FEN LİSESİ · 2018. 9. 19. · Eitim sistemi de erleri kazandırma amacı çerçevesindeki i levini, ö retim programlarını da kapsayan e itim programıyla yerine getirir. “E

��

��

��

��

�

�

�

��

�

��

��

��-�� !"#"�"$"��"%&'�!""��"('

�

��

�

1. M�LLÎ E��T�M BAKANLI�I Ö�RET�M PROGRAMLARI

Bilim ve teknolojide ya�anan hızlı de�i�im, bireyin ve toplumun de�i�en ihtiyaçları, ö�renme

ö�retme teori ve yakla�ımlarındaki yenilik ve geli�meler bireylerden beklenen rolleri de do�rudan

etkilemi�tir. Bu de�i�im bilgiyi üreten, hayatta i�levsel olarak kullanabilen, problem çözebilen,

ele�tirel dü�ünen, giri�imci, kararlı, ileti�im becerilerine sahip, empati yapabilen, topluma ve kültüre

katkı sa�layan vb. niteliklerdeki bir bireyi tanımlamaktadır. Bu nitelik dokusuna sahip bireylerin

yeti�mesine hizmet edecek ö�retim programları salt bilgi aktaran bir yapıdan ziyade bireysel

farklılıkları dikkate alan, de�er ve beceri kazandırma hedefli, sade ve anla�ılır bir yapıda

hazırlanmı�tır. Bu amaç do�rultusunda bir taraftan farklı konu ve sınıf düzeylerinde sarmal bir

yakla�ımla tekrar eden kazanımlara ve açıklamalara, di�er taraftan bütünsel ve bir kerede

kazandırılması hedeflenen ö�renme çıktılarına yer verilmi�tir. Her iki gruptaki kazanım ve

açıklamalar da ilgili disiplinin yetkin, güncel, geçerli ve e�itim ö�retim sürecinde hayatla ili�kileri

kurulabilecek niteliktedir. Bu kazanımlar ve sınırlarını belirleyen açıklamaları, sınıflar ve e�itim

kademeleri düzeyinde de�erler, beceriler ve yetkinlikler perspektifinde bütünlük sa�layan bir bakı�

açısıyla yalın bir içeri�e i�aret etmektedir. Böylelikle üst bili�sel becerilerin kullanımına yönlendiren,

anlamlı ve kalıcı ö�renmeyi sa�layan, sa�lam ve önceki ö�renmelerle ili�kilendirilmi�, di�er

disiplinlerle ve günlük hayatla de�erler, beceriler ve yetkinlikler çevresinde bütünle�mi� bir ö�retim

programları toplamı olu�turulmu�tur.

1.1. Ö�RET�M PROGRAMLARININ AMAÇLARI

Ö�retim programları, 1739 sayılı Milli E�itim Temel Kanununun 2. maddesinde ifade edilen “Türk

Milli E�itiminin Genel Amaçları” ile “Türk Milli E�itiminin Temel �lkeleri” esas alınarak

hazırlanmı�tır.

E�itim ve ö�retim programlarıyla sürdürülen tüm çalı�malar; okulöncesi, ilkö�retim ve ortaö�retim

seviyelerinde birbirini tamamlayıcı bir �ekilde a�a�ıdaki amaçlara ula�maya yöneliktir:

1. Okulöncesi e�itimi tamamlayan ö�rencilerin bireysel geli�im süreçleri göz önünde

bulundurularak bedensel, zihinsel ve duygusal alanlarda sa�lıklı �ekilde geli�imlerini

desteklemek

2. �lkokulu tamamlayan ö�rencilerin geli�im düzeyine ve kendi bireyselli�ine uygun olarak

ahlaki bütünlük ve öz farkındalık çerçevesinde, öz güven ve öz disipline sahip, gündelik

hayatta ihtiyaç duyaca�ı temel düzeyde sözel, sayısal ve bilimsel akıl yürütme ile sosyal

becerileri ve estetik duyarlılı�ı kazanmı�, bunları etkin bir �ekilde kullanarak sa�lıklı hayat

yönelimli bireyler olmalarını sa�lamak

3. Ortaokulu tamamlayan ö�rencilerin, ilkokulda kazandıkları yetkinlikleri geli�tirmek suretiyle

millî ve manevi de�erleri benimsemi�, haklarını kullanan ve sorumluluklarını yerine getiren,

“Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi”nde ve ayrıca disiplinlere özgü alanlarda ifadesini bulan

temel düzey beceri ve yetkinlikleri kazanmı� bireyler olmalarını sa�lamak

�

��

�

4. Liseyi tamamlayan ö�rencilerin, ilkokulda ve ortaokulda kazandıkları yetkinlikleri

geli�tirmek suretiyle, millî ve manevi de�erleri benimseyip hayat tarzına dönü�türmü�,

üretken ve aktif vatanda�lar olarak yurdumuzun iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmasına

katkıda bulunan, “Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi”nde ve ayrıca disiplinlere özgü alanlarda

ifadesini bulan temel düzey beceri ve yetkinlikleri kazanmı�, ilgi ve yetenekleri

do�rultusunda bir mesle�e, yüksekö�retime ve hayata hazır bireyler olmalarını sa�lamak.

1.2. Ö�RET�M PROGRAMLARININ PERSPEKT�F�

E�itim sistemimizin temel amacı de�erlerimiz ve yetkinliklerle bütünle�mi� bilgi, beceri ve

davranı�lara sahip bireyler yeti�tirmektir. Bilgi, beceri ve davranı�lar ö�retim programlarıyla

kazandırılmaya çalı�ılırken de�erlerimiz ve yetkinlikler bu bilgi, beceri ve davranı�ların arasındaki

bütünlü�ü kuran ba�lantı ve ufuk i�levi görmektedir. De�erlerimiz toplumumuzun millî ve manevi

kaynaklarından damıtılarak dünden bugüne ula�mı� ve yarınlarımıza aktaraca�ımız öz mirasımızdır.

Yetkinlikler ise bu mirasın hayata ve insanlık ailesine katılmasını ve katkı vermesini sa�layan

eylemsel bütünlüklerimizdir. Bu yönüyle de�erlerimiz ve yetkinlikler birbirinden ayrılmaz bir

�ekilde teori-pratik bütünlü�ündeki asli parçamızı olu�turur. Güncellik içinde ö�renme ö�retme

süreçleriyle kazandırmaya çalı�tı�ımız bilgi, beceri ve davranı�lar ise bizi biz yapan de�erlerimizin

ve yetkinliklerin günün �artları içinde görünürlük kazanma araç ve platformlarıdır; günün �artları

içinde de�i�iklik gösterebilir yapısıyla arızîdir ve bu sebeple de sürekli gözden geçirmelerle

güncellenir, yenilenir.

1.2.1. DE�ERLER�M�Z

De�erlerimiz ö�retim programlarının perspektifini olu�turan ilkeler toplamıdır. Kökleri

geleneklerimiz ve dünümüz içinde, gövdesi ve dalları bu köklerden beslenerek bugünümüze ve

yarınlarımıza uzanmaktadır. Temel insani özelliklerimizi olu�turan de�erlerimiz, hayatımızın rutin

akı�ında ve kar�ıla�tı�ımız sorunlarla ba�a çıkmada eyleme geçmemizi sa�layan kudretin ve gücün

kayna�ıdır.

Bir toplumun gelece�inin, de�erlerini benimsemi� ve bu de�erleri sahip oldu�u yetkinliklerle ete

kemi�e büründüren insanlarına ba�lı oldu�u tartı�ma götürmez bir gerçektir. Bundan dolayı e�itim

sistemimiz her bir üyesine uygun ahlaki kararlar alma ve bunları davranı�larında sergileme

yeterlili�ini

kazandırma amacıyla hareket eder. E�itim sistemi sadece akademik açıdan ba�arılı, belirlenmi� bazı

bilgi, beceri ve davranı�ları kazandıran bir yapı de�ildir. Temel de�erleri benimsemi� bireyler

yeti�tirmek asli görevidir; yeni neslin de�erlerini, alı�kanlıklarını ve davranı�larını etkileyebilmelidir.

E�itim sistemi de�erleri kazandırma amacı çerçevesindeki i�levini, ö�retim programlarını da

kapsayan e�itim programıyla yerine getirir. “E�itim programı”; ö�retim programları, ö�renme

ö�retme ortamları, e�itim araç gereçleri, ders dı�ı etkinlikler, mevzuat gibi e�itim sisteminin tüm

�

��

�

unsurları göz önünde bulundurularak olu�turulur. Ö�retim programlarında bu anlayı�la de�erlerimiz,

ayrı bir program veya ö�renme alanı, ünite, konu vb. olarak görülmemi�tir. Tam aksine bütün e�itim

sürecinin nihai gayesi ve ruhu olan de�erlerimiz, ö�retim programlarının her birinde ve her bir

biriminde yer almı�tır.

Ö�retim programlarında yer alan “kök de�erler” �unlardır: adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim,

sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik. Bu de�erler, ö�renme ö�retme

sürecinde hem kendi ba�larına, hem ili�kili oldu�u alt de�erlerle ve hem de öteki kök de�erlerle

birlikte ele alınarak hayat bulacaktır.

1.2.2. YETK�NL�KLER

E�itim sistemimiz yetkinliklerde bütünle�mi� bilgi, beceri ve davranı�lara sahip karakterde bireyler

yeti�tirmeyi amaçlar. Ö�rencilerin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde; ki�isel, sosyal, akademik

ve i� hayatlarında ihtiyaç duyacakları beceri yelpazeleri olan yetkinlikler Türkiye Yeterlilikler

Çerçevesinde (TYÇ) belirlenmi�tir. TYÇ sekiz anahtar yetkinlik belirlemekte ve a�a�ıdaki gibi

tanımlamaktadır:

1. Anadilde ileti�im: Kavram, dü�ünce, görü�, duygu ve olguları hem sözlü hem de yazılı

olarak ifade etme ve yorumlama (dinleme, konu�ma, okuma ve yazma); e�itim ve ö�retim, i�

yeri, ev ve e�lence gibi her türlü sosyal ve kültürel ba�lamda uygun ve yaratıcı bir �ekilde

dilsel etkile�imde bulunmaktır.

2. Yabancı dillerde ileti�im: Ço�unlukla ana dilde ileti�imin temel beceri boyutlarını

payla�makta olup duygu, dü�ünce, kavram, olgu ve görü�leri hem sözlü hem de yazılı olarak

ki�inin istek ve ihtiyaçlarına göre e�itim, ö�retim, i� yeri, ev ve e�lence gibi uygun bir dizi

sosyal ve kültürel ba�lamda anlama, ifade etme ve yorumlama becerisine dayalıdır. Yabancı

dillerde ileti�im, aracılık etme ve kültürlerarası anlayı� becerilerini de gerektirmektedir.

Bireyin yeterlilik seviyesi, bireyin sosyal ve kültürel geçmi�i, çevresi, ihtiyaçları ve ilgilerine

ba�lı olarak dinleme, konu�ma, okuma ve yazma boyutları ile farklı diller arasında

de�i�kenlik gösterecektir.

3. Matematiksel yetkinlik ve bilim/teknolojide temel yetkinlikler: Matematiksel yetkinlik,

günlük hayatta kar�ıla�ılan bir dizi problemi çözmek için matematiksel dü�ünme tarzını

geli�tirme ve uygulamadır. Sa�lam bir aritmetik becerisi üzerine in�a edilen süreç, faaliyet

ve bilgiye vurgu yapılmaktadır. Matematiksel yetkinlik, dü�ünme (mantıksal ve uzamsal

dü�ünme) ve sunmanın (formüller, modeller, kurgular, grafikler ve tablolar) matematiksel

modlarını farklı derecelerde kullanma beceri ve iste�ini içermektedir.

�

��

�

Bilimde yetkinlik, soruları tanımlamak ve kanıta dayalı sonuçlar üretmek amacıyla do�al dünyanın

açıklanmasına yönelik bilgi varlı�ına ve metodolojiden yararlanma beceri ve arzusuna atıfta

bulunmaktadır. Teknolojide yetkinlik, algılanan insan istek ve ihtiyaçlarını kar�ılama ba�lamında

bilgi ve metodolojinin uygulanması olarak görülmektedir. Bilim ve teknolojide yetkinlik, insan

etkinliklerinden kaynaklanan de�i�imleri ve her bireyin vatanda� olarak sorumluluklarını kavrama

gücünü kapsamaktadır.

4. Dijital yetkinlik: ��, günlük hayat ve ileti�im için bilgi ileti�im teknolojilerinin güvenli ve

ele�tirel �ekilde kullanılmasını kapsar. Söz konusu yetkinlik, bilgiye eri�im ve bilginin

de�erlendirilmesi, saklanması, üretimi, sunulması ve alı�veri�i için bilgisayarların

kullanılması ayrıca internet aracılı�ıyla ortak a�lara katılım sa�lanması ve ileti�im kurulması

gibi temel beceriler yoluyla desteklenmektedir.

5. Ö�renmeyi ö�renme: Bireyin kendi ö�renme eylemini etkili zaman ve bilgi yönetimini de

kapsayacak �ekilde bireysel olarak veya grup hâlinde düzenleyebilmesi için ö�renmenin

pe�ine dü�me ve bu konuda ısrarcı olma yetkinli�idir. Bu yetkinlik, bireyin var olan

imkânları tanıyarak ö�renme ihtiyaç ve süreçlerinin farkında olmasını ve ba�arılı bir

ö�renme eylemi için zorluklarla ba�a çıkma yetene�ini kapsamaktadır. Yeni bilgi ve

beceriler kazanmak, i�lemek ve kendine uyarlamak kadar rehberlik deste�i aramak ve

bundan yararlanmak anlamına da gelir. Ö�renmeyi ö�renme, bilgi ve becerilerin ev, i� yeri,

e�itim ve ö�retim ortamı gibi çe�itli ba�lamlarda kullanılması ve uygulanması için önceki

ö�renme ve hayat tecrübelerine dayanılması yönünde ö�renenleri harekete geçirir.

6. Sosyal ve vatanda�lıkla ilgili yetkinlikler: Bu yetkinlikler ki�isel, ki�ilerarası ve

kültürlerarası yetkinlikleri içermekte; bireylerin farklıla�an toplum ve çalı�ma hayatına etkili

ve yapıcı biçimde katılmalarına imkân tanıyacak; gerekti�inde çatı�maları çözecek

özelliklerle donatılmasını sa�layan tüm davranı� biçimlerini kapsar. Vatanda�lıkla ilgili

yetkinlik ise bireyleri, toplumsal ve siyasal kavram ve yapılara ili�kin bilgiye, demokratik ve

aktif katılım kararlılı�ına dayalı olarak medeni hayata tam olarak katılmaları için

donatmaktadır.

7. �nisiyatif alma ve giri�imcilik: Bireyin dü�üncelerini eyleme dönü�türme becerisini ifade

eder. Yaratıcılık, yenilik ve risk almanın yanında hedeflere ula�mak için planlama yapma ve

proje yönetme yetene�ini de içerir. Bu yetkinlik, herkesi sadece evde ve toplumda de�il

i�lerine ait ba�lam ve �artların farkında olabilmeleri ve i� fırsatlarını yakalayabilmeleri için

aynı zamanda i� hayatında desteklemekte; toplumsal ve ticari etkinliklere giri�en veya

katkıda bulunan ki�ilerin ihtiyaç duydukları daha özgün bilgi ve beceriler için de bir temel

te�kil etmektedir. Etik de�erlerin farkında olma ve iyi yöneti�imi desteklemeyi de kapsar.

8. Kültürel farkındalık ve ifade: Müzik, sahne sanatları, edebiyat ve görsel sanatlar dâhil

olmak üzere çe�itli kitle ileti�im araçları kullanılarak görü�, deneyim ve duyguların yaratıcı

bir �ekilde ifade edilmesinin öneminin takdiridir.

�

��

�

1.3. Ö�RET�M PROGRAMLARINDA ÖLÇME VE DE�ERLEND�RME YAKLA�IMI

Hiçbir insan bir ba�kasının birebir aynısı de�ildir. Bu sebeple ö�retim programlarının ve buna ba�lı

olarak ölçme ve de�erlendirme sürecinin “herkese uygun”, “herkes için geçerli ve standart olması”

insanın do�asına terstir. Bu sebeple ölçme ve de�erlendirme sürecinde azami çe�itlilik ve esneklik

anlayı�ıyla hareket edilmesi �arttır. Ö�retim programları bu açıdan bir yol göstericidir. Ö�retim

programlarından ölçme de�erlendirmeye ait bütün unsurları içermesini beklemek gerçekçi bir

beklenti olarak de�erlendirilemez. E�itimde çe�itlilik; birey, e�itim düzeyi, ders içeri�i, sosyal

ortam, okul imkânları vb. iç ve dı� dinamiklerden ciddi �ekilde etkilendi�i için, ölçme ve

de�erlendirme uygulamalarının etkilili�ini sa�lamada öncelik ö�retim programlarından de�il

ö�retmen ve e�itim uygulayıcılarından beklenir. Bu noktada özgünlük ve yaratıcılık ö�retmenlerden

temel beklentidir.

Bu bakı� açısından hareketle ö�retim programlarında ölçme ve de�erlendirme uygulamalarına yön

veren ilkeleri a�a�ıdaki gibi özetlemek mümkündür:

1. Ölçme ve de�erlendirme çalı�maları ö�retim programının tüm bile�enleri ile azami uyum

sa�lamalı, kazanım ve açıklamaların sınırları esas alınmalıdır.

2. Ö�retim programı, ölçme sürecinde kullanılabilecek ölçme araç ve yöntemleri açısından

uygulayıcılara kesin sınırlar çizmez, sadece yol gösterir. Ancak tercih edilen ölçme ve

de�erlendirme araç ve yönteminde, gereken teknik ve akademik standartlara uyulmalıdır.

3. E�itimde ölçme ve de�erlendirme uygulamaları e�itimin ayrılmaz bir parçasıdır ve e�itim

süreci boyunca yapılır. Ölçme sonuçları tek ba�ına de�il izlenen süreçlerle birlikte bütünlük

içinde ele alınır.

4. Bireysel farklılıklar gerçe�inden dolayı bütün ö�rencileri kapsayan, bütün ö�renciler için

genel geçer, tek tip bir ölçme ve de�erlendirme yönteminden söz etmek uygun de�ildir.

Ö�rencinin akademik geli�imi tek bir yöntemle veya teknikle ölçülüp de�erlendirilmez.

5. E�itim sadece “bilme (dü�ünce)” için de�il, “hissetme (duygu)” ve “yapma (eylem)” için de

verilir; dolayısıyla sadece bili�sel ölçümler yeterli kabul edilemez.

6. Çok odaklı ölçme de�erlendirme esastır. Ölçme ve de�erlendirme uygulamaları ö�retmen ve

ö�rencilerin aktif katılımıyla gerçekle�tirilir.

Bireylerin ölçme ve de�erlendirmeye konu olan ilgi, tutum, de�er ve ba�arı gibi özellikleri zamanla

de�i�ebilir. Bu sebeple söz konusu özellikleri tek bir zamanda ölçmek yerine süreç içindeki

de�i�imleri dikkate alan ölçümler kullanmak esastır.

�

��

�

1.4. B�REYSEL GEL��M VE Ö�RET�M PROGRAMLARI

Ö�retim programlarının geli�tirilmesi sürecinde insanın çok yönlü geli�imsel özelliklerine dair

mevcut bilimsel bilgi ve birikim dikkate alınarak bütün bile�enler arasında ahengi dikkate alan

harmonik bir yakla�ım benimsenmi�tir. Bu ba�lamda bazı temel geli�im ilkelerine de�inmek yerinde

olacaktır.

Ö�retim programları, insan geli�iminin belirli bir dönemde sonlanmadı�ı ve geli�imin hayat boyu

sürdü�ü ilkesi ile hazırlanmı�tır. Bu sebeple ö�retim programlarında, her ya� döneminde bireylerin

geli�im özelliklerini dikkate alarak destekleyici önlemler alınması önerilmektedir.

Geli�im, hayat boyu sürse de tek ve bir örnek yapıda de�ildir. Evreler hâlinde ilerler ve her evrede

bireylerin geli�im özellikleri farklıdır. Evreler de ba�langıç ve biti�leri açısından homojen de�ildir.

Bu sebeple programlar olabildi�ince bunu göz önünde bulunduran bir hassasiyetle yapılandırılmı�tır.

Programların amaçlarını ve kazanımlarını gerçekle�tirme sürecinde gerekli uyarlamaların ö�retmen

tarafından yapılması beklenir.

Geli�im dönemleri ardı�ık ve de�i�meyen bir sıra izler. Her evrede olup bitenler takip eden evreleri

etkiler. Öte yandan bu ardı�ıklık belirli yönelimlerle karakterize edilir: basitten karma�ı�a, genelden

özele ve somuttan soyuta do�ru geli�im gibi. Program geli�tirme sürecinde söz konusu yönelimler

hem bir alandaki yeterlili�i olu�turan kazanım ve becerilerin ön �art ve ardıllı�ı noktasında dikkate

alınmı� hem de sınıflar düzeyinde derslerin da�ılımlarında ve birbirleriyle ili�kilerinde göz önünde

bulundurulmu�tur.

Ö�retim programlarında insan geli�iminin bir bütün oldu�u ilkesi ile hareket edilmi�tir. �nsanın farklı

geli�im alanlarındaki özellikleri birbirleri ile etkile�im hâlindedir. Söz gelimi dil geli�imi dü�ünce

geli�imini etkiler ve dü�ünce geli�iminden etkilenir. Bu sebeple ö�retmenlerden, ö�rencinin edindi�i

bir kazanımın, geli�imde ba�ka bir alanı da etkileyece�ini dikkate alması beklenir.

Ö�retim programları bireysel farklılıklara ili�kin hassasiyetler göz önünde bulundurularak

yapılandırılmı�tır. Kalıtımsal, çevresel ve kültürel faktörlerden kaynaklanan bireysel farklılıklar ilgi,

ihtiyaç ve yönlenme açısından da kendini belli eder. Öte yandan bu durum bireylerarası ve bireyin

kendi içindeki farklılıkları da kapsar. Bireyler hem ba�kalarından farklılık gösterir hem de kendi

içindeki özellikleri ile farklıdır. Örne�in bir bireyin soyut dü�ünme yetene�i güçlü iken aynı bireyin

resim yetene�i zayıf olabilir.

Geli�im hayat boyu sürmekle birlikte bu geli�imin hızı evrelere göre de�i�kendir. Hızın yüksek

oldu�u zamanlar geli�im açısından riskli ve kritik zamanlardır. Bu sebeple ö�retmenlerin geli�im

hızının yüksek oldu�u zamanlarda ö�rencinin durumuna daha duyarlı davranması beklenir. Söz

gelimi ergenlik dönemi kimlik edinimi için kritik dönemdir ve e�itim bu dönemde kimlik edinimini

destekleyici sosyal etkile�imleri artırır ve yönetir.

�

��

�

1.5. SONUÇ

Elimizdeki programları güncelleme sürecinde hangi i�lemlerden ve a�amalardan geçti�imiz üzerine

bilgi vermek de yerinde olacaktır. Bu ba�lamda:

. Farklı ülkelerin son yıllarda benzer gerekçelerle yenilenip güncellenen ö�retim programları

incelenmi�,

. Yurt içinde ve yurt dı�ında e�itim ö�retim ve programlar üzerine yapılan akademik çalı�malar

taranmı�,

. Ba�ta Anayasamız olmak üzere ilgili mevzuat, kalkınma planları, hükûmet programları, �ûra

kararları, siyasi partilerin programları, sivil toplum kurulu�ları ve sivil ara�tırma kurumları tarafından

hazırlanan raporlar vb. dokümanlar analiz edilmi�,

. Millî E�itim Bakanlı�ı programlar ve ö�retim materyalleri daire ba�kanlıkları tarafından geli�tirilen

anketler aracılı�ıyla ö�retmen ve yöneticilerin programlar ve haftalık ders çizelgelerine yönelik

görü�leri toplanmı�,

. �llerden gelen her bir bran�la ilgili zümre raporları incelenmi�,

. Bran�lara yönelik açık uçlu sorulardan olu�an ve elektronik ortamda eri�ime açılan anket verileri

derlenmi�,

. E�itim fakültelerimizin bran�lar ölçe�inde hazırladıkları raporlar incelenmi�,

Bütün görü�, öneri, ele�tiri ve beklentiler, Bakanlı�ımızın ilgili birimlerinden uzman personel,

ö�retmen ve akademisyenlerden olu�an çalı�ma gruplarınca de�erlendirilmi�tir.

Yapılan tespitler do�rultusunda ö�retim programlarımız gözden geçirilip güncellenmi� ve

yenilenmi�tir. Programların uygulanmasına 2018-2019 e�itim ö�retim yılı itibarıyla topyekûn

geçilecek ve sonrasında yapılacak izleme de�erlendirme sonuçlarına göre yine gerekli güncellemeler

yapılacaktır. Böylelikle programlarımızın geli�melerle ve bilimsel, sosyal, teknolojik vb. ihtiyaçlarla

ko�utlu�unun süreklili�i sa�lanmı� olacaktır.

�

�

�

2. F�Z�K DERS� Ö�RET�M PROGRAMI’NIN UYGULANMASI

2.1. Ö�RET�M PROGRAMININ TEMEL FELSEFES� VE GENEL AMAÇLARI

Fizik bilimi evrendeki düzen, olaylar ve do�anın i�leyi�inin anla�ılmasına yardımcı olmaktadır.

Fizikteki geli�melerle birlikte geli�en teknoloji de insanlı�ın geli�imi ve evrenin anla�ılmasına katkı

sa�layacaktır. Fizik Dersi Ö�retim Programı hazırlanırken 9 ve 10. sınıflarda matematiksel i�lem

yo�unlu�u asgari düzeyde tutularak günlük hayatla ili�kilendirilmesi sa�lanmı�tır. Ö�rencilerin 9 ve

10. sınıflarda matematiksel i�lemlerden çok çevresinde gördü�ü olayları fizik kurallarına göre

yorumlayarak fizi�in hayatımızdaki yerini fark etmeleri, 11 ve 12. sınıflarda ise konular daha geni�

kapsamlı ve ileri düzeyde ele alınarak akademik alt yapının hazırlanması amaçlanmı�tır.

1739 sayılı Millî E�itim Temel Kanunu’nun 2. maddesinde ifade edilen Türk Millî E�itiminin Genel

Amaçları ile Türk Millî E�itiminin Temel �lkeleri esas alınarak hazırlanan

Fizik Dersi Ö�retim Programıyla ö�rencilerin;

1. Fizik biliminin evrendeki olayların anla�ılmasındaki önemini kavramaları,

2. Bilimsel sorgulamanın do�asını anlamaları,

3. Bilimin do�ası üzerine farkındalık kazanmaları,

4. Bilimsel süreç becerilerini kullanarak bilimsel bilgi üretmeleri, problem çözmeleri ve

bilimsel bilgiyi payla�maları,

5. Deney yaparak veri elde etmeleri, bu verileri kullanarak çıkarım yapmaları, yorumlamaları

ve genellemelere ula�maları,

6. Fizik biliminin ilke, prensip ve yöntemlerini günlük hayattaki olay ve/veya durumlarla

ili�kilendirmeleri,

7. Fizik biliminin, toplumsal hayata, ekonomiye ve teknolojiye etkisini fark etmeleri,

8. Etik ve sosyal etkilerini dü�ünerek fizi�in uygulamaları ile ilgili bilimsel dayanakları olan

kararlar vermeleri,

9. Bilgi ça�ının bir gere�i olan ara�tırma, sorgulama, inceleme, ele�tirel dü�ünme becerilerini,

hayatın her alanında kullanabilmeleri,

10. Farklı enerji kaynaklarının kullanımına yönelik sosyobilimsel olaylarla ilgili çıkarımda

bulunmaları,

11. ��levsel projeler, kapsamlı ve özgün tasarımlar, bulu�lar üretebilmeleri,

12. Fizi�in geli�imine katkıda bulunan bilim insanları hakkında bilgi sahibi olmaları,

13. Medeniyet tarihimizde öne çıkan dü�ünür ve bilim insanlarının bilime yön veren fikir ve

çalı�malarını yorumlamaları amaçlanmaktadır.

�

�

�

2.2. Ö�RET�M PROGRAMININ UYGULANMASINDA D�KKAT ED�LECEK HUSUSLAR

1. Konuların günlük hayatla ili�kilendirilmesi ve problemlerin ö�rencilerin günlük hayatta

kar�ıla�abilecekleri olaylar üzerinden seçilmesi kalıcı ö�renmeyi sa�layacaktır.

2. Programda yer alan kazanımlar esas olmakla birlikte kazanım açıklamalarında yer alan

yöntem ve teknikler, öneriler ve sınırlandırmalar dikkate alınmalıdır.

3. Ö�retim materyali hazırlama ve derse hazırlıklı gelmenin ö�retmenin asli görevleri arasında

oldu�u unutulmamalıdır. Ö�retmenler, fizik dersi ile ilgili bilgi, beceri, de�er ve tutumları

ö�rencilerine kazandırırken sadece ders kitaplarına ba�lı kalmamalıdırlar. Sınıf düzeyi,

ö�rencilerin ilgi, hazır bulunu�luk düzeyleri, ö�renme stilleri gibi unsurları göz önünde

bulundurarak kazanımlarla tutarlı olacak �ekilde ö�retim materyalleri (bilgi notu, sunum,

etkinlik, çalı�ma kâ�ıtları, proje, okuma parçaları vb.) yapılandırmalı ve kullanmalıdırlar.

Ö�retim materyalleri hazırlanırken zümre ö�retmenleri ve di�er disiplinlerin ö�retmenleriyle

i� birli�i yapılmalıdır.

4. Derse ili�kin ön hazırlık gerektiren etkinliklerin hazırlı�ı okul dı�ında yapılabilir.

5. Kazanımlarda geçen deney ve simülasyonlar ö�rencilerin akademik yeterliliklerine uygun

seçilmelidir. Bu nedenle ö�retmen ders öncesinde ilgili deney ve simülasyonlara yönelik

literatür taraması yapmalıdır.

6. Deney ve simülasyon içeren kazanımlarda fiziksel ortamın yetersizli�i durumunda ö�retmen

gösteri deneyi yapmalı; konu anlatımında görsel ögelere yer vermelidir.

7. Fizik konularının sanatsal faaliyetlerle kavratılmalıdır. Ö�rencilerin konuları resim,

karikatür, fıkra, hikâye ve �iirlere dönü�türmesi ö�renmenin kalıcı olmasını sa�layacaktır.

8. Ö�retmen güncel bilimi takip etmeli, alan ile ilgili yeni geli�meleri ö�rencilerle payla�maya

özen göstermelidir. Güncel bilimin takip edilmesine yönelik ö�rencilere süreli yayınlar

hakkında bilgi verilebilir.

9. �lgili kazanımlarda Matematik, Kimya, Biyoloji, Müzik, Resim gibi bran� ö�retmenleri ile i�

birli�i yapılmalıdır.

10. Ö�retmen, bilim, toplum, teknoloji, çevre ve ekonomiye katkı sa�layacak projeler üretme

konusunda ö�rencileri cesaretlendirmelidir. �lgili kazanımlarda TÜB�TAK, T.C. Bilim,

Sanayi ve Teknoloji Bakanlı�ı, Kalkınma Ajansı, KOSGEB projelerinin tanıtımına yönelik

sunu hazırlamaları için ö�rencileri yönlendirmelidir.

11. Ö�retmen, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mür�it ilimdir.” sözüne vurgu

yaparak geçmi�ten bugüne Fizik biliminin geli�imine katkı sa�lamı� Türk-�slam bilim

insanlarının çalı�malarının tanıtılmasını sa�lamalıdır.

DERS SAAT� YÜZDE(%)

1 9.1. F�Z�K B�L�M�NE G�R�� 4 6 8,3

2 9.2. MADDE VE ÖZELL�KLER� 4 8 11,1

3 9.3. HAREKET VE KUVVET 11 20 27,8

4 9.4. ENERJ� 8 16 22,3

5 9.5. ISI VE SICAKLIK 13 14 19,4

6 9.6. ELEKTROSTAT�K 4 8 11,1

44 72 100TOPLAM

�� !�"#��

�� $$� �� %&%'�� (�� )�� !�� *�*�*�� (��#� �*�*�� #(��

�� +"��!+��,+��+�,��+��+��+&��#��+��+��+-+.��*��)*�*��+/�#��+�"��+0+��+��%

ORTAÖ�RET�M 9. SINIF FEN L�SES� F�Z�K DERS�

ÜN�TELER VE KAZANIM SAYILARI

ÜN�TE NO

ÜN�TE ADIKAZANIM

SAYISI

SÜRE

.

/ ) / )

2018-2019 E��T�M Ö�RET�M YILI ORTAÖ�RET�M FEN L�SES� F�Z�K DERS� YILLIK PLANI

Kazanımları Gerçekle�tirme Düzeyi

Kullanılan E�itim Teknolojileri, Araç ve Gereçler

Etkile�imli tahta, eba bili�im a�ı, ders Kitabı.

Ö�renme-Ö�retme Yöntem ve Teknikleri

Anlatım, soru- cevap, tartı�ma, deney, gözlem, gösteri, anahtar kavram, sorgulayıcı ara�tırma, performans de�erlendirme

/ 6 9.1. F�Z�K B�L�M�NE G�R��9.1.1. F�Z�K B�L�M�N�N

ÖNEM�

40+40 Dakika

( 2 42

HAFTA117 Eylül 2018 Pazartesi 18 Eylül 2018 Salı 19 Eylül 2018 Çar�amba 20 Eylül 2018 Per�embe 21 Eylül 2018 Cuma

ÜN�TE NO ÜN�TE ADI KONU KAZANIM SAYISI SÜRE

1.ÜN�TE( 2 70

2

Anahtar kavramlar Fizik bilimi, temel-türetilmi� büyüklükler, vektörel-skaler büyüklükler, bilim ara�tırma merkezi.

KAZANIM NO - 1 9.1.1.1. Evrendeki olayların anla�ılmasında fizik biliminin önemini açıklar.

KAZANIM NO -

KAZANIM NO - 2 9.1.2.1. Fizi�in uygulama alanlarını, alt dalları ve di�er disiplinlerle ili�kilendirir.A- Fizi�in mekanik, termodinamik, elektromanyetizma, optik, katıhal fizi�i, atom fizi�i, nükleer fizik, yüksek enerji ve plazma fizi�i alt dalları, uygulama alanlarından örneklerle açıklanır. Alt dallar ile ilgili mesleklere örnekler verilir.

DERS�N ��LEND�� TAR�H ve SINIFLAR9

A- Fizi�in evren ve evrendeki olayların anla�ılması ve açıklanmasındaki rolü üzerinde durulur.

B- Fizi�in felsefe, biyoloji, kimya, teknoloji, mühendislik, sanat, spor ve matematik alanları ile olan ili�kisine günlük hayattan örnekler verilir.

.

/ ) / )

9.1.3. F�Z�KSEL N�CEL�KLER�N

SINIFLANDIRILMASI


2 HAFTA 9DERS�N ��LEND�� TAR�H ve SINIFLAR

24 Eylül 2018 Pazartesi 25 Eylül 2018 Salı 26 Eylül 2018 Çar�amba 27 Eylül 2018 Per�embe 28 Eylül 2018 Cuma


A- Niceliklerin temel ve türetilmi� olarak tanımlanması ve sınıflandırılması sa�lanır.

B- Temel büyüklüklerin birimleri SI birim sisteminde tanıtılır. Türetilmi� büyüklükler için fen bilimleri dersinde geçmi� konulardan örnekler verilir.

1 40+40 Dakika( 3 41 ( 4 68

1.ÜN�TE / 6 9.1. F�Z�K B�L�M�NE G�R��


KAZANIM NO - 3 9.1.3.1. Fiziksel nicelikleri sınıflandırır.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )

9.1.3. F�Z�KSEL N�CEL�KLER�N

SINIFLANDIRILMASI



1 Ekim 2018 Pazartesi 2 Ekim 2018 Salı 3 Ekim 2018 Çar�amba 4 Ekim 2018 Per�embe 5 Ekim 2018 Cuma


C- Niceliklerin skaler ve vektörel olarak tanımlanması ve sınıflandırılması sa�lanır.

Ç- Skaler ve vektörel niceliklerde toplama i�lemlerine (tek boyutta- günlük hayattan örnekler verilerek, kar�ıla�tırma yapılması sa�lanır. Vektörlerde toplama i�lemlerinin tek boyutta yapılması sa�lanır.

2 40+40 Dakika( 4 40 ( 6 66

1.ÜN�TE / 6 9.1. F�Z�K B�L�M�NE G�R��



KAZANIM NO - 4 9.1.4.1. Bilim ara�tırma merkezlerinin fizik bilimi için önemini açıklar.

B- Bilimsel ara�tırmalarda etik ilkelere uymanın önemi vurgulanır.

A- Bilim ara�tırma merkezleri TÜB�TAK, TAEK, ASELSAN, CERN, NASA ve ESA ile sınırlandırılır.

KAZANIM NO - 0






.

/ ) / )9.2.1. MADDE VE

ÖZKÜTLE





A- Kütle ve hacim kavramlarına de�inilir. Kütle ve hacim için birim dönü�ümleri yapılır. Dönü�ümler yapılırken bili�im teknolojilerinden faydalanılabilece�i belirtilir.

B- Düzgün geometrik �ekilli ve �ekli düzgün olmayan cisimler için hacim hesaplamaları yapılır. Kum-su karı�ımları ile ilgili hesaplamalar yapılır.

1 40+40 Dakika( 5 39 ( 8 64

2.ÜN�TE / 6 9.2. MADDE VE ÖZELL�KLER�

Anahtar kavramlar Kütle, hacim, özkütle, dayanıklılık, yapı�ma (adezyon), birbirini tutma (kohezyon), yüzey gerilimi, kılcallık.

KAZANIM NO - 5 9.2.1.1. Özkütleyi, kütle ve hacimle ili�kilendirerek açıklar.

KAZANIM NO - 0

0






.

/ ) / )9.2.1. MADDE VE

ÖZKÜTLE





C- Sabit sıcaklık ve basınçta ölçüm yapılarak kütle-hacim grafi�inin çizilmesi; kütle, hacim ve özkütle kavramları arasındaki matematiksel modelin çıkarılması sa�lanır. Matematiksel hesaplamalar yapılır.

Ç- Kütle-özkütle, hacim-özkütle grafiklerinin çizilmesi ve yorumlanması sa�lanır.

D- E�it kollu terazi ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.

2 40+40 Dakika( 5 39 ( 10 62



KAZANIM NO - 5 9.2.1.1. Özkütleyi, kütle ve hacimle ili�kilendirerek açıklar.

E- Karı�ımların özkütleleri ile ilgili hesaplamalar yapılması sa�lanır.

KAZANIM NO - 0

3






.

/ ) / )9.2.1. MADDE VE

ÖZKÜTLE





A- Kuyumculuk, porselen yapımı, ebru yapımı gibi özkütleden faydalanılan çalı�ma alanlarına de�inilir.

3 40+40 Dakika( 7 37 ( 12 60



KAZANIM NO - 6 9.2.1.2. Günlük hayatta saf maddelerin ve karı�ımların özkütlelerinden faydalanılan durumlara örnekler verir.

KAZANIM NO - 7 9.2.2.1. Dayanıklılık kavramını açıklar.

B- Temel büyüklüklerin birimleri SI birim sisteminde tanıtılır. Türetilmi� büyüklükler için fen bilimleri dersinde geçmi� konulardan örnekler verilir.

A- Niceliklerin temel ve türetilmi� olarak tanımlanması ve sınıflandırılması sa�lanır.

A- Düzgün geometrik �ekilli cisimlerden küp, dikdörtgenler prizması, silindir ve kürenin kesit alanının hacme oranı dı�ında dayanıklılık kavramı ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.


C- Niceliklerin skaler ve vektörel olarak tanımlanması ve sınıflandırılması sa�lanır.

Ç- Skaler ve vektörel niceliklerde toplama i�lemlerine (tek boyutta- günlük hayattan örnekler verilerek, kar�ıla�tırma yapılması sa�lanır. Vektörlerde toplama i�lemlerinin tek boyutta yapılması sa�lanır.






.

/ ) / )9.2.2. DAYANIKLILIK



29 Ekim 2018 Pazartesi 30 Ekim 2018 Salı 31 Ekim 2018 Çar�amba 1 Kasım 2018 Per�embe 2 Kasım 2018 Cuma


A- Yüzey gerilimi ve kılcallık olaylarının yapı�ma ve birbirini tutma olayları ile açıklanması ve günlük hayattan örnekler verilmesi sa�lanır.

B- Yüzey gerilimini etkileyen faktörlerin, günlük hayattaki örnekler ile açıklanması sa�lanır.

C- Adezyon, kohezyon, yüzey gerilimi ve kılcallık ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.

1 40+40 Dakika( 8 36 ( 14 58



KAZANIM NO - 8 9.2.3.1. Yapı�ma (adezyon) ve birbirini tutma (kohezyon) olaylarını örneklerle açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.1. HAREKET



5 Kasım 2018 Pazartesi 6 Kasım 2018 Salı 7 Kasım 2018 Çar�amba 8 Kasım 2018 Per�embe 9 Kasım 2018 Cuma


A- Deney veya simülasyonlardan yararlanarak öteleme, dönme ve titre�im hareketlerine örnekler verilmesi sa�lanır.

2 40+40 Dakika( 10 34 ( 16 56

3.ÜN�TE / 6 9.3. HAREKET VE KUVVET

Anahtar kavramlarÖteleme hareketi, dönme hareketi, titre�im hareketi, referans noktası,konum, alınan yol, yer de�i�tirme, sürat, hız, anlık hız, ortalama hız, ivme, kuvvet, kütle çekim kuvveti, dengelenmi� kuvvet, dengelenmemi� kuvvet, net kuvvet, yer çekimi ivmesi, a�ırlık, sürtünme kuvveti, eylemsizlik, etki-tepki kuvvetleri.

KAZANIM NO - 9 9.3.1.1. Cisimlerin hareketlerini sınıflandırır.

KAZANIM NO - 10 9.3.1.2. Konum, alınan yol, yer de�i�tirme, sürat ve hız kavramlarını birbirleri ile ili�kilendirir.

KAZANIM NO - 0






.

/ ) / )9.3.1. HAREKET





A- Ö�rencilerin deney yaparak veya simülasyonlarla veriler toplamaları, konum-zaman ve hız-zaman grafiklerini çizmeleri, bunları yorumlamaları ve çizilen grafikler arasında dönü�ümler yapmaları sa�lanır.

B- Ö�rencilerin grafiklerden yararlanarak hareket ile ilgili matematiksel modelleri çıkarmaları ve yorumlamaları sa�lanır.

1 40+40 Dakika( 11 33 ( 18 54



KAZANIM NO - 11 9.3.1.3. Düzgün do�rusal hareket için konum, hız ve zaman kavramlarını ili�kilendirir.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.1. HAREKET





A- Trafikte ye�il dalga sisteminin çalı�ma ilkesi üzerinde durulur.

1 40+40 Dakika( 12 32 ( 20 52



KAZANIM NO - 12 9.3.1.4. Ortalama hız kavramını açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.1. HAREKET





A- Sabit ivmeli hareket ile sınırlı kalınır.

B- �vmenin matematiksel modelinin çıkarılması sa�lanır. Matematiksel hesaplamalara girilmez.

C- Sabit ivmeli hareket için hız-zaman ve ivme- zaman grafiklerini çizmeleri, yorumlamaları sa�lanır.

1 40+40 Dakika( 13 31 ( 22 50



KAZANIM NO - 13 9.3.1.5. �vme kavramını hızlanma ve yava�lama olayları ile ili�kilendirir.

A- Grafikler arasında dönü�ümlere girilmez. Konum-zaman grafi�i çizdirilmez.

KAZANIM NO -

Ç- Anlık hız kavramına de�inilir.

0






.

/ ) / )9.3.1. HAREKET



3 Aralık 2018 Pazartesi 4 Aralık 2018 Salı 5 Aralık 2018 Çar�amba 6 Aralık 2018 Per�embe 7 Aralık 2018 Cuma


A- Gözlemlerle hareketin göreceli oldu�u çıkarımının yapılması sa�lanır.

1 40+40 Dakika( 14 30 ( 24 48



KAZANIM NO - 14 9.3.1.6. Bir cismin hareketini farklı referans noktalarına göre açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.2. KUVVET





A- Temas gerektiren ve gerektirmeyen kuvvetlere örnek verilmesi sa�lanır.

B- Dört temel kuvvetin hangi kuvvetler oldu�u belirtilir.

C- Kütle çekim kuvvetinin ba�lı oldu�u de�i�kenler verilir. Matematiksel hesaplamalara girilmez. Ç- Dengelenmi� ve dengelenmemi� kuvvetler vurgulanır.

1 40+40 Dakika( 15 29 ( 26 46



KAZANIM NO - 15 9.3.2.1. Kuvvet kavramını örneklerleaçıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.3. NEWTON’IN

HAREKET YASALARI





A- �bn-i Sina’nın hareket konusunda yaptı�ı çalı�malar hakkında kısaca bilgi verilir.

1 40+40 Dakika( 16 28 ( 28 44



KAZANIM NO - 16 9.3.3.1. Dengelenmi� kuvvetlerin etkisindeki cisimlerin hareket durumlarını örneklerle açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.3. NEWTON’IN

HAREKET YASALARI





A- Net kuvvet, ivme ve kütle arasındaki matematiksel model verilir.

B- Serbest cisim diyagramı üzerinde cisme etki eden kuvvetler gösterilir. Net kuvvetin büyüklü�ü hesaplanarak yönü gösterilir.

C- Hesaplamalarda yatay düzlemde tek kütle ile sınırlı kalınır. Bile�enlere ayırma hesaplamalarına girilmez.

1 40+40 Dakika( 17 27 ( 30 42



KAZANIM NO - 17 9.3.3.2. Kuvvet, ivme ve kütle kavramları arasındaki ili�kiyi açıklar.

Ç- Yer çekimi ivmesi açıklanarak a�ırlık hesaplamaları yapılır.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.3. NEWTON’IN

HAREKET YASALARI



31 Aralık 2018 Pazartesi 1 Ocak 2019 Salı 2 Ocak 2019 Çar�amba 3 Ocak 2019 Per�embe 4 Ocak 2019 Cuma


A- Ö�rencilerin deneyim ve gözlemlerini kullanarak etki-tepki kuvvetlerine yönelik çıkarımlar yapmaları sa�lanır.

B- Yatay ve dü�ey düzlemlerde etki-tepki kuvvetlerinin gösterilmesi sa�lanır.

1 40+40 Dakika( 18 26 ( 32 40



KAZANIM NO - 18 9.3.3.3. Etki-tepki kuvvetlerini örneklerle açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.3.4. SÜRTÜNME

KUVVET�



7 Ocak 2019 Pazartesi 8 Ocak 2019 Salı 9 Ocak 2019 Çar�amba 10 Ocak 2019 Per�embe 11 Ocak 2019 Cuma


A- Ö�rencilerin deney yaparak veya simülasyonlardan elde etti�i verilerden çıkarım yapmaları ve de�i�kenler arasındaki ili�kiyi belirlemeleri sa�lanır.Yatay düzlemle sınırlı kalınır.

B- Statik ve kinetik sürtünme kuvvetlerinin kar�ıla�tırılması sa�lanır.

C- Serbest cisim diyagramları üzerinde sürtünme kuvvetinin gösterilmesi sa�lanır.

1 40+40 Dakika( 19 25 ( 34 38



KAZANIM NO - 19 9.3.4.1. Sürtünme kuvvetinin ba�lı oldu�u de�i�kenleri analiz eder.

Ç- Sürtünme kuvvetinin matematiksel modeli verilerek matematiksel hesaplamalar yapılması sa�lanır.

KAZANIM NO -

D- Sürtünme kuvvetinin günlük hayattaki avantaj ve dezavantajlarına örnekler verilmesi sa�lanır.

E- Kayarak ve dönerek ilerleyen cisimlerde sürtünme kuvvetinin yönü, örnekler üzerinden açıklanır.

0






.

/ ) / )9.4.1. ��, ENERJ� VE GÜÇ



14 Ocak 2019 Pazartesi 15 Ocak 2019 Salı 16 Ocak 2019 Çar�amba 17 Ocak 2019 Per�embe 18 Ocak 2019 Cuma


A- �� ile enerji arasındaki ili�ki kavramsal olarak verilir.

B- Ö�rencilerin i� ve güç kavramlarının matematiksel modellerini incelemeleri sa�lanır.

C- Fiziksel anlamda i� ve güç ile günlük hayatta kullanılan i� ve güç kavramlarının farklı oldu�u vurgulanır.

1 40+40 Dakika( 20 24 ( 36 36

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�

Anahtar kavramlar��, enerji, güç, öteleme kinetik enerjisi, yer çekimi potansiyel enerjisi, esneklik potansiyel enerjisi, mekanik enerji, enerji korunumu, enerji dönü�ümü, verim, yenilenebilir enerji, yenilenemez enerji.

KAZANIM NO - 20 9.4.1.1. ��, enerji ve güç kavramlarını birbirleriyle ili�kilendirir.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.4.1. ��, ENERJ� VE GÜÇ



4 �ubat 2019 Pazartesi 5 �ubat 2019 Salı 6 �ubat 2019 Çar�amba 7 �ubat 2019 Per�embe 8 �ubat 2019 Cuma


A- Hareket ile aynı do�rultudaki kuvvetlerle sınırlı kalınır.

1 40+40 Dakika( 21 23 ( 38 34

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�


KAZANIM NO - 21 9.4.1.2. Mekanik i� ve mekanik güç ile ilgili hesaplamalar yapar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.4.2. MEKAN�K ENERJ�





A- Öteleme kinetik enerjisi, yer çekimi potansiyel enerjisi ve esneklik potansiyel enerjisinin matematiksel modelleri verilir. Deney veya simülasyonlar yardımıyla de�i�kenlerin analiz edilmesi sa�lanır. Matematiksel hesaplamalar yapılması sa�lanır.

B- Esneklik potansiyel enerjisinde tek yaylı sistemler dikkate alınmalıdır.

C- Mekanik enerjinin kinetik enerji ve potansiyel enerjinin toplamına e�it oldu�u vurgulanır.

1 40+40 Dakika( 22 22 ( 40 32

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�


KAZANIM NO - 22 9.4.2.1. Öteleme kinetik enerjisi, yer çekimi potansiyel enerjisi ve esneklik potansiyel enerjisinin ba�lı oldu�u de�i�kenleri analiz eder.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )

9.4.3. ENERJ�N�N KORUNUMU VE ENERJ�

DÖNÜ�ÜMLER�





A- Mekanik enerjinin korunumlu oldu�u durumlarla ilgili hesaplamaların yapılması sa�lanır.

B- Ö�rencilerin mekanik enerjinin korunumlu olmadı�ı durumlarda enerjinin tamamının hedeflenen enerji biçimine dönü�türülemeyece�ini deney veya simülasyonlar yardımıyla gözlemlemeleri sa�lanır.

1 40+40 Dakika( 23 21 ( 42 30

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�


KAZANIM NO - 23 9.4.3.1. Enerjinin bir biçimden di�er bir biçime (mekanik, ısı, ı�ık, ses gibi) dönü�ümünde toplam enerjinin korundu�u çıkarımını yapar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )

9.4.3. ENERJ�N�N KORUNUMU VE ENERJ�

DÖNÜ�ÜMLER�



25 �ubat 2019 Pazartesi 26 �ubat 2019 Salı 27 �ubat 2019 Çar�amba 28 �ubat 2019 Per�embe 1 Mart 2019 Cuma


A- Canlıların fiziksel anlamda i� yapmadan da enerji harcayabildikleri vurgulanır.

1 40+40 Dakika( 24 20 ( 44 28

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�


KAZANIM NO - 24 9.4.3.2. Canlıların besinlerden kazandıkları enerji ile günlük aktiviteler için harcadıkları enerjiyi kar�ıla�tırır.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.4.4. VER�M



4 Mart 2019 Pazartesi 5 Mart 2019 Salı 6 Mart 2019 Çar�amba 7 Mart 2019 Per�embe 8 Mart 2019 Cuma


A- Enerji tasarrufu ve enerji verimlili�i arasındaki ili�ki enerji kimlik belgeleri üzerinden açıklanır.

1 40+40 Dakika( 25 19 ( 46 26

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�


KAZANIM NO - 25 9.4.4.1. Verim kavramını açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.4.4. VER�M





A- Tarihsel süreçte tasarlanmı� olan çe�itli verim artırıcı sistemlerin çalı�ma prensibine de�inilir.

1 40+40 Dakika( 26 18 ( 48 24

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�


KAZANIM NO - 26 9.4.4.2. Örnek bir sistem veya tasarımın verimini artıracak öneriler geli�tirir.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.4.5. ENERJ�

KAYNAKLARI





A- Enerji kaynaklarının maliyeti, eri�ilebilirli�i, üretim kolaylı�ı, toplum, teknoloji ve çevresel etkileri göz önünde bulundurulur.

B- Enerji kaynaklarını tasarruflu kullanmanın gereklili�i vurgulanır.

1 40+40 Dakika( 27 17 ( 50 22

4.ÜN�TE / 6 9.4. ENERJ�


KAZANIM NO - 27 9.4.5.1. Yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynaklarını avantaj ve dezavantajları açısından de�erlendirir.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.5.1. ISI VE SICAKLIK





A- Entalpi ve entropi kavramlarına girilmez.

B- Isı ve sıcaklık kavramlarının birimleri ve ölçüm aletlerinin adları verilir.

2 40+40 Dakika( 29 15 ( 52 20

5.ÜN�TE / 6 9.5. ISI VE SICAKLIK

Anahtar kavramlarIsı, sıcaklık, iç enerji, öz ısı, ısı sı�ası, hâl de�i�imi, ısıl denge, enerji iletim hızı, genle�me, büzülme, ısı yalıtımı, hissedilen sıcaklık, küresel ısınma.

KAZANIM NO - 28 9.5.1.1. Isı, sıcaklık ve iç enerji kavramlarını açıklar.

KAZANIM NO - 29 9.5.1.2. Termometre çe�itlerini kullanım amaçları açısından kar�ıla�tırır.

KAZANIM NO - 0






.




1 Nisan 2019 Pazartesi 2 Nisan 2019 Salı 3 Nisan 2019 Çar�amba 4 Nisan 2019 Per�embe 5 Nisan 2019 Cuma


A- oC, oF, K için birim dönü�ümleri yapılması sa�lanır.

1 40+40 Dakika( 30 14 ( 54 18



KAZANIM NO - 30 9.5.1.3. Sıcaklık birimleri ile ilgili hesaplamalar yapar.

KAZANIM NO -

0






.






A- Günlük hayattan örnekler (denizlerin karalardan geç ısınıp geç so�uması gibi) verilir.

2 40+40 Dakika( 32 12 ( 56 16



KAZANIM NO - 31 9.5.1.4. Öz ısı ve ısı sı�ası kavramlarını birbiriyle ili�kilendirir.

KAZANIM NO - 32 9.5.1.5. Isı alan veya ısı veren saf maddelerin sıcaklı�ında meydana gelen de�i�imin ba�lı oldu�u de�i�kenleri analiz eder.

A- Deney veya simülasyonlardan yararlanarak de�i�kenler arasındaki ili�kiyi belirlemeleri sa�lanır. Matematiksel model verilir. Matematiksel hesaplamalar yapılır.

KAZANIM NO - 0






.

/ ) / )9.5.2. HÂL DE��M�





A- Deney veya simülasyonlardan yararlanarak de�i�kenler arasındaki ili�kiyi belirlemeleri sa�lanır. Matematiksel model verilir. Matematiksel hesaplamalar yapılır.

2 40+40 Dakika( 34 10 ( 58 14



KAZANIM NO - 33 9.5.2.1. Saf maddelerde hâl de�i�imi için gerekli olan ısı miktarının ba�lı oldu�u de�i�kenleri analiz eder.

KAZANIM NO - 34 9.5.3.1. Isıl denge kavramının sıcaklık farkı ve ısı kavramı ile olan ili�kisini analiz eder.

B- Ö�rencilerin ısı alı�veri�i ile ilgili matematiksel hesaplamalar yapması sa�lanır.

A- Deney veya simülasyonlardan yararlanılarak ısıl dengenin sıcaklık de�i�imi ve ısı ile ili�kisinin belirlenmesi sa�lanır.

KAZANIM NO - 0






.

/ ) / )

9.5.4. ENERJ� �LET�M YOLLARI VE ENERJ�

�LET�M HIZI





2 40+40 Dakika( 36 8 ( 60 12



KAZANIM NO - 35 9.5.4.1. Enerji iletim yollarını örneklerle açıklar.

KAZANIM NO - 36 9.5.4.2. Katı maddedeki enerji iletim hızını etkileyen de�i�kenleri analiz eder.

B- Günlük hayattan örnekler (ısı yalıtımında izolasyon malzemelerinin kullanılması, so�uk bölgelerde pencerelerin küçük, duvarların daha kalın olması gibi) verilir.

C- Enerji iletim hızı ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.

A- Deney veya simülasyonlardan yararlanarak de�i�kenler arasındaki ili�kiyi belirlemeleri sa�lanır.

KAZANIM NO - 0






.

/ ) / )


�LET�M HIZI



29 Nisan 2019 Pazartesi 30 Nisan 2019 Salı 1 Mayıs 2019 Çar�amba 2 Mayıs 2019 Per�embe 3 Mayıs 2019 Cuma


A- Enerji tasarrufu için ısı yalıtım sisteminin aile bütçesine ve ülke ekonomisine olan katkısının önemi vurgulanır.

B- Ö�rencilerin ısı yalıtımı ile ilgili günlük hayattan bir problem belirlemeleri ve bu problem için çözümler üretmeleri sa�lanır.

C- Yapılacak tasarımlarda finans bilincinin geli�tirilmesi için bütçe hesaplaması yapılmasının gereklili�i vurgulanmalıdır.

2 40+40 Dakika( 38 6 ( 62 10



KAZANIM NO - 37 9.5.4.3. Enerji tasarrufu için ya�am alanlarının yalıtımına yönelik tasarım yapar.

KAZANIM NO - 38 9.5.4.4. Hissedilen ve gerçek sıcaklık arasındaki farkın sebeplerini yorumlar.

KAZANIM NO - 0






.

/ ) / )


�LET�M HIZI



6 Mayıs 2019 Pazartesi 7 Mayıs 2019 Salı 8 Mayıs 2019 Çar�amba 9 Mayıs 2019 Per�embe 10 Mayıs 2019 Cuma


A- Ö�rencilerin projelerini poster, bro�ür veya elektronik sunu ile tanıtmaları sa�lanır.

B- Küresel ısınmanın sebeplerine dikkat çekilir.

C- Çevreye kar�ı duyarlı olmanın gereklili�i ve bireysel olarak yapılabilecek katkılar hakkında tartı�ılması sa�lanır.

2 40+40 Dakika( 40 4 ( 64 8



KAZANIM NO - 39 9.5.4.5. Küresel ısınmaya kar�ı alınacak tedbirlere yönelik proje geli�tirir.

KAZANIM NO - 40 9.5.5.1. Katı ve sıvılarda genle�me ve büzülme olaylarının günlük hayattaki etkilerini yorumlar.

B- Su ve buzun özkütle, öz ısıları kar�ıla�tırılarak günlük hayata etkileri üzerinde durulur.

C- Genle�me ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.

A- Katı ve sıvıların genle�mesi ve büzülmesinin günlük hayatta olu�turdu�u avantaj ve dezavantajların tartı�ılması sa�lanır.

KAZANIM NO - 0






.

/ ) / )9.6.1. ELEKTR�K

YÜKLER�





A- Yük, birim yük ve elektrikle yüklenme kavramları verilir.

B- Elektrikle yüklenmede yüklerin korunumlu oldu�u vurgulanmalıdır.

C- Elektroskopun yük cinsinin tayininde kullanılmasına örnekler verilir.

1 40+40 Dakika( 41 3 ( 66 6

6.ÜN�TE / 6 9.6. ELEKTROSTAT�K

Anahtar kavramlarElektrik yükü, birim yük, elektrikle yüklenme, yük korunumu, elektroskop, iletken madde, yalıtkan madde , yük da�ılımı, Faraday kafesi, topraklama, elektriksel kuvvet, Coulomb Yasası, elektrik alan.

KAZANIM NO - 41 9.6.1.1. Elektrikle yüklenme çe�itlerini örneklerle açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.6.1. ELEKTR�K

YÜKLER�





A- Ö�rencilerin kar�ıla�tırmayı deneyler yaparak veya simülasyonlar kullanarak yapmaları sa�lanır.

B- Faraday kafesi, kullanım alanları ve önemi açıklanır.

C- Topraklama olayı açıklanarak günlük hayattaki önemi vurgulanır.

1 40+40 Dakika( 42 2 ( 68 4



KAZANIM NO - 42 9.6.1.2. Elektriklenen iletken ve yalıtkan maddelerde yük da�ılımlarını kar�ıla�tırır.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.6.1. ELEKTR�K

YÜKLER�





A- Deney veya simülasyonlardan yararlanılarak elektrik yüklü cisimler arasındaki etkile�imin (Coulomb Kuvveti) ba�lı oldu�u de�i�kenler arasındaki ili�kiyi belirlemeleri sa�lanır. Matematiksel model verilir.

B- Yüklerin etkile�imi ile ilgili noktasal yüklerle ve tek boyutta matematiksel hesaplamalar yapılmasısa�lanır.

1 40+40 Dakika( 43 1 ( 70 2



KAZANIM NO - 43 9.6.1.3. Elektrik yüklü cisimler arasındaki etkile�imi açıklar.

KAZANIM NO -

0






.

/ ) / )9.6.1. ELEKTR�K

YÜKLER�



10 Haziran 2019 Pazartesi 11 Haziran 2019 Salı 12 Haziran 2019 Çar�amba 13 Haziran 2019 Per�embe 14 Haziran 2019 Cuma


A- Deney ve simülasyonlardan yararlanılarak elektrik alan kavramı ile elektriksel kuvvet arasındaki ili�ki açıklanır ve matematiksel model verilir. Matematiksel hesaplamalara girilmez.

1 40+40 Dakika( 44 0 ( 72 0



KAZANIM NO - 44 9.6.1.4. Elektrik alan kavramını açıklar.

KAZANIM NO -

0






DERS SAAT� YÜZDE(%)

1 �� 9 20 27,8

2��

��

4 16 22,2

3 �� 12 16 22,2

4 �� 16 20 27,8

41 72 100

ORTAÖ�RET�M 10. SINIF FEN L�SES� F�Z�K DERS�

ÜN�TELER VE KAZANIM SAYILARI

ÜN�TE NO

ÜN�TE ADIKAZANIM

SAYISI

SÜRE

TOPLAM

�� !�

Documents

FEN LİSESİ · 2018. 9. 19. · Eitim sistemi de erleri kazandırma amacı çerçevesindeki i levini, ö retim programlarını da kapsayan e itim programıyla yerine getirir. “E