FAZ İLETLER KİTABI - İlk Harf Yayıneviilkharf.com.tr/Content/bookSummaryFiles/Faziletler-Kitabi-1692013-1226-417.pdfnesillere aktarmıştır. Fıkıh, tefsir, hadis, kelam, tasavvuf

FAZİLETLER KİTABI

İmam

Gaz

zâlî

- Eb

ü’l-L

eys e

s-Se

mer

kand

î •

FAZİ

LET

LER

KİT

AB

I© İlk Harf Yayınevi, 2011

Kitabın tüm yayın hakları "İlk Harf Yayınevi"ne aittir.

⟩ İlk Harf Yayınevi, 8Tasavvuf Serisi, 8

⟩ ISBN978-605-5457-26-6

⟩ Genel Yayın Yönetmeni/EditörErsan Güngör

⟩ HazırlayanErdem Doğan

⟩ Sayfa Düzeniİrfan Güngörür

⟩ Kapak TasarımıSercan Arslan

⟩ Basım Tarihi1. Baskı, İstanbul, Temmuz 2011

⟩ Baskı / CiltŞenyıldız Yay. Hed. Eşya ve Teks. San. Tic. Ltd. Şti.(Sertifika No: 11964)Gümüşsuyu Cad. No:3/2 - Topkapı / İstanbulTel: 0212 483 47 91-92

⟩ İLK HARF YAYINEVİ

Genel Dağıtım

Çelik Yayınevi(Sertifika No, 14710)Ticarethane Sokak No: 59 Cağaloğlu - Fatih / İstanbulTel: +90 212 511 28 11 - 513 73 19 • Fax: +90 212 511 28 12www.celikyayinevi.com • info@celikyayınevi.com

İMAM GAZZÂLÎ EBÜ’L-LEYS ES-SEMERKANDÎ

FAZİLETLER KİTABI

HazırlayanErdem Doğan

İmam Gazzâlî Asıl adı Ebu Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Ahmed olan İmam Gazzâlî (H. 450/505/m. 1058-1111) Tus şehrinde doğdu. O, sadece döneminin değil, İslâm dü-şüncesi tarihinin en önde gelen düşünürlerindendir. Fıkıhta Şâfiî, kelâmde Eş’ariyye ekolünü benimseyen Gazzâlî ömrünün sonlarını tasavvufî bir hayat içinde geçirdi. Gazzâlî; kelâmcılar, sûfiyye, bâtinîler ve özellikle Yunan kaynaklı felsefe dahil, dev-rinin bütün düşünce şekillerini olabildiğince tahlil ve tenkitten geçirdi. İslâm dini ve düşüncesinin her alanı ile ilgili olan, her zihin seviyesindeki insana hitap ede-cek şekilde de yüksek bir özellik taşıyan eserleri şunlardır: İhyâ’ü-Ulûmi’d Dîn, El-Munkız’u-mine’d-Dalâl, Mekâsıdu’l-Felâsife, Tehâfütü’l-Felâsife (Filozofların Tutarsızlığı), Mi’yâru’l-İlm ve Mihakkü’n-Nazar, el-İktisad fi’l-i’tikad, İlcamu’l-Avân an ilmi’l-Kelâm, Mizânu’l-Amel, Mişkâtu’l-Envâr, Cevâhiru’l-Kur’ân, er-Risâletü’l-ledunniyye Faysalu’t-Tefrika, Kimyayı Saadet, Mearicü’l-Kuds, el-Mustasfa, Dürretü’ül-Fahire, Redd ale’l-Bâtıniyye, Risale-i Kudsiyye, Minhâcü’t-Tâlibîn, Mükâşefetü’l Kulûb.Eserleri ortaçağda Lâtinceye çevrilen Gazzâlî, el-Gazel adıyla meşhur olmuştur. Bunun yanında Gazzâlî, bilhassa Endülüslü iki filozof olan İbn Rüşd ve İbn Tu-feyl tarafından ciddi şekilde tenkit edildi. Ancak Gazzâlî, on birinci yüzyıldan gü-nümüze kadar kelâm, fıkıh, İslâm hukuku, tasavvuf, ahlâk ve felsefede önemli ye-rini muhafaza etmektedir.

Ebü’l-Leys es-SemerkandîKaynaklarda geçen asıl adı Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim es-Semerkandî’dir. Bağdâdî tam adını “Ebu’l-Leys Nasr b. Muhammed b. İbrahim b. el-Hattâb” olarak vermiştir. Zehebî de neseb zincirinde “Ahmed” ismini zikretmemiştir. Eserlerinde ve kendisinden bahseden kaynaklarda “el-Fakîh” lakabıyla zikredildiği gibi, kendisinin bir hadis ravisi olması ve mezhep içinde hadis bilgisi ile öne çıkmasından dolayı “el-Hâfız”, “el-Muhaddis”, tefsir alanına vukûfiyetinden dolayı “el-Müfessir”, tasavvufî ve ahlakî yönünün eserlerinde ve hayatında ön plana çıkmasından dolayı da “ez-Zâhid”, “es-Sûfi” lakabı ile de zikredilmiştir. Doğum tarihi ve doğum yeri ile ilgili kesin bir bilgiye rastlanmamakla birlikte her birinde “es-Semerkandî” nisbesinin yer alıyor oluşu, Ebü’l-Leys es-Semerkandî’nin, Semerkand şehri veya civarının doğum yeri ol-duğu ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Ebü’l-Leys’in vefat tarihi ile ilgili değişik ri-vayetler bulunmaktadır. Kaynaklarda bildirilen vefat tarihlerini şöyle sıralayabiliriz: 373/983, 375/985, 376/986, 381/991, 382/992, 383/993, 393/1003. Birçok müel-lifin de bu tarihi benimsemesi üzerine Ebu’l-Leys es-Semerkandî’nin vefat tarihinin 373/983 olarak kabul edilmesi isabetli görünmektedir. Ebü’l-Leys sadece belli bir ilim dalında öne çıkmamış, birçok sahada eser kaleme alarak ilmî birikimini sonraki nesillere aktarmıştır. Fıkıh, tefsir, hadis, kelam, tasavvuf ve ahlak alanında eser veren meşhur âlimlerden biri olup birçok eseri yaygın olarak tanınmıştır. Kaynaklarda yer alan eserleri şunlardır: Muhtelifu’r-rivâye, el-Fetâvâ min ekâvili’l-Meşâyıh, Kitabu’n-nevâzil, Hasru’l-mesâil, Hizânetü’l-ekmel, Hizânetü’l-fıkh, Kutu’n-nefs fi marifeti’l-erkâni’l-hams, el-Mebsut, Mukaddimetü’s-salât, en-Nevâdir, Risale fi’l-fıkh, Şerhu’l-Câmi’i’l-kebîr ve Şerhu’l-Câmi’i’s-sağîr, Şerhu Müşkilâti’l-Kudurî, Te’sîsü’l-fıkh, Te’sîsü’n-nazar, Te’vîlât, Uyûnu’l-mesâil, Beyânu Akîdeti’l-Usul, Beyânu’l-İman ve Menâkıbu’l-Hulefâi’l-Erba’a, el-Maârif fi Şerhi’s-Sahâif, Risâletü’l-Es’ile ve’l-Evcibe (Risâletü’l-Ma’rife ve’l-İman), Şer’u’l-İslam (Şiratu’l-İslam), Şerhu’l-Fıkhi’l-Ekber, Umdetü’l-Akâid, Bustânu’l-ârifîn, Dekâiku’l-ahbâr fi zikri’l-cenneti ve’n-nâr, Fedâilu Ramadân, el-İhtiyârât ve’l-İntihâbât, Kitabu’l-Mevâiz, Kurratu’l-uyûn ve müferrâhi’l-kalbi’l-mahzûn, Risâle fi’l-Hikem-(Camiu’l-Hikem), Tenbîhu’l-gâfilîn, Ukûbetü ehli’l-kebâir, Tefsiru’l-Ku’ran, Tefsiru cüz’i Âmme, Duâu’l-feth, Esrâru’l-Vech (Esraru’l-Vahy), Hikâyet-i Pirler ve Menâkıb-ı Evliyâ (Terceme-i Tezkirâti’l-Evliyâ), el-Letâifu’l-müstahraca min Sahîhi’l-Buhârî, Tuhfetü’l-Enâm fi Menâkıbi’l-Eimmeti’l-Erbaa el-Alâm, Risâle fi Usuli’d-din.

5 ⟨

İçindekiler

Sunuş ⟩ .......................................................................................................................7

İtaatin ⟩ Fazileti ...................................................................................................9Allah ⟩ ’ı Zikretmenin Fazileti ...................................................................21Duanın ⟩ Fazileti ...............................................................................................43Ezan ve Kâmetin Fazileti ⟩ ........................................................................51Abdestin ⟩ Fazileti ...........................................................................................61Namazın ⟩ Fazileti ...........................................................................................73Gece ⟩ Namazının Fazileti ..........................................................................91Cemaatle Namaz Kılmanın Fazileti ⟩ ..................................................99Haccın ⟩ Fazileti .............................................................................................107Zekâtın ⟩ Fazileti ...........................................................................................115Sadakanın ⟩ Fazileti ....................................................................................121Cömertliğin Fazileti ⟩ .................................................................................139Îsârın ⟩ Fazileti ...............................................................................................145Fakirleri Ağırlamanın Fazileti ⟩ ...........................................................149Merhametli ⟩ Olmanın Fazileti ............................................................155Kanaat ⟩ ve Tevazunun Fazileti ...........................................................169Fakirliğin ⟩ Fazileti .......................................................................................191Günahtan ⟩ Sakınmanın Fazileti .......................................................223Tevbenin ⟩ Fazileti ......................................................................................233Tevekkülün ⟩ Fazileti ..................................................................................247Mescidin ⟩ Fazileti ........................................................................................255

⟩ 6

Riyazet ⟩ ve Keramet Ehlinin Fazileti..............................................259İyi ⟩ Huyun Fazileti ......................................................................................271Kur ⟩ ’ân Okumanın Fazileti ...................................................................279İlim ⟩ Öğrenmenin ve Âlimlerin Fazileti .......................................289Cihadın Fazileti ⟩ ...........................................................................................305Tehlil ⟩ , Tahmîd, Salâvat ve İstiğfarın Fazileti ............................313Helal ⟩ Kazancın Fazileti ..........................................................................339Çalışmanın ⟩ Fazileti ...................................................................................345Susmanın ⟩ Fazileti ....................................................................................353Zühdün ⟩ Fazileti...........................................................................................373Takvanın ⟩ Fazileti .......................................................................................381İhlas ⟩ ve Fazileti ...........................................................................................395Tefekkürün ⟩ Fazileti ..................................................................................403Rızanın ⟩ Fazileti ...........................................................................................405Kısa Emelin Fazileti ⟩ .................................................................................409Şükretmenin ⟩ Fazileti ..............................................................................413Muhammed ⟩ Ümmetinin Fazileti .....................................................427Cuma ⟩ Gününün Fazileti ........................................................................443Receb Ayının Fazileti ⟩ ..............................................................................455Şaban Ayının Fazileti ⟩ ..............................................................................459Ramazan Ayının Fazileti ⟩ .......................................................................463Kadir Gecesinin Fazileti ⟩ ........................................................................475Bayramın Fazileti ⟩ ......................................................................................479Zilhicce’nin İlk On Gününün Fazileti ⟩ ............................................483Aşura’nın Fazileti ⟩ ......................................................................................491

Dizin ⟩ ...................................................................................................................497

7 ⟨

Sunuş

İ mam Gazzalî ve Ebü’l-Leys es-Semerkandî gibi büyük şahsiyetlerin eserlerine baktığımızda, etkilerinin sa-

dece yazıldıkları dönemle sınırlı kalmayıp bugüne kadar gel-diğini görürüz.

Söz konusu bu seçkin kişiler çalışmalarında, özellikle in-sanın yaratılış gayesini, bu amaca ulaşmak için nelerin yapılıp nelerin yapılmaması gerektiğini ve gerçek mutluluğun yolla-rını okurlarına izah ederler.

İmam Gazzâlî’nin eserleri içinde en önemlisi ve üzerinde en çok durulanı İhyâ’ü-Ulûmi’d Dîn adlı kitabıdır. Hacmi büyük ve tafsilâtı geniş olan bu eserden herkesin faydalanması kolay olmadığından dolayıdır ki, daha geniş bir okuyucu kitlesine fayda sağlamak için Gazzâli, İhyâ’ü-Ulûmi’d Dîn’i özetleyerek ve bazı değişiklikler yaparak Kimya-yı Saadet adlı kitabı yazmıştır.

Kitabımızı hazırlarken istifade ettiğimiz ana kaynaklar-dan biri olan bu eserin yazılış nedenini ve kitabına neden bu ismi verdiğini İmam Gazzâlî şöyle açıklamaktadır: “Bakır ve pirinci kırmızı altın yapan maddî kimya zor ele geçtiği gibi, in-sanlık cevherini hayvanî bulanıklardan arıtıp melekler safiye-tine eriştiren, onu altın gibi paslanmaz ve devamlı yapan mü-cahede kimyası da zor elde edilir. Bu kitaptan maksat, hakikat ilacının ecza ve bileşimini okuyucularına kolaylıkla açıklamak-tır. Bu sebeple bu kitaba Kimyayı Saadet adını verdik. Bağışla-yan Allah’tan niyaz ederim ki, onu adına uygun ve kimya gibi hizmete layık eylesin. Bilhassa bu kimya diğer kimyalardan üs-tündür. Hatta kimya adı buna hakikat, diğerlerine mecazdır.

⟩ İmam Gazzâlî - Ebü’l-Leys es-Semerkandî • Faziletler Kitabı

⟩ 8

Çünkü diğer kimyaların değer ve itibarı, bakır ve pirinci paslan-maktan koruyup onlara geçici hayatta bir miktar safiyet ver-mektir. Bu kimya ise bizzat büyük nimetlerin ve ebedî hayatın sebebidir. Zira hayvanî sıfatları insanî sıfatlara, nefsanî halleri ruhbaniyete tebdil eden bu kimyadır ve yine ebedî mutluluğun rabıtası, sonsuz saadetin vasıtası bu kimyadır.”

Çalışmamızın temelini oluşturan diğer bir eser de İmam Gazzâlî’nin Mükâşefetü’l Kulûb’udur. Mükâşefetü’l Kulûb (Kalp-lerin Keşfi), konu itibariyle tasavvufî bir içeriğe sahiptir. Nefsin durumlarını tespit edip onun nasıl ıslah edileceğini öğretir.

Müfessir, muhaddis, fakih, zâhid ve âlim Ebü’l-Leys es-Semerkandî’nin Tenbihü’l Gafilîn ve Bustanü’l Arifîn isimli eserleri de yararlandığımız kitaplar arasında yer alır. Söz ko-nusu çalışmalar muhteva olarak ahlakî, tasavvufî ve şer’î ko-nuları içerir.

İmam Gazzâlî’nin Kimya-yı Saadet ve Mükâşefetü’l Kulûb (Kalplerin Keşfi) ile Ebü’l-Leys es-Semerkandî’nin Tenbihü’l Gafilîn ve Bustanü’l Arifîn adlı eserlerinden istifade edilerek hazırlanan bu eser; günlük amellerin, ahlakî davranışların ve özel günlerin faziletlerini konu edinmektedir.

Konuların daha da iyi bir şekilde anlaşılması amacıyla her bölüm sonuna Hz. Mevlânâ’nın Mesnevî’sinde ve Şeyh Sadi Şirazî’nin Bostan ve Gülistan adlı eserlerinde yer alan hikâyelerden, hikmetlerden ve şiirlerden seçip ekledik.

Faziletler Kitabı ismini verdiğimiz bu çalışmada, herke-sin anlayacağı bir şekilde ele alınan, ayet ve hadislerle destek-lenen konuların bazıları şunlardır: Merhametli olmanın fazi-leti, kanaatin fazileti, fakirliğin fazileti, itaatin fazileti, Allah’ı zikretmenin fazileti, abdestin fazileti, tevbenin fazileti, tevek-külün fazileti, sadakanın fazileti, cihadın fazileti, namazın fa-zileti, cumanın fazileti, üç ayların fazileti, kadir gecesinin fa-zileti vd.

⟩

9 ⟨

İtaatin Fazileti

B ilesin ki, Allah’a ibadet etmek bütün iyiliklerin topla-mıdır. Yüce Allah (c.c) Kur’ân-ı Kerim’in birçok aye-

tinde kulları buna teşvik etmiş, insanları nefislerin karanlık-larından çıkarıp Allah’ı tanımanın aydınlığına kavuşsunlar ve Allah’tan korkanlar için, içinde hiçbir gözün görmediği, hiç-bir kulağın işitmediği ve hiç kimsenin hayalinden geçmemiş olan nimetlerin hazırlanmış olduğu cennete girebilsinler diye Yüce Allah (c.c) peygamberleri göndererek insanları ibadet etmeye çağırmıştır.

Çünkü insanlar boşu boşuna yaratılmamışlardır. Tersine kötülük işleyenler işledikleri kötülüğün karşılığını görsün ve iyilik yapanlar iyilikle mükâfatlansınlar diye yaratılmışlar-dır. Allah’ın kulların ibadetine ihtiyacı yoktur, insanların O’na karşı gelmesi O’na ne bir zarar verebilir ve ne de ululuğuna bir eksiklik getirebilir.

ن אر و وا א ن כ ر א وا כ ن ا “Eğer bütün insanlar kendilerini büyük görüp Allah’a kul-

luk etmekten vazgeçerlerse bilmiş olsunlar ki Rabbi’nin ka-tında bulunanlar (melekler) gece-gündüz, hiç bıkmadan O’nu tesbih ederler.”1 1 Fussilet Sûresi; 38.

“Eğer bütün in-sanlar kendi-lerini büyük görüp Allah’a kulluk etmek-ten vazge-çerlerse bil-miş olsunlar ki Rabbi’nin ka-tında bulunan-lar (melekler) gece-gündüz, hiç bıkmadan O’nu tesbih ederler.”


⟩ 10

⟨

م כ א ر א و אء أ و א א “Kim iyi bir iş yaparsa kendi lehinedir. Kim de kötülük ya-

parsa kendi aleyhinedir. Rabbin, kullara (zerre kadar) zulme-dici değildir.”2

و כ ا ا ن ء אأ א ل ا اء وإن ا وأ

ا وا א כ א ا أ כ כ

“İşte sizler, Allah yolunda harcamaya çağrılıyorsunuz. Ama içinizden cimrilik yapanlar var. Kim cimrilik yaparsa an-cak kendi zararına cimrilik yapmış olur. Allah, her bakımdan sınırsız zengindir, siz ise fakirsiniz. Eğer O’ndan yüz çevirecek olursanız, yerinize başka bir toplum getirir de onlar sizin gibi olmazlar.”3

Şaşılır ki, içimizden biri bir köle satın alınca, onun gere-ken hizmeti seve seve yapmasını, belirli ve değeri önemsiz bir maden karşılığında ona sahip olan efendisinin her emrine bo-yun eğmesini ister. Bir hata yüzünden köleyi gözünden dü-şürür, ona öfkelenir, belki de ya ücretini keser, ya da onu ko-var veya satışa çıkarır.

O hâlde bize ne oluyor da bizi yoktan var ederek en mü-kemmel kıvama getiren yağmur tanesi sayısınca kusur işledi-ğimiz hâlde, yoklukları helâkimiz demek olan nice nimet ve desteğini bizden alıkoymayan gerçek efendimize ibadet et-miyoruz. Bizleri bir kusurumuz üzerine yakalayıp hesaplaş-maya çekebileceği hâlde mühlet verirsek bizde tevbe edelim de kusurumuzu bağışlasın, kabahatimizi örtsün.

Aklı başında olan kimse ibadete lâyık olan Rabbini tanı-makta ve bütün varlığı ile O’na yönelerek rızasını dilemekte 2 Fussilet Sûresi; 46.3 Muhammed Sûresi; 38.

⟩ İmam Gazzâlî - Ebü’l-Leys es-Semerkandî • Faziletler Kitabı ⟨

11 ⟨

gecikmez. Her işlediği günahtan tevbe ederek yaratıcısına sı-ğınır, O’nun rahmetinden hiçbir zaman umut kesmez, nimet-lerine şükrederek sevgisini arar ve buna devam ederek ola ki, O’nun sevgisini kazananların defterine yazılır da, kendisi efendisine kavuşmaya arzulu; efendisi ise onu yanına almak-tan daha arzulu iken ölür.

Ebû Derda, Ka’bü’l Ahbâr’a (r.anhüma):“Bana Tevrat ’taki ayetlerin en özlüsünü bildir” dedi. Kâ’b da ona şöyle cevap verdi:“Allah buyurur ki, ‘İyi kullar bana kavuşmayı uzun müddet

özler, ben de onlara kavuşmayı daha şiddetle özlerim’. Bu aye-tin yanı başında da şunlar yazılıdır: ‘Seni arayan bulur, ben-den başkasını arayan beni bulamaz.’”

Ebû Derda (r.a.) der ki: “Peygamberimizin (s.a.v.) böyle buyururken işittiğime

kendim şahidim.”Hz. Davud (a.s.) hakkında varit olan haberlere göre; Yüce

Allah (c.c) ona buyurdu ki:“Ey Davud! Yeryüzü halkına bildir ki, beni seveni ben de se-

verim. Benim ile oturanın ben de yoldaşıyım. Benim zikrimi alış-kanlık hâline getirenin yakınıyım. Beni arkadaş edinenin arkada-şıyım. Beni seçeni ben de tercih ederim. Bana itaat edenin ben de dileğini yerine getiririm. Beni sevdiğini kalbinden kesinlikle öğren-diğim kulu mutlaka kendime kabul eder, onu hiçbir canlı yarattı-ğımın gösteremediği derecede ileri bir sevgi ile severim. Beni ger-çekten arayan bulur, benden başkasının peşinde olan beni bulamaz.

Ey yer halkı, etkisi altında bulunduğunuz aldanıştan sıyrı-larak benim yolumda olmayı arayınız ki, ben de size yakın ola-yım ve bir an önce size sevgimi nasip edeyim.

Çünkü ben sevdiklerimi Halil’im İbrahim, Neciyyim Musa ve Safiyyim Muhammed’in mayaları ile bir yarattım. Beni özle-yenlerin kalbini nurumdan yaratarak celâlim ile besledim.”

“Kim iyi bir iş yaparsa kendi lehinedir. Kim de kötülük ya-parsa kendi aleyhinedir. Rabbin, kullara (zerre kadar) zulmedici de-ğildir.”


⟩ 12

⟨

Seleften bir zattan rivayet olunduğuna göre; Yüce Allah (c.c) sıddıklardan birine şöyle vahyetti:

“Benim öyle kullarım vardır ki, beni severler, ben de on-ları severim. Onlar beni özler, ben de onları özlerim. Onlar beni zikreder, ben de onların zikrine mukabele ederim. On-lar bana bakar, ben de onlara bakarım. Eğer sen de onların yolunu tutarsan seni de severim, onlardan ayrı düşersen, gö-zümden düşersin.”

Sıddîk kul Allah’a: “Ya Rabbi, onların alâmetleri nelerdir?” diye sordu. Yüce Allah (c.c) sıddık kuluna şöyle buyurdu:“Müşrik bir çoban, sürüsünü nasıl güneşten esirgerse onun

gibi gündüzleri gölgelere sığınırlar. Güneşin batmasını dört gözle bekleyip gün batar-batmaz hemen yuvasına uçan kuşun sabır-sızlığı ile günün batmasını beklerler. Gece basar karanlık çöker, yataklar serilir, koltuklar kurulur ve herkes sevdiği ile baş başa kalır kalmaz ayakları üzerine dikilip yüz üstü yere serilerek be-nim kelâmım ile bana yalvarmaya koyulurlar. Onlara verdiğim nimetlere karşılık bana sadakat arz ederler.

Kâh feryat ederler, kâh sessizce gözyaşı dökerler. Kâh ahu vah ederler kâh tutumları karşısında hayıflanırlar. Kâh ayakta ve kâh oturma hâlindedirler. Kâh rükûda ve kâh secdededir-ler. Ne benim uğrumda çektikleri sıkıntı gözümden kaçar ve ne de bana olan sevgileri yüzünden yakınmaları işitmemin dı-şında kalır.

Onlara ilk adımda bağışım şu üç şeydir:

1- Nurumun bir parçasını kalplerine saçarım da ben on-lardan nasıl haber verirsem onlar da benden aynı şekilde ha-ber verirler.

2- Gökler, yerler ve gökler ile yerlerde var olan her şey on-ların amel terazilerinin kefesine konsa bütün bunları gözle-rine az gösteririm.


13 ⟨

3- Rızam ile onlara doğru yönelirim, kendilerine doğru yöneldiğim dostlarımın onlara ne vermek istediğimi bildikle-rini görürsün.”

Ahbar-ud Davud isimli esere göre; Yüce Allah (c.c) Hz. Davud’a şöyle vahyetti:

“Ya Davud! Daha ne zamana kadar hep cenneti düşüne-cek ve bana karşı özlem duymaya talip olmayacaksın?”

Hz. Davud, Yüce Allah’a (c.c):“Seni özleyenler kimlerdir?” diye sorar. Allah ona şöyle cevap verir:“Beni özleyenler, her türlü kederden arındırıp saflaştır-

dıklarım, benden çekinmeleri için ikaz ettiklerim ve kalple-rinde bana bakabilecekleri delikler açtıklarımdır.

Ben onların kalplerini kendi avucuma alarak göğe çıkarırım sonra da seçkin meleklerimi çağırırım. Hepsi hemen önümde secdeye kapanırlar. Onlara derim ki: “Ben sizi bana secdeye varasınız diye değil benim özlemim ile yananların kalplerini size göstereyim ve onlarla size iftihar edeyim diye çağırdım.” Çünkü yeryüzü halkına güneşin aydınlık saçtığı gibi beni öz-leyenlerin kalbi de gökte meleklerime ışık saçar.

Ey Davud! Ben, özlemlilerimin kalbini hoşnutluğumdan yaratarak öz nurumla besledim, onları kendime söz arkadaşı olarak seçtim. Yeryüzüne onların vücutları aracılığı ile baka-rım. Kalplerinde bakışlarını bana ulaştıran bir yol açtım. Bana karşı duydukları özlem günden güne artar.”

Hz. Davud (a.s.):“Ya Rabbi, sevgililerini bana göster!” der. Bunun üzerine Yüce Allah (c.c) ona şöyle buyurur:“Ya Davud, Lübnan Dağı ’na var. Orada genç, ihtiyar ve orta

yaşlılardan meydana gelen on dört kişi var. Yanlarına varınca benden onlara selâm söyle ve onlara de ki, Rabbiniz size şöyle diyor: ‘Benden istediğiniz bir şey var mı? Siz benim arınmış

“Benim öyle kullarım var-dır ki, beni se-verler, ben de onları severim. Onlar beni öz-ler, ben de on-ları özlerim. Onlar beni zik-reder, ben de onların zikrine mukabele ede-rim. Onlar bana bakar, ben de onlara baka-rım. Eğer sen de onların yo-lunu tutarsan seni de seve-rim, onlardan ayrı düşersen, gözümden dü-şersin.”


⟩ 14

⟨

dostlarımsınız ve sevdiklerimsiniz. Sizin sevinmenize bende sevinirim muhabbetinize koşarım.’”

Hz. Davud, bu grubun yanına varınca onları bir pınarın başında Allah’ın ululuğu hakkında düşünceye dalmış olarak bulur. Hz. Davud’u görünce ondan uzak kalmak için yerlerin-den sıçrayıp kalkarlar. Bu sırada Hz. Davud onlara der ki:

“Ben Allah’ın size gönderdiği bir elçiyim. Rabbinizin buy-ruğunu size bildirmeye geldim.”

Bu sözleri duyunca yönlerini Hz. Davud’a çevirirler. Ku-laklarını ona doğru vererek bakışlarını yere çevirirler. Hz. Da-vud onlara:

“Ben size Allah tarafından elçi olarak geldim. O size selâm söylüyor ve şöyle buyuruyor: ‘Bir arzunuz yok mu? Bana ses-lenir misiniz ki, sesinizi ve sözünüzü duyayım. Siz benim seç-kin dostlarım ve yakınlarımsınız. Sizin sevinciniz beni de se-vindirdiği için sizi hoşnut etmeye derhal yönelirim. Müşfik, yumuşak kalpli bir anne çocuğu üzerine nasıl titrerse size her an öyle bakarım.’”

Bu sözleri duyunca hepsinin gözleri yaşardı ve yaşları sü-zülerek yanaklarına indi. En yaşlıları konuşarak:

“Sübhâneke, sübhâneke (seni noksan sıfatlardan tenzih ederim, seni noksan sıfatlardan tenzih ederim). Biz senin za-vallı kullarınız. Atalarımız da senin zavallı kulların idi. Bizi af-feyle, ömrümüzün şu anına kadar kalplerimiz seni zikretmek-ten bir an bile geri kalmadı” der.

Arkasından bir diğeri de söz alarak: “Sübhâneke, sübhâneke. Biz senin zavallı kullarınız ve se-

nin zavallı kullarının çocuklarıyız. Binaenaleyh aramızdaki mu-habbete hüsnü nazar ederek bize minnet buyur” der. Bir baş-kası “Sübhâneke, sübhâneke biz senin kulların ve kullarının çocuklarıyız. Sen bizim kendi umurumuza dair bir hacetimiz olmadığını bilirken duaya cüret edebilir miyiz? Sen bize yo-lunda devamı nasip et. Bununla bize olan bağışını tamamla” der.


15 ⟨

Arkasından bir başkası söze girerek:“Biz senin rızanın peşinde gerektiği şekilde koşamıyoruz.

Cömertliğin sayesinde bu konuda bize yardım eyle” der.Arkasından bir diğeri söz alarak:“Bizi bir damla bel suyundan (meniden) yarattın, bize

buna rağmen ululuğunu düşünebilme yeteneğini bağışladın. Senin ululuğuna dalanlar, celâlini düşünenler konuşmaya cü-ret edebilirler mi? Nuruna yaklaşmamızı istedikten sonra sen-den ne istemeye dilimiz varabilir ki?” der.

Arkasından söze giren bir diğeri:“Sevdiklerine olan bağışlarının bolluğu, dostlarına ya-

kınlığın ve şanının ululuğu celâliyle sana dua etmekten dil-lerimiz acizdir.” der.

Arkasından bir başkası söz alarak:“Kalplerimizi seni zikretmeye yönelten, sırf seni düşüne-

bilmeye yatkın bir gönül arılığı kazanmamızı sağlayan sensin. Sana şükür hususundaki yetersizliklerimizi affeyle” der.

Arkasından söze giren bir başkası:“Dileğimizi sen bilip duruyorsun, bu dilek sadece senin

veçhine bakabilmektir.” derArkasından bir başkası söz alarak:“Köle efendisine karşı nasıl cüret edebilir? Mademki, öz

cömertliğinin eseri olarak bize dua etmeyi emrettin. Gökyü-zünün karanlık katları arasında sana ulaşabilmek için bize yolumuzu aydınlatacak ışık da bağışla!” der.

Arkasından bir diğeri söze girerek:“İbadetlerimizi kabul buyurmanı ve her zaman sana iba-

det etmeyi bize nasip eylemeni dileriz” Arkasından söz alan bir başkası:“Başkalarından farklı olmamızı sağlayan üzerimizdeki ni-

metlerini tamama erdirmeni dileriz” der.

“İşte sizler, Al-lah yolunda harcamaya çağ-rılıyorsunuz. Ama içinizden cimrilik yapan-lar var. Kim cimrilik ya-parsa ancak kendi zararına cimrilik yap-mış olur. Allah, her bakımdan sınırsız zengin-dir, siz ise fa-kirsiniz. Eğer O’ndan yüz çe-virecek olur-sanız, yerinize başka bir top-lum getirir de onlar sizin gibi olmazlar.”


⟩ 16

⟨

Arkasından bir diğeri söz alarak:“Yarattıkların arasında hiçbir şeye ihtiyacımız yok. Yalnız

bize cemalinin veçhini görebilmeyi bağışla” der. Arkasından dile gelen bir diğeri:“Arkadaşlarımdan ayrı olarak senden gözümü dünyaya

ve dünyalılara karşı kör eylemeni ve kalbimi ahiretten başka hiçbir şey ile ilgilenmez kılmanı dilerim” der.

Arkasından bir başkası söz alarak:“Ey şanı yüce ve Yüce Allah’ım! Dostlarımı sevdiğini artık

kesinlikle öğrendim. Bize kalbimizin senden başka her şey ile ilgisini keserek sırf senin ile ilgilenmesini bağışla” der.

Lübnan Dağı ’ndaki on dört Allah sevgilisinin bu cevap-ları üzerine Yüce Allah (c.c) Hz. Davud vasıtasıyla onlara şöyle vahyetti:

“Söylediklerinizi duydum, isteklerinizi kabul ettim. Şimdi birbirinizden ayrılın, şimdi herkes kendine bir sığınak bul-sun. Ben sizin ile aramdaki perdeleri kaldıracağım, böylelikle celâlime ve nûruma bakacaksınız.”

Hz. Davud:“Ya Rabbi! Bunlar ne sayesinde senin katında bu yüksek

dereceyi kazandılar” diye sorar.Yüce Allah (c.c) ona şu cevabı verir:“Bu dostlarım, nâil oldukları bu mertebeye benim hak-

kımda iyi düşündükleri için, dünyadan ve dünyalıklardan uzak durdukları için, benim ile baş başa kalıp bana yalvardıkların-dan dolayı ulaşmışlardır.

Bu mertebeye ancak dünya ile dünyalıkları terk ederek, onun ile ilgili hiçbir şeyi diline almayanlar, beni bütün yarat-tıklarıma tercih ederek kalbini sırf bana ayıranlar varabilir.

Böyle kullarıma ben de bağışımla yönelerek nefsini diğer her türlü ilgiden alıkoyuyorum, nihayet onun ile aramızdaki perdeyi kaldırarak herhangi bir şeye bakar gibi beni görmesini


17 ⟨

sağlarım. Her an ona kerametimi göstererek onu veçhimin nûruna yaklaştırırım. Eğer hasta olacak olsa müşfik bir anne çocuğuna nasıl bakarsa ben de ona öyle bakarım. Eğer susayacak olsa beni zikretmenin tadını tattırarak onu suya kandırırım.

Ey Davud! Bütün bunları ona yapınca nefsini dünyaya ve dünyalıklara karşı körelterek, hiçbirini sevmemesini sağlarım. Bütün ilgisi her an sırf bana yönelir, bana bir an önce kavuş-mayı diler. Oysaki ben onun canını almayı istemem. Çünkü o varlıklarım arasında bakışlarımın yeridir. Ne o benden baş-kasını görür ve ne ben ondan başkasına bakarım.

Ey Davud! Benim böyle bir kulumu görsen, nefsi erimiş, vücudu süzülmüştür. Fakat benim zikrimi duyunca kalbi hop-lar ve âzâları kanatlanır. Onun ile meleklerime karşı övünü-rüm. Gök halkı onu görünce benden daha çok çekinir ve daha çok ibadet etmeye yönelirler.

Ey Davud! İzzetim ve celâlim hakkı için böyle kulumu cennetime oturtacak ve kendisine cemâlimi gösterip hoş-nutluğunu ve hoşnutluluğunun da ötesini sağlayarak özle-mini dindireceğim!”

Yine Hz. Davud’a ait haberlerde şöyle varit olmuştur:“Ey Davud! Benim sevgime yönelen kullarıma de ki: ‘Var-

lıklar ile aramda perde bulunmasına rağmen sizin ile aram-daki perdeyi kaldırarak bana kalp gözleriniz ile bakmanızı sağlayınca daha ne istersiniz? Dinimi önlerine serince dünya-nın onlardan uzak tuttuğum nimetleri nedir ki? Benim hoş-nutluğumu kendilerine kazandırdıktan sonra insanların nef-reti onlar için ne mana ifade eder?’”

Yine o haberlerde şöyle denilmektedir:Yüce Allah (c.c) Hz. Davud’a (a.s.) şunları vahyetti:“Sen beni sevdiğini sanıyorsun. Eğer beni gerçekten sevi-

yorsan kalbinden dünya sevgisini çıkar, çünkü benim sevgim ile dünya sevgisi aynı kalpte bir araya gelemez.

“Sen beni sevdi-ğini sanıyorsun. Eğer beni ger-çekten seviyor-san kalbinden dünya sevgisini çıkar, çünkü be-nim sevgim ile dünya sevgisi aynı kalpte bir araya gelemez.”


⟩ 18

⟨

Ey Davud! Benim sevdiğimi gönülden sev. Dünya halkı ile de görünüşü idare ederek geçin, git. Dinine noktası noktasına uy, dinî görevlerinde başkalarına özenme.

Benim sevgime ters düşmediği sence apaçık olan şeylere yapış, fakat benim sevgim ile bağdaşıp bağdaşmayacağı husu-sunda seni şüphelendiren konularda bana uy da ben hemen seni doğruya yöneltip düzeltip düzeltmeye koşarım. Senin rehberin ve yol göstericin olurum. Sen istemeden sana verir ve karşılaştığın sıkıntılarda senin yardımcın olurum.

Ben kendi nefsim hakkı için yemin ettim ki, dilek ve ira-desinin hedefi önünde teslimiyet arz etmek olmayan ve ben-sizliği düşünmeyen, hiçbir kula sevap vermem ve böyle ola-bilirsen zillet ve yabancılığı senden uzaklaştırır ve kalbine zenginliği yerleştiririm.

Yine ben nefsim hakkı için yemin ettim ki, benim ile ilgili münasebetlerinde ameline bakarak kendine güvenen kulu, mutlaka ameli ile baş başa bırakırım. Sadece amelin ile çatış-mayan şeyleri bana izafe et ki, sonra başın derde girmesin. O zaman yanındakilerin sana hiçbir faydası dokunmaz.

Beni tanımaya sınır koyma. Çünkü onun sonu yoktur. Ben-den daha çok marifet nuru istersen sana veririm. Bu arada be-nim marifetimin nurunun artışına sınır tanıma.

Sonra İsrail oğullarına bildir ki, benim ile varlıklarından herhangi biri arasında soy bağı yoktur. Onların arzu ve ira-deleri benim katımda değer kazansın ki, onlara hiçbir gözün görmediği, hiçbir kulağın işitmediği ve hiçbir insan hayalinin canlandıramayacağı nimetler bağışlayayım.

İki gözünün arasına beni koy ve kalp gözün ile bana bak. Başındaki gözlerinle akıllarına perde gerdiğim kimse-lere bakma, onlar ona güvenerek şaşırdılar bende onları se-vabımdan mahrum ederek kirlettim.

İzzet ve celâlime yemin ettim ki, deneme ve ileriye erteleme düşüncesi ile bana ibadet etmeye girişenlere sevap vermem.


19 ⟨

Öğrencilerine karşı alçak gönüllü ol, müritlerin şevkini kıra-cak şekilde ileri geri konuşma. Bana muhabbet besleyenler, müritlerin benim katımdaki değerini bilseler onların yoluna toprak olurlardı.

Ey Davud! Eğer bir müridi içinde bulunduğu sarhoşluktan kurtararak ayık hâle getirirsen, seni katımda “gayretli” olarak yazarım. Benim katımda “gayretli” olarak yazdıklarım hiçbir zaman yalnızlığa düşerek başkasına muhtaç olmaz.

Ey Davud! Sözümü tut, kendin için kendinden ibret al, onun arzularına uyma ki, sevgim ile arana perde germeyeyim. Rahmetimden kullarımın ümidini kestirme. Benim için nefsi-nin arzularını gemle, ben nefsin arzularına boyun eğmeyi sa-dece zayıf iradeli kullarıma mubah kıldım.

Sağlam iradeliler için nefsin arzularına uymak ne demek! Bu tutum, bana yalvarmanın tadını azaltır. Sağlam irade ve iman sahipleri nefislerinin arzularına kapıldıkları takdirde, kendilerine ulaşacak en hafif cezam, akılları ile arama perde germektir. Çünkü ben sevdiğime dünyayı lâyık görmem. Onu ondan uzak tutarım.

Ya Davud! Benim ile arana şaşkınlığı ile perde koyacak olan âlimi aramıza alma. Onlar beni murad eden kullarımın yol kesicileridir. Devamlı oruç tutmayı nefsinin arzularını kır-mada yardımcı tut, sakın oruca ara vermeyi denemeye kal-kışma. Çünkü oruca muhabbetim kesintisizliktir.”

Hikâye

Arap sultanlarından biri danışmanlarından birine de-miş ki:

“Falan adamın aylığını iki misli arttırınız. Çünkü saraya muntazam geliyor ve emirlere son derece riayet ediyor. Öteki


⟩ 20

hizmet görenler ise eğlence ile meşgul olup hizmette kusur ediyorlar ve işlerini gevşek tutuyorlar.”

Bir arif zat bunu işitmiş ve coşarak şöyle demiş: “Allah’ın yanında da kulların dereceleri böyle artar.”

Bir kimse iki sabah padişaha hizmette devam ederse,Üçüncü gün padişah ona lütufkâr gözle bakar. İçten ibadet edenler deHak Teâlâ’nın dergâhından üzüntülü dönmezler.Büyüklük buyruğu kabul etmektir. Buyruğu yerine getirmemek yokluğa işaret,Kimde doğruluk yüzü varsa,Eşikten ayrılmadan hizmet eder.4

4 Sadi Şirazî, Gülistan, hzl. Cevdet Toprak, Mavi Yay., İstanbul, 2010.

Documents

FAZ İLETLER KİTABI - İlk Harf Yayıneviilkharf.com.tr/Content/bookSummaryFiles/Faziletler-Kitabi-1692013-1226-417.pdfnesillere aktarmıştır. Fıkıh, tefsir, hadis, kelam, tasavvuf