Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileriisamveri.org/pdfdrg/G00153/2016/2016_CEVHERLIK_SENTEPEA.pdf · Bildirileri - Sakarya 2016) Editör Yrd. Doç. Dr

Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında

Din Görevlileri(7. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu

Bildirileri - Sakarya 2016)

EDİTÖRYrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE

EDİTÖR YARDIMCISIArş. Gör. Kübra CEVHERLİ

İstanbul 2016

ENSAR NEŞRİYAT TİC. A.Ş.

© Eserin her türlü basım hakkı anlaşmalı olarak Ensar Neşriyat’a aittir.

ISBN : 978-605-9519-04-5Sertifika No: 17576

Kitabın AdıGençliğin Gelişimi ve

Problemleri Karşısında Din Görevlileri

(7. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri - Sakarya 2016)

EditörYrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE

Editör YardımcısıArş. Gör. Kübra CEVHERLİ

Yayın YönetmeniHüseyin KADER

KapakHalil YILMAZ

Baskı-CiltÇINAR MAT. ve YAY. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

100. Yıl Mahallesi Matbaacılar CaddesiAta Han No:34 / 5 Bağcılar - İSTANBUL

Tel: 0212 628 96 00 - Faks: 0212 430 83 35Sertifika No: 12683

1. Basım 1.000 adet basılmıştır.

İletişimEnsar Neşriyat Tic. A.Ş.

Oruçreis Mahallesi Giyimkent 12. Sokak No: 40/42 Esenler/ İstanbulTel: (0212) 491 19 03 - 04 Faks: (0212) 438 42 04

www.ensarnesriyat.com.tr [email protected]

İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL MEDYA KULLANIM ALIŞKANLIKLARI

Kübra CEVHERLİ2* Ayşe ŞENTEPE3**

Özet

Son zamanlarda sıklıkla kullanılan ve sosyal medya olarak isimlendirilen sanal ortam, insanlar arasındaki etkileşimi arttırması bakımından oldukça önem-lidir. Araştırmalar insanların, sosyal medya ve internet ortamında zamanla daha fazla zaman harcadıklarını, burada gerçek yaşam gereksinimlerini karşılamaya çalıştıklarını ve yine bu sanal gerçeklik içinde yeni bir dünya oluşturmaya çabala-dıklarını göstermektedir. Bu konuda yapılan çalışmalara bakıldığında aşırı elekt-ronik medya kullanımının günlük yaşam aktivitelerini olumsuz yönde etkilediği-nin ortaya çıktığı görülmektedir. Bilhassa gençler arasında hızlı bir kullanım ar-tışı gösteren sosyal medya ve gençlerin büyük oranda sosyal medyayı kullanması çalışmamıza konu olmuştur. Bu çalışma kapsamında yüksek din öğrenimi gören Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin iletişimde ve günlük hayatta sosyal medyayı kullanma alışkanlıkları araştırılacaktır. Sosyal medya ülkemizde internet mecrasında en fazla kullanılan uygulamalardan biridir. İlahiyat fakültesi öğrencilerinin sosyal medyayı hangi amaçla kullandıkları, interneti kullanırken sosyal medya sayfalarında ne kadar zaman geçirdikleri, sosyal medya üzerinden yaptıkları paylaşımların türleri ve amaçları, günlük hayatta ve iletişimde sosyal medyayı ne derecede kullandıkları ve sosyal medyaya bakışı araştırılacaktır. Sos-yal medya kullanma alışkanlıklarının araştırılması, sosyal medyaya olan ilgilerin veya yaklaşımların ortaya çıkarılması açısından oldukça önemli görülmektedir.

2* Arş. Gör., Sakarya Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Eğitimi3** Yrd. Doç. Dr., Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Din Psikolojisi

Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri124

Giriş

Sosyal medya kavramının genel kabul görmüş bir tanımı bulunmamakta-dır. Tutgun-Ünal (2015: 53), literatürdeki tanımları toparlayarak sosyal medya-yı şu şekilde açıklamıştır: Sosyal medya, sosyal bir ortamda kendilerini tanıtma, sosyal ağ ortamı kurma, diğer kullanıcılarla iletişim kurma ve devam ettirme (Ellison, Steinfield ve Lampe, 2007), oluşturdukları içeriği (fotoğraf, video, blog vb.) paylaşma (Kim, Jeong ve Lee, 2010), kişisel bilgilerini, fotoğraf ve videolarını içeren profil sayfası oluşturma ve tanımadığı insanlarla ilişkiler kurma, yeni ar-kadaşlıklar keşfetme (Wang, Moon ve diğ, 2010) gibi olanaklar sunan çevrimiçi platformlardır (akt. Tutgun Ünal, 2015: 53).

Sosyal medya kullanımı, günümüzün sanal ortam kullanıcıları tarafından bir alışkanlık haline gelerek; bir taraftan her kültürden, kesimden ve sosyal çev-reden geniş kitlelerin sosyal taleplerine yanıt verirken; diğer taraftan bu ortamı eleştirenlerin odak noktasında bulunmaktadır (Vural ve Bat, 2010: 3349).

Genel olarak bireylerin internette birbirleriyle yaptığı diyaloglar ve payla-şımlar sosyal medyayı oluşturur. Sosyal medyada, sosyal ağlar ve toplu gruplar yer alır. İnsanlar, kurumlarını tanıtırlar, arkadaş ilişkileri kurarlar, ürün servis, fikir ve nesnelerin içeriğine ilişkin bağlılık gösterirler. Sosyal medya en yüksek derecede paylaşımın gerçekleştiği, online medyanın yeni bir türü olarak fırsatlar sunduğu en yeni fikirlerden biridir (Vural ve Bat, 2010).

Hazar’a (2011) göre sosyal medya günümüzde en önemli iletişim araçların-dan birisi olma yolunda hızla ilerleyen internetin en gözde uygulamaları arasında yer almaktadır. İnternetin kullanılma sıklığı artarken, bu sıklık içinde de sosyal medyaya girilme oranının yükseldiği ve yakın bir gelecekte neredeyse internet kullanımının çok önemli bir kısmının sosyal medya tarafından sağlanacağı düşü-nülmektedir. Sosyal medya uygulamalarının yalnızca iletişimi sağlamadığı, nere-deyse bireylerin hemen her ihtiyacını karşılar hale geldiği şeklinde değerlendir-meler yapılmaktadır. Bu ihtiyaçlardan bazıları: Bilgi edinme, arama yapma, oyun gibi pek çok aktivitedir. Böylece aradığı hemen her şeyi sosyal medyada bulan kişilerin başka bir araca olan ihtiyaçlarının ortadan kalkacağı düşünülmektedir (Hazar, 2011: 153).

Kısaca sosyal medya uygulamalarından bahsedecek olursak;

Zamanımızın en çok kullanılan sosyal medya uygulaması Facebook’tur. Twitter, Foursquare, Instagram öne çıkan ve en popüler olan sosyal medya uygu-lamaları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 125

Facebook 2004 yılında Mark Zuckerberg ve oda arkadaşları tarafından Har-vard Üniversitesi içinde kurulmuştur (Liebert, 2011: 16). Uygulama 2005 yılında daha çok akademik camia içinde kalsa da, 2006 yılında şimdiki niteliklerine ka-vuşarak genel kitlelere ulaşmıştır. Yine aynı döneme hitap eden Twitter ise, daha kısa cümlelerin kurulmasıyla oluşturulan “twit”ler ile iletişim kurulması, daha çok gençlere ve Hollywood’un ve müzik dünyasının ünlülerine hitap etmesi nedeniyle oldukça ünlenmiştir (Hazar, 2011). Diğer taraftan Foursquare, 2009 yılında arka-daşlar ile “check-in” olarak adlandırılan yer bildirimi ve gerçek zamanlı konum paylaşmayı başlatmıştır. Beş yıl sonra, “check-in”e kendi uygulamasını vermeye karar vererek Swarm isimli yeni bir uygulamayı ortaya çıkarmıştır. Böylece, kul-lanıcıların arkadaşlarını takip edip, onlarla buluşabilmesi için en hızlı yol olarak tanımlanmaktadır.1 Instagram, 2010 yılı sonunda Kevin Systrom ve Mike Krieger adlı iki girişimcinin kurduğu bir fotoğraf paylaşım uygulaması olarak ortaya çık-mıştır. Buna göre, uygulamanın oldukça popüler olduğu ve 2012 yılında Facebook tarafından 1 milyar dolar gibi muazzam bir ücrete satın alındığı bildirilmektedir (Gürel, 2011). Türkiye’deki sosyal ağa sahiplik oranları incelendiğinde, 24.143.980 aktif kullanıcı ile kullanıcı sayısı açısından Dünya genelinde 4.sırada yer alan Fa-cebook dikkat çekmektedir (Socialbakers, 2013; akt. Tutgun Ünal, 2015:57).

Sosyal medya olarak isimlendirilen bu sanal ortam, insanlar arasındaki etkileşimi arttırması bakımından oldukça önemlidir. Araştırmalar insanların, sosyal medya ve internet ortamında zamanla daha fazla zaman harcadıklarını, burada gerçek yaşam gereksinimlerini karşılamaya çalıştıklarını ve yine bu sanal gerçeklik içinde yeni bir dünya oluşturmaya çabaladıklarını göstermektedir (Dik-me, 2013).

Sosyal medya ülkemizde internet mecrasında en fazla kullanılan uygula-malardan biridir. Bu sebeple, bilhassa gençler arasında hızlı bir kullanım artışı gösteren sosyal medya ve gençlerin büyük oranda sosyal medyayı kullanması ça-lışmamıza konu olmuştur.

Bu bağlamda bu çalışma kapsamında yüksek din öğrenimi gören Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin iletişimde ve günlük hayatta sosyal medyayı kullanım alışkanlıkları (erişilen cihaz türü, ne zamandan beri kullandığı, günlük kullanım süresi), sosyal medya tercihleri (Facebook, Twitter, Instagram gibi uygulamalardan hangilerini kullandığı), sosyal medyayı hangi amaçla kullan-dıkları ve sosyal medyaya ilişkin bazı düşünceleri araştırılmıştır. Ayrıca çalışmada cinsiyete ilişkin sosyal medya kullanım amaçlarına göre farklılaşma olup olmadı-

1 https://tr.foursquare.com/about/ (22.04.2016).


ğı da incelenmiştir. Sosyal medya kullanım alışkanlıklarının araştırılması, sosyal medyaya olan ilgilerin veya yaklaşımların ortaya çıkarılması açısından oldukça önemli görülmektedir.

1. Yöntem

1.1. Araştırmaya Katılanlar ve Nitelikleri

Araştırmanın örneklemini, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı bahar dönemin-de Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde lisans öğrenimini görmekte olan toplam 248 öğrenci oluşturmaktadır. Tesadüfî örnekleme yolu ile seçilen grupta 44 (%17,7) erkek, 204 (% 82,3) kız öğrenci bulunmaktadır. Örneklemi oluşturan öğrencilerin yaşları 18 ile 31 arasında değişmektedir ve yaş ortalaması 21’dir.

1.2. Veri Toplama Araçları

Araştırmada veri toplama ve ölçme aracı olarak kullanılan anketin, ilk bö-lümünde demografik özellikleri (cinsiyet, yaş, bölüm, sınıf vb.) belirleyen kişisel bilgi formuna yer verilmiştir.

İkinci bölümde, öğrencilerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarını (eri-şilen cihaz türü, ne zamandan beri kullandığı, günlük kullanım süresi) ve sosyal medya tercihlerini (Facebook, Twitter, Instagram gibi uygulamalardan hangile-rini kullandığı) belirlemeye yönelik 14 soruya yer verilmiştir. Daha sonra Sosyal Medya Kullanım Amaçları’nı ölçmeye yönelik sorulara yer verilmiştir. Bu sorular 17 maddeden oluşmakta olup, çeşitli kullanım amaçlarına öğrencilerin ne sıklıkta katıldığını belirlemektedir. Bu maddeler Tutgun-Ünal (2015) ve Dikme (2013)’ne ait iki farklı çalışmadan alınmıştır.

Son olarak, ankete araştırmacılar tarafından İlahiyat Fakültesi öğrencile-rinin, popüler bir iletişim ortamı olan sosyal medyaya ilişkin bazı düşüncelerini tespit etmeye yönelik 10 soru eklenmiştir.

1.3. Verilerin Toplanması ve Analizi

Anket uygulamaları, araştırmacılar tarafından yapılmış olup, uygulama sü-resi yaklaşık 10-15 dakika arasında değişmiştir.

Araştırmamızda 267 anket uygulanmış ancak bu anketlerden 19’u eksik ve yanlış doldurma nedeni ile değerlendirme dışı bırakılarak, 248 anket değerlendir-meye alınmıştır. Veri analizi, SPSS 16.00 paket programı yardımıyla yapılmıştır. Öncelikle araştırmaya katılan öğrencilerin betimleyici özelliklerini tasvir eden ve anketteki tüm sorulara verilen cevaplara ait frekans ve yüzde dağılımları çıkartıl-


mıştır. Ayrıca cinsiyet göre farklılaşma olup olmadığını tespit etmek için Ki-Kare analizi kullanılmıştır.

2. Bulgular

Katılımcıların sosyal medyaya ilişkin görüşlerine ve kullanım amaçlarına göre dağılımları tablolar halinde aşağıda yer almaktadır.

Tablo 1: Katılımcıların “İnternet Bağlantınız var mı?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımı

İnternet N (Sayı) % (Yüzde)Evet 218 89,7Hayır 27 10,9Cevapsız 3 1,2Toplam 248 100

Tablo 1’e göre katılımcıların % 89,7’sinin internet bağlantısının olduğu, ge-riye kalan %10,9’luk kısmının ise internet bağlantısının olmadığı belirlenmiştir.

Tablo 2: Katılımcıların “Kaç yıldır İnternet Bağlantınız Vardır?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %1 yıl 18 7.32 yıl 16 6.53 yıl 32 12.94 yıl 24 9.75 yıl 16 6.55 yıldan fazla 127 51.2Cevapsız 15 6.0Toplam 248 100.0

Tablo 2’ye göre katılımcıların % 51,1’inin 5 yıldan fazla süredir, %12,9’unun 3 yıldır, %9,7’sinin 4 yıldır, %7,3’nün 1 yıldır, % 6,5’nin 2 yıldır ve yine geriye kalan %6,5’lik kesimin de 5 yıldır internet bağlantısının olduğu tespit edilmiştir.

Tablo 3: Katılımcıların “İnternet’e genellikle nereden bağlanıyorsunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %Ev 139 56.0Üniversite kampüsü 26 10.5Diğer 59 23.8Cevapsız 24 9.7Toplam 248 100.0

Tablo 3’e göre katılımcıların %56’sının evden, %10,5’nin üniversite kampü-sünden ve geriye kalan %59’luk kısmında diğer yerlerden internete bağlandıkları belirlenmiştir.


Tablo 4: Katılımcıların “Hangi sıklıkla internet kullanıyorsunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %Her gün 233 94.0

Haftada üç dört 14 5.6Ayda bir iki 1 .4

Toplam 248 100.0

Tablo 4’e göre katılımcıların %94’ünün her gün internet kullandığı, %5,6’sı-nın haftada üç dört kez, %0,4’nün de ayda 1-2 gün internet kullandığı görülmek-tedir.

Tablo 5: Katılımcıların “İnternete girdiğinizde ortalama kaç saat zaman harcıyorsunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %1 saattten az 62 25.0

1-3 saat 142 57.34-6 saat 27 10.9

6 saatten fazla 16 6.5Cevapsız 1 .4Toplam 248 100.0

Tablo 5’e göre, katılımcıların %57,3’nün internete girdiklerinde ortalama 1-3 saat zaman harcadığı, % 10,9’nun 4-6 saat, %25’nin 1 saatten az ve geriye kalan % 6,5’luk kesimin de 6 saatten fazla internette zaman harcadığı belirlenmiştir.

Tablo 6: Katılımcıların “Hangi Amaçlarla İnterneti Kullanırsınız?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %Resmi hizmetler 78 6Banka İşlemleri 73 6

Eğlence 156 12Sosyal ağlar 189 14

Video izleme 194 15Eğitim 195 15

Araştırma 202 16Uzaktaki kişi/grup/kurumlarla

iletişim 131 10

İnternette sörf 67 5Diğer 25 2

Toplam 1310 100.0


Tablo 6’ya göre, katılımcılardan 202 kişi araştırma yapmak için, 195 kişi eğitim için, 194 kişi video izlemek için, diğer 189 kişi sosyal ağları kullanmak için, 156 kişi eğlence için, diğer 131 kişi uzaktaki kişi/grup/kurumlarla iletişim için, 78 kişi banka işlemleri için, 73 kişi resmi hizmetler için, 67 kişi internette sörf yapmak için ve 25 kişide diğer işlemler için interneti kullanmaktadır. Üniversite öğrencilerinden oluşan örneklemin kullanım amaçlarının ilk sıralarında araştır-ma yapmak ve eğitim için kullanımın çıkması beklenilen bir sonuçtur.

Tablo 7: Katılımcıların “Sosyal medya kullanıyor musunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımı

İnternet N % Evet 228 91.9

Hayır 7 2.8Cevapsız 13 5.2Toplam 248 100.0

Tablo 7’e göre katılımcıların %91,9’unun sosyal medyayı kullandığı, geriye kalan %2,8’lik kısmının ise sosyal medyayı kullanmadığı görülmektedir.

Tablo 8: Katılımcıların “Sosyal medya uygulamalarına hangi cihaz türlerinden erişiyorsunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %Sadece masaüstü bilgisayar 2 .8Masaüstü ve mobil cihazlar 63 25.4

Sadece mobil cihazlar 182 73.4Cevapsız 1 .4Toplam 248 100.0

Tablo 8’e göre katılımcıların %73.4’ü sadece mobil cihazlardan sosyal med-ya uygulamalarına erişmektedir. Masaüstü ve mobil cihazların ikisinden de eri-şenlerin oranı %25.4’tür. Sadece masaüstü bilgisayardan eriştiklerini belirtenle-rin oranı ise sadece %0.8’tir. Öğrencilerin toplamda %98.8’inin mobil cihazlarla internete eriştiklerini ifade etmesinden, kullandıkları mobil cihazların internet erişimine ve sosyal medya kullanımına imkan veren cihazlar olduğunu anlamak mümkündür.


Tablo 9: Katılımcıların “Şahsi bilgisayarınız var mı?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımı

İnternet N % Evet 149 60.1

Hayır 99 39.9Toplam 248 100.0

Tablo 9’a göre katılımcıların %60’ının şahsi bilgisayarı bulunmakta; yak-laşık %40’ının ise bulunmamaktadır. Tablo 8’de sosyal medya uygulamalarına masaüstü cihazlardan bağlananların oranının toplamda %26.2 olduğu görülmek-tedir. %60’ının bilgisayar sahibi olmasına rağmen sosyal medya uygulamalarına bilgisayardan bağlananların oranının %60’larda olmaması, sosyal medya uygula-malarına bağlanılan cihaz türünün bilgisayar sahibi olmalarından bağımsız oldu-ğunu gösterdiği söylenilebilir. Buradan sosyal medya erişimine mobil cihazların daha kolay imkan verdiği yorumunu yapmak yanlış olmayacaktır.

Tablo 10: Katılımcıların “Ne zamandan beri sosyal medyayı kullanıyorsunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %1 yıldan az 11 4.41-3 yıl arası 56 22.64-6 yıl arası 106 42.7

7 yıldan fazla 71 28.6Cevapsız 4 1.6Toplam 248 100.0

Tablo 10’a göre katılımcıların % 42.7’si 4-6 yıl arası sosyal medya kullanıcı-sıdır. %28.6’sı 7 yıldan fazla; %22.6’sı 1-3 yıl arası sosyal medya kullanmaktayken 1 yıldan az süredir kullananların oranı ise %4.4’tür. Soruyu cevapsız bırakanların oranı ise %1.6’dır.

Tablo 11: Katılımcıların “Sosyal medyaya günde ne kadar süre bağlanırsınız?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %1 saatten az 72 29.0

1-3 saat arası 134 54.04-6 saat arası 29 11.77 saatten fazla 9 3.6

Cevapsız 4 1.6Toplam 248 100.0


Tablo 11’e göre katılımcıların %54’ü günde 1-3 saat arası sosyal medyaya bağlanmaktadır. Katılımcıların %29’u 1 saatten az; %11.7’si 4-6 saat arası; %3.6’sı ise 7 saatten fazla bağlandıklarını ifade etmişlerdir. Gün içerisinden 4 saat ve üzeri sosyal medyaya bağlananların oranı toplamda %15.1 gibi hiç azımsanmayacak bir orandadır.

Tablo 12: Katılımcıların “Sosyal Medya Uygulamalarından Hangilerini Kullanıyorsunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %Facebook 192 19.04Twitter 114 11.3Instagram 169 16.76Foursquare-swarm 39 3.86Google 148 14.68Linkedin 5 0.49Vine 17 1.68Snapchat 78 7.73Pinterest 8 0.79Periscop 10 0.99Youtube 187 18.5Flickr 2 0.19Scorp 9 0.89Diğer (whatsapp, whatpad, tumbler vd.) 30 2.97

Toplam 1026 100.0

Tablo 12’ye bakıldığında sosyal medya uygulamalarından en çok Facebo-ok’un kullanıldığı görülmektedir. Katılımcıların 192’si sosyal medya uygulamala-rından facebook’u; 187’si youtube’u; 169’u instagram’ı; 148’i google’ı; 114’ü twit-ter’i, 78’i snapchat’i kullandığını belirtmiştir. Sırasıyla 39 katılımcı swarm, 30’u diğer uygulamalar, 17’si vine, 10’u periscope, 9’u scorp, 8’i pinterest, 5’i linkedin, 2’si flicker uygulamalarını kullandıklarını belirtmiştir.


Tablo 13: Katılımcıların “Favori Web Sitelerinizi İşaretleyiniz” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %Facebook 129 13,11Twitter 82 8,33Myspace 1 0,10Hotmail 49 4,98Youtube 196 19,92Yahoo 5 0,51Google 186 18,90Üniversite Web Sitesi 61 6,20Blogger 12 1,22Wikipedia 70 7,11Ekşi Sözlük 30 3,05Dailymotion 15 1,52Flicker 1 0,10ÖSYM 21 2,13Memurlar.Net 2 0,20Netlog 2 0,20Sesli Sözlük 12 1,22Günlük Gazete 46 4,67Hepsiburada.com 43 4,37Diğer 21 2,13Toplam 984 100.0

Tablo 13’e göre katılımcılardan 196 kişinin Youtube, 186 kişinin Google, 128 kişinin favori web sitesinin Facebook olduğu, 82 kişinin Twitter, 70 kişinin Wikipedia, 61 kişinin üniversite web sitesi,49 kişinin Hotmail, 46 kişinin Günlük Gazete, 43 kişinin Hepsiburada.com,30 kişinin Ekşi Sözlük, 21 kişinin ÖSYM, 21 kişinin diğer siteler,15 kişinin Dailymotion, 12 kişinin Sesli Sözlük, 12 kişinin Blogger, 5 kişinin Yahoo, 1 kişinin Flicker, 2 kişinin Netlog, 2 kişinin Memurlar.net olduğu görülmektedir.


Tablo 14: Katılımcıların “Üniversitenin faaliyetlerinden hangi yollarla haberdar olursunuz?” İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

N %Afişler 171 19,34Web sitesi 108 12,22Panolar 128 14,48Sosyal Medya (Facebook, Twiter, Blog) 175 19,80

Arkadaşlar 208 23,53SMS 39 4,41MMS (görüntülü mesaj) 2 0,23E-mail 36 4,07IPhone-IPad Uygulamaları 12 1,36Diğer 5 0,57Toplam 884 100.0

Tablo 14’e göre katılımcılardan 208 kişi üniversitelerin faaliyetlerinden ar-kadaşları sayesinde, 175 kişi sosyal medya (facebook, twiter, blog) aracılığıyla, 171 kişi afişlerin üzerinden, 128 kişi panolardan, 108 kişi web sitesi ile, 39 kişi SMS yoluyla, 36 kişi E-mail yoluyla, 12 kişi IPhone-Ipad uygulamalarıyla, 5 kişi diğer yollarla ve 2 kişi de MMS (görüntülü mesaj) ile haberdar olmaktadır.

Tablo 15: Katılımcıların “Sosyal Medya Kullanım Amaçları” İfadelerine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları

Hiçbir zaman Nadiren Bazen Çoğu

zamanHer

zaman

N % N % N % N % N %

1. Sohbet etmek için kullanırım 3 1.3 32 12.9 79 31.9 96 38.7 37 14.9

2. Yeni kişilerle tanışmak için kullanırım. 156 62.9 61 24.6 25 10.1 3 1.2 0 0

3. Diğer insanlar tarafından tanınmak için kullanırım. 190 76.6 34 13.7 18 7.3 1 .4 0 0

4. Beğendiğim haberleri paylaşmak veya “retweet” atmak için kullanırım.

63 25.4 60 24.2 72 29 38 15.3 13 5.2

5. Beğendiğim nesneleri (resim, video, not vb.) paylaşmak için kullanırım.

31 12.5 57 23 81 32.7 61 24.6 16 6.5

6. Oyun oynamak için kullanırım. 111 44.8 74 29.8 43 17.3 11 4.4 8 3.2

7. Diğer insanların profillerine göz atmak için kullanırım. 40 16.1 71 28.6 84 33.9 46 18.5 6 2.4


8. Bildirim/durum yazmak için kullanırım. 44 17.7 75 30.2 88 35.5 31 12.5 6 2.4

9. Başkalarının durumlarına veya paylaşımlarına yorum yazmak/beğenmek için kullanırım.

55 22.2 96 38.7 63 25.4 30 12.1 4 1.6

10. İlgimi çeken gruplara üye olmak veya bir grubu takip etmek için kullanırım.

24 9.7 41 16.5 84 33.9 78 31.5 21 8.5

11. Müzik dinlemek/paylaşmak için kullanırım. 72 29 75 30.2 47 19 42 16.9 10 4

12. Ünlü kişilerin sayfalarını takip etmek için kullanırım. 81 32.7 82 33.1 57 23 19 7.7 8 3.2

13. Eğitim amaçlı iletişim kurmak için kullanırım. 13 5.2 29 11.7 87 35.1 90 36.3 26 10.5

14. Bilgi/haber araştırmak için kullanırım. 3 1.2 10 4 52 21 132 53.2 50 20.2

15. Mevcut arkadaşlarımla iletişimi devam ettirmek için kullanırım. 5 2 10 4 46 18.5 118 47.6 67 27

16. Sosyal medyayı marka/ürün sayfalarıyla etkileşimde bulunmak (teknik destek, problem bildirmek vs.) için kullanırım.

82 33.1 71 28.6 60 24.2 25 10.1 9 3.6

17. Sosyal medyayı marka/ürünler hakkında alışveriş amacıyla bilgi almak için kullanırım.

81 32.7 80 32.3 55 22.2 18 7.3 12 4.8

Bireylerin sosyal medya kullanımı kişiden kişiye göre değişmektedir. Sosyal medya araçlarından herkesin beklentisi değişik olmakta, farklı kullanımlar farklı doyumlara neden olabilmektedir (Hazar, 2011:153). Sosyal medya bazıları için ilgi alanlarına göre bilgi edinme, eğitim ve haber amaçlı kullanılırken; başka ba-zıları için sosyalleşmek amaçlı sohbet etmek, iletişim kurmak, yeni kişilerle tanış-mak, durum, resim ve müzik paylaşımları yaparak başkaları tarafından tanınmak ve takip edilmek; diğer bir kısım için ise ünlü kişiler ya da ünlü markalarla etkile-şimde bulunabilmek için kullanılmaktadır. Ancak bu genellikle sabit kalmamak-ta, kullanım amaçları bireyin içinde bulunduğu duruma göre değişebilmektedir.

Tablo 15’e bakıldığında katılımcıların sosyal medyayı %73.4 oranıyla “çoğu zaman” ve “her zaman” bilgi ve haber araştırmak için kullanıldığı görülmek-tedir. Bilgi ve haber araştırmak için “bazen” kullananlar da katıldığında %94.4 bu amaçla kullanıldığı görülmektedir. İkinci sırada ise sohbet etmek için %53.6 “çoğu zaman” ve “her zaman” kullanıldığı görülmektedir. Sohbet etmek için “ba-


zen” kullananların oranı da katıldığında toplam %85.5 kullanıldığı görülmektedir. Bilgi/haber araştırmak ve sohbet etmek maddelerini sırasıyla mevcut arkadaşlar-la iletişimi devam ettirmek, eğitim amaçlı iletişim kurmak, ilgi çeken gruplara üye olmak veya bir grubu takip etmek, beğenilen nesneleri (resim, video, not vb.) paylaşmak, diğer insanların profillerine göz atmak maddeleri takip etmektedir. Yine Tablo 15’e göre çok nadir olarak oyun oynamak, yeni kişilerle tanışmak, di-ğer insanlar tarafından tanınmak için sosyal medya kullanılmaktadır. Hatta ka-tılımcıların %62.9’unun yeni kişilerle tanışmaya “hiçbir zaman” yanıtını verdiği görülmektedir. Oyun oynama için de “hiçbir zaman” yanıtını verenler ise %44.8 oranındadır.

Tablo 16: Katılımcıların “Sosyal Medyaya İlişkin Görüşlerine” Göre Dağılımları

Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum

N % N % N %

1. Sosyal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşırım. 136 54.8 24 9.7 88 35.5

2. Sosyal medya ortamlarında fotoğraf paylaşmayı uygun bulmam. 70 28.2 54 21.8 124 50

3. Sosyal medyada dini içerikli paylaşımlar yaparım. 32 12.9 41 16.5 174 70.2

4. Sosyal medyada karşılaştığım dini bilgilerin doğruluğunu araştırırım. 21 8.5 23 9.3 202 81.5

5. Bilmediğim gruplardan gelen dini içerikli mesajları başkalarına da gönderirim.

196 79.0 26 10.5 24 9.7

6. Sosyal medya ortamlarındaki arkadaş listelerimde karşı cinsten kişilerin bulunması sorun değildir.

151 60.9 32 12.9 63 25.4

7. Sosyal medya ortamlarında karşı cinsten kişilerle arkadaşlık yapmayı uygun bulurum.

207 83.5 20 8.1 17 6.9

8. Sosyal medya hesaplarımda sadece sanal ortamda tanıdığım arkadaşlarla da iletişime geçerim.

168 67.7 24 9.7 55 22.2

9. Sosyal medyada çok fazla zaman geçirdiğimi düşünüyorum. 93 37.5 61 24.6 92 37.1

10. Sosyal medyayı bir tehlike olarak görüyorum. 42 16.9 105 42.3 100 40.3


Tablo 16’ya göre “Sosyal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşı-rım.” ifadesine katılımcıların %54.8’i katılmıyorum, %9.7’si kararsızım, %35.5’i katılıyorum şeklinde cevap vermiştir. “Sosyal medya ortamlarında fotoğraf pay-laşmayı uygun bulmam.” ifadesine katılımcıların %28.2’si katılmadığını, %21.8’si kararsız olduğunu, %50’si ise katıldığını belirtmiştir. “Sosyal medyada dini içerikli paylaşımlar yaparım.” ifadesine % 70.2 oranında katılımcının katıldığı , %12.9 oranındakilerin kararsız olduğu ve %16.5 oranındakilerin katılmadığı görülmek-tedir. “Sosyal medyada karşılaştığım dini bilgilerin doğruluğunu araştırırım.” ifadesine katılımcıların %81.5’i katılıyorum, %9.3’ü kararsızım, %8.5’i katılmıyo-rum şeklinde cevap vermiştir. “Bilmediğim gruplardan gelen dini içerikli mesaj-ları başkalarına da gönderirim.” ifadesine %79.0katılmıyorum, %10.5 kararsızım, %9.7 katılıyorum cevabını vermiştir. Sosyal medya ortamlarındaki arkadaş liste-lerinde karşı cinsten kişilerin bulunmasını sorun olarak görenler %60.9, kararsız olanlar %12.9, sorun olarak görmeyenler %25.4 oranındadır. “Sosyal medya or-tamlarında karşı cinsten kişilerle arkadaşlık yapmayı uygun bulurum.” İfadesine katılmayanlar %83.5, kararsızlar %8.1, katılanlar %6.9 oranındadır. “Sosyal medya hesaplarımda sadece sanal ortamda tanıdığım arkadaşlarla da iletişime geçerim.” ifadesine katılımcıların %67.7’si katılmıyorum, %9.7’si kararsızım, %22.2’si katı-lıyorum şeklinde cevap vermiştir. “Sosyal medyada çok fazla zaman geçirdiğimi düşünüyorum.” ifadesine %37.5 katılmıyorum, %24.6 kararsızım, %37.1 katılıyo-rum cevabını vermiştir. Son olarak ise “Sosyal medyayı bir tehlike olarak görüyo-rum.” ifadesine katılımcıların %16.9’u katılmadığını, %42.3’ü kararsız olduğunu, %40.3’ü katıldığını belirtmiştir.

Tartışma ve Sonuç

Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin sosyal medya kulla-nım alışkanlıklarını ve amaçlarını tespit etmeye yönelik yapılmış olan bu çalışma sonucunda öğrencilerin % 89,7’sinin internet bağlantısının olduğu (Tablo 1); bun-ların % 51,1’inin 5 yıldan fazla süredir, %12,9’unun 3 yıldır, %9,7’sinin 4 yıldır, %7,3’nün 1 yıldır, % 6,5’nin 2 yıldır ve yine geriye kalan %6,5’lik kesimin de 5 yıldır internet bağlantısının olduğu tespit edilmiştir (Tablo 2).

Katılımcıların %56’sının evden, %10,5’nin üniversite kampüsünden ve ge-riye kalan %59’luk kısmında diğer yerlerden internete bağlandıkları belirlenmiş-tir. Diğer yerler olarak genellikle telefon zikredilmiştir (Tablo 3).

Hangi sıklıkla internet kullandıklarını tespit etmeye yönelik soruya ver-dikleri cevaplarla katılımcıların %94’ünün her gün internet kullandığı, %5,6’sının


haftada üç dört kez, %0,4’nün de ayda 1-2 gün internet kullandığı görülmektedir (Tablo 4).

İnternete girildiğince harcanan zaman için ise, katılımcıların %57,3’nün internete girdiklerinde ortalama 1-3 saat zaman harcadığı, % 10,9’nun 4-6 saat, %25’nin1 saatten az ve geriye kalan % 6,5’luk kesimin de 6 saatten fazla internette zaman harcadığı belirlenmiştir (Tablo 5).

İnternet kullanım amaçları için katılımcılar tarafından en çok araştırma yapmak ve eğitim zikredilirken; daha sonra sırasıyla video izlemek, sosyal ağları kullanmak, eğlence, uzaktaki kişi/grup/kurumlarla iletişim, banka işlemleri, res-mi işlemler ve internette sörf yapmak gelmiştir. 202 kişi araştırma yapmak için, 195 kişi eğitim için, 194 kişi video izlemek için, diğer 189 kişi sosyal ağları kullan-mak için, 156 kişi eğlence için, diğer 131kişi uzaktaki kişi/grup/kurumlarla ileti-şim için, 78 kişi banka işlemleri için, 73kişi resmi hizmetler için, 67 kişi internette sörf yapmak için ve 25 kişide diğer işlemler için interneti kullanmaktadır (Tablo 6). Üniversite öğrencilerinden oluşan örneklemin kullanım amaçlarının ilk sı-ralarında araştırma yapmak ve eğitimin çıkması beklenilen bir sonuçtur. Sosyal ağların ve sosyal medyanın kullanımının ilk sıralarda yer alması dikkat çeken bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sosyal medya kullanımına gelindiğinde katılımcıların %91,9’unun sosyal medyayı kullandığı, geriye kalan %2,8’lik kısmının ise sosyal medyayı kullan-madığı görülmektedir (Tablo 7). %91,9 gibi çok önemli bir kısmın sosyal medya kullanıyor olması bazı noktalara dikkat çekilmesinin gerektiğini göstermektedir. Yapılan çalışmalarda tıpkı internette olduğu gibi sosyal medya kullanımı da sos-yal etkileşimi güçlendirici, zayıflatıcı ve tamamlayıcı etkilerde bulunduğu tespit edilmiştir (Hazar, 2011: 158). İnsanlarla etkileşim için ucuz ve kolay bir yol sun-ması, zaman ve mekân kısıtlaması tanımaması güçlendirici etkiler içinde sayıla-bilir. Diğer yandan insanların ailesi ve arkadaşlarıyla yüz yüze ilişki kurmasını engellemesi, bölgesel iletişimi azaltması konularında zayıflatıcıdır. Buna karşılık sosyal medyanın bir de tamamlayıcı etkilerinden bahsetmek olanaklıdır. Sosyal medya kullanımı ile yüz yüze iletişim bir arada kullanılabildiği gibi biri diğeri için bir randevulaşma aşaması olabilir (Heres ve Thomas, 2001: 177). Sosyal medya uygulamalarında bireylerin yüz yüze iletişime oranla daha fazla demokratik ka-rar verme süreçleri içinde bulunması olumlanabilecek niteliklerdendir. Özellikle yalnızlığa zorlandıklarını düşünen içine kapanık bireyler günlük yaşamdaki sos-yalizasyonun kendileri için verdiği sıkıntıyı görünmez ipleri birbirine bağlayan (Dolgun, 2005: 135) sosyal medyayı kullanarak aşmak yoluna gidebilmektedirler.


Bu kişiler için sosyal medya bir nevi kendilerine güvenlerini yeşertmeye çalıştık-ları yerlerdir. Dolayısıyla sosyal yaşamda son derece çekingen davrananların sos-yal medya uygulamalarında zaman zaman kendilerinden beklenmeyecek ölçüde sertleşmeleri beklenebilir.

Bunların yanı sıra araştırmamızda internete bağlanılan cihaz türleriyle ilgili olarak katılımcıların %73.4’ü sadece mobil cihazlardan sosyal medya uygulamala-rına eriştiği belirlenmiştir. Masaüstü ve mobil cihazların ikisinden de erişenlerin oranı %25.4’tür. Sadece masaüstü bilgisayardan eriştiklerini belirtenlerin oranı ise sadece %0.8’tir (Tablo 8). Öğrencilerin toplamda %98.8’inin mobil cihazlarla internete eriştiklerini ifade etmesinden, kullandıkları mobil cihazların internet erişimine ve sosyal medya kullanımına imkan veren cihazlar olduğunu anlamak mümkündür. Ayrıca sosyal medyanın sabit bilgisayarlara göre mobilitesi ve erişi-mi daha kolay olan mobil cihazlar aracılığıyla kullanımı, sosyal medyaya ve inter-nete bağlı kalınan sürenin fazla olmasını desteklemekte ve yönelimin mobil cihaz tabanlı bir kullanıma geçiş eğiliminde olduğunu gösterir destekler niteliktedir.

Ek olarak katılımcıların %60’ının şahsi bilgisayarı bulunmakta; yaklaşık %40’ının ise bulunmamaktadır (Tablo 9). Yine Tablo 8’e göre sosyal medya uygu-lamalarına masaüstü cihazlardan bağlananların oranının toplamda %26.2 olduğu görülmektedir. %60’ının bilgisayar sahibi olmasına rağmen sosyal medya uygula-malarına bilgisayardan bağlananların oranının %60’larda olmaması, sosyal med-ya uygulamalarına bağlanılan cihaz türünün bilgisayar sahibi olmalarından ba-ğımsız olduğunu gösterdiği söylenilebilir. Buradan sosyal medya erişimine mobil cihazların daha kolay imkân verdiği yorumunu yapmak yanlış olmayacaktır. Gün içerisinde bağlı kalınan sürelerin de fazla olması bunu destekler niteliktedir.

Bunların yanı sıra katılımcıların % 42.7’si 4-6 yıl arası sosyal medya kulla-nıcısıdır. %28.6’sı 7 yıldan fazla; %22.6’sı 1-3 yıl arası sosyal medya kullanmaktay-ken 1 yıldan az süredir kullananların oranı ise %4.4’tür. soruyu cevapsız bırakan-ların oranıysa %1.6’dır (Tablo 10).

Araştırma sonucuna göre katılımcıların %54’ü günde 1-3 saat arası sos-yal medyaya bağlanmaktadır. Katılımcıların %29’u 1 saatten az; %11.7’si 4-6 saat arası; %3.6’sı ise 7 saatten fazla bağlandıklarını ifade etmişlerdir (Tablo 11). Gün içerisinden 4 saat ve üzeri sosyal medyaya bağlananların oranı toplamda %15.1 gibi hiç azımsanmayacak bir orandadır. Günde 4 saat ve üzerinde sosyal med-ya kullanımı, katılımcıların sosyal medya ve dolayısıyla internet ortamında çok fazla zaman geçirdiklerini göstermektedir. Bu çalışma kapsamında sosyal medya bağımlılığını ortaya çıkarabilmek için herhangi bir soru sorulmamıştır fakat aşırı


kullanımın bağımlılığa götürüp götürmediğini analiz eden çalışmaların gereklili-ği ortaya çıkmaktadır.

Hangi sosyal medya uygulamalarının daha çok kullanıldığına bakıldığın-da, sosyal medya uygulamalarından en çok Facebook’un kullanıldığı görülmek-tedir. Sırasıyla Youtube’u; Instagram’ı; Google’ı; twitter’i, snapchat’i kullanıldığı belirlenmiştir (Tablo12). Türkiye’deki sosyal ağa sahiplik oranları incelendiğinde, 24.143.980 aktif kullanıcı ile kullanıcı sayısı açısından Dünya genelinde 4.sıra-da yer alan Facebook dikkat çekmektedir (Socialbakers, 2013; akt. Tutgun Ünal, 2015:57).

Sosyal medya tercihleri ile ilgili bir araştırmada ise, gençlerin %26’sı Twit-ter’ın hayatlarındaki öneminin çok büyük olduğunu ifade ederken, %23’ünün Fa-cebook için aynı ifadeyi kullandığı bulunmuştur (Turgut, 2013). Aradaki farkın büyük olmadığını belirten Turgut (2013)’a göre, bir önceki araştırmada Facebook oranının %42 olması, Facebook kullanma eğiliminin düştüğünü göstermektedir. Bununla birlikte, gençlerde Instagram kullanımının da yaygınlaştığı gözlenmek-tedir. Fakat Instagram’ın Facebook bünyesinde olduğunu unutmamak gerekir. Popüler fotoğraf paylaşım platformu olan Instagram, Facebook tarafından satın alındıktan sonra değerini 35 kat arttırdığı söyleniyor. Böylece, Facebook, Twitter karşısındaki düşüşünü Instagram ile telafi edildiği söylenmektedir (Tutgun-Ünal, 2011: 57).

Favori web sitelerinin hangi site olduğuna ilişkin sorulan soruda katılım-cılardan 196 kişinin Youtube, 186 kişinin Google, 128 kişinin favori web sitesinin Facebook olduğu, 82 kişinin Twitter, 70 kişinin Wikipedia, 61 kişinin üniversite web sitesi, 49 kişinin Hotmail, 46 kişinin Günlük Gazete, 43 kişinin Hepsiburada.com,30 kişinin Ekşi Sözlük, 21 kişinin ÖSYM,21 kişinin diğer siteler,15 kişinin Dailymotion, 12 kişinin Sesli Sözlük, 12 kişinin Blogger, 5 kişinin Yahoo, 1 kişinin Flicker, 2 kişinin Netlog, 2 kişinin Memurlar.net cevabını verdiği görülmektedir (Tablo 13). Dikme (2013)’nin özel üniversite öğrencileri üzerinde yapmış olduğu çalışmada favori web siteleri sırasıyla Facebook, Google, Youtube, Twitter, Ekşi Sözlük, Hotmail, Wikipedia, Günlük Gazete şeklinde sıralanmıştır. Bu bağlamda iki çalışmanın tek bir web site (ekşi sözlük) haricinde, favori web sitesi sıralama-sının benzerlik gösterdiği söylenebilir.

Üniversite faaliyetlerinden nasıl haberdar olunduğuna dair katılımcılar-dan 208 kişi üniversitelerin faaliyetlerinden arkadaşları sayesinde, 175 kişi sosyal medya (facebook, twiter, blog) aracılığıyla, 171 kişi afişlerin üzerinden, 128 kişi panolardan, 108 kişi web sitesi ile, 39 kişi SMS yoluyla, 36 kişi E-mail yoluyla, 12


kişi Iphone-Ipad uygulamalarıyla, 5 kişi diğer yollarla ve 2 kişi de MMS (görüntü-lü mesaj) ile haberdar olduklarını ifade etmişlerdir (Tablo 14).

Bireylerin sosyal medya kullanımı kişiden kişiye göre değişmektedir. Sosyal medya araçlarından herkesin beklentisi değişik olmakta, farklı kullanımlar farklı doyumlara neden olabilmektedir (Hazar, 2011: 153). Ancak bu genellikle sabit kalmamakta, kullanım amaçları bireyin içinde bulunduğu duruma göre değişebil-mektedir. “Sosyal Medya Kullanım Amaçları”nı gösteren Tablo 15’e bakıldığında katılımcıların sosyal medyayı %73.4 oranıyla çoğu zaman ve her zaman bilgi ve haber araştırmak için kullanıldığı görülmektedir. Bilgi ve haber araştırmak için bazen kullananlar da katıldığında %94.4 bu amaçla kullanıldığı görülmektedir. İkinci sırada ise sohbet etmek için %53.6 çoğu zaman ve her zaman kullanıldığı görülmektedir. Sohbet etmek için bazen kullananların oranı da katıldığında top-lam %85.5 kullanıldığı görülmektedir. Yine Tablo 15’e göre sosyal medya, bilgi/ha-ber araştırmak ve sohbet etmek maddelerinden sonra sırasıyla, mevcut arkadaş-larla iletişimi devam ettirmek, eğitim amaçlı iletişim kurmak, ilgi çeken gruplara üye olmak veya bir grubu takip etmek, beğenilen nesneleri (resim, video, not vb.) paylaşmak, diğer insanların profillerine göz atmak, müzik dinlemek/paylaşmak, beğenilen haberleri paylaşmak veya “retweet” atmak, bildirim/durum yazmak, başkalarının durumlarına veya paylaşımlarına yorum yazmak/beğenmek, sosyal medyayı marka/ürün sayfalarıyla etkileşimde bulunmak (teknik destek, problem bildirmek vs.), ünlü kişilerin sayfalarını takip etmek, sosyal medyayı marka/ürün-ler hakkında alışveriş amacıyla bilgi almak vb. nedenlerden dolayı kullanılmak-tadır. Ayrıca sosyal medyanın, çok nadir olarak da oyun oynamak, yeni kişilerle tanışmak ve diğer insanlar tarafından tanınmak için kullanıldığı belirlenmiştir. Hatta katılımcıların %62.9’u yeni kişilerle tanışmaya “hiçbir zaman” yanıtını ver-miştir. Oyun oynama için de hiçbir zaman yanıtını verenler ise %44.8 oranındadır (Tablo 15).

Araştırmamızda yapılan ki-kare analizi sonucunda cinsiyete göre Sosyal Medya Kullanım Amaçları açısından Tablo 15’te yer alan 1, 2, 7, 11, 15, 16. ve 17. maddelerde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<.05). Buna göre kadınlar erkeklere nazaran sosyal medyayı sohbet etmek için daha fazla kullanmaktadır.

Ayrıca kadınların sosyal medyayı diğer insanların profillerine göz atmak, müzik dinlemek ve paylaşmak, mevcut arkadaşlarıyla iletişimi devam ettirmek, marka ve ürün sayfalarıyla etkileşimde bulunmak ve marka ürünler hakkında alış-veriş amacıyla bilgi almak için daha çok kullandığı tespit edilmiştir. Bunun


yanı sıra erkekler, sosyal medyayı yeni kişilerle tanışmak için kadınlara nazaran daha çok kullanmaktadır.

“Sosyal Medyaya İlişkin Görüşler”in yer aldığı Tablo 16’ya göre “Sos-yal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşırım.” ifadesine katılımcıların %54.8’i katılmıyorum, %9.7’si kararsızım, %35.5’i katılıyorum şeklinde cevap ver-miştir. “Sosyal medya ortamlarında fotoğraf paylaşmayı uygun bulmam.” ifadesi-ne katılımcıların %28.2’si katılmadığını, %21.8’si kararsız olduğunu, %50’si ise ka-tıldığını belirtmiştir. “Sosyal medyada dini içerikli paylaşımlar yaparım.” ifadesine % 70.2 oranında katılımcının katıldığı , %12.9 oranındakilerin kararsız olduğu ve %16.5 oranındakilerin katılmadığı görülmektedir. “Sosyal medyada karşılaştığım dini bilgilerin doğruluğunu araştırırım.” ifadesine katılımcıların %81.5’i katılıyo-rum, %9.3’ü kararsızım, %8.5’i katılmıyorum şeklinde cevap vermiştir. “Bilmedi-ğim gruplardan gelen dini içerikli mesajları başkalarına da gönderirim.” ifadesine %79.0 katılmıyorum, %10.5 kararsızım, %9.7 katılıyorum cevabını vermiştir. Sos-yal medya ortamlarındaki arkadaş listelerinde karşı cinsten kişilerin bulunmasını sorun olarak görenler %60.9, kararsız olanlar %12.9, sorun olarak görmeyenler %25.4 oranındadır. “Sosyal medya ortamlarında karşı cinsten kişilerle arkadaşlık yapmayı uygun bulurum.” İfadesine katılmayanlar %83.5, kararsızlar %8.1, katı-lanlar %6.9 oranındadır. “Sosyal medya hesaplarımda sadece sanal ortamda tanı-dığım arkadaşlarla da iletişime geçerim.” ifadesine katılımcıların %67.7’si katılmı-yorum, %9.7’si kararsızım, %22.2’si katılıyorum şeklinde cevap vermiştir. “Sosyal medyada çok fazla zaman geçirdiğimi düşünüyorum.” ifadesine %37.5 katılmı-yorum, %24.6 kararsızım, %37.1 katılıyorum cevabını vermiştir. Son olarak ise “Sosyal medyayı bir tehlike olarak görüyorum.” ifadesine katılımcıların %16.9’u katılmadığını, %42.3’ü kararsız olduğunu, %40.3’ü katıldığını belirtmiştir.

Araştırmamız sonucunda Sosyal Medyaya İlişkin Görüşleri açısından Tab-lo 16’da yer alan 1, 6, 7. ve 8. Maddelerde yapılan ki-kare analizinde cinsiyete göre anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<.05). “Sosyal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşırım.” ifadesinden hareketle erkeklerin kadınlardan daha fazla sosyal medya ortamlarında kendi fotoğraflarını paylaştıkları belirlenmiştir. Yine erkekler kadınlara nazaran sosyal medya hesaplarında karşı cinsten kişilerin bulunmasını sorun etmemektedir. “Sosyal medya ortamlarında sadece sanal or-tamda tanıdığım arkadaşlarla da iletişime geçerim.” ifadesine kadınların erkeklere nazaran daha fazla katılmadığı tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, üniversite öğrencileri üzerinde yapılan çalışmalarda elde edi-len sonuçlarda olduğu gibi (Tutgun Ünal, 2015; Dikme, 2013; Hazar, 2011) İlahi-


yat Fakültesi öğrencileri arasında da sosyal medya kullanımının oldukça yaygın olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin sosyal medyayı kullanırken bazı dini hassasiyetleri de dikkate aldığı da söylenebilir. Ayrıca, katılımcılar ara-sında sosyal medya kullanım amaçları ve sosyal medyaya ilişkin görüşler açısın-dan cinsiyete göre farklılıklar tespit edilmiştir.

Sosyal medyada dini öğelerin kullanımına ilişkin yeni araştırmalar yapı-labilir. Sosyal medyanın bu kadar sıklıkla kullanıldığı ve gençler arasında etkili olduğu göz önünde bulundurulursa özellikle sosyal medyada Diyanet İşleri Baş-kanlığı’nın kurum imajını ve itibarını arttırmaya yönelik çalışmaların yapılması, faaliyetleri daha etkin hale getirecektir. Yine Diyanet İşleri Başkanlığı, gençlere yönelik faaliyetlerini duyurmak amaçlı sosyal medya üzerinden daha etkin pay-laşımlar yapabilir.

Bu çalışma kapsamında sosyal medya bağımlılığını ortaya çıkarabilmek için herhangi bir soru sorulmamıştır ancak elde edilen sonuçlardan aşırı kullanı-mın bağımlılığa götürüp götürmediğini analiz eden çalışmaların gerekliliği ortaya çıkmaktadır. İnternette ve sosyal medyada geçirilen sürelerden anlaşılmaktadır ki İlahiyat Fakültesi öğrencisinin aldığı eğitim içinde İslam’ın zamana ve zaman israfına vermiş olduğu önemi ve Hz. Peygamber’in atıflarını öğrenmesine rağ-men; öğrenciler bir şekilde zaman israfı olarak görülebilecek şekilde internette ve sosyal medya ortamlarında zaman geçirebilmektedir. Bu problem sadece İlahiyat Fakültesi öğrencisinin değil tüm gençlerin önünde bir problem olarak durmakta-dır. Konunun başka çalışmalarla araştırılması ve özellikle sosyal medyanın bu ve benzeri ahlaki yönlerinin de incelenmesi önerilebilir.

Ayrıca yine sosyal medyada ve internet ortamlarında harcanan zaman göz önünde bulundurularak gençlerin muhtemel teknoloji bağımlılığını önlemeye yönelik olarak ya da kullanım alışkanlıklarını bilinçlendirmeye yönelik olarak gençlere ve ailelere yönelik seminerler düzenlenebilir.


Kaynakça

Dikme, G. (2013). Üniversite öğrencilerinin iletişimde ve günlük hayatta sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Kadir Has Üniversitesi örneği. Yayımlan-mamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Dolgun, U. (2005). Enformasyon toplumundan gözetim toplumuna. Bursa: Ekin Kitabevi.

Gürsakal, N. (2009). Sosyal ağ analizi. Bursa: Dora Yayıncılık.

Hazar, M. (2011). Sosyal medya bağımlılığı: Bir alan çalışması. İletişim, Kuram ve Araştırma Dergisi, 32, 151-175.

Heres, J. ve Thomas F. (2007). Civic participation and ICTs. Information and com-munication technologies in society E-living in a digital Europe içinde 175-188. Ed. Ben Anderson ve diğ. London: Routledge.

Liebert, E. (2011). Facebook masalları. Çev. Nehir Güler. İstanbul: Derin Kitap.

Odabaşı, H. ve diğ. (2012). Eğitim için yeni bir ortam: Twitter. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1).

Socialbakers (2013). Turkey Facebook Statistics. http://socialbakers.com/facebo-ok-statistics/turkey (22 Ocak 2013).

Turgut, S. (2013). Yeni medya. İstanbul: Destek Yayınları.

Tutgun Ünal, A. (2015). Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Vural, Z. B. ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar Uni-versity, 20 (5), 3348-3382.

https://tr.foursquare.com/about/ (22.04.2016).

Documents

Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileriisamveri.org/pdfdrg/G00153/2016/2016_CEVHERLIK_SENTEPEA.pdf · Bildirileri - Sakarya 2016) Editör Yrd. Doç. Dr