finans terimler

8/7/2019 finans terimler

1/24

A

A Tipi Yatrm Fonu

Hisse senedi arlkl yatrm fonlardr. Portfy deerinin en az yzde 25'ini devaml olarak Trk irketlerinin

hisse senedi olarak bulundurmalar zorunludur.

Ak Bte

Gideri gelirini aan btedir.

Ak Pazar

Serbest piyasa yerine kullanld gibi yabanc reticilerin mallarn serbeste satabildii piyasa anlamna gelir.

Ak Piyasa lemi

Merkez Bankas'nn para deerinde kararllk salamak amac ile giritii piyasa ilemleridir. Piyasaya hazine bonosu

ya da tahvil satarak para hacmini daraltabilir veya alm yaparak geniletebilir.

Adat

Faiz hesaplamalarnda kullanlan bir terimdir. Faize esas olan anapara ile parann kullanld gn saysnn

arpmndan oluan rakamdr.

Akit

Szleme anlamna gelir. En az iki kii arasnda belli bir iin yaplmas veya yaplmamas konusunda yaplan

anlamadr..

Aktif

Bir iletmenin sahip olduu varlklardr.

Altn Rezervi

Merkez bankasnda veya devlet hazinesinde kur istikrar iin kle ya da madeni para olarak saklanan altn anlamna

gelir.

Amortisman

Bir irkette 1 (bir) yldan daha uzun sre kullanlaca dnlen duran varlklar her yl eskiyerek deer kaybeder.

Bu deerin o yln gelirlerinden bir pay gider olarak dlerek bir hesapta toplanr. Bu ileme "amortisman

ayrmak" denir.

Arac Kurum

Sermaye piyasas faaliyetlerinde bulunmak zere Sermaye Piyasas Kurulu tarafndan araclk yetkisi verilmi

anonim ortaklklardr.


2/24

Arbitraj

Ksa dnemli fonlarn piyasalarda meydana gelen fiyat farkllklarndan yarar salamak amacyla yaplan alm satm

ilemidir.

Atl Para

Para piyasasnn dna karak kullanlmayan paradr.

B

Basit Getiri

Yaplan yatrmdan elde edilen faiz gelirinin vade sonunda tekrar yatrma dntrlmedii durumdaki yllk

getirisidir.

Benchmarking

Tezgah almas; bir kuruluun kendi sektrnden veya dndan baarl bir kuruluu referans alarak karlatrma

yapmas ve daha iyi olmaya abalamas; ayn sektrde alan irketlerin birbirlerinin rnleri zerinde yapt

inceleme, piyasa aratrmas, pazarlama taktiklerinin belirlenmesi gibi etkinlikler; bir irketin rakiplerinin

retimden ynetim ekline kadar tm yntemleri detayl olarak incelemesi ve kendi irketine adapte etmesi olarak

adlandrlr.

Bilano

Bir iletmenin sahip olduu varlklar ile bunlarn hangi kaynaklardan finanse edildiini gsteren tablodur.

Bileik Getiri

Yatrmdan elde edilen faiz gelirinin dnem sonunda ayn oranla tekrar yatrma dntrld varsaym ile

hesaplanan getiridir

Bono

Dzenleyenin imzasn, dzenleme tarihini, alacaklnn ismini, bono veya emre muharrer senet szcklerini ieren

bir taahht,bor senedidir. Taahht senedinin bono saylabilmesi iin bu artlar iermesi gerekir. Dzenleme yeri

veya deme yeri ifadelerinden birinin bulunmamas bononun niteliini deitirmez. Ancak her ikisi de

belirtilmemise taahht senedi bono deil adi senet kabul edilir.

Borsa

Sermaye Borsalar, menkul kymetlerin ticaretinin yapld kurumsal piyasalardr. Bir piyasadr, nk menkul

kymetlerin ticaretinin yapld yerlerdir. Kurumsaldr, nk kendine zg kurallar ve standartlar vardr.

Borsalar, sadece hisse senetleri iin deil, baka tr emtialarn (ticari mallarn) ve enstrmanlarn da ticaretinin

yapld yerlerdir. rnein bono ve tahvillerin genellikle menkul kymetler borsalarnn ierisinde ticareti yapld

halde, dviz ticareti iin dviz borsalar veya mal ticareti iin emtia borsalar vardr.

Borsaya Kote Olmak

Borsann izniyle halka arz edilecek hisse senetlerinin, borsaya kaydedilmesidir. Kote ettirilmemi senetlerin


3/24

ticareti olanakl deildir. Kote olmu senet, ilgili borsada tannd ve alm/satmnn yaplmasna izin verildii

anlamna gelir.

Bte

Gelecekteki belirli bir dnemde gereklemesi dnlen gelir ve giderlerin karlkl listesini ieren cetveldir.

Bte Dengesi

Devlet harcamalarnn gelirlerine eit olmas anlamna gelir.

Bte A

Devletin harcamalarnn, gelirlerinden yksek olmas anlamna gelir.

Bte Fazlas

Devlet gelirlerinin harcamalarndan yksek olmas anlamna gelir.

Byme

lke ekonomisinde igcnn oalmas, retim aralar ve GSMH'nin artmas vb. genel verilerin ykselmesidir.

C-

Cari ilemler dengesi

Bir lkenin toplam mal ve hizmet ihracat ve transferlerinin toplamyla tm ithalatnn farkdr. Cari ilemlerdengesi hesaplamasnda finansal varlk ve ykmllkler hesaba katlmaz.

Cari Kur

Dviz piyasalarnda gnlk alm satm esnasnda meydana gelen dviz fiyatlarna denir.

Cari Varlklar

Satlabilir pay senedi ve tahviller, alacaklar, stoklar, kasa ve teki dner varlklardan oluan bir btndr.

Ciro

1) ekin arkasn imzalama, (2) bonodan doan haklarn bir baka kimseye senet sahibi tarafndan devredilmesi, (3)

bir irketin bir yllk i hacmi olarak tanmlanabilir.

apraz Kur

ki yabanc para biriminin bir baka lkedeki deerlerini gstermek iin kullanlan terimdir.

ek

Para yerine kullanlan deerli kat; herhangi bir kredi kurumunda hesab bulunan bir kimsenin zel iaretli birmatbu katla, sz konusu kiiye ya da kada sahip kiiye yazl miktar kadar para denmesine ilikin verdii yazl


4/24

emir, bir bankada ticari hesap atrm olan kimsenin gerek kendisine gerekse de bakasna deme kolayl

gsteren yazl talimat anlamna gelir.

D

Dalgal dviz kuru

Ulusal parann deerinin serbest piyasada dviz arz ve talebine gre belirlendii sistemdir.Serbest dviz kuru

sistemi, yzen kur sistemi, esnek dviz kuru sistemi gibi isimler de verilmektedir. Bu sistemde dviz kuru gnlk

olarak herhangi bir kamu mdahalesi olmadan belirlenir. Dviz piyasasndaki denge ve demeler bilanosu

dzeltmeleri dviz kurundaki deimelerle gerekleir.

Dar Ykml

Trkiye'de yerlemi olmayan gerek kiiler sadece Trkiye'de elde ettikleri kazan ve iratlar zerinden

vergilendirilir.

Deflasyon

Enflasyonun tersi. Genel fiyat dzeyleri derken ulusal gelir, retim ve istihdamn da dmesidir.

Destek seviyesi

Fiyatlarn derken youn almlar ile karlat ve daha aaya dmekte zorland seviyedir.

Dezenflasyon

Sert olmayan deflasyonist nlemlerle enflasyonun snrlandrlmaya allmasdr.

Devalasyon

Ulusal parann d deerinin resmen drlmesine denir.

Devlet tahvili

Trk Hazinesinin kard vadesi bir yl ve daha uzun olan borlanma senetleridir.

D Borlanma

lkenin kaynaklarna ek bir kaynak salamak, dviz olarak yeni deme gc elde etmek gibi amalarla lke dndaki

yabanc hkmet ya da finans kurulularndan karlkl ya da karlksz geri demeli kaynak bulunmasdr.

Trkiye'de d bor kavram iinde kamu sektrnn yansra, zel kesimin d borlar da birlikte anlr.

D Denge

Bir ekonominin dalm ve dsatm sonucunda demeler bilanosunun ak verip vermemesidir. D denge, milli gelir,

dviz kuru ve dviz snrlar deikenlerine baldr.

Diren noktas

Borsada, belli bir sre iinde srekli bir fiyat artnn youn satlar sonucu durdurulduu fiyat seviyesini ifade


5/24

eder.

Disponibilite

Likiditesi yksek olan ve her an kullanlmaya hazr olan paray ifade eder.

Dviz

Ulusal para dndaki tm yabanc paralar ve bu para cinsinden deer tayan menkul deerlere verilen isimdir.

Dviz Borsas

Dviz arz edenlerle dviz talep edenlerin karlatklar, ulusal paralarn birbirlerine evrildikleri

standartlatrlm piyasadr.

Dviz pas

Sabit dviz kuru uygulamasnda belirlenen paritedir.

Dviz Kuru

Yabanc paralarn ulusal para cinsinden fiyatdr.

Dviz Tevdiat Hesab

Yurtii ve yurtdnda yerlesik kiilerin, ticari bankalarda am olduklar yabanc para cinsinden mevduata verilen

isimdir.

Dnya Bankas

Bretton-Woods Sistemi'nin ortaya kard Uluslararas mar ve Kalknma Bankas'dr. Az gelimi lkelerin

kalknmas amacyla bor para vermek ve sermaye yatrmlarn kolaylatrmak iin kurulmutur.

E

Elektronik Fon Transferi (EFT)

Bir banka hesabndan baka bir banka hesabna anlk fon aktarm yapmaya olanak veren bir deme sistemidir.

Efektif

Banknot eklindeki btn yabanc lke paralardr.

Emisyon

Bir paray, ticari senedi, eki ve tahvili tedavle koyma ilemine denir. Genellikle Merkez Bankalarna tannan para

karma hakkdr. Emisyon fazlas denildiinde, tedavle gereinden fazla kat para srld anlalmaktadr.

Enflasyon

Gnlk deyimde 'genel fiyat seviyesindeki ykselme eilimi' olarak bilinmesine karn, ekonomide eilimin nasl


6/24

hesaplanaca tartlmaktadr. Devlet statistik Enstits'nn her ay aklad Toptan Eya Fiyat Endeksi (TEFE)

art oran enflasyon rakam olarak belirleniyor. Enflasyon, talep, maliyet, lml ve hiper olarak drde ayrlabilir.

Eel Mobil

cretli ve maallar, fiyat artlar karsnda korumak amacyla fiyat artlaryla doru orantl olarak artmasnnsalanmasdr.

Eurobond

Avrupa para piyasalarnda Eurodolar gibi Avrupa dvizleri zerinden dzenlenmi senetlerdir.

Eurodolar

ABD dndaki banka veya dier arac kurumlarda alm dolar hesaplar. Dnyann her yerinde dolar zerinden

alm hesaplar bulunmakla birlikte bunlarn tmne eurodolar ad verilmektedir.

Euro-tahvil

Avrupa bonosu veya tahvili, sabit faiz temeline dayal borlanma arac, Amerikan irketlerinin Avrupa sermaye

piyasalarnda pazarladklar menkul deerler anlamndadr.

Eximbank

ABD hracat-thalat Bankas (Export-Import Bank). Amerikan hkmetinin balca uluslararas finans

kurulularndan biridir. 12 ubat 1934'te `Washington thalat-hracat Bankas'' adyla kurulmutur. Amac,

ihracatn finansmanna katkda bulunmaktr. 13 mart 1968 tarihli bir yasa ile ad bugnk halini almtr. ABD ile

ticaret ilikilerini srdrebilmek iin geici dolar sknts eken lkelere tarm meta kredileri de verir. hracatkredisinin yan sra ihracat sigortas da salayarak d ticareti destekler. Banka kredilerinden, Amerikan mallarnn

ithalinde kullanlmak kouluyla zel yabanc irketler, yabanc hkmetler ve ok uluslu Amerikan irketleri de

yararlanmtr.

F

Factoring

Alacak hakknn bir baka kurulua devri sonucunda likit fon salayan bir mali ilemdir. lkemizde de hzla

yaygnlaan bir finansman yntemidir.

Faiz

dn alnan belirli bir fonun kullanma bedelidir.

Faiz demeleri

Bu veriler Hazine, Kamu ktisadi Teebbsleri, dviz pozisyonu tutan bankalar ve yurtdndan kredi alan dier

kurululara ait borlarn faiz demelerini kapsar. Btede eksi kalemdir.

FED (Federal Reserve Bank)

ABD Merkez Bankas. lkenin parasal istikrarn korumak amacyla 23 aralk 1913 ylnda Kongre'nin kard bir


7/24

yasayla kurulmutur. Uzun yllar, zellikle tarm sektrndeki kredi talebini dzenleme ilevi grm ancak byk

buhran srasnda sistemin ciddi bir krizi kaldramayacak gte olduunun ortaya kmasnn ardndan Bakan

Roosevelt 1935 ylnda bugnk anlamnda modern merkez bankasn kurarak onu geni yetkilerle donatmtr.

Fon

Para, mal, irket sermayesi, kaynak, bir faaliyetin gerekletirilmesi iin ayrlm para, (1) yatrm ekli olarak

dnlen ulusal bor miktar, (2) sermayeye evirmek, belli bir faizle srekli bor durumuna getirmek, yatrm

yapmak anlamna da gelir.

Fonlama

zkaynaklarn kullanarak kaynak salama yntemidir. Senet ihra edilmesidir. irketler, bor alarak ya da

zkaynaklarn kullanarak kaynak salarlar.

Forward lemleri

Dviz piyasalarnda gerekletirilen vadeli ilemlerdir. Para birimleri gelecekteki bir tarihte deitirilmek zere

yaplan kontrata dayanir.

Forfaiting

Latince'de alacak hakknn kaytsz ve artsz olarak teslim edilmesi anlamndadr. Vadeli mal ve hizmet

ihracatndan doan ve belirli bir deme planna bal olarak tahsil edilecek olan alacaklarn daha nce bu hakk

elinde bulunduranlara rcu edilmeksizin (kaytsz artsz ve vazgeilmez olarak), bir banka veya bu alanda

uzmanlam bir finans kuruluu (forfaiter) tarafndan satn alnarak iskonto edilmesidir. Uygulamada forfaiting

ilemi yatrm mallarn kapsamaktadr. 1950'li yllarda ABD ve Avrupal lkelerin SSCB ile d ticaretlerinde dodu.

Uzak Dou ve Latin Amerika lkelerinde yaygnlat.

Future lemleri

Dviz, hazine bonosu, tahvil gibi deerlerin belli bir tarihte ve belli bir fiyattan alma veya satma szlemesidir.

G

Gayrimenkul

Tanmaz mal

Gayri Safi Milli Hasla (GSMH)

Bir ulusal ekonomide belirli bir dnem iinde (genellikle bir takvim ylnda), retilen mal ve hizmet deerlerinin

toplamdr.

Genel Bte

Yalnzca bakanlklara ilikin gelir ve giderleri kapsayan btedir.

H

Halka Arz


8/24

irketlerin kaynak ihtiyacn karlamak amacyla zkaynak yoluyla senet ihra ederek (fonlama) kaynak

salamasdr. irketler kaynak ihtiyalarn faiz karl yabanc kaynaklardan (bor) ya da zkaynaktan

(ortaklardan sermaye yoluyla veya faaliyetler sonucu kazan yoluyla) salar. zkaynak iin denmesi gereken ve

ortaklar tarafndan belli bir taban limitte beklenen temett geliridir. zkaynak yoluyla fonlama yani senet ihra

ederek toplanacak fonlarn maliyeti, borlanmadan daha ucuz ise, irketler halka arza bavurma yolunu tercihedecektir.

Haciz

Bir alacan tahsili iin borlunun menkul ve gayrimenkul mallarna mahkemece el konulmasdr.

Hazine

Devletin tasarruflarn ve mali ilemlerini idare eden kurumdur.

Hazine A

Hazine, devletin harcama ve gelirlerinin gerekletii soyut bir kasa olan kurumdur. Belli bir dnemde Hazine'nin

kamusal giderlerinin finansman iin yaplan demeler, toplanan kamu gelirlerini amas durumunda Hazine a

ortaya kar.

Hazine Bonosu

Hazine tarafndan vadesi 1 yldan ksa sreli olarak karlan ve iskontolu olarak ilem gren borlanma senetleridir.

Hazine katlar

Hazine tarafndan satlan tahvil ve bonolardr.

Hiper Enflasyon

Drtnala enflasyon olarak adlandrlr. Parann deerinin yitirdii en iddetli enflasyon biimidir. ktisat tarihinde

ounlukla sava ya da sonrasnda ortaya km ve yeni bir para biriminin kurulmasn zorunlu hale getirmitir.

Hisse senedi

Anonim ortaklklar tarafndan karlan ve anonim ortakln sermayesine belirli bir katlma payn temsil eden

kymetli evraktr.

Hissedar

Bir anonim irketin hisse senedine sahip olan ahstr.

I-

IFC (International Finance Corporation)

Uluslararas Finans Kurumu. 1956'da zel sektre kredi vermek iin kurulmutur. 1957'de Trkiye de katlmtr.

Merkezi Washington'dadr. Dnya Bankas grubu iinde yer alr. zel sektr destekleyerek ekonomik kalknmayhedef alr.


9/24

IMF (Uluslararas Para Fonu)

Uluslararas ticaretin gelimesi, tam istihdam, geliim hznn artrlmas, sabit kur sisteminin gereklemesi,

kurlarda kararlln salanmas, tek ynl devalasyonu nlemek ve demeler dengesi sorunlarn zmek, kredi

salamak gibi ok amal kurulmu bir rgttr.

Borlar

Hkmetin lke snrlar iinde kii ve kurumlara ulusal para cinsinden borlanmasdr. Bu borlanmann iktisadi

nitelii, satn alma gcnn zel ve kamusal kesimler arasnda el deitirmesidir. borlanmada lkenin

kullanabilecei kaynaklara bir ek sz konusu deildir. Devlet, en yaygn yntemle halka ve kurumlara satt kada

bal bono, tahvil ve kada bal olmayan yntemlerle borlanabilir. Borlanma; ksa-uzun vadeli, teminatl-

teminatsz ve zorunlu-gnll olarak gruba ayrlabilir.

flas

Bir tacirin borlarn deyememesinin alacakl ya da alacakllarn talebi zerine mahkemece karar ve ilan

edilmesidir.

hale yntemiyle borlanma

Hazine'nin tahvil ve bonolarn faizi ve/veya miktar ihaleyle belirleyerek satmas ilemidir.

hra

Sermaye piyasas aralarnn ihralar tarafndan karlp halka arz edilerek ya da edilmeksizin satdr.

Interbank

Bankalararas para piyasasn ifade eden terimdir. Bankalar kendi aralarnda da para alveriinde bulunabilirler. Bu

paralarn faizi gecelik (overnight) olarak hesaplanr. Interbank faiz orannn dmesi piyasadaki para bolluunu

gsterir. Faizlerin uzun sre dk seyretmesi durumunda dvize olan talep canlanabilir. Oranlar ykseldiinde ise

piyasada para darl olduu anlalr. Nakit para sknts eken bankalar, Interbank piyasasnda yksek faizle

borlanmak yerine ellerindeki dvizi bozdurmay tercih ederler. Bu nedenle piyasadaki dviz miktar artar ve dviz

kurlar aa ekilir.

ntifa Hakk

Kullanm hakkdr.

potek

Bir borca karlk herhangi bir gayrimenkuln rehin gsterilmesidir

stisna

Vergiye tabi olmas gereken bir olayn veya gelirin, ya tamamen yada belli bir miktar yahut oransal olarak

hesaplanan ksmnn vergi d braklmasdr.

lem hacmi


10/24

Her hisse senedi iin gereklesen ilemlerdeki hisse senedi says ile ilem fiyatnn arplmasyla elde edilen

deerlerin toplamdr. Tm hisse senetlerinin ilem hacimleri toplam, piyasann toplam hacmini oluturur.

lem miktar

Bir seansda ya da belli bir dnemde alnp satlan menkul kymet adedidir.

tirak

letmenin dorudan ya da dolayl olarak dier irketlerin ynetimine katlma hakkn elde edebilmesi iin gerekli

en az %10, en fazla %50 orannda hisseye sahip olmas durumudur.

tfa

Sabit getirili mankul kymetin vade bitiminde anapara ve varsa kupon faizinin ihra tarafndan sabit getirili

mankul kymatin sahibine denmesidir.

J

Joint venture

Yerli bir irketin yabanc bir dieriyle ortaklk kurmasdr. Byle bir ortaklk genellikle her iki taraf iin yar yarya

paylarla gerekletirilir. Paylarn yzde 40/60 olmas da mmkndr. Buna karlk yerli ortak irket ynetiminde

sz hakkn korur. zellikle yeni bir corafi blgeye ya da yeni pazara girildii zaman firmalar tarafndan tercih

edilir.

K

Kamu Gelirleri

Devletin kamu harcamalarn karlamak amacyla vergi, har, resim, para cezalar, mlk-teebbs gelirleri,

borlanmalar, yardm-ba, devalasyondan doan fark gibi gelirlerden oluur.

Kamu Giderleri

Geni anlamda, devlet ve dier kamu kurulularnn bte demeleri ile Kamu ktisadi Teebbsler (KT), sosyal

sigorta demeleri, vergi muaflk ve istisnalar ve zel kiilere yaplan tevikleri de ierir. Dar anlamda da kamu

hizmetlerinin bedeli olarak, devlet ve dier kamu tzel kiilerinin (belediye, il zel idaresi gibi) yaptklardemelerdir.

Kambiyo

Para ya da para yerine geen belgelerin deitirilmelerine zg olan ilemlerdir. Para alm ve satm ile ilgili

ilemleri kapsar.

Kapitalizasyon

Herhangi bir iletmenin birikmi yedek ake ve karnn sermaye artrmnda kullanlmasna denir.

Kar


11/24

Toplam haslattan toplam maliyetin dmesi ile elde edilen deerdir

Kr Transferi

Trkiye'de yatrm yapm olan yabanclarn sz konusu yatrmlardan elde ettikleri gelirlerin yurtdndakiirketlerine aktarmasdr.

Kara para

Yasal ilerden elde edilmemi veya vergisi denmemi paraya denir.

Kayt D Ekonomi

Devletten gizlenen, kayda geirilmeyen/geirilemeyen ve bu sebeple denetlenemeyen faaliyetler olarak

tanmlanabilir. Enformel ekonomi, illegal ekonomi, gayri resmi ekonomi, gizli ekonomi diye de adlandrlr. Genel

olarak kayt d ekonominin, mal ve hizmet retimine konu olmasna karlk ekonominin geleneksel lmyntemleriyle btnyle tespit edilemeyen ve GSMH hesaplamalarna yansmayan alanlar kapsad kabul

edilmektedir.

Kefalet

Birinin borcunu dememesi veya verdii sz yerine getirmemesi durumunda btn sorumluluu zerine alma

durumudur.

Keide Etmek

Dzenlemek

Ky Bankacl (Off-Shore)

Ky bankacl lke dndan salanan fonlarn yine lke dnda kullandrlmasn amalayan ve lkede bankaclk

sektr iin dzenlenmi her trl yasa ve ynetmeliklerin dnda kalan serbest bankaclktr.

Konsolidasyon

Ksa vadeli borcun, orta ya da uzun vadeli borca dntrlmesidir.

Konsorsiyum

Ortak yarar gzeten ve daha ok mali konularla uraan kiiler ya da kurululardan oluan bir gruptur. Ortaklk

anlamna gelir.

Konvertibilite

Bir lke parasnn dier lke paralar ile serbeste deitirilibilmesidir.

Kota

(1) IMF yelerinin bu uluslararas kuruluta oluturduklar fondaki paylar, (2) ayrlan bir para ile alnacak malneidini ve her eidin orann gsteren liste, (3) bir lkenin genellikle ithal mallarna koyduu miktar snrlamas,


12/24

ithaline izin verilecek mal hacminin hkmetler tarafndan fiziki miktar veya deer olarak snflandrlmas

anlamlarnda kullanlr.

Kotasyon

Bir menkul kymetin tanmlanarak resmi borsa listesine kabul edilmesidir. Kotasyon ayn zamanda yabanc para veyamenkul kymetler iin verilen en yksek satn alma ve en dk satma fiyatn ifade eder.

Kredi

Belirli miktardaki satn alma gcnn, belirli bir sre iin ve geri verilmek zere bir bedel (genellikle faiz) karl

gerek ya da tzelkiilere verilmesidir. Kredi eitleri: gvencesine gre teminatl ve teminatsz; kullancsna gre;

zel ve kamu, sresine gre; ksa ve uzun, verili yerine gre retim ve tketim; kullanm alanna gre ticari, tarm,

sanayi, yap ve orman gibi ayrlr.

Kredi Riski

Bir bankann at kredilerin geri dnmemesi riskidir.

Kupon Faizi

Sabit getirili menkul kymetin zerinde yazl olan ve belirli dnemler itibariyle denen faizdir.

Kurucu Hisse Senedi

Kurucu hisse senetleri, irket kurucularna ya da irket asndan nem arz eden ahslara genellikle bedelsiz

olarak verilen, oy hakkndan yoksun ve sadece temett hakk olan bir 'adi senet' olarak tanmlanr.

Kurumlar vergisi

Kurum kazanlar zerinden alnan vergi. Dolaysz bir vergidir. Sermaye irketleri, kooperatif irketler, iktisadi

kamu kurulular, dernek ve tesislerle, vakflara ait iktisadi iletmeler bu vergi kapsamna girer. Kurumlar

kendilerini oluturan ortaklardan ayr bamsz bir varla ve hukuki kiilie sahiptir. Kurum olma hakkn da devlet

verdiine gre devletin bumdan bir pay almas gerekir. Bu nedenle kurumlar vergisinin ifte vergilendirme olduu

yolundaki iddialar rtlmektedir.

Kurumsal Yatrmc

Bireysel yatrmlardan farkl olarak yatrm fonlar, yatrm ortaklklar, sigorta irketleri, sosyal gvenlikkurulular, zel emeklilik fonlar, vakflar, sendikalar ve benzeri kurumlarca yaplan yatrmlardr.

L

Laissez Faire Laissez Passer

'Braknz yapsnlar, braknz gesinler' olarak evrilen liberal grn iar.

Leasing (Finansal Kiralama)

firmalarn ticari ve snai faaliyetlerini gerekletirebilmek iin gereksinim duyduklar duran varlklar satn almakyerine belirli kira dentisi karlnda kullanm olana tanyan ve banka kredilerine alternatif olarak doan orta


13/24

dnemli finansman yntemidir. Bu yntem, 1930'lu yllarda Dnya Ekonomik Krizi'ndeki finansman zorluu ve 2.

Dnya Sava sonrasnda teknolojik gelimelerin yenileme ve modernleme harcamalarna zm olarak gelitirildi.

Trkiye'de de 1985'ten balayarak daha ok KOB'ler tarafndan kullanlmaktadr.

LIBOR (London Interbank Borrowing Offer Rate)

Londra bankalar arasnda gnlk olarak belirlenen faiz orandr ve uluslararas ilemlerde referans alnr.

Lot

Borsada 1.000 adet hisse senedi bir araya gelerek birer lotu oluturur. Bylece 1 lot senet miktar, irketin

1.000.000 liralk sermayesini temsil etmektedir ve MKB'de ilemlere konu birimi tekil etmektedir. Lotun

altndaki ksuratl miktardaki senet miktarlar normal seans esnasnda alm-satma konu olabilmekle beraber fiyat

kotasyonlar verilememektedir.

M

Makroekonomi

Ekonomik olaylar global olarak ele alan ve zmleyen ekonomi. Makro byklkler, toplam retim, toplam istihdam,

toplam isizlik, genel fiyat dzeyinin deime oran, ekonominin byme hz gibi byklklerdir. ngiliz ekonomisti

Keynes'in ileri srd, "Birey iin doru olan, toplum iin doru olmayabilir. Toplum iin doru olan da birey iin

doru olmayabilir" anlayndan yola klarak ortaya atlan mikro ekonomi kartdr.

Mali stikrar

Geni anlamda mali sistemin ya da altyapsnn, dar anlamda da mali piyasann dengede olmasdr. Mali sistem,

tasarruflarn toplanarak yatrmclara ya da tketicilere aktarlmasn salayan mekanizmalar (banka, kooperatif yada para, tahvil gibi...) btndr.

Mali Politika

Kamunun; vergi, masraf ve bor idaresiyle piyasadaki para miktarn kontrol etmesine ynelik politikalarn

btndr. Ekonomistlere gre, para politikasndan daha etkilidir.

Mali Tablolar

Trk Vergi Kanunu, Trk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasas Kanunu'nca baz irketler iin zorunlu olarak tutulan,

irketin dnemsel faaliyetleri sonucu hazrlamak ve yaynlamak (halka ak irketler, arac kurumlar vb.) zorundaolduklar ve ilgili irketin performansn gsteren, standartlatrlm muhasebe kaytlardr. Balcalar bilano,

gelir-gider tablosu, satlan maln maliyeti, kr datm, fon ve nakit akm tablolardr.

Menkul

Tanabilir mal anlamndadr.

Menkul kymet

Ortaklk veya alacakllk salayan belli bir mebla temsil eden, yatrm arac olarak kullanlan dnemsel gelir

getiren, misli nitelikte seri halinde karlan, ibareleri ayn olan ve artlar kurulca belirlenen kymetli evraktr.


14/24

Menkul kymet ihrac

Sermaye piyasas aralarnn ihracatlar tarafndan karlp halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin

satdr.

Menkul kymet irad

Menkul ve gayri menkullerden elde edilen faiz, kira, rant gibi haslat ifade etmektedir.

Menkul sermaye irad

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dnda nakdi sermaye veya para ile temsil edilen deerlerden

mteekkil sermaye dolaysyla elde edilen kar pay, faiz ve benzeri iratlardr. Hisse senedi kar paylar ve itirak

hisselerinden doan kazanlar (Vergi alaca dahil), Yatrm fon ve ortaklarndan elde edilen kar paylar , Her nevi

tahvil fazileri(Devlet tahvili, hazine bonosu, eurobond, varla dayal menkul kymet, finansman bonosu, zel sektr

tahvili, yabanc meneli tahvil vb., Alacak faizleri, Mevduat faizleri (Dviz Tevdiat Hesaplarnn ana para kur

farklar gelir saylmaz.), zel finans kurumlarnn dedikleri kar paylar, Repo gelirleri, Emekli sandklar veemeklilik ve sigorta irketlerinin yaptklar demeler.

Merkez Bankas

Banknot ihra eden, hkmetin para ve kredi politikasn yrtmede yardmc olan, veznedarlk grevini stlenmis,

devletin iktisadi ve mali danmanln yapan bir kurumdur.

Mevduat

Belirli dnem iin geri demek kouluyla belirli bir bedel karlnda mevduat sahibi kiilerce bankalara tevdi

edilen paradr.

Mikroekonomi

Ekonomik olaylar bireysel adan ele alan ve zmleyen ekonomidir.. zellikle tketicilerin ve firmalarn davran

biimlerini inceleme konusu yapar.

Muaccel

Hemen denmesi gereken, deme gn gelmi anlamnda kullanlr.

Muafiyet

Elde ettii kazan ve iratlar nedeniyle vergi ykmls olmas gereken kii ve kurumlarn, ilgili vergi yasalarnda yer

alan zel hkmlerle vergi d braklmasdr.

Muhtasar Beyanname

Muhtasar beyanname, iverenler veya vergi tevkifat yapan dier kimseler tarafndan kesilen vergilerin matrahlar

ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine mahsustur.

Munzam Karlklar

Bankalarn topladklar mevduatn belirli bir orannda Merkez Bankasna gvence olarak yatrdklar paradr.


15/24

Mkellef (Ykml)

Vergi yasalarna gre kendisine vergi borcu yklenebilen gerek ve tzel kiilere mkellef denilmektedir.

Mnferit Beyanname

Dar ykml olanlarn yllk beyanname ile bildirmeye mecbur olduklar kazan ve iratlardan, vergisi kesinti yani

tevkifat yoluyla alnmam olanlarn bildirilmesi iin kullanlan beyannameye mnferit beyanname denir.

Mteri baznda saklama

1995 ylndan itibaren borsa yatrmclarnn borsa yeleri nezdindeki saklama hesaplarnn Takasbank nezdinde

elenerek mterinin kod ve ifresini kullanarak Takasbank nezdindeki bakiyesini takip edebilmesini salayan

hizmettir.

Mteselsil

Birbirini izleyen, zincirleme anlamnda kullanlr.

N

Net Varlklar

Merkez Bankas'nn net i varlklar (NV), para tabanndan ay sonu cari kurlar ile hesaplanan Net D Varlklar

kalemi kartlarak hesaplanr. Para taban, Merkez Bankas emisyonu art bankaclk sektrnn Merkez Bankas

nezdindeki TL mevduatlar olarak tanmlanr. Merkez Bankas'nn net d varlklar ise, Banka'nn net uluslararas

rezervlerinin, orta vadeli dviz kredilerinin (net) ve dier net d varlklarn toplam olarak tanmlanr.

Niyet mektubu

IMF kaynaklarna bavuran bir ye lkenin uygulayaca programn genel erevesini izen, IMF Bakan'na hitaben

yazlm, ye lke yetkililerinin (genellikle Ekonomi Bakan ve Merkez Bankas Bakan) imzalarn tayan

mektuptur.

Nominal Deer

Hisse senedi veya tahvilin zerinde yazl olan deeridir. Ayrca tahvillerde vade sonunda denecek anapara

tutardr.

O-

Ortodoks stikrar Program

Uluslararas Para Fonu IMF'nin 1970'li yllardan bu yana enflasyonla mcadele eden lkelere tavsiye ettii

programlara genel olarak verilen addr. Ortodoks kelimesi burada klasiklemi, klielemi istikrar programlar

anlamnda kullanlmaktadr. Bu programda IMF cretlerin dondurulmasn, program ncesi belirli bir oranda

devalasyon sonras yavalatlm kur politikasn tavsiye eder ve tketimi ksarak enflasyonun kontrol altnda

tutulmasn nerir. Bu klasik program bir ok uygulayc lkede baarya ulaamam, hatta enflasyonun daha da

hzlanmasna neden olmutur.


16/24

OECD

Ekonomik birlii ve Kalknma Tekilat (Organisation for Economic Cooporation and Development). 1960 ylnn

aralk aynda imzalanan bir konvansiyonla 1961'in eyll aynda faaliyete gemitir. Merkezi Paris'tedir.

OPEC

Petrol ihra eden lkeler tekilat (Organisation of Petroleum Exporting Countries). 1960 ylnn eyll aynda, ran,

Irak, Suudi Arabistan, Kuveyt, Venezuela ve Katar, Caracas'ta bir araya gelerek OPEC'i oluturmutur. Ama, ham

petrol fiyatna istikrar kazandrmak, petrol ihra politikalarn koordine etmektir.

demeler dengesi

Bir lkedeki bireylerin, firmalarn ve devlet kurumlarnn belirli bir dnem iinde dier lkelerin bireyleri, firmalar

ve devlet kurumlaryla gerekletirdii uluslararas ilemlerin parasal deerlerini gsteren hesap tablosudur.

zkaynak

letme sahip ve ortaklklarnn bilano tarihinde, iletmeye yapm olduklar sermaye yatrmlarnn tutardr.

P

Para

Mal ve hizmetlerin deiim arac. Ekonomide madeni, banknot para birimlerinin yan sra vadesiz mevduatlar ve

kredi kartlar da para unsurlar iinde saylr. Deiim arac, deer lt ve saklama ilevi vardr. Vadeli mevduat,

devlet tahvili gibi deiim aralar da para benzeri olarak deerlendirilir.

Para Arz

Para stoku anlamnda da kullanlr. Belirli bir anda ekonomide dolanmda bulunan ve para olarak kullanlan aralarn

toplamdr.

Para Piyasas

Ksa vadeli fon (kredi) arz ve talebinin karlat, genellikle Merkez Bankalar tarafndan ynlendirilen

piyasalardr.

Para Politikas

Bir lke ekonomisindeki para arz hacmini deitirmeye ynelik politikalar btndr. Uygulama yntemleri arasnda

Merkez Bankas'nn senetleri nakite evirdii ak piyasa mdahalesi, banka ilemleri ve kredi tavannn

deitirilmesi saylabilir. Para politikalar deflasyonda yetersiz kalr.

Parite

1) Karlkl ilikilerde iki tarafn birbirine eit olmas, herhangi bir uyumazln bir sorunun zmnde taraflarn

eit temsili ilkesi, (2) Ayn deerde olmayan eitli lke paralarnn kambiyo deerleri bakmndan ve karlklar

olan altna oranlar asndan eit olmalar, farkl lke paralarnn muadil kymetleri, iki lkenin ulusal para birimleri

arasndaki dnm haddi, (3) Fiyat eitlii anlamlarnda kullanlr.


17/24

Pasif

Aktifteki varlklarn hangi kaynaklarla finanse edildiini gsterir tablodur.

Piyasa Deeri

Menkul kymetin, piyasada o gn itibariyle geerli olan vadeye kadar getirisine gre hesaplanan fiyatdr.

Portfy

Bir yatrmcnn sahip olduu menkul kymetlerin tmne verilen addr.

Protesto

Bir vergiyi istemeyerek dediine dair mkellefin itiraz anlamna gelmektedir.

Provizyon

(1) ekin karlnn bulunup bulunmadnn sorulmas; ekin zerindeki yazl deerin denebilmesi iin karlnn

olup olmadnn ilgili bankaya sorularak kontrol edilmesi; akreditif karl yaplan ithalatta, akreditif tutar

dvizin muhabir banka nezdinde hazr olduunun ve mal belgeleri teslimi karlnda satcya deme yaplmas iin

yetki verildiinin amir bankaya bildirilmesi, (2) letme zararlarnn karlanabilmesi iin ayrlan para. Bir iletmenin

yedekleri dnem karndan ayrld halde karlk ayrmak iin iletmenin kar etmesi gerekmemektedir. Varlklarn

deerindeki azalmalara kar alnan nlemler olarak ve iletme iin bir ykmllk dourabilecek olaylar iin karlk

ayrlr.

R

Rating

Dereceleme, kredi riskini snflandrma, kredi kalitesinin veya borlanma aralar zerindeki risk derecesinin

belirlenmesi operasyonudur. Ama, menkul deer ihra ederek borlanmak isteyen irketlerin durumu hakknda

fikir edinmektir.

Reel Faiz

Nominal faizin enflasyondan arndrlarak ifade edilen eklidir.

Reel Getiri

Herhangi bir yatrm aracnn enflasyondan arndrlm getirisidir.

Reel Sektr (Reel Kesim)

Ulusal ekonomide tarm, sanayi ve hizmetler ana sektrlerinde retici ve tketici konumundaki bireylerin tmn

temsil eden kesimdir. Bu kesimin gerekletirdii tasarruflar finansal kesim tarafndan toplanr ve tekrar reel

kesime kullandrlr.

Reeskont

Bir bankann elinde bulundurduu deme sras henz gelmemi senetleri bir baka bankaya iskonto ettirmesidir.


18/24

Rehin

Bir borcun denmesinin temini amacyla borlu tarafndan alacaklya verilen ve bor denince geri alnan kymetli

eya anlamnda kullanlr.

Repo

Bir menkul kymetin ilem balang valrnde satlp biti valrnde geri alnmasn ifade eder. Repo yapan taraf

paray kullanan taraftr. Alm 'geri alm vaadiyle sat'tr.

Resesyon

Ekonomik hayatn canlln kaybetmesi, retim faaliyetlerinin daralmas, duraklama, ekonomik etkinliklerde

grlen hafif dme. Resesyon, ekonominin byme hznn, nfus art hznn altna inmesi ve dolaysyla kii bana

milli gelirin yerinde saymasdr.

Revelasyon

Bir lke parasnn dier lkelerinin paralar karsnda deer kazanmas srecidir.

Rezerv para

Uluslararas mali kurulular ile hkmetlerin ellerinde bulundurduklar altn ve dvize verilen addr.

Risk

stenmeyen sonularla karlama olasldr.

Rcu

Geri dnme, cayma

S-

Sabit Dviz

Belirli bir lkenin ulusal parasnn, belli bir parite zerinden konvertibl (Konvertibilte) bir dvize balanarak

deerinin ayarlanmasdr.

Satn Alma Gc Paritesi (SGP)

lkeler arasndaki fiyat dzeyi farkllamasn ortadan kaldran para birimi dntrme orandr. Eldeki toplu bir

para parite oran ile farkl bir para birimine dntrldnde, tm lkelerde ayn sepetteki mal ve hizmetler

satn alnabilir. SGP lkeler arasndaki fiyat farkllklarn yok ederek, ulusal para birimlerini birbirlerini dntren

orandr.

Serbest dalgalanma (Free float)

Serbest dalgalanan kur sisteminde lke parasnn deeri piyasa tarafndan belirlenmektedir. Dviz piyasasnayaplan mdahaleler, kurlarn istenilen dzeyde olumasn salamak yerine, bu piyasadaki gereksiz dalgalanmalar


19/24

nlemek ve deiimleri daha lml hale getirmek iin yaplmaktadr. Bu sistemde para politikas, daha etkin hale

gelmekte ve lkenin tutmas gereken uluslararas rezerv miktar azalmaktadr. Serbest dalgalanan dviz kuru

sisteminden kaynaklanan olumsuzluk ise, d ekonomik ilikilerde belirsizlikleri ve riskleri artrmas nedeniyle

kaynak dalmn olumsuz etkilemesidir.

Serbest Dviz

Konvertibl ulusal para. Yurtiinde baka ulusal paralara tahvili serbest olup, yurtdna transferlerine eitli

snrlar konmu olabilir.

Serbest piyasa ekonomisi

Ekonomik faaliyetlerin tam rekabet artlar iinde serbeste yaplabildii, ekonomik sorunlarn zmnn devletin

ekonomiye mdahalesiyle deil fiyat mekanizmas aracl ile gerekletirildii ekonomi. Arz ve talebin temel

belirleyici olarak kabul edildii bu tr ekonomilerde fiyat mekanizmasnn iyi ilemesi zorunludur.

Sermaye Piyasas

Genellikle uzun vadeli fon ihtiyalarnn karland ve Hazine tarafndan kontrol edilen piyasadr.

Speklasyon

Bireyin gelecekle ilgili beklentileri dorultusunda fiyat ya da dviz kurundaki deimelerden bir gelir elde etmek

amacyla yaplan ilemdir.

Standby anlamas

Gnmzde uluslararas kredi ilemlerinde kullanlr. Her an verilebilecek kredileri niteler. En belirgin uygulamasuluslararas para fonu (IMF) bnyesinde grlr. Kuruluta ilgili yeler iin zerinde anlamaya varlan belirli

sreler dahilinde ve belli miktara kadar sz konusu olan kullanlabilir fonlar ifade eder. Bu anlamalar genelde bir

yl srelidir.

Swap (vadeli ift tarafl dviz deiimi)

Faiz oranlar ile dviz kurlarndaki deimelerin yaratt riskleri azaltmak, lke, firma ve dviz baznda

oluabilecek dezavantajlar asgariye indirmek amacyla gelitirilen finansal bir tekniktir.

T

Tahakkuk

Gerekleme

Tahsil

Verginin tahsili kanununa uygun surette denmesidir.

Tahvil

Devletin 1 yl, anonim ortaklklarn en az 2 yl ve daha uzun vadeyle, dn para bulmak amacyla, itibari kymetlerieit ve ibareleri ayn olmak zere kardklar bor senetleridir.


20/24

Takasbank

Borsada kote olan senetlerin ilemlerin dzgn olarak ilenmesi ve dzenli olarak tutulmas amacyla borsada

saklanmasdr. MKB'de ilem gren senetlerin muhafazas ile grevli olan MKB Takas ve Saklama Bankas A..,

kote olan senetlerin byk bir ksmn muhafaza ettii iin ayrca fiziki bir dolama engel olmakta ve irketlerisenet basma klfetinden kurtarmaktadr.

Tam Mkellef (Ykml)

Gelir Vergisi Yasasnda yer alan dzenleme gerei olarak aada yazl olan gerek kiiler, Trkiye iinde ve

dnda elde ettikleri kazan ve iratlarn tamam zerinden vergilendirilirler. 1.Trkiye'de yerlemi olanlar 2.Resmi

daire ve messeselere veya merkezi Trkiye'de bulunan teekkl ve teebbslere bal olup ad geen daire,

messese, teekkl ve teebbslerin ileri dolaysyla yabanc lkelerde oturan Trk vatandalar.

Tarh

Verginin tarh, vergi alacann yasalarda gsterilen matrah ve nispetler zerinden vergi dairesi tarafndan

hesaplanarak bu alaca miktar itibariyle tesbit eden idari ilemdir.

Tasarruf

Gelirden tketimin kartlmas ile elde edilir.

Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu

Bankaclkta gven ve istikrar korumak ve bankalarn mali yaplarn glendirmek, gerektiinde yeniden

yaplandrmak ve bankalardaki tasarruf mevduatn sigorta etmek amacyla T.C.M.B. Nezdinde kurulan bir fondur.

Tavan fiyat

Hisse senetlerinin bir seans ierisinde grebilecei en yksek fiyattr.

Tebli

Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hkm ifade eden hususlarn yetkili makamlar tarafndan ykmlye veya ceza

sorumlusuna yaz ile bildirilmesine tebli denilmektedir.

Tedavl

Sirklasyon, para dolam, sat miktar. Bir parann tedavldeki oran yzde 50'yi aarsa daha byk bir para

basp piyasaya srmek gerekir.

Tekel

Tek bir satc ve karlnda ok miktarda alc olan piyasadr.

Teknik analiz

Hisse senedi veya borsa endeksi fiyatnn ya da ilem miktarnda meydana gelen deimelerin genellikle grafiklerleaklanmas ve gelecee ynelik trend belirleme aracdr.


21/24

Temel analiz

Hisse senetlerinin geree en yakn fiyatlarn bulmaya ynelik bir yntemdir.

Temerrt

Taahhtlerinin gerektirdii deme veya menkul kymet teslimatlarn belirlenen sreler iinde gerekletirmeyen

borsa yesi, herhangi bir ihbara gerek kalmakszn temerrde dm saylr.

Temerrt Faizi

Vadesinde denmeyen bir alacak iin uygulanacak olan cezai faizdir.

Temett

(Kar pay) Ortaklarn dnem iinde elde ettikleri kardan mevcut ortaklarn pay alma hakkdr.

Temett getirisi

Hisse senedinin yllk getirisidir.

Teminat

Garanti, gvence

Teminat mektuplar

Alc ile satc arasndaki gvenin salanmas iin bir banka araclna ihtiya duyulur. Bankalar borluya kefil olarak

bu gveni salar.

Temlik

Bir hakkn ya da alacan bir baka kimseye devredilmesidir.

Ters repo

Bir menkul kymetin balang tarihinde alnp biti tarihinde geri satlmas ilemidir. Ters repo yapan paray

kullandran taraftr.

Tevkifat(Stopaj)

Gelir Vergisi Yasasnn 94. maddesinde saylan gelir trleri zerinden, yasa maddesinde yer alan ve Bakanlar Kurulu

tarafndan belirlenmi oranlarda yaplan kesinti, gelir vergisi tevkifat olarak adlandrlr.

Tezgah st Piyasa (Over The Counter-OTC)

Deerli evraklarn ticaretinin yapld standardize edilmemi piyasalardr.

Toptan Eya Fiyatlar Endeksi(TEFE)


22/24

Bir ekonomideki genel fiyat dzeyini ve parann satn alma gcndeki deiimleri belirlemek iin seilmi mallarn

toptan fiyatlar izlenerek dzenlenen endekstir.

TFE

Tketici Fiyat Endeksi

Tzel Kii

Bal bana bir varlk olmak zere kurulan ve belirli ama iin meydana getirilen devlet, irket gibi maddi olmayan

varlktr.

U-

Ulusal Gelir

Bir ulusun bir yl iinde rettii toplam deer; bir ekonomide belli bir dneme ilikin safi milli hasla deerindenayn dnemde alnan dolayl vergiler toplamnn karlmasyla elde edilen tutardr.

Uluslararas Dviz Rezervleri

Uluslararas demelerde kabul gren deme aralar rezervidir. Altn, dviz, zel ekme haklar (SDR) ve IMF'deki

rezerv pozisyonlar gibi.

V

Vade

Bir iin yaplmas veya bir borcun denmesi iin gsterilen sredir.

Vadeli ilem szlemesi

Szlemenin taraflarn belirlenen ileri bir tarihte zerinde anlalan fiyattan standartlatrlm miktardaki bir

mali veya kymeti alma veya satma ykmllne sokan szlemedir.

Valr

Bankaclk ilemlerinde faizin balad gndr.

Veraset ve ntikal Vergisi

Bedelsiz veya karlksz bir ekilde elde edilen servet unsurlarna uygulanan varlk vergisi trdr. Miras veya

batan gelen varlklar iin denir. Bu iki verginin bir arada uygulanmasnn sebebi, vergi karma olanaklarnn

ortadan kaldrlmasdr. Bu verginin aleyhinde olanlar, verginin mlkiyet hakkn zedelediini, sermaye birikimini

olumsuz ynde etkilediini ileri srerler.

Vergi Ehliyeti

Mkellefiyet ve vergi sorumluluu iin yasal ehliyet art deildir. Vergiyi douran olayn kanunlarla yasak edilmi

bulunmas mkellefiyeti ve vergi sorumluluunu kaldrmaz.


23/24

Vergi adesi

Vergi sorumlusunun ifte vergilendirilmesini telafi etmek veya ihracat, retimi, herhangi bir ekonomik faaliyeti

tevik etmek amacyla baz vergi konularnda nceden alnan verginin bir ksmnn veya tamamnn mkellefe geri

verilmesidir.

Vergi Kesenlerin Sorumluluu

Yaptklar ve yapacaklar demelerden vergi kesmeye mecbur olanlar, verginin tam olarak kesilip denmesinden ve

bununla ilgili dier devleri yerine getirmekten sorumludur. Bu sorumluluk, vergilerden dolay asl mkelleflere rucu

etmek hakkn kaldrmaz.

Vergi Sorumlusu

Verginin denmesi bakmndan, alacakl vergi dairesine kar muhatap olan kiiler vergi sorumlusudur. Birden fazla

kiinin bortan sorumlu tutulmas halinde bu duruma zincirleme (mteselsil) sorumluluk denir.

Vergiyi Douran Olay

Vergi alaca vergi yasalarnn vergiyi baladklar olayn vukuu veya hukuki durumun oluumu ile doar. Vergi alaca

mkellef bakmndan vergi borcunu oluturur.

Y

Yatrm

Belli bir getiri salamak amacyla, belirli vadelerde birikimlerin yatrm aralarna balanmasdr.Yatrmc yapt

yatrmn maliyetini stlenir. Bu onun riskidir. Eer yatrmc kendi z fonlarn kullanarak yatrm yapyorsa, enazndan bu fonlarn maliyetini karlamas gerekir. Yatrmc, elindeki bu fonlarla tahvil al sat veya vadeli

mevduat ile faiz geliri de salayabilir. Faiz hadleri, gelir seviyesi, borlanabilme imkanlar ve risk yatrm etkileyen

unsurlardandr.

Yatrm danmanl

Mterilere sermaye piyasas aralar ile bunlar ihra eden ortaklk ve kurulular, ynlendirici nitelikte yazl veya

szl yorum ve yatrm tavsiyelerinde bulunulmas faaliyetidir.

Yatrm fonlar

Halktan katlma belgeleri karl toplanan paralarla belge sahipleri hesabna, oluturulan portfy iletmek

amacyla kurulan malvarldr.

Yatrm ortaklklar

Sermaye piyasas aralar ile altn ve dier kymetli madenler portfy iletmek zere anonim ortaklk eklinde ve

kaytl sermaye esasna gre kurulan sermaye piyasas kurumlardr.

Yerel ynetimler

Kendi zel gelirlerine ek olarak genel bteden yardm alan, zel bteli kurulular. Balcalar belediyeler ve il zelidareleridir.


24/24

Yllk Beyanname

Yllk beyanname, muhtelif kaynaklardan bir takvim yl iinde elde edilen kazan ve iratlarn bir araya getirilip

toplanmasna ve bu suretle hesaplanan gelirin vergi dairesine bildirilmesine mahsustur.

Z

Zaman creti

Bir retim faaliyetine, retim faktr olarak katlan emein, retim faaliyeti iin geen sreye gre yaratlan

maldan pay almasdr.

Documents

finans terimler