Geografija.docx

7/27/2019 Geografija.docx

http://slidepdf.com/reader/full/geografijadocx 1/5

Geografija

Oblast matematičke geografije - Karta Vavilona VII v. p.n.e. na glinenoj ploči - Egipćani na papirusu

- Anaksimander - I geografsku kartu je sastavio Grk Anaksimander - Najidealniji oblik zemlje - Globus (umanjen 30-80 miliona puta; imamo fizički, politički,specijalni: astronomski, indukcioni)

- Geografska karta je svojevrsna slika zemljine površine, umanjena u odreĎenoj razmeri.Ima tri grupe elemenata:1. Matematički 2. Geografski

3. Dopunski

Matematički čine osnovu geografske karte (razmera, koordinatna mreža, oslone tačke, okvir karte,

kartografska projekcija).Razmera - Odnos veličina karta- priroda. Brojčana razmera, tekstualna, grafička (razmernik). Koordinatna mreža - Mreža meridijana i uporednika

Oslona tačka - Mesto gde se seku uporednici i meridijani

Okvir - Linija koja ograničava neku površinu, čine ga spoljašnji deblji i unutrašnji tanji ram. Kartografske projekcije - Način na koji se nešto predstavlja. Zbog specifičnog oblika zemljina površina se teško prenosi na ravan. Najveće deformacije trpi karta sveta. One sa krupnijomrazmerom trpe manju deformaciju.

3 tipa informacija:

1- Dobijaju se tačni uglovi gde se seku meridijani i uporednici. Zato imamo tačne oblike, ali su površine ili uvećane ili umanjene 2. Obrnuto od 1

3. Svi deformisani oblici. (i uglovi i površina)

3 tipa projekcija:

1. Valjkaste

2. Kupaste3. Azimutne

Valjkaste: Mreža meridijana i uporednika se prenosi na omotač valjka, seče duž meridijana irazvija u ravan (kvadratna projekcija). Uporednici i meridijani obrazuju kvadrate i uporednici suiste dužine, iako nisu u prirodi što dovodi do razvlačenja - površine ka polovima. Ovu projekcijuizmenio je Merkator (Holandski kartograf) u pravougaonu - povećao rastojanja izmeĎuuporednika. Dobio je tačniju i povećanu površinu. Kupaste: (konozne) - mrežu prenosimo na omotač kupe, razvijamo u ravan. Dobijamo da sumeridijani prave linije sa centrom u polu i uporednici koncentrični luci sa centrom u polu. Najveća tačnost je kod dodirnog uporednika. Ka severu dolazi do razvlačenja. Azimutne: (perspektivne) - Horizontalni uglovi izmeĎu meridijana, gde je stajna tačka, i pravcaizmeĎu stajne tačke ka orijentiku (cilju). Mreža se prenosi na ravan koja dodiruje zemlju u 1



tački, a to se posmatra van te ravni. U zavisnosti koja je tačka u središtu razlikujemo : Polarnu projekciju (pol u centru)

Ekvatorijalnu projekciju (u centru je neka tačka na ekvatoru) Horizontalnu projekciju (tačka izmeĎu dva ??????)

- Položaj - Priroda

- Stanovništvo - Naselja

- Privreda

Predstavljaju se kartografskim znacima osim reljefa, voda i donekle vegetacija.

Reljef se predstavlja:

1. Metodom Izohipsi (iste nadmorske visine) - razmak izmeĎu izohipsi je ekvivalentan ristanci -

što su bliže reljef je strmiji. metod kota - za same vrhove

2. Šrafe (linije različite širine i dužine. kraće i deblje - strmiji teren)3. Senčenje 4. Metod boja (do 100m - nizije, tamno zelena boja; 100-200m, svetlo zelena boja; 200-300m

bež, preko 300m tamno braon; vrhovi - beli) - zahvalan je za prikazivanje zonalnih vrednosti

(rejoniranja).

Dubinska zona - izobate (mesta iste dubine).

Na kartama krupnije razmere, reke - plave. Kod specijalnih karata - metod tačaka (predstavljanje projčanih vrednosti), kvadrata, krugova. Dopunski elementi karte (objašnjeni u legendi i tu još spadaju svi nazivi na karti).

Kartografski znaci: 1. Konturni (linije - pokazuju granice nekih objekata)2. Linijksi (državne i administrativne granice) 3. Vanrazmerni (samo mesto a ne veličina objekta)

Nazivi na kartama: Slova različite veličine, oblika i boje. Pišu se desno od uslovnog znaka.

Okeani, mora, jezera i veće reke pišu se kosim rimskim slovima (Velika blok slova) Mala blok slova (kraška polja, klisure, kotline) - pravim rimskim.

Okruglim romb (uzvišenja). Italik (sela, zaseoci, kanali).

Koliko će naziva biti zavisi od razmere karte

11.09.2002.



Podela Karata

1 Opšte

2. Posebne (Specijalne, tematske)

Opšte

:

U atlasima, sadrže sve geografske elemente

Posebne

:Ističe se jedan ili 2 elementa, ucrtana je rečna mreža. Po razmeri se dele na:

1. Planove2. Topografske karte

3. Geografske karte

Planovi: Sadrže sve detalje. To su mali delovi zemljine površine, najkrupnijeg su razmera (1:100- 1:10 000). Izuzev plana Deliblatske Peščare - 1:25 000.

Nema ucrtane mreže meridijana i uporednika, ali strelicca pokazuje sever.

Topografske karte: Topos = Mesto. Sitnijeg razmera. U listovima ili sekcijama (listovi:

jednakokraki trapezi čije su stranice delovi meridijana i uporednika). 1:25 000 - 1:200 000

izuzev Antarktika - 1:500 000.

1:25 000 - najkrupnijeg razmera, 2400 listova.1:30 000 - na istom formatu je prikazana 4 puta veća površina - na 600 listova.

1:100 000 - na istom formatu 16 puta krupnija površina - 150 listova.

Kod njih je detaljno prikazan reljef. Ucrtani svi važni objekti.Dele se na:

a) Specijalne (1:25 000 - 1:100 000 - detaljnije, koriste se u vojsci)

b) Generalne (1:100 000 - 1:200 000, izuzetno 1:500 000 - preglednije)

- krupnorazmerne (taktičke) - 1:25 000 - 1:50 000 --najtačnije

- srednjerazmerne (operativno-taktičke) - 1:100 000 - 1:200 000

- sitnorazmerne (operativne) - 1:200 000 - 1:1 000 000 --bez detalja. najpreglednije - vojnarukovodstva

Geografske Karte: 1:200 000 - 1:90 000 000, karte sveta, kontinenata, država. Jako su pregledne



Stanovništvo

- Demografija - disciplina koja proučava stanovništvo

- Demos = narod (grčki) Čovek se pojavio pre 1,5 miliona godina u tropskim širinama azije i afrike. Homo Sapiens - pre 200 000 godine.

Pre 10 000 godina čovek je pošeo da menja oko sebe.

Ekumena - oblast ljudske naseljenosti gde je čovek vršio promene. Anekumena - nenaseljene oblasti (okeanske dubine, najviši vrhovi, ...)

Oko 200 miliona ljudi je živelo za vreme Hristovog roĎenja, skoro 1 milijarda u 1 polovini XIX veka, a sada oko 6,2 milijarde.

Azija bez Rusije - 3,6 Milijardi.

Angloamerika oko 300 miliona.

Latinska Amerika oko 550 miliona.

Afrika oko 900 miliona.Evropa sa Rusijom 750 miliona.

Godišnje se rodi 90 miliona stanovnika (250 000 beba svaki dan). Oko 5 milijardi stanovnika živi na južnoj polulopti (siromašni).

O porastu broja stanovnika govori prirodni priraštaj - odnos nataliteta i mortaliteta u%o (promilima) na 100.

1. Preko 25 i 30%o (Somalija, Etiopija, Nigerija, Nikaragva...)

2. Sa visokim priraštajom - 15-25%o (Sirija, Alžir, Tunis, Maroko...) 3. Sa umerenim - 10-15%o (zemlje u razvoju - Čile, Argentina, Kina, Indija)

4. Sa niskim - 0-10%o (Kanada, Amerika, Rusija, YU - 3%o)5. Sa negativnim (Nemačka, ..) - depopulacija - bela kuga

Umeren prirodni priraštaj je najbolji. Poželjno je da bračni par ima 3-4 dece.

Migracije - Svako kretanje stanovništva, razlikujemo: - Emigracije (iseljavanje)

- Imigracije (useljavanje)

Azijski narodi su seobama došli u Evropu. Otkrićem Amerike i Australije nastaju migracije evropljana koje još uvek traju.

Specifične migracije u Rusiji:

-Prisilne - od juga ka severu-Prinudne - migracije Grka, Turaka, Srba u Evropske zemlje(

- migracije iz sela u grad

- na Novom Zelandu i u Australiji - sa primorja u unutrašnjost

Uzroci:



- Ekonomski momenat (glad, vulkani, rat, ...)

- Verski momenat (Salman Ružni, pisac)

Vrste:

- Nomadizam (stalno se kreću u potrezi za boljim uslovima života, stočari; u

pustinjama i tundrama)- Polu-nomadi- Pečalbari (Makedonija, oblast oko vlasine, sezonski ljudi idu) - Selo-grad

- Dnevne (Kuća-šk ola)- Sezonske (mogu biti dvojake: letovanje, rad na njivi, ...)

- Stalne

Documents

Geografija.docx