Upload
vuonghuong
View
241
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten
FILOSOFIE HAVO
VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018
V17.09.1
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 2 van 11
De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het
CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor
de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de
staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling
Examendiensten van DUO: (050) 599 89 33 of [email protected].
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 3 van 11
Inhoud
1 Kernpunten 5
2 Centraal examen 5
3 College-examen 5
4 Schema examenstof 7
Bijlage 1 Beschrijving examenstof 8
Bijlage 2 Hulpmiddelen 10
Bijlage 3 Tips 11
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 5 van 11
top
1 Kernpunten
Het examen bestaat uit een schriftelijk centraal examen en een mondeling college-
examen.
Het centraal examen heeft een nieuw onderwerp: Persoonlijke identiteit.
Voor het college-examen is het raadzaam bij de voorbereiding gebruik te maken van een
geschikte lesmethode.
Tips voor dit examen staan in de bijlage.
De berekening van het eindcijfer staat in een overzicht.
2 Centraal examen
Het onderwerp van het centraal examen filosofie is: ‘Persoonlijke identiteit’. Voor de
bestudering van de examenstof is een boek uitgegeven: ‘IK, Filosofie van het zelf’,
geschreven door Leon de Bruin e.a. (Boom, Amsterdam 2016)
In de syllabus op examenblad staat aangegeven wat de kandidaat moet weten.
Ga hiervoor naar: examenblad.nl, 2018, havo, filosofie, syllabus 2018.
Daarnaast kunnen tijdens het centraal examen ook vragen gesteld worden over de centrale
begrippen en begrippenparen van alle domeinen (zie: Beschrijving examenstof).
Overzicht centraal examen
wat schriftelijk examen over:
- onderwerp: Persoonlijke identiteit - centrale begrippen en begrippenparen van alle domeinen
hulpmiddelen basispakket en woordenboek
tijdsduur 180 minuten
cijfer A
3 College-examen
Het college-examen is een mondeling examen waarin de stof uit alle domeinen gevraagd
kan worden. Kandidaten kunnen zich het beste voorbereiden met behulp van een
lesmethode filosofie voor het voortgezet onderwijs.
In totaal duurt het examen 40 minuten. Hieraan voorafgaand krijgt de kandidaat 20
minuten de tijd om zich voor te bereiden aan de hand van een casus die hij in het
voorbereidingslokaal ontvangt. De casus bestaat uit een of meer artikelen over filosofische
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 6 van 11
vraagstukken. De kandidaat mag aantekeningen op de casus maken en deze gebruiken bij
het examen. De casus blijft eigendom van de staatsexamens.
Bij het college-examen wordt aandacht besteed aan:
1. bespreking van filosofische vraagstukken door middel van beantwoorden van vragen
naar aanleiding van een casus en de hierbij relevante examenstof
2. bespreking van filosofische vraagstukken door middel van beantwoorden van vragen
over de andere onderwerpen van het college-examen
Bij beide onderdelen onderzoeken de examinatoren in hoeverre de kandidaat kennis heeft
van, en inzicht heeft in filosofische posities, en gaan zij na in hoeverre de kandidaat in staat
is om een beargumenteerd filosofisch standpunt in te nemen en een conclusie te trekken.
Overzicht college-examen
wat voorbereiding mondeling examen over:
- wijsgerige antropologie - ethiek - sociale filosofie
hoe bestuderen van
casus en
beantwoorden van eventuele vragen
beantwoorden van vragen
naar aanleiding van de
casus en hierbij relevante examenstof
beantwoorden van
vragen over de andere
onderwerpen van het college-examen
hulpmiddelen basispakket en woordenboek
tijdsduur 20 minuten ca. 10-20 minuten ca. 20-30 minuten
cijfer deelcijfer a deelcijfer b en c
Overzicht berekening eindcijfer
wat wegingsfactor cijfer
(afgerond op één decimaal)
eindcijfer
(afgerond op een geheel getal)
centraal examen 1 A
(A + B) gedeeld door 2 college-examen
- deelcijfer a 0,4
B - deelcijfer b 0,3
- deelcijfer c 0,3
terug naar top
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 7 van 11
4 Schema examenstof
filosofie havo centraal
examen
college-
examen
domein A:
vaardigheden
argumentatieve vaardigheden x x
onderzoeksvaardigheden en benaderingswijzen x x
oriëntatie op studie en beroep x*
domein B:
wijsgerige antropologie
centrale begrippen en begrippenparen x x
lichaam, geest en emotie x
de mens als redelijk wezen x
domein C: ethiek centrale begrippen en begrippenparen x x
het goede leven x
integriteit en verantwoordelijkheid x
domein D:
sociale filosofie
centrale begrippen en begrippenparen x x
schaarste, begeerte en macht x
ideologie x
onderwerp persoonlijke identiteit x
* Oriëntatie op studie en beroep wordt alleen geëxamineerd in combinatie met een
profielwerkstuk
Hierna volgt een beschrijving van de examenstof.
terug naar top
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 8 van 11
Bijlage 1 Beschrijving examenstof havo
Een beschrijving van de examenstof speciaal voor het centraal examen is hier niet
opgenomen. Deze informatie staat op: examenblad.nl, 2018, havo, filosofie, syllabus 2018
Domein A: Vaardigheden
De kern van dit domein is dat de kandidaat de belangrijkste filosofische vaardigheden
beheerst. Dat zijn de volgende drie:
het maken van een begripsanalyse
het formuleren van vooronderstellingen
het beargumenteerd innemen van een standpunt of positie
De kandidaat moet deze vaardigheden kunnen laten zien bij
een betoog:
- een betoog analyseren
- een betoog beoordelen
- een logisch correct en overtuigend betoog opzetten en houden
een filosofisch onderzoek:
- vooronderstellingen onderzoeken waarop een vraagstuk berust
- verschillende filosofische posities bij een vraagstuk beargumenteerd innemen
De kandidaat moet verschillende opvattingen over filosofische vraagstukken kritisch kunnen
evalueren. Dit houdt in dat de kandidaat een afweging kan maken van verschillende visies
op grond van argumenten, waarbij vooronderstellingen en consequenties van de positie
worden betrokken.
Domein B: Wijsgerige antropologie: Wat is de mens?
De kern van dit domein zijn de kenmerken van een mens, in onderscheid met een dier of
een machine. De kandidaat moet het verschil tussen mens en dier of machine kunnen
uitleggen op het gebied van rede en instinct, (zelf)bewustzijn, vrije wil en ethisch besef, van
het gebruik van taal en symbolen en in hun relatie tot de omgeving; en ten aanzien van
vrijheid en transcendentie.
De kandidaat dient kennis van en inzicht in de belangrijkste opvattingen over de mens te
hebben. Hij moet de opvattingen kunnen herkennen en toepassen in een casus en bij een
filosofisch vraagstuk.
Het gaat hierbij om opvattingen over:
- de verhouding tussen lichaam en geest
- de aard en functie van emoties en gevoelens
- de mens als redelijk wezen
- de geldigheid van kennis
De kandidaat moet de volgende begrippen en begrippenparen kunnen herkennen, uitleggen
en in een filosofische context toepassen en kritisch evalueren:
centrale begrippen: bewustzijn, rede (Kant), emotie, identiteit, subject,
intersubjectiviteit, lichamelijkheid, gender, transcendentie
begrippenparen: geest (ziel) en lichaam, gevoel en verstand, mens en dier, mens en
machine, monisme en dualisme, vrijheid en determinisme, cultuur en natuur, taal en
symbool
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 9 van 11
Domein C: Ethiek: Wat is goed?
De kern van dit domein is dat de kandidaat kennis van en inzicht heeft in de belangrijkste
ethische theorieën en dit kan aantonen bij een concreet ethisch vraagstuk. Het gaat hierbij
om:
- deugdethiek
- plichtsethiek
- gevolgenethiek
De kandidaat moet kunnen uitleggen dat het fundament van onze waarden in de natuur ligt
(Aristoteles), het verstand (Kant), morele gevoelens (Hume) en het vitale leven waarin de
Wil tot Macht tot uitdrukking komt (Nietzsche).
Daarnaast moet de kandidaat kennis en inzicht hebben van de volgende onderwerpen en
deze kunnen toepassen in een casus of op een vraagstuk:
- het goede leven: de verhouding tussen nut en geluk
- de rol van integriteit en verantwoordelijkheid
De kandidaat moet de volgende begrippen en begrippenparen kunnen herkennen, uitleggen
en in een filosofische context toepassen en kritisch evalueren: centrale begrippen: het goede, geluk, deugd (Aristoteles), rechtvaardigheid, nut
(utilisme), genot (hedonisme), autonomie, plicht (Kant), moraal
begrippenparen: egoïsme en altruïsme, goed en kwaad, waarden en normen, descriptief
en prescriptief, intrinsieke en instrumentele waarde, universalisme en relativisme/
etnocentrisme
Domein D: Sociale filosofie: wat is een rechtvaardige samenleving?
De kandidaat moet kennis hebben van, en inzicht in de achtergronden van de belangrijkste
sociaal-filosofische opvattingen die antwoord geven op de vraag naar een rechtvaardige
samenleving. De kandidaat moet deze kennis en dit inzicht toe kunnen passen op een
concreet maatschappelijk vraagstuk.
De kandidaat moet verschillende opvattingen over een aantal fundamentele concepten uit
de sociale filosofie kunnen herkennen en toepassen in een casus of bij een maatschappelijk
vraagstuk:
- de aard en functie van begeerten en behoeften
- de samenhang tussen schaarste en behoeften
- de oorsprong en vormen van macht
- de rol en invloed van ideologieën in de maatschappij
- de filosofische en levensbeschouwelijke uitgangspunten van ideologieën
De kandidaat moet de volgende begrippen en begrippenparen kunnen herkennen, uitleggen
en in een filosofische context toepassen en kritisch evalueren: centrale begrippen: staat, legitimiteit, natuurtoestand, maatschappelijk verdrag, schaarste,
vervreemding, ideologie, rechtvaardigheid, gelijkheid, macht, disciplinering, utopie
begrippenparen: macht en recht, recht en plicht, natuurrecht en positief recht, negatieve
en positieve vrijheid
Een uitgebreide beschrijving van de examenstof voor het college-examen en het centraal examen
voor wat betreft de centrale begrippen(paren) staat in de filosofiehandreikingen van SLO.
terug naar top
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 10 van 11
Bijlage 2 Hulpmiddelen
Basispakket
- schrijfmateriaal
- tekenpotlood
- blauw en rood kleurpotlood
- liniaal met millimeterverdeling
- passer
- geodriehoek
- vlakgum
- rekenmachine
Ook is het toegestaan om hulpmiddelen mee te brengen die geen relatie hebben met de
exameneisen maar wel functioneel kunnen zijn, zoals: markeerstift, puntenslijper,
leesliniaal (loep).
Woordenboek
Nederlands-Nederlands (eendelig)
óf
Nederlands-thuistaal van de kandidaat (eendelig)
Een digitaal woordenboek is niet toegestaan.
De hulpmiddelen van het basispakket zijn toegestaan bij alle examens. Zij zijn niet alle
nodig. Uitgebreide informatie over hulpmiddelen voor de centrale examens staat in de
Regeling toegestane hulpmiddelen. Kies: examenblad.nl, 2018, havo, onderwerpen,
hulpmiddelen
terug naar top
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 11 van 11
Bijlage 3 Tips
Centraal examen
het is belangrijk als voorbereiding heel veel te lezen en veel oefenopgaven te maken;
oude examens vindt u op examenblad.nl
het is raadzaam om met hulp van een vakdocent filosofie de examenstof door te werken
oefen in het goed formuleren en het opzetten van een juiste redenering
oefen in het formuleren van een eigen filosofisch standpunt en het verdedigen van dit
standpunt; formuleer daarbij helder en precies: vermijd omhaal van woorden en vaag
taalgebruik
College-examen
bekijk de informatiefilm over het mondeling college-examen op de site: duo.nl,
staatsexamenkandidaat, Hoe het staatsexamen vo werkt
volg de actualiteit (het nieuws, de krant, etc.) en probeer de filosofische vragen eruit te
halen
het is raadzaam om met hulp van een vakdocent filosofie de examenstof door te werken
oefen in het goed formuleren en het opzetten van een juiste redenering
oefen in het formuleren van een eigen filosofisch standpunt en het verdedigen van dit
standpunt; formuleer daarbij helder en precies: vermijd omhaal van woorden en vaag
taalgebruik
oefen met de voorbeeldcasus op de site: duo.nl, staatsexamenkandidaat, oefenen
ken de belangrijkste filosofische begrippen, begrippenparen en theorieën en oefen in het
uitleggen ervan; ken ook de namen van de belangrijkste filosofen hierbij
terug naar top
filosofie havo | vakinformatie staatsexamen 2018
pagina 12 van 11