Gazeta Mendimi 11

7/27/2019 Gazeta Mendimi 11

1/12

MendimiMendimiforumi intelektual mysliman www.zd.c nr. 8(11) gusht 2013

faqe 5

faqe 2

Profeti Muhamed(paqja qoft mbi t)

ka thn:

1. Lmosha e shuan mkatin ashtu si e

shuan uji zjarrin.irmidhiu

2. N do dit t re n t ciln lind dielli,zbresin dy engjj. Thot njri prej tyre: O Zotshtoja pasurin atij q jep dhe thot tjetri:O Zot paksoja pasurin atij q nuk jep!

Ahmedi

3. Pasuria asnjher nuk paksohet prshkak t lmoshs

Muslimi

Dituria,

rrug e

sigurt drejtzhvillimit

Vlera e lmoshs

Egjipti:Midis

Revolucionit

Demokratik

dhe Grushtit

t Shtetit

Disa

qasje ndaj

misionit t

Avokatit

t Popullit

nga popullii avokatit

Nga Dr. Shefqet Krasniqi

NgaEnkd PElari faqe 3

Prgjegjsia si shenjtri

NgaKlad BYLYKU

faqe 5

Refuzimi i gjykimit moral

n emr t liris individualeNgaBe Kotorrifaqe 4

5 Zbulime Islame

q Ndryshuan Botnfaqe 9

Sadakaja e Fitrit Gzoje

edhe ti nj t varfrfaqe 8

Kontinenti i kaltr

kati i fundit i biosfersfaqe 11

Gi d Mopasan

(18501893)

faqe 10

KOMPIUTER CENTER

INTERNET TElEfONI


2/12

Mendimi / Gusht 2013 / 2

e - m a i l : g a z e t a m e n d i m i @ g m a i l . c o m / m o b i l e : 0 6 9 6 7 8 5 0 9 9

Presidenti Nishani shtron Iftar n Natn e Kadrit

n, nuk ka mundsi t jet e dhunshme.Ksisoj, Islami dhe ekstremizmi jan dgjra trsisht t ndrshme, rrnjsisht tkundrta, absolutisht t paprputhshme.

Jan t kthera shpin pr shpin, pra di-ametralisht t kundrta, q nuk mund ttakohen kurr u shpreh Mtiu rnava.

Se Islami nuk sht ekstrem, prkun-drazi, ai ka tradit me rrnj dhe rrjedhi-misht edhe merita t mdha n zhvilliminton kombtar dhe kulturor, oli edheakademik Daci. Ai tha al t arta, al tmbla e t mdha, t cilat do t doja shumsikur ti kishin dgjuar t diturit.

Kosova mton Evropn, por kurr nkurriz t kulturs son. N Evrop munddhe duhet t shkojm kshtu si jemi, shq-iptar msliman. Rruga jon nuk shtme emra e slogane, por me pun dhe dije.

E pr dijen dhe rndsin q i kushtonasaj Islami, oli edhe Ministri Agani.

Tjesht, q t tre msart e nderuarditurin e prshkruan si rrug t vetme

drejt prparimit e avancimit. Ne nuk do tzhvillohemi n mnr magjike nse vetmhjm n Evrop. Nse, sipas disa anali-zave, standardi n sht larg atij evropianpr 80 vite, ather n vend t llastimevee deklaratave boshe, ne duhet t punojmshum m shum. Jemi larg aq shum sa qkrkohet shum pun e angazhim. Vetmavancimi shkencor e edukativ dhe dituriae hairit mund t na e shkurtoj kt rrug.

Kt rrug jam munduar ta prshkruajpikrisht n kto d vepra t botuara sundi.

E vrteta sht se ato jan kresishtetare, por, si shpjeguan edhe antart enderuar t panelit, ato prmbajn msime

t dobishme q ndihmojn zellshm normimin sa m t mir t mslimanve,qot si individ, por edhe si shoqri.

Ndrlidhjet analitike ndrmjet as-pekteve materiale t jets me ato etare e

shpirtrore jan elemente q garantojn zh-villim dhe stabilitet shoqror, ekonomik epolitik t nj vendi. Kt element t rnd-sishm e kishte kuptuar pr mrekulli Min-istri Agani, kur gjat alimi t tij shkoqitime theks t veant ajetin kuranor:

Me t vrtet, nga robrit e ij, Alla-hut ia kan rikn m se shumti dijetart!(Fatir, 28)

Gjat elaborimit t librave n al, ne

nuk u mjatuam vetm me analizim tajeteve t Kuranit, por kemi sjell edhe sh-embuj praktik nga historia personalitetevet ndrshme mslimane. N akt, kemiveuar nj libr t tr pr t treguar se sipjekuria shpirtrore sht element stabili-zues, jo vetm n jetn individuale t njeri-ut, por edhe n at shoqrore.

Pra, k sht libri q fet pr t Dr-guarin e Allahut, Jusun [alejhi selam] dheshmblltrn e tij t pastr. Ai sht modelpr besimtarin si individ, pr sprovat dheproblemet me t cilat mund t ballaaqo-het njeriu gjat jets, sikur q sht modelpr besnikrin dhe prgjegjsin q duhettreguar besimtari n detrat me t cilat

sht i ngarkuar. K libr sjell prova his-torike se si ormimi etar sht i pazvend-sueshm. K libr na sjell n kujtes sepopulli ka nevoj imediate t prtoj ngaprjetimet, eksperiencat dhe rrugdaljet e

Jusut [alejhi selam].Ne jemi dshmitar t korrupsionit,

vjedhjeve, vrasjeve dhe shum e shumkrimeve tjera, por, mjerisht nuk na jepetrasti e as mundsia q tua dshmojm tgjithve se kontributi n n parandalimine ktre dukurive mund t jet akoma mi madh.

Islami sht e q refekton prosperitet,andaj duhet ndjekur rrugn e tij pr t re-alizuar qllimet tona.

le t jet moto dhe meszh ktjpomovm se vetm me dtu t m-ft ne mund t ecm p e t zhvo-hem!

min tek Zoti.Me an t ktij Riti t shenjt, ms-

limani agjrues rievokon vlerat moraledhe shenjtrore prmes;

- Refektimit mbi Krijuesin, botn,

njerzit, marrdhniet e tre, problema-tikat, si dhe, pr aq sa sht e mundur,pr zbutjen e atre problematikave, hu-manizimin e tre.

- Sjelljes n vemendjen e besimtarveq kan sepse jan t pasur dhe mun-den sepse jan t uqishm, t aktit seka dhe t tjer besimtar q nuk kansepse jan t varr dhe nuk mundensepse jan t dobt.

- Kujtess pr aktin se lakmia e pa-undme sht nj ves i dmshm, njtundim djallzor, q n und t un-dit dmton njlloj; sa vet lakmitarin epanginjur edhe gjith t tjert.

- Ngjalljes s shpress tek t varrit,

duke u kujtuar atre se nuk jan t har-

ruar, nuk jan vetm, se pr ta dikushmendon, dikush i mshiron, dikush meta dika ndan.

qnt i uritur materialisht dhe ingopur shpirtrisht, sht nj e mir e

madhe. qnt i uritur shpirtrisht dhe ingopur materialisht sht nj e keqe emadhe.

Duke dshmuar prkushtimin ndajZotit me privim dhe sakric, Ju dsh-moni superioritetin e virttit ndaj vesit,seriozitetit ndaj paprgjegjshmris, pu-ns ndaj parazitizmit, vlerave ndaj anti-vlerave, principe universale kto, zbatimii t cilave me kalimin e kohs sjell vetmt mira.

i zbatojm me prpikmri dheti ruajm Ritet q pr ne shqiptartprbjn tashm nj trashgimi dhetradit.

Gjat ktre ditve dhe netve tRamazanit t madhnueshm,Ju t dashur besimtar prbuzni mate-

rialitetin dhe ngrini lart Idealizmin.

Prmes ksaj sde q i bni material-itetit prmes vuajtjes dhe sakrics, Jubni at q m tepr se gjithka i duhet

njerzimit; dshmoni dhe orconi besi-

Jemi n dhjetditshin e undit t

Ramazanit, pjesn n t ciln kalluar shpallja e Kuranit. Sikur q e dini,para m shum se 1430 vitesh, n shpellnHira, n Mek, atje ku Muhamedi [Paqjadhe mshira qoshin me t!] vetmohej pradhurim, lloi shpallja e alve t parahjnore:

lexo me emn e Zott tnd! (ak,1)

Me kto al lloi kontakti ndrm-jet qiellit dhe toks pr ti treguar gjithnjerzimit, mslimanve n veanti, serruga q duhet ndjekur sht ajo e dijes.

Pr t dshmuar kt shpirt dije dheshkence t Islamit, edhe n mesin ton,

pata nderin q m 31.07.2013 t bj edhepromovimin e d veprave t mia, Shtatgrupet e lumtura n Ditn e Gjkimitdhe Djaloshi m i bukur n bot. Prmesktij promovimi, gjat nj itari modest,me msar e dashamir t shumt, ndrt cilt Mtiu rnava, Ministri Agani,

akademiku Daci, e shum t tjer, u mun-duam t projm mesazhin se Islami shte e mendjes, arses s iltr dhe dituris.

Falnderoj shum t gjith pjesmar-rsit, e n veanti antart e panelit, prdiskutimet, kshillat dhe sugjerimet e tre.Ishte nj konkludim i prbashkt se rruga

jon drejt zhvillimit, padshim, sht ditu-ria.

Mtiu rnava ua prkujtoi besim-tarve dhe gjith t tjerve se k Islam, i cilipo etiketohet dhe njolloset nga ata q nukkan lexuar madje as d tituj rreth tij, nukka t bj are me akuzat q po i vishen.Nj e, q n esenc nnkupton paqe dheq pr al dhe urdhr t par ka dituri-

Dituria, rrug e sigurt drejt zhvillimitNgaPf. Ass. D. Shefe KrASniqi(Me rastin e promovimit t d librave t mi t undit)


3/12


Prdit n kt vend shikon njerzt smur q orvaten spitalevedhe vuajn mungesn e kurimit dhe de-itin e medikamenteve, shikon njerzq zvarriten npr procese gjqsore si-kur t ishin t pandehur duke vuajturpasojat e drejtsis s munguar, prditka abuzime me pronat dhe t drejtat eqtetarve shqiptar pr t cilt mendo-het se institucioni i avokatit t popullitduhet t okusohet me t gjitha energjite veta pr ti prkrahur, aq m tepr qkta jan taksapagues dhe k institucionme kto nanca mbahet.

Ndrkoh shohim institucionin eavokatit t popullit q ato hapsira tlimituara q i ka vn n dispozicion ligjidhe ato pak energji q posedon i ezauronn kazuse dtsore apo terciale, si shtala bie dalja n mbrojtje t komunitetitLGB, apo rasti i undit ku prononco-het n lidhje me territorin e ndrtimit txhamis, etj, kazuse pr t cilat shoqria

jon nuk e ka luksin t paguaj kostotsociale e morale dhe aq m tepr kurproblemet e taksapaguesve shqiptar

jan nevoja jetike dhe shum her memergjente sesa interesat e nj komu-niteti t paprllshm njerzish dhe i ciliavorizohet m shum nga heshtja.

Prandaj petja e par q shtrohet nkt pjes sht: A jan dakord taksap-aguesit shqiptar me prolizimin q ka

marr institucioni i avokatit t popullitduke u marr me vlerat e huaja dheduke ln mnjan problemet vendasedhe a i mjatojn ktij institucioni en-ergjit pr tu marr me t tilla shtjeluksi ndrkoh q ka me qindraqtetare q vuajn do dit e m shumnga mungesa inormacionit ligjor dhenga mosprkrahja institucionale?

N kt konktekst duket sikur insti-tucioni i avokatit t popullit ka marrkonotacionet e nj organizate prom-ovuese t vlerave t huaja me taksat eshqiptarve, sesa institucioni relevantpr zgjidhjen e problematikave t brend-shme.

sht e vrtet q bota perndimoredisa vlera i ka n rend t par, por nukduhet harruar se atje ka disa dekada qato shoqri prkujdesen dhe investo-

jn n konsolidimin dhe zbatimin eligjit dhe kjo ka ardhur pasi pothuajse

sht zgjidhur plotsisht unksionalitetidhe eenca e administrimit publik.

Ndrkoh n vendin ton qtetart vua-jn akoma mungesn e lirive dhe t dre-jtave themelore pr t cilat k institucionduhet t punoj do dit e m shum qato t tohen.

Po ta zbresim diskusin n plan lokalnj gj q me koh duhet t kishte brinstitucioni i avokatit t popullit shtbrja e nj sondazhi duke klasikuar si-pas nj hirerarkie problemet me sensiblt popullit shqiptar, n mnr q t pr-caktoj qart misionin dhe objektivat eveta. Institucion n al jo vetm q nuke ka br nj hap t till, por nuk shttreguar as koherent ndaj problemeve pri-oritare prej t cilave rnkon k vend. K

hendek i krijuar midis problemeve realesociale dhe midis kazuseve t komu-niteteve antazm dhe tezave ambientali-ste -kur dihet se n veri po bhet nj ma-sakr masive ndaj pyjeve, gj pr t cilnavokati i popullit nuk sht dgjuar t

prononcohet-, tregon sesa e madhe shtdierenca midis misionit themeltar pr tcilin k institucion sht themeluar dhemidis vlerave utopike q z.otozani i kashpallur si t drejta, megjithse ndon-

jher n kundravajtje me ato vendasedhe t cilat don t na i imponoj dhe tizgjidh m shpejt sesa duan ti zgjidhinvendet me demokraci t konsoliduar.

Pr nga unskionimi, k ent shtetrornuk bn prjashtim nga dikasteret e tjeraqeveritare t cilat po ashtu jan zgjedhurme an t nj sondazhi, at t votimeve.K institucion duhet ta kishte br njgj t till sepse ashtu si qeverit meprogramet e tre politike mandatohenpr ti dhn drejtim problemeve t ven-dit, po ashtu avokati i popullit duhet tmbshtetet tek problemet m prioritaredhe t ushtroj trsni ndaj burokraciveapo akteve korruptive t do qelize taparatit shtetror.

E nse kjo nuk ndodh, si po ndodh,t kujton raste t institucioneve kuturun republikat e bananeve t cilat n ato

pak raste q implementojn politika dheqeverisje, nuk i bjn n prputhje meaktualitetin dhe realitetin social t vendit.

N mnrn sesi trajtohet shoqriashqiptare, nuk bn prjashtim nga tra-

jtimi q i bhet shoqrive primitive dhet prapambetura, sepse po t vrejmmnrn sesi ambasadort e akredituarn iran, por edhe vet institucionin eavokatit t popullit i trajton problemet ektij vendi dhe modalitetet sesi krkonti zgjidh ato, t krijohet prshtpja sen kt vend nuk ka burime humaneapo kapacitete intelektuale pr ti dhnzgjidhje problemeve. Shqiptart nuk jannj shoqri shterpe prsa i prket vlerave,traditave dhe zakoneve dhe nga ana tjetrvetm n vendet Arikane shikon rasteku ambasadort, por edhe zrtar t lartt komanduar nga jasht mbajn leksio-ne sesi duhet t jet demokracia dhe sesiduhet implementuar ajo, sesi shoqrit e

ktre vendeve duhet t jen civile dhe thapura ndaj enomeneve globaliste.

Dhe ajo q asnj nga t siprpr-mendurit nuk po e kupton, ose ndoshtashtiret kshtu, sht akti q qtetartshqiptar jo vetm q kan vlera dhe tra-dita qtetarie, por nga ana tjetr ata kanndshkuar rnd do manovr q rezul-ton ese pr inteligjencn e tre dhe kte kan br me mjetin dhe mnrn m

DiSA QASjE NDAj MiSiONit t AVOKAtitt pOpULLit NgA pOpULLi i AVOKAtit

NgaEkld PELAri

sublime q ka n dispozicion civilizimi,at t abandonimit n heshtje dhe pr aq

koh sa do mik i huaj apo bir shqiptar iormuar jasht do bj rolin e tutorit dhemodeluesit t sjelljes s shqiptarve dukeeklipsuar kshtu vlerat dhe zakonet emira shqiptare dhe duke anashkaluar in-teligjencn e tre do vazhdoj t mbeteti abandonuar n misionet tutoriale qndrmerr.

Prgjegjsia si

shenjtriNgaKlad BYLYKUN tri shekujt e undit dhe mbi t gjitha prgjat atij t XX-t, lviz-jet publike t njerzve drejt krkimit t t drejtave t tre, kan ar-

ritur kulmin. Organizata t ndrshme politike dhe shoqrore i jan nnshtruarort bindjes s padshimt se deri asokohe t drejtat themelore t njeriut ishinshkelur, prbuzur, nuk qen marr seriozisht dhe me to q abuzuar. Ndrshimethemelore ndodhn n legjislacion, n zbritjen e orve t punve, n t drejtne grave pr t votuar, n nj ulje t ndjeshme t pabarazis ekonomike mesqtetarve. Nse duhet t mbajm nj qndrim paraprak lidhur me kt, nukdenjojm t themi se kjo ishte dika shum e mir n t ciln pr t gjith patimirsi. Por sduhet harruar q kto organizata dhe kto politika t cilat u bnaq t rndsishme me kalimin e dekadave, ishin trsisht laike, bazoheshin nnancime dhe ideologji laike. ingllon ndoshta si pak brutal k emrtim, por

besojm se kemi t drejt ta konsiderojm t rrezikshm kt laicitet t plot tktre organizatave.

Nse nga njra an k uqizim i tre mori ballin e vendit npr t gjithlegjislacionet europiane (por edhe m gjer) duke sjell si e tham prtimet mdha n shtresa t ndrshme t popullatave, nga ana tjetr ne pikasim njprishje t moralit dhe vlerave t vjetra dhe shekullore t Evrops dekadat e un-dit t nxitura (drejtprsdrejti ose jo) pikrisht nga kto organizata!

do t thot kjo dhe ku konsston ky ezk tshm hu?Ne besojm se njeriu sht nj qenie e prgjegjshme, q do t thot se i ndr-

ton marrdhniet me t tjert n baz t nj morali objektiv t cilin e njohindhe pr t cilin jan n dijeni edhe t tjert. Ksisoj ekzistojn e mira dhe ekeqja n gjith sa ne ndrtojm me njri-tjetrin. Pra gjithsecili ka karshi nesht drejtat e tij, por edhe detrat e tij, ashtu si edhe ne kemi t drejtat tona (tcilat sduhet t shkelen) dhe g jithashtu detrat karshi t tjerve. ani ta prt-

rojm kt ligj kaq themelor n nj shoqri e cila beson se hakun m t madhduhet tia jap Zotit. Kt nuk e themi nisur thjesht nga nj bindje individuale,por nga disa llogari t thjeshta q sht pikrisht arseja q na shtn ti bjm:t gjith njerzit (m prjashtim t nj pakice are t paprllshme) besojn seekziston nj Zot i cili ka krijuar ato dhe gjithka q ata i rrethon. Ather meqkjo qenka e vrtet nuk iu mbetet tjetr pr t br vese duke e konsideruar ktshtje t rndsishme t nisin t hulumtojn se cila sht rruga (mnra) m emir e mundshme pr ta knaqur Zotin me qllim q ti shaqim Atij me zemrdhe vepra mirnjohjen ton m t madhe t mundshme lidhur me gjith sa naka dhuruar. Kur dominon kjo bindje e sinqert, ather njerzit jo se heqin dorprej t drejtave t tre (prkundrazi, ata nisur nga kjo premis krkojn nga ttjert t jen sa m korrekt), por mbi t gjitha krkojn vet q prpara t dre-

jtave, t hedhin shikimin nga detrimet q kan, karshi Zotit po e po, por edhenjerzve dhe t gjitha krijesave t tjera. Pra kemi nj ndrshim radikal m njbot trsisht laike. K ndrshim konsiston para s gjithash n nxjerrjen e Zotit

jasht loje, mosprllogaritjen e ij si Qenieja me t Ciln duhen br llogarit.

Dhe kushdo q njeh sado pak religjionin, di q kush respekton dhe i jep hakunZotit, pashmangshmrisht respekton dhe u jep hakun edhe njerzve! Por t pr-trojm se mund t ndodh kur pikrisht hjnorsia zhvlersohet duke ukonsideruar nj mbetje qtetrimore. N akt nuk kemi prse prtrojm aresepse kjo gjendje sht ajo n t ciln ne gjendemi tani.

vijon n fq.5


4/12


Po e nis kt shkrim me urgjen-cn e nj shqetsimi t dors spar. N botn e sotme, ku edukimin ebrezave e ka marr n dor Hollwood-i dhe Rihana, t rinjt (por jo vetm)kan krijuar bindjen se t jesh unik shtnj heroizm i madh dhe se askush nukduhet t gjkohet nga t tjer. N ktrm, secili prpiqet q ta thelloj sa mshum ndjesin e t qenurit unik, dhesht i gatshm t bj gjithka pr tavrtetuar unicitetin dhe origjinalitetin etij.

Pr shekuj me rradh, shoqrianjerzore ka jetur me sensin e uqishm

dhe t domosdoshm t komunitetit dhedo komunitet, do koh ka mishruardisa rregulla t caktuara bashkjetese, sidhe nj moral t brendshm t paduk-shm.

E gjith kjo tradit e jashtzakon-shme, duket sikur sot nuk ka m asnjuqi. Sot t rinjt nuk e pranojn m kon-ceptin e komunitetit dhe t rregullave tprbashkta, sot, secili ka dshir q t

jet antikonormist, dhe t perormoj

Refuzimi i gjykimit moral n

emr t liris individuale

n mnrn q i sjell m tepr vmendjembi vete. Pr rinin e sotme komunitetidhe morali shoqror sht nj penges,nj mekanizm i cili nuk i lejon t shijojlirin. Inormacionet q transmetohenn media rreth ShowBiz-it, i nxisin tgjith q t besojn se modeli m i mirpr tu ndjekur jan pikrisht aktortdhe kngtart e amshm. Kjo mendsie udhzon individin q n do koh t

jet vetvetja dhe t mos ndrshoj kurr.E udhzon q t mos pranoj asnj kri-tik dhe t veproj gjithnj sipas ndjesivedhe impulsive t veta emocionale. Motot tilla si : Shijo Momentin, Kapeastin, E shohim Botn si i, apo Mendo Pozitiv, jan duke e njollosurkarakterin e brezave t rinj me nj kon-cept shum t rrezikshm.

K koncept i shtn t rinjt q tmendojn gjithnj e m tepr pr t qensa m t lir pavarsisht se kshtu do t

jen m t paprgjegjshm. K koncept ishtn t rinjt t mendojn se jeta shte shkurtr dhe duhet shijuar n maksi-mum. K koncept i shtn ata q t be-sojn se mnra m e mir e t jetuaritsht kur ti nuk pranon asnj kritik porvepron ashtu sikurse dshiron dhe nuklejon asnj q t diktoj se si t jetosh.

Shpesh prindrit e kan t vshtir t

komunikojn me mijt e tre pikrishtpr shkak t ktij koncepti pr t cilinpo fasim. Kur nj prind i prgjegjshmdshiron t kujdeset pr problemet emijve t tij dhe interesohet pr t,prgjigja m e zakonshme q do t marrprej mijs s tij sht: Kush je ti qt ndrhsh n jetn time E pra, kjoevidenc na tregon qart se sa shkatr-rim po i sjell kjo rm amiljes, dhesidomos marrdhnies s shenjt prind-

mij. Nse shoqria n prgjithsi ekritikon brezin e sotm, prgjigjia qmerr shoqria sht e till: Secili duhetlejuar q t jetoj ashtu si i plqen. Dhekjo sht pikrisht logjika e cila i krkonshoqris q ti toleroj konsumimin edrogave dhe alkolit, kjo sht logjika qi krkon shoqris ta toleroj edhe imo-ralitetin, dhe po e njjta logjik shumshpejt mund ti krkoj shoqris q ttoleroj edhe shthurjen, edhe homosek-sualizmin, edhe pedolin, vjedhjenedhe t gjitha krimet. Kjo logjik q ecilson lirin absolute si imperativ tpacnueshm, sht padshim logjika eshkatrrimit t ardo shoqrie.

Nga goja e brezave t rinj sot dgjohetshpesh prgjigjia e indinjuar Mos mgjko! ndaj do kritike. Mos m gjko!sht arma e undit q k pseudoeman-cipim po prdor pr tu mbrojtur. Gj-kimi, sht nj enomen shoqror i cilie ka shoqruar njerzimin n do koh.Q n llimet e historis ka patur gjkimpr do veprim publik, dhe kt gjkimnjerzimi e ka prdorur pr t prmir-suar veten. Sot, ne kemi ende d mnragjkimi ndaj veprimit, mnra e parsht gjkimi shoqror, kur komuniteti

jep verdiktin moral pr nj shtje, dhemnra e dt sht gjkimi institucio-

nal, kur gjkata, si institucion shtetrorjep verdiktin e saj ligjor mbi do krimapo kundravajtje. Kjo do t thot se mean t gjkimit, si atij moral ashtu edheatij ligjor, shoqria e ndihmon vetvetenq t mos prsris t njjtat gabime,por t prmirsohet. Edhe n nivel indi-vidual, secili prej nesh duhet t pranojq pr do veprim t vetin t mund tpranoj t gjitha kritikat pozitive dhenegative t komunitetit dhe shoqris.

NgaBe Kotorri

N rastin kur kritikat jan t mira, in-dividi merr knaqsin e prgzimit. Nrastin kur kritikat jan negative, individika mundsin q t refektoj dhe ksisojt prmirsoj vetveten. Eh! Kjo shtsituate ideale. Po ti kthehemi realitetit,do t kthehemi srish at ku e nism. Sotaskush nuk dshiron t gjkohet, askushnuk dshiron t dgjoj kritika. Kshtu,

ala Mos m gjko sht br e mods.Pr nj moment do t shohim edhe

gabimin q mund t bj shoqria kurgjkon, dhe k rast mund t ndodhvetm athere kur ne paragjkojm. Pa-ra-Gjkimi, pr denicion do t thot qta gjkosh nj ngjarje pa i ditur rrethanate plota t rastit. paragjkosh pra, do tthot t gabosh dhe besoj se t gjith biemdakord po t themi se paragjkimi duhetshmangur n do rast. E megjithat, nukduhet q dikush t prtoj nga kjo dheti reuzoj t gjitha gjkimet morale q ivijn. Prapa-Gjkimi, ndodh ather kurprindi e njeh t gjith ngjarjen ashtu sinj gjkats vihet n dijeni pr t gjithaevidencat. Kjo do t thot se prindi, (apoedhe e gjith shoqria) ka t drejt q t

jap nj verdikt objektiv nse e ka ezau-ruar ngjarjen apo veprimin nga t gjithakndvshtrimet.

Nse secili prej nesh nuk do ta gjkon-te shokun, kolegun, amiljarin apo t a-rmin, ather do t jetonim n nj botku gjithkush do t bnte t donte dheaskush nuk do t ndjente turp pr kt.Pra nj shoqri ku rregullat e bashk-

jetess dhe t moralit do t kishin marrund. Kjo sht rruga drejt t cils jeminisur. Fatkeqsisht n kt lloj degjener-imi mund t mbrrijm nse nuk e kup-

tojm domethnien e vrtet t gjkimitmoral. Pr tu kther mbrapsht prej ksajrruge duhet t riorcojm shtllat moralet shoqris dhe rregullat e bashkjetessdhe respektit reciprok. Prpara se n

Amerik t shprthente revolucioni sek-sual, e gjith historia e njerzimit shtmbajtur m ort prej moralit t prbash-kt se sa prej institucioneve. Sot t djakto shtlla po dobsohen.

Ku do t mbhet the shoq?

Mursi e nxori Egjiptin nga mbikqyrja

amerikane q skllavroi popullin pr kafshatn

e gojs, dhe e ktheu mjaftueshmrin n buk

pr 70%, pastaj prmisoi cilsin e buks me

mim m t ult.

far nuk dinit pr periudhn nj vjeare

t Dr. Mursit n EgjiptNgaAhme MEnSUr

cilat ishin t mbushura me t burgosur tmendimit t lir?!!

Kush e udhheq oenzvn kund

tj? Kush e udhheq kt ebem?Baradei, i cili e drgoi Ameriknn Irak, e shkatrroi at, dhe solli Al-Malikin sektar. Amr Musa, ministrii jashtm n kohn e Mubarakut, dhespiun i veant tek Mosadi.

Hamdin Sabahi, njeriu i par i Iranitn Egjipt. Ekstremistt krishter, t cilti dhan zjarr ktij rebelimi, pr shkak seIslami do ta sundoj Egjiptin arab.

Mbetjet e regjimit t kaluar, t ciltposedojn rert e mediave pornograke,dhe pasurin t ciln e kan grabitur ngakashata e gojs s popullit egjiptas.

el Avivi, t cilin Mursi e zbuloi ngadinakria, dhe e nxori Egjiptin nga oku-

pimi i saj. Uashingtoni, i cili i ndaloi ndi-hmat q nga arritja e Mursit n pozit.

Irani, ktij shteti Mursi i hodhimbrapsht t gjitha oertat, nse do tipranonte do ti zgjidhte t gjitha prob-lemet ekonomike, mirpo ai e vrtetoi sesht burr i vendosur.

Mursi e lloi projektin e investimitn kanalin e Suezit, pr rikuperimin eanijeve, duke ngritur t ardhurat pr 10vitet nga 3 miliard dollar n 100 mili-ard pr do vit, nga k projekt u hid-hruan el Avivi dhe Dubai.

Mursi e hapi nj zon industriale tnivelit t lart nn mbikqrjen e Ka-tarit, dhe nj zon tjetr industriale nnmbikqrjen e urqis.

Mursi e hapi degn e kompanisSamsung pr prodhim, jo pr tregti, ecila siguron nj mundsi pr punsim tegjiptianve.

Mursi sht prkujdesur pr prodh-imin e IPad-ve egjiptian, me veori prnevoja egjiptiane.

ar krkoni nga Mursi, i cili erdhin pushtet kur Egjipti ishte me borxhe tbrendshme dhe t jashtme n vlern njtrilion e 300 mij miliard xhunejh?!

ar krkoni nga Mursi, t cilit i kaparaprir kontrabanda e parave t Egjip-tit, t vjedhura para se ta merrte detrn!

Si mundet Mursi ta prmisoj at qlaikt e prishn pr 60 vite?!

ar doni nga Mursi, u dha liri,dhe populli arriti gjat kohs s Mursitat q nuk e ka arritur gjat sundimit tlaikve t korruptuar, i zbrazi burgjet, t


5/12


Mbshtetur tek ai laicizm i paralajmruar m par e q sot ka arritur kulmin,ndodhemi prball nj rike t turpshme q njeriu i kultivon vetes karshi ndshkimitt ligjit laik. E gjith e keqja dhe shkelja e moralit t sotm prmblidhet vetem tekvrasja e tjetrit. Nse dikush nuk vret dik tjetr, gjegjsisht, nuk i bie n qa ttjerve, ai sht i lir t veproj t doj duke konsideruar si veprime t kqija dhe tdmshme are pak t tilla ndrsa lista e gjrave t lejuara sa vjen dhe zmadhohet ndi-kuar nga k relativizim total i moralit. Kjo nuk sht se nuk ka ndodhur n kulturadhe qtetrime me nj sens t ort morali, por paka se ka ndodhur grupe t tillakan qen n minoranc dhe nuk jan prkrahur nga pjesa mbizotruese e shoqris.Rast konkret n traditn Perndimore kemi ate t Hipi-ve, t cilt u konsideruanm t drejt kundrkultur dhe u lutuan (s paku n llim). Por problemi nis t

zmadhohet dhe t shndrrohet n serioz ather kur grupe t till njerzish ngjiten nstatusin e grupeve q dominojn jo thjesht kulturalisht, por edhe masivisht, pra kurkundrkulturat, prirjet moralizuese dhe shkatrrimtare bhen shumic duke u brmodeli dominues dhe shembulli kresor pr tu ndjekur.

Dhe kur kjo prirje q ndodh n nivel jopublik mes pjestarve t shoqrive gr-shetohet me benecet q vijn nga legjislacioni ather mblidhen kushtet ideale tasaj q shkruhet sot me shkronja kapitale: NJEREZ = DREJA. Po, njerzit kant drejtat e tre, por kur e barazojm vet njeriun me t drejtat e tij, i bie q gjithnjeriu n vetvete t jet as m pak e as m shum nj konglomerat vetish t kqija ecila e shtjn vetm t krkoj, t prtoj, t vjedh, t zhvat sa m shum. shtkshtu dhe ska asnj mundsi t jet ndrshe sepse sot prballemi pikrisht me ktlut. Kur nuk balancojm dot t drejtat me detrat njeriu bn minimumin pr turuajtur nga ndshkimet e mundshme ligjore (nuk vret, nuk vjedh haptazi), por bnt maksimumin pr t prtuar sa m shum brenda normave t lejuara t cilat prejkohsh shkelen padrejtsisht me t d kmbt. Pra e drejta, e vrteta do ta donte qparrulla t ishte NJEREZ = PRGJEGJSI, parrull e cila do t shenjtronte tek nedashurin, respektin dhe detrimet morale dhe legale q kemi karshi tjetrit. N tkundrt, si po kemi atin e keq ta prjetojm do dit, raza si Kam jetn time dheme t bj t dua apo Zgjidhjet jan t miat dhe askush sduhet te us hundt tekto n plan t par cilsohen si emancipuese shoqruar me nj doz t ort guximi,por n akt jan lustrime bajate t nj degradimi sa vjen e m t madh q ka kapluarmarrdhniet ndrnjerzore.

Prgjegjsia si shenjtri

Prej undit t qershorit, Egjipti,shteti m i madh n Lindjene Mesme sht prshir nga zhvil-lime t vrullshme politike. Demon-strime paqsore q shpejt pasohen ngaakte t rnda dhune, aksione politikembarkombtare, polarizim i skajshmi jets s vendit, ndrshime n pozicio-net m t larta t hierarkis shtetroren vend, jan disa nga karakteristikatkresore t zhvillimeve politike n al.

Ct jn ds ng ezuttetkyesoe t ktye zhvmeve?

N radh t par sht largimi ngapushteti i presidentit Muhamed Mursi,i cili ndodhej q prej nj viti n kret shtetit egjiptian dhe zvendsimi itij nga kretari i Gjkats Kushtetuese,

Adli Mansur. Fill pas zvendsimitt presidentit shprndahet Dhoma eLart e parlamentit dhe shthen pr nvitin 2014 zgjedhjet pr n Dhomne Ult, t dominuara t dja kto ngaPartia pr Liri dhe Drejtsi e presiden-tit t zvendsuar. Por, rezultati m idukshm sht dhuna q ka shpr-ther, me pasoj vdekjen e qindrambshtetsve t Muhamed Mursi.

S kn jedhu ngjjet?Origjina e azs m t undit tPranvers Arabe n Egjipt duhetkrkuar n prplasjen e brendshmepolitiko-ideologjike q v prballnjri-tjetrit nacionalistt dhe shekul-laristt nga njra an dhe islamistt ngaana tjetr. N terma konkret, momen-ti i par q shrbeu edhe si piknisjee krizs s thell politiko-institucionaleishte ai i lidhur me Deklaratn Kush-tetuese t Mursi t shpallur n nnto-rin e vitit t kaluar, e cila, ndr t tjerai konsideronte dekretet e presidentit tpacnueshme nga vendimet e gjkat-ave. Q nga k moment, kundrshtart

e Mursi nisn kontaktet me praq-suesit e Forcave t Armatosura. Nprill opozita lloi punn pr organiz-imin e protestave masive, t cilat do tprkonin me 1-vjetorin e presidencss Mursi, 30 qershorin e ktij viti.

Ndrsa 14 milion njerz vrshuan nrrug, ushtria nxitoi t vihet n roline ndrmjetsit, duke dhn nj aat48-orsh pr zgjidhjen e situats skrizs. Ndrsa Muhamed Mursi nukpranoi krkesat e protestuesve, ushtria,

jo pa prkrah jen e qarqeve t caktuarandrkombtare, vendosi zvendsimine tij.

Zvendsimi i Mursit, t ardhur npostin e presidentitme51,7 % t vo-tave n zgjedhjet presidenciale t pril-lit 2012, shkaktoi nj val zemrimin t gjith Egjiptin. Pushtetart erinj zgjodhn rrugn e prgjigjes s ar-matosur. Dhjetra e qindra prkrahst Muhamed Mursi dhe organizatsVllezrit Msliman kan humbur

jetn kto dit, ndrkoh q protes tatduket se do t vazhdojn.Ikhvant,si njihen n gjuhn arabe VllezritMsliman, prbjn orcn m tmadhe politike n Egjipt, t konr-muar si shumic t padiskutueshme nzgjedhjet e undit pr t dja dhomat eparlamentit.

Gjithsesi, sht e nevojshme tanalizohet e gjith situate q shtjellu-am m lart. I gjith Revolucioni Egji-ptian, i nisur n 2010, duket se sht

nj projekt pr nj demokraci liberalet modelit perndimor n vendin mt rndsishm nga pikpamja kul-turore n botn arabe dhe at msli-mane. Rrzimi i Mursit mund t kon-siderohet si nj rektikim i rezultatevet ktij revolucioni. Pr m tepr, kurpresidenti i vendit bn, n mesin e qer-shorit, thirrje pr ndrhrje ndrkom-btare n Siri, gj e cila, nga nj pjese opinionit vendas dhe atij ndrkom-btar u kuptua si thirrje pr Lut tshenjt n Siri. Vlersimi sht se mekt, Mursi kaprceu nj prej vijavet kuqe n shtjet q kishin t bninme sigurin kombtare t vendit. Edhe

reagimet ndrkombtare pr ngjarjete ditve t undit, q prgjithsishtvariojn nga indierenca dhe deklaratatpr vazhdimin e proceseve demokra-tike deri te entuziazmi pr rrzimin eMursit, shkojn n avor t ktij inter-

pretimi.Prtej hamendsimeve dhe teor-

ive konspirative q jan shaqur ktodit,ajo q ka vrtet rndsi n gjithkt diskutim,sht se do t ndodhme ekonomin dhe shoqrin egji-ptiane. Vala revolucionare i ka sjell

jo pak vshtirs i ekonomike vendit,sidomos n rnien e t ardhurave ngaturizmi dhe vllimit t investimeve thuaja si kusht pr rritjen ekonomike.Polarizimi jo vetm i skens politike,por edhe i gjith jets s vendit menj popullsi prej 85 milionsh dhe menj mirqenie relative, por edhe metraditn m t hershme demokratikeparlamentare n rajon, ka vetm nj

humbs, Egjiptin. Opinioni ndrkom-btar nuk mund t mos dalloj qarttiparet e nj grushti shteti n zhvilli-met e undit, grusht q godet jo vetmekonomin, shoqrin dhe institucio-net e vendit, por edhe vet t ardhmene tij. Ndrkoh q politikant, prshiedhe ata egjiptian, duhet t mbajnprgjegjsi pr deklaratat dhe vepri-met e tre me qllim prmbushjen emisionit q zgjedhsit u kan ngarkuar.Prndrshe, zhvillimet bhen t pa-parashikueshme. Shpresojm q zhvil-limet e ardhshme n vendin e pirami-dave t jen t denja pr kulturn dhetraditat e ktij vendi.

Egjipti: Midis Revolucionit Demokratik

dhe Grushtit t ShtetitNgaLulzm ABDiAj

vijon nga fq.3


6/12


Ndodhet n mes t kalas dmij vjeare, mes rrugicavedhe shtpive prej guri. Ajo qndronhije rnd dhe do moment e mbushurnga njerz q e duan dhe q at gjejnqetsin shpirtrore. Dhe padshim ajokurr nuk u ka kurser at, madje as nditt e saj m t vshtira, kur barbariaideologjike komuniste vuri dor mbi tpr ta shembur, por dora e tre u ndal.Bhet al pr Xhamin Mbretn El-basan. Nuk ka t dhna t sakta lidhurme vitin e ndrtimit t saj. Pr kohn,vinte e dta n radh pas xhamis sndrtuar nga Sulltan Mehmeti II n vi-tin 1464, kur u rindrtua Kalaja e El-basanit. Sipas t dhnave krahasuese,

Xhamia Mbret sht ndrtuar n undt shekullit XV. Ajo ndodhet n dis-tanc t art me portn juglindoret kalas. E megjith kt, ajo srishmbetet nj ndr Xhamit m t vjetra tndrtuara n Shqipri dhe m t dashu-ra pr besimtart msliman n qtetine Elbasanit. Nga pikpamja stilistkeajo praqson tipin e altores me sallt mbuluar me ati druri dhe me hajat

prpara. Nga pikpamja stilistike kjoXhami, prkon me kohn e Sulltan Ba-jazitit II, i cili ndrtoi xhami t t illa nqtetet Berat, Gjirokastr, Shkodr etj.Sot kjo xhami sht ndr m t rekue-ntuarat nga besimtart msliman nqtetin e Elbasanit dhe numrin m tmadh t tre e ka gjat aljes s Xhu-mas, ku prve salls s mbuluar, pr-doret pr alje edhe hajati apo oborri ixhamis.

Kush sht Xhm Mbet nzem t Ebsnt?!

N shkrimin e tij mbi Elbasanin Ev-lia elebiu, prmend brenda kalas nj

Xhami t Gazi Sinan Pashs, e c ila sipastij ishte ndrtes e madhe, por e vjetrdhe prdhese. elebiu gjithashtu pr-mend se muret e saj ishin t mbushurme mbishkrime t ndrshme, akt i cilit bn t mendosh se xhamia ishte e su-

Prfundoi rindrtimi i minares s

Xhams Mbre

vatuar, por pa minare. dhnat q jepkronisti m i njohur i Perandoris Os-mane, nuk prputhen me ato ka dukenn Xhamin e shekullit t XX. LeonRei n llim t shekullit t XX e pre-zanton at krejt ndrshe nga Xhamiae Gazi Sinan Pashs. Nga pikpamjastrukturore kjo Xhami prputhet me tgjitha Xhamit e quajtura Mbretroret ndrtuara nga Sulltan Bajaziti II nund t shek XV n Prmet, Gjirokastr,Berat dhe pse jo n Elbasan. Salla ealjes n Xhamin Mbret ka nj sipr-aqe 11.5X12.3 m. dhe trthor aksit tsaj, ndodhen tre kolona q shrbejnpr t mbajtur atin dhe pr t krijuarnj ambjent ndars nga pjesa e Mal-it. N murin undor sht theksuar normn e nj nikeje rrethore dhe e ko-rnizuar Mihrabi, pran t clit ngjiturme t ndodhet shkallarja e Mimberit.Mbrapa kollons treshe ndodhet Maliprej druri. Xhamia merr drit nga katrdritare n seciln aqe. poshmet jankuadratike. N pjesn e siprme atombllen me arkitrar druri, duke pasurnga ana e jashtme nga nj hark t ver-

br me maj, n orm lundre. Dritarete siprme jan t harkuara. Muraturame kluasonazh sht tepr e rregulltdhe precise n alternimin e gurve dhetullave kornizuese. Me kluasonazh shtndrtuar dhe minareja. Ajo shte e ultn lartsi, por kalon mjat bukur trupin ballkonin e sherias e me seksionm t ngusht n pjesn e siprme kumbshtet koni i majs i realizuar me fetmetalike prej plumbi. Hajati i Xhamiska qen i ndrtuar prej strukturash druridisa her me t njjtn mnr, prveatij t rikonstruktuar n shek e XX, qnuk prputhet me origjinalin. Kjo shtpak a shum struktura e ksaj Xhamie,

pesqind vjeare e ndrtuar n zemr tElbasanit.

Xhm n dtt e sotme, Besm-tt dhe imm sj

Xhamia Mbret, i ka mbijetuar ur-

tuns s shekujve dhe t historis, vetbesimtart e saj e kan ruajtur me a-natizm Shtpin ku i alen Allahut tMadhruar. Kjo altore grumbullonn gjirin e saj do dit rreth 150 be-simtar, q krejn ritet e aljes, ndrsanumrin m t madh t besimtarve kjo

Xhami e ka ditn e premte n Faljen eXhumas. S undmi Xhamia Mbret isht nnshtruar nj rikonstruksioni tprgjithshm ku m i rndsishmi pad-shim lidhet me rindrtimin e Minares tdmtuar gjat regjimit komunist. Min-areja u dmtua pikrisht n vitin 1967,n vitin e mbrapsht ku sulmi barbar iateizmit t stisur t udhheqjes komu-

niste, nisi sulmin ndaj es n Shqipri.Pr Xhamin Mbret, ati e deshi q kjovepr t mos rrnohej, prve minares.Vet xhamia u prdor pr qllime t tjerapr nevojat e sistemit komunist, duke

ju prer r rugn qindra bes imtarve q erekuenonin at. Askush nuk i prmbanemocionet kur shikon kt xhami trikthehet hije rnd dhe e plot n shr-bim t besimtarve t vet, dhe pad-shim q m i emocionuari sht Imamii saj. Ai sht Hoxh Gzim Karaj, q ika kushtuar jetn adhurimit ndaj Zotitdhe prhapjes s es Islame. HoxhGzimi ka 10 vite q predikon aln e

Zotit n kt xhami, dhe emocioni i tijpr rikonstruksionin e plot t saj shti jashtzakonshm. N nj intervist prgazetn Mendimi, Hoxha u shpreh sendihet me at q xhamia u rikonstruk-tua gjat kohs q ai sht Imam i saj.

Sem aejkum Hoxh, jem ktun Xhmn Mbet, e c sht dukeu konstuktu. Ct jn pshtyp-

jet tuj p kt vep kq t nd-sshme t es isme?

N radh t par alenderojm Zo-tin, q na bri t mundur q ne ta kthe-

jm n identi tet. Por se mirsia e madhee ksaj sht se k kthim dhe kjo vepr

sht br nga vet ne dhe xhemati jon.Investitort jan po nga xhemati dhearkitektt jan po besimtar msliman.N prgjithsi kto rikonstruksionebhen nga njerz jasht, si psh shtetiturk, ndrsa ne alenderojm Zotin qe kemi br t gjith vet.

S vte ken q jen mm ksjxhme dhe s ndhen sot q kjoxhm po me nj pmje t e?

Kam arsisht gati 10 vjet q jamImam i Xhamis Mbret, q n lli-met kur ne e kemi marr kt si detrxhamia ka pas problemet e veta, por

Lavdi Zotit duke u angazhuar me be-simtart dhe me njerz t cilt jan tushs, sht arritur kjo q sht arritursot. Inshallah do mundohemi t bjmm t mirn, deri sa ta mbarojm plot-sisht.

Ssht num besmtve q v-jn dhe en n kt Xhm dhe kuky num sht m mdh?

Rregullisht shkon deri n 150 vet,kurse dita e premte sht dita kur numrii besimtarve tek Xhamia Mbret arrinarsisht 1000 vet burra dhe gra.

S k qen ond p konstuk-sonn e xhms?

M shum kjo sht br me do-nator, pra nuk ka patur nj ond tprcaktuar. sht investuar me vlermonetare dhe nj pjes kan qen do-nator q kan dhuruar materiale ndr-timi. gjitha bashk po ti mbledhim

shkojn tek 40 milion lek t vjetra.

mund t n thon p hstokune ksj Xhme, dhe pksht p dt-mn e sj dhe momentn e pshjes smnes?

Ne duhet t kuptojm q kjo xhamifitet t jet ndr xhamit e para q janbr n Shqipri, kur kan ardhur os-mant. Q do t thot q ka mbi 521vjet q sht ndrtuar, pra ka 521 viteq n kt xhami ka aktivitet q do tthot se njerzit alen dhe jan pjes-

Ngajula HoXHAj


7/12


8/12


Emri i Allahut El-Uehab - Dhuruesi I MadhNga emrat e bukur t Zotit ton sht edhe El-Uehab, q dot thot Dhuruesi i madh. Allahu sht Ai q u dhuron krije-save t ij pa mas, do gj q ata zotrojn sht nga bujariae Zotit t tre, I Cili jep m tepr se mund ti krkohet, jep

edhe pa i krkuar dhe asnjher nuk krkon pr dhuratndhe begatin e dhuruar prtime apo avore, sepse Ai shti Panevojshmi dhe Zotruesi i gjithkaje. Allahu sht Ai qu dhuron begati njerzve edhe kur ata nuk e meritojn, sepsemshira e ij sht m e madhe se zemrimi i ij. Kur njeriue ndjen veten e tij t varr t mos harroj ti drejtohet melutje Zotit t tij q sht Dhuruesi m i madh, m i pasur dhe

me bamirsin e ij ka prshir do gj. Nga dhuratat bujaret Zotit ton sht se Ai; al mkatet, largon ankthin, shront smurin, ndihmon t shtpurin, prul t padrejtt, msoninjorantin, udhzon t humburin, ushqen t uriturin, vesh t

zhveshurin, pranon pendimin, mbulon gabimet e njerzve, iashton pasurin mirnjohsit, shprblen veprmirt dhe u jept ndaluarve. K emr i Allahut sht prmendur n Kurantre her, ndr to: o Z y! Ms le zema a shmage (ga e vea), pas a ke udhzua ug ede, dhe epa msh pe tee; ve, t e Dhuues madh! ( Kuran 3 : 8 )

Mslimant prcolln muajin ebegative dhe mirsive gjat t

cilit iu aruan Zotit t tre me agjrimdhe adhurime t tjera me shpres n sh-prblimin dhe ruajtjen nga dnimi i Zo-tit.

Ditt e muajit t bekuar t Ramazanitkaluan dhe ato nuk mund t kthehen mprapa e ka mbetur prej tre vetm ajo emir apo e keqe q njerzit vepruan gjattij. N kt mnr ecn edhe jeta e nje-riut dit pas dite derisa t arrj undine saj q sht hrja n Botn tjetr meprezantimin dhe evidentimin e t gjithaveprave q veproi do njeri.

At dit kur secili do ta gjej para vetes

t mirn dhe t keqen e asaj q ai vet kavepruar dhe do t dshiroj q n mes tyredhe atij t jet nj largsi shum e madhe. (Kuran: 3 30)

Prandaj o msliman mos iu kthenim mkateve pas Ramazanit, sepse Zotisht i t gjith muajve dhe jo vetm injrit prej tre dhe mos shkatrroni atot mira q i ndrtuat gjat ktij muajisepse si shenj e pranimit t adhurimevesht pasimi i tre me vepra t tjera tmira. Mos harroni se prpara jush shtPeshorja e veprave tuaja:

Atij t cilit i rndohet peshorja atajan t shptuarit dhe atij t cilit i peshonleht peshorja ata jan t cilt shkatrruan

vetvetet dhe jan prgjithmon n Zjarrine Xhehenemit. (Kuran)

Vrtet agjrimi i muajit t Rama-zanit prundoi por adhurime t tjerakrkohen nga ne si sht alja e pesnamazave, prgjigjjuni thirrjes hjnore,besoini Zotit tuaj q tua al gabimet.Gjithashtu prpara jush sht edhe njtjetr adhurim q prsritet do jav dheai sht namazi i xhumas me t cilin

Allahu e veoi kt umet ndr t gjithaumetet e tjera.

udi me ata njerz t cilt e adhuro-jn Zotin e tre vetm n Ramazan dhekur ai muaj mbaron edhe ata e mbarojn

prkujtimin e Zotit t tre sikur t mosken m nevoj pr !Muaji i Ramazanit duhet t prcillet

me krkim alje, lutje pr pranimin e ad-hurimeve dhe jo me mkate dhe moskr-erjen e detrimeve.

Proeti Muhamed salallahu alejhi

ue selem na ka msuar q ta prcjellimkt muaj me agjrimin e gjasht ditvenga muaji i Sheualit si thot: Kush eagjroi Ramazanin, pastaj e shoqroi atedhe me gjasht dit nga Sheuali shtsikur t ket agjruar tr kohn. (Mus-limi)

K agjrim pas Ramazant ka dobitdhe urtsit e tij:

- agjrimi i gjasht ditve nga muajiSheual plotson ato mangsi q mundt jen br nga agjruesi gjat muajit tRamazanit, njjt si sht edhe vlera esuneteve pr namazin arz.

- agjrimi i ktre ditve sht njshenj treguese pr pranimin e agjrimit

t Ramazanit, sepse Allahu nse e pranonadhurimin e robit t ij, ather i jepsukses pr t krer vepra t tjera t mira.

- agjrimi i Ramazanit sht shlerjepr mkatet e mparshme, prandaj agj-rimi i gjasht ditve nga Sheuali pas estss Bajramit sht nj shprehje mirnjoh-

je pr Allahun q na i al mkatet tona.- rikthimi i mslimanit n agjrim

edhe pas prundimit t Ramazanit tre-gon nj vullnet dhe dshir t madhe ttij pr kt adhurim.

ar agjrimesh t tjera ka pas Ra-mazanit?

Si dihet agjrimi i muajit t Ramaza-nit sht nj nga pes shtllat mbi t cilat

ndrtohet eja e bukur dhe e prsosur Is-lame, por mslimani nuk duhet t harro-

j se nse dshiron q ti arohet akomaZotit t tij me kt lloj adhurimi atherduhet t dij se ekzistojn edhe agjrimet tjera n periudha t ndrshme t vi-tit, por q nuk jan obliguese si p. sh.agjrimi i dits s hn dhe t enjte, apoagjrimi i tre ditve nga do muaj. Gjit-hashtu edhe namazi i nats nuk sht ikuzuar n koh vetm gjat muajit tRamazanit, por ai sht nj adhurim meshum vler q mund t krhet n donat tjetr t vitit.

Mslimani gjithmon duhet t jet

n kontakt adhurimi me Zotin e tij ndo koh dhe n do vend duke shprehurn kt mnr edhe qllimin e krijimitdhe nnshtrimin e tij t plot ndaj Zotitt gjithsis.

Aes Gev

far ka pas Ramazanit

Komuniteti Msliman i Shqipriska caktuar q Sadakaja e Fitrit prvitin 2013, t jet n vlern 300 lek (treja).

Kuptimi i als tr sht hapjee agjrimit. Ndrsa Sadakaja e Fitritsht sadakaja q jepet si alnderim prmundsin q Allahu i ka dhn mslima-nit pr vlersimin dhe prjetimin e Rama-zanit dhe pr prtimin nga bereqeti dhemirsit e tij.

Pftmet q sje Sdkj e FttProeti Muhamed a.s. e bri detrim

Sadakan e Fitrit pr t pastruar agjrue-

sin nga papastrtit e alve dhe veprime-ve t pavlera, duke e br at ushqim prt varrit. Prtimet e Sadakas s Fitritmund ti ndajm n d kndvshtrime tndrshme, personale dhe shoqrore.

Njeriu q agjron pr shkak t natrss tij njerzore mund t bjer n gabime,t cilat prbjn mangsi n procesin eagjrimit dhe n kt kndvshtrim Sada-kaja e Fitrit sht nj praktik q e on nprsosmri agjrimin.

Ndrsa nga kndvshtrimi shoqrorSadakaja e Fitrit, veanrisht n ditt eBajramit, shrben pr pasurimin e soravet t varrve. Me an t saj mundsohet

arimi i t pasurit me t varrin dhe zbu-ten sadopak humnerat midis tre. Ndosh-ta edhe pr kt shkak masa e Sadakas sFitrit sht ruajtur n nj ku t vogl dheka lehtsi pagese pr ti dhn mundsinsa m shum njerzve t ndiejn knaqsi-n q merret kur ndihmon t tjert.

P k sht detym?N lidhje me Sadakan e Fitrit n disa

prej haditheve t transmetuara nga i Dr-guari n (a.s.) gjenden dhe prcaktimet imadh i vogl, i pasur i varr dhe njl-loj si tek zekati edhe Sadakaja e Fitrit kanj mas. Kusht pr dhnien e saj sht qpersoni t ket sasi ushqimi pr amiljene tij pr ditn e Bajramit dhe natn e tij.

do person duhet t jap Sadakan eFitrit n emr t do personi i vogl apo imadh, pr t cilin sht prgjegjs pr tsiguruar nevojat e tij.

Ss dhe ms e kkuN kohn e Pejgamberit (a.s.) Sada-

kaja e Fitrit jepej nj mas (kriter n mad-hsin e 2600 gr) prej elbi, hurme, rrusht that, miell dhe ushqime t ngjashmeme drithin.

Ndr ushqimet e vendit ton q mundt jepen si Sadaka Fitri prmendim: miell,oriz, makarona dhe t ngjashme me to.

Koh ku jepetKoha kur sht obligim pr tu dhn,

sht me perndimin e dits s undit tmuajit Ramazan. Sadakaja duhet dhnpara Namazit t Bajramit, por lejohet qt jepet deri nj ose d dit para Namazitt Bajramit.

Ktegot q e pftojnShumica e dijetarve mendojn se Sa-

dakaja e Fitrit i jepet shtress s varr prejmslimanve. N origjin, sadakaja shtobliguar pr tua dhn ukarenjve dhe tvobektve, pra nuk u jepet kategorive ttjera t zekatit, prvese n rast nevoje dheinteresi islam.

Nuk sht e lejueshme (e mundur) qpersoni t jap Sadakan e Fitrit atre prt cilt ai sht prgjegjs pr sigurimin emjeteve t jetess s tre si: nna, babai,gruaja, mijt, nipat, gjshi, gjshja dhemijt e nipave, sepse prtimet e saj (sa-dakas) pa t drejt do ti kthehen prap

atij. Dijetart jan t bashkuar n men-dimin se ajo duhet tu jepet t varrve.Njeriu Sadakan e Fitrit t vet duhet tashprndaj tek nevojtart duke lluar spari nga kushrinjt e arm dhe pastajtek kushrinjt e largt dhe tek komshin-

jt t cilt gjenden n lagjen ku ai jeton.N qot se at nuk ka nevojtar duhet tia

jap mslimanve q jetojn n vende ttjera.

Ndr personat q mund tu jepet Sa-dakaja e Fitrit jan edhe nxnsit apo stu-dentt msliman t cilt nuk mund tprballojn shpenzimet e tre. Nj njerii lejohet t bashkoj Sadakan e Fitrit ttij dhe t mijve t tij dhe tia jap at

nj personi t vetm. N qot se kjo sa-daka mund ti jepet disa t varrve duhetzgjedhur personi m i mir ndr ta.

Pr kt vit Komuniteti Msliman iShqipris ka caktuar q Sadakaja e Fitritt jet n masn 300 lek (t reja).

Sadakaja e Fitrit Gzoje

edhe ti nj t varfr


9/12


KafeaRreth 1.600.000.000 lxhan kaeje kon-

sumohen do dit n mbar botn. Miliardanjerz mbshteten n t, si pjes e rutinave ttre t prditshme .Ende shum pak njerzn t gjith botn jan t vetdijshm prorigjinn mslimane t ksaj pijeje.

Sipas t dhnave historike, n vitet 1400,kaeja u b nj pije shum e popullarizuar nmesin e mslimanve n Jemen, (disa thonn Jemen, disa thon n Etiopi) n Gadishullin Jugor Arabik. Legjenda thot se njbari vrejti se dhit e tij u bn shum energjike dhe nervoze kur ato hanin kokrranga nj pem e veant. Ai pati guximin ti provonte vet ato, dhe vuri re se i shkak-tuan rritje t energjis. Me kalimin e kohs u zhvillua tradita e pjekjes se ktrekokrrave, e duke vazhduar m tej me nj varg prpunimesh, lindi kaeja.

Pavarsisht nse historia e bariut ka ndodhur n t vrtet apo jo, kaeja e shtriu

rrugn e saj nga malet e Jemenit n pjesn tjetr t Perandoris Osmane, e cila ishtee para perandori mslimane e shekullit t 15-t. Specializimi i shtpis s kaes prkt pije t re lloi t lulzonte n t gjitha qtetet e mdha t bots mslimane, si nKairo, Stamboll, Damask, Bagdad. Kjo pije u shtri nga bota mslimane n Evropprmes qtetit t madh tregtar t Venedikut. Edhe pse si llim ajo u cilsua si pijemslimane nga ana e autoriteteve katolike, kaeja u b pjes e kulturs evropiane.Shtpit e kaes s viteve 1600, ishin at ku lozot takoheshin dhe diskutoninshtje t tilla si t drejtat e njeriut, roli i qeveris, dhe i demokracis etj. Kto disku-time mbi kaen lluan at q u njoh si Iluminizmi, nj nga lvizjet m t uqishmeintelektuale t bots moderrne.

Prej nj bariu jemenas / etiopian u ormua mendimi politik evropian me mbi 1miliard lxhan kaeje n dit. Kjo risi mslimane sht nj nga shpikjet m t rnd-sishme t historis njerzore.

AlebraEshe pse shum student t shkollave t mesme

q prpiqen npr klasat e matematiks nuk evlersojn rndsin e algjebrs, ajo sht nj ngakontributet m t rndsishm t Epoks s ArtMslimane, n botn moderrne. Ajo u zhvillua ngashkenctari dhe matematikani i madh, Muhamedibn Musa el-Havarizminato, i cili jetoi nga 780 n850 n Persi dhe Irak.

N librin e tij monumental, El-Kitab al-Mukhtasar Hisab al-jabr a-l-Muqabala (shqip:Libri prmbledhs pr prllogaritjen nprmjetprundimit dhe balancimit), ai vendosi parimetthemelore t ekuacioneve algjebrike. Emri i librit n vetvete prmban aln el-

Xhabr, q nnkupton prundimi, nga e cila rrjedh ala latine algjebr. N ktlibr, el-Havarizmin shpjegon se si t prdorin ekuacionet algjebrike me variabla t

panjohura pr t zgjidhur problemet e bots reale, t tilla si llogaritja e zekatit dhendarja e trashgimis. Nj aspekt unik i arsetimit t tij pr zhvillimin e algjebrs ishtdshira pr t br llogaritjet e mandatuara nga ligji islam lehtsisht t prunduara nnj bot pa makina llogaritse dhe kompjutera.

-Librat e Al-Khawarizimi u prkthen n latinisht n Evrop n Vitet 1000 dhe1100, ku ai ishte i njohur si Algoritmi (ala algoritmi bazohet n emrin e tij si edhen veprat e tij matematikore). Pa punn e tij pr zhvillimin e algjebrs , aplikimetpraktike moderrne t matematiks, si psh te inxhinieris, nuk do t ishin t mundura.Veprat e tij jan prdorur si tekste t matematiks n universitetet evropiane pr qin-dra vjet pas vdekjes s tij.

Dhnia e Diplomave n UniversiteteKur fasim pr universitetet, kjo sht gjithashtu nj shpikje e br nga bota ms-

limane. Hert n historin islame, xhamit u dshuan si shkollat. njjtt njerz tcilt udhhiqnin lutjet do t msonin grupe nxnsish rreth shkencave islame si pr-shembull Kuran, Fikh (jurisprudenc), apo hadithe. Ndrkoh q bota mslimaneu rrit , u nevojitn institucione ormale, t njohura si medrese, dedikuar edukimit tnxnsve.

Medreseja e par zrtare ishte El-Karaouine, themeluar n vitin 859 nga Fatimaal-Fihri n Fes, Marok. Shkolla e saj trhoqi disa nga dijetart kresor t AriksVeriore, si dhe studentt m inteligjent. N El-Karaouine, nxnsit u msuan nga m-

sues pr disa vite n lnd t ndrshme

q varionin nga laike n shkencat etare.N und t programit, nse msuesit ikonsideronin studentt e tre t kuali-kuar, i pajisnin studentt me nj erti-kat t njohur si ijaza, e cila cilsontese studenti kishte kuptuar materialin dhetashm ai sht i kualikuar pr ta dhnmsim at lnd.

Kto institucione arsimore q dhanetikatat e para u prhapen shpejt n tgjith botn mslimane. Universiteti Al-Azhar n Kajro u themelua n vitin 970, dhen vitet 1000, selxhukt themeluan dhjetra medrese n t gjith Lindjen e Mesme.Koncepti i instituteve q jepnin ertikata per prundimin e gradave u prhap nEvrop nprmjet Spanjs mslimane, at ku studentt evropian do t udhtoninpr t studiuar. Universitetet e Bolonjs n Itali dhe Oksord n Angli u themeluan nshekujt e 11 dhe 12 dhe vazhduan traditn mslimane t dhnies s ertikatave prstudentt q i meritonin ato, dhe duke e prdorur at si nj gjqtar i kualikimevet nj personi n nj lnd t posame.

Bandat ushtarake t marshimitShum student t cilt ndoqn

shkollat e larta dhe universitetet nbotn perndimore i njohin bandate marshimit. E prbr nga nj grupprej qindra muzikantsh, nj bandmarshon mbi nj ush t gjat nnj ngjarje sportive pr t argtuaraudiencn dhe pr t brohoriturpr lojtart. Kto banda marshimishkollore u zhvilluan nga prdorimi

i marshimeve te bandave ushtarakegjat Epoks s barutit n Evropq ishin projektuar pr t inkurajuar ushtart gjat betejs. Kjo tradit ka origjinn esaj n bandat osmane mehte t 1300 q ndihmuan ushtrin osmane, nj nga m tuqishmet n bot.

Si pjes e korpusit t jenierve t elits s Perandoris Osmane, qllimi i grupevemehter ishte t luanin muzik me z t lart pr t riksuar armiqt dhe pr tinkurajuar aleatt. Duke prdorur bateri t mdha dhe prplasje t pjatave, tingujt ekrijuara nga nj band mund t shtriheshin pr kilometra t tra. Gjat pushtimitotoman t Ballkanit gjat shekujve 14-16 , bandat shoqronin ushtrit e rikshmeosmane , t cilat dukeshin pothuajse t pamposhtura edhe prball aleancave m tmdha evropiane.

Prundimisht, Evropa e krishter u bazua gjithashtu n prdorimin e bandaveushtarake pr t riksuar armiqt. Legjenda thot q pas rrethimit otoman t Vjensn vitin 1683, ushtria osmane pasi u trhoq la pas dhjetra instrumente muzikore, tcilat austriakt i mblodhn, i studiuan, dhe i prdorn vet. Ushtrit n t gjith Ev-

ropn lluan shpejt zbatimin e marshimeve t bandave ushtarake, duke revolicionuarmnrn n t ciln luta do t zhvillohej n Evrop pr shekuj me radh.

Kameratsht e vshtir t imagjinohet nj bot pa otogran. Kompanit biliona dol-

larshe si Instagram dhe Canon jan t bazuara n iden e kapjes s drits nga njsken, duke krijuar nj imazh nga ajo, duke e riprodhuar at imazh. Por kjo do tishte e pamundur pa punn shtrnguese t shkenctarit msliman, Ibn al-Hathamt shekullit t 11-, i cili zhvilloi ushn e optiks dhe prshkroi se si punuan kam-erat e para. Duke punuar n qtetin perandorak t Kajros n llim t Viteve 1000,Ibn al-Hatham ishte nj nga shkenctart m t mdhenj t t gjitha kohrave. Prt rregulluar avancimet shkencore, ai zhvilloi metodn shkencore, procesi themelorprmes t cils u kren t gjitha krkimet shkencore . Kur ai u vu nn arrest shtpiaknga sundimtari Fatimid al-Hakim, kishte mjat koh dhe atsi pr t studiuar se si

punonte drita . Ibn al-Hatham ishte shkenctari i par i cili kuptoi se kur nj vrim evogl vihet mbi nj prov drite, rrezet e drits nga jasht projektohen npr at vrimn kuti dhe mbi murin e pasm t saj. Ai e kuptoi se sa m e vogl te jet vrima , me qart do t ishte cilsia e imazhit, duke i dhn atij mundsin pr t ndrtuar njekamera q do t ishte tepr e sakt dhe e qart, gjat kapjes s nj imazhi.

Lost islamic history

5 Zbulme islameq Ndryshuan Botn,


10/12


M 5 gusht 1850 lindi n Nor-mandi Gi d Mopasan. Aiishte i biri i Laura l Puatevn, motra enj miku t Floberit, dhe i Gustav Mo-pasanit. N vitin 1856 lindi Herv dMopasan, vllai i Giut, q do t vdes imendur. N vitin 1863 prindrit e tijdivorcohen. Mopasani vendoset n njpension etar, qndron gjithashtu tek ema n Etretat. At do t takoj shpejtSvinburnin, Kurbetin, Korotnin dhe dot kthehet ktu vazhdimisht gjat gjith

jets s tij.M 1868 i drguar nga seminari i Ive-

toit, Mopasani kren studimet e mesmen nj pension n Ruen. Letr kmbesii tij Luis Bulhet, shok i ngusht i Flo-berit, e drejton drejt romanit dhe do tudhheq derisa t vdes m 1880 debu-timet letrare t t riut Mopasan. Nj vitm von, m 1869 Mopasani maturant,rregjistrohet n akultetin e drejtsis nParis. Gjat luts FrankoPrusiane nvitet 18701871 Mopasani mobilizo-het dhe caktohet n Ruen, kurse n vitet18721874 hn si npuns n mini-strin e Marins. Punon pr tregimet etij, bn kanotazh n Sen dhe ka shumaventura . Floberi e prezanton me Zo-lan, Gonkurtin, Doden e uenievin.

N vitin 1875 boton tregimin e parDora e grvishtur. Qndron n Etretatdhe takon Malermen dhe m von nji-

het me Hjsmanin dhe me Katl Man-den. Merr pjes n grupin Medan qormohet rreth Zolas.

N vitin 1877 ka shenjat e para t s-mundjes s silizit.

Viti 1878 llon me prkushtimin etij pr t shkruar romanin e par Nj

jet. Shkruan gjithashtu nje poem tgjat: Venusi i thjesht.

Gjat vitit 1879 shkruan opi prejdhjami, kurse m 1880 ka turbullimeshikimi dhe zemre. Fillon t prdor

eter. Largohet nga unksionet publike.Publikon kt vit me shum sukses o-pin prej dhjami n mbrmjet e Medanitdhe Vargje t marra nga poemat e tij.Udhton pr n Korsik. Lexon Shopen-haurin.

Prsri i shaqen gjat vitit 1881turbullime shikimi e nervore. Mopasanishkruan pr shtpin (Gil Blas, Figaro,Galuat e tjer), shum artikuj dhe tre-gime. Boton prmbledhjen e par metregime Shtpia elie. Merret prsrime redaktimin e romanit Nj jet iln pas dore qsh m 1878. Udhtonpr Algjeri.

N vitin 1882 qndron n Menton,SentRaael. Boton Madam Finkurse gjat vitit 1883 botohen regimete Bekass, Drit Hne, nj studim mbiZolan dhe disa ashikuj t romanit Nj

jet. Qndron pr pak koh n Kan.

Gjat vitit 1884 bn prgatitje prt shkruar romanin BelAmi (Mik ibukur). Publikon disa pjes nga tregimetdhe novelat e tij si Mis Harieti, MotratRondoli, Iveta, nj studim pr Floberindhe nj tregim pr udhtimin n Algjeri:N diell. ejlodhje, turbullime ner-vore. Qndron prsri n Kan.

Gjat vitit 1885 Mopasani botonpjes nga tregimet: uani, regime tdits e t nats, Zoti Parent dhe ro-manin e tij t dt Bel Ami. Qndron

n Kan, udhton pr n Itali. Bn jetmondane. urbullimet n shikim bhen

do dit e m t rnda. Qndron n An-tibe . Nj vit m von bn d ndalesan Bregun d`Azur. Mopasani punon prromanin e tij t tret MontOriol dhepublikon d pjes nga tregimet: uandhe Voglushja Rok. Gjat vitit1887 qndron n Antibet dhe n Etretat.Udhton pr n Algjeri e unizi. Botontregimin Horla. Punon pr t shkruarPierri e Zhani. urbullime mendore tvllait t tij Herv, i internuar, pr hert par.

N vitin 1888 qndron n Kan.Vuan nga migrena e nevralgjia. BotonPierr dhe Zhan si dhe Mbi uj. Bnnj udhtim me anijen me vela Bel Amin Arikn e Veriut. Pas nnt vjetsh m1889 boton tregimet Dora e majtdhe romanin I ort si vdekja. Inter-nohet prsri i vllai i mendur, q mvon vdes. Qndron n Francn e Jugut.Mbas nj viti, m 1890 Mopasani botontregimet e udhtimit Jeta endacake,romanin e tij t undit Zemra jon dheprmbledhjen me tregime Bukuria e pa-dobishme. Punon pr romanin Shpirtii huaj, q s`do ta prundoj dot. Qn-dron n Francn e Jugut e pikrisht nNis, Santrop, udhton prsri n

Arikn Veriore.N vitin 1891 i prkeqsohet shnde-

ti shum, silizi ka avancuar shum dhee pengon t punoj pr nj roman, qdo t mbes, i paprunduar Angelius.Kemi gjendje depresive t shkrimtarit.N vitin 1892 tenton t vras veten.Pranohet n klinikn e doktor Blanshesn Pasi. Mopasani vdes mbas tetmbd-hjet muajsh.

M 6 korrik 1893 Mopasani vdes nmoshn 43 vjeare.

Prgatiti lirim Gega

gi d Mopasan(18501893)

Nata e kadrit(...shkpuu ga pema me AGjriMi,

lb me ull)

1.Po, n Natn e Kadrit ka zbritur Kuran-i,

koh kur gjithsia mbushet me shklqimToni, nse doni tju ket rik shejtani:

Eudhu bil-lahi minesh-shejtanirr-rraxhim!

2.At nat, ndahet ati, pr seciln krijes,pr nj vit t plot ar ka pr t ngjar.

Kush do t lind e kush do t vdes,kush do t toj e kush ka pr t qar!

3.Kush n kt vit do t jet i lumtur,

por dhe kush do mbetet ort i hidhruarPr All-llahun e Madh ska gj t pamundur,gjithka q ndodh n jet, Ai e ka caktuar

4.N Natn e Kadrit ve t mira caktohen,

gjkimi, pr t keqen, n koh tjetr vazhdonN kt nat t mir melekt njotohen,

ar ka pr t ndodhur n vitin q pason!

5.Dhe t gjitha veprat, nga Leuhi Mahudhi,

kt nat, zbresin, n qiejt e toksMos u zht n llumin ku qesh i paudhi,ndrshe, i mjeri ti ka do ti bsh koks!

6.All-llahu ka shehur knaqsin e ij,kur ne i shprehim adhurimin njerzor.

Ka shehur, gjithashtu, hidhrimin njeri,pr mkatet q tjerrim, me gjuh a me dor!...

7.E sheht sht dhe prgjigja e duave tona,

q t bjm lutje shum e m shum.Ka shehur dhe kt nat, o Zot i Madh, mbrona,

q adhurimi t rrjedh i reskt si lum

8.M thoni, xhamit, kur mbushen ndonjher,

si natn q gjkohet si Nata e Kadrit?Shpirti t na el si sthi n pranver,

ve kshtu ja presim ne rrnjt mkatit!

9.Kjo nat kuptohet t nesrmen e saj,

dielli, at mngjes, jo, nuk ti vret st.Ska rreze, drit t ort, sht i qet, vaj,

n Ramazan, si kjo nat, smund t ket t dt!

10.I shtoni, kt nat, sa m tepr lutjet,dhikrin e tespit, teuben, istigar

Mbllini st, vesht, i zhdukni mkatet,n xhami, me shok, tjemi nsa t par!

11.Salavat, pr Proetin, sa m shum drgoni,

jepni sadaka, sipas mundsis.Me trup e me shpirt n qiell u oni,t bheni shembull i tr njerzis!

12.a madhrojm kt nat me tgjitha uqit

edhe Vet All-llahu e ka madhruarRobrit e Rrahmanit njihen nga vetit,

me zemr t sinqert, me shpirt t kulluar!

13.Prgatitu, zbukurohu, ti robi i Zotit,po arohet dita e pushimit t qet.

E ku ka tngjashme me Bujarin e Fuqiplotit,letohu nga vuajtjet e mundimet n jet!

14.Kjo nat e madhe, m e mira dhurat,

shum m e vleshme se plot njmij muaj.Gjat Ramazanit mirsia ka krah,

Xhenneti pr t nuk sht m i huaj!

Sulejman Nesip

(1866-1917)

VAjZA LYPSE

IMes dimri...Koh e toht me re,

qielli mbuluar me re bore. tohtin duke ndjer, gishtat i kam t

ngir,n mes t varris po vjen k dimr.

IIN rrugic m duket se m ka ngrir gjaku,zemrn ma prshkon era e toht, meraku.

N rrugic t gjith rnkojn si un,dridhen nga e tohta si nj i papun.

IIIBuz mbrmjeje...Prreth ka ngrir gjithka.

Me zor ajo sjell pr amiljen e sajushqimin e pakt, si mallkim pr ta.

IVN shpirt m hri nj z shum i holl.Nj engjll i mjer ka rn mbi dbor,

me buzt mavi po thot: Nj kothere buk

tefk Fikre

(1867-1915)

FEStA E DjALoSHit ZEMrMir

IBabai t thot: Gzimi i djemve t vet-

muarsht dhurat pr ta. Dgjo bukurosh!

Kur je i gzuar,a e di se pr ar t mendosh?...

Pa baba, pa shpres sa mij ka n bot,q mbajn zi?

IIHiqi, pra, zbukurimet, mjat u gzove!

Hiqi, paksa jetimi t vishet, t argtohet!Pak t zbukurohet!

III

Shpirti ti dal nga varria...K shtgzim,sht dhurat pr ta, por dgjo bukurosh!

Nuk gzohet, por qan k jetim.

Emin Bulent Serdarolu

(1866- 1942)

y

N dbor u than krizantemat e undit,gjithka u tha nga t tohtit.

Mbi degt e zhveshura dridhen zogjt.Jasht vetm bardhsi...

N qiellin e dimrit ka ngrir dhe hna.Nga larg dgjohet kukuvajka.

N bardhsi sa vjen e rritet nj ast ogurzi.Avujt e ujit ngrihen me ngut,

mbi qelqet e holl t xhamave...ej, grua, moseja...

Jo... mos eja!...Ra mbrmja, zjarri u shua, drit ska, dhom

bosh.Jasht, npr rrug,qent ngrijn nga era.

Ora bie, sht nj e nats.Larg...shiko...nata po davaritet, po agon.E vshtir t vish n rrugn q ke nisur,

t lodhen kmbt, gjunjt t mrdhijn, moseja.

N kt shtpi t boshatisur...

Nga Behauddin GASHI

Prktheu: lirim GEGA


11/12


Molla sht nj nga rutat q do tcilsohej pr vlerat e saj. Ka nj paundsivlerash q kurojn dhe na bjn mir prshndetin. Duke lluar q me arat e saj

t cilat prmbajn albumin dhe ndr.Molla si rut ka veti reskuese, qetsuesedhe zbutse. Ton se lkura e molls kanj prqindje t mir t substancave tnevojshme. Vitamina t tilla si B1, C, E,P, B2, PP ndodhen pikrisht nn lkur.Ndaj nse do t konsumonit moll, e cilarekomandohet t paktn nj n dit, shtm mir t jet me lkur.

Nj moll e ngrn n mngjesndikon mir n pastrimin e dhmbveduke i ortsuar ato dhe duke i br mt shndetshm. Gjithashtu molla mundt prdoret edhe pr maska t ndrshmet trs, duke na e br at m t but et lmuar. Por mnra m e mir sht ta

marrim do dit si n mngjes ashtu dhen dark. do lloj molle ka vlera t caktu-ara, ndrsa ajo jeshile ka m tepr vitami-

na, t cilat jan t prqendruara jo vetmn pjesn e tulit, por dhe nn lkur qgjenden me shumic.

Pr tu dobsuar shpejt ndonjher

nuk keni pse mbani dieta t mundim-shme. Mjaton t konsumoni tre ose katrmoll n dit edhe duke ngrn normal-isht. Do t shikoni q kilet do t hum-basin shpejt. Por nse konsumoni njkokrr moll q n mngjes, esll, eektii dobsimit do t jet m i shpejt. Mollaka nj eekt t lart tretjeje ndaj sugjerohetnga dietologt n do lloj diete.

Lngu i molls i przier me mjalt dheuj t nxeht pihet si mjet qetsues kundrpagjumsis. Nse vuani nga dhembja ekoks n ball, vendosni asha t lagurame uthull molle dhe uj duke e shoqruaredhe me pak mjalt. Por k sht nj rit qduhet br do dark n mnr q t jap

rezultatin e duhur.aji q prgatitet nga copat e prera t

molls pihet kundr tohjeve t ndrshme,

lehtson etjen, orcon nervat, mushkritdhe zemrn. Gjithashtu, k aj sht njmjet i mrekullueshm pr rregullimin etretjes. K lloj aji mund t pihet n do

stin jo vetm n dimr. Meq molla shtnj rut q gjendet leht edhe n ditt etjera t vitit, e sidomos n shtator, mundt gjenden lloje t ndrshme t tre.

Nse t gjith duhet ta konsumo-jn sa m tepr kt rut, grat shtatznajan t parat q nuk duhet ta reuzojnn mnrn m absolute. Ato duhet tmarrin nj lug lng molle t paktn domngjes. N kt mnr kan marrmjat element t nevojshm natror,prandaj edhe mund t ken nj oshnjme fok t dendur, me thonj t ort, mesistemin e zhvilluar muskulor. Gjithashtuajo do t kt mjat qumsht duke ndi-kuar dhe n nj zhvillim m se t mir t

mijs.Pranvera Senja

Nj moll n dit mban doktorin larg

Kjo sht nj nga shprehjet m tnjohura angleze nse do t ku-jtonim vlerat e molls. Nse konsumonikt rut, q ndoshta jo t gjith e preero-

jn pr shijen q ka, do t vini re eektet

pozitive q jep. Largon dhembjen e koks,tret shpejt, largon pagjumsin si dhe nabn m t bukur...

Jeta q zhvillohet n ujrat e detevedhe t oqeaneve bazohet n proe-sin e transormimit t lnds inorganiken at organike. Si rrjedhim, ndrmjetprbrjes kimike t ujit t detit dhe zh-villimit t jets ka nj lidhje shum tngusht.

N prgjithsi, uji i detit nga prm-bajtja kimike, ndrshon shum nga ai ishiut dhe nga ujrat e lumenjve. E gjithlnda e huaj q derdhet pa ndrprerje nujin e deteve dhe t oqeaneve, s bashkume tr kriprat e ndrshme mineraleormojn lndn inorganike. Nga kjolnd, si rrjedhim i otosintezs, ormo-het baza ushqese pr t gjitha kasht endrshme q jetojn n ujrat e detevee t oqeaneve. Sa m i pasur t jet uji idetit me lnd t ndrshme n gjendje

Konnen kalr ka fund bosferst tretur apo t patretur, aq m intensivsht proesi i zhvillimit t jets organ-ike. N prgjithsi, t pasura me jet janujrat e zons bregdetare pran grk-derdhjeve t lumenjve.

Nqotse n zonn kontinentale tplanetit ton jeta zhvillohet vetm nsipraqen e toks, n det ajo ekziston qnga sipraqja deri n thllsin 11 mijmetra. Kjo do t thot se nse jeta nsipraqen e toks zhvillohet n nj kat,deti sht nj ambjent jetik me shumkate. Cikli jetsor n ujin e deteve dhe toqeaneve, ashtu si n sipraqen e toks,llon me jetn e bimve. Bimt zhvillo-hen n ujin e detit edhe me ndihmn errezeve t diellit. Klorola q gjendet tebimt ka atsin t absorboj energjindiellore. Me ann e ksaj energjie bima

trasormon elementt kimik q ndod-hen t tretur n ujin e detit n lndushqese. Nga k proes ormohet njnumr i madh bimsh t vogla, q janquajtur toplanktone. sht llogaritur sesasia e toplanktoneve n ujrat e detevedhe t oqeaneve prcaktohet me nj shirastronomike: 1,2 triljon, duke patur njshtes vjetore prej 550 miliard ton.

Kjo sasi e madhe e planktoneveormon n ujin e detit livadhet e gjel-brta lundruese, q jan baza e e jetsn uj. Por si shpjegohet q bimt ndet shtohen dhe zhvillohen kaq intesiv-isht? Bimt mikroskopike q ormojnlivadhet lundruese n ujin e deteve et oqeaneve, karakterizohen nga vetia eshtimit intensiv, sepse ato shrtzojnrreth 2,5% t sasis s prgjithshme t

rrezatimit diellor, sasi e cila sht 10 herm e madhe se ajo q shrtzojn bimtq zhvillohen n zonn kontinentale tplanetit ton.

Zhvillimi intensiv i bimve ujoren kushte natrale avorizohet gjithashtuse n ujin e detit ndodhet 50 her mshum gaz karbonik sesa n atmosern eplanetit ton. Prve ksaj, n ujin e detitndodhet e tretur edhe nj sasi e madhekriprash t ndrshme si: nitrate, osateetj. Kjo tregon se zhvillimi i jets bi-ologjike n ujrat e deteve dhe t oqeane-ve prcaktohet nga bashkveprimi i ele-mentve t ndshm kimik q ndodhenn uj me regjimin e shprndarjes sdrits pr n thellsi t detit.

Shko: m Geg.


12/12

Documents

Gazeta Mendimi 11