ދީްއަޙަރސ ަ ެގުމުރުކްޖނޭެމ ނިުކ ެގ 7 ދިައ 6 ންޯޒ ......zOnc 6 awdi 7 ge kuni menEjckurumuge swrwHwacdI scTcreTwjI awdi awmwlI mwswackwtu pclEnc

ޒޯން 6 އދަި 7 ގެ ކުނި މނެޭޖކްުރުމގުެ ސަރަޙއަދްީ ސްޓްރެޓަޖީ އދަި އަމލަީ މސަައްކަތު ޕލްޭން

ޖނަވަރަީ 2019

ޒޯން 6 އދަި 7 ގެ ކުނި މނެޭޖކްުރުމގުެ ސަރަޙއަދްީ ސްޓްރެޓަޖީ އދަި އަމލަީ މސަައްކތަު ޕލްޭން

ޖނެުއަރީ 2019

zOnc 6 awdi 7 ge kuni menEjckurumuge

swrwHwacdI scTcreTwjI awdi awmwlI mwswackwtu pclEnc 5

ތަރުޖމަާނުގެ ނޯޓު

އހެނެކްމަނުް އކެލުވަލާމުވެެ. ސްޓރްޓެޖަީއއެް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ބނޭމުކަީ މއަިގނަޑު މިފތޮގުެ މއަޗްށަވެެ. އކެލުވަލާމުގުެ ސްޓރްޓެޖަީ ތކައެް ބިނވާފެއަިވނަީ ވސެް ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް މޅުި ފތޮް ކނުޏްއާި ގޅުވުއަިގނެް މނެޖޭކްރުމުއާި މީގެ އިތރުނުް ސްޓރްޓެޖަީ މިދބެހަކަީ މި ފތޮގުއަި ތކަރުރާކުށޮް

ބނޭނުކްށޮފްއަިވާ ދބެހަވެެ.

އކަީ ސްޓރްޓެޖަީ ރދަީފތުކަގުއަި އިނގިރސޭި - ދިވހެި ބއައެް އދަި ލިޔނުތްކަގުއަި ބއައެް ދިވހެި ތދަބުީރު ކމަގުއަި ލިޔފެއަި ހރުއެވެެ. އހެނެންމަވަސެް އޅަގުނަޑު ޤބަލޫކުރުގާތޮގުއަި އެ ތރަޖުމައާކަީ، މނެޖޭމްނަޓްް ދއާިރގާއަި، ޚއާސްަކށޮް ސްޓރްޓެޖަިކް ޕލްނޭިނގް ގެ ދއާިރގާއަި ސްޓރްޓެޖަީ އޭ ބނުމުނުް އިތރުނުް މީގެ ނނޫވެެ. ބހައެް ދހޭވަާ ފރުިހމަގަތޮގުއަި އނެމްެ މފަޙްމޫއެް އޅުޭ ދހޭކަށޮދްނޭް އެ ސްޓރްޓެޖަީ މިބހަކަީ، އބެހަކަށަް ދިވހެިބހައެް މިހތާނަށަް ހދެިފއަިވާ ބހައެް ނނޫކްމަށަް ދިވހެި ބހަާ ބހެޭ

އކެޑަމަީ އިން މޢަލުމޫތާު ދއެވްއަވެެ.

ވހާކައާި ގތޮއެގްއަި ބނޭނުކްށޮް އޅުނެީ ކނުި ނއަތްލާާ ދިވހެި ބހަގުއަި ޢނާމްު ކނުޏްއާި ގޅުވުއަިގނެް ނއަތްލާމުގުެ އކުލާމުއާި ކނުި ބޔަނާކްރުނަީ މި މިފތޮގުއަި އހެނެންމަވަސެް، އކުލާވާހާކައަވެެ. ކނުި ކނަތްއަތްކައެގްެ ބއަިވރަު ބޑޮު މސަްހނުިކނަް ރވާފާއަިވާ ކރުނަް ގޅުވުއަިގނެް ކނުޏްއާި ބދަލަގުއަި ވހާކައަވެެ. މިހރުިހކާމައެް އއެކްށޮލްފާއަި އއެް ލފަޒުއެގްެ ގތޮގުއަި މި ބނޭނުކްރުނަީ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ

ވހާކައަވެެ.

ސްޓރްޓެޖަީ: ސްޓރްޓެޖަީ އކަީ މސުްތޤަބުލަގުއަި ކރުނަް ކނަޑއަޅެިފއަިވާ ވކަި ކމައެް ޙޞާިލކްރުމުށަޓްކައަި ބނޭނުވްނާެ ވޞަީލތަތްއަް އނެމްެ ފރުިހމަގަތޮގުއަި ބނޭނުކްރުމުށަް އކެލުވަލާވެޭ ޕލްނޭް އކެވެެ.

މިފތޮގުއަި ތކަރުރާކުށޮް ބނޭނުކްށޮފްއަިވާ، ތރަޖުމަކާރުމުށަް އނުދގަޫ އނައެް ބހަކަީ ”ރީސައިކލްިނގް“ އއެލްލާާ ގތޮގުއަި ކނުީގެ ކރުމުކަީ، ރީސައިކލަް ކނުި ޚއާސްަކށޮް ކރުމުކަީ ރީސައިކލަް މިބހައެވެެ. އއެޗްއެް، އއެއެޗްއެް އފުއެދްމުށަް ބނޭނުކްށޮފްއަިވާ މއަިގނަޑު ވޞަީލތަް (މިސާލކަށަް ފނެް ހސުްކރުި ފޅުިއއެް ނމަަ ޕލްސާްޓިކް، ނވުތަަ އނެރާޖީ ޑރްިނކްް ދޅައެންމަަ އލެމްނެިއމަް) އގޭެ ޤދުރުތަީ ޙލާތަށަް އފެދަަ ބނޭނުކްށޮގްނެް އލެމްނެިއމައްށަް) އނަބރުާ ރޖުޢޫކަށޮް، އެ ވޞަީލތަް (ޕލްސާްޓިކށަް ނވުތަަ ރިސޯސަސް ނވުތަަ މޤަސްަދކަީ، ނޗެރުލަް މއަިގނަޑު އފުއެދްމުވެެ. މި މފަހްމޫގުެ އއެޗްއެް އހެނެް

ޤދުރުތަީ ވޞަީލތަތްއަް ބނޭނުް ކރުމަނުގްނެދްާ މިނވްރަު މދަކުރުމުވެެ.



ލފަޒުކަީ 3R މި ލފަޒުވެެ. 3R އކަި އިނގިރސޭި އނައެް ބނޭނުކްށޮފްއަި ވާ ތކަރުރާކުށޮް މިގތޮނުް އކަރުތުކަގުެ ތރެއެިން އރާ. އކަރުނުް ފށެޭ ތިން ބސަް ބނޭނުކްށޮގްނެް ކިޔާ ރިޑިއސުް (މދަކުރުނުް) މި ގތޮވެެ. ކރުު ކިޔާ އކެށޮލްފާއަި މިތިނބްސަް ރީސައިކލަް، އދަި ބނޭނުކްރުނުް) (އލަނުް ރީޔސޫް

ލފަޒުކަީވސެް ފސަޭހއަިން ދިވހެި ބހަށަް ތރަޖުމަކާރުވެފޭދަަ ލފަޒުކަށަް ނވުއެވެެ. މިފދަަ އނައެް ލފަޒުކަީ ޒީރޯ ވސޭްޓް އވެެ. ޒީރޯ ވސޭްޓް އކަީ، އކެި ފނެވްރަތުކަގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަފްހަު

ބނޭނުންކުރުވެި ނއަތްލާނަޖްހެޭ ކނުީގެ މިނވްރަު ސުމކަށަް ގނެއަމުގުެ އސަާސް އވެެ.

ޖހެމުށަް ނމަބްރަު ހށުއަޅެނުތްކަގުއަި ޗޓާތުކައާި އކެި ހރުި ފތޮގުއަި މި ވސެް މިބހަކަީ ”ފިގރަ“ ބނުފެިނމަަ، އބެނުއާއެޗްސެް ފހަމުް އިނގިރސޭި ބހަކެވެެ. މި ބސަް ދިވހެި ބހަނުް ބނޭނުކްށޮފްއަިވާ ވމުގުއަި ދތަިތކައެް ހރުދެނާކެމަށަް ފނެންތާީ، މި ބސަްވސެް އގޭެ އިނގިރސޭި ގތޮގުއަި ބނޭނުކްށޮފްއަި

ވނާއެވެެ.

އހެނެކްމަނުް މި ތރަޖުމަގާއަި، މި ފދަަ ބސަްތއަް ތކަރުރާވުާ ކނޮމްފެހަރަކަު މިހދާިގކުށޮް މނާަ ލިޔމުނުް ކިޔނުތްރެިނންށަް ބނުނައްޅުޭ އއެޗްއެް ފހަމުވުމުގުއަި އނުދގަޫ ވދެނާތެީ އއާިއކެު، މި ބސަްތއަް އގޭެ

އިނގިރސޭި ބހަގުެ ގތޮގުއަި ލިޔމަނުގްނެދްނާމަވެެ.



އެގޒެެކޓެިވް ޚލުާސާ

ކނުި މނެޖޭކްރުމުއާި، އކެމައާި ގޅުިގނެް އފުދެޭ، ތިމވާއެޓްއާި އިޤތުިޞާދީ އދަި އިޖތްިމޢާީ މއަސްަލތަކަކަީ، ދިވހެިރއާޖްއެށަް ކރުިމތަިވފެއަިވާ، ދވުހަނުް ދވުހަށަް އިތރުވުމަނުއްނަންަ ގނޮޖްހެމުކަށަް ވނަީ ވފެއަވެެ. ވކަިން ޚއާސްަކށޮް ކދުި ރށަރްށަށަް ދިމވާފެއަިވާ ރށަގުެ އބާދާީ މދަކުމައާި، ކމައާި ގޅުނުހްރުި ވޞަީލތަތްއަް ނތެމުއާި، ލިބނެް ބޖަޓެު މިނވްރަށަް މދަކުމައާި، ކނުި އފުލުމުގުއަި ހރުި ދތަިތކައާި، އކެށަީގނެވްާ މއުއަސްަސާތކަގުއަި ކމަގާޅުޭ ނތެމުއާި، ގތޮތްއަް ހދޯނޭެ ފއަިސާ އނަބރުާ ޚރަދަވުާ މިމސަައކްތަށަް ކމަގުެ ހނުރަވުރެިކނަް ނތެމުއާި، ކމައާި ގޅުނުހްރުި ޤނާނޫީ އނޮިގނަޑު ގއަި ހރުި އނުިކމައާި، އމަިއލްަ ހލޭނުތްރެިކނަް ޢނާމްނުގްެ އދަި މދަކުނަް ފރުސުަތތުއަް ބއަިވރެިވވެނޭެ މިކމަގުއަި ވިޔފަރާިތކަށަް ކޑުވަމުއާި އކެު މިކމަގުއަި ޢނާމްނުް ގެ ބއަިވރެިކނަް ކޑުވަމުނުފްދަަ ކނަތްއަތްކަގުެ ސަބބަނުް މި ކމަށަް ބޑޮބުއައެް ކނުީގެ އފުދެޭ ރށަގުއަި ސަބބަނުް، މީގެ ވއެވެެ. މދެވުރެިވފެއަި ގނޮޖްހެނުތްއަް އިތރުު ނއަތްލާނަީ ރށަގުެ އތަިރި މއަޗްށަް އކުލާއަިގނެންއާި، އކެށަީގނެވްާ ހނޫު މިނއެް ނއުފުދެނޭފެދަަ ގތޮގްތޮށަް

ކނުި އނަދްއަިގނެންވެެ.

ގޅުިގނެް ސެނޓްރަ އއަިޖސެް (އމެް.އީ) އނެވްޔަރަނަމްނަޓްއާި އފޮް މިނިސްޓރްީ ގޅުިގނެް މިކމައާި ނޝޭަނސްް ޔނުއަިޓޑެް އއާި (ސީ.ސީ.އީ.ޓީ) ޓކެންލޮޖޮީސް އނެވްޔަރަނަމްނަޓްލަް އނޮް ޔނުޕެް ސެނޓްރަ ޓކެންލޮޖޮީ އނެވްޔަރަނަމްނަޓްލަް އިނޓްރަނޝޭަނލަް ގެ ޕރްގޮރްމާް އނެވްޔަރަނަމްނަޓްލަް (އއަި.އީ.ޓީ.ސީ) ގެ އއެބްރާލުމުއާި، ޖޕަނާގްެ މިނިސްޓރްީ އފޮް އނެވްޔަރަނަމްނަޓްް (އމެް.އޯ.އީ.ޖޭ) ގެ 18 ގއަި ހިމނެޭ ހވުދަު އތަޅޮގުެ 18 ގއަި ހިމނެޭ ހވުދަު އތަޅޮގުެ 18 ރށަގުެ ރށަކުއަނުސްިލއާި، އިޖތްިމޢާީ 6މލާީ އހެީތރެިކމައާިއކެު، ޒނޯް 6މލާީ އހެީތރެިކމައާިއކެު، ޒނޯް 6މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި މޝަްވރަކާށޮް، ފރަތާތްކައާި އހެނެިހނެް ގޅުނުހްރުި ކމައާި މއުއަސްަސާތކައާި، ސަރހައަދްީ ސްޓރްޓެޖަީ އދަި އމަލަީ މސަައކްތަގުެ ޕލްނޭް އއެް ވނަީ އކެލުވަލާފާއަވެެ. މި ޕލްނޭގްެ ކރުމުއާި، ތރައަޤްީ ވޞަީލތަތްއަް ބނޭނުވްާ މނެޖޭކްރުމުށަް ކނުި ގތޮއެގްއަި ދމެހެއެޓްނެިވި އމަޒާކަީ ކމައާި ގޅުނުހްރުި އނެމްހެފާރަތާތްއަް ގޅުިގނެް، ކނުޏްއާި މދެގުއަި ޒމަނާއުސްުރެ ދކެމެނުް އނަންަ ގތޮއާި (ކނުި މނެޖޭކްރުމުކަީ ހމައަކެނަި ކނުި ނގެމުއާި ކނުި އފުލުމުއާި ކނުިއނެދްނުް ކމަގުއަި ދކެޭ ދކެމުއާި) ރީސައިކލަް، ނވުތަަ ރީ ޔސޫް، (ރިޑިއސުް، އސުޫލނުް ދކޫށޮް، 3R ގެ އމަލަކުރުނުް އއެގްތޮށަް ކނުި އފުއަދްާ މިނވްރަު މދަކުރުމުއާި ، ކނުީގެ ގތޮގުއަި އއެލްލާމުގުެ ބދަލަގުއަި އލަނުް ބނޭނުކްރުމުއާި ކނުީގެ ގތޮގުއަި އކުލާވެޭ ތކަތެި ބނޭނުކްށޮގްނެް އލަނުް އފުއެދްނުް) ދމެހެއެޓްނެިވި ގތޮއެގްއަި ކނުި ޤއާިމކްރުމުވެެ. މީގެ ތރައަޤްީކށޮް ވޞަީލތަތްއަް ބނޭނުވްާ ހިޖރުކަރުމުށަް ވިސްނމުށަް މނެޖޭކެރުމުގުެ އިތރުނުް ރށަފުނެރްގުއަި އއާި ސަރޙައަދްީ ފނެވްރަގުއަި، ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ޤއަމުީ ޕލޮިސީ ހިނގްމުއާި، ރިސޯސް އފެިޝަނޓްް ނވުތަަ ލިބނެހްރުި ވޞަީލތަތްއަް އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ ގތޮއެގްއަި ބނޭކުރުާ، ޒީރޯ ވސޭްޓް ނވުތަަ، ނއަތްލާނަޖްހެޭ ކނުި ނހުނުންަ ފދަަ މޖުތްމައައެް ބިނކާރުމުށަޓްކައަި، ރށަކުއަނުސްިލް ތކައާި އިޖތްިމޢާީ މއުއަސްަސާތއަް ފދަަ ކމަގާޅުނުހްރުި މހުިނމްު ފރަތާތްކަގުެ މދެގުއަި ހލޭނުތްރެިކނަް

އިތރުކުރުމުކަީވސެް މި ޕލްނޭގްެ އއެް އމަޒާވެެ.



އތޮް ޕލްނޭގްއަި ކރުިއށަް މި ސަރހައަދްީ ސްޓރްޓެޖަީ އދަި އމަލަީ މސަައކްތަު ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ފސަް އހަރަގުެ ( 2019 އިން 2023 އށަް) ތރެގޭއަި ޙސާިލކްރުމުށަް މހުިނމްު ސްޓރްޓެޖަީ ތކައާި ބއަިބޔަށަް ކނުި (ހ) މީގތެރެގޭއަި ވނާއެވެެ. ފހާގަކަށޮފްއަި ލނަޑދުނަޑިތއަް މސަައކްތަގުެ އމަލަީ ތކައެޗްއާި ބކާީވފެއަި ކރުާ ހދެމުއާި ރީސައިކލަް ވކަިކރުމުއާި، ހޔެގޮތޮގުއަި ކނުި އއެކްރުމުއާި، ކދާު ހނުންަ އހެނެިހނެް ތކަތެި ވގަތުީގތޮނުް ގދުނަކްރުމުށަް ރށަފުނެވްރަގުއަި ހލޭނުތްރެި ކރުވުމުއާި (ށ) ސަރޙައަދްީ ފނެވްރައެގްއަި ކމަގާޅުނުހްރުި ޓކެންލޮޖޮީ އއާި އމުރްނާީ ވޞަީލތަތްއަް ތރައަޤްީ ކރުމުއާި، ދމެހެއެޓްނެިވި މލާީ ނިޒމާއެް ޤއާިމކްރުމުއާި ކމައާި ގޅުނުހްރުި އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތއަް ތރައަޤްީކރުވުމުއާި

އފެރަތާތްއަް މިކމަގުއަި ޝާމިލް ކރުވުނުް ހިމނެއެވެެ.



6. ޒޯން 6. ޒޯން 6 ގެ ސަރަޙއަދްީ އދަި ރަށުފނެްވރަުގައި ކުނި މނެޭޖކްުރުމގުެ ސްޓްރެޓަޖީ 5އާއި އަމލަީ މސަައްކތަު ޕލްޭން އެކުލަވާލުން.

ސަރޙައަދްީ އދަި ރށަު ފނެވްރަގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ މއަސްަލަ ޙއަލްކުރުމުށަޓްކައަި، މިނިސްޓރްީ ކމަގާޅުނުހްރުި ތކައާި، މއުއަސްަސާ އިޖތްިމޢާީ ތކައާި ރށަކުއަނުސްިލް އނެވްރަނަމްނަޓްނުް، އފޮް އހެނެިހނެް ފރަތާތްކަގުެ މޝަްވރައާއާި، ސީ.ސީ.އީ.ޓީ އއާި އއަި.އީ.ޓީ.ސީ ގެ ފނަންީ އހެީތރެިކމައާކެު، އމަލަީ އއާި ސްޓރްޓެޖަީ މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ފނެވްރަގުއަި ސަރހައަދްީ އމަޒާކުށޮް އށަް 6 ޒނޯް މސަައކްތަު ޕލްނޭއްއެް މިވނަީ އކެލުވަލާވެިފއަވެެ. ކނުިމނެޖޭކްރުމުށަް އިހއުސްުރެ ގނެގްޅުމެނުް އނަންަ ބދޯާ ވިސްނނުް (ކނުި އއެކްރުމުއާި އނެދްނުް) ދކޫށޮް 3R ގެ އސުޫލތުކަގުެ ދށަނުް ޒީރޯ ވސޭްޓް ނވުތަަ ނއަތްލާނަޖްހެޭ ކނުި ނހުނުންަ، ޖއަވްށަް ވިހަ ގސޭް ބރޭނުވުާ، ރިސޯސް އފެިޝަނޓްް ނވުތަަ 2030ލިބނެހްރުި ވޞަީލތަތްއަް އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ ގތޮއެގްއަި ބނޭނުކްރުާ ދމެހެއެޓްނެިވި މޖުތުމަޢައެް، 2030ލިބނެހްރުި ވޞަީލތަތްއަް އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ ގތޮއެގްއަި ބނޭނުކްރުާ ދމެހެއެޓްނެިވި މޖުތުމަޢައެް، 2030

ނިޔލަށަް، ބިނކާރުމުށަް އމަޒާކުށޮް އކެލުވަލާި، މި ސްޓރްޓެޖަީ އއާި އމަލަީ މސަައކްތަު ޕލްނޭް ގެ 18ގއަި ހވުދަު އތަޅޮު އތުރުބުރުިއއާި ދކެނުބުރުީގއަި މީހނުް ދިރިއޅުޭ 18ގއަި ހވުދަު އތަޅޮު އތުރުބުރުިއއާި ދކެނުބުރުީގއަި މީހނުް ދިރިއޅުޭ 18 ރށަް (ފިގރަ 11 އށަް ރިޢޔާތަް ކރުއަވްާ) ހިމނަފާއަިވނާއެވެެ. މި އއަު ސިސްޓމަގްެ ދށަނުް ކނުޏްކަީ ވޞަީލތައެގްެ ގތޮގުއަި ބލައަިގނަެ، ދމެހެއެޓްނެިވި ކނުި މނެޖޭކްރުމުކަީ ތިމވާށެީގގެތޮނުް އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ، އިޤތްިސާދީގތޮނުް ފރޯނުތްރެި،

އދަި އިޖތްިމޢާީ ގތޮނުް ރއަޔްިތނުް ބލައަިގނަންަ ކމަކަށަް ވނާޖްހެއެވެެ.



ރށަފުނެވްރަގުއަި ހދޯނުތްކަށައާި، ދިރސާާއއެގްެ ކރުު ކރުވެނުު ޙޞާިލކްރުމުށަޓްކައަި، މިކނަް ކމަގާޅުނުހްރުި ފރަތާތްކައާި އކެގުއަި ކރުވެނުު މޝަްވރަތާކަގުެ އލަީގއަި، ކމަގާޅުނުހްރުި ޤއަމުީ އިދރާތާކަގުެ ލނަޑދުނަޑިތކައާި އނެގްނުތްކައާި އއެގްތޮވްގާތޮގުމެތަިން، ކނުިމނެޖޭކްރުމުއާި ބހެޭ ޤއަމުީ ޕލޮިސީއއާި، މި ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ހދެނުު ޤވައާިދތުކައާި ގޅުވުއަިގނެް ޤއަމުީ އދަި ރށަފުނެވްރަގުެ ) ތރެގޭއަި 2019-2023) ތރެގޭއަި 2019-2023) ތރެގޭއަި 2019-2023ސްޓރްޓެޖަީ އއާި އމަލަީ މސަައކްތަު ޕލްނޭގްއަި، ކރުިއށަް އތޮް ފސަް އހަރަު (2019-2023ސްޓރްޓެޖަީ އއާި އމަލަީ މސަައކްތަު ޕލްނޭގްއަި، ކރުިއށަް އތޮް ފސަް އހަރަު ( ، ކރުއަވްާ) ރިޢޔާތަް އށަް 12 (ފިގރަ ތކައާި ސްޓރްޓެޖަީ އމަލަކުރުނާެ ޙސާިލކްރުމުށަް މިކނަް

އމަލަީގތޮނުް އޅަނާެ ފިޔވަޅަތުކައެގްެ ތފަސްީލީ ލިސްޓއެް ކނަޑއަޅަފާއަިވނާއެވެެ.

scTcreTwjI 2

aidWrI ainctWzeac qWaimckurumWai

swrwHwacdI kuni menEjckurW

vwsIlwtctwac qWaimckurunc

figwr 21: zOnc 6 swrwHwacdI kuni menEjckurumuge scTcreTwjIawSc huSwawLW scTcreTwjItwac

zOnc 6 ge kuni

menEjckurumuge

demeheacTenivi nizWmc.

scTcreTwjI 3

aidWrWtwac hwrudwnWkurumWai

mwswackwtc hingW gotc

beleheacTunc

scTcreTwjI 1

rwSufencvwrugwai guLi

lWmehifwaivW kuni menEjckurumuge

nizWmeac aufwacdW twncfIzukurunc

ކނަޑއަޅެމުގުއަި ޕލްނޭް މސަައކްތަު އމަލަީ އއާި ސްޓރްޓެޖަީ ސަރޙައަދްީ މި މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ދިވހެިރއާޖްގޭއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުއާި ގޅުނުހްރުި ތިމވާށެީގެ މއަިގނަޑު އސަާސްތކަށަް ރިއޔާތަކްށޮފްއަި

ވނާއެވެެ. މިގތޮނުް:

ޒީރޯ ވޭސްޓް: (ޒީރވޯސޭްޓް ނވުތަަ)، ނއަތްލާނަޖްހެޭ ކނުި ނއެތްނުް ކމަގުއަި ބލަނަީ (އނެޑްް އފޮް ޕއަިޕް ނވުތަަ) ކނުި އފުއެދްމުއާި ނއަތްލާމުގުެ އމަލަތުކަގުެ ސަބބަނުް އފުދެޭ ތޤައަޔްރަު ކމައާި ކިލނަބކުނަް ނއަތްލާމުށަް މސަައކްތަކްރުނަް ޖހެމުގުެ ބދަލަގުއަި، ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ މސަައކްތަތްއަް ރވާާ ހިނގްމުގުއަި ކނުި ނއުފުއެދްމުށަް ބރާއުޅެމުށަވެެ. މިސިސްޓމަގްެ އމަޒާކަީ މޖުތުމަޢަގުއަި، ވޞަީލތަތްއަް ދއަރުކުރުާ ގތޮް ބދަލަކުށޮް، އކުލާނަޖްހެޭ ކނުި ނހުނުންަ ފދަަ ގތޮކަށަް މޅުި ނިޒމާށަް ބޑޮު ބދަލައެގްނެއަމުވެެ. ޒީރޯ ވސޭްޓކަީ (ރީޔސޫް) ނވުތަަ ކނުި އލަނުް ބނޭނުކްރުމުއާި، (ރީސައިކލަް ނވުތަަ) ކނުީގެ ގތޮގުއަި އކެލުވެތޭކަތެި ބނޭނުކްށޮގްނެް އލަނުް ވޞަީލތަތްއަް އފުއެދްއަިގނެް ކނުީގގެތޮގުއަި ނއަތްލާނަޖްހެޭ ތކަތެި ނހުނުންަ ހިސާބށަް ގނެދްިއމުށަވްރުެ، ފޅުާ ދއާިރއާއެގްއަި މނާކަރުވެޭ ނިޒމާކެވެެ: ނިޒމާް އމަޒާކުރުނަީ ކނުި ސަބބަނުް އބެދަލަގުެ ބދަލަކުށޮލްާ، އސުޫލތުއަް ފރޯކުށޮދްިނމުގުެ އފުއެދްމުއާި ވޞަީލތަތްއަް



އފުއަދްާ މިނވްރަު މދަކުރުމުށަވެެ. މިގތޮނުް ޒީރޯ ވސޭްޓކަީ ކނަޑއަޅެި ބޔަނާވްފެއަިވާ އމަޒާކަށަވްރުެ، އކަީ ވސޭްޓް ޒީރޯ އކެވެެ. އސަާސް ނވުތަަ ލނަޑދުނަޑިއއެް ކނަޑއަޅެޭ ޙޞާިލކްރުމުށަް މިކނަް ދމެިގނެދްގާތޮއެގްއަި، ނއަތްލާނަޖްހެޭ ކނުި ނހުނުންނާެ ގތޮށަް މސަައކްތަް ރވާާ ހިނގްމުގުއަި މގަދުއަކްދާޭ

އސަާސްތއަް ހިމނެޭ ނިޒމާކެވެެ.

- ގޅުި ލާމހެިފއަިވާ (އިންޓަރގރްޭޓަޑް) ކުނި މނެޭޖކްުރުމގުެ ނިޒާމް: ދިވހެިރއާޖްގޭެ ރށަތްއަް ޖގޯރްފަީގގެތޮނުް ސަބބަނުންއާި، ކނުީގެ ބހެިފއަި ވމުގުެ ވމުއާި، ކދުި އބާދާީތކަކަށަް ރށަތްކަކަށަް ވކަިވކަި ވފެއަިވާ ތރެގޭއަި އކެލުވެިގނެވްާ ތފަތާު ވއަތްރަތުއަް ގިނކަމަގުެ ސަބބަނުންއާި، ދިމވާފެއަިވާ (ކނުީގެ) މއަސްަލއަިގެ އިތރުވުމަނުް ބޑޮކުމަނުް، ފރަގަު ވޞަީލތަތްކަގުެ މދަު ލިބިފއަިވާ ޙއަލްކުރުމުށަް މިކނަް ބޑޮކުމައާި އނަންަ ކނުީގެ މއަސްަލަ ޙއަލްކުރުވެވޭރަގުެ ނތަީޖއާއެް ނރެވެނޭެ ކނަޑއަޅެިފއަިވާ ވކަި އނެމްެ ގތޮއެް ނތެވެެ. އހެނެކްމަނުް ގޅުިލމާހެިފއަިވާ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ސިސްޓމައެގްެ ޒރަީޢއާިން ކނުި ނއަތްލާމުއާި މިމސަައކްތަރްވާހާިނގްމުގުެ ތފަތާު ގތޮް ތކަމާދެު ވިސްނމުގުެ ނޒަރަހުިނގްާ، މީގތެރެއެިން އކެށަީގނެވްާ ތފަތާު ގތޮތްކައެގްެ މއަޗްށަް ހިމނެޭ، ގޅުިލމާހެިފއަިވާ ސިސްޓމައެް ޤއާިމކްށޮފްިނމަަ، ރށަރްށަގުެ ކނުި

މނެޖޭކްރުމުގުެ މޤަޞްަދު ޙޞާިލވްނާޭ ފދަަ ގތޮތްކައެް ނރެވެިދނާއެވެެ.

figwr 31: behigencdW kunIge dwrwjwtwac

aisckwncdE aencme

mwtI dwrwjw

aencme kuDwkoSc

aisckwncdE dwrwjw

mwdukurunc )reDiausc(

awlunc bEnunckurunc

)rIyUsc(

hwkwtw aufeacdunc

nwactWlunc

kunIge mWacdWtwac awlunc aeacCeti

aufeacdumwSc bEnunckurunc )rIswaikwlc(



އމަލަކުރުނާެ (ހައިރާކީ): ކނުި ދރަޖަކަރުމުކަީ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުއަި ދަރަޖތަައް ކުނީގެ ބެހިގނެްދާ -ގެ 3R ހިމނެނެީ މީގއަި އލާތާކެވެެ. ސްޓރްޓެޖެިކް ކނަޑއަޅަާ ތރަތުީބު އިސްކނަދްޭ ގތޮތްކަގުެ އޞުޫލވެެ: ރޑެިއސުް - ކނުީގެ ގތޮގުއަި އކުލާނަޖްހެޭ މިނވްރަު މދަކުރުނުް (ކދާު ހދެނުް ހިމނައަިގނެް) ރީޔސޫް – މރަމާތާު ކށޮގްނެް އލަނުް ބނޭނުް ކރުވެިދނާެ ތކަތެި މރަމާތާު ކރުމުއާި އކުލާނަޖްހެޭ ތކަތެިން ހިފިދނާެ އހެނެިހނެް ބނޭނުތްއަް ހދޯމުއާި ރީސައިކލަް – ކނުީގެ ގތޮގުއަި އކުލާާ ތކަތެީގެ މއަިގނަޑު ވޞަީލތަތްއަް އލަނުް އފެދަަ އއެޗްއެް އފުއެދްމުށަް ބނޭނުް ކރުވެނޭގެތޮށަް އނަބރުާ ހވަލާކުރުނުް. (ފިގރަ

13 އށަް ރިޢޔާތަކްރުއަވްާ)

ޖީލތުކަށަް، ގޮތނުް ޒިންމާދާރުކަމާއިއެކު އިސްނެގނުް (ސްޓިވާރޑޝްިޕް)- މިއީ މސުްތޤަބްލަގުެ - ތިމާވށެީގެ މިއދަގުެ ތިމވާށެި އނެމްެ ފރުިހމަަ ފނެވްރަގުއަި ދމަހައަޓްާ، ރއަދްކުށޮދްިނމުށަް މިއދަގުެ ޖީލގުެ މއަޗްށަް އނޮންަ ޒިނމްއާވެެ. މީގެ އިތރުނުް ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ކރުާ އމަލަތުކަގުެ ސަބބަނުް ތިމވާއެޓްށަް ކރުނާެ ނދޭވެޭ އސަަރތުއަް އނެމްެ ކޑުވަނާގެތޮކަށަް އމަލަތުއަް ބހެއެޓްމުށަް ކނޮމްެ ފރަދުއެގްެ މއަޗްށަް އނޮންަ

ފރަދުީ ޒިނމްވާސެް މިކމަގުެ ތރެގޭއަި ހިމނެނޭއެވެެ.

ތރައަޤްީކށޮް ޕލްނޭް މސާްޓރަ އއާި ސްޓރްޓެޖަީ މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި އސަާސް: މޝަްވރަާކުރުމގުެ -ތނަފްީޒު ކރުމުގުެ ހރުިހާ މރަޙުލަތާކައެގްއަި އކެި ފނަތްިތކަގުއަި ސަރކުރާއާި މޝަްވރަކާރުމުއާި އހެނެިހނެް

މއުއަސްަސާތކައާި ފރަދުނުންއާިއކެު މސަައކްތަކްރުމުގުެ އސަާސް

- ބެހިގނެްދާ ޒިންމާދާރުވރެިކނަް: މިގތޮނުް ބލައާިރު ނއަތްލާނަް ޖހެޭ ކނުި ނތެމުކަީ (ޒީރޯ ވސޭްޓް) އކަީ ބހެިގނެދްާ ޒިނމްއާކެވެެ. މިކނަް ޙޞާިލކްރުމުށަޓްކައަި ސާރކުރާގުެ ހރުިހާ އިދރާތާކައާި، ސިނޢާތަތްކައާި، ގޅުިގނެް ފރަދުނުް ޖމަޢްިއޔްތާކައާި، ޢނާމްު މސަައކްތަކްރުާ އިދރާތާކައާި، ހިލސޭާބހަށަް ދިރސާާކރުާ

އކެގުއަި މސަައކްތަކްރުނަް ޖހެނޭއެވެެ.

ދޅުހަޔެކޮމައާި ވށެީގެ ދިރނުހްރުި މިއީ އސަާސް: ދެއްކުމގުެ އގަު ކުންޏަށް ފރަާތނުް އުފއަދްާ ކުނި -ދިރނުތްއަް ދމެހެއެޓްމުށަޓްކައަި، ތިމވާށެި ތޤައަޔްރަު ކރުމުއާި ކނުި އފުއެދްމުގުއަި ޝާމިލވްާ ފރަތާތްކަނުް ހިނގޚާރަދަު ނއަތްލާމުށަް) ނގެމުއާި (ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ކނުި ސާފކުރުމުށައާި ތޤައަޔްރަކުނަް އެ

ދނޭޖްހެނޭކެމަށަް ކނަޑއަޅަާ ބޔަނާކްރުާ އސަާސް އވެެ.

ނއަތްލާމުގުެ ކރުމުއާި، އިސްތިޢމުލާު އފުލުމުއާި، މދުާ އފުއެދްނުތްރެިކމައާި، ނެގނުް: އގަު ހމަަ -ހިގާ ޚރަދައެް އެ އގަކުރުވެި، އޞުޫލއެގްދެށަނުް އއެް ކނަޑއަޅެޭ އސަަރު ކރުާ ވއެޓްށަް ސަބބަނުް

ހިސާބކައާި އނެމްެ ކއަިރި ހިސާބކަނުް އޚެރަދަކަށަް އގަނުގެނުް.

- ކއަިރިން އަމލަު ކުރުމގުެ އސަާސް (ޕރްޮކްސިމިޓީ ޕރްިންސިޕލްް): މިއީ ކނުި އފުއަދްާ ހިސާބއާި އނެމްެ ކއަިރި ހިސާބއެގްއަި އކެނުޏްއާި މދެު އމަލަު ކރުމުގުެ އސަާސް އވެެ. މިކމަގުެ ސަބބަނުް އފުލުމުށަް ކޑުވަގެނެް ފރުސުަތު ވމުގުެ ތޤައަޔްރަު ތިމވާށެި ތރެގޭއަި އފުލުމުގުެ ކޑުވަެ، ޚރަދަު ކރުނަޖްހެޭ

ދނާއެވެެ.



5.1 ސްޓްރެޓަޖީ 1: ގޅުިލާމހެިފއަިވާ ކުނިމނެޭޖކްުރުމގުެ ނިޒާމތްައް ރަށުފނެްވރަުގައި

ޤާއިމކްޮށް ތނަްފީޒުކުރުންމއަސްަލއަިގެ ތރާީޚީ ނޒަރައެް: (ބކެގްރްއަނުޑްް)

ކނުި މނެޖޭކްރުމުާ ބހެޭ ޤއަމުީ ޕލޮިސީގއަި، ރއާޖްގޭެ ކނޮމްެ ރށައެގްއަިމެ އރެށައެގްއަި ދމެހެއެޓްނެިވި ގތޮއެގްއަި ކނުި މނެޖޭކްރުނާެ ގތޮގުެ ޕލްނޭް ތރައަޤްީކރުމުގުެ މހުިނމްކުނަް ވނަީ ފހާގަކަށޮފްއަވެެ. އދަި އރެށައެގްއަި އފުދެި ޖމަކާރުވެޭ ކނުި މނެޖޭކްރުވެޭ ފނެވްރަގުެ ކނުިމނެޖޭކްރުނާެ ސެނޓްރަކައާި އކެމަށަް ބނޭނުވްނާެ އލާތާތްއަް ޤއާިމކްރުމުށަް ވސެް އޕެލޮިސީގއަި ބރާު އޅަފާއަި ވއެވެެ. އހެނެންމަވަސެް، ޒނޯް ހިސާބށަް އވަސަް ނޒަރައެް 6 ގެ ރށަރްށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ މސަައކްތަް ކރުިއށަް ގސޮްފއަިވާ ހިނގްލާއާިރު، ގިނަ ރށަރްށަގުއަި މިދނެންވެނުު ލނަޑދުނަޑިތއަް ޙޞާިލް ކރުމުށަް ބރާއުޅެމުގުެ ވިސްނނުް 18ގނެގްޅުކޭމަކަށަް ފހާގައައެް ނކުރުވެއެވެެ. މި ހިސާބގުއަި ހިމނެޭ 18ގނެގްޅުކޭމަކަށަް ފހާގައައެް ނކުރުވެއެވެެ. މި ހިސާބގުއަި ހިމނެޭ 18 ރށަގުތެރެއެިން ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ އފޮް މިނިސްޓރްީ އދަި ރށައެގްއަވެެ. ދެ ނގަފާއަިވނަީ ހއުދްަ އިން އީ.ޕީ.އޭ ތއަޔްރާކުށޮް ޕލްނޭް އނެވްޔަރަނަމްނަޓްް ގެ ފނަންީ އދަި މލާީ އހެީތރެިކމައާކެު ނވުަ ރށައެގްއަި ކނުި ކށޮި އިމރާތާކްރުމުގުެ

6މސަައކްތަް ވނަީ ކށޮް ނިމިފއަވެެ. (ޓބޭލަް 6މސަައކްތަް ވނަީ ކށޮް ނިމިފއަވެެ. (ޓބޭލަް 6 އށަް ރިޢޔާތަް ކރުއަވްާ)

ރށަރްށަގުެ ކނުި ކށޮިތއަް ފރަމުކާރުވެިފއަިވނަީ، އތެނަތްނަގުއަި ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަިކށޮް، ރީސައިކލަް ވކަިކށޮް ދޅައާި އލެމްިނިއމަް މޢަދުނައާި ޕލްސާްޓިކއާި، ޚއާސްަކށޮް ވކަިން ބވާތަތްއަް، ކރުވެނޭެ ގދުނަކްރުވެނޭެ ވޞަީލތަް ތކައާި، ނތެި ފނަވާާ ޒތާގުެ ކނުިން ކދާު ހދެމުށަް ޚއާސްަ ބއައެް އދަި މީގެ ވޞަީލތަތްއަް ގދުނަކްރުވެނޭެ ވކަިކށޮް ކނުި ނރުއަކްއަތުރެި ކނުޏްއާި ޒތާޒްތާގުެ ނހުިމނެޭ ތރެގޭއަި ކރުވެނުު ދމެދެު މވުއަޒްފަނުންއާި ކއަނުސްިލގްެ ރށަު ރއަޔްިތނުންއާި ރށަރްށަގުެ ހިމނައަިގނެންވެެ. މޝަްވރަތާކަގުއަި ރށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަގުެ މހުިނމްކުނަް ވނަީ ފހާގަކަށޮފްއަވެެ. އހެނެންމަވަސެް، ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަި ނކުރުމުއާި، ކނުި އފުލުނާެ ފރުިހމަަ ނިޒމާއެް ނތެމުއާި، ހލޭނުތްރެިކނަް ކޑުކަމައާި، ރށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަނުް ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަށަް ކނުި އފުލުނާެ ވޞަީލތަތްއަް ޤއާިމކްރުވެިފއަި ނތެނުް، އދަި ދމެހެއެޓްނެިވި ގތޮއެގްއަި ރށަގުެ ކނުި ކށޮި ހިނގްމުށަް ބނޭނުވްނާެ (މލާީ ތނަވަސަްކމައާި މސަައކްތަށަް ބނޭނުވްނާެ އލާތާތްއަް) ވޞަީލތަތްއަް ނތެމުއާިއކެު، ގިނަ ރށަރްށަގުެ ކނުި ކނުި އޅެމުއާި ކނުި ވލަތުރެއެށަް އތަިރިމއަޗްށައާި ސަބބަނުް، ނހުިނގްމުގުެ މރަކުޒަތުއަް މނެޖޭކްރުާ އނެދްމުކަީ ޢނާމްު ކމައެކްމަގުއަި ވނަީ ވފެއަވެެ. އހެނެކްމަނުް، މި ސްޓރްޓެޖަީ އިން ފހާގަމަިކރުނަީ،



rwSu kwauncsilcrwSuge kuni menEjckurumuge pclEncrwSuge kuni menEjckurW mwrukwzumihWruge kuni aeackurW nizWmu

ga konDEaekulwvWluncawdi nufwSWmivwgutu netc

gd nwDeaclWaekulwvWluncaimWrWtckoSc nimifwairEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

ga nilwncdUaekulwvWluncaimWrWtc kurumuge mwswackwtc hingwmunc dwnIrEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

gd tinwdUhuacdw hOdumwSc huSwaeLifwaiWaimWrWtc kurumuge mwswackwtc hingwmunc dwnIbEnunc kurevE hWlwtugwai

ga vilingiliaekulwvWluncaimWrWtc kurumuge mwswackwtc hingwmunc dwnIbEnunc kurevE hWlwtugwai

gd vWdU huacdw hOdumwSc huSwaeLifwaiaimWrWtckoSc nimifwairEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

ga deacvedUaekulwvWluncaimWrWtckoSc nimifwaimivwgutu netc

gd fwrescmWtoDWpelEnc aisclWhu kurwnIaimWrWtckoSc nimifwaibEnunc kurevE hWlwtugwai

ga dWncdU aekulwvWluncaimWrWtc kurumuge mwswackwtc hingwmunc dwnIrEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

gd hODeacdUhuacdw libifwaiawdi nufwSWrEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

ga gemwnwfuSihuacdw hOdumwSc huSwaeLifwaiaimWrWtckoSc nimifwairEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

gd fiyOrIaekulwvWluncaimWrWtckoSc nimifwairEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

ga kolwmWfuSi huacdw libifwaiaimWrWtc kurumuge mwswackwtc hingwmunc dwnIbEnunc kurevE hWlwtugwai

gd rwtwfwncdUawdi nufwSWaimWrWtc kurumuge mwswackwtc hingwmunc dwnImivwgutu netc

ga kwnDuhuLudUhuacdw libifwaiaimWrWtc kurumuge mwswackwtc hingwmunc dwnImivwgutu netc

gd gwacdUaekulwvWluncaimWrWtckoSc nimifwairEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

ga mWmencdU aekulwvWluncaimWrWtckoSc nimifwaimivwgutu netc

gd mwDwveliaekulwvWluncaimWrWtckoSc nimifwairEvuncteri kwmuge mwruhwlWgwai

ފރުިހމަގަތޮގުއަި އނެމްެ ވޞަީލތަތްއަް މދަކުރުމުށައާި ނރުއަކްއަތުއަް ކރުިމތަިވދެނާެ ތިމވާއެޓްށަް ބނޭނުކްރުމުށަް އދަި އނެމްނެށަް ފއަިދކާރުނާެ ގތޮއެގްއަި، ރށަފުނެވްރަގުއަި، ގޅުި ލމާހެިފއަިވާ ކނުި ބިނކާށޮް، މއަޗްށަް ތނަފްީޒކުރުމުށަޓްކައަި، ކނުި ދރަޖަކަރުމުގުެ ޕލްނޭކްށޮް ނިޒމާއެް މނެޖޭކްރުނާެ ރއަޔްިތނުންއާި ރށަު ކއަނުސްިލތްކަގުެ އިދރާީ ވޞަީލތަތްއަް ތރައަޤްީ ކރުމުގުެ މހުިނމްކުމަވެެ. މީގެ އއެް އމަޒާކަީހމާކަށޮް ކނުި އކުލާމުއާި ކނުި އނެދްމުގުެ ސަބބަނުް ޖއަވްހުނޫކުރުފާދަަ ގސޭް (ގރްީން ހއަސުް ޕލޮިއޓުނަޓްސްް) ކލައަިމޓެް (ޝޯރޓލްިވޑްް ގސޭް އމުރުކުރުު ކިލނަބކުރުފާދަަ ޖއަވްު އއާި ގސޭް)

ޖއަވްށަް ބރޭކުރުމާިނވްރަު މދަކުރުމުވެެ.



މހުިންމު އަމާޒުތައް

ބލެހެއެޓްމުށަް ކރުިއރެނުތްއަް ލިބޭ ދމެދެު އއާި 2023 އއާި 2019 ރނަގޅަކުރުމުށައާި ޙލާތަު ބއަިވރެިން އކެގުއަި ގޅުިގނެް މސަައކްތަް ކރުވުމުށަް ޝައޤުވުރެި ކރުވުމުގުެ މޤަޞުަދގުއަި ތިރީގއަި މި

ފހާގަކަރުާ މހުިނމްު އމަޒާތުއަް ވނަީ ކނަޑއަޅެިފއަވެެ.

3R ކރުިއރެވުމުށަް އމަޒާކުރުާ، ރށަގުެ ކނުި 2020 ގެ ނިޔލަށަް ކނޮމްެ ރށައެގްއަިމެ -މނެޖޭކްރުނާގެތޮގުެ ޕލްނޭއްއެް އކެލުވަލާާ ފސާްކރުވެިފއަި އތޮނުް.

ނިޔލަށަް، ކނޮމްެ 2020 ގެ ނިޒމާއެް އކެށަީގނެވްާ ހދޯނޭެ އނަބރުާ ޚރަދަތުއަް ހިނގާ -ރށައެގްއަިމެ ޤއާިމު ކރުވެިފއަި ވނުް.

އކެށަީގނެވްާ ގތޮއެގްއަި މސަައކްތަް ކރުާ، ރށަފުނެވްރަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒައެް ކނޮމްެ -ރށައެގްއަި 2021 ގެ ނިޔލަށަް، ހރުނުް.

ފރަމުކާރުވެި ހިނގމަނުދްާ ކނުި އއެކްރުާ ނިޒމާއެް ޤއާިމކްރުވެި، ހމާއަށަް ކނުި އކުލާމުއާި -ކނުި އނެދްނުް 2021 ގެ ނިޔލަށަް، މޅުިން ހއުޓްލާނުް.

ޤއަމުީ ކނުި މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ ޕލޮިސީގއަި ބޔަނާކްށޮފްއަި ވފާދައަިން، (2018 ވނަަ އހަރަގުެ ޤއަމުީ ކނުި މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ ޕލޮިސީގއަި ބޔަނާކްށޮފްއަި ވފާދައަިން، (2018- -2018މިނވްރަށަް ބިނކާށޮް) ކނޮމްެ ރށައެގްއަިމެ ކނުި އފުއަދްމާިނވްރަު 25 އިނސްައތްަ ދށަކްރުނުް.

މހުިންމު ހރަަކާތްތައް

ހިލސޭާބހަށަް ޖމައްިއޔްތާކައާި، އނަހްނެނުގްެ އިތރުނުް މީގެ ކއަނުސްިލތްކައާި ރއަޔްިތނުންއާި، ރށަު މސަައކްތަކްރުާ އމަިއލްަ ޖމަޢާތަތްއަވްސެް ހިމނެގޭތޮނުް ކމަގާޅުނުހްރުި ރށަގުެ އހެނެިހނެް ފރަތާތްކަގުެ ވޞާިލވްމުށަޓްކައަި، އމަޒާތުކަށަް މހުިނމްު ބިނކާށޮް، މތަީގއަި ބޔަނާކްށޮފްއަިވާ މއަޗްށަް މޝަްވރަގާެ މި ސްޓރްޓެޖަީގެ ދށަނުް، ތިރީގއަި މި ބޔަނާކްރުާ މހުިނމްު ހރަކަތާތްއަް ވނަީ ކނަޑއަޅެިފއަވެެ. (ހ) ކނުި އފުދެޭ ހިސާބނުް ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުމުށައާި 3R ގެ ހރަކަތާތްއަް ހިނގްމުގުއަި މޖުމުތަޢަގުެ ކނުި ރށަރްށަގުެ މދަކުރުމުށަޓްކައަި، އދަދަު ކނުީގެ އފުލުނަޖްހެޭ (ށ) އިތރުކުރުނު؛ް ބއަިވރެިވނުް ގސޭް) (ބޔަޯ ގސޭް ބނޭނުކްށޮގްނެް ކނުި ނވުތަަ ކދާު ރީސައިކލަކްރުމުއާި މރަކުޒަގުއަި މނެޖޭކްރުާ އފުއެދްނު؛ް އދަި (ނ) 3R ގެ އސަާސްގެ މއަޗްށަް ބިނކާށޮް ރށަފުނެވްރަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުާ ޕލްނޭް އިދރާީ ވޞަީލތަތްއަް އދަި މލާީ ބނޭނުވްނާެ ތނަފްީޒކުރުމުށަް ގތޮއެގްއަި އކެށަީގނެވްާ އކެލުވަލާމުއާި

ތރައަޤްީކރުނުް.



ހރަަކާތް 1.1 އިޖތްިމާޢީ ބއަިވރެިވނުް - ކުނި އުފެދޭ ހިސާބުން ކުނި ބއަިބަޔަށް ބއަިވރެިވނުް މޖުމުތަަޢުގެ އިތުރުކުރުމގުައި ހރަަކާތްތައް ގެ 3R ވކަިކުރުމށަާއި

އިތުރުކުރުން

ފރަތާނުް، ރއަޔްިތނުގްެ ތކައާި ރށަކުއަނުސްިލް ބއަދްލަވުނުތްކަގުއަި ބއޭވްނުު މޝަްވރަކާރުމުށަް ރއަޔްިތނުގްެ ތނަފްީޒކުރުމުގުއަި ކމައާކެު ކމާިޔބާު ނިޒމާތްއަް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ރށަފުނެވްރަގުއަި މނެޖޭކްރުާ ކނުި ރށަގުެ އއެކްށޮް، ކނުި އދަި ވއެވެެ. ފހާގަކަށޮފްއަި މހުިނމްކުނަް ބއަިވރެިވމުގުެ މރަކުޒަށަް އފުލުމުގުެ ކރުީގއަި ގދެރޮގުއަި އފުދެކޭނުި، އއެފުދެޭ ހިސާބނުް ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުމުގުއަި ރއަޔްިތނުގްެ ފރުިހމަަ ބއަިވރެިވމުށަް ގވޮލާފާއަި ވއެވެެ. ރށަކުއަނުސްިލތްކައާި ރށަގުެ އނަހްނެނުންއާި ހިލޭ ސާބހަށަް މސަައކްތަކްރުާ އމަިއލްަ ޖމައާތަތްކައާި، ބއައެް ފހަރަށަް ސަރކުރާނުް އިސްނގައަިގނެް އކެިފހަރަމުތަިން ރއަޔްިތނުް ހލޭނުތްރެިކރުވުމުށަް މސަައކްތަތްކައެް ކރުވެިފއަި ވީނމަވަސެް، އއެވްސެް ރށައެގްއަި އކެށަީގނެވްާ ގތޮއެގްއަި ކނުި އފުދެޭ ހިސާބނުް ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުމުގުެ މސަައކްތައެް ވކަި ޢނާމްގުތޮއެގްއަި ރށައެގްއަިވސެް ކރުާ މސަައކްތަް ވކަިކރުމުގުެ ބއަިބޔަށަް ކނުި ނކުރުވެއެވެެ. ކރުވެނެީ ހމައަކެނަި ހޅުހުިފާ ތކައެޗްއާި ހޅުނުހުިފާ ޒތާގުެ ތކައެޗްވެެ. އދަި ކނުީގެ ކޑޮިމިން (ވލޮިއމުް) ގނެދްއެވެެ. އނަދްމަނުް ކނުި ހމާއަށަް ސަބބަނުް، ނތެމުގުެ ވޞަީލތައެް އހެނެް ކރުވެނޭެ ކޑުަ ހޅުނުހުިފާ ޒތާގުެ ތކައެޗްއާިމދެު އމަލަކުރުނާެ ގތޮއެގްެ މޢަލުމޫތާު ލިބިފއަިވާ މިނވްރަު ވރަށަް ކޑުއަވެެ. މި ލިޔމުގުއަި އިނގިރސޭި (ނޓޯު: ބރާއުޅަާ“ ”ވކަިކރުމުށަް ބއަިބޔަށަް ކނުި ދއަކްއަިދނެީ މިއިން “މި ލިޔމުގުއަި އިނގިރސޭި (ނޓޯު: ބރާއުޅަާ“ ”ވކަިކރުމުށަް ބއަިބޔަށަް ކނުި ދއަކްއަިދނެީ މިއިން “މި ލިޔމުގުއަި އިނގިރސޭި (ނޓޯު: ބރާއުޅަާ“ ”ވކަިކރުމުށަް ބއަިބޔަށަް ކނުި ދއަކްއަިދނެީ މިއިން

This shows that two factors contribute to waste separation” ީައިބރާތާް ގނެސެްފއަި ވނމި ލިޔމުގުއަި އިނގިރސޭި (ނޓޯު: ބރާއުޅަާ“ ”ވކަިކރުމުށަް ބއަިބޔަށަް ކނުި ދއަކްއަިދނެީ މިއިން

އިބރާތާް ގނެސެްފއަި ވނަީ ”މި ލިޔމުގުއަި އިނގިރސޭި (ނޓޯު: ބރާއުޅަާ“ ”ވކަިކރުމުށަް ބއަިބޔަށަް ކނުި ދއަކްއަިދނެީ މިއިން

މިފދަަ އިން ނވެެ. އހެނެް ނމަވަސެް މިތނަގުއަި ބނުނަް މި އޅުނެީ ”lack of waste separation“ ނވުތަަ އިބރާތާް ގނެސެްފއަި ވނަީ ”

މިފދަަ އިން ނވެެ. އހެނެް ނމަވަސެް މިތނަގުއަި ބނުނަް މި އޅުނެީ ”އިބރާތާް ގނެސެްފއަި ވނަީ ”

ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަި ނކުރުވެޭ ސަބބަތުއަް ކމަށަް ޤބަލޫކުރުވެއެވެެ. އހެނެކްމަނުް މިތނަް ތރަޖުމަާ ކރުމުށަް ރނަގޅަވުނާެ ކމަގުއަި ފނެންަ އިބރާތާކަީ ”ވކަިކރުމުށަް ހރުސަްއޅަާ“ މިފދައަިނންވެެ. އހެނެންމަވަސެް އބެއަި ތރަޖުމަާ ކށޮފްއަި އވެނަީ ލިޔމުގުއަި އތޮް ގތޮށަވެެ. މީގތެރެއެިން ރނަގޅަު ގތޮއެް ފތޮް ލިޔނުު ފރަތާނުް ޚިޔރާކުރުމުށަް ދކޫށޮލްފާއަވެެ. ) މހުިނމްު ދކެމައެް ވކާމައެް ވކާމަވެެ. (ހ) ރށަފުނެވްރަގުއަި ރށަރްށަގުއަި (ށ) އދަި ދށަކްނަް ބއަިވރެިވނުް ހލޭނުތްރެިކމައާި ރއަޔްިތނުގްެ މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ކނުި މނެޖޭކްށޮފްއަި ބކާީ ހނުންކަނުި، ރށަނުބްރޭކުށޮް އމެއަޗްށަް އކެށަީގނެވްާ ގތޮއެގްއަި އމަލަކުރުނާެ

ނިޒމާއެް އކެލުވަލާވެިފއަި ނތެކްނަް.

ރއަޔްިތނުގްެ މނެޖޭކްރުމުގުއަި ކނުި ރށަފުނެވްރަގުއަި ފރަމުކާށޮފްއަިމިވނަީ ޙރަކަތާް މި މިގތޮނުް ބއަިވރެިކނަް ކޑުކަމަށަް ފހާގަކަރުވެި އކެމަށަް ޙއަލްއެް ހދޯމުށަވެެ. މި ޙރަކަތާގުެ ސަބބަނުް ރށަރްށަގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ މސަައކްތަް ކރުާ ދދޯިޔާ ގތޮތްކަގުެ ސަބބަނުް ދިމވާދެނާެ ޢނާމްު ސިއޙްީ މއަސްަލަ ބއަިބޔަށަް ކނުި އފުދެހޭިސާބނުް ކނުި ގދެރޮގުއަި ގތޯި ކރުވުމުއާި ހލޭނުތްރެި ރއަޔްިތނުް ތކަށަް

ވކަިކރުމުގުއަި ރއަޔްިތނުގްެ ބއަިވރެިވނުް އިތރުކުރުމުށަް ބރާއުޅެމުށަވެެ. . މިކނަް ޙޞާިލް ކރުނާީ:



ރށަު ކއަނުސްިލތްކައާި ރއަޔްިތނުގްެ ބއަިވރެިވމުއާިއކެު، އރެށަކަނުް ލިބނެް ހރުި ވޞަީލތަް -ތކަށައާި އރެށައެް އފުދެިފއަިވާ ގތޮއެގްެ މއަޗްށަް ބިނކާށޮް އރެށައެގްެ އނެމްެ އކެށަނޭފެދަަ ގތޮކަށަް ކނުި

ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުނާެ ނިޒމާއެް އކެލުވަލާނުް.

ގދެރޮގުއަި ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުމުށަް ރއަޔްިތނުް ހލޭނުތްރެި ކރުވުމުށައާި ރއަޔްިތނުގްެ -ޕރްގޮރްމާއެް ތމަރްީނު ހިމނައަިގނެް ހރަދުނަކާރުނުް ސިފަ އިސްނގެމުގުެ އިތރުކުރުމުށަް ބއަިވރެިވނުް ހިނގްނު؛ް އނަހްނެނުގްެ އިސް ފރަތާތްކައާި ހިލސޭާބހަށަް މސަައކްތަް ކރުާ ޖމަޢްިއޔްތާކަގުެ އހެީތރެިކމައާކެު، ދރޮނުދްރޮށަް ހިނގއަިގނެް މޢަލުމޫތާދުީ ރއަޔްިތނުް ހލޭނުތްރެި ކރުވުމުގުެ ޕރްގޮރްމާއެް ހިނގްމުއާި މީސް ޙިއސްާ މޢަލުމޫތާު ޒރަީޢއާިން މސެެޖތްކަގުެ ހޔެގޮތޮގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުގާޅުޭ މދެވުރެިކށޮް މީޑިޔާ

ކރުމުއާި ކމަގާޅުޭ ފރަތާތްކަގުެ މދެގުއަި ބއަދްލަވުނުތްއަް ބއާވްާ މޢަލުމޫތާު ފތެރުނުް.

އރެށަކަނުް ލިބނެް ހރުި ވޞަީލތަް ތކަށައާި އރެށައެް އފުދެިފއަިވާ ގތޮއެގްެ މއަޗްށަް ބިނކާށޮް -އރެށަކަށަް އކެށަީގނެވްާ، ކނުި ނގެމުގުެ ނިޒމާއެް އކެލުވަލާނުް. މީސްކޅޮު މދަު، ރށަގުެ ހރުިހާ ގތެއަް އއެހްިސާބއެގްއަި ހނުންަ ކދުި ރށަރްށަގުއަި އއެގްއެިން އނެއެގްޔެށަް ކނުި ނގަމަނުް ގނެދްކާހަލަަ ޚިދމުތައެް މނެބްރަނުންއާި ކއަނުސްިލް ރށަު ބއައެް ތރެގޭއަި މޝަްވރަތާކަގުެ ނނޫކްމަށަް، ބނޭނުް ކނޮމްހެނެް ވިޔފަރާި އޞުޫލނުް ނވުތަަ ރށަރްށަގުއަި، ރށަކުއަނުސްިލނުް ހށުއަޅަފާއަި ވއެވެެ. މިފދަަ ރއަޔްިތނުް އއެގްއެިން އނެއެގްޔެށަް ކނުި ނގަމަނުް ގނެދްކާހަލަަ ޚިދމުތައެް ދިނމުގުެ ބދަލަގުއަި ރއަޔްިތނުް ހލޭނުތްރެި ގނެދްިއމުކަީ ކށޮޓްށަް ކނުި ވކަިކށޮގްނެް ބއަިބޔަށަް ކނުި އމަިއލްއަށަް، ރއަޔްިތނުް ކރުވުއަިގނެް އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ ގތޮވެެ. އހެނެންމަވަސެް ގތޯިގދެރޮއާި ދރުގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަު ހނުންަ، އފުލުމުކަީ ހމައަށަް ކށޮޓްއާި ކނުި ހިނގފާއަި ވކަިކށޮގްނެް ބއަިބޔަށަް ކނުި ރއަޔްިތނުންށަް އދަި ދތަިކމައެކްމަގުއަި ވފާދަަ ބޑޮތެި ރށަތްކަގުއަި، ރށަކުއަނުސްިލނުް ނވުތަަ ވިޔފަރާު އޞުޫލނުް ގގޭއެިން ޙލާތަތްކަގުއަިވސެް، ދނޭޖްހެނޭއެވެެ. މިފދަަ ޚިދމުތަް ކނުި އފުލުމުގުެ ކނުިކށޮޓްށަް ކނުި ނގައަިގނެް އިޚތްިޔރާކުރުނަވްނާީ، އފުދެޭ ކނުީގެ ކޑުބަޑޮމުިނއާި ވއަތްރަު ބނޭނުކްރުާ އޅުނަދގުެ ކނުި އފުލުމުށަް އފުލުމުށަް ކނުި ރށަރްށަގުއަި މދެމުިނގުެ ރިޢޔާތަކްށޮގްނެންވެެ. ދރުމުިނށަް އފުލުނަޖްހެޭ ކޑޮިމިނއާި ރތަގްނަޑު ސައިޒގުެ ކދުި ނވުތަަ ސައިކލަް ތިނފްރުޅޮލުީ އތަގްޑާިޔާ، (ރކެމޮނެޑްޑަް) ހށުއަޅަނަީ (ޓރްކެޓްރަ) އވެެ. އދަި ބޑޮތެި ރށަރްށަގުއަި ކނުި އފުލުމުށަް ޚއާސްަކށޮފްއަިހނުންަ އޅުނަދފުހަރަވެެ. ތިމވާއެޓްށަް ކޑުވަފެއަި ޚރަދަު ބޑޮތުނަނުް ބނޭނުކްރުމުކަީ އޅުނަދފުހަރަު ޑީސަލް ނގެމުށަް ކނުި

ފއަިދކާރުނާެ ކމަކެވެެ.

ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުމުއާި ކނުި އއެކްރުނާެ ފރުިހމަަ ނިޒމާއެް ތޢާރާފަކްރުމުގުެ އިތރުނުް، -ބނޭނުކްރުވެޭ ގިނފަހަރަު އއެފްހަރަށަވްރުެ ބދަލަގުއަި ކތޮޅަގުެ ޕލްސާްޓިކް އއެލްލާާ ބނޭނުކްށޮފްއަި ބނޭނުކްރުނުް ފޅުި ޕލްސާްޓިކް ބނޭނުކްރުވާއަތްރަގުެ އއެފްހަރަު ބނޭނުކްރުމުއާި، ކތޮޅަު ވއަތްރަގުެ ކރުިއރެވުމުށަް، ހިތވްރަދުީ ބނޭނުކްރުމުށަް އލަނުް މދަކުރުމުއާި ކނުި ގތޮގްތޮނުް، މދަކުރުނުފްދަަ އނަހްނެނުގްެ ޖމަޢްިއޔްތާކައާި ހިލސޭާބހަށަް މސަައކްތަކްރުާ އމަިއލްަ ޖމަޢްިއޔްތާކަގުެ އއެބްރާލުމުއާިއކެު



އއަު ޕރްގޮރްމާތްއަް ތޢަރާފަކްރުނަވްނާއެވެެ. ދމެހެއެޓްނެިވި ގތޮއެގްއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުކަީ ހމައަކެނަި ކނުި ނގެމުއާި ރީސައިކލަް ކރުމުއާި ހޔެގޮތޮގުއަި ނއަތްލާނުް ނނޫކްނަް ހނަދނާބްހައަޓްނަް ޖހެނޭއެވެެ. 3R ގެ އސަާސްގއަި އއެމްެ ފރުތަމަަ އިސްކނަދްޭ ކމަކަީ ދިރިއޅުމުގުއަި ދމެހެއެޓްނެިވި ވއަޓްފަޅާިއއެް

ބިނކާށޮް ކނުި އފުއެދްނުް މދަކުރުމުވެެ.

ރަށުފނެްވރަުގައި ރީސައިކަލްކުރުމާއި 1.2ހރަަކާތް 1.2ހރަަކާތް 1.2 ރަށުގެ ކުނި މނެޭޖކްުރާ މރަުކަޒު –ކާދުހދެުމާއި ކުނިން ގޭސް އުފެއދްުމގުެ ޕރްޮގރްާމް ރަށުގެ ކުނިމނެޭޖކްުރާ މރަުކަޒުގައި

ހިންގނުް.

ރށަރްށަގުެ ޖގާއަިގެ ދތަިކމަގުެ ސަބބަނުް، ރީސައިކލަް ކރުމުއާި، މދެު ރސާްތގާއަި ކނުޏްށަް ޙއަލްއެް ހދޯމުއާި، އނެމްފެހަގުެ ކނުި ނއަތްލާމުގުެ މރަޙުލަާ ހިނގްމުގުެ ފނަންީ އދަި މލާީ ޤބާިލކްނަް ނތެމުއާި، އނެމްެ ޚރަދަު ކޑުވަނާގެތޮއެގްއަި މިކނަް ކރުވެނޭެ މިނވްރަށަވްރުެ އފުދެޭ ކނުީގެ ކޑޮިމިން ދށަވްނުް (އިކނޮމޮީ އފޮް ސްކލޭް) ފދަަ ކނަތްއަތްކަށަް ރިޢޔާތަކްށޮް، މިފދަަ ކނަތްއަތްއަް ޙއަލްކުރުމުށަޓްކައަި މިނިސްޓރްީ ތޢަރާފަކްށޮފްއަވެެ. މރަކުޒަތުއަް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ސަރޙައަދްީ ވނަީ އނެވްޔަރަނަމްނަޓްނުް އފޮް ރއާޖްގޭެ ރށަރްށަކަީ އއެރްށައެް އނައެރްށައާި ދރުގުއަި ވކަިން އފުދެިފއަިވާ ރށަތްކައެކްމަނުް، ރށަރްށަގުއަި ކނަޑމުގަނުް ގތޮކަީ ހމައަކެނަި އފުލުނޭެ މރަކުޒަތުކަށަް ސަރޙައަދްީ ކނަޑއަޅަފާއަިވާ އފުދެކޭނުި ކމައެކްމަގުއަި ޚރަދަބުޑޮު ނކުރުވެވޭރަގުެ ފސަޭހއަިއިން އފުލުމުކަީ ކނުި ކނަޑމުގަނުް އފުލުމުވެެ. ވއާިރު، މީހނުދްިރިއޅުޭ ކނޮމްެ ރށަކަނުވްސެް، އރެށަކަނުް ބރޭކުރުނަޖްހެޭ ކނުީގެ އދަދަު މދަކުރުމުކަީ، އރެށަކަށަް އނެމްެ ފއަިދކާރުނަިވި ގތޮވެެ. ތިރީގއަި މިބޔަނާކްރުާ ޙރަކަތާތްއަް ތޢަރާފަް ކށޮގްނެް މިކނަް

ޙޞާިލް ކރުވެިދނާއެވެެ. (ފިގރަ 14 އށަް ރިޢޔާތަކްރުއަވްާ)



figwr 41: rwSufencvwrugwai kuncNWaimedu awmwlu kurevidWne gotctwac

kuni mwdukurumWai kuni aufedE

hisWbugwai kuni bwaibwywSc

vwkikurunc

awmiaclw zWtugwai neti fwnWvWzWtuge

kuni )bwdigE gwai aufedE

kWbOteketIge kuncNWai gOteterEge

aufedE fwtc kuni(

gOtiterEgwai nuvwtw rwSuge kuni

menEjckurW mwrukwzugwai kWduhedunc

gOtiterEgwai nuvwtw rwSuge kuni

menEjckurW mwrukwzugwai kuninc

gEsc aufeacdunc

bwncDelikoSc swrwHwacdI mwrukwzwSc

aufulunc


aufulunc


aufulunc

rIswaikwlc kurumwSc bEnunckurevidWne

sWmWnu )pclWscTikWai dwgwnDWai

aeluminiawmc fwdw twketi(

ailekcTcrOnikc sWmWnWai aehenihenc

nurwackwauteri kuni

bWkI vW kuni

އކެި ކނުީގެ އދަި ގނެއަނުް، މރަކުޒަށަް މނެޖޭކްރުާ ކނުި ރށަގުެ ވކަިކށޮގްނެް ބއަިބޔަށަް ކނުި -ް ބއަިތކައާިމދެު ކނަޑއަޅެިފއަިވާ ގތޮށަް ކނަކްރުނު

- އފުދެޭ ކނުީގެ ގތާގްނަޑކަށަް 70 އިނސްައތްއަކަީ އމަިއލްޒަތާގުއަި ނތެި ފނަވާގެނެް ދފާދަަ (ބޔަޯ ޑީގރްޑޭބަލަް) ކނުޏްވެެ. މިފދަަ ކނުޏްކަީ ކދާހުދެނުް ނވުތަަ ކނުިން ގސޭް އފުއެދްނުް ފދަަ ގތޮތްއަް ތޢަރާފަކްށޮގްނެް ރށަު ފނެވްރަގުއަި މނެޖޭކްރުވެިދނާެ ކނުޏްވެެ. އދަި މިގތޮނުް ރށަނުް ބރޭު މރަކުޒަކަށަް އފުލުނަޖްހެޭ ކނުީގެ ޢދަދަު މދަކުރުވެިދނާއެވެެ. އހެނެންމަވަސެް، އރެށަކަށަް އނެމްެ އކެށަނޭެ ގތޮއެް ކނަޑއަޅެމުގުއަި، އކެމައެް ތނަފްީޒކުރުމުގުެ ފސަޭހަ ކމަށައާި، ޚރަދަު ކޑުަ ކމަށައާި، ރށަފުނެވްރަގުއަި

އފުލުާ ގނެގްޅުމުށަް ފސަޭހަ ކމަށަް ރިޢޔާތަކްރުނަޖްހެނޭއެވެެ.

- ބދަިގކޭނުި ބނޭނުކްށޮގްނެް ކދާހުދެމުގުެ މސަައކްތަް ގތޯިގދެރޮގުއަި، ޢއާިލތާކަށަވްސެް ކރުވެިދނާއެވެެ. ވކަި ކނޮމްެ ގޅުިފއަިވނަީ، ކމާިޔބާީ ޕރްގޮރްމާތްކަގުެ ކދާހުދެމުގުެ ގތޯިގދެރޮގުއަި އހެނެންމަވަސެް، ކިބއަިގއަި ކދާު ހދެމުގުެ ޝައޤުވުރެިކނަް ހރުި މިނވްރަކައާި އކެމަށަް ހލޭނުތްރެިވފެއަިވާ ޢއާިލއާއެގްެ ގތޯިގދެރޮގުއަި ތނަވަސަްނމަަ، ޖގާަ މިނވްރަށަް އކެށަީގނެވްާ ގތޯިތރެގޭއަި މއަޗްށަވެެ. މިނވްރައެގްެ

އފުއަދްާ ކދާު، ގގޭއަި ގސަް ހއެދްމުށަް ބނޭނުކްރުވެިދނާއެވެެ.



ސަފސުަފށަް ގތޮއެގްއަި އދާއަިގެ މރަކުޒަގުއަި މނެޖޭކްރުާ ކނުި ރށަގުެ އިތރުނުް މީގެ -ފނުިޖހައަިގނެް ކދާހުދެމުއާި (ވިނޑްރްޯ ކމޮޕްސޯްޓިނގް) ފނަިފކަސުާ މދެވުރެިކރުވުއަިގނެް ކދާހުދެމުގުެ (ވރަމިކމޮޕްސޯްޓިނގް) މސަައކްތަް ހިނގްމުގުެ ތމަރްީނު ރށަކުއަނުސްިލގްެ މއުއަޒްފަނުންއާި، އނަހްނެނުގްެ ޖމަޢްިއޔްތާކަށަް ދވެިދނާއެވެެ. މިފދަަ ލމާރަކުޒަީ ނިޒމާއެގްެ ކމާިޔބާީ މއަިގނަޑގުތޮއެގްއަި ބިނވާފެއަިވނަީ ކދާހުދެމުގުެ މސަައކްތަް ހިނގްމުގުެ ހނުރަވުރެި މޢަލުމޫތާު މވުއަޒްފަނުންށަް ލިބިފއަިވމުއާި، ތއާޔްރާކުރުވެޭ ކދާު ބނޭނުކްރުވެނޭެ މިނވްރައެގްެ މއަޗްށަވެެ. ރށަގުެ ކނުިމނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަގުއަި ތއަޔްރާކުރުާ ކދާު،

ރށަގުެ ދނަޑވުރެިނންށައާި، ކއަިރީގއަި ވާ ރިސޯޓތްކަށަް އކެށަީގނެވްާ އގައެގްއަި ވިއކްިދނާއެވެެ.

(އނެރެބޯިކް) ނތެިފނަވާާ ތޢަރާފަކްރުމުނާލުާ - ކނުިން ގސޭް (ބޔަޯ ގސޭް) އފުއެދްމުކަީ އކޮސްިޖނަް ޒތާގުެ ތކަތެި އމަިއލްަ ޒތާގުއަި ފނަވާގެނެް ދދާިއމުގުއަި އފުދެޭ ގހޭކެވެެ. މިގތޮށަް ގސޭް އފުއެދްމުކަީ ގސޭްއފުއެދްމުކަީ ކނުިން ކރުވެިދނާކެމަކެވެެ. މނެޖޭކްރުމުށަް ކނުި ނތެިފނަވާޒާތާގުެ އފުދެޭ ރށަގުއަި އދާއަިގެ ގތޮއެގްއަި ސަފސުަފށަް ފނުިޖހައަިގނެް ކދާހުދެމުށަވްރުެ ބޑޮށަް ހނުރަވުރެިކނަް ބނޭނުވްާ އދަި ބނޭނުކްރުާ ގހޭކަީ ކއެކްމުށަް އފުއަދްާ ކމަކެވެެ. އހެނެންމަވަސެް، ކނުިން އއެށަވްރުެ ޚރަދަބުޑޮު ގހޭގުެ ބދަލަގުއަި ގތޯިގދެރޮގުއަި ކއެކްމުށަް ބނޭނުކްރުވެިދނާެ ގހޭކެވެެ. އތުރުު ކރަޔައާި އޅޮދުކޫރަފަދަަ އވަށަޓްރެި ޤއަމުތުކަގުެ ތޖަރުިބއާށަް ބލައާިރު ގތޯިގދެރޮގުއަި، ކނުޏްއާި، ނރަދުމަާ ނިޒމާއާި ގޅުއަިގނެް

ކދުި ބޔަގޯސޭް އފުއަދްާ ނިޒމާތުއަް ބނޭނުކްރުއެވެެ.

- ރިސައިކލަް ކރުވެޭ ކނުޏްއާި، ނރުއަކްއަތުރެި ކނުި އދަި ރށަގުއަި ކނުި މނެޖޭކްށޮފްއަިވާ ބކާީވާ ކނުި، ކނުި މނެޖޭކްރުާ ރށަގުެ އފުލުނަދްނެް، ރއަކްއަތުރެިކމައާކެު މރަކުޒަށަް ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުާ

މރަކުޒަގުއަި ގދުނަކްށޮފްއަި ބހައަޓްނާީއވެެ.

- މތަީގއަި ބޔަނާކްރުވެނުު ކނަތްއަތްކައާި ގޅުވުއަިގނެް ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުމުށައާި، ކދާު ހދެމުއާި ގތޮގުއަިޔއާި އމަލަީ ގސޭް އފުއެދްމުއާި ނރުއަކްއަތުރެި ކނުޏްއާިގޅުގޭތޮނުް، ކލްސާް ތކައެގްެ ކނުިން ތމަރްީނު އދަި އކެކަު އނަކެކަށަް އނުގނަންއަިދިނމުގުެ ޒރަީއއާިން، ރށަު ކއަނުސްިލގްެ މވުއަޒްފަނުންށައާި އިތރުކުރުމުގުެ ހނުރަވުރެިކނަް ދިނމުއާި ތމަރްީނު ޖމަޢްިއޔްތަކަށައާި ރއަޔްިތނުންށަް، އނަހްނެނުގްެ ޕރްގޮރްމާތްއަް ހިނގްނާއެވެެ. ފހަމުކްށޮް ދނެގެނަންނަް ފސަޭހވަނާގެތޮށަް، ތމަރްީނގުެ އތަމްތަީ ފތޮއާި

މސަައކްތަފުތޮް ތއަޔްރާު ކރުވެިދނާއެވެެ.



ހރަަކާތް 1.3 ރަށު ކއަުންސިލް ތައް – 3R ގެ އސަާސްގެ މއަޗްަށް ބިނާކޮށް، އެކުލަވާލާ ޕލްޭން ގޮތުގެ މނެޭޖކްުރާނެ ކުނި ރަށުގެ ރަށުކއަުންސިލްތަކގުައި

ތނަްފީޒުކުރުމށަް، އިދާރީ ޤާބިލްކަމާއި މާލީ ފުދުނތްެރިކނަް އިތުރުކުރުން.

) ގއަި ރށަފުނެވްރަގުއަި ކނުި 2010) ގއަި ރށަފުނެވްރަގުއަި ކނުި 2010) ގއަި ރށަފުނެވްރަގުއަި ކނުި ) ޤނާނޫު ހިނގްމުގުެ ލމާރަކުޒަީ ކށޮް ދއާިރތާއަް (2010ދިވހެިރއާޖްގޭެ ޤނާނޫު ހިނގްމުގުެ ލމާރަކުޒަީ ކށޮް ދއާިރތާއަް 2010ދިވހެިރއާޖްގޭެ މނެޖޭކްރުނުް އއެީ ރށަކުއަނުސްިލގްެ ޒިނމްއާއެގްގެތޮގުއަި ވނަީ ކނަޑއަޅަފާއަވެެ. އދަި ސަރޙައަދްީ / ޤއަމުީ ފނެވްރަގުއަި އއެރްށަށަވްރުެ ގިނރަށަރްށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުމުކަީ ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުާ އިދރާތާކަގުެ ޒިނމްއާއެކްމަގުއަި ކނަޑއަޅަފާއަި ވއެވެެ. އހެނެންމަވަސެް، ކމަާ ގޅުނުހްރުި އިސް ފރަތާތްކަގުެ މދެގުއަި ކރުވެނުު މޝަްވރަތާކަގުއަި، އިދރާީ ޤބާިލިއޔްތަކުނަް ކޑުވަމުއާި، ކނަޑއަޅެިފއަިވާ ތޞަައވްރުއެް ނތެމުއާި ޒިނމްތާކައާި މސަްއލޫިއޔްތަތުއަް ކނަޑއަޅެި ބޔަނާވްފެއަި ނތެމުކަީ ދމެހެއެޓްނެިވި ގތޮއެގްއަި ރށަރްށަގުއަި ކރުވެނުު މޝަްވރަާ ކމަގުއަި ހރުހައެް މއަިގނަޑު އތޮް ހިނގްމުށަް މސަައކްތަް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ބިނކާށޮް، ހޔެގޮތޮގުއަި ރށަގުެ މއަޗްށަް 3R ގެ އސަާސްތކަގުެ އނެގިފއަިވއެވެެ. އހެނެކްމަނުް ކނަް ކނުި މނެޖޭކްރުނާގެތޮގުެ ޕލްނޭް އކެލުވަލާމުއާި ތނަފްީޒކުރުމުގުެ އިދރާީ ޤބާިލކްމައާި މލާީ ތނަވަސަްކނަް އފުއެދްމުށަް ރށަކުއަނުސްިލތްކައާި އކެއަނުސްިލް ތކަގުެ މވުއަޒްފަނުް ތމަރްީނކުރުމުގުެ މހުިނމްކުނަް މި ޙރަކަތާގުއަި ފހާގަކަށޮފްއަި ވނާއެވެެ. މީގެ އިތރުނުް ކނުި ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަގުެ ބނޭނުް ހިފާ

ފރަތާކްގުެ އތަނުް ފީނގެމުގުެ ހމާކަނަް ބޑޮު އޞުޫލއެް ތރައަޤްީކރުމުކަީ މހުިނމްު ކމަކެވެެ.

- ކމަވުށޮިވގެނެވްާ ރއަޔްިތނުންއާި ރއަޔްިތނުގްެ އހެނެިހނެް މނަދްބޫނުންއާި އނަހްނެނުގްެ ޖމަޢްިއޔްތާކައާި، ރށަގުއަި ހިލސޭާބހަށަް މސަައކްތަކްރުާ ޖމަޢްިއޔްތާކައާި، ރށަކުއަނުސްިލގްެ މވުއަޒްފަނުންއާި، ކއަނުސްިލް ވިޔފަރާިވރެިނންއާި ޢިލމްވުރެިނންއާި ދީނީ ފލުހުނުންއާި މދަރަސުާތކައާި، ސުކލޫް މނެބްރަނުންއާި، ސަރކުރާގުެ އހެނެިހނެް އިދރާތާއަް ފދަަ ކމައާި ގޅުނުހްރުި އނެމްހެާ ފރަތާތްކަގުެ މނަދްބޫނުް ހިމނައަިގނެް، ކނުި މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ ކމޮޓެީއއެް ރށަކުއަނުސްިލނުް އކެލުވަލާނުް. ރށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ސްޓރްޓެޖަީ އކެލުވަލާމުއާި އެ ތނަފްީޒު ކރުމުއާި (މދަވުގެނެް ކނޮމްެ ތިން މހަކަނުް އއެފްހަރަު) އމެސަައކްތަް ކރުިއށަް

ދާ މިނވްރަު ބލަާ މރުޖާިއާ ކރުމުގުެ ޒިނމްއާދަކާރުާ އނެމްެ އިސްފރަތާކަީ މިކމޮޓެީއވެެ.

މޝަްވރަގާެ ފރަތާތްކަގުެ ހރުިހާ ކމަގާޅުޭ އކެލުވަލާނަވްނާީ ޕލްނޭް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ރށަގުެ -މތަިނންވެެ، އދަި މި ޕލްނޭގްއަި ކމާގާޅުނުހްރުި ހރުިހާ މއަސްަލތަކައެް ހިމނަނަވްނާއެވެެ. މޝަްވރަތާއަް ކރުިއށަގްނެދްިއމުގުއަި ކދުި ބއަދްލަވުނުތްކައާި، ވކަިކމަކަށަް ޚއާސްަކށޮގްނެް އކެމަާ ގޅުނުހްރުި ފރަތާތްކަގުެ މދެގުއަި ބއާވްާ ބއަދްލަވުނުތްކައާި ރއަޔްިތނުގްެ މދެގުއަި ބޑޮތެި ޖލަސްާތއަވްސެް ކރުިއށަް ގނެދްވެިދނާއެވެެ. މީގެ އިތރުނުް، ކނޮމްެ ދވުހަކަު ކނޮމްެ ގބޭިސީ އކަނުް އފުއަދްާ ކނުީގެ މިނވްރަު ދނެގެތަމުށައާި، އފުއަދްާ ކނުީގެ އިނސްައތްއައެގްެ ގތޮގުއަި ނވުތަަ ޖމުލްަ އދަދަގުެ ކޑޮިމިނނުް އޅަކާިޔއާިރު، އކެި ވއަތްރަގުެ ރއަޔްިތނުް ވކަިކރުމުބާހެގޭތޮނުް ދނެގެތަމުއާި، ކނުިބއަިބޔަށަް އދަދައެް އނަދްޒާާ ވރަގުެ ކނުި ހިމނެޭ ދކެޭ ގތޮް ވޒަނަކްރުމުއާި، ކނުި އއެކްރުމުމުއާި ނއަތްލާމުށަް ޚރަދަކުރުމުށަް ރއަޔްިތނުް ގފެރޯނުތްރެިކނަް



ހރުިމިނވްރަކައާި އޚެރަދަކުރުނަް ތއަޔްރާށަތްިބިތޯ ބލެމުށަޓްކައަި، އވެގަތުގުެ ޙލާތަދުނެގެތަމުގުެ ގތޮނުް ދިރސާާ (ބސޭްލއަިން ސްޓޑަީ) ކރުވެިދނާއެވެެ. މިގތޮނުް ހދޯޭ މޢަލުމޫތާު ފސަޭހއަިން ބނޭނުކްރުވެނޭެ

ގތޮކަށަް އއެކްށޮް، ޢމަލަީ ހކެީގެ ގތޮގުއަި މޝަްވރަތާކަގުއަި ބނޭނުކްރުނަވްނާއެވެެ.

ހޔެބޮދަލައެް ޙލާތަށަް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ރށަގުެ ޕލްނޭއްކަީ، މނެޖޭކްރުނާގެތޮގުެ ކނުި ރށަގުެ -ގނެއަމުގުެ މސަައކްތަް ކރުިއށަގްނެދްނާެ މިސްރބާު ކޑައަޅެމުށަް، ކރުިއށަް އތޮް ތިނއެް ނވުތަަ ފސަް އހަރަށަް، ރށަކުއަނުސްިލނުް ކނަޑއަޅަާ ތޞަައވްރުކެވެެ. 3R ގެ އސަާސްތކަށަް ބިނކާށޮް އކެލުވަލާާ މި ޕލްނޭގްއަި، ކނުި މދަކުރުމުއާި، ކނުި އފުދެޭ ހިސާބގުއަި ބއަިބޔަށަް ވކަިކރުމުއާި، މދެރުސާްތގާެ ފރަވުާ (ކދާހުދެމުއާި ކނުިން ގސޭް އފުއެދްނުް) އއާި، ކނުި އފުލުމުށަް ތއަޔްރާކުރުމުއާި، ހލޭނުތްރެިކރުވުމުގުެ ބލަހައަޓްނާގެތޮތްއަް ނހުިނގގާތޮް ހިނގާ މސަައކްތަް ހދޯނާގެތޮއާި، ފއަިސާ ޕރްގޮރްމާތްކާއާި، ހިމނަނަވްނާއެވެެ. މީގއެިތރުނުް ކމަގާޅުނުހްރުި މހުިނމްު ފރަތާތްކަގުެ ދއަރުު ބޔަނާކްށޮް، ޕލްނޭގްއަި މސަްއލޫިއޔްތަތުއަް ޒިނމްތާކައާި އފެރަތާތްކަގުެ ޙޞާިލކްރުމުގުއަި ލނަޑދުނަޑިތއަް ޢނާމްު ހިމނެޭ

އދަކާރުމުގުއަި އހެީތރެިވދެނޭވްނާއެވެެ.

- މި ޕލްނޭް އީ.ޕީ.އޭ އިން ފސާްކށޮް، ކމަާ ބހެޭ މޢަލުމޫތާު، ފޅުދާއާިރއާއެގްއަި ރށަގުެ ފރާނުހޫއާި އހެނެިހނެް ނސޫްތއަް، އދަި މޢަލުމޫތާު ފތެރުމުގުެ ކމެޕްއެިނތްކަގުެ ޒރަީޢއާިން ޢނާމްކުށޮް ފތަރުނަވްނާއެވެެ.

- ރއަޔްިތނުގްެ މލާީ ފރޯނުތްރެިކމަށައާި، ފީދއެކްމުށަް ރއަޔްތަނުް ތއަޔްރާށަތްިބި މިނވްރައެގްެ މއަޗްށަް ކނަޑއަޅަނަވްނާއެވެެ. ފީއއެް ނގަނާެ މނެޖޭކްރުމުށަް ކނުި ތކަނުް ވިޔފަރާި ގބޭިސީތކައާި ބިނކާށޮް، މީގއެިތރުނުް މސަްވރެި އޅުނަދފުހަރައާި އހެނެިހނެް އޅުނަދފުހަރަނުް (މިތނަގުއަި އިނގިރސޭި ލިޔމުގުއަި ފހާގަކަށޮފްއަިވނަީ މސަްވރެި އޅުނަދު ތކައާި ފސަިނޖްރަނުް އފުލުާ އޅުނަދފުހަރަވެެ. އހެނެް ނމަވަސެް ޢނާމްގުތޮއެގްއަި ކނުި އފުއަދްާ މިނވްރަށަް ބލައާިރު ކނޮމްެ ރށައެގްއަި ފސަިނޖްރަނުް އފުލުާ އޅުނަދު ކނުި އފުއަދްާ ފހަރަނުް ބޓޯު އފުލުާ މދުާ ބލައާިރު ކނުޏްށަް އފުއަދްާ ކމަށައާި މގާިނނަވުދެނާެ އތެއަް ގނުއައެް ބޑޮވުނާކެމަށަް ލފަކާރުވެތޭީ، ތރަޖުމަާ ކރުމުގުއަި ”ފސަިނޖްރަނުް އފުލުާ އޅުނަދު“ ލިޔމުގުއަި މިގތޮށަވެެ. ފހަރަނުް“ އޅުނަދު ”އހެނެިހނެް ލިޔފެއަިވނާީ ބދަލަގުއަި ލިޔމުގުެ ކމަށަް އތެއަް ގނުއައެް ބޑޮވުނާކެމަށަް ލފަކާރުވެތޭީ، ތރަޖުމަާ ކރުމުގުއަި ”ފސަިނޖްރަނުް އފުލުާ އޅުނަދު“ ލިޔމުގުއަި މިގތޮށަވެެ. ފހަރަނުް“ އޅުނަދު ”އހެނެިހނެް ލިޔފެއަިވނާީ ބދަލަގުއަި ލިޔމުގުެ ކމަށަް އތެއަް ގނުއައެް ބޑޮވުނާކެމަށަް ލފަކާރުވެތޭީ، ތރަޖުމަާ ކރުމުގުއަި ”ފސަިނޖްރަނުް އފުލުާ އޅުނަދު“

”ފސަިނޖްރަނުް ބދަލަގުއަި މިބހަގުެ ”އހެނެިހނެް“ ބނޭނުފްޅުވުނާމަަ ބއާވްވަނަް ގތޮށަް ލިޔފެއަިވާ ލިޔމުގުއަި މިގތޮށަވެެ. ފހަރަނުް“ އޅުނަދު ”އހެނެިހނެް ލިޔފެއަިވނާީ ބދަލަގުއަި ލިޔމުގުެ ކމަށަް ”ފސަިނޖްރަނުް ބދަލަގުއަި މިބހަގުެ ”އހެނެިހނެް“ ބނޭނުފްޅުވުނާމަަ ބއާވްވަނަް ގތޮށަް ލިޔފެއަިވާ ލިޔމުގުއަި މިގތޮށަވެެ. ފހަރަނުް“ އޅުނަދު ”އހެނެިހނެް ލިޔފެއަިވނާީ ބދަލަގުއަި ލިޔމުގުެ ކމަށަް

އފުލުާ“ މިލފަޒުށަް ބދަލަކުށޮލްއަވްށާވެެ.) އފުއަދްާ ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަޓްކައަި، އފެރަތާތްކަނުް ފީނގަނާެ މިނވްރައެް ރށަކުއަނުސްިލނުް ކނަޑއަޅަނަް ވނާއެވެެ.

- ރށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ޙލާތަށަް ހޔެޮ ބދަލައެް ގނެއަމުށަް އމަލަީގތޮނުް މސަައކްތަް ކރުމުށަް، ގތޮނުް، ހިއވްރަދުިނމުގުެ އިސްފރަތާތްކަށަް އނެމްހެާ ކމަގާޅުނުހްރުި ހިމނެގޭތޮނުް ގބޭިސީތއަވްސެް މހުިނމްު ކނަޑއަޅެމުކަީ ގތޮތްކައެް ހިއވްރަދުނޭެ މީހނުންށަް ގތޮކައާި ތނަފްީޒކުރުނާެ ޤވައާިދތުއަް

ކމަކެވެެ.



5.2 ސްޓްރެޓަޖީ 2: އިދާރީ ވޞަީލަތްތައް ތަރައޤްީކުރުމާއި ސަރަޙއަދްީ ކުނި މނެޭޖކްުރުމގުެ

ވޞަީލަތްތައް ތނަްފީޒުކުރުން.މއަސްަލއަިގެ ތރާީޚީ ނޒަރައެް: (ބކެގްރްއަނުޑްް)

ތރައަޤްީކރުމުކަީ، މރަކުޒަތުއަް ސަރޙައަދްީ މރަކުޒަތުކައާި ރށަފުނެވްރަގުެ މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި އސެަރޙައަދްއެގްއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ނިޒމާް ކމާިޔބާކުމައާިއކެު ތނަފްީޒކުރުމުށަް މހުިނމްު ކމަކެވެެ. ތިމވާއެޓްއާި ރޙަމުތަތްރެި ގތޮއެގްއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުށައާި ކނުި އފުދެޭ ހިސާބއާި ކއަިރި ހިސާބއެގްއަި ޕލްނޭް ސަރޙައަދްީ މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ޒނޯގްއަި ހތަް ރއާޖްގޭެ އމަޒާކުށޮް މނެޖޭކްރުމުމުށަް ކނުި ޤއަމުީ މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ ކނުި ތރައަޤްީކރުމުށަް، މރަކުޒަު މނެޖޭކްރުާ ކނުި ސަރޙައަދްީ އކެލުވަލާާ، ސިޔސާަތގުއަި ވނަީ ކނަޑއަޅަފާއަވެެ. ރށަރްށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ޕލްނޭތްކައާި ކނުި މނެޖޭކްރުާ މހުިނމްކުނަް، މރަކުޒަގުެ ސަރޙައަދްީ ތނަފްީޒކުރުމުށަް، ހިނގްާ ކމާިޔބާކުމައާިއކެު މރަކުޒަތުއަް އދަި ތކަނުް ކއަނުސްިލް ރށަު ކއަނުސްިލތްކައާި އތަޅޮު އނެވްޔަރަނަމްނަޓްއާި، އފޮް މިނިސްޓރްީ 6ރއަޔްިތނުް ފހާގަކަށޮފްއަިވީނމަވަސެް، ޒނޯް 6ރއަޔްިތނުް ފހާގަކަށޮފްއަިވީނމަވަސެް، ޒނޯް 6 ގއަި މިވގަތުު ސަރޙައަދްީ މރަކުޒައެް ޤއާިނކްރުވެިފއައެް ކމަގުއަި ފސާްކށޮފްއަިވާ ޕލްނޭް ޤއާިމކްރުމުގުެ މރަކުޒަު ނވުއެވެެ. ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ އނެވްޔަރަނަމްނަޓްް މިނިސްޓރްީ އިން މޢަލުމޫތާު ދިނކްމަގުއަިވިޔސަް، މިކމަގުެ މޢަލުމޫތާއާި، ސަރޙައަދްީ މދަު ސަރޙައަދްގުެ އނެގިފއަިވނަީ މޢަލުމޫތާު ފރުިހމަަ ގތޮގުެ ހިނގނާެ މރަކުޒަު މނެޖޭކްރުާ ކނުި

ރއަޔްިތނުް ތކަކަށަވެެ.

މއަިގނަޑު އަމާޒުތައް

މި ސްޓރެޓެިޖިކް އމަލަީ ޕލްނޭް ކރުިއށަް ގނެދްިއމުށަް ތިރީގއަިމިވާ މއަިގނަޑު އމަޒާތުކަގަެ މހުިނމްކުނަް ވނަީ ފހާގަކަރުވެިފއަވެެ.

ފނަންީ އިދރާީ، ރށައެގްއަިމެ ކނޮމްެ ހިނގްމުށަޓްކައަި، މރަކުޒަު މނެޖޭކްރުާ ކނުި ސަރޙައަދްީ -ނިޔލަށަް ގެ 2021 ނިޒމާއެް، ލިބނޭެ ފއަިސާ ބނޭނުވްާ މިކމަށަް ގތޮއެގްއަި ދމެހެއެޓްނެިވި އއަި

ޤއާިކރުވެިފއަި ހރުނުް.



- ޒނޯް 6 ގއަި ހިމނެޭ ހރުިހާ ރށަތްކައެް ހިމނެގޭތޮށަް، ސަރކުރާއާި އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތއަް ގޅުިގނެް ހިނގްާ ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒައެް 2022 ވނަަ އހަރަގުެ ނިޔލަށަް މޅުިން ފރުިހމައަށަް

ހިނގްނުް.

މއަިގނަޑު ޙރަަކާތްތައް

އހެނެކްމަނުް މި ސްޓރެޓެޖެީ އިން މިފހާގަކަރުނަީ، ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖެކްރުާ މރަކުޒައެް ޤއާިމކުށޮް ހިނގްމުށަް މިދނަންވަާ ޙރަކަތާތްކަގުެ މހުިނމްކުމަވެެ: (ހ) ސަރޙައަދްީ މރަކުޒަހުިނގްމުށަް އކެށަީގނެވްފާދަަ އިދރާީ ނިޒމާއެް، ސަރކުރާއާި އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތއަް ގޅުިގނެް ނމަވަސެް ޤއާިމކްރުނު؛ް (ށ) ރށަރްށަގުެ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަތުކަގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަފްހަު ބކާީ ހނުންަ ކނުި އފުލުމުށައާި، އފެދަަ ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ހިނގނާެ ޚރަދަު އނަބރުާ ހދޯނޭފެދަަ ނިޒމާއެް ޤއާިމކްރުނު؛ް އދަި (ނ) ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަު ހިނގމުށަް އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ ޓކެންލޮޖޮީއކައާި އއެއާި ގޅުނުހްރުި އލާތާތްއަް

ފހާގަކަރުނުް.

ހިންގމުށަްޓަކއަި މރަުކަޒު ސަރަޙއަދްީ – އިނތްިޒާމު އިދާރީ 2.1 ޙރަަކާތް އިނތްިޒާމު އިދާރީ ނަމވަސެް) ގޅުިގނެް ވިޔަފާރިތައް އަމިއލްަ (ސަރުކާރާއި

އެކުލަވާލުން.

ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ މސަައކްތަގުއަި ޢނާމްު ވިޔފަރާިތއަް ބއަިވރެިވމުކަީ އކެމަގުެ ސަބބަނުް އިތރުު ވިޔފަރާި ޤއަމުީ މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ ކނުި ކމައެކްމަގުއަި ހޅުވުިގނެދްނާެ ފރުސުަތތުއަް ވޒަީފގާެ ފރުސުަތތުކައާި ޕލޮިސީގއަި ފހާގަކަށޮފްއަި ވއެވެެ. ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ދއާިރއާށަް ކނޮމްހެނެް ބނޭނުޖްހެިފއަިވާ ފއަިސާ ހދޯމުގުެ ޤބާިލިއޔްތަކުނަް އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތކަށަް ލިބިގނެް ވއެވެެ. އހެނެންމަވަސެް ކނަހްިނގާ ގތޮށަް ބލައާިރު، އމަިއލްަ ވިޔފަރާި ތކަނުް ކނުިމނެޖޭކްރުމުގުެ ދއާިރގާއަި ބއަިވރެިވގެނެް އޅުޭ މިނވްރަު ވރަށަް ކޑުކަމަށަް ފހާގަކަރުވެއެވެެ. އދަި މިކމަގުެ ސަބބަނުް މސަައކްތަް ކރުމުގުެ ފރުިހމަކަމައާި ޚރަދަކުޑުކަރުމުށަް ހޅުވުިދނާެ ފރުޞުަތތުއަް ބނޭނުް ނކުށޮް ދކޫށޮލްވެކޭނަް ފހާގަކަރުވެއެވެެ. ކމަގާޅުނުހްރުި ޢނާމްނުންއާި ވހާިނދު، ޒިނމްއާކަށަް ރށަކުއަނުސްިލގްެ ހިނގްމުކަީ މރަކުޒަު މނެޖޭކްރުާ ކނުި ރށަގުެ ގޅުިގނެް ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ މރަކުޒަު ތއަޔްރާކުރުމުއާި ހިނގްނުް ތޢަރާފަކްރުނަޖްހެނޭީ ސަރކުރާއާި އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތއަް ގޅުިގނެންވެެ. އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތއަް ފރުިހމަަ ގތޮއެގްއަި ބއަިވރެިވނާެ ގތޮކަށަް

އިނތްިޒމާު ތއަް ހމަޖައެސްުމގުއަި ތިރީގއަި މިބޔަނާކްރުާ ޙރަކަތާތްކަށަް ސަމލާކުނަް ދނޭވްނާއެވެެ:



އދަި ދފެއުފްނެންަ ހޅުވުިފއަިވާ އިޢލުނާކުރުމުގުއަި މސަައކްތަތްކަށަް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި -ފރުޞުަތު ބއަިވރެިވމުގުެ ވިޔފަރާިތކަށަް އމަިއލްަ ޤއާިމކްށޮް ނިޒމާއެް ޖވަބާދުރާީކރުވުނަިވި ހޅުވުއަިދިނނުް. އއެބްސަްވމުގުއަި ކނަޑއަޅެޭ މިނވްރަށަް މސަައކްތަތްއަް ކރުވުމުށަް ބރާއުޅެމުގުގެތޮނުް ގތޮތްއަް އޅެނޭެ ފިޔވަޅަތުއަް އޅަނަޖްހެޭ ބލެހެއެޓްމުއާި، ހިނގްނާހުިނގގާތޮް އއެބްސަްވނުް ވިޔފަރާި

ހމަޖަހެިފއަިވނުް.ހިމނަާ، ކނުި ނއަތްލާނަް ޤނާނޫީ ބރާވުރެިކނަް ހމަޖައެސްުމގުއަި ފރުިހމަަ އިނތްިޒމާތުއަް އިދރާީ -ޖހެނޭކެމަގުއަި އދަި އކެމަށަް ޒިނމްވާނާެ ފރަތާތްއަް ކނަޑއަޅަފާއަި އނޮންނަވްނާއެވެެ. އނާމްު އސަާސްއކަީ ކނުި އފުއަދްާ ފރަތާނުް ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ޚރަދަު ކރުމުއާި، އރެށައެގްެ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ނިޒމާް ފރަތާތްއަް އހެނެިހނެް މޖުތުމަޢަގުެ ޖމަޢްިއޔްތާކައާި މސަައކްތަކްރުާ ސާބހަށަް ހިލޭ އކެލުވަލާމުގުއަި

ބއަިވރެިކރުވުއަިގނެް ކއަނުސްިލނުް އކެނަް ހިނގްމުވެެ.

ލިޔކެިޔނުތްކައާި، ކމަގާޅުނުހްރުި އިތރުކުރުވުމުށަޓްކައަި، ބއަިވރެިވނުް ވިޔފަރާިތކަގުެ އމަިއލްަ -އހެނެިހނެް ވޞަީލތަތްއަް އފުއެދްމުއާި ތނަފްީޒކުރުމުގުއަި އހެީތރެިވނާް ޖހެިދނާއެވެެ. ހމަަ އއެއާިއކެު، ވިޔފަރާި އއެބްސަްވނުް ހިނގާ ނހުިނގގާތޮް ޤވައާިދނުް ބލެހެއެޓްމުއާި ފިޔވަޅަު އޅަނަޖްހެިއޖްެ ޙލާތައެގްއަި އޅަނަޖްހެޭ ފިޔވަޅަތުއަް އޅެނޭގެތޮް ޤއާިމވްފެއަި ވމުކަީ، އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތކަނުް ވިޔފަރާި އއެބްސަްވމުގުއަި މިދނަންވަާ ކމަކެވެެ. މހުިނމްު ކނޮމްހެނެް ކރުވުމުށަް މސަައކްތަތްއަް މިނގްޑަށަް ކނަޑއަޅަފާއަިވާ މސަައކްތަް ކރުނަޖްހެޭ ވިސްނނުގްނެގްޅުވެިދނާއެވެެ: ފރުތަމަކަޅޮު އކެލުވަލާމުމާދެު ވޞަީލތަތްއަް ފރުިހމަށަް އށަް ކރުމުގުެ ޤބާިލކްނަް ހރުިތޯ ބލެމުގުއަި ބނޭނުކްރުނާެ ލިޔކެިޔނުތްއަް (ޕރްީ ކލޮިފިކޝޭަން ޑކޮިއމުނަޓްސްް)؛ ވިޔފަރާި އއެބްސަްވމުގުެ ލިޔކެިޔނުތްއަ؛ް އނަދްސާީ ހިސާބތުއަް މިނލެމުށަް ބނޭނުކްރުނާެ ލިޔކެިޔނުތްއަް (ޓނެޑްރަ އިވލެއުޝޭަން މޓެރްިކސްް)؛ އދަި ވިޔފަރާި އއެބްސަްވނުް ހިނގނާހުިނގގާތޮް

ބލެހެއެޓްމުގުއަި ބނޭނުކްރުނާެ ލިޔކެިޔނުތްއަް (ކނޮޓްރްކެޓްް މނޮިޓރަިނގް ފރޯމސްް).

ސިޔސާީގތޮނުް ފޅުކާރުމުގުއަި ދއަރުު ވިޔފަރާިތކަގުެ އމަިއލްަ ދއާިރގާއަި މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި -ބލައަިގތަނުް އތޮވްރަު ދނެގެނަެ މިކމަގުެ ސަބބަނުް ލިބނޭެ ގިނގަނުަ ފއަިދތާކައާި މދެު މޢަލުމޫތާު ފތަރުނަް ވނާއެވެެ. މިފދަަ އިސްނގެނުތްކަށަް ސިޔސާީ ގތޮނުް ބލައަިގނަންނާެ ކމަށަް ބލަާ، ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ބއަިވރެިވދެނާކެމަށަް މސުްތޤްބުލަގުއަި ވިޔފަރާިތކައާި، އމަިއލްަ ޙރަކަތާތްރަިވާ މިވގަތުު ދއާިރގާއަި ފނެންަ އމަިއލްަ ވިޔފަރާިތކަނުް މިދނަންވަާ ދިމތާކަގުއަި ހރަކަތާތްރެި ވވެިދނާއެވެެ: ކނުި އއެކްރުނު؛ް ކނުި ޕރްސޮެސް ކރުނު؛ް ކނުި ނއަތްލާނު؛ް ޤއަމުީ ރީސައިކލަް މރަކުޒަތުކަށަް ރީސައިކލަް ކރުވެޭ ޒތާގުެ

ކނުި އފުލުނު؛ް އދަި ރީސައިކލަް ކރުވެފޭދަަ ކނުި ގތަނުް.



ގޅުިގނެް ވިޔފަރާިތއަް އމަިއލްަ ސަރކުރާއާި ދއާިރގާއަި މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި އހެނެންމަވަސެް، -ވިޔފަރާިތކަނުް: އމަިއލްަ ހދެމުށަޓްކައަި، ކމަކަށަް ކމާިޔބާު އއެް (ޕީ.ޕީ.ޕީ) ވިޔފަރާި އފުއަދްާ ތއަޔްރާށަް ބއަިވރެިވމުށަް ޙރަކަތާތްކަގުއަި އކެިއކެި ހިނގްޭ ކރުިއށައްތޮތްނަގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ކިބއަިގއަި ރއަޔްިތނުގްެ ސަރޙައަދްއެގްެ އމަޒާކުރުާ ޚިދމުތަް މީގއެިތރުނުް ހމާކަރުމުއާި، ތިބިކނަް ޚިދމުތަގުެ އގަު އދަކާރުމުގުެ ތނަވަސަްކނަް ހރުި މިނވްރައެް ބލެމުށަޓްކައަި އމަިއލްަ ޚރަދަގުއަި ސާރވޭ

ކރުނަް ތއަޔްރާށަް ތިބިކނަް ހމާކަރުނަވްނާއެވެެ.

ނިވި ގޮތެއގްައި ޚރަަދުކުރުން – ބާކީ ހނުންަ ކުނި އުފުލުމާއި 2.2ޙރަަކާތް 2.2ޙރަަކާތް 2.2 ދެމހެެއޓްެޓްރީޓް ކުރުމށަް ހިނގނާެ ޚރަަދު އނަބުރާ ހދޯޭނަފދަަ ނިޒާމއެް ޤާއިމކްުރުން.

މހުިނމްު ނތެމުކަީ ލިބނެް ރއަސުުލމްލާު ބނޭނުވްާ ފށެމުށަް މސަައކްތަް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ނިޒމާއެް އކެށަީގނެވްަ ހދޯނޭެ އނަބރުާ ޚރަދަު ހިނގާ ސަބބަކަީ މއަިގނަޑު މީގެ މއަސްަލއަކެވެެ. ފީއއެް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ރށަކުއަނުސްިލތްކަނުް، ބއައެް ނތެމުވެެ. ޤއާިމކްރުވެިފއަި ރއާޖްގޭއަި ނގެމުގުެ މސަައކްތަް ފއަޓްފާއަިވީނމަވަސެް، މި ކނަް ކމާިޔބާކުރުވެިފއަިވނަީ ކޑުަ މިނވްރަކަށަވެެ. ފީ އދަކާރުމުށަް އގަު ގނޮޖްހެމުކަީ، ޚިދމުތަގުެ ބޑޮު އނެމްެ ކނަޑއަޅެމުގުއަި ދިމވާާ މިނވްރައެް ނގަނާެ މިނވްރަކުމަގުއަި ހރުި ތނަވަސަްކނަް އދަކާރުމުގުެ އގަު މިނވްރައާި، ތއަޔްރާށަތްިބި ރއަޔްިތނުް ރށަރްށަގުެ ކއަނުސްިލތްކައާި ރއަޔްިތނުންއާި އކެު ބއޭވްނުު ގރްޕޫް ބއަދްލަވުނުތްކަގުއަި ފހާގަކަރުވެިފއަި ނއަތްލާމުގުެ ކނުި އނެމްފެހަގުެ އފުލުމުއާި ކނުި ޚރަދަތުރެގޭއަި މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ވއެވެެ. އހެނެންމަވަސެް ނކުރުވެއެވެެ. ޤބަލޫއެް ރއަޔްިތނުންކަށަް އކެލުވެިގނެވްނާކެމަގުއަި މސަައކްތަވްސެް ހދޯިދނާއެވެެ. ޙއަލްު މިކމަށަް ޒރަީޢއާިން ކމެޕްއެިނއްއެގްެ ވރަގުދަަ ހލޭނުތްރެިކރުވުމުގުެ ރއަޔްިތނުް ކނުި އއެކްރުމުއާި، އފުލުމުއާި، މދެު ރސާްތގާެ ފރަވުއާއާި، އނެމްެ ފހަގުެ ނއަތްލާނުް ހިމނެގޭތޮނުް، ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ހިނގާ ޖމުލްަ ޚރަދަު ކނުި އފުއަދްާ ފރަތާތްކަނުް ދއަކްނަޖްހޭޭ ކމަގުެ އޞުޫލު، މި ޕރްޖޮކެޓްނުވްސެް ފހާގަކަރުމަވެެ. މިއޞުޫލު ޤއާިމކްރުމުށަޓްކައަި، ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ހދޭވަާ ޙޤަީޤީ ނިޒމާއެް ޤއާިމކްރުނަް ޖހެނޭއެވެެ. ފއަިސާ ހދޯިދނާެ ފީގގެތޮގުއަި ނގެނޭެ ޚރަދަު، ޚިދމުތަގުެ ޖމުލްަ

ގތޮތްކައެގްެ ގތޮގުއަި، ތިރީގއަި މިދނަންވަާ ޙރަކަތާތްއަް ފހާގަކަރުވެއެވެެ.

- ކމަގާޅުނުހްރުި ސަރކުރާގުެ އިދރާތާކަގުެ މނަދްބޫނުންއާި ރށަކުއަނުސްިލތްކަނުް ބއަިވރެިވާ ބއަދްލަވުނުް ތކައެގްެ ޒރަީޢއާިން، ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ވޞަީލތަތްއަް ޤއާިމކްރުމުށައާި މސަައކްތަް ހިނގްމުށަް ހިނގާ

ޚރަދަު ހދޯމުށަް މިހރާު އމަލަކުރުމަނުދްާ އޞުޫލު ދނެގެނަންނަޖްހެއެވެެ.

މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ރށަތްކަގުއަި އތަޅޮތުކައާި ރިޢޔާތަކްށޮް، ޙރަކަތާށަް ބޔަނާކްރުވެނުު މތަީގއަި -އނަގްއަިދިނމުގުެ ބނޭނުވްކާނަް ތނަވަސަްކނަް މލާީ އިތރުށަް މިހރާށަވްރުެ ޤއާިމކްރުމުށަް ޚިދމުތަް ގތޮނުް، މިނިސްޓރްީ އފޮް ފިނނޭސްް އނެޑްް ޓރްޜެަރީ ފދަަ މހުިނމްު އިދރާތާކަގުެ ކމަގާޅުނުހްރުި ކނަކްނަް



ކނަޑއަޅަާ ނިނމްާ އިސްފރަތާތްއަް ތމަރްީނކުރުމުށަޓްކައަި، ތމަރްީނު ކހޯއެް އކެލުވަލާނަް ވނާއެވެެ. އދަި މިކނަް ޙއަލްކުރުމުށަް އވަސަް ފިޔވަޅަތުކައެް ނޅާއަި ދކޫށޮލްއަިފިނމަަ، ދިވހެިރއާޖްގޭެ އިޤތްިޞާދު އެ ދކެމައެގްެ މއަޗްށަް ބރަސޯާވފެއަިވާ މސަްވރެިކމައާި ފތަރުވުރެިކމަގުެ ސިނޢާތަް ކރުިއރަމަނުް ދދާިއމުށަް

ހރުސަްތކައެް އޅެިގނެް ހިގއަިދނާކެނަް ފހާގަކަރުމުށަް ޚއާސްަ ސަމލާކުމައެް ދނޭވްނާއެވެެ.

ފއަިސާ ޚރަދަކުރުނާެ ތރައަޤްީކރުމުށަް ވޞަީލތަތްއަް ޢމުރްނާީ ޚިދމުތައާި މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި -ހދޯމުށަް ކރުާ މސަައކްތަގުއަި ބނޭނުކްރުވެިދނާެ، ހިނގާ ޚރަދަު އނަބރުާ ހދޯނޭެ ތފަތާު ވޞަީލތަތްކައެް އނަންަ ތރައަޤްީވމަނުް ތރެގޭއަި، ގތޮތްކަގުެ ތފަތާު ކރުވެިދނާެ މިކނަް ޖހެއެވެެ. ފރަމުކާރުނަް

ޤއަމުތުކަގުއަި ކމާިޔބާު ކމައާިއކެު ތނަފްީޒކުރުމަނުގްނެދްާ އނަންނަިވި ގތޮތްއަް ވސެް ހިމނެިދނާއެވެެ:

ސަރކުރާނުް ކނަޑއަޅަާ ފއަިސާގެ މިނވްރަު އިތރުކުރުމުއާި، އއެއާި ގޅުވުއަިގނެް މޖުތްމަޢަގުެ o

ދތަިތކަގުެ ހރުި ހދޭކަރުމުގުއަި ރށަފުނެވްރަގުއަި އިތރުކުރުނުް. ހދޭަ ކރުާ މިކމަށަް ފރަދުނުް ސަބބަނުް، މޖުތްމަޢަގުެ ފރަދުނުް ކރުާ ހދޭަ އކަީ ކނޮމްހެނެް ފއަިސާ ގެ ހދޭއަކަށަް ނވުިއއެކްމަކަު، އކެށަީގނެވްާ އކެށަނޭަ، ކމަށަް އހެީތރެިވމުކަީވސެް، ގތޮނުް ސާމނާގުެ ކށޮދްިނމުއާި މސަައކްތަް

އހެީއއެކްމަގުއަި ބލެވެނޭއެވެެ.

ކނަޑއަޅެޭ ރށަރްށަގުއަި، ޚިދމުތަގުެ އގަު އދަކާރުމުށަް ރއަޔްިތނުް ބނޭނުވްާ މިނވްރައާި، އގަު o

އދަކާރުމުގުެ ތނަވަސަްކނަް ހރުި މިނވްރަު ވޒަނަކްރުމުށަް ސާވޭ ކރުމުށަފްހަު، ކނުި އއެކްރުމުއާި، ޓރްީޓް ކރުމުއާި ނއަތްލާމުށަް ހިނގާ ޚރަދަތުއަް ދކެޅޮޖުއެސްޭވރަގުެ އމާދްނަީއއެް ހދޯމުށަް އމަޒާކުށޮް،

އކެށަީގނެވްާ އދަި ހމަހަމަަ އސުޫލކަނުް ފީއއެް ނގަމަނުް ގނެދްިއނުް.

(ގސެްޓހްއަސުް ހޓޮާ ތއަް ފިޔވަާ) މިހތާނަށަް އއެވްސެް ފީ އއެންނުގަާ ކނުި އކުލާމަނުގްނެދްާ o

އނެމްހެާ ވިޔފަރާިތކައާި ސިނޢާތަތްކަނުް އފުއަދްާ ކނުި އކުލާމުށަް ފީއއެް ތޢަރާފަކްރުނުް.ކތޮޅައާި، ފޅުިއއާި ފޅުިމދައާި ތނުި ޕލްސާްޓިކް ބނޭނުކްރުާ ޕލްސާްޓިކއާި، ޕކެޖޭކްރުމުށަް o

އއަިސްއލަމަރާިއއާި ދނޮންމަޝެިނފުދަަ ހދުު ކނުޏްއާި (ވއަިޓް ގޑުސްް) ، ވހެިކލަް ފދަަ ތކައެޗްއާި، ގތޮގުއަި ކނުީގެ ފދަަ، ތޔެޮ އހެނެިހނެް އޑަީތލެއާި ޓޔަރައާި، ބޓެރެީއއާި، (އސެިޑް) ތތެް

ނއަތްލާމުށަް އނުދގަވޫާ އއެޗްތެިން އިމޕްރޯޓު ކރުމުށަް ފީ ނގެނުް.



އކެި ވއަތްރަގުެ ތއަޔްރާީ ބއުިމއާި ފނެް ބނަދްކުށޮފްއަި ހނުންަ ފޅުި އނަބްރުާ ގނެއަމުނުް އފެޅުިއށަް o

ފއަިސާ ލިބނޭެ، ފޅުި ވިއކްއާިރު ނގެމުށަް ފހަު ފޅުި އނަބރުާ ގނެއަމުނުް އނަބްރުާ ދޭ ކނޮމްވެސެް ޢދަދައެގްއަި ފއަިސާ އއެް (ރިފނަޑްް) ނވުތަަ ފޅުިއއެް ގނެއަމުނުް ފއަިސާ ދޭ (ޑިޕސޮިޓް) ނިޒމާއެް

ތޢަރާފަކްރުނުް.

ރިސައިކލަް ކރުވެޭ ކނުިން ހދޯޭ އމާދްނަީ އިތރުކުރުނުް. o

- ކމަބާހެޭ ފރަތާތްކަގުެ ހއުދްއައާިއކެު، ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ހިނގާ ޚރަދަު އނަބްރުާ ހދޯމުގުެ ނިޒމާގްެ ސިޔސާީ އފެއަިސާ ޖމަކާށޮް، އކެއަނުޓްށަް ޖމަކާރުާ އމާދްނަީ ސަރކުރާގުެ ފއަިސާ، ހދޯާ ތރެއެިން ކނުި މިފއަިސާ ބދަލަގުއަި، އތޮމުގުެ ހދޭކަރުވެގޭތޮށަް ކނަކްމަށަް އހެނެިހނެް އިސްކނަދްޭ ގތޮނުް ކނަޑއަޅެނުް. އޞުޫލއެް ފދަަ ހދޭނަކުރުވެނޭެ އހެނެކްމަކަށަް ފިޔވަާ މސަައކްތަތްއަް މނެޖޭކްރުމުގުެ މިކނަް ކރުވެިދނާެ އއެގްތޮކަީ ، ސަރކުރާގުެ އޑޯިޓކްރުމުގުެ ޢނާމްު އޞުޫލތުކަށަް ފތެގޭތޮށަް، އީ.އސެް

ގެ ތރެގޭއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ޚއާޞްަކރުވެޭ އކެއަނުޓްއެް ޤއާިމކްރުމުވެެ.

ޙރަަކާތް 2.3 ޓެކންޮލޮޖީ – ބާކީހނުންަ ކުނި އުފުލުމާއި ޓްރީޓްކުރުމށަް އެންމެ އެކަށީގނެްވާ ޓެކންޮލޮޖީއަކާއި އެއާއި ގޅުުނހްރުި އާލާތްތައް ފހާގަކަުރުން.

ކނުި މދަކުރުމުށަޓްކައަި، ކނުި ރށަނުބްރޭކުރުނަޖްހެޭ ބކާީވެ މނެޖޭކްރުމުށަފްހަު ކނުި ރށަގުއަި ކނަޑއަޅަނަވްނާއެވެެ. މރަކުޒަނުް ސަރޙައަދްީ ބއަިތއަް ވކަިކރުނަވްީ ވކަިކރުމުށަޓްކައަި ބއަިބޔަށަް ކނުި އފުއަދްފާރަތާނުް ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަް ޚރަދަކުރުނަޖްހެމުގުެ އސަާސްގެ ސަބބަނުް މިކމަކަީ ޚރަދަު ކމަގުއަިވާ އސަާސްތއަް ގެ 3R ބލައާިރު، ޙލާތަށަް މިހރާގުެ ވގެނެދްނާއެވެެ. ކމަކަށަް ދކެޅޮޖުހެޭ އފުއެދްނުް އލަނުް ބނޭނުކްށޮގްނެް ވޞަީލތަތްއަް ކނުީގެ ބނޭނުކްރުމުއާި، އލަނުް މދަކުރުމުއާި ކނުި އކެށަނޭެ އނެމްެ އދަި ގނެދްވެިދނާެ ކރުިއށަް މސަައކްތަް މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ރށަރްށަގުއަި އއެީ ކމައެކްމަގުއަިވއާިރު، ބޑޮު ޚރަދަު އފުލުމުކަީ ކނުި ހިސާބތުކަށަް ދރުު ކނަޑމުގަނުް އވެެ. ނިޒމާް ރށަނުް ބރޭކުށޮް ސަރޙައަދްީ މރަކުޒަށަް އފުލުނަް ޖހެޭ ކނުީގެ އދަދަު މދަކުރުމުށަް ޙއާޞްަ އިސްކމައެް ދނޭވްނާއެވެެ. ކނުި ބއަިބޔަށަް ވކަި ކރުމުއާި އމަިއލްއަށަންތެި ފނަވާޒާތާގުެ ކނުި ރށަގުއަި މނެޖޭކްރުނުް، ދރުހުިސާބތުކަށަް ކނުި ބިނކާރުމުކަީ، މރަކުޒަު މނެޖޭކްރުާ ކނުި ރށަގުެ ރވޭނުތްރެިކމައާިއކެު އދަި އފުލުމުގުެ ޚރަދަތުއަް ކޑުކަރުމުށަް ކރުވެިދނާެ ކނަކްމަވެެ. އހެނެކްމަނުް، މި ޙރަކާތާގުއަި މިހށުއަޅަނަީ، ފދަަ ކނާދްިނނުް ހދެމުއާި ޖނަވަރާށަް ވކަިކރުމުއާި، ކދާު ހިސާބގުއަި ކނުި ބއަިބޔަށަް ކނުި އފުދެޭ ގތޮގްތޮނުް، އމަިއލްާ ޒތާގުއަި ނތެިފނަވާފާދަަ ކނުި މދަކުށޮް ހމައަކެނަި ރށަގުއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުށަފްހަު ބކާީވފެއަި ހނުންކަނުޏްއާި، ރީސައިކލަް ކރުވެނޭެ ކނުޏްއާި ނރުއަކްއަތުރެި ކނުި ސަރޙައަދްީ މރަކުޒަށަް

އފުލުމުށަވެެ.



ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަގުއަި ބނޭނުކްރުވެިދނާެ ޓކެންލޮޖޮީގެ ވއަތްރަތުއަް ފިގރަ 15 ގއަި އވެނަީއވެެ. ސަރޙައަދްީ ކނުި މނެޖޭކްރުާ މރަކުޒަު ތރައަޤްީކރުނާީ މީގތެރެއެިން އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ، ފރޯފާދަަ އގައެގްއަި ލިބޭ ސަލމާތަތްރެިކމާއަކެު ކނުި މނެޖޭކްރުވެިދނާެ ޓކެންލޮޖޮީ ތކަވެެ. ގޅުި ލމާހެިފއަިވާ ކނުި މނެޖޭކްރުާ ނިޒމާއެް ޤއާިމކްރުމުށަް، ފނަންީ ގތޮނުންއާި، ތިމވާށެީގެ ގތޮނުންއާި، މލާީގތޮނުންއާި، އިދރާީގތޮނުންއާި، ޕލޮިސީ ގގެތޮނުް އދަި އިޖތްިމއާީ ކނަބްޑޮވުނުތްކަށަް ރިޢޔާތަކްށޮް، އނެމްެ އކެށަނޭެ 15ޓކެންލޮޖޮީއއެް ކނަޑއަޅެމުގުއަި (ފިގރަ 15ޓކެންލޮޖޮީއއެް ކނަޑއަޅެމުގުއަި (ފިގރަ 15 ގއަި ބޔަނާކްރުާ) ޓކެންލޮޖޮީ ގެ ވއަތްރަތުއަް ކނަޑއުޅެމުގުެ ޓކެންލޮޖޮީއކަީ، (އިނސްިނރަޝޭަން) އނަދްާ ކނުި ހނޫިމިނއެގްއަި މތަީ ބނޭނުކްރުވެިދނާއެވެެ. އހެީ، އކެމަށަް އކެށަީގނެވްާ ކނުޏްށަް ޚއާސްަކށޮގްނެް ކނުި އނަދްނާމަަ، އނެމްެ އކެށަީގނެވްާ ޓކެންލޮޖޮީއއެް ކމަގުއަި މިނިސްޓރްީ އފޮް އނެވްޔަރަނަމްނަޓްނުް ކނަޑއަޅަފާއަި ވއެވެެ. އިނސްިނރަޓޭް ކށޮގްނެް ކނުީގެ ސިޓީ ބއައެް ބކާީހނުންއަޅަި، ޖޕަނާގުެ ކރުވެިދނާއެވެެ. އދަި އނެދްމުށަފްހަު ކޑޮިމިނގުެ %90 މދަު ތކައާި ސިނގްޕަރޫގުއަި ހދަގާތޮށަް ލނޭޑްފްިލގްެ ގތޮގުއަި ޖމަކާށޮް ބނަދކުށޮފްއަި ބހެއެޓްމުށަް (ލނޭޑްް ބިނކާރުމުއާި މިވޞަީލތަް އހެނެންމަވަސެް، ބނޭނުކްރުވެިދނާއެވެެ. ބިނހްިއކްމުށަް ފިލިނގް) ނވުތަަ ހޔެގޮތޮގުއަި ހިނގްމުއާި މރަމާތާކުށޮް ބލެހެއެޓްމުގުެ ޚރަދަތުކައާި، ވިހަ މއާދްތާއަް ޖމަވާމުގުެ ސަބބަނުް ތިމވާށެޓްށަް ކރުިމތަިވދެނާެ ބއައެް ނދޭވެޭ އސަަރތުކައާި، ކނުި އނަދްފާއަި ބކާީހނުންަ އޅަިއކަީ ވިހަ މއާދްއާއެކްމަގުއަި ދކެޭ ދކެމުއާިމދެު ވިސްނނަޖްހެނޭއެވެެ. މީގެ އިތރުނުް ޓކެންލޮޖޮީއއެް ކނަޑއަޅެމުގުއަި ހިސާބގުއަި ކނުި އފުދެޭ މިނވްރަު މދަކުރުމުގުެ އސަާސް ހިނގްމުށަް 3R ގެ އސުޫލނުް ކނުި އފުދެޭ

ވިސްނނުް ގނެގްޅުނެވްނާއެވެެ.

figwr 51: swrwHwacdI kuni menejckurW mwrukwzugwai bEnunckurevidWne aeki TekcnOlojI

aeackurumWai aufulunc

medu rWsctWge fwruvW

aencmehwfuge nwactWlunc

rwSuge kuni menEjckurW mwrukwzunc

bOTufwhwrugwai aufulunc

rIswaikwlc kurevE kuncNWai nurwackwauteri

kuncNWai bWkI huncnw kuni swrwHwacdI

kuni menEjckurW mwrukwzwSc aufulunc

kWdu hedunc

bwri bwriawSc

jwhwaigenc kWdu hedunc

binchinckunc

kuninc aencdumwSc

bEnununckurevEne dwru aufeacdunc

sWfutWhiru kwncaekulevEgotwSc kuni

jwmWkoSc bwncdukoScfwai beheacTunc

)seniTwrI lEncDcfilc(

kuni aufulW auLwndugwai

)kWduhedunc(

rIswaikwlc kurumuge Kidumwtc

dE fwrWtctwkwSc

mwtI hUnu mineacgwai kuni

aencdunc )aincsenwrETckurunc(

bwyO mItEnc gEsc aufeacdunc

kuni kWbwncDwai aokcswaiDc aWai kWbwnc

mono aokcswaiDc awdi hwaiDOjenc gEhwSc

bwdwlukurunc )gEsifikExwnc(

rIswaikwlc kurunc

hwkwtw aufeacdunc

binchiackunc



3 ސްޓްރެޓަޖީ 3: އިދާރީ ކނަތްައތްައް ހރަުދަނާ ކުރުމާއި މސަައްކތަް ހިނގާ ނުހިނގާ

ން. ގޮތް ބެލެހެއޓްުމއަސްަލައިގެ ތާރީޚީ ނަޒަރެއް

ދމެހެއެޓްިނވެި އިތރުނުް، ނތެމުގުެ މލާީތނަވަސަްކނަް ނތެމުއާި ލިބނެް ޓކެންލޮޖޮީ އކެށަީގނެވްާ ތރެގޭއަި، ހރުސަްތކަގުެ ދިމވާާ ގނެދްިއމުގުއަި ކރުިއށަް މސަައކްތަް ގތޮއެގްއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ އކެށަިގނެވްާ ފނެވްރައެގްއަި ޕލޮިސީ ކނަޑއަޅެިފއަި ނތެމުއާި، އިދރާީ ޤބާިލކްނަް ދށަވްމުއާި، މސަައކްތަް ހިނގގާތޮް ބލަހައެޓްމުގުެ ޤބާިލކްނަް ދށަވްމުއާި، އކެި ފރަތާތްކަގުެ މސަްއލޫިއޔްތަު ތކައާި ޒިނމްތާއަް އިސްނގެމުއާި، ރވާހާިނގްމުގުއަި މިމސަައކްތަް ސަބބަނުް، ކނަތްއަތްކަގުެ ނތެނުފްދަަ ކނަޑއަޅެިފއަި ގޅުިގނެް މސަައކްތަް ކރުނުް ނތެިގނެވްނަީ ގސޮްފއަވެެ. މއަސްަލަ ރނަގޅަށަް ދނެގެތަމުށައާި ހމާކަށޮް ދފެށުފްނެނުް ހޞާިލކްރުމުށަޓްކައަި، ކމަބާހެޭ ޤނާނޫީ އނޮިގނަޑއެގްެ މހުިނމްކުނަް، ކނުި މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ ޤއަމުީ ޕލޮިސީގއަިވސެް ވނަީ ފހާގަކަށޮފްއަވެެ. މޝަްވރަކާރުމުށަް ބއޭވްނުު މސަައކްތަު ބއަދްލަވުނުތްކަގުެ އކެށަނޭެ ތނަފްީޒކުރުމުށަް އކެލުވަލާމުއާި ޤނާނޫީ އނޮިގނަޑއެް އކެށަީގނެވްާ ބއަިވރެިނވްސެް، ހރުިހާ

އިދރާީ އނޮިގނަޑއެް ގެ ބނޭނުތްރެިކނަް ފހާގަކަށޮފްއަި ވއެވެެ.

މީގެ އިތރުނުް ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ މޤަސުަދު ޙސާިލކުރުމުށަޓްކައަި، ރށަފުނެވްރަގުއަޔްއާި ސަރޙައަދްީ ފނެވްރަގުއަި، މިކނަކްމަށަް އއެބްރާލުނުް ލިބނޭފެދަަ ނިޒމާއެް ޤއާިމކްރުމުކަީ މހުިނމްު ކމަކެވެެ. މިކނަް ކރުމުށަް ކރުނަޖްހެޭ މސަައކްތަކަީ މގަފުހަިކށޮދްިނމުއާި، މޝަްވރަކާރުވެނޭެ މގަު ތނަވަސަްކށޮދްިނމުއާި، ކނުި ރއަޔްިތނުް އމަލަކުރުމުވެެ. މއަޗްށަް ގތޮތްކަގުެ ކނަޑއަޅެޭ ކރުމުށަޓްކައަި ޙޞާިލް މޤަސްަދު މނެޖޭކްރުމުގުއަި ގނެގްޅުޭ އދާކަދާަ ބދަލަކުރުމުގުއަި ރށަކުއަނުސްިލތްކަގުެ މވުއަޒްފަނުް، އފެރަތާތްކަށަް ރއަޔްިތނުންށައާި ރށަގުެ އހެނެންމަވަސެް، ބނޭނުކްރުނަވްނާއެވެެ. ވޞަީލތަތްއަް ހނުރައާި ލިބިފއަިވާ ތރަތުީބު ކރުމުގުެ އިސްފސަް ޕރްގޮރްމާތްކަގުެ ކނުިމނެޖޭކްރުމުގުެ އސަަރކުރުވުނަިވި ތިމވާއެޓްށަް ކނަޑއަޅެމުއާި ރވޭމުއާި، ތނަފްީޒކުރުމުއާި، ހިނގނާހުިނގގާތޮް ބލެހެއެޓްމުގުެ ޤބާިލކްނަް އިތރުކުރުމުކަީ ހދެމުށަޓްކައަި އިދރާތާކަކަށަް ގތޮއެގްއަި މސަައކްތަކްރުާ ދމެހެއެޓްނެިވި މހުިނމްކުމަކެވެެ. ކނޮމްހެނެް ރށަފުނެވްރަގުެ އކެި އިދރާތާކަގުެ ޤބާިލކްނަް އިތރުކުރުމުކަީ މހުިނމްު ކމަކެވެެ. މީގތެރެގޭއަި، ޕރްޖޮކެޓްތްއަް ކނަހްިނގދާިޔގަތޮް އިތރުނުް ތރެިކމަގުެ ބލެހެއެޓްނުް ބއަިވރެިކރުވުނަި މނެޖޭކްރުމުއާި، ރވޭމުއާި، ތމަރްީނދުިނނުް އފެރަތާތްކަށަް މނެޖޭކްރުމުށަް ކނަތްއަތްއަް ފއަިސާއއާިބހެޭ (އިވލެއުޝޭަން) ބލެމުއާި

ހިމނެއެވެެ.



މހުިންމު އަމާޒުތައް

އމަޒާތުކަށަް އނަންނަިވި މއުދްތަގުއަި ދމެދެގުެ އއާި 2023 ން 2019 އމަޒާކަީ މިބއަިގެ ވޞާިލވްމުވެެ.

ޓީމއެް ހިނގމަނުދްާ ފރުިހމައަށަް ބލަހައަޓްާ މސަައކްތަް ކނުިމނެޖޭކްރުމުގުެ 6 ގެ ޒނޯް -2020 ގެ ނިޔލަށަް ތއަޔްރާކުރުނުް.

ކނޮމްެ ރށައެގްެ ރށަކުއަނުސްިލގްއަި ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ މސަައކްތަް ބލަހައަޓްާ ފރުިހމައަށަް -ހިނގމަނުދްާ ރށަު ފނެވްރަގުެ ކމޮޓެީއއެް 2020 ނިޔލަށަް އފުއެދްނުް.

ކނަތްއަތްއަް ކނަޑއަޅެޭ ކރުނަް ދށަނުް ޙރަކާތާތްކަގުެ އމަލަީ އއާި ސްޓރްޓެޖަީ މި -ހިނގމަނުދްގާތޮް ބލަާ، އހަރަކަު އއެފްހަރަު މރުޖާޢަާ ކރުމަނުް ގނެދްިއނުް.

މހުިނމްު ޙރަކަތާތްއަް

މޝަްވރަކާރުމުށަް ބއޭވްނުު މސަައކްތަު ބއަދްލަވުނުް ތކަނުް، މތަީގއަި ފހާގަކަށޮފްއަިވާ ލނަޑދުނަޑިތއަް ޙސާިލކްރުމުށަޓްކައަި ކރުނަޖްހެނޭެ މހުިނމްު މސަައކްތަތްއަް ތިރީގއަި މިވނަީއވެެ.



figwr 61: kuni menEjckurumuge mwswackwtc twncfIzukurumuge bWruverikwmuge

)gwvwrnwncsc( aonigwnDu qWaimckurumWai mwswackwtc feacTuvunc.

kuncNWbehE mwrukwzI aidWrW )sencTcrwlc vEscTc aeDcminiscTcrExwnc(

- mwswackwtc rEvumWai, qwvWaidutwac hwdW beleheacTumWai, kuni menEjckurumWbehE qwaumI

nizWmu, kwmWguLunchuri fWrWtctwkWai guLigenc beleheacTumWai, )nurwackwauteri kuncNWai,

mudWaufwacdW fwrWtunc aemudwleac bEnunckurumuge vwSWjehE hurihW mwruhwlWaeacgwai

aemudwleacge swbwbunc timWveacTwSc koScfWne awswrutwac aencme kuDwkurumwSc mwswackwtc

kurunc - pcroDwkcTc scTivWrDcxipc - fwdw( kuni menEjckurumuge qwaumI fencvwrugwai

hincgW bwlwhwacTwncjehE kwnckwnc beleheacTumWai, AWncmu viywfWritwac mwschuni

)koncpclekcsc( goteacgwai xWmilcvWfwdw kwnctwactwac beleheacTumWai, kwmWguLunchuri

swrukWruge aehenihenc aidWrWtwkuge aeki fwnctitwkwSc, kuni menEjckurumWbehEgotunc

aebwaeacge mwswackwtc furihwmwawSc hincgumugwai lwfWyWai, airuxWdWai, twmcrInu

dinumWai, qWnUnu hincgumugwai lwfWdinumWai kwnchingWgotc bwlWne aidWrI ainctizWmu

hwmwjwacsWnI kuncNWbehE mwswackwtc hincgumuge mwrukwzIaidWrWaincneve.

swrwHwacdI / awtoLu fencvwruge kuncNWbehE aidWrW

- kuncNWbehE mwrukwzI aidWrWainc kwnDwawLW qWnUnI aonigwnDWai

aeacgotcvWgotuge mwtinc, swrwHwacdI kuni menEjckurumWbehE pclEnc

aekulwvWlumWai, twncfIzu kurumuge polisItwkWai ausUlutwac kwnDwaeLumwkI

swrwHwacdI / awtoLu fencvwruge kuncNWbehE aidWrWge mwscaUliacywtekeve.

aeswrwHwacdeacgwai himenE rwScrwSuge kuncNWbehE aidWrWtwkWai awtoLu

fencvwru aidWrWtwkWai guLigenc swrwHwacdI kuni menEjckurumuge mwrukwzu

hincgumuge mwswackwtc kurumwkIvesc mi aidWrWge mwscaUliacywtekeve.

rwSuge kuncNWbehE aidWrW

rwSuge kuncNWbehE aidWrW

- qWnUnI aonigwnDwSc fetEgotwSc, rwScrwSuge kuni menEjckurumWbehE

pclEnc aekulwvWlumWai, twncfIzu kurumuge polisI twkWai ausUlutwac

kwnDwawLW hincgumwkI rwSuge kuncNWbehE aidWrWge mwscaUliacywtekeve. kuni

aeackurumWai, rwSuge kuni menEjckurW mwrukwzuge mwswackwtc hincgumWai,

fInegumWai, mwschunikwmeacnetc )simcpclc( goteacgwai AWncmu

viywfWritwkuge bwaiverivuncmuge kwnctwactwac beleheacTumWai,

awtoLufencvwrugwacyWai swrwHwacdI kuncNW behE aidWrW nuvwtw viywfWri

ausUlunc kuni menEjckurumuge mwswackwtc hingW awmiaclw fWrWtctwkWai

guLigenc mwswackwtc kurumwkI rwSuge kuncNW behE aidWrWge

mwscaUliacywtekeve.



އނެމްެ ރއަޔްިތނުންށަް ފރުޞުަތު މނެޖޭކްރުމުގުެ ހޔެގޮތޮގުއަި ކނުި އފުއަދްާ ރއަޔްިތނުް -ފޅުާ ދއާިރއާއެގްއަި ފހަިކށޮދްިނމުގުެ މޤަސްަދގުއަި، މސަައކްތަް ހިނގްމުގުެ ބރާވުރެިކމައާި ޒިނމްތާކައަި އސުޫލނުް ލމާރަކުޒަީ ބދަލަގުއަި ހިނގްމުގުެ ސަރކުރާނުް ގތޮއެގްއަި މރަކުޒަީ މސަްއލޫިއޔްތަތުއަް، ރއަޔްިތނުންއާި ގތާނުް (ރށަކުއަނުސްިލް ތކައާި އތަޅޮު ކއަނުސްިލތްއަް މދެވުރެިކށޮް) ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ގއަި 16 ފިގރަ އހެނެންމަވަސެް، އިސްނގަފާއަވެެ. ވނަީ ސަރކުރާނުް ދިވހެި ދިނމުށަް ޚިދމުތަް ބޔަނާކްރުފާދައަިން، ޤއަމުީ، ސަރޙައަދްީ، އދަި ރށަު ފނެވްރަގުއަި ޒިނމްތާއަް ބހެިގނެދްގާތޮް ސާފވުފާދަަ، މހުިނމްކުނަް ކރުމުގުެ ޤއާިމު ނިޒމާއެް (ގވަރަނނަސްް) ލިބފޭދަަ ބރާވުރެިކނަް ކރުމުގުެ ތނަފްީޒު

ރށަކުއަނުސްިލތްކަނުް ފހާގަކަށޮފްއަި ވއެވެެ.

ޒނޯް 6 ގއަި ޤއަމުީ، ސަރހައަދްީ އދަި ރށަފުނެވްރަގުއަި އދަި ކމަގާޅުނުހްރުި އހެނެިހނެް -ބލަާ ހިނގނާހުިނގގާތޮް ޕރްޖޮކެޓްތްއަް މނެޖޭކްރުމުގާޅުނުހްރުި) (ކނުި ހިނގްާ ފރަތާތްކަނުވްިޔސަް ގޅުިގނެް އކެށަީގނެވްާ، ކމަށަް ބލެހެއެޓްމުށަް، ހިނގްާ ޕރްޖޮކެޓްް ހިމނެގޭތޮނުް، ރިޕޓޯކުރުނުވްސެް ފހާގަކަރުވެިފއަވެެ. ވނަީ މހުިނމްކުނަް ޤއާިމކްރުމުގުެ ނިޒމާއެް (ކޑޯިނޝޭަން) މސަައކްތަކްރުނާެ ރށަކުއަނުސްިލް ތކަށައާި ސަރޙައަދްީ މރަކުޒަތުކަށަް ބނޭނުވްާ ފނަންީ، އިދރާީ އދަި މލާީ އހެީތރެިކނަް ފރޯކުށޮދްިނމުގުެ އިތރުނުް، ރށަފުނެވްރަގުއަި ތނަފްީޒކުރުމުގުެ މއަިގނަޑު ޒިނމްާ އޅެިފއަިވާ ރށަކުއަނުސްިލް ތކައާި ގޅުިގނެް މސަައކްތަކްރުމުށަވްސެް މިނިސްޓރްީ އފޮް އނެވްޔަރަނަމްނަޓްނުް މި ނިޒމާގުެ ބނޭނުް

ކރުނާއެވެެ.

ދއާިރާ މޅުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި އލަީގއަި ދިރސާާތކަގުެ އކެި ހދެިފއަިވާ މިހތާނަށަް -ހިމނެގޭތޮނުް މިހރާު އމަލަކުރުމަނުގްދެާ އސުޫލތުކައާި ގތޮތްއަް މރުޖާޢަކާށޮް، ވކަި ކރުވެިފއަިވާ އިދރާތާކަގުެ ފޅުކާރުމުށަް ދއާިރާ ޓރޫިޒމަް ބޔަނާކްރުނުް. ކނަޑއަޅަާ ސާފކުށޮް މސަްއލޫިއޔްތަތުއަް ޒިނމްތާކައާި ކނަޑއަޅަފާއަިވާ އިރު، ވކަިން ޚއާސްަ ސަމލާކުމައެް ދނޭޖްހެޭ އއެކްމަކަީ، އދެއާިރއާއެގްެ ޕލޮިސީއއާި ޤވައާިދތުއަް އކެލުވަލާމުގުެ ހރުިހާ ޒިނމްއާއެް މިނިސްޓރްީ އފޮް ޓރޫިޒމަް އިން ނގަމަނުް އނަންަ ރިސޯޓު ނިޒމާކަީ، އކެމަށަް މިހރާު ހމަޖަހެިފއަިވާ ހިނގްާ ރށަރްށަގުެ ކނުިމނެޖޭކްރުމުގުެ މސަައކްތަް ކރުމުށަް އކެށީގނެވްާ ނިޒމާއެކްނަް ކށަވަރަު ކރުމުވެެ. އިސްލޙާކުރުވެިފއަިވާ ޤއަމުީ އނޮިގނަޑއާިމދެު ކމަގާޅުނުހްރުި އނެމްހެާ ފރަތާތްކަގުެ މދެގުއަި، މސަައކްތަު ބއަދްލަވުނުތްކައާި މޝަްވރަާ ބއަދްލަވުނުތްކަގުެ ސިލސްިލާ

ބއަދްލަވުނުތްކައެް ބއާވްާ، ކމަގާޅުނުހްރުި އނެމްހެާ ފރަތާތްކަގުެ ރހުނުް ހދޯނުް.

ރށަކުއަނުސްިލް ތކައާި ކމަގާޅުނުހްރުި އހެނެިހނެް އިދރާތާކަގުެ ކމަގާޅުނުހްރުި މވުއަޒްފަނުންށަް -ތމަރްީނު ބނޭނުވްާ ދއާިރތާއަް ތފަސްީލީގތޮއެގްއަި ބލަާ ހދޯާ ކނަޑއަޅެނުް (ކނޮޕްރްިހނެސްިވް ޓރްއެިނިން ނީޑސްް އނެލެިސިސް) . މި އސެެސްމނަޓްް އށަް ބިނކާށޮް، ކމަގާޅުނުހްރުި އިދރާތާކަގުެ ޒިނމްތާކައާި މި ތނަފްީޒކުރުނުް. ފރަމުކާށޮް ޕރްގޮރްމާއެް ތމަރްީނު ބނޭނުވްނާެ އދަކާރުމުށަް މސަްއލޫިއޔްތަތުއަް މނެޖޭކްރުމުބާހެޭ ކނުި ތރެގޭއަި: ދއާިރތާކަގުެ ބއައެް ވދެނާެ މހުިނމްު ހިމނަނަް ތމަރްީނތުކަގުއަި ސިސްޓމަް) އިނފްމޮޝޭަން (ޑޓާާ ނިޒމާު މޢަލުމޫތާު ބލަހައަޓްާ އއެކްށޮް އއާި ތފަސާް ހިސާބު ޑޓާާ



ތއަް ތއަޔްރާކުށޮް ބލެހެއެޓްނު؛ް ބއަިނލައްޤަވުމާީ ހޔެޮ އސުޫލތުކާއާި މިނގްނަޑތުކައާި އއެގްތޮވްގާތޮގުެ އމެް.އޯ.ޓީ ޚއާޞްަކށޮް (ވކަިން ހިނގްނުް ހރަކަތާތްއަް ދނެގެތަގުމެގުެ ވއަތްރަތުއަް ކނުީގެ މތަިން ޝާމިލވްނު؛ް މސަައކްތަގުއަި މނެޖޭކްރުމުގުެ ކނުި ނރުއަކްއަތުރެި ދއާިރތާކަގުެ)؛ ގޅުނުހްރުި އއާި މސަައކްތަގުެ މޙާއަލުގުއަި ސިއޙްތަު ރއަކްއަތުރެިކރުމުއާި ސަލމާތައާި ރއަކްއަތުރެިކނަް ޔޤަީނކްރުމުއާި

ރވޭމުއާި މދުާ ގތަމުގުެ އސުޫލތުއަް ހިނގްނުް.

ް 7 އދަި 7 އދަި 7 ގެ ކނުި މނެޖޭކްރުމުގުެ ސަރޙައަދްީ ސްޓރްޓެޖަީ އދަި އމަލަީ މސަައކްތަު ޕލްނޭ 6ޒނޯް 6ޒނޯް 6

ޖނަވަރަީ 2019

Documents

ދީްއަޙަރސ ަ ެގުމުރުކްޖނޭެމ ނިުކ ެގ 7 ދިައ 6 ންޯޒ ......zOnc 6 awdi 7 ge kuni menEjckurumuge swrwHwacdI scTcreTwjI awdi awmwlI mwswackwtu pclEnc