2 2 FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1997 MORGUNBLAÐIÐ

LISTIR

ÁRIN 1931 til 1945 voru upphafsskeið landslagsmálunar hjá Kjarval. Þá fór hann einnig að gera tilraunir með

ýmsar kynjaverur í landslaginu.

ÞRJÁR SÝNING AR verða opnað-ar á Kjarvalsstöðum á morgun, laugardag; yfirlitssýning á verk-um eftir Hring Jóhannesson í vest-ursal, sýning á nýjuni verkum eft-ir Jónínu Guðnadóttur i miðsal og sýning á verkum eftir Jóhannes S. Kjarval frá árunum 1931 til 1945 í austursal sem ber yfir-skriftina Lifandi land.

Upphafsskeið landslagsmálunar Kjarvals

Á sfðastliðnum árum hefur Kristín Guðnadóttir listfræðingur og safnvörður á Kjarvalsstððum og Ásmundur Helgason sagnfræð-ingur unnið að rannsóknum á list-og æviferli Jóhannesar S. Kjar-vals. Fyrir tveimur árum setti Kristin saman sýningu sem hún nefndi Mótunarárin í list Kjarvals. Komu þar fram margar merkar og endurskoðaðar upplýsingar um list Kjarvals. Að þessu sinni ein-beitir Kristín sér að tímabilinu 1931 til 1945. „Þettamætti kalla miðkaflann á ferli listamannsins. Um 1930 verða nokkur kaflaskil hjá Kjarval; hann fer að einbeita sér að landslagsmálverkum. Hann lýsti þ ví beinlinis yfir að hann ætlaði að leggjast út og fara að mála íslenska náttúru. Fyrsti áfangastaður hans var Þingvellir. Síðan sneri hann sér að umhverfi Reykjavíkur; málaði til dæmis Víf-ilsfellið mjög mikið.

Það sem vekur athygli á þessu upphafsskeiði landslagsmálunar Kjarvals er hversu mikið hann málaði sama mótífið frá sama stað, bara f mismunandi veðri, mismunandi birtu og á mismun-andi tíma dags. Hann vinnur mjög meðvitað með þetta; það eru þarna heilar my ndraðir af sama mótíf i. Hann vildi sýna okkur fram á fjölbreytileika náttúrunn-ar; hann sagði í viðtali á þessum tíma að hann vildi sýna náttúruna

Á SÝNINGU Jónínu verður listunnendum boðið til móts við nýja leirskúlptúra sem sérstaklega hafa verið gerðir

fyrir rýmið á Kjarvalsstöðum.

Kjarval, Hringur og Jónína Guðnadóttir á Kjarvalsstöðum

f mismunandi veðrabrigðum og kanna hvernig hún brygðist við mismunahdi skilyrðum.

Á þessum tfma fór Kjarvai Ifka að vinna saman landslag og ýmiss konar verur; álfa, engla og kynja-verur af öllu tagi. Hann vann einnig áfram með kúbisma og symbólisma. Á þessu tfmabili spannar hann því ákaflega breitt svið."

Kristín birtir ítarlega grein um listamanninn í sýningarskrá. Þar er ennfremur birt f fyrsta skipti endurnýjuð æviferilsskráning

Á ÞESSARI yfirlitssýningu á verkum Hrings, sem jafn-framt er fyrsta yfirlitssýningin á verkum hans, gefur að

líta úrval olfumálverka síðastliðin 30 ár.

niður 811 hefðbundin gildi f mynd-listinni. Hringur valdi aftur á móti iiimur viðmið í samtímalistínni sem tengdust popplistínni og sf ðar Hy-perrealismanum eða ofurraunsæi.

Ekki leið á löngu þar tíl Hringur sneri sér í auknum mæli að landinu og hóf að myndgera og túlka ís-lenska náttúru. Má með sanni segja að Hringur hafi aukið við nýjum kafla í íslensku landslagsmálverki og í raun gefið okkur endurnýjaða sýn á landið. Á þessari yfirlHssýn-ingu á verkum Hrings sem jafn-framt er fyrsta yfirlitssýningin á verkum hans gefur að líta úrval olíumálverka síðastliðin 30 ár. Þar koma fram 811 helstu myndefnin sem Hringur glímdi við á sfnum Iistferli, auk þess sem áhorfendur geta rakið þróun og áher slubr e yt-ingar f persónulegum stíl lista-mannsins.

í tengslum við sýninguna hefur verið gefin út sýningarskrá með I it myndum af verkum listamanns-ins og umfjöllun eftir Auði Ólafs-dóttur listfræðing.

Skúlptúr í leir Jónfna Guðnadóttír er fyrir

löngu orðin einn þekktasti leirlista-maður hér á landi. Síðastíiðin þrjá-tí u ár hefur listakonan unnið að listskoþun sem ýmist hefur tengst nytjahlutum eða sjálfstæðum form-og efnisrannsóknum. Að þessu sinni er listunnendum boðið til móts við ný verk sem sérstaklega hafa verið gerð fyrir rýmið á Kjarvalsstöðum. Þar gefur að lfta afrakstur ára-langrar listsköpunnar, sjálfstæða skúlptúra sem oftar en ekki hafa sterka skirskotun f íslenska nátt-úru. í tengslum við sýninguna hefur verið gefin út sýningarskrá með litmy ndum af verkum listakommn-ar og grein Eiríks Þorlákssonar list-fræðings.

Kjarvalsstaðir eru opnir daglega frákl. 10-18.

Síðustu verk

Hrings SÝNING á nokkrum af síðustu myndunum sem Hringur Jó-hannesson gerði, en hann lést 17. júlí á síð-asta ári, verður opnuð í baksal Gall-erí Foldar við Rauðarárstíg laugardag-inn 11. jan-úar kl. 15.

Á sýning-unni verða bæði pastel- og olíuverk, sem unnin voru fáeinum vikum fyr-ir lát listamannsins, en að auki verða sýndar nokkrar eldri teikningar. Um er að ræða sölusýriingu.

Sýningin stendur til 2. febr-úar. Opið er í Gallerí Fold dag-lega frá kl. 10-18, laugardaga frá kl. 10-17 og sunnudaga frá kl. 14-17.

Hringur Jóhannesson

(1931-1945) Kjarvals eftir Ás-mund Helgason.

Endurnýjuð sýn með Hríng

Hríngur Jóhannesson hefur um árabil veríð einn dáðastí listamaður þjóðarinnar en hann andaðist sfðla árs 1996 langt um aldur fram. Hringur kom fyrst fram á sjónar-sviðið f byrjun áttunda áratugarins með f ígúratíft málverk unnið með hefðbundnum efnum - olíulil um á striga, á þeim tíma er framúr-stefnuhópurinn, oftast kenndur við SÚM, lagði sig fram við að brjðta

Af tvenn-

umtoga SÝNINGIN „Af tvennum toga" verður opnuð laugardaginn 11. janúar kl. 16 í Listhúsi 39 við Strandgötu 39 í Hafnarfirði. Þetta er samsýning Önnu Guð-jónsdóttur og Erlu Sólveigar Óskarsdóttur á olíumálverkum og húsgagnahönnun.

Anna útskrifaðist úr grafík-deild Myndlista- og handíða-skóla íslands árið 1981 og stundaði framhaldsnám í leik-mynda og búningagerð við Accademia di Belle Arti í Róm frá 1982-1986.

Erla stundaði n£m við iðn-hönnunardeild Danmarks De-sign Skole í Kaupmannahöfn frá 1989-1993.

Sýningin er opin virka daga frá kl. 10-18, laugardaga frá kl. 12-18 og sunnudaga frá kl. 14-18 og stendur til 26. janúar.

Barnaherbergi í tengslum við

Bókasaf n Nor-ræna hússins

ÞAÐ er búið að innrétta nýtt her-bergi fyrir börn í Norræna húsinu undir bókasafninu og verður það formlega tekið í notkun laugardaginn 11. janúar kl. 14. Hvert land fyrir sig mun eiga sinn bókaskáp í herberginu þar sem kynnt verður það helsta í barnabókmenntum viðkomandi lands.

Á laugardaginn verður efnt til sam-keppni um nafn á herbergið og lesnar verða upp sögur í norrænum barna-bókum, m.a. verður lesin danska bók-in „Historien om den sultne leve, den glade elefant, den lille mus og Jens Pismyre" eftir Asger Jorn, kafii um múmínálfana o.fl.

Veislustjórar eru þeir Felix Bergs-son og Gunnar Helgason. Úrslit úr samkeppninni verða kynnt viku síðar eða sunnudaginn 19. janúar kl. 14 um leið og sýnd verður teiknimynd um múmínálfana.

Barnaherbergið er opið á sama tfma og bókasafnið og er hugmyndin sú að fá einn barnabókarithöfund f heimsókn í hverjum mánuði til að lesa úr verkum sínum og spjalla við börnin.

Sigurbjörn Bernharðsson fiðluleikari á styrktartónleikum óperunnar

Demantar oggrín

TÓNLEIKAR Styrktarfélags ís-lensku óperunnar verða haldnir í ís-lensku óperunni á morgun, laug-ardag, kl. 14.30. Þar koma fram Sig-urbjörn Bernharðsson fíðluleikari og John Howsmon píanóleikari.

Á tónleikunum muna þeir leika mörg falleg verk, sagði Sigurbjörn í samtali við Morgunblaðið.

„Fyrsta verkið sem ég ætla að spila er Brahms-sónata í G-dúr, op. 78 fyrir fiðlu og píanó en þetta er sú fyrsta af þremur sónötum sem hann samdi. Þetta verk er afar mikið flutt og er eiginlega um þessar mund-ir mín uppáhaldssónata af öllum þeim sem til eru. Hún er mjög innhverf og má segja að það sé gegndarlaus fegurð í henni. Næst mun ég leika tilbrigði á g-strengnum við stef eftir Rossini eftir Paganini. Fyrsta verk eftir hlé verður Fjögur verk fyrir fiðlu

og píanó eftir Anton Webern. Þetta eru fjögur afar stutt verk í tólftóna stíl. Sumir hafa sagt að það væri eins og vel slípaður demantur sem hefur marga fallega fleti sem þurfa að vera vel slípaðir eins og leikurinn á verkinu. Einnig mun ég leika Fjög-ur næturljóð eftir Þorkel Sigurbjörns-son og Zigane eftir Ravel. Þarna gétír Ravel eiginlega grín að sígauna-tónlist en á afar jákvæðan hátt."

Sigurbjörn hóf fiðlunám sex ára gamall og stundaði nám við Tónlist-arskólann í Reykjavík hjá Guðnýju Guðmundsdóttur. Þaðan lauk hann einleikaraprófi aðeins nítján ára gamall og hélt síðan til Bandaríkj-anna þar sem hann er í meistara-námi hjá Shmumil Ashkenasi og Matias Tacke, sem eru báðir fiðlu-leikarar í Vermeer-strengjakvartett-inum við tónlistarskólann í Illinois.

Morgunblaðið/Kristinn SIGURBJÖRN Bernharðsson fiðluleikarí og John Howsmon pianóleikari koma fram á styrktartónleikum íslensku óper-

unnar á morgun, laugardag.

Sigurbjörn segist munu huka náminu eftir eitt ár, í desember 1997. „Þegar ég klára mun ég ann-aðhvort koma heim að vinna, fá mér vinnu úti eða halda áfram námi. Það er raunar ætlunin að koma heim einhvern tímann en hvenær það verður er ómögulegt að segja."

Howsmon er Bandaríkjamaður og leikur nú í fyrsta skipti hér á landi.

Howsmon er prófessor við meðleik-aradeildina í tónlistarháskólanum í Oberlin.

Sigurbjörn sagðist vilja koma á framfæri sérstöku þakklæti til Fjöln-is Stefánssonar hjá Tónlistarskóla Kópavogs fyrir æfingaaðstöðu og Soffíu Karlsdóttur hjá Islensku óper-unni fyrir góðan undirbúning tón-leikanna. J i

r