Upload
doanthuan
View
237
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
TG/03/1 Tarikh : 10 Disember 2008 Date : 10 December 2008
GARIS PANDUAN KEBANGSAAN
UNTUK MENJALANKAN UJIAN KELAINAN, KESERAGAMAN DAN KESTABILAN
NATIONAL GUIDELINES
FOR THE CONDUCT OF TESTS FOR
DISTINCTNESS, UNIFORMITY AND STABILITY
Nama Lain : Alternative Names :
Nama Botani
Botanical Name Nama Tempatan
Local Name Nama Biasa
Common Name
Dendrobium Sw. Dendrobium Dendrobium
JABATAN PERTANIAN MALAYSIA DEPARTMENT OF AGRICULTURE MALAYSIA
DISEMBER 2008 DECEMBER 2008
DENDROBIUM DENDROBIUM
(Dendrobium Sw.)
i
JADUAL KANDUNGAN TABLE OF CONTENTS
HLM. PAGE
1.0 SUBJEK GARIS PANDUAN UJIAN SUBJECT OF THESE TEST GUIDELINES
1
2.0 BAHAN YANG DIPERLUKAN MATERIAL REQUIRED
1
3.0 KAEDAH PEMERIKSAAN METHOD OF EXAMINATION
3.1 Bilangan Kitaran Pertumbuhan Number of Growing Cycles
2
3.2 Tempat Ujian Testing Place
2
3.3 Keadaan bagi Menjalankan Pemeriksaan Conditions for Conducting the Examination
2
3.4 Reka Bentuk Ujian Test Design
4
3.5 Bilangan Pokok/ Bahagian Pokok untuk Diperiksa Number of Plants / Parts of Plants to be Examined
4
3.6 Ujian Tambahan Additional Tests
4
4.0 PENILAIAN KELAINAN, KESERAGAMAN DAN KESTABILAN ASSESSMENT OF DISTINCTNESS, UNIFORMITY AND STABILITY
4.1 Kelainan Distinctness
5
4.2 Keseragaman Uniformity
6
4.3 Kestabilan Stability
6
5.0 PENGELOMPOKAN VARIETI DAN PERANCANGAN & PELAKSANAAN UJIAN PENANAMAN GROUPING OF VARIETIES AND ORGANIZATION OF THE GROWING TRIAL
7
6.0 PENGENALAN KEPADA JADUAL CIRI INTRODUCTION TO THE TABLE OF CHARACTERISTICS
6.1 Kategori Ciri Categories of Characteristics
8
6.2 Tahap Ekspresi dan Catatan yang Berkaitan States of Expression and Corresponding Notes
9
ii
6.3 Jenis Ekspresi Types of Expression
9
6.4 Varieti Contoh Example Varieties
9
6.5 Petunjuk Legend
10
7.0 PENJELASAN JADUAL CIRI EXPLANATIONS ON THE TABLE OF CHARACTERISTICS
11
8.0 JADUAL CIRI TABLE OF CHARACTERISTICS
12
9.0 RUJUKAN LITERATURE
52
10.0 BORANG SOAL SELIDIK TEKNIKAL TECHNICAL QUESTIONNAIRE
53
11.0 PENGHARGAAN ACKNOWLEDGEMENT
62
1
1.0 SUBJEK GARIS PANDUAN UJIAN SUBJECT OF THESE GUIDELINES
Garis panduan ini digunakan bagi semua varieti sek. Brachyanthe, sek. Callista, sek. Calyptochilus, sek. Ceratobium, sek. Dendrocoryne, sek. Eleutheroglossum, sek. Eugenanthe, sek. Latourea, sek. Oxygenianthe, sek. Oxyglossum, sek. Pedilonum, sek. Phalaenanthe, sek. Stachyobium Dendrobium Sw. daripada famili Orchidaceae dan hibridnya.
These Test Guidelines apply to all varieties of sect. Brachyanthe, sect. Callista,
sect. Calyptochilus, sect. Ceratobium, sect. Dendrocoryne, sect. Eleutheroglossum,
sect. Eugenanthe, sect. Latourea, sect. Oxygenianthe, sect. Oxyglossum, sect. Pedilonum,
sect. Phalaenanthe, sect. Stachyobium, of Dendrobium Sw. of the family Orchidaceae and
their hybrids.
2.0 BAHAN YANG DIPERLUKAN MATERIAL REQUIRED
2.1. Pihak yang kompeten memutuskan kuantiti dan kualiti bahan tanaman yang diperlukan bagi pengujian varieti serta bila dan di mana bahan tanaman itu perlu dihantar. Pemohon yang menyerahkan bahan dari negara selain Malaysia di mana ujian dijalankan mestilah memastikan semua formaliti kastam dan keperluan fitosanitari telah dipatuhi. The competent authorities decide on the quantity and quality of the plant material
required for testing the variety and when and where it is to be delivered. Applicants
submitting material from a State other than that in which the testing takes place must ensure
that all customs formalities and phytosanitary requirements are complied with.
2.2. Bahan perlulah dibekalkan dalam bentuk tanaman yang sebelumnya telah mengeluarkan dua jambak bunga sebelum penyerahan dan hampir hendak berbunga buat kali ketiga. The material is to be supplied in the form plants that have previously produced two
inflorescence prior to submission and are about to flower for the third time.
2.3. Kuantiti minimum bahan tanaman untuk dibekalkan oleh pemohon seharusnya The minimum quantity of plant material, to be supplied by the applicant, should be:
10 pokok. 10 plants.
2.4. Bahan tanaman yang dibekalkan seharusnya kelihatan sihat, cergas dan tiada kesan kerosakan akibat daripada apa-apa perosak atau penyakit yang berbahaya. The plant material supplied should be visibly healthy, not lacking in vigour, nor
affected by any important pest or disease.
2
2.5. Bahan tanaman tidak seharusnya melalui apa-apa rawatan yang mungkin menjejaskan ekspresi ciri varieti, melainkan pihak yang kompeten membenarkan atau meminta rawatan itu dilakukan. Sekiranya bahan tanaman telah dirawat, butiran penuh tentang rawatan mestilah diberikan. The plant material should not have undergone any treatment which would affect the
expression of the characteristics of the variety, unless the competent authorities allow or
request such treatment. If it has been treated, full details of the treatment must be given.
3.0 KAEDAH PEMERIKSAAN METHOD OF EXAMINATION
3.1. Bilangan Kitaran Pertumbuhan Number of Growing Cycles
Tempoh minimum bagi ujian seharusnya satu kitaran pertumbuhan.
The minimum duration of tests should normally be a single growing cycle.
3.2. Tempat Ujian Testing Place
3.2.1 Biasanya ujian dijalankan di satu tempat. Jika ujian dijalankan di lebih daripada satu tempat, garis panduan diberi dalam dokumen UPOV TGP/9: Examining Distinctness.
Tests are normally conducted at one place. In the case of tests conducted at more
than one place, guidance is provided in UPOV document TGP/9: Examining
Distinctness.
3.2.2 Ujian seharusnya dijalankan di rumah naungan.
The tests should be conducted in a shade house.
3.3. Keadaan bagi Menjalankan Pemeriksaan Conditions for Conducting the Examination
3.3.1 Ujian seharusnya dijalankan di dalam keadaan yang memastikan pertumbuhan adalah memuaskan bagi menunjukkan ekspresi ciri berkaitan varieti tersebut dan bagi menjalankan pemeriksaan. The tests should be carried out under conditions ensuring satisfactory growth
for the expression of the relevant characteristics of the variety and for the conduct of the
examination.
3
3.3.2 Peringkat tumbesaran bagi penilaian Stage of development for the assessment
Peringkat tumbesaran yang optimum bagi penilaian setiap ciri ditunjukkan oleh huruf/nombor dalam kolum kedua Jadual Ciri. Peringkat tumbesaran yang ditandakan oleh setiap huruf/nombor diperihalkan dalam Bab 7.0.
The optimal stage of development for the assessment of each characteristic is
indicated by a letter/number in the second column of the Table of Characteristics. The stages of
development denoted by each letter/number are described at Chapter 7.0.
3.3.3 Jenis pemerhatian Type of observation
Kaedah pemerhatian ciri yang disyorkan deiberikan oleh petunjuk berikut dalam kolum kedua Jadual Ciri.
The recommended method of observing the characteristic is indicated by the following
key in the second column of the Table of Characteristics:
MG: satu pengukuran ke atas sekumpulan pokok atau bahagian pokok;
single measurement of a group of plants or parts of plants;
MS: pengukuran bagi beberapa pokok atau bahagian pokok secara individu;
measurement of a number of individual plants or parts of plants;
VG: penilaian secara visual dengan satu pemerhatian ke atas sekumpulan pokok atau
bahagian pokok;
visual assessment by a single observation of a group of plants or parts of plants;
VS: penilaian secara visual dengan memerhati setiap pokok atau bahagian pokok.
visual assessment by observation of individual plants or parts of plants.
3.3.4 Oleh sebab sinaran cahaya siang berbeza-beza, penentuan warna yang dibuat berbanding carta warna hendaklah dilakukan sama ada di dalam kabinet yang sesuai yang menyediakan cahaya siang tiruan, atau pada waktu tengah hari di dalam bilik tanpa pancaran terus cahaya siang. Taburan spektrum punca cahaya bagi cahaya siang tiruan seharusnya mematuhi Piawai CIE Cahaya Siang Diutamakan D 6500 dan seharusnya termasuk dalam lingkungan julat toleran yang ditetapkan dalam Piawaian British 950, Bahagian I. Penentuan warna seharusnya dibuat dengan bahagian tumbuhan diletak pada latar putih.
Because daylight varies, colour determinations made against a colour chart should be
made either in a suitable cabinet providing artificial daylight or in the middle of the day in a
room without direct sunlight. The spectral distribution of the illuminant for artificial daylight
should conform with the CIE Standard of Preferred Daylight D 6500 and should fall within the
4
tolerances set out in the British Standard 950, Part 1. These determinations should be made with
the plant part placed against a white background.
3.4. Reka Bentuk Ujian Test Design
3.4.1 Setiap ujian mestilah disediakan untuk menghasilkan sekurang-kurangnya sejumlah 10 pokok. Each test should be designed to result in a total of at least 10 plants.
3.4.2 Reka bentuk ujian seharusnya direka supaya pokok atau bahagian pokok boleh diasingkan untuk diukur atau dikira tanpa menjejaskan pemerhatian yang selanjutnya.. The design of the tests should be such that plants or parts of plants may be removed
for measurement or counting without prejudice to the observations which must be made up to the
end of the growing cycle.
3.5. Bilangan Pokok / Bahagian Pokok untuk Diperiksa Number of Plants / Parts of Plants to be Examined
Kecuali dinyatakan sebaliknya, semua pemerhatian mestilah dibuat pada 10 pokok atau bahagian pokok yang diambil daripada setiap satu daripada setiap 10 pokok.
Unless otherwise indicated, all observations should be made on 10 plants or parts
taken from each of 10 plants.
3.6. Ujian Tambahan Additional Tests
Ujian tambahan untuk memeriksa ciri berkaitan, boleh diperiksa bila atau di mana perlu seperti yang berikut: Additional tests, for examining relevant characteristics, may be examined when/where
necessary are as follows:
a) Daya simpanan bunga keratan (dipotong pada 70% sehingga
bunga pertama luruh) – (ciri 98)
Shelf life for cut flower (harvested at 70% until first flower drops)
– (characteristic 98)
b) Daya simpanan bunga pasu (70% sehingga bunga pertama luruh )
– (ciri 99) Shelf life for potted flower (70% until first flower drops)
– (characteristic 99)
5
4.0 PENILAIAN KELAINAN, KESERAGAMAN DAN KESTABILAN ASSESSMENT OF DISTINCTNESS, UNIFORMITY AND STABILITY
4.1. Kelainan Distinctness
4.1.1 Syor Umum General Recommendations
Amat penting bagi pengguna Garis Panduan Ujian ini untuk merujuk dokumen UPOV TGP 1/3: General Introduction sebelum membuat keputusan berkenaan dengan kelainan. Walau bagaimanapun, perkara berikut diberikan bagi huraian lebih lanjut atau penekanan dalam Garis Panduan ini.
It is of particular importance for users of these Test Guidelines to consult the
UPOV document TGP 1/3: General Introduction prior to making decisions regarding
distinctness. However, the following points are provided for elaboration or emphasis in these
Test Guidelines.
4.1.2 Perbezaan yang Konsisten
Consistent Differences
Sekiranya perbezaan yang diperhatikan antara varieti amat jelas, satu kitar pertumbuhan adalah mencukupi. Selain itu, dalam sesetengah keadaan, sekiranya tidak terdapat perbezaan yang jelas yan mungkin di sebabkan oleh faktor persekitaran, lebih daripada satu kitaran musim berbuah diperlukan untuk memberikan kepastian bahawa perbezaan yang diperhatikan antara varieti supaya cukup konsisten. Satu cara untuk memastikan perbezaan dalam satu ciri yang diperhatikan dalam satu ujian penanaman cukup konsisten adalah dengan memeriksa ciri pada sekurang-kurangnya dua kitaran pertumbuhan yang bebas.
The differences observed between varieties may be so clear that more than one growing
cycle is not necessary. In addition, in some circumstances, the influence of the environment is not
such that more than a single growing cycle is required to provide assurance that the differences
observed between varieties are sufficiently consistent. One means of ensuring that a difference in
a characteristic, observed in a growing trial, is sufficiently consistent is to examine the
characteristic in at least two independent growing cycles.
4.1.3 Perbezaan Jelas Clear Differences
Menentukan sama ada sesuatu perbezaan antara dua varieti adalah jelas atau tidak bergantung pada banyak faktor dan seharusnya mengambil kira terutamanya jenis ekspresi ciri yang diperiksa, iaitu sama ada ciri itu diekspresikan dalam cara kualitatif, kuantitatif atau pseudokualitatif. Justeru itu, penting bagi pengguna Garis Panduan Ujian ini untuk membiasakan diri dengan syor yang terkandung dalam dokumen UPOV TGP 1/3: General Introduction sebelum membuat keputusan berkenaan dengan kelainan.
6
Determining whether a difference between two varieties is clear depends on many
factors, and should consider, in particular, the type of expression of the characteristic being
examined, i.e. whether it is expressed in a qualitative, quantitative, or pseudo-qualitative manner.
Therefore, it is important that users of these Test Guidelines are familiar with the recommendations
contained in the UPOV document TGP 1/3: General Introduction prior to making decisions regarding
distinctness.
4.2 Keseragaman Uniformity
4.2.1 Amat penting bagi pengguna Garis Panduan Ujian ini untuk merujuk dokumen UPOV TGP 1/3: General Introduction sebelum membuat keputusan berkenaan dengan keseragaman. Walau bagaimanapun, perkara berikut diberikan sebagai huraian lebih lanjut atau penekanan dalam Garis Panduan ini.
It is of particular importance for users of these Test Guidelines to consult the UPOV
document TGP 1/3: General Introduction prior to making decisions regarding uniformity. However,
the following points are provided for elaboration or emphasis in these Test Guidelines.
4.2.2 Bagi penilaian keseragaman, piawaian populasi sebanyak 1% dan kebarangkalian penerimaan sekurang-kurangnya 95% seharusnya digunakan. Dalam kes saiz sampel 10 pokok, 1 jenis ganjil (off- type) dibenarkan.
For the assessment of uniformity a population standard of 1% and an
acceptance probability of at least 95% should be applied. In the case of a sample size of 10
plants, 1 off-type is allowed.
4.3 Kestabilan Stability
4.3.1 Secara praktikalnya, ujian kestabilan adalah jarang dijalankan bagi menghasilkan keputusan yang begitu pasti seperti keputusan ujian kelainan dan keseragaman. Namun begitu, pengalaman menunjukkan bahawa, bagi kebanyakan jenis varieti, apabila sesuatu varieti terbukti seragam, ia boleh dianggap sebagai stabil.
In practice, it is not usual to perform tests of stability that produce results as certain
as those of the testing of distinctness and uniformity. However, experience has demonstrated that,
for many types of variety, when a variety has been shown to be uniform, it can also be considered
to be stable.
4.3.2 Apabila sesuai atau jika terdapat keraguan, kestabilan boleh diuji, sama ada dengan menanam generasi selanjutnya, atau dengan menguji stok tumbuhan yang baru untuk memastikan tanaman itu menunjukkan ciri yang sama seperti yang ditunjukkan oleh bahan yang dibekalkan sebelumnya.
Where appropriate, or in cases of doubt, stability may be tested, either by growing
a further generation, or by testing a new plant stock to ensure that it exhibits the same
characteristics as those shown by the previous material supplied.
7
5.0 PENGELOMPOKAN VARIETI DAN PERANCANGAN & PELAKSANAAN UJIAN PERTUMBUHAN
GROUPING OF VARIETIES AND ORGANIZATION OF THE GROWING TRIAL
5.1 Pemilihan varieti yang diketahui umum untuk ditanam dalam ujian bersama-sama varieti calon serta cara varieti ini dibahagi kepada kelompok bagi memudahkan penilaian kelainan, dibantu dengan penggunaan ciri pengelompokan.
The selection of varieties of common knowledge to be grown in the trial with the
candidate varieties and the way in which these varieties are divided into groups to facilitate the
assessment of distinctness is aided by the use of grouping characteristics.
5.2 Ciri pengelompokan ialah ciri yang keadaan ekspresinya telah didokumenkan, walaupun dihasilkan di lokasi berlainan, boleh digunakan sama ada secara berasingan atau secara gabungan dengan ciri lain:
Grouping characteristics are those in which the documented states of expression, even where
produced at different locations, can be used, either individually or in combination with other such
characteristics:
(a) untuk memilih varieti yang diketahui umum yang boleh dikecualikan dalam
ujian penanaman yang digunakan bagi memeriksa kelainan; dan to select varieties of common knowledge that can be excluded from the growing trial
used for examination of distinctness; and (b) untuk mengaturkan ujian penanaman supaya varieti yang serupa dikelompokkan bersama. to organize the growing trial so that similar varieties are grouped together.
5.3 Yang berikut telah dipersetujui sebagai ciri pengelompokan yang sesuai: The following have been agreed as useful grouping characteristics:
(a) Pokok: saiz (ciri 1) Plant: size (characteristic 1)
(b) Jambak bunga: kedudukan bunga (ciri 16)
Inflorescence: position of flowers (characteristic 16)
(c) Bunga: panjang dari pandangan depan (ciri 26)
Flower: length in front view (characteristic 26)
(d) Bunga: lebar dari pandangan depan (ciri 27)
Flower: width in front view (characteristic 27)
(e) Sepal dorsal: kelengkungan paksi memanjang (ciri 37)
Dorsal Sepal: curvature of longitudinal axis (characteristic 37)
8
(f) Sepal lateral: kelengkungan paksi memanjang (ciri 44) Lateral Sepal: curvature of longitudinal axis (characteristic 44)
(g) Sepal: warna utama (ciri 30)
Sepal: main colour (characteristic 30)
(h) Petal: warna utama (ciri 53)
Petal: main colour (characteristic 53)
(i) Bibir: kehadiran lobus lateral (ciri 69)
Lip: presence of lateral lobe (characteristic 69)
(j) Bibir: kehadiran mata (ciri 75)
Lip: presence of eye (characteristic 75)
(k) Bibir: corak warna (kecuali bahagian tengah, mata dan tekak) (ciri 78)
Lip: colour pattern (except middle part, eye and throat)(characteristic 78)
(l) Bibir: warna utama (ciri 80) Lip: main colour (characteristic 80)
5.4 Garis panduan bagi penggunaan ciri pengelompokan dalam proses memeriksa kelainan diberikan dalam dokumen UPOV TGP 1/3: General Introduction.
Guidance for the use of grouping characteristics, in the process of examining
distinctness, is provided through the UPOV document TGP 1/3: General Introduction.
6.0 PENGENALAN KEPADA JADUAL CIRI INTRODUCTION TO THE TABLE OF CHARACTERISTICS
6.1 Kategori Ciri Categories of Characteristics
6.1.1 Ciri Garis Panduan Ujian Nasional
National Test Guidelines Characteristics Ciri Garis Panduan Nasional ini merupakan ciri yang diubahsuai daripada
Garis Panduan Ujian Paiwaian UPOV bagi pemeriksaan DUS. National Test Guidelines characteristics are those which are adopted from UPOV
Standard Test Guidelines for examination of DUS.
6.1.2 Ciri Bertanda Asterisk Asterisked Characteristics
Ciri bertanda asterisk ditunjukkan oleh (*) ialah ciri yang termasuk dalam Garis Panduan Ujian yang merupakan ciri penting bagi penyelarasan deskripsi varieti pada peringkat antarabangsa dan seharusnya selalu diperiksa untuk DUS dan dimasukkan dalam deskripsi varieti , kecuali apabila keadaan ekspresi ciri yang sebelumnya atau keadaan persekitaran kawasan menjadikannya tidak sesuai.
9
Asterisked characteristics (denoted by *) are those included in the Test
Guidelines which are important for the international harmonization of variety descriptions and
should always be examined for DUS and included in the variety description by all members of
Union, except when the state of expression of a preceding characteristic or regional
environmental conditions render this inappropriate.
6.2 Tahap Ekspresi dan Catatan yang Berkaitan States of Expression and Corresponding Notes
Tahap ekspresi diberi bagi setiap ciri untuk menjelaskan ciri dan untuk menyelaraskan deskripsi. Setiap tahap ekspresi diperuntukkan catatan bernombor yang sepadan bagi memudahkan merekod data dan bagi penerbitan serta pertukaran deskripsi.
States of expression are given for each characteristic to define the characteristic and to
harmonize descriptions. Each state of expression is allocated a corresponding numerical note for
ease of recording of data and for the production and exchange of the description.
6.3 Jenis Ekspresi Types of Expression
Penjelasan jenis ekspresi ciri (kualitatif, kuantitatif dan pseudokualitatif) diberi dalam dokumen UPOV TGP 1/3: General Introduction.
An explanation of the types of expression of characteristics (qualitative, quantitative and
pseudo-qualitative) is provided in the UPOV document TGP 1/3: General Introduction.
6.4 Varieti Contoh Example Varieties
6.4.1 Di mana sesuai, varieti contoh diberikan untuk menjelaskan keadaan ekspresi setiap ciri. Semua nama varieti didahului nama kelompok (GREX). Catatan am: Bagi orkid, pengelompokan tertentu berdasarkan induk yang diketahui, dengan unitnya GREX, sudah lama digunakan.
Where appropriate, example varieties are provided to clarify the states of
expression of each characteristic. All variety denominations are preceded by group names
(GREX). General remark: In orchids, a particular grouping on the basis of known parentage,
of which the unit is the GREX, is in long standing use.
6.4.2 Nama varieti diletakkan di antara tanda petikan tunggal (contohnya 'Akebono'). Variety denominations are placed between single quotation marks (e.g.
'Akebono').
10
6.5 Petunjuk Legend
(*) Ciri bertanda asterisk – lihat Bahagian 6.1.2 Asterisked characteristic - see Section 6.1.2
QL Ciri kualitatif – lihat Bahagian 6.3 Qualitative characteristic - see Section 6.3
QN Ciri kuantitatif – lihat Bahagian 6.3 Quantitative characteristic - see Section 6.3
PQ Ciri pseudokualitatif – lihat Bahagian 6.3 Pseudo-Qualitative characteristic - see Section 6.3
MG: lihat bahagian 3.3.3 see section 3.3.3 MS: lihat bahagian 3.3.3 see section 3.3.3 VG: lihat bahagian 3.3.3 see section 3.3.3 VS: lihat bahagian 3.3.3 see section 3.3.3
(a)-(e) Lihat Penjelasan meliputi beberapa ciri dalam Bab 7.0 See Explanations covering Several Characteristics in Chapter 7.0
(+) Lihat penjelasan bagi ciri individu dalam Bab 8.0 See Explanations for Individual Characteristics in Chapter 8.0
(U) Nombor rujukan dalam garis panduan UPOV berkaitan. UPOV refernce number in the related test guidelines.
11
7.0 PENJELASAN JADUAL CIRI EXPLANATIONS ON THE TABLE OF CHARACTERISTICS
Penjelasan meliputi beberapa ciri Explanations covering several characteristics
Ciri yang mengandungi petunjuk berikut dalam kolum kedua Jadual Ciri seharusnya diperiksa seperti yang ditunjukkan di bawah ini:
Characteristics containing the following key in the second column of the Table of
Characteristics should be examined as indicated below:
(a) Pemerhatian pseudobebawang seharusnya dibuat pada pseudobebawang
yang berbunga. Observations on the pseudobulb should be made on the flowering pseudobulb.
(b) Pemerhatian daun seharusnya dibuat pada daun paling panjang pada
pseudobebawang yang berbunga.
Observations on the leaf should be made on the longest leaf of a flowering
pseudobulb.
(c) Pemerhatian jambak bunga dan bunga seharusnya dibuat apabila 70%
daripada bunga pada jambak sudah kembang, pada bunga yang baru sahaja kembang sepenuhnya sebelum warna mula menjadi pudar.
Observations on the inflorescence and the flower should be made at the time when
70% of the flowers on the inflorescence have opened, on the most recently fully
opened flower on the inflorescence before the colour starts to fade.
(d) Pemerhatian panjang dan lebar bunga dan bahagian bunga seharusnya
dibuat pada organ tak terjulur (unextended organ).
Observations on the length and width of the flower and parts of the flower should
be made on the unextended organ.
(e) Pemerhatian warna sepal, petal dan bibir seharusnya dibuat pada sebelah
dalam.
Observations on the colour of the sepal, the petal and the lip should be made on the
inner side.
12
8.0 JADUAL CIRI TABLE OF CHARACTERISTICS
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
1. (*)
QN
U: (1)
VG
(a)
Pokok: saiz Plant: size
kecil small
sederhana medium
besar large
3
5
7
2. (*)
QN
U: (2)
VG
(a)
Pseudobebawang: sifat Pseudobulb: attitude
tegak erect
separa tegak semi-erect
mendatar horizontal
separa terlentok semi drooping
terlentok drooping
1
3
5
7
9
3. (+)
QL
U: (5)
VG
(a)
Pseudobebawang: bentuk Pseudobulb: shape
linear linear
lanseolat lanceolate
ovat ovate
obovat obovate
eliptik elliptic
1
2
3
4
5
13
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(3): Pseudobebawang: bentuk
Ad.(3): Pseudobulb: shape
linear lanseolat ovat
linear lanceolate ovate
obovat eliptik
obovate elliptic
4. (*)
QN
U: (3)
MS
(a)
Pseudobebawang: panjang (dari pangkal ke hujung terminal)
Pseudobulb: length
(from base to the
terminal end of
pseudobulb)
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
5. (*)
QN
U: (4)
MS
(a)
Pseudobebawang: ketebalan (bahagian tengah pesudobebawang)
Pseudobulb: thickness
(mid section of the
pseudobulb)
nipis thin
sederhana medium
tebal thick
3
5
7
14
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
6. (*)
QN
U: (8)
MS (b)
Daun: panjang Leaf: length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
7. (*)
QN
U: (9)
MS
(b)
Daun: lebar Leaf: width
sempit narrow
sederhana medium
lebar broad
3
5
7
8. (*) (+)
PQ
U: (10)
VG (b)
Daun: bentuk Leaf: shape
linear linear
eliptik elliptic
ovat sempit narrow ovate
obovat sempit narrow- obovate
spatula spatulate
1
2
3
4
5
15
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Ad.(8): Leaf :shape
Tamb.(8): Bentuk daun
linear eliptik ovat sempit linear elliptic narrow ovate
obovat sempit spatula narrow obovate spatulate
9.
QL
U: (12)
VG
(b)
Daun: kehadiran variegasi Leaf: presence
of variegation
tiada absent
ada present
1
9
10. (+)
QL
U: (13)
VG
(b)
Daun: jenis variegasi Leaf: type of
variegation
coret brindled
berbintik spotted
berjalur striped
terpusat centered
pinggiran edged
1
2
3
4
5
16
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(10): Daun: jenis variegasi Ad.(10): Leaf : type of variegation
11.
PQ
U: (14)
VG
(b)
Daun: warna variegasi Leaf: colour of
variegation
putih white
kuning yellow
hijau kuning yellow green
putih dan kuning white and yellow
putih dan hijau kuning white and yellow
green
kuning dan hijau kuning yellow and yellow
green
1
2
3
4
5
6
12.
QL
U: (15)
VG
(b)
Daun: kehadiran pubesens Leaf: presence of
pubescence
tiada absent
ada present
1
9
1 bercoret brindled
2 berbintik
spotted
3 berjalur
striped
4 terpusat centered
5 pinggiran
edged
variegation
17
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
13.
QL
U: (16)
VG
(b)
Daun: warna pubesens Leaf: colour of
pubescence
putih white
perang brown
hitam black
1
2
3
14. (*)
QL
U: (17)
VG
(c)
Jambak bunga: kedudukan pelekatan pada pseudobebawang
Inflorescence: position
of adherence to pseudobulb
lateral lateral
lateral dan hujung lateral and terminal
hujung terminal
1
2
3
15. (+)
QL
VG
(c)
Jambak bunga: jenis Inflorescence: type
tunggal single
agregat aggregate
1
2
Tamb.(15): Jambak bunga: jenis Ad.(15): Inflorescence: type
tunggal agregat
single aggregate
18
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
16. (*)
QL
U: (18)
VG
(c)
Jambak bunga: kedudukan bunga: Inflorescence:
position of flowers
pilin spiral
selang alternate
apeks sahaja apex only
1
2
3
17. (*)
QN
U: (19)
MS
(c)
Jambak bunga: bilangan bunga Inflorescence:
number of flowers
sedikit few
sederhana medium
banyak many
3
5
7
18. (+)
QL
VG
(c)
Pedunkel: jenis Peduncle: type
lurus straight
zig- zag zig-zag
1
2
Tamb.(18) Pedunkel: jenis Ad.(18): Peduncle: type
lurus zig- zag
straight zig-zag
19
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
19. (*) (+)
QN
U: (20)
MS
(c)
Pedunkel: panjang Peduncle: length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
Tamb.(19): Pedunkel: panjang Ad.(19): Peduncle: length
Tamb.(22): Ovari pediselat: panjang Ad.(22): Pedicellate-ovary: length
20. (*)
QN
U: (21)
MS
(c)
Pedunkel: ketebalan (bahagian tengah) Peduncle: thickness
(mid section)
nipis thin
sederhana medium
tebal thick
3
5
7
Ovari pediselat : panjang Pedicellate-ovary : length
Ovari pediselat : panjang Pedicellate-ovary : length
Pedunkel: panjang
Peduncle : length
Pedunkel: panjang Peduncle : length
bunga flower
bunga flower
bunga flower
20
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
21. (*)
QN
U: (22)
VG
(c)
Pedunkel: sifat Peduncle: attitude
tegak erect
separa tegak semi-erect
mendatar horizontal
berjuntai pendulous
1
3
5
7
22. (*) (+)
QN
U: (23)
MS
(c)
Ovari pediselat: panjang Pedicellate-ovary:
length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
23. (*)
QN
U: (24)
MS
(c)
Ovari pediselat: ketebalan (bahagian tengah) Pedicellate-ovary:
thickness (mid section)
nipis thin
sederhana medium
tebal thick
3
5
7
24.
QL U: (29)
VG
(c)
Bunga: beraroma Flower: fragrance
tiada absent
ada present
1
9
21
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
25. (*)
PQ
U: (25)
VG
(c)
Bunga: tanggapan umum petal dan sepal
Flower: general
appearance of petals
and sepals
semua melengkung ke dalam all incurving
sesetengah melengkung ke dalam, sesetengah menghampar some incurving, some
spreading
semua menghampar all spreading
sesetengah menghampar, sesetengah melentur ke belakang some spreading, some
reflexing
semua melentur ke belakang all reflexing
sesetengah melengkung ke dalam, sesetengah melentur ke belakang some incurving, some
reflexing
1
2
3
4
5
6
26. (*) (+)
QN
U: (27)
MS
(d)
Bunga: panjang dari pandangan depan Flower: length in front
view
pendek
short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
22
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(26): Bunga: panjang dari pandangan depan Ad.(26): Flower: length in front view
Tamb.(27): Bunga: lebar dari pandangan depan
Ad.(27): Flower: width in front view
1. sepal dorsal dorsal sepal
2. lateral sepal sepal lateral
3. petal petal
4. bibir lip
5. kolumn column
6. lobus lateral lateral lobe
27. (*) (+)
QN
U: (28)
MS
(d)
Bunga: lebar dari pandangan depan Flower: width in front
view
sempit narrow
sederhana medium
lebar broad
3
5
7
(ℓ)
(ω)
23
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
28. (*)
QL
U: (44)
VG
(c) (e)
Sepal: bilangan warna Sepal : number of colours
satu
one dua
two tiga
three lebih daripada tiga
more than three
1
2
3
4
29. (*)
QL
U: (45)
VG
(c) (e)
Sepal: corak warna Sepal: colour pattern
swawarna self-coloured
berbelak shaded
pinggiran edged
berjalur striped
berjaring netted
berbintik spotted
berbelak dan berjalur shaded and striped
berbelak dan berbintik shaded and spotted
berbelak dan berjaring shaded and netted
1
2
3
4
5
6
7
8
9
30.
PQ
U: (46)
VS
(c) (e)
Sepal: warna utama Sepal: main colour
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
24
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
31.
QN
U: (47)
VG
(c) (e)
Varieti berbelak sahaja: Sepal: tahap kebelakan
Shaded varieties
only: Sepal: extent of
shading
kecil small
sederhana medium
besar large
3
5
7
32.
PQ
U: (48)
VS
(c) (e)
Varieti berbelak sahaja: Sepal: warna belak
Shaded varieties
only: Sepal: colour of
shading
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
33.
PQ
U: (49)
VS
(c) (e)
Varieti pinggiran sahaja: Sepal: warna pinggiran
Edged varieties
only: Sepal: colour of
edging
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
34.
PQ
U: (50)
VS
(c) (e)
Varieti berjalur sahaja: Sepal: warna jalur
Striped varieties
only: Sepal: colour of
stripes
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
35.
PQ
U: (51)
VS
(c) (e)
Varieti berjaring sahaja: Sepal: warna jaring
Netted varieties
only: Sepal: colour of
netting
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
36.
PQ
U: (52)
VS
(c) (e)
Varieti berbintik sahaja: Sepal: warna bintik
Spotted varieties
only: Sepal: colour of
spots
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
25
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
37. (*)
QN
U: (30)
VS
(c)
Sepal dorsal: lengkungan paksi memanjang
Dorsal sepal:
curvature of
longitudinal axis
sangat melengkung ke dalam strongly incurving
agak melengkung ke dalam moderately incurving
lurus straight
agak melengkung ke belakang moderately recurving
sangat melengkung ke belakang strongly recurving
1
3
5
7
9
38.
(*)
(+)
PQ
U: (33)
VG
(d)
Sepal dorsal: bentuk Dorsal sepal: shape
jenis 1 type 1
jenis 2 type 2
jenis 3 type 3
jenis 4 type 4
jenis 5 type 5
jenis 6 type 6
jenis 7 type 7
jenis 8 type 8
1
2
3
4
5
6
7
8
26
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(38): Sepal dorsal: bentuk Ad.(38): Dorsal sepal: shape
jenis 1 type 1 type 2
type 4 type 5 type 6
type 3
type 7 type 8
jenis 2 type 2
jenis 3 type 3
jenis 4 type 4
jenis 5 type 5
jenis 6 type 6
jenis 7 type 7
jenis 8 type 8
27
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
39.
(*)
QN
U: (35)
VS
(c)
Sepal dorsal: kepintalan
Dorsal sepal:
twisting
tiada atau sangat lemah absent or very weak
lemah weak
sederhana medium
kuat strong
sangat kuat very strong
1
3
5
7
9
40.
(*)
QN
U: (36)
VG
(c)
Sepal dorsal:
Dorsal sepal: undulation
of margin
tiada atau sangat lemah absent or very weak lemah weak
sederhana medium
kuat strong
sangat kuat very strong
1
3
5
7
9
41. (*) (+)
QN
U: (31)
MS
(d)
Sepal dorsal: panjang Dorsal sepal: length
pendek short
sederhana
medium
panjang
long
3
5
7
28
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(41): Sepal dorsal: panjang Ad.(41): Dorsal sepal: length
Tamb.(42): Sepal dorsal: lebar Ad.(42): Dorsal sepal: width
42. (+)
(*)
QN
U: (32)
MS
(d)
Sepal dorsal: lebar (bahagian tengah) Dorsal sepal: width
(mid section)
sempit narrow
sederhana medium
lebar broad
3
5
7
43.
(*)
(+)
QN
U: (34)
VS
(c)
Sepal dorsal: bentuk dalam keratan rentas
Dorsal sepal: shape
in cross section
sangat cekung strongly concave
agak cekung moderately concave
rata flat
agak cembung moderately convex
sangat cembung strongly convex
1
3
5
7
9
ω
ℓ
29
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(43): Sepal dorsal: bentuk dalam keratan rentas Ad.(43): Dorsal sepal: shape in cross section
Tamb.(50): Sepal lateral: bentuk dalam keratan rentas Ad.(50): Lateral sepal: shape in cross section
44. (*)
QN
U: (37)
VS
(c)
Sepal lateral: lengkungan paksi memanjang
Lateral sepal : curvature
of longitudinal axis
sangat melengkung ke dalam strongly incurving
agak melengkung ke dalam moderately
incurving
lurus straight
agak melengkung ke belakang moderately recurving
sangat melengkung ke belakang strongly recurving
1
3
5
7
9
sebelah dalam inner side
1 strongly concave
sangat
cekung
3 moderately
concave agak cekung
5 flat rata
7 moderately
convex agak
cembung
9 strongly convex sangat
cembung
30
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
45. (*) (+)
PQ
U: (40)
VG
(c)
Sepal lateral: bentuk Lateral sepal: shape
jenis 1 type 1
jenis 2 type 2
jenis 3 type 3
jenis 4 type 4
1
2
3
4
Tamb.(45): Sepal lateral: bentuk
Ad.(45): Lateral sepal: shape
jenis 1 type I
jenis 4 type 4
jenis 3 type 3
jenis 6 type 6
jenis 2 type 2
jenis 5 type 5
jenis 7 type 7
jenis 8 type 8
31
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
46. (*)
QN
U: (42)
VG
(c)
Sepal lateral: kepintalan Lateral sepal: twisting
tiada atau sangat lemah absent or very weak
lemah weak
sederhana medium
kuat strong
sangat kuat very strong
1
3
5
7
9
47. (*)
QN
U: (43)
VS
(c)
Sepal lateral: alunan margin Lateral sepal:
undulation of margin
tiada atau sangat lemah absent or very weak
lemah weak
sederhana medium
kuat strong
sangat kuat very strong
1
3
5
7
9
48. (*)
QN
U: (38)
MS
(d)
Sepal lateral: panjang Lateral sepal: length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
49. (*)
QN
U: (39)
MS
(d)
Sepal lateral: lebar
Lateral sepal: width
sempit narrow
sederhana medium
lebar broad
3 5 7
32
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
50. (*) (+)
QN
U: (41)
VG
(c)
Sepal lateral: bentuk dalam keratan rentas Lateral sepal: shape in
cross section
sangat cekung strongly concave
agak cekung moderately concave
rata flat
agak cembung moderately convex
sangat cembung strongly convex
1
3
5
7
9
51. (*)
QL
U: (60)
VG
(c) (e)
Petal: bilangan warna Petal: number of
colours
satu one
dua two
tiga three
lebih daripada tiga more than three
1
2
3
4
33
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
52. (*)
QL
U: (61)
VG
(c) (e)
Petal: corak warna Petal: colour pattern
swawarna self-coloured
berbelak shaded
pinggiran edged
berjalur striped
berjaring netted
berbintik spotted
berbelak dan berjalur shaded and striped
berbelak dan berjaring shaded and netted
berbelak dan berbintik shaded and spotted
1
2
3
4
5
6
7
8
9
53.
PQ
U: (62)
VS
(c) (e)
Petal: warna utama Petal: main colour
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
54.
QN
U: (63)
VG
(c)
Varieti berbelak sahaja: Petal: tahap kebelakan Shaded varieties
only: Petal: extent of
shading
kecil small
sederhana medium
besar large
3
5
7
34
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
55.
PQ
U: (64)
VS
(c) (e)
Varieti berbelak sahaja: Petal: warna belak Shaded varieties
only: Petal: colour of
shading
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
56.
PQ
U: (65)
VS
(c) (e)
Varieti pinggiran (edged) sahaja: Petal: warna pinggir Edged varieties
only: Petal: colour of
edging
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
57.
PQ
U: (66)
VS
(c) (e)
Varieti berjalur sahaja: Petal: warna jalur Striped varieties
only: Petal: colour of
stripes
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
58.
PQ
U: (67)
VS
(c) (e)
Varieti berjaring sahaja: Petal: warna jaring Netted varieties
only: Petal: colour of
netting
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
59. PQ
U: (68)
VS
(c) (e)
Varieti berbintik sahaja: Petal: warna bintik Spotted varieties
only: Petal: colour of
spots
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
35
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
60. (*)
QN
U: (53)
VG
(c)
Petal: lengkungan paksi memanjang Petal: curvature of
longitudinal axis
sangat melengkung ke dalam strongly incurving
agak melengkung ke dalam moderately incurving
lurus straight
agak melengkung ke belakang moderately recurving
sangat melengkung ke belakang strongly recurving
1
3
5
7
9
61. (*) (+)
PQ
U: (56)
VG
(c)
Petal: bentuk Petal: shape
linear linear
eliptik elliptic
ovat ovate
obovat obovate
orbikulus melekuk depressed orbicular
spatulat spatulate
1
2
3
4
5
6
36
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(61): Petal: bentuk Ad.(61): Petal: shape
5 6
orbikulus melekuk spatulat depressed orbicular spatulate
62. (*)
QN
U: (58)
VG
(c)
Petal : kepintalan Petal: twisting
tiada atau sangat lemah absent or very weak
lemah weak
sederhana medium
kuat strong
sangat kuat very strong
1 3 5 7 9
1 linear linear
2 eliptik elliptic
3 ovat ovate
4 obovat obovate
37
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
63. (*)
QN
U: (59)
VG
(c)
Petal: alunan margin Petal: undulation of
margin
tiada atau sangat lemah absent or very weak
lemah weak
sederhana medium
kuat strong
sangat kuat very strong
1
3
5
7
9
64. (*)
QN
U: (54)
MS
(d)
Petal: panjang Petal: length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
65. (*)
QN
U: (55)
MS
(d)
Petal: lebar Petal: width
sempit narrow
sederhana medium
lebar broad
3
5
7
66. (*) (+)
QN
U: (57)
VG
(c)
Petal: bentuk dalam keratan rentas Petal: shape in cross
section
sangat cekung strongly concave
agak cekung moderately concave
rata flat
agak cembung moderately convex
sangat cembung strongly convex
1 3 5 7 9
38
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(66): Petal: bentuk dalam keratan rentas Ad. (66): Petal: shape in cross section
67. (*)
QN
U: (69)
MS
(c) (d)
Bibir : panjang Lip: length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
68. (*)
QN
U: (70)
MS
(c) (d)
Bibir : lebar Lip: width
sempit narrow
sederhana medium
lebar broad
3
5
7
69. (*)
QL
U: (71)
VG
(c)
Bibir: kehadiran lobus lateral Lip: presence of lateral
lobe
tiada absent
ada present
1
9
sebelah dalam inner side
1 strongly concave
sangat
cekung
3 moderately
concave agak cekung
5 flat rata
7 moderately
convex agak
cembung
9 strongly convex sangat
cembung
39
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
70. (*) (+)
PQ
U: (72)
VG
(c)
Varieti tanpa lobus lateral sahaja: Bibir: bentuk Varieties without
lateral lobes only:
Lip: shape
eliptik elliptic
bulat circular
eliptik melintang transverse elliptic
1
2
3
Tamb.(70): Varieti tanpa lobus lateral sahaja :Bibir: bentuk Ad.(70): Varieties without lateral lobes only: Lip: shape
1 2 3 elips bulat elips melintang elliptic circular transverse elliptic
71. (*) (+)
QL
U: (73)
VG
(c)
Varieti tanpa lobus lateral sahaja: Bibir: pertindihan bahagian pangkal Varieties without
lateral lobes only:
Lip: overlapping of
basal part
tiada absent
ada present
1
9
40
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(71): Varieti tanpa lobus lateral sahaja :Bibir :pertindihan bahagian pangkal Ad.(71): Varieties without lateral lobes only: Lip: overlapping of basal part
72. (*) (+)
PQ
U: (74)
VG
(c)
Varieti yang ada lobus lateral sahaja: Bibir: bentuk lobus lateral Varieties with lateral
lobes only: Lip: shape
of lateral lobe
segi tiga triangular
ovat ovate
trapezium sempit narrow trapezoid
trapezium lebar broad trapezoid
1
2
3
4
Tamb.(72): Varieti yang ada lobus lateral sahaja: Bibir: bentuk lobus lateral Ad.(72): Varieties with lateral lobes only: Lip: shape of lateral lobe
1 ada
absent
2 tiada
present
1 segi tiga triangular
2 ovat ovate
3
trapezium sempit narrow trapezoid
4
trapezium lebar broad trapezoid
41
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
73. (*) (+)
PQ
U: (75)
VG
(c)
Varieti yang ada lobus lateral sahaja: Bibir: bentuk lobus apeks Varieties with
lateral lobes only: Lip:
shape of apical lobe
reniform reniform
rombik rhombic
eliptik melintang transverse elliptic
eliptik elliptic
1
2
3
4
Tamb.(73): Varieti yang ada lobus lateral sahaja: Bibir: bentuk lobus apeks Ad.(73): Varieties with lateral lobes only: Lip: shape of apical lobe
74. (*) (+)
PQ
U: (76)
VG
(c)
Bibir: jenis lengkungan Lip: type of curving
jenis I type I
jenis II type II
jenis III type III
jenis IV type IV
jenis V type V
jenis VI type VI
jenis VII type VII
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
1 reniform reniform
2 rombik rhombic
3 eliptik melintang
transverse elliptic
4 eliptik elliptic
42
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(74): Bibir: jenis lengkungan Ad.(74): Lip: type of curving
1 jenis I type I
7
type VII
2 jenis II type II
1 jenis I type I
3 jenis III type III
4 jenis IV type IV
5 jenis V type V
6 jenis VI type VI
7 jenis VII type VII
43
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
75. (*) (+)
QL
U: (77)
VG
(c)
Bibir: kehadiran mata Lip: presence of eye
tiada absent
ada present
1
9
Tamb.(75): Bibir: mata Ad.(75): Lip: presence of eye
Tamb.(81): Bibir: warna bahagian tengah Ad.(81): Lip: colour of middle part
76. (*) (+)
PQ
U: (78)
VG
(c)
Bibir: bentuk mata Lip: shape of eye
jenis I type I
jenis II type II
jenis III type III
jenis IV type IV
1
2
3
4
throat
middle part
eye
base
tekak throat
mata eye
bahagian tengah middle part
pangkal base
kawasan berbelak
shade
44
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(76): Bibir: bentuk mata Ad.(76): Lip: shape of eye
1 type I
3 4 type III type IV
77. (*)
QL
U: (79)
VG
(c) (e)
Bibir: bilangan warna Lip: number of
colours
satu one
dua two
tiga three
empat four
lima five
lebih daripada lima more than five
1
2
3
4
5
6
1 jenis I type I
2 jenis II type II
3 jenis III type III
4 jenis IV type IV
45
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
78. (*)
QL
U: (80)
VG
(c) (e)
Bibir: corak warna(kecuali bahagian tengah, mata dan tekak) Lip: colour pattern
(except middle part,
eye and throat)
swawarna self-coloured
berbelak shaded
pinggiran edged
berjalur striped
berjaring netted
berbintik spotted
berbelak dan berjalur shaded and striped
berbelak dan berjaring shaded and netted
berbelak dan berbintik shaded and spotted
1
2
3
4
5
6
7
8
9
79.
QN
U: (81)
VG
(c) (e)
Varieti berbelak sahaja: Bibir: tahap belak Shaded varieties
only: Lip: extent of
shading
kecil small
sederhana medium
besar large
3
5
7
80.
PQ
U: (82)
VG
(c) (e)
Bibir: warna utama Lip: main colour
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
46
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
81. (+)
PQ
U: (83)
VG
(c) (e)
Bibir: warna bahagian tengah Lip: colour of middle
part
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
82.
PQ
U: (84)
VG
(c) (e)
Varieti berbelak sahaja: Bibir: warna belak Shaded varieties
only: Lip : colour of
shading
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
83.
PQ
U: (85)
VG
(c) (e)
Varieti pinggiran (edged) sahaja: Bibir: warna pinggir Edged varieties
only: Lip: colour of
edging
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
84.
PQ
U: (86)
VG
(c) (e)
Varieti berjalur sahaja: Bibir: warna jalur Striped varieties
only: Lip: colour of
stripes
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
85.
PQ
U: (87)
VG
(c) (e)
Varieti berjaring sahaja: Bibir: warna jaring Netted varieties
only: Lip: colour of
netting
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
86.
PQ
U: (88)
VG
(c) (e)
Varieti berbintik sahaja: Bibir: warna bintik Spotted varieties
only: Lip: colour of
spots
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
47
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
87.
PQ
U: (89)
VG
(c) (e)
Varieti yang ada mata sahaja: Bibir: warna mata Varieties with eye
only: Lip: colour of
eye
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
88.
PQ
U: (90)
VG
(c) (e)
Varieti tekak berlainan warna sahaja: Bibir: warna tekak Varieties with
different coloured
throat only: Lip:
colour of throat
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
89.
QN
U: (91)
VG
(c)
Bibir: kepintalan Lip: twisting
tiada atau lemah absent or weak
sederhana intermediate
kuat strong
1
2
3
90. (*)
QN
U: (92)
VG
(c)
Bibir: alunan margin Lip: undulation of
margin
tiada atau lemah absent or weak
sederhana intermediate
kuat strong
1
2
3
91. (*)
QN
U: (93)
VG
(c)
Bibir: margin beropol Lip: fringing of
margin
tiada atau sangat halus absent or very fine
halus fine
sederhana medium
kasar coarse
1
3
5
7
48
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
92. (*)
QL
U: (94)
VG
(c)
Bibir: kalus Lip: callus
tiada absent
ada present
1
9
93. (*)
QN
U: (95)
VG
(c)
Bibir: kehadiran pubesens Lip: pubescence
tiada atau lemah absent or weak
sederhana intermediate
kuat strong
1
2
3
94. (+)
VG Mentum: bentuk Mentum: shape
jenis 1 type 1
jenis 2 type 2
jenis 3 type 3
jenis 4 type 4
jenis 5 type 5
jenis 6 type 6
jenis 7 type 7
jenis 8 type 8
1
2
3
4
5
6
7
8
49
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Tamb.(94):Mentum: bentuk Ad.(94): Mentum: shape
jenis 1 jenis 2 jenis 3 type 1 type 2 type 3
jenis 4 jenis 5 jenis 6 type 4 type 5 type 6
jenis 7 jenis 8 type 7 type 8
50
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
95. (+)
QN
U: (26)
MS
(d)
Mentum: panjang Mentum: length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
Tamb.(95): Mentum: panjang Ad.(95): Mentum :length
96. (*)
QN
U: (96)
MS
(c)
Kolumn: panjang Column: length
pendek short
sederhana medium
panjang long
3
5
7
97.
PQ
U: (97)
VG
(f)
Kolumn: warna penutup cepu debunga (pemerhatian seharusnya dibuat pada sebelah dorsal) Column: colour of
anther cap
(Observations should
be made on the dorsal
side.)
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan)
RHS Colour Chart
(indicate reference
number)
ℓ
51
NO NO
CIRI
CHARACTERISTIC
KEADAAN STATE
VARIETI CONTOH EXAMPLE VARIETIES
CATATAN NOTE
Ciri Tambahan
(gunakan bila/di mana perlu)
Additional Characteristics
(apply when/where necessary)
98.
QN
MG Daya simpanan bunga keratan (dipotong pada pembungaan 70% sehingga bunga pertama gugur) Shelf life – cut flowers
(harvested at 70%
flowering until first
flower drop)
tiga hari three days
tujuh hari seven days
empat belas hari fourteen days
3
5
7
99.
QN
MG Daya simpanan pokok berpasu (pembungaan 70% sehingga bunga pertama gugur) Shelf life – potted
plants (70% flowering
until first flower drop)
tiga hari three days
empat belas hari fourteen days
tiga puluh hari thirty days
3
5
7
52
9.0 RUJUKAN LITERATURE
UPOV, 2006: Guidelines for the Conduct of Test for Distinctness, Uniformity and Stability (Dendrobium), TG/209/1 Corr., International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV), Geneva.
Plant Variety Protection Division, 2001: Test Guidelines for Dendrobium Sw. Department of Agriculture, Government Press, Bangkok, Thailand.
53
10.0 TECHNICAL QUESTIONNAIRE SOAL SELIDIK TEKNIKAL
BORANG SOAL SELIDIK TEKNIKAL TECHNICAL QUESTIONNAIRE
untuk dilengkapi berkaitan dengan permohonan Hak Pembiak Baka Tumbuhan
to be completed in connection with an application for Plant Breeders' Rights
UNTUK KEGUNAAN RASMI FOR OFFICIAL USE
Nombor Rujukan :
Reference Number
Tarikh Permohonan :
Application date
(tidak boleh diisi oleh pemohon)
(not to be filled in by the applicant)
1. BAHAN UJIAN SUBJECT OF THE TECHNICAL QUESTIONNAIRE
1.1 Nama Botani :
Botanical Name
1.2 Nama Biasa :
Common name
1.3 Nama Tempatan :
Local name
Dendobium Sw.
DENDROBIUM
Dendrobium
2. PEMOHON APPLICANT
Nama Pemohon : _______________________________ Applicant Name
Alamat : ____________________________________
Address ____________________________________
_____________________________________
No. Telefon :_________________________________
Telephone No
No. Fax : _____________________________ Fax No
E-Mail : _____________________________ E-mail
Pembiak Baka : _____________________________ Breeder
(jika berlainan daripada pemohon) (if different from applicant)
3. NAMA YANG DICADANGKAN DAN RUJUKAN PEMBIAK BAKA PROPOSED DENOMINATION AND BREEDER'S REFERENCE
Nama yang dicadangkan _______________________ ________________________ ________________________
Proposed denomination pilihan pertama (1st choice) pilihan kedua (2nd choice) pilihan ketiga (3rd choice)
Rujukan pembiak baka ___________________________
Breeder's reference
54
# 4. MAKLUMAT SKIM PEMBIAKBAKAAN DAN PEMBIAKAN VARIETI INFORMATION ON THE BREEDING SCHEME AND PROPAGATION OF THE VARIETY
4.1 Skim pembiakbakaan Breeding scheme
Varieti terhasil daripada : Variety resulting from
Kacukan kacuk terkawal (sila nyatakan varieti induk) Crossing controlled cross (please state parent varieties)
Mutasi (sila nyatakan varieti induk) Mutation (please state parent varieties)
Penemuan dan pembangunan (sila nyatakan di mana dan bila ditemui dan bagaimana dibangunkan) Discovery and development (please state where and when discovered and how developed)
Lain-lain (sila berikan butir-butir) Other (please provide details)
4.2 Kaedah pembiakan varieti
Method of propagating the variety
4.2.1 Pembiakan vegetatif Vegetative propagation
keratan cuttings
pembiakan in vitro in vitro propagation
lain-lain (nyatakan kaedah) other (state method)
# Pihak berkuasa mungkin membenarkan maklumat tertentu ini diberi dalam bahagian sulit Borang Soal Selidik Teknikal. Authorities may allow certain of this information to be provided in a confidential section of the Technical Questionnaire.
Halaman {2} daripada {6}
Page {2} of {6}
55
5. CIRI VARIETI UNTUK DINYATAKAN
CHARACTERISTICS OF THE VARIETY TO BE INDICATED Nombor dalam kurungan merujuk ciri yang sepadan dengan ciri dalam Garis Panduan Ujian; sila tandakan catatan yang paling sepadan. The number in brackets refers to the corresponding characteristic in Test Guidelines; please mark the note which best corresponds.
Bil No
Ciri Characteristic
Keterangan State
Varieti Contoh Example Varieties
Catatan Note
5.1 (1)
Pokok: saiz Plant: size
kecil small
sederhana medium
besar large
3 [ ]
5 [ ]
7 [ ]
5.2 (16)
Jambak bunga: kedudukan bunga Inflorescence: position of flowers
berpilin spiral
selang-seli alternate
apeks sahaja apex only
1 [ ]
2 [ ]
3 [ ]
5.3 (26)
Bunga : panjang dari pandangan depan Flower: length in front view
pendek short
sederhana medium
panjang long
3 [ ]
5 [ ]
7 [ ]
5.4 (27)
Bunga: lebar dari pandangan depan Flower: width in front view
tidak lebar narrow
sederhana medium
lebar broad
3 [ ]
5 [ ]
7 [ ]
5.5 (69)
Bibir : kehadiran lobus lateral Lip: presence of lateral lobe
tiada absent
ada present
1 [ ]
9 [ ]
5.6 (75)
Bibir: kehadiran mata Lip: presence of eye
tiada absent
ada present
1 [ ]
9 [ ]
56
Bil No
Ciri Characteristic
Keterangan State
Varieti Contoh Example Varieites
Catatan Note
5.7
(78)
Bibir: corak warna (kecuali bahagian tengah, mata dan tekak
Lip: color pattern (except middle part, eye and throat)
swawarna self-colored berbelak shaded pinggiran edged berjalur striped
berjaring netted berbintik spotted berbelak dan berjaring shaded and striped berbelak dan berbintik shaded and netted berbelak dan berjaring shaded and spotted
1 [ ]
2 [ ]
3 [ ]
4 [ ]
5 [ ]
6 [ ]
7 [ ]
8 [ ]
9 [ ]
5.8i
(80)
Bibir: warna utama
Lip: main color
Carta Warna RHS (berikan nombor rujukan) RHS Color Chart (indicate reference number)
57
Bil No
Ciri Characteristic
Keterangan State
Varieti Contoh Example Varieties
Catatan Note
5.8ii
(80)
Bibir: warna utama
Lip: main color
hijau green putih white kuning yellow merah jambu pink merah red ungu purple perang kemerahan reddish brown
1 [ ]
2 [ ]
3 [ ]
4 [ ]
5 [ ]
6 [ ]
7 [ ]
58
6. VARIETI SERUPA DAN PERBEZAAN DARIPADA VARIETI CALON
SIMILAR VARIETIES AND DIFFERENCES FROM THESE VARIETIES
Sila gunakan jadual dan kotak berikut untuk komen dan untuk memberikan maklumat berkenaan dengan bagaimana varieti yang anda pilih berbeza daripada varieti yang, sejauh yang anda ketahui, paling serupa. Maklumat ini boleh membantu pihak berkuasa pemeriksaan untuk menjalankan pemeriksaan kelainan dengan cara yang lebih cekap.
Please use the following table and box for comments to provide information on how your candidate variety differs from the variety (or varieties) which, to the best of your knowledge, is (or are) most similar. This information may help the examination authority to conduct its examination of distinctness in a more efficient way.
Nama varieti yang serupa dengan varieti calon
Denomination(s) of variety(ies) similar to your candidate variety
Ciri varieti calon yang berbeza daripada varieti serupa
Characteristic(s) in which your candidate variety differs from the similar variety(ies)
Terangkan ekspresi ciri bagi varieti serupa
Describe the expression of the characteristic(s) for the similar variety(ies)
Terangkan ekspresi ciri bagi varieti calon
Describe the expression of the characteristic(s) for your candidate variety
Contoh Example
Bibir: corak warna Lip: colour pattern
berbelak shaded
berbelak dan berjalur
shaded and striped
Komen :
Comments
59
# 7. MAKLUMAT TAMBAHAN YANG BOLEH MEMBANTU DALAM PEMERIKSAAN VARIETI
ADDITIONAL INFORMATION WHICH MAY HELP IN THE EXAMINATION OF THE VARIETY
7.1 Selain maklumat yang diberi dalam bahagian 5 dan bahagian 6, adakah apa-apa ciri tambahan yang boleh membantu untuk membezakan varieti? In addition to the information provided in sections 5 and 6, are there any additional characteristics which may help to distinguish the variety? Ada Tiada Yes No
(Jika ada, berikan butir-butir) ............................................................................................................... (If yes, please provide details) …………………………………………………………………………………. 7.2 Adakah apa-apa syarat khusus bagi menanam varieti atau menjalankan pemeriksaan? Are there any special conditions for growing the variety or conducting the examination? Ada Tiada Yes No (Jika ada, berikan butir-butir) ............................................................................................................... (If yes, please provide details) …………………………………………………………………………………. 7.3 Maklumat lain Other information 7.4 Gambar berwarna yang mewakili varieti perlu disertakan bersama Borang Soal Selidik Teknikal ini. A representative colour photograph of the variety should accompany the Technical Questionnaire.
# Pihak berkuasa mungkin membenarkan maklumat tertentu ini diberi dalam bahagian sulit Borang Soal Selidik Teknikal. Authorities may allow certain of this information to be provided in a confidential section of the Technical Questionnaire.
8. KEBENARAN PENGELUARAN AUTHORIZATION FOR RELEASE
8. (a) Adakah varieti memerlukan kebenaran sebelum pengeluaran di bawah undang-undang berhubung dengan perlindungan alam sekitar, kesihatan manusia dan kesihatan haiwan? Does the variety require prior authorization for release under legislation concerning the protection of the environment, human and animal health?
Ya Tidak Yes No
(b) Adakah kebenaran itu telah diperoleh? Has such authorization been obtained? Ya Tidak Yes No
Jika jawapan kepada (b) ialah ya, sila kepilkan satu salinan kebenaran tersebut. If the answer to (b) is yes, please attach a copy of the authorization.
60
9. MAKLUMAT BAHAN TUMBUHAN UNTUK DIPERIKSA ATAU DISERAH BAGI PEMERIKSAAN INFORMATION ON PLANT MATERIAL TO BE EXAMINED OR SUBMITTED FOR EXAMINATION
9.1 9.2
Ekspresi satu ciri atau beberapa ciri varieti mungkin terjejas oleh faktor seperti haiwan perosak dan penyakit, rawatan kimia (contohnya bahan pembantut pertumbuhan atau pestisid), kesan kultur tisu,pokok penanti yang berlainan, sion yang diambil daripada fasa pertumbuhan pokok yang berlainan dan lain-lain. The expression of a characteristic or several characteristics of a variety may be affected by factors, such as pests and disease, chemical treatment (e.g. growth retardants or pesticides), effects of tissue culture, different rootstocks, scions taken from different growth phases of a tree, etc Bahan tanaman tidak seharusnya melalui apa-apa rawatan yang menjejaskan ekspresi ciri varieti, kecuali pihak berkuasa yang kompeten telah membenarkan atau meminta rawatan sedemikian. Jika bahan tanaman telah melalui rawatan sedemikian, butir-butir penuh bagi rawatan mestilah diberikan. Berhubung dengan hal ini, sila tunjukkan di bawah ini, sepanjang yang anda ketahui, sekiranya bahan tanaman untuk diperiksa itu: The plant material should not have undergone any treatment which would affect the expression of the characteristics of the variety, unless the competent authorities allow or request such treatment. If the plant material has undergone such treatment, full details of the treatment must be given. In this respect, please indicate below, to the best of your knowledge, if the plant material to be examined has been subjected to:
(a) terdedah kepada mikroorganisma (contohnya virus, bakteria, fitoplasma) Microorganisms (e.g. virus, bacteria, phytoplasma)
Ya Yes ………….................................................................................................................... Sila berikan butir-butir bagi jawapan “ya” yang anda berikan. Please provide details for where you have indicated "yes“
Tidak No (b) menjalani rawatan kimia (contohnya bahan pembantut pertumbuhan, pestisid) Chemical treatment (e.g. growth retardant, pesticide)
Ya Yes ………….................................................................................................................... Sila berikan butir-butir bagi jawapan “ya” yang anda berikan. Please provide details for where you have indicated "yes“
Tidak No (c) dijalankan kultur tisu tissue culture
Ya Yes ………….................................................................................................................... Sila berikan butir-butir bagi jawapan “ya” yang anda berikan. Please provide details for where you have indicated "yes“
Tidak No (d) disebabkan faktor lain other factors
Ya Yes ………….................................................................................................................... Sila berikan butir-butir bagi jawapan “ya” yang anda berikan. Please provide details for where you have indicated "yes“
Tidak No
61
10. PENGESAHAN
DECLARATION
Saya dengan ini mengesahkan, sepanjang yang saya ketahui, bahawa maklumat yang diberi dalam borang ini adalah betul. I hereby declare that, to the best of my knowledge, the information provided in this form is correct. _____________________________ Tandatangan Signature Nama pemohon : __________________________________ Applicant's name Tarikh : __________________________________ Date
62
11.0 PENGHARGAAN ACKNOWLEDGEMENT
Jabatan Pertanian mengucapkan setinggi-tinggi penghargaan kepada Ketua Pengarah Pertanian dan terima kasih kepada Pengarah Bahagian Kawalan Kualiti Tanaman, Pn. Hjh. Norma Othman serta kakitangannya atas daya usaha dan inisiatif yang diambil bagi penyediaan Garis Panduan ini. Department of Agriculture would like to express greatest gratitude to Director
General of Department and thanks to Director of Crop Quality Control Division, Mrs. Hjh.
Norma Othman and her staff for the hard work and initiative taken in preparing the Test
Guidelines.
Penghargaan juga ingin disampaikan kepada pakar-pakar tanaman, Appreciation also goes to our crop experts,
(1) Pn. (Mrs.) Fadelah Abd. Aziz (MARDI) (2) En (Mr.) Tung Khoon Cheong (DOA) (3) En. (Mr.) Mohd. Nasir Mohd. (Jabatan Perhutanan Semenanjung
Malaysia) (Department of Forestry, Peninsular Malaysia)
(4) Pn. (Mrs.) Sri Ikarostika Rahayu Mohd. Ghazi (DOA) (5) Pn. (Mrs.) Normaiza Ismail @ Manaf (DOA) atas sumbangan pandangan yang membina dan komitmen tidak terhingga bagi menjayakan penghasilan Garis Panduan ini. upon contribution of constructive opinion and endless commitment towards the success of the
development of the Test Guidelines.
[Dokumen Tamat] [End of Document]