Fizika+6_udzbenik

Tags:

Embed Size (px)

Citation preview

  • Fizika 6_korica_5-8-2010.indd 1 8/11/2010 4:07:18 PM

  • 6 ,

    ,

    . , . , , ,

    Getty images

    48, : 011/2636 520; x: 011/2620 365e-mail: [email protected]

    1. 2010.

    .

    CIP - ,

    ISBN 978-86-6109-016-5COBISS. SR-ID 177162764

    2010/2011. : 650-02-00214/2010-06 21.7.2010. .

  • 6

  • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 1. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 2. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2. 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2. 3. . . . . . . . . . . . . 21 2. 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 2. 5. . . . . . . . . . . . . . . .

    . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2. 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 2. 7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 3. 1. . . . . . . . . . . . . . 44 3. 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 3. 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 3. 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 3. 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 3. 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64 4. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 4. 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 4. 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 4. 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 4. 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 4. 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 4. 7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 4. 8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

    4

  • 4. 9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92 5. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 5. 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 5. 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 5. 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 5. 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 5. 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103 5. 7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1046. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 6. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116 6. 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118 6. 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122 6. 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123 6. 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .128 6. 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1297. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 7. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .136 7. 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138 7. 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140

    7. 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142

    7. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .144

    7. 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .147

    7. 7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149

    7. 8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151

    7. 9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .153

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

    5

  • . . . . .

    . .

    , .

    , .

    .

    .

    .

    .

    .

    6

  • .

    :

    1. , 2.

    3. , 4. ,

    .

    .

    .

    .

    .

    7

  • 1.1.

    1.2.

    1.3.

    1.

    88

  • 99

  • .

    1. 1.

    . .

    e . , , , . , . , , . . , . .

    , , , . , . , , . , . . , . , , . .

    ,

    10

  • . , , , . , , . . . ? ? .

    . . . , ? . , , . ? .

    , , . . , . , . , , ? .

    . , . .

    , .

    . , . . .

    :

    11

  • 1. 2.

    , , . .

    . - , . : , ? . .

    . , , . , . , . . , . , .

    , . . , , . , , .

    : , . . . , , . , . , . , , .

    :

    12

  • . , . . , . . .

    ? . , , . , . , . . ? , . . .

    . . . .

    :

    13

  • 1. 3.

    . , . , . , . , 24 , . , , . .

    . , . , , . , , . , . . , , .

    , . . () . . .

    . , . , , .

    , ,

    ()

    :

    14

  • . , , . , . . , . , , , . , . .

    . : , , , ?

    , , . , , .

    , , , , , . , , .

    (1564 - 1642)

    15

  • .

    : , , , , , e .

    .

    , .

    : , , , , , .

    , . , .

    16

  • :

    1. ? ) )

    2. ? ) ) )

    3. ? ) ) )

    4. ? ) ) - )

    5. ? ) ) )

    6. : ) ) )

    7. ? ) ) ,

    17

  • 2.1.

    2.2.

    2.3.

    2.4.

    2.5.

    18

    2.

  • 2.6. .

    2.7.

    .

    19

  • 2. 1.

    , . ,, , ( ). . : , , . , : .

    2. 2.

    , . - , -. , , , , , ... .

    Te .

    , , , .

    ( )

    :

    20

  • ,, e . , , -, , , , . . . , ? , , , .

    , , .

    2. 3.

    : , , , , , .

    , , . , . , , . . .

    21

  • .

    ( ) ( ).

    . ( ) .

    .

    s, (m). , , (mm) (km).

    , , . , , . .

    :

    22

  • .

    , , . , , . , , .

    , , , , ... .

    t, (s). , , (min) (h).

    , . O 100 m . .

    (Marion Jones) 100 m, 2000. .

    :

    23

  • v, (m/s). , , (km/h) (km/s).

    ( ) ( ).

    . , , . 100 m, . ( ), ( ). : , .

    :

    24

  • 2. 4.

    .

    .

    . , , , .

    .

    , v, s t:

    :

    1 m/s 1 m 1 s.

    km/h m/s . . 90 km/h , 30 m/s. ? , . : ) km/h m/s ) m/s km/h.

    sv = ----- . t

    :

    25

  • ) km/h m/s

    90 km/h m/s.

    1 km = 1 000 m,

    ,

    1 h = 3 600 s.

    , :

    v = 90 km/h = 90 --------------------- = ----- - m/s = 25 m/s .1 000 m3 600 s

    903,6

    25 m/s.

    ) m/s km/h

    30 m/s km/h.

    ,

    1 m = --------------- km,

    ,

    1 s = --------------- h.

    , :

    v = 30 m/s = 30 ---------------- -------- = 30 3,6 km/h = 108 km/h.

    1------------- - km1 000

    1------------- - h3 600

    108 km/h.

    , . , km/h m/s, .

    11 000

    13 600

    26

  • 747-400 2700 km 3 , . km/h? m/s?

    :

    : s = 2 700 km,

    : t = 3 h.

    :

    : v - ?

    v = ----- - = ------------------------- = 900 km/h ,2 700 km

    3 h

    v = 900 km/h = 900 ------------------------- = -------- - m/s = 250 m/s .1 000 m3 600 s

    747-400

    st

    9003,6

    27

  • 2. 5.

    , . s, v t:

    s = v t

    .

    , -222, 82 km/h. , 5 h?

    :

    : v = 82 km/h,

    : t = 5 h.

    :

    : s - ?

    s = v t = 82 km/h 5 h = 410 km .

    t, s v:

    st = ---- . v

    .

    -222,

    28

  • , 300 km/h. 1200 km, ?

    :

    : v = 300 km/h,

    : s = 1 200 km.

    :

    : t - ?

    s 1 200 kmt = ---- = ---- ---- ---- ---- ---- ---- = 4 h . v 300 km/h

    , ,

    29

  • 2. 6.

    , , . , , , ... , , . (). , . , , 100 m , , , , , . , .

    .

    , , . , . . . , :

    su = s1 + s2 + s3 + s4 + s5 ,

    tu = t1 + t2 + t3 + t4 + t5 .

    su tu:

    suv

    sr = ----- . t

    u

    :

    30

  • , . : , .

    3 h 270 km, 1 h. 2 h 150 km. ?

    :

    : s1 = 270 km, s

    2 = 0 km, s

    3 = 150 km,

    : t1 = 3 h, t

    2 = 1 h, t

    3 = 2 h.

    :

    : vsr - ?

    su = s

    1 + s

    2 + s

    3 = 270 km + 0 km + 150 km = 420 km,

    tu = t

    1 + t

    2 + t

    3 = 3 h + 1 h + 2 h = 6 h

    su 420 kmvsr

    = ----- = ----- ---------------- = 70 km/h . t

    u 6 h

    6 , , , 70 km/h.

    . , .

    31

  • 1,5 m/s

    6,8 m/s

    1,5 mm/s

    70 km/h

    320 km/h

    80 km/h

    7,9 km/s

    30 km/s

    343 m/s

    1482 m/s

    5960 m/s

    300 000 km/s

    , . : , , , , ... , . , , . .

    32

  • M je .

    Te .

    .

    .

    .

    .

    .

    sv = ---- t

    .

    .

    33

  • :

    1. ? ) ) )

    2. ? ) ) )

    3. ? ) ) )

    4. , ? ) ) ) )

    5. ? ) ) )

    6. ? ) ) )

    7. 10 m/s, 20 km/h. ? ) ) )

    34

  • 2. 7.

    ,

    1 km = 1 000 m 1 m = 0,001 km

    1 h = 60 min 1 min = 1/60 h

    1 min = 60 s 1 s = 1/60 min

    1 h = 3 600 s 1 s = 1/3600 h

    1 m/s = 3,6 km/h 1 km/h = 1/3,6 m/s

    1.

    10 10 . ?

    :

    : s = 10 m,

    s: t = 10 s.

    :

    : v - ?

    , , .

    :

    sv = --- . t

    :

    s

    10 m mv = ----- = ----- -------- = 1 -------- . t

    10 s s

    35

  • .

    2.

    240 km. , 3 . a ?

    :

    : su = 240 km ,

    : tu = 3 h .

    :

    : vsr - ?

    :

    :

    su

    240 km kmv

    sr = ------ = ----- ---------------- = 80 ---------- .

    tu

    3 h h

    suv

    sr = ------- .

    tu

    36

  • 3.

    72 km/h. m/s.

    :

    : v = 72 km/h.

    :

    : v - ?

    km/h m/s. , .

    : 1 km = 1 000 m.

    1 h = 60 min = 3 600 s.

    .

    :

    km

    1 000 mv = 72 ---------- = 72 ----- ---------------- = 20 m/s . h

    3 600 s

    37

  • :

    1. 20 1 . ? km/h.

    2. 10 2 . ? 1 ?

    3. 200 m/s. 5 ?

    4. 40 3 . , ?

    5. 720 km/h. 10 ?

    6. 100 m 10 . ?

    7. . 1700 km. ?

    8. , 18 km. 2 m/s. ?

    38

  • 9. 5 30 . 20 km/h. ?

    10. . 1 800 m. 45 . ? o 120 km/h. ?

    11. 45 3 km/h. , 5 km/h. ?

    12. 1 78 s 200 km/h. . 68 1 32 . ?

    13. 320 km. 2 , 1 30 . , 30 . ? , , ?

    1

    39

  • 14. 3 km. 3 km/h, . 5 km/h. ?

    15. 9 72 km/h. 325 m. , 20 m, 15 m? ( , .)

    16. 70 km/h, , 30 km. . . ? ?

    17. 1 m/s. 50 . , . ?

    18. , 15 m/s. 9 km?

    19. 52 . 104 km. . ?

    20. 6 55 . 83 km. ?

    40

  • 21. 20 15 . 20 m, 15 m. , 72 km/h. ? ( .)

    22. , . 60 km/h, 55 km/h. 4 . ?

    23. 8 40 . , . 104 km? , 5 12 . ?

    41

    Fizika 6_naslovna.pdfFizika 6_naslovna