη Ευρώπη για τη διαχείριση οικονομικής κρίσης και ιδιαίτερα της κρίσης χρέους στην Ευρώπη, β. μια δυναμική Ευρώπη για την ώθηση της ανάπτυξης, στο πλαίσιο της Ενιαίας άγοράς και με γνώμονα την αύξηση των θέσεων απασχόλησης, γ. μια πράσινη Ευρώπη ώστε να συνδυάζεται η οικονομική ανάπτυξη με την επίτευξη προϋποθέσεων προστασίας του περιβάλλοντος, και δ. μια ασφαλή Ευρώπη με μέριμνα την αντιμετώπιση των νέων διασυνοριακών προκλήσεων και ιδιαίτερα αυτή της αύξησης του μεταναστευτικού ρεύματος και της ανάγκης επαρκούς συνοριακής προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. O κ. Nørring επιβεβαίωσε τη σημασία που έχει ο σχεδιασμός των κατευθύνσεων και η μακροχρόνια προετοιμασία μιας προεδρίας, προ της

ΝΕΑΤΗΣΕΚΦΡΑΣΗΣ

το δίκτυο Active Citizenship Network γιόρτασε την 6η Ευρωπαϊκή ημέρα για τα δικαιώματα των άσθενών στις Βρυξέλλες, διοργα

νώνοντας το συνέδριο με θέμα «η ενεργός γήρανση των πολιτών στο επίκεντρο της πολιτικής υγείας της ΕΕ.» στις 15 και 16 Μαΐου 2012. το συνέδριο επικεντρώθηκε στο Ευρωπαϊκό Έτος «Ενεργός Γήρανση και άλληλεγγύη μεταξύ των Γενεών». η Ευρωπαϊκή Έκφραση συμμετείχε στο συνέδριο με εκπροσώπους τους Θέμη Κοσσίδα, φαίη παπαντωνίου και Ευγενία Βασιλοπούλου

› ΕυρωΠΑΐΚΗ μΕρΑ γΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙωμΑΤΑ ΤωΝ ΑΣΘΕΝωΝ

Ν Ε Α Τ Η Σ Ε Κ Φ Ρ Α Σ Η Σ 43


ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στους εθελοντές της νεολαίας «Ευρωπαϊκής Έκφρασης» για την πολύτιμη βοήθειά τους στην οργάνωση και υποστήριξη της εκ

δήλωσης και το στελεχιακό δυναμικό του ινστιτούτου διεθνών σχέσεων, για την άρτια οργανωτική συνδρομή και φιλοξενία στις εγκαταστάσεις του.

› ΣυΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟυ ΔΙΚΤυΟυ ΒΑλΚΑΝΙΚωΝ μΚΟ Right to the Village- ΔΙΚΑΙωμΑ ΣΤΟ ΧωρΙΟ

η Ευρωπαϊκή Έκφραση, στο πλαίσιο των δράσεων της, διοργάνωσε 58 ιουλίου 2012 συνάντηση Βαλκανικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων

(ΜΚΟ), του δικτύου «Right to the Village δικαίωμα στο Χωριό» στα χωριά Μονοδένδρι και Βίτσα, στο Ζαγόρι ιωαννίνων. στη συνάντηση έλαβαν μέρος

50 εκπρόσωποι ΜΚΟ και πολιτιστικών συλλόγων από Βαλκανικές χώρες, με στόχο τη συνεργασία, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών, τον δημόσιο διάλογο και την από κοινού δράση σε θέματα της τοπικής ανάπτυξης με επίκεντρο τον εθελοντισμό και την κοινωνία πολιτών.

το σάββατο 7 ιουλίου 2012 και ώρα 20:30 στην πλατεία του Καπεσόβου, το δίκτυο «Rigtht to the Villageδικαίωμα στο Χωριό» πραγματοποίησε εκδήλωση βαλκανικής

βραδιάς ενώ κατά τη διάρκεια της βραδιάς υπήρχε βαλκανική κουζίνα, έκθεση φωτογραφίας και προβολή ντοκυμαντέρ από τα Βαλκάνια.

ανάληψής της, ώστε να οδηγηθεί σε επιτυχή έκβαση. στην ομιλία του αναφέρθηκε και στην επικαιρότητα όσον αφορά την Ελλάδα, ιδίως σε σχέση με την Ευρωπαϊκή διάσταση αντιμετώπισης της κρίσης.

Ο κ. λυμούρης, τόνισε τη σημασία προώθησης πολιτικών για την ενίσχυση της ανάπτυξης και την επιτάχυνση των απαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Επεσήμανε τις δυσκολίες επιτυχίας του εγχειρήματος για την «Ευρώπη 2020» ιδιαίτερα σε σχέση με τις πολιτικές πρωτοβουλίες που απαιτούνται για την εμπέδωση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ο κ. Καπόπουλος εξέφρασε την άποψη ότι κυρίαρχο στοιχείο στη μέχρι σήμερα διαμόρφωση των Ευρωπαϊκών πολιτικών αποτέλεσε η διμερής συνεργασία Γερμανίας και Γαλλίας, σε αντίθεση με θεσμοθετημένες διαδικασίες όπως η εκ περιτροπής Ευρωπαϊκή προεδρία, οι οποίες έχουν αποτιμηθεί ως έχουσες μικρότερο πολιτικό βάρος.

τις εισηγήσεις των κεντρικών ομιλητών ακολούθησε ενδιαφέρον διάλογος με το κοινό της εκδήλωσης, ενώ στοχευμένες και ουσιαστικές παρεμβάσεις έκαναν

τόσο ο πρέσβης της Ολλανδίας, κ. Cornelis Van Rij, όσο και ο πρέσβης της λεττονίας, κ. Ivars Pundurs. Μια βασική παράμετρος που αναδείχθηκε μέσω της συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των πρεσβευτών είναι η ύπαρξη ειδικών συμφερόντων που δεν επιτρέπουν την εφαρμογή των συμφωνηθέντων.

στη διάρκεια της εκδήλωσης μοιράστηκε επίσης το πρόσφατο (84ο) τεύχος του περιοδικού Ευρωπαϊκή Έκφραση με σημαντικά πρωτότυπα κείμενα και θέματα που εστιάζουν στην Οικονομική Κρίση.

Ευχαριστίες εκφράζονται στα μέλη του διπλωματικού σώματος που τίμησαν με την ενεργό παρουσία τους την εκδήλωση και ιδιαίτερα προς τους πρεσβευτές: κ. Van Rij (Ολλανδία), κ. Jaf (ιράκ), κ. NavarreteMontes de Oca (Μεξικό), κα. Zouari Gorgi (τυνησία), κ. Peck (Καναδά), κ. Pundurs (λεττονία), καθώς και τους συμβούλους και επιτετραμμένους: κ. Καραγιώργο (Κύπρος), κ. Olinvk (Ουκρανία), κ. Schultheisz (Ουγγαρία), κα. Havnor (νορβηγία), κα. Gutan (Μολδαβία), κα. Καρουντάκη (ιράν), κ. Sunko (Κροατία), κ. Kucera (τσεχία).

Ν Ε Ο Λ Α Ι Α Τ Η Σ Ε Κ Φ Ρ Α Σ Η Σ44


ΝΕΟΛΑΙΑΤΗΣΕΚΦΡΑΣΗΣ

› ΕΠΙΣΗμΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΙΣ ΒρυΞΕλλΕΣ γΙΑ ΤΗ ΝΕΟλΑΙΑ ΤΗΣ ΕυρωΠΑΐΚΗΣ ΕΚΦρΑΣΗΣ

η επίσκεψη έγινε κατόπιν πρόσκλησης του Ευρωβουλευτή κ. Θεόδωρου σκυλακάκη και συνδυάστηκε με διμερείς επαφές της νεολαίας με άλλες οργανώσεις και πολιτικούς.

A delegation of the European Expression Youth, visited the Europe-an Parliament in June 2-6, 2012, invited by the A.L.D.E.’s MEP Mr The-odoros Skylakakis. The President and the board members of E.E.Y. that travelled to Brussels participated in several meetings and conferences. They met with Mr. Skylakakis and his advisors on his role and work in the Parliament, they visited the office of the Italian MEP Lara Comi hav-ing a fruitful talk with the manager Ms Marina Febo and the advisor Mr Marco La Marca, they had a productive conversation with the manag-er Hans Stein and the advisor Markus Kaiser of the “Friedrich Naumann Stiftung Fur Die Freiheit” in the institute’s headquarters, they also met with the President of JULIs, the Youth Organization of German Liberals Party, Mr Lasse Becker and last they attended a conference on De Gasp-eri’s legacy to today’s Europe, invited by the moderator, the Italian MEP Giuseppe Gargani.

H νεολαία Ευρωπαϊκή Έκφραση πραγματοποίησε με μεγάλη επιτυχία επίσκεψη στα ευρωπαϊκά όργανα στις Βρυξέλλες, με αφορμή την πρόσκληση που δέχτηκε από τον Ευρωβουλευτή της Κοινοβουλευ

τικής Ομάδας της «συμμαχίας φιλελευθέρων και δημοκρατών για την Ευρώπη» (A.L.D.E.) κου Θεόδωρου σκυλακάκη. τα μέλη της νεολαίας, σε μια ακόμη δραστηριότητα της οργάνωσης βρέθηκαν στον πυρήνα της Ευρώπης, σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή έχοντας την ευκαιρία όχι μόνο να γνωρίσουν από κοντά τους θεσμούς που καθορίζουν το μέλλον των λαών της Ευρώπης αλλά επίσης να συνομιλήσουν με πρόσωπα που έχουν ρυθμιστικό ρόλο σε αυτές τις διαδικασίες και να προωθήσουν διεθνείς συνεργασίες.

η αποστολή της Έκφρασης αναχώρησε από τον διεθνή άερολιμένα των άθηνών το σάββατο 2 ιουνίου και μετά την άφιξη στις Βρυξέλλες ακολούθησε μια επίσκεψη σε μουσεία και αξιοθέατα ενώ την Κυριακή πραγματοποίησε περίπατο στο ιστορικό κέντρο και στα κυριότερα σημεία ενδιαφέροντος όπως το Atomium, το Mini Europe, η Grand Place και το παλάτι.

τη δευτέρα 4 ιουνίου, ο πρόεδρος της νεολαίας Ευρωπαϊκή

Έκφραση κος άθανάσιος Γραμμένος προσκλήθηκε σε συνάντηση από τους συνεργάτες της ιταλίδας Ευρωβουλευτή του Ευρωπαϊκού

λαϊκού Κόμματος Lara Comi για να συζητήσουν τα κοινά προβλήματα της Ελλάδας με την ιταλία. στη συζήτηση, η διευθύντρια του πολιτικού γραφείου Marina Febo και ο ειδικός σύμβουλος Marco La Marca

ενημέρωσαν τον κο Γραμμένο για την κατάσταση που επικρατεί στην ιταλία και τις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Ευρωπαϊκός νότος λόγω της κρίσης, επισήμαναν όμως και τις μεγάλες δομικές διαφορές των δύο χωρών που επιβάλλουν τις μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας.

άργότερα, ο κος σκυλακάκης παρέθεσε γεύμα σε όλους τους καλεσμένους (εκτός από την ν.Ε.Ε. στην επίσκεψη συμμετείχαν και άλλοι φορείς όπως το πανεπιστήμιο πειραιώς και το Εμπορικό Επιμελητήριο Θράκης) στο εστιατόριο Attica στην περιοχή του Κοινοβου

λίου. στην συζήτηση που ακολούθησε τους μίλησε για τις εξελίξεις στην Ελλάδα, για το πως βλέπουν τις εκλογικές εξελίξεις οι Ευρωπαίοι εταίροι και για τις μεταρρυθμίσεις που επείγουν ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση χρέους της χώρας. Μετά το πέρας της συνάντησης, η νεολαία συναντήθηκε με τον πρ. πρόεδρο του Ομίλου Ευρωπαϊκή Έκφραση και μόνιμο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δρ. νίκο Γιαννή, με τον οποίο είχαν μια ουσιώδη συζήτηση για το έργο της Επιτροπής αναφορικά με την Ελλάδα.

το πρωί της τρίτης 5 ιουνίου η αποστολή αναχώρησε για το Ευ

Στην αποστολή συμμετείχαν: Αθανάσιος Γραμμένος (Πρόεδρος), Ηλιάνα Λάντζου (Γραμματέας), Μαίρη Τσαούση (Αναπληρώτρια Γραμματέας), Βίκυ Μισσιρά (Ταμίας), Ειρήνη Δράκου (μέλος), Μαρία Κατσιγιάννη (μέλος)

Ν Ε Ο Λ Α Ι Α Τ Η Σ Ε Κ Φ Ρ Α Σ Η Σ 45


ρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου έλαβε χώρα ξενάγηση και ομιλία από τον κ. σκυλακάκη και τους συνεργάτες του σε ειδική αίθουσα συνεδριάσεων. Ο Ευρωβουλευτής αναφέρθηκε στο κοινοβουλευτικό του έργο, αποτίμησε τον ρόλο του και τις παρεμβάσεις του στις επιτροπές που συμμετέχει ως μέλος (Επιτροπή Ελέγχου του προϋπολογισμού, Επιτροπή περιβάλλοντος, δημόσιας υγείας και άσφάλειας των τροφίμων, Ειδική επιτροπή για το οργανωμένο έγκλημα, τη διαφθορά και τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές ενέργειες, άντιπροσωπεία για τις σχέσεις με τη λαϊκή δημοκρατία της Κίνας) και ως αναπληρωτής (Επιτροπή Οικονομικής και νομισματικής πολιτικής) και ανέλυσε τις σημαντικότερες νομοθετικές πράξεις της Ευρωβουλής. στη συνέχεια, αρμόδιος υπάλληλος του Κοινοβουλίου μίλησε στους παρισταμένους για τον τρόπο λειτουργίας του θεσμού και τους ξενάγησε στην αίθουσα της ολομέλειας όπου είχαν την ευκαιρία να βγάλουν αναμνηστικές φωτογραφίες.

στη συνέχεια, τα μέλη της νεολαίας μας επισκέφτηκαν τo Κέ

ντρο Επισκεπτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Parlamentarium, ένα σπουδαίο τεχνολογικό επίτευγμα στο οποίο μέσα από διαδραστικά ηλεκτρονικά εκθέματα οι επισκέπτες καθοδηγούνται στο ταξίδι της ευρωπαϊκής ενοποίησης και των επιπτώσεων που αυτή έχει στην καθημερινή ζωή.

το ίδιο απόγευμα, η νεο λαία μας δέχτηκε την τιμητική πρόσκληση του ιταλού Ευρωβουλευτή Giuseppe Gargani να παραστεί στο συνέδριο με το επίκαιρο θέμα: “Rethinking De Gasperi’s European

message in time of crisis: its relevance for todays Europe”. Ήταν μια εξαιρετική διοργάνωση που φιλοξενήθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων ASP 3 του Ευρωκοινοβουλίου και ήταν αφιερωμένη στο μεγάλο ιταλό πολιτικό Alcide de Gasperi, πρωθυπουργό της ιταλίας (19471953) κι έναν από τους θεμελιωτές της Ευρωπαϊκής ιδέας.

στον De Gasperi ανήκει η φράση «αν είμαστε ενωμένοι θα είμαστε δυνατοί, αν δυνατοί θα είμαστε ελεύθεροι», με την οποία υπογράμμισε την ανάγκη προσέγγισης των ευρωπαϊκών κρατών για να εξαλειφθεί ο κίνδυνος μιας νέας πολεμικής σύγκρουσης. στην εκδήλωση, εκτός από τον Gargani, μίλησαν:

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού λαϊκού Κόμματος Joseph Daul, ο άντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού λαϊκού Κόμματος Vitto Bonsignore, ο Ευρωβουλευτής Mario Mauro, o Ευρωβουλευτής Antonio LopezIstruiz και ο πρ. υπουργός Εξωτερικών της ιταλίας Franco Frattini. η παρουσία της ελληνικής αντιπροσωπείας ικανοποίησε τον κ. Gargani ο οποίος λίγο πριν το πέρας των εργασιών πήρε την πρωτοβουλία να δώσει τον λόγο στον επικεφαλής της νεολαίας της Έκφρασης για να κάνει τη δική του παρέμβαση.

η επόμενη επίσκεψη έλαβε χώρα την τελευταία ημέρα της επί

σκεψης, τετάρτη 6 ιουνίου, στην έδρα του γερμανικού ινστιτούτου

“Friedrich Naumann Stiftung FÜR DIE FREIHEIT” όπου η νεολαία Ευρωπαϊκή Έκφραση συναντήθηκε διαδοχικά με τον Hans Stein, επικεφαλής του Γραφείου «Θεσμών Ευρώπης και Βορείου άμερικής» και τον Markus Kaiser, υπεύθυνο του προγράμματος «Ευρωπαϊκής Ενοποίησης». Με τους δύο άνδρες τα μέλη της νεολαίας συζήτησαν για τις πρωτοβουλίες του ινστιτούτου και το ενδεχόμενο συνεργασίας των δύο φορέων, βρίσκοντας πολλά κοινά σημεία και προοπτικές για τη συνδιοργάνωση σχετικών δράσεων στην άθήνα.

λίγο αργότερα, η αποστολή συναντήθηκε με τον πρόεδρο της νεολαίας του κόμματος των Γερμανών φιλελευθέρων (JULIs) Lasse Becker. O Lasse ανέλυσε τους στόχους του κόμματος του και εκδήλωσε το έντονο ενδιαφέρον του για την Ελλάδα και ιδιαίτερα για τους νέους. στο περιθώριο της συζήτησης απηύθυνε επίσημη πρόσκληση στον πρόεδρο της νεολαίας Ευρωπαϊκή Έκφραση κ. Γραμμένο να παραστεί στην ομοσπονδιακή συνδιάσκεψη της JULIs που θα λάβει χώρα στη δρέσδη τον προσεχή Οκτώβριο.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ο κ. Γραμμένος δήλωσε:

«Η Νεολαία μας απαρτίζεται από εξαιρετικά δραστήριους νέους ανθρώπους με ικανότητες και διάθεση να εργαστούν για τις αξίες που πρεσβεύει η Ευρωπαϊκή Έκφραση. Οι συναντήσεις που είχαμε στις Βρυ-ξέλλες δείχνουν ότι είμαστε μια οργάνωση που χαίρει διεθνούς αναγνώ-ρισης και υψηλού κύρους και από την πλευρά μας θέλουμε να αξιοποι-ήσουμε τις προτάσεις συνεργασίας και την εμπειρία που αποκομίσαμε ώστε να προωθήσουμε τις αξίες του εξευρωπαϊσμού, των φιλελεύθε-ρων ιδεών και της ανοικτής κοινωνίας. Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Σκυ-λακάκη και τους συνεργάτες του για την πρόσκληση, όπως επίσης και όλους τους διεθνείς φίλους με τους οποίους είχαμε έναν ειλικρινή και παραγωγικό διάλογο».

46

σκοπός της έκδοσης είναι η παρουσίαση διαφορετικών απόψεων –αρκεί να μην εκφέρονται αυθαίρετα– και η δημιουργία κατάλληλου πλαισίου διαλόγου και ανταλλαγής ιδεών με επί

κεντρο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την ελληνική συμμετοχή σ’ αυτήν. Οι απόψεις που εκφράζονται δεν δεσμεύουν αποκλειστικά την ιδιοκτησία, τον εκδότη ή τη σύνταξη.

τα άρθρα τα οποία δημοσιεύονται στην Ευρωπαϊκή Έκφραση, επιλέγονται από τη σύνταξη με κριτήρια την επιστημονική εγκυρότητα, την ποιότητα, τη θεματική κάθε τεύχους, την πρω

τοτυπία και επικαιρότητα. Μπορεί να δημοσιευθεί κείμενο και σε ξένη γλώσσα (κυρίως αγγλικά ή γαλλικά) κατόπιν συνεννόησης. η έκταση του κειμένου δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 900 λέξεις.

Όσον αφορά τις επιστημονικές δημοσιεύσεις, υποβάλλονται οποτεδήποτε, σε τρία αντίτυπα, υπακούουν στις διεθνείς προδιαγραφές επιστημονικής μεθοδολογίας, δεν έχουν δημοσιευ

θεί ούτε με παραπλήσια μορφή ή περιεχόμενο σε άλλα έντυπα, κρίνονται από μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Έκφρασης, με πλήρη διασφάλιση της αντικειμενικής κρίσης (ανωνυμία του κρινομένου και

των κρινόντων, ο κρινόμενος πληροφορείται βέβαια ολόκληρη την κρίση) και η έκτασή τους κυμαίνεται μεταξύ 2000 3000 λέξεων. Ο υποψήφιος αποστέλλει σύντομο βιογραφικό σημείωμα.

σε όλες τις περιπτώσεις μαζί με κάθε υποβολή κειμένου συμπεριλαμβάνεται και περίληψη στα γαλλικά ή στα αγγλικά (100200 λέξεις). το κείμενο θα πρέπει να αποστέλλεται και σε

δισκέτα PC ώστε να αποφεύγονται οι αδυναμίες της δακτυλογράφησης και γενικά να επιτυγχάνεται η έκδοση. Καλό είναι επίσης

να αποστέλλεται φωτογραφία του συγγραφέα. Χειρόγραφα, δισκέτες και άλλα πρωτότυπα δεν επιστρέφονται.

άπαγορεύεται αυστηρά η μερική ή ολική αναδημοσίευση ή αναδιανομή με οποιονδήποτε τρόπο, εκτός αν υπάρχει έγγραφη άδεια του εκδότη. Οι συγγραφείς, μετά την ανακοίνωση σ’ αυτούς της

θετικής κρίσης για μελλοντική δημοσίευση του άρθρου στην Ευ-ρωπαϊκή Έκφραση, δεσμεύονται αυτό να μην δημοσιευθεί οπουδήποτε αλλού. Οι συγγραφείς λαμβάνουν δωρεάν δύο αντίτυπα του οικείου τεύχους. η ιδιοκτησία διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα να διανέμει με οποιουσδήποτε όρους, άρθρα, περιλήψεις και ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Έκφραση διαμέσου του δικτύου Ίντερνετ.

1

2

3

4

5

δΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

Αγαπάς την Ευρωπαϊκή Έκφραση;

Μην ξεχάσεις την συνδρομή σου!!!

Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Ε Κ Φ Ρ Α Σ Η

Επιθυμώ να γραφτώ συνδρομητής στο περιοδικό Ευρωπαϊκή Έκφραση

Ετήσια διετής

Τακτικός Συνδρομητής 20 Ευρώ 35 Ευρώδημόσιοι Οργανισμοί,Τράπεζες, Βιβλιοθήκες,ΑΕΙ, ΝΠδδ, ΝΠΙδ, Εταιρείες,Σύλλογοι 50 Ευρώ 100 ΕυρώΕυρώπη 25 Ευρώ 45 ΕυρώΆλλες ήπειροι 30 Ευρώ 55 ΕυρώΦοιτητής, σπουδαστής,στρατιώτης 15 Ευρώ 25 ΕυρώΣυνδρομή ενίσχυσης-υποστήριξης 50 Ευρώ 90 Ευρώ

δΕΛΤIΟ ΣΥΝδΡΟΜΗΤΗΌνομα

Επώνυμο

διεύθυνση

Ταχ. Κώδικας

Πόλη

Τηλέφωνο:

E-mail:

Επάγγελμα:

Ημερομηνία Υπογραφή

Έτος ίδρυσης: 1989 – Ομήρου 54, 106 72, Αθήνα,τηλ: 210 3643224, fax: 210 3646953, e-mail: [email protected]

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΕΚΦΡΑΣΗ

Οι συνδρομές καταβάλλονται στα γραφεία της Έκφρασης 9π.μ. - 5 μ.μ.,

με ταχυδρομική επιταγή ή στην Εθνική Τράπεζα (αρ. λογαριασμού 701/29600287)

✂Ανανεώστε τη συνδρομή σας στην Ευρωπαϊκή Έκφραση

r E s o l U T I o nof the Greek NGO

European Expression Evropaiki Ekfrasifor the

European prospect of Greece

greece’s european perspective is daily put into question

ON FEBRUARy 12, 2012, the overwhelming vote by the Greek Parliament in favour of the new loan agreement and the terms regarding repayment and long term support of Greece as decided by the Eurogroup on February 19, 2012 was a decisive step away from the threat of disorderly default. A default would have resulted in our exit from the Eurozone and would have jeopardized our subsequent relations with the European Union as well as ushering in the risk of unprecedented political experimentation on the national level.

THE SUSPENSION of payments and the ensuing limitations in our capacity to meet our obligations are incompatible with our continuing membership as a Eurozone country and would inevitably lead to the passing of authoritarian measures that would warrant the suspension of voting rights and the ‘voluntary’ departure of Greece at a time of great instability and in a sensitive area of rising peripheral power players. Magical and agreeable solutions to our present predicament do not exist and those who gloss over the facts are not doing their country any favours.

THE EUROPEAN PATH for Greece is not a given. The existing risks are tremendous. Many current practices have to change from a fiscal and administrative point of view so that we can credibly maintain that a slow process has already been implemented in its essentials.

THE BELIEF THAT EqUALITy OF TREATMENT between member states is the (exclusive) privilege of states with a strong fiscal and economic performance is not democratically correct (is a violation of the basic principles of representative government) and is a threat to our common European future; Equally menacing to such a future is the constant evocation, on our part, of Greek exceptionalism which essentially demands an exemption from

fundamentally held assumptions and practices such as the rule of law, transparency, accountability, verification and effectiveness.

THEREFORE all those who would defend the European future of Greece and the European perspective in general, but give into these mistaken preconceptions, lead us inevitably towards the opposite result; the implosion of society and the weakening of European values which are none other than the conjunction of freedom with personal responsibility within the framework of a community of engaged members who debate problems on hand and come up with solutions aspiring to the common good.

THE wORLD ECONOMIC CRISIS, on a European and particularly on the Greek level, has severely tested the commitment to common goals and values that determine the nature of the European construct, European identity and the very essence of the meaning of “Europe” as shared by the peoples of Greece and by the rest of Europe.

THE PURSUIT OF THE EUROPEAN COURSE for Greece is essential in order to retain and expand the democratic ideal away from the disastrous practices of the past which have also contributed to the weakening of our economic viability. Equally indispensable is the reinforcing of representative practices within the EU, through extended political unification and the adoption of a European constitution of a federal democratic and solidary Europe, so that peoples and social groups are not unfairly targeted and are fortified in their confidence of a common European future.

ADDRESSING ITSELF TO THE CITIZENS and political class within Greece and abroad, European Expression (Evropaiki Ekfrassi) is fighting against all preconceived ideas threatening our common European future and feels obligated to emphasize the serious menace these assumptions represent.

ΠΟΛΙΣ ΑΚΙΝΗΤΑOι άνθρωποί σας εάν σκέπτεστε να αγοράσετε ή να πουλήσετε ακίνητο

ΠΟΛΙΣ ΑΚΙΝΗΤΑ ΚΟΣΜΑΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣΚανάρη 19, Πλατεία Κολωνακίου, Τ.Κ. 106 74, Αθήνα, Τηλ. 210 3626.726, Fax: 210 3626.734www.HPolis.gr, e-mail: [email protected]

ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ

Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Μεσιτικών Υπηρεσιών EN15733 ήρθε και στην Ελλάδα. Η δημιουργία και εφαρ-μογή του Προτύπου έχει χαρακτηρισθεί «το σημαντικότερο γεγονός της σύγχρονης εποχής στο επάγ-γελμα των μεσιτών ακινήτων στην Ευρώπη». Συμμετείχαμε στη διαδικασία τυποποίησης του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) και του Συνδέσμου Ελλήνων Κτηματομεσιτών (ΣΕΚ), ως ένα από τα

τρία μέλη της Ομάδας Έργου από τον κλάδο των μεσιτών. Τώρα, πάμε ένα βήμα μπροστά, προχωρώντας στην εθελοντική προσαρμογή στις απαιτήσεις του Προτύπου.

Το Πόλις Ακίνητα – Κοσμάς Θεοδωρίδης και Συνεργάτες, ξεκινά την υιοθέτηση διαδικασιών και μεθό-δων, ώστε να επιτύχουν πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Προτύπου, κάτι που θα προσφέρει:

• Ακόμη καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών

• Ταχύτερη και ακόμη πιο αξιόπιστη εξυπηρέτηση των πελατών

• Ακόμη μεγαλύτερη παραγωγικότητα των συνεργατών

• Μηχανισμό καταγραφής και χειρισμού γραπτών παραπόνων

• Αξιόπιστη και γρήγορη συνεργασία με χιλιάδες πιστοποιημένα γραφεία της Ευρώπης

Documents

European Expression - Issue 85