FİRMA DÜZEYİNDE İNOVASYON MODELLER İ VE UYGULAMALARI

08.11.2007

FİRMA DÜZEYİNDE FİRMA DÜZEYİNDE İNOVASYON İNOVASYON

MODELLERMODELLERİİ VE VE UYGULAMALARIUYGULAMALARI

REKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007 1

PProf. rof. DDr. r. GGÜNDÜZÜNDÜZ UULUSOYLUSOY

Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Sabancı Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Sabancı ÜniversitesiÜniversitesi

TÜSİAD - Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu DirektörüTÜSİAD - Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu Direktörü

08.11.2007 2

İNOVASYON VE İNOVASYON TÜRLERİ

• Bir inovasyon (yenilik), işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet), veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi yada yeni bir organizasyonel yöntemin gerçekleştirilmesidir (Oslo Kılavuzu, 2005).• Dört tür inovasyon ayrımı yapılmaktadır:

Ürün, süreç, pazarlama ve organizasyonel inovasyonlar.


08.11.2007

3

1300-1800 DÖNEMİNDE BÜYÜME*


08.11.2007

1300-1800 dönemine ilişkin olarak 1800’lerin önde giden ekonomileri olan İngiltere ve Hollanda’nın diğer Avrupa ülkeleri Avusturya, Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve Polonya ile aralarındaki büyüme farklılıklarını istatistiki olarak izah eden faktörleri ekonomi tarihçileri şöyle saptamışlar:

Erken kentleşme (tarımdaki nüfusun azalması; büyüme ve kentleşme arasında ilişki var ancak sebep-sonuç ilişkisinin yönü tartışmalı)

Ticaret hacmi (uzmanlaşmanın ve karşılaştırmalı üstünlüklerin getirisinden yararlanmanın önünü açıyor).

İmalatta inovasyon ve üretkenlik (yeni teknolojiler aynı emek, sermaye ve topraktan daha çok üretmenin yolunu açıyor).

Ülkeler arasındaki büyüme farklılıkları ve yollarını kullanılan diğer değişkenler izah edemiyor. Günümüzün büyüme kuramında da teknoloji önemli bir rol oynuyor.

* Coyle, D., The Soulful Science, Princeton University Press, Princeton, 2007.

08.11.2007 4

GEÇMİŞDEN ESİNTİLERREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

Matbaa, barut ve pusula dünyanın yüzünü ve dünya düzenini tümü ile değiştirdi... (Francis Bacon, 1620).

Makinelerdeki gelişmeler işbölümü ile elele gidiyor ve çok tatlı (very pretty) makineler ... üretimi gerçekleştiriyor ve hızlandırıyor... (Adam Smith, 1776).

Burjuvazi üretim kaynaklarının sürekli devrim içinde değişimini sağlayamazsa yaşamını sürdüremez... (Karl Marx, 1848).

Ekonominin gelişmesinin ana motoru bilgidir. (Alfred Marshall, 1897).

Girişimci ve onun yeni bileşimler arayışı ekonomik gelişmenin itici gücüdür... (Joseph Schumpeter, 1911).

Bilim ve temel araştırma geleceğin ekonomik ve toplumsal gelişmesinin inanılmaz derecede güçlü kaynaklarıdır... (Vannevar Bush, 1945).

5

BÜYÜME VE İNOVASYON


08.11.2007

* Sakurai,N., G. Papaconstantinow, E. Ioannidis,"Impact of R&D and technology diffusion on productivity growth", Economic Systems Research, Vol.9,No. 1, 81-109, 1997.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) araştırmalarına göre; 1970–1995 yıllarındaki inovasyon ve yenilikçilik gelişmiş ülke ekonomilerinin büyüme ve gelişmesinin %50’den fazlasını sağlayan etken olmuştur.

1970-1980 arası 20 yıllık dönemde ortalama yıllık büyümesi %2,9 olan 10 OECD ülkesinde bu büyüme içinde işçiliğin payı %0,6; sermayenin payı %1,1; geri kalan %1,2 ise TFP (Toplam Faktör Verimliliği) ile açıklanmaktadır. Buna göre TFP’nin payı %41 olarak saptanmıştır*.

‘Yeni Büyüme Kuramı’ (Paul Romer)‘...keşif ve buluş/inovasyon süreci... yaşam standardındaki uzun vadeli iyileşmeleri yaratan süreçtir’

08.11.2007 6

İNOVASYONUN DEĞİŞEN YÜZÜ


08.11.2007

İnovasyonların yayılım hızı giderek artıyor. (Bir inovasyonun ABD’nin %25’ine yayılım için gereken yıllar şöyle: Otomobil 55 yıl; telefon 35 yıl, radyo 22 yıl, PC 16 yıl, cep telefonu 13 yıl, Internet 7 yıl.)

Çok-disiplinli ve teknolojik açıdan karmaşık. Bilim adamları ve mühendisler arasında işbirliği ve

iletişim istiyor. Benzer şekilde inovasyonu yaratanla kullanan arasında işbirliği ve iletişim gerekiyor.

Hem çalışanlar hem de tüketiciler yeni fikirleri, teknoloji ve içerikleri derhal kucaklıyorlar ve inovasyonu yaratanlardan daha fazlasını bekliyorlar.

Kapsamı itibarı ile küresel olmaya başlıyor. Gelişmeler, dünyanın çeşitli yerlerindeki mükemmeliyet merkezlerinden gelen bilgilerle ve milyarlarca tüketicinin talepleri ile yönleniyor.

*Innovate America, Council on Competitiveness, Washington, D.C., 2005.

7

REKABET VE İNOVASYONREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

REF; ulusal boyutta rekabetçiliğin göstergesi olarak ülkede sürdürülebilir büyümeyi sağlayacak olan kurumların, politikaların ve üretim faktörlerinin tümünü kapsayan ulusal üretkenliği; rekabetçiliğin amacı olarak da ülkedeki yaşam standardının yükseltilmesini benimsemektedir. Firma boyutunda ise, bir firmanın rekabetçiliğini müşterilerine sunduğu ürün ve hizmetlerin diğer alternatifler karşısında müşteri tarafından tercih edilmesinin sürekliliğini sağlayabilme yeteneği olarak tanımlıyoruz. Değer yaratmada sonlu olmayan, yenilenebilir bir unsur olarak insan yeteneğinin ve sağladığı sonsuz gelişme olanaklarının farkına varılmasının, bunun değere yansıması olarak inovasyonun rekabet üzerine etkisini öne çıkardığını görüyoruz.

08.11.2007 8

ARAŞTIRMA SORULARI

Firma düzeyinde inovasyon belirleyicileri nelerdir? Firma düzeyinde yenilikçilik nasıl ölçülebilir? İnovasyon, firmaların rekabet gücü ve performansını artıran bir süreç midir?


08.11.2007

08.11.2007 9

ARAŞTIRMA KAPSAMI İnovasyon konusunda kavramsal ve kuramsal boyutlarının yanında geniş saha çalışmalarına da yer veren araştırmada hem inovasyon ağları hem de firma düzeyinde inovasyon ile ilgilenilmektedir. Araştırma, TÜBİTAK tarafından araştırma projesi olarak desteklenmektedir. 24 ay sürmesi planlanan araştırmaya 1 Ocak 2006 tarihinde başlanılmıştır.•Proje Ekibi: Lütfihak Alpkan (GYTE), Çağrı Bulut (GYTE), Gürhan Günday (SU), Kemal Kılıç (SU), M. Atilla Öner (YU), Orçun Türegün (YU), Gündüz Ulusoy (SU/Proje Yöneticisi). Araştırma; tekstil, kimyasal madde ve ürünleri imalatı, metal eşya endüstrisi, makina imalatı, elektrikli ev aletleri ve ekipmanları ve otomotiv endüstrisi sektörlerini kapsamaktadır. Saha çalışmalarında Kocaeli ve İstanbul ağırlıklı olmak üzere Sakarya, Kırklareli, Tekirdağ illerinde 184 firma kapsanmıştır.


08.11.2007

08.11.2007 10

FİRMA DÜZEYİNDE İNOVASYON MODELİ


08.11.2007

08.11.2007 11

PROJE MODELİYenilik Modeli

Performans Modeli


08.11.2007

08.11.2007 12

YENİLİK MODELİREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 13

Tüm entelektüel sermaye öğeleri, yenilikçilik ile pozitif yönde anlamlı derecede ilişki halinde.

ENTELEKTÜEL SERMAYEREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 14

ENTELEKTÜEL SERMAYE

Örgütsel sermaye yenilikçilik ile en yüksek pozitif ilişki katsayına sahiptir.


08.11.2007

08.11.2007 15

Tüm firma stratejileri öğeleri, yenilikçilik ile pozitif yönde anlamlı derecede ilişki içindedir.

FİRMA STRATEJİLERİREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 16

FİRMA STRATEJİLERİ / PAZAR ODAĞI


08.11.2007

08.11.2007 17

FİRMA STRATEJİLERİ / TEKNOLOJİ YATIRIMI


08.11.2007

08.11.2007 18

FİRMA STRATEJİLERİREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 19

FİRMA KÜLTÜRÜ

Tüm entelektüel sermaye öğeleri, merkezileşme hariç, yenilikçilik ile pozitif yönde anlamlı derecede ilişki halindedir Merkezileşme yenilikçilik ile negatif ilişki halindedir.


08.11.2007

08.11.2007 20

FİRMA KÜLTÜRÜREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 21

İNOVASYON ENGELLERİ

İlişki analizi iç direnç ve iç eksiklikleri en önemli engeller olarak saptamıştır.


08.11.2007

08.11.2007 22

İNOVASYON ENGELLERİ

Firmalar yenilikçi olmak için iç engellere odaklanmalıdır.


08.11.2007

08.11.2007 23

Son 3 yılda geçmiş dönemlere göre, yeni ürünleri rakiplerinden önce pazara sürmede daha başarılı olan firmalar aşağıdaki konularda daha iyi durumdadır :

Yenilikçilik, Ürün, süreç, pazarlama ve organizasyonel yenilikler, Yenilik, üretim ve pazar performansı.

RAKİPLERDEN ÖNCE PAZARA SUNUŞ


08.11.2007

08.11.2007 24

İNOVASYON HARCAMALARI

Çalışmaya katılan firmalarda ortalama inovasyon harcaması 1,3M€, medyan 238K€’dur. İnovasyon harcamaları (Ar-Ge, Patent/Know-how, Ekipman ve Danışmanlık harcaması) yenilikçilik ile yüksek düzeyde ilişki içindedir. Asgari 1M€ inovasyon harcaması olan firmalar, anlamlı derecede yenilikçilik ve firma performansı açısından daha başarılıdır.


08.11.2007

25

PERFORMANS MODELİREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 26

İNOVASYON PERFORMANSIREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 27

PERFORMANS MODELİ ANALİZİREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

Son 3 yıllık dönem dikkate alındığında firmanın geçmiş yıllara göre değerlendirilmesi.

08.11.2007 28

YENİLİK, ÜRETİM ve GENEL PERFORMANS


08.11.2007

08.11.2007 29

FİNANSAL PERFORMANSREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

08.11.2007 30

PERFORMANS MODELİ ANALİZİ İlişki analizi bulgularına göre:

Tüm inovasyon tipleri, genel firma performansıyla pozitif yönde anlamlı derecede ilişki halindedir. Yenilikçilik; pazar performansı, üretim performansı ve yenilik performansı ile pozitif yönde anlamlı derecede ilişki halindedir. Pazar performansı, üretim performansı ve yenilik performansının 3’ü de finansal performans ile pozitif yönde anlamlı derecede ilişki halindedir. Sonuç olarak, yenilikçilik finansal performansı da olumlu etkilemektedir.


08.11.2007

31

FİRMA DIŞI YENİLİKLERİN İZLENMESİ


08.11.2007

32

FİRMA DIŞI YENİLİKLERİN İZLENMESİ


08.11.2007

08.11.2007 33

İŞBİRLİKLERİAraştırma merkezi veya üniversiteler ile Ar-Ge işbirliği

Bu işbirliği türü firmalara daha iyi performans ve yenilikçilik becerisi sağlamaktadır.


08.11.2007

08.11.2007 34

Bu işbirliği türü firmalara daha iyi pazar ve finansal performans ve daha yüksek adımsal yeni ürün yeniliği becerisi sağlamaktadır.

İŞBİRLİKLERİDiğer firmalarla Ar-Ge işbirliği


08.11.2007

08.11.2007 35

Bu işbirliği türü firmalara daha yüksek yenilikçilik becerisi ve daha iyi finansal performans sağlamaktadır.

İŞBİRLİKLERİFirmalar ve/veya eğitim kurumları ile eğitim işbirliği


08.11.2007

08.11.2007 36

İŞBİRLİKLERİMüşterilerle işbirliği


08.11.2007

Bu işbirliği türü firmalara daha iyi genel firma performansı ve daha yüksek pazarlama ve organizasyonel yenilik becerisi sağlamaktadır.

08.11.2007 37

İŞBİRLİKLERİTedarikçilerle işbirliği

Bu işbirliği türü firmalara daha iyi performans ve yenilikçilik becerisi sağlamaktadır.


08.11.2007

08.11.2007 38

İŞBİRLİKLERİ

Dikey işbirlikleri tüm inovasyon tipleri için daha yüksek beceri ve daha iyi firma performansı sağlamaktadır. Ar-Ge işbirlikleri özellikle ürün yenilikleri için önemli katkı sağlamaktadır. Operasyonel işbirlikleri (üretim, hizmet, satış, dağıtım gibi) daha çok organizasyonel yeniliklerde zayıf bir yarar getirmektedir. Firmalar yenilikçiliğe katkısı daha çok olan Ar-Ge işbirliklerinden ziyade yenilikçiliğe katkısı en düşük olan operasyonel işbirliklerini tercih etmektedir.


08.11.2007

08.11.2007 39

AR-GE ÇALIŞANI

Asgari 5 beyaz yaka Ar-Ge çalışanı olan firmalar, anlamlı derecede daha yüksek yenilikçilik becerisine ve daha iyi yenilik, pazar ve finansal performansa sahiptir.


08.11.2007

08.11.2007 40

FİRMA ÖZELLİKLERİ

Firma özelliklerinden yalnızca firma büyüklüğü (personel sayısı) yenilikçilik açısından pozitif yönde anlamlıdır. Çalışmaya katılan firmalar arasında büyük firmaların daha yenilikçi olduğu saptanmıştır.


08.11.2007

08.11.2007 41

STRATEJİK PLAN

1

2

3

4

5

evet hayır

Stratejik plana sahip firmalar anlamlı derecede daha yenilikçiler. Stratejik plan ufku arttıkça, yenilikçilik becerisi de artmaktadır.


08.11.2007

08.11.2007 42

KURUMSAL EL KİTAPLARIREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

20%

80%

hayır

evet

2,42

2,92

1 2 3 4 5

hayır

evet

43

BAZI SONUÇLARREKABET KONGRESİ 2007

08.11.2007

Firma içinde inovasyon sürecini yaygınlaştırmak, derinleştirmek ve sürekli kılabilmek amacı ile firma içinde inovasyonu canlandıran, iletişime ve bilgi akışına izin veren, araştırma ve geliştirmeyi kolaylaştıran ve yenilikçi faaliyetleri teşvik eden bir ortam yaratılmalıdır. İnovasyon sürecinin firmanın iliklerine işlemesinin uzun soluklu bir iş olduğunu unutmamak gerekir. Merkeziyetçi olmayan, çalışanların risk almasına olanak tanıyan bir ortam hedeflenmelidir.

Bu ortamın yaratılmasında ve sürdürülmesinde üst yönetimin aktif desteği şarttır.

Firmamıza Toplam Kalite Yönetimini yerleştirmek istediğimizde de aynı şartla karşılaşmıştık. Benzerlik şaşırtıcı değildir. İnovasyon değişimi öngörür çünki tanım icabı içinde yeniyi barındırır. Dolayısı ile inovasyon yönetimi bir anlamda da değişimin yönetimidir.

44


08.11.2007

Firmalar, beşeri sermayenin yenilikçiliğin temel unsuru oluşunun bilincinde olarak, firma içi eğitimi, çalışanlar arası birbirinden öğrenme fırsatlarını artırarak insan kaynaklarına yatırım yapmalı ve çalışanlarının inovasyon becerilerini geliştirmelidir.

İnovasyon harcamalarının makina ve teçhizat alımını da içerdiği düşünülürse yeterli düzeyde olmadığı çok açıktır. Firmaların kendi bünyelerinde ve/veya işbirlikleri ile Ar-Ge’ye yatırım yapmaları ve inovasyon için daha fazla kaynak tahsis etmeleri yenilikçi kapasiteyi ve dolayısıyla firma performansını artırmanın bir yoludur.

Pazarlama inovasyonlarının diğer inovasyon türlerini geriden takip ettiğini gördük. Pazarlama performansının finansal performansı doğrudan etkilediği bulgusunu da anımsarsak, pazarlama alanındaki bu eksikliğin giderilmesine firmaların öncelik vermesi gereği ortaya çıkar.

45


08.11.2007

Çeşitli düzeylerde işbirlikleri inovasyon için önemli bir mekanizmadır. Paydaşlarla, rakiplerle işbirliklerinin ötesinde kümeler yolu ile işbirlikleri göz ardı edilmemesi gereken mekanizmalardır.

İnovasyon faaliyetlerinin iyi yönetilebilmesi için iyi izlenmesi ve önceden saptanmış performans kriterleri ile ölçülmesi şarttır.

Firmalar, amacı “maliyet düşürme” olarak açıklanan programlardan uzak durmalıdır. Firmaların, kum piramidinin kalite, güvenilirlik, esneklik katmanlarında gelişme sağlamaya yönelik yenilikçi programları uygun sıralama ve hedeflerle devreye almaları daha gerçekçi ve etkin bir yaklaşımdır ve maliyetlerde kalıcı bir şekilde tasarruf sağlamanın tek yoludur.

Toplam Kalite Yönetimi öğretisine parallel bir öneri de, firmaların yenilikçi olabilmek için sorunları öncelikle içlerinde aramaları, iç problemlerini çözebilmeleri ve eksiklerini giderebilmeleridir.

46


08.11.2007

En durağan gözüken bir inovasyon ortamı bile “yaratıcı yıkım”a uğrayabilir. Bu itibarla firmalar çevreyi izleme işlevini ihmal etmemelidir.

Özellikle son dönemlerde “sürdürülebilir çevre” üzerine çok daha belirginleşen vurgu önümüzdeki dönemlerde “yaratıcı yıkım”la göreli daha çok karşılaşacağımızın bir göstergesi olabilir. Firmalar, insanların yaşam standardı ile sürdürülebilir çevrenin çelişmeden birbirini destekleyecek şekilde bir araya getirilmesini sağlayacak inovasyonlara yönelmelidir. Sürdürülebilir çevreyi önümüzdeki dönemlerin inovasyon pazarları için anahtar kelimelerden birisi olarak görebiliriz.

İnovasyon inovasyon için değildir. İnovasyon firmanın büyümesi, kâr etmesi, varlığını sürdürebilmesi için gerçekleştirilen bir süreçtir ve bir inovasyon projesinin veya projeleri grubunun kendisini geri ödemesi beklenir.

08.11.2007 47

TEŞEKKÜR EDERİZ...

TÜSİAD-Sabancı ÜniversitesiRekabet Forumu

www.sabanciuniv.edu


08.11.2007

Documents

FİRMA DÜZEYİNDE İNOVASYON MODELLER İ VE UYGULAMALARI