Upload
sultansoy
View
239
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 1/26
FABRİKA YERİNİN SEÇİMİ
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 2/26
Yer Seçiminin Aşamları 1. Fabrikanın kurulacağı bölgenin seçimi 2. Bölgenin spesifik bir yerinin belirlenmesi3. Belirlenen yer sınırları içinde fabrikanın
kurulacağı arazi parçasının seçimi
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 3/26
Yer Seçimini Etkileyen FaktörlerBölge Arazi Seçimi
Pazar Ulaşım
İşgücü İşgücü tedariki, şimdiki nüfus
Malzeme ve Hizmetler Genişleme Olanakları
Ulaşım Toplumsal yapı ve davranışlar
Devlet kontrolü Tedarik kaynkakarına yakınlık
Finans Enerji ve su kaynaklaı
Su ve atıkları Belediye hizmetleriEnerji ve yakıt Atıkları giderme kolaylıkları
Toplum yapısı ve davranışları Ücret düzeyleri
Arazi Özellikleri İklim
v.s...... Vergiler v.s
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 4/26
Yer Seçiminde Değerleme Yöntemleri
Yer seçimiFaktörleri
C A E B D
İşgücü Bolluğu Yeterli Yeterli Çok Çok Yeterli
Işgücü kalitesi İyi İyi Çokiyi Çokiyi Çokiyi
Sosyal Çevre Orta İyi Çokiyi İyi İyi
Bölgenin gelişimi Normal Hızlı Çokhızlı Çokhızlı Hızlı
Sosyal tesisler Yetersiz Yeterli Çokiyi Çokiyi Çokiyi
Teblo:Görünmeyen maliyetleri kıyaslama tablosu
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 5/26
Yer Seçiminde Değerleme Yöntemleri C A B
PAZAR
Ner Satış Geliri 108000 108500 107500
ÜRETİM MALİYETİ
Net üretim maliyetleri 96000 98000 92500 YILLIK KAR
Satış-Toplam Maliyet 12000 10500 14500
DÖNÜŞÜM ORANI
Yıllık Kar/Yatırım(90000) %13.3 %11.7 %16.1
Yer seçiminde karlılık kıyaslaması
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 6/26
Yer Seçiminde Değerleme Yöntemleri Kritik Puan Faktörler (100 üzerinden) Ağırlıklı Puan
Yüzde Fransa Danimarka Fransa Danimarka
İşgücünün
Varlığı .25 70 60 (.25)(70) = 17.5 (.25)(60) = 15.0 Adam başı
araba rasyosu .05 50 60 (.05)(50) = 2.5 (.05)(60) = 3.0
Sermaye geliri .10 85 80 (.10)(85) = 8.5 (.10)(80) = 8.0
Vergi yapısı .39 75 70 (.39)(75) = 29.3 (.39)(70) = 27.3Eğıtim .21 60 70 (.21)(60) = 12.6 (.21)(70) = 14.7
Toplam 1.00 70.4 68.0
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 7/26
BBN ÖRNEĞİ Üç yerleşke:
Gence $30,000 $75 $180,000
Sumqayıt $60,000 $45 $150,000
Bakı $110,000 $25 $160,000
Fiyat = $120Tahmini Miktar = 2,000 units
Sabit Değişken Toplam
Şehir Maliyet Maliyet Maliyet
Toplam Mlaiyet= Sabit Maliyet+ Değişken Maliyet x Miktar
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 8/26
– $180,000 –
– $160,000 – $150,000 –
– $130,000 –
– $110,000 –
– –
$80,000 – –
$60,000 – – –
$30,000 – –
$10,000 – –
Y ı l l ı k M a l i y e t
| | | | | | |
0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000
Miktar
Gence En
düşük Maliyet
Sumqayıt En düşük Maliyet
Bakı En Düşük
Maliyet
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 9/26
AĞIRLIK MERKEZİ METODU (Center of gravity )
x - koordinatı = ∑d ix Q i
∑Q i i
i
∑d iy Q i
∑Q i i
i
y – koordinatı =
where d ix = i yerleşkesinin x koordinatı d iy = i yerleşkesinin y koordinatı Q i = i yerleşkesinden hareket
eden ürün miktarı
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 10/26
Kuzey -Güney
Doğu - Batı
120 –
90 –
60 –
30 –
– | | | | | |
30 60 90 120 150
Gence (30, 120)Bakı (130, 130)
Sumqayıt (90, 110)
Lenkeran (60, 40)
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 11/26
Aylık TaşınanDepolar Konteyner Sayısı
Gence (30, 120) 2,000 Sumqayıt (90, 110) 1,000 Bakı (130, 130) 1,000 Lenkeran (60, 40) 2,000
x- koordinatı = (30)(2000) + (90)(1000) + (130)(1000) + (60)(2000)
2000 + 1000 + 1000 + 2000= 66.7
y- koordinatı = (120)(2000) + (110)(1000) + (130)(1000) + (40)(2000)
2000 + 1000 + 1000 + 2000
= 93.3
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 12/26
North-South
East-West
120 –
90 –
60 –
30 –
– | | | | | |
30 60 90 120 150
Gence (30, 120)Bakı (130, 130)
Sumqayıt (90, 110)
Lenekran (60, 40)
Ağırlık Merkezi( Center of gravity ) (66.7, 93.3)
+
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 13/26
Ağırlık merkezi metodunda maliyet verilmişse
formül aşağıdaki gibidir.
x - coordinate = ∑Cid ix Q i
∑CiQ i i
i
∑ Ci d iy Q i
∑ Ci Q i i
i
y - coordinate =
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 14/26
Örnek:• Bir bölgenin üç ayrı şehirde bulunan A, B ve C gibi üç
mağazaya mal dağıtımı yapacak bir depo için en uygun Mnoktasının tayini söz konusudur. Mağazaların seçilen birorijin noktasına göre koordinatları, ağırlık cinsinden taleoleri
ve birim taşıma maliyetleri şöyledir.Mağaza Doğu Kuzey Ton Maliyet
A 12km 200km 200 100M/ton/Km
B 74km 40km 40 160M/ton/Km
C 31km 160km 160 80M/ton/Km
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 15/26
Basit Medyan Modeli• Bazı problemlerde belirli üretim merkezlerinden
gönderilen malların belirli tüketim merkezlerinedağıtıldığı bir deponun yerinin tayini sözkonusudur. Böyle durumda Basit Medyan Modeli kullanılmaktadır.
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 16/26
Basit medyan modelinde1. Önce taşınan toplam miktarın medyan değeri
bulunur
2. Medyanın X koordinatını hesaplamak içinorijinden itibaren sağa doğru taşınan yüklertoplanır. Bu miktarın medyanı geçtiği noktaaranan X koordinatıdır.
3. Aynı işlemler Y koordinatı için uygulanır.
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 17/26
• X ve Y bulunduktan sonra• D
i
=I X –Xi
I + I Y-Y i
I• TM = Σ Ci*Qi*Di
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 18/26
Örnek:• Bir firma M1 ve M2 fabrikalarında üretilen
malları W(X,Y) noktasındaki depoda topladıktansonra P1 ve P2 pazarlarına dağıtmak istiyor. M1 ,M2 ,P1 ve P2 noktalarının herbiri ile depoarasında taşınacak miktarlar sırası ile 350(M1);
450(M2); 200(P1) ve 250(P2 )ton olup ünite km başına taşıma maliyeti 5 M dır.
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 19/26
Basit Meydan Modeli
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 20/26
Çözüm1. Medyan 625 veya 626
(350+450+200+250)/2=625
2. Medyan en erken 450+350=800 yükününtaşındığı X=30 absisinde geçilmektedir.
3. Medyan en erken 350+450=800 yükünün
taşındığı Y=50’da geçilmektedir.
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 21/26
Optimal depo yerinin ve miumum toplam taşıma
maliyetinin basit medyan metodu ile hesaplanması.
Tesisler I X –Xi I I Y-Yi I Di Ci*Qi*Di
M1M2
P1
P2
30-30=030-20=10
30-40=10
30-50=20
50-40=1050-50=0
50-60=10
50-70=20
1010
20
40
5*350*10=175005*450*10=22500
5*200*20=20000
5*250*40=50000
Toplam=110000 M
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 22/26
ULUSLAR ARASI KAPSAMDA YER SEÇİMİ • Başka ülkelerde fabrika kurulacağı zaman
gözönüne alınacak faktörler bölge seçimindekine
benzer.• Özellikle üzerinde durulması gereken faktör
ücretlerdir.• Bir ülkede ücret hadleri düşük, fakat ücretin
maliyet içindeki payı yüksek olabilir. Kişi başınaprodüktivite az olduğundan işçilik maliyetleri yüksektir.
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 23/26
Günlük İşçi Maliyeti Verimlilik(her güne birim sayısı )
= Bir birim maliyeti
= $1.17 her birim için $70
60 birim = $1.25 her birim için
$25
20 birim
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 24/26
Ülke Seçimi Kritik Başarı Faktörleri
1. Political risks, government rules, attitudes, incentives
2. Cultural and economic issues 3. Location of markets 4. Labor availability,
attitudes, productivity,costs
5. Availability of supplies,communications, energy
6. Exchange rates and
currency risks
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 25/26
Bölge Seçimi Kritik Başarı Faktörleri
1. Corporate desires 2. Attractiveness of region
3. Labor availability, costs,attitudes towards unions 4. Costs and availability of utilities 5. Environmental regulations
6. Government incentives and fiscal policies 7. Proximity to raw materials and
customers
8. Land/construction costs
MN
WI
MI
IL IN OH
8/3/2019 Fabrika Yerinin Seçimi
http://slidepdf.com/reader/full/fabrika-yerinin-secimi 26/26
Arsa Seçimi Kritik Başarı Faktörleri
1. Site size and cost
2. Air, rail, highway, and
waterway systems 3. Zoning restrictions
4. Nearness of services/ supplies needed
5. Environmental impact issues
Figure 8.1