11/11/05 1

GIRİŞCEZA KANUNUN AMACI; MADDE: 1• Kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk

devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir.

• Birinci madde ve gerekçesi T.C.K totaliter devlet anlayışını kınamakla yetinmeyerek kişi temel hak ve özgürlüklerine önem verip ön plana çıkartarak yeni bir felsefe benimsemiş. Bu nedenle koruma amacının temelini “ Kişi Hak ve Özgürlükleri” oluşturur.Kamu düzen ve güvenliği,hukuk devletini,kamu sağlığını ve çevreyi ile toplum barışını korumada da Kişi Hak ve Özgürlüklerinin ön planda tutulması benimsenen yeni felsefenin gereğidir.Ceza kanunları kişi hak ve özgürlüklerini etkilediği; için kişiyi ceza kanunlarının keyfi uygulamalarına karşı güvence altına alan hükümlere yer verilmekle “Özgürlükçü Karakteri” vurgulamıştır.

• Kişinin ;adalet ve güvenliğin sağlandığı bir toplumda başta en temel hakkı olan yaşama hakkı ile diğer hak ve özgürlüklerinin korunması ile kamu düzen ve güvenliğinin korunması yönünde suç işlenmesinin önlenmesi de T.C.K da temel amaç olarak benimsenmiştir.

11/11/05 2

• Amacın gerçekleşmesi için bir çok konuda olduğu gibi siz saygı değer sağlık görevlilerini ilgilendiren konularda da önemli değişiklikler yapılmıştır

• Bunlardan en önemli olan• a)Kast-Olası Kast b)Taksir-Bilinçli Taksir c)Kasten

öldürme ve yaralamanın ihmali davranışla işlenmesi d)İnsan üzeninde deney,organ ve doku ticareti e)yardım ve bildirim yükümlülüğü f)Verileri saklama ve yok etme g)Çocuk düşürtme ve kısırlaştırma h)Kamu sağlığı ve Görev ile ilgili bölümler üzerinde sizlerle karşılıklı bilgi alış-verişinde bulunup soru ve açıklamalarınızla katkılarınızın olacağından eminim ve bekliyorum.Saygılarımla

• Yavuz Öztürk• İstanbul Hakimi

11/11/05 3

• BİRİNCİ BÖLÜMY.T.C.K

KAST-OLASI KAST• Kast • MADDE 21. - [1] Suçun oluşması kastın varlığına

bağlıdır. Kast, suçun kanunî tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. [2] Kişinin, suçun kanunî tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde olası kast vardır. Bu hâlde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda müebbet hapis cezasına, müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur; diğer suçlarda ise temel ceza üçte birden yarısına kadar indirilir.

11/11/05 4

• Kastın Unsurları• a)Bilme Unsuru• b)İsteme Unsuru• Cebir-şiddet ve tehdit altında suç işleyende

bilme varsa da isteme yoktur.• Kendisine ait diye başkasının eşyayı almada

bilme yoktur.• Olası Kast(Belirsiz kast-muhtemel-olursa olsun)• Suçun kanuni tanımındaki unsurların

gerçekleşebileceğinin ÖNGÖRÜLMESİ dır.• Öngörme:yapılan fiilin sonuçlarını kestirmek

veya göz önünde bulundurmak,sonucuna katlanmak(olursa-olsun)

11/11/05 5

TAKSİR-BİLİNÇLİ TAKSİR• MADDE 22. - [1] Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği

hâllerde cezalandırılır.

• [2] Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanunî tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.

• [3] Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vardır; bu hâlde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.[4] Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir.

• [5] Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir.[6] Taksirli hareket sonucu neden olunan netice, münhasıran failin kişisel ve ailevî durumu bakımından, artık bir cezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olmasına yol açmışsa ceza verilmez; bilinçli taksir hâlinde verilecek ceza yarıdan altıda bire kadar indirilebilir.

11/11/05 6

• AÇIKLAMA• Taksirin unsurları• 1-Kişide dikkat ve özen yükümlülüğünün

bulunması(Taksirli suçun haksızlık unsuru)• 2-Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı

davranmak• 3-Aykırı davranış sonucu öngörülmeyen

neticenin oluşması• 4-Oluşan bu neticenin kanunda suç olarak

belirtilmesi ve cezalandırmayı gerektirmesi

11/11/05 7

• Bilinçli Taksir• Bilinçli taksirde ,taksirin unsurları yanında ayrıca• 1-Neticenin öngörülmesi• 2-Öngörülen bu neticenin istenmemesi• Unsurları vardır.• Aralarındaki fark;öngörmededir.• Öngörme ve isteme yoksa Taksirden söz edilir.• Öngörme ve istememe varsa Bilinçli Taksirden sözedilir• öngörmemenin, “gerekli dikkat ve özen” yükümlülüğüne aykırılık

dolayısıyla ortaya çıkması gerekir. Çünkü, gerekli dikkat ve özen gösterilmediği için kanunda tanımlanmış olan neticenin gerçekleşeceği öngörülmemiştir.

• Örnek olaylar;trafik(şerit ihlali-tabut olayı) ve sağlık (kırık ve iç muayene) ile ilgili

11/11/05 8

• Taksir dolayısıyla kusurun belirlenmesi normatif bir değerlendirmeyle mümkün olmakla birlikte, somut olayda dikkat ve özen yükümlülüğünün ihlâl edilip edilmediğinin belirlenmesi açısından bilirkişi incelemesi yaptırılabilir. Örneğin ölümle sonuçlanan bir ameliyat sırasında hastaya yapılan tıbbi müdahalenin tekniğine uygun olarak yapılmış olup olmadığının belirlenmesi açısından bilirkişi incelemesine gerek bulunduğu muhakkaktır. Keza, ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan bir trafik kazasında, sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadıklarının, hangi trafik kuralının ne suretle ihlâl edildiğinin, trafiğe çıkarılan aracın teknik bakımdan herhangi bir arızasının olup olmadığının belirlenmesi açısından da bilirkişi incelemesi yapılabilir. Ancak, bu durumlarda, bilirkişinin yapacağı inceleme, işin tekniği ile sınırlı olmalıdır. Bunun dışında, bilirkişi tarafından münhasıran hâkimin yetkisinde bulunan kusurluluk konusunda herhangi bir değerlendirme yapılmamalıdır. Aksi yöndeki tutum, bilirkişilik görevinin sınırını aşmayı ve hâkimin yerine geçmeyi ifade eder.

11/11/05 9

• Hâkim, bu teknik veriler çerçevesinde somut olayda failin kusurlu olup olmadığını takdir edecektir. Failin kusurlu bulunması durumunda, kusurun ağırlığı ve diğer sebepleri de göz önünde bulundurmak suretiyle suçun kanuni tanımındaki cezanın alt ve üst sınırı arasında bir cezaya hükmedecektir. Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda herkes kendi kusuru göz önünde bulundurulmak suretiyle sorumlu tutulur. Taksirli suçun kanuni tanımında belirlenen netice birden fazla kişinin karşılıklı olarak işledikleri taksirli fiiller sonucunda gerçekleşmiş olabilir. Örneğin bir trafik kazasında sürücü ile yaya veya her iki sürücü de taksirle hareket etmiş olabilir. Bu gibi durumlarda neticenin oluşumu açısından her kişinin taksirli fiili dolayısıyla kusurluluğu bir diğerinden bağımsız olarak belirlenmelidir.

11/11/05 10

• Aynı şekilde birden fazla kişinin katılımıyla gerçekleştirilen bir ameliyatın ölüm veya sakatlıkla sonuçlanması durumunda, ameliyata katılan kişiler müştereken hareket etmektedirler. Ancak tıbbın gereklerine aykırılık dolayısıyla ölüm veya sakatlıkla sonuçlanan bu ameliyatta işlenen taksirli suçun işlenişi açısından SUÇA İŞTİRAK KURALLARI UYGULANAMAZ. Kanunun suça iştirake ilişkin hükümleri, kasten işlenen suçlarda suçun işlenişine iştirak eden kişilerin sorumluluk statülerini belirlemektedir. Birden fazla kişinin katılımıyla yapılan ameliyat sırasında meydana gelen ölüm veya sakatlık neticeleri bakımından her bir kişinin sorumluluğu kendi kusuru göz önünde bulundurulmak suretiyle belirlenmelidir. Bu tespitte diğer kişilerin kusurlu olup olmadığı hususu dikkate alınamaz. Maddenin üçüncü fıkrasında, bilinçli taksirin tanımı verilmiştir. Bilinçli taksiri basit taksirden ayıran özellik, fiilin neticesinin failce fiilen öngörülmüş ve fakat istenmemiş olmasıdır. Bilinçli taksir hâlinde hükmedilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılacaktır. Böylece bilinçli taksir, iş kazalarını, trafikte meydana gelen taksirli suçları önlemek bakımından caydırıcı etki yapacak ve suçların önlenmesinde yarar sağlayacaktır.

11/11/05 11

• TCK.da UZLAŞMA KURUMU kabul edildiğinden ve özellikle taksirli yaralamalarda, uzlaşma, mağduru koruyucu etki meydana getireceğinden, şartları varsa adı geçen madde uygulanacaktır. Bu konu ile ilgili hükümler 5237 sayılı TCK.nun 73 ncü maddesinde ve 5271 sayılı CMK.nun 253 ncü maddesinde düzenlenmiştir. Uygulamanın bu şekilde yapılmasıyla kamu vicdanında da kabul bulacağı düşünülmektedir.

• TAKSİRLİ SUÇLARDA TEŞEBBÜS DE OLMAZ• Taksirde kusur oranı dönemi kapandı.Kusuru

artık Hakim belirler.• Kasıtlı suçlarda olduğu gibi taksirde de iş ve

güçte kalır şeklindeki rapor dönemi de kapandı

11/11/05 12

• Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi • MADDE 83. - [1] Kişinin yükümlü olduğu belli bir icrai

davranışı gerçekleştirmemesi dolayısıyla meydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için, bu neticenin oluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olması gerekir. [2] İhmali ve icrai davranışın eşdeğer kabul edilebilmesi için, kişinin;a) Belli bir icrai davranışta bulunmak hususunda kanunî düzenlemelerden veya sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğünün bulunması,b) Önceden gerçekleştirdiği davranışın başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluşturması,Gerekir. [3] Belli bir yükümlülüğün ihmali ile ölüme neden olan kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine onbeş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hâllerde ise on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir.(Ağır Ceza) not:uygulamacıların çok dikkat etmeleri gerekir

11/11/05 13

• UNSURLA• Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi için• 1-Kişinin belli bir icrai davranışı gerçekleştirmekte

yükümlü olması(Örnek:Hakim ve savcı doğum yaptırmakla yükümlü değiller)

• 2-Yükümlü olduğu bu davranışı ihmal ile gerçekleştirmesi

• 3-Yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eş değer olması

• Eş Değer Olması İçin:• a) Belli bir icrai davranışta bulunmak hususunda

kanunî düzenlemelerden veya sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğünün bulunması,b) Önceden gerçekleştirdiği davranışın başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluşturması,Gerekir.

11/11/05 14

• Koruma ve gözetim yükümlülüğünün iradî biçimde üstlenilmesi, neticeyi önleme yükümlülüğünün ikinci bir kaynağını oluşturmaktadır. Bir başka ifadeyle, koruma ve gözetim yükümlülüğü, bir sözleşme ilişkisinden kaynaklanabilir. Bu konudaki üçüncü grubu, ön gelen tehlikeli fiilden kaynaklanan neticeyi önleme yükümlülüğü oluşturmaktadır. Örneğin, taksirle bir trafik kazasına neden olan kişi, kaza sonucunda yaralanan kişilerin bir an önce tedavi edilmelerini sağlama konusunda bir yükümlülük altına girmektedir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi sonucunda yaralı kişinin ölmesi hâlinde, bu neticeden dolayı kazaya sebebiyet veren kişiyi de sorumlu tutmak gerekir.

11/11/05 15

• Kasten öldürme suçu gibi, kanunî tanımında belli bir fiilin icrasının yanı sıra bir neticeye de unsur olarak yer verilmiş olan suçlarda, söz konusu netice, ihmali bir davranışla da gerçekleştirilebilir. Bu itibarla, bir sağlık kuruluşunda görev yapan tabibin, durumu acil olan bir hastaya müdahale etmemesi sonucunda hastanın ölmesi hâlinde; ihmalî davranışla öldürme suçunun işlendiğini kabul etmek gerekir. Ancak, ihmalî davranışla öldürme suçu, kasten işlenebileceği gibi taksirle de işlenebilir. Belli bir yönde icraî davranışta bulunma yükümlülüğü altında bulunan kişi, bu yükümlülüğün gereği olan icraî davranışta bulunmaması sonucunda bir insanın ölebileceğini öngörmüş ise, olası kastla işlenmiş olan öldürme suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir. Buna karşılık, belli bir yönde icraî davranışta bulunma yükümlülüğü altında bulunan kişi, bu yükümlülüğe aykırı davrandığının bilincinde olduğu hâlde, bunun sonucunda bir insanın ölebileceğini objektif özen yükümlülüğüne aykırı olarak öngörmemiş ise; taksirle işlenmiş öldürme suçundan dolayı sorumlu tutulmak gerekir.

11/11/05 16

• MADDE 90. - (5328 sk.Değ.)[1] İnsan üzerinde bilimsel bir deney yapan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.(Asliye Ceza)   [2] İnsan üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel deneyin ceza sorumluluğunu gerektirmemesi için; a) Deneyle ilgili olarak yetkili kurul veya makamlardan gerekli iznin alınmış olması,b) Deneyin öncelikle insan dışı deney ortamında veya yeterli sayıda hayvan üzerinde yapılmış olması,c) İnsan dışı deney ortamında veya hayvanlar üzerinde yapılan deneyler sonucunda ulaşılan bilimsel verilerin, varılmak istenen hedefe ulaşmak açısından bunların insan üzerinde de yapılmasını gerekli kılması,d) Deneyin, insan sağlığı üzerinde öngörülebilir zararlı ve kalıcı bir etki bırakmaması,e) Deney sırasında kişiye insan onuruyla bağdaşmayacak ölçüde acı verici yöntemlerin uygulanmaması,f) Deneyle varılmak istenen amacın, bunun kişiye yüklediği külfete ve kişinin sağlığı üzerindeki tehlikeye göre daha ağır basması, g) Deneyin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı olarak açıklanan rızanın yazılı olması ve herhangi bir menfaat teminine bağlı bulunmaması, Gerekir.

11/11/05 17

• [3] Çocuklar üzerinde bilimsel deneyin ceza sorumluluğunu gerektirmemesi için ikinci fıkrada aranan koşulların yanı sıra; a) Yapılan deneyler sonucunda ulaşılan bilimsel verilerin, varılmak istenen hedefe ulaşmak açısından bunların çocuklar üzerinde de yapılmasını gerekli kılması, b) Rıza açıklama yeteneğine sahip çocuğun kendi rızasının yanı sıra ana ve babasının veya vasisinin yazılı muvafakatinin de alınması, c) Deneyle ilgili izin verecek yetkili kurullarda çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanının bulunması,Gerekir.

11/11/05 18

• [4] Hasta olan insan üzerinde rıza olmaksızın tedavi amaçlı denemede bulunan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, bilinen tıbbî müdahale yöntemlerinin uygulanmasının sonuç vermeyeceğinin anlaşılması üzerine, kişi üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel yöntemlere uygun tedavi amaçlı deneme, ceza sorumluluğunu gerektirmez. Açıklanan rızanın, denemenin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı olarak yazılı olması ve tedavinin uzman hekim tarafından bir hastane ortamında yapılması gerekir.(Sulh Ceza)

11/11/05 19

• [5] Birinci fıkrada tanımlanan suçun işlenmesi sonucunda mağdurun yaralanması veya ölmesi hâlinde, kasten yaralama veya kasten öldürme suçuna ilişkin hükümler uygulanır. [6] Bu maddede tanımlanan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

11/11/05 20

• .– Tıp biliminin en önemli amacı insan sağlığını • korumak ve hastalıklara çare bulmaktır. Bu • amaç doğrultusunda tıp, sürekli olarak kendini • yenilemektedir. Nihai uygulama alanı insan olan

bir disiplindeki gelişmelerin önü kesilemeyeceği • gibi, bu konudaki çalışmalar tamamen kontrol

dışı da bırakılamaz. Bu düşünceyle madde, • sağlıklı ve hasta insanlar üzerinde yapılacak

biyotıbbi deney ve denemeleri kural olarak • cezalandırmakta; ancak belirli şartların bir

arada gerçekleşmesi hâlinde ise, açıklanan rızaya hukukî geçerlilik tanımaktadır.

11/11/05 21

• Düzenlemede “deney” terimi bilimsel çalışmanın ilk aşamalarına yönelik olarak kullanılmıştır. “Deneme” ise bilimsel amaçlı deney sonuçlarının; henüz bir kesinliğe varmasa da, hastalığın tedavisi konusunda ulaştığı somut bazı faydalarından yola çıkarak hasta bir insana uygulanması işlemidir. Her ne kadar yeni bir tedavi metodunun geliştirilmesine veya hastanın iyileştirilmesine hizmet etse de deney ve denemelerin gerçekleştirilmesinde, tıbbi olarak kabul görmüş yöntemlere nazaran daha katı şartların yerine getirilmesi gerekecektir. Bunun sebebi yöntemin henüz tanınmaması ve tedavi için en doğru metot olduğunun henüz ispatlanmış olmamasıdır.

11/11/05 22

• Organ veya doku ticareti • MADDE 91. - [1] Hukuken geçerli rızaya dayalı olmaksızın,

kişiden organ alan kimse, beş yıldan dokuz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun konusunun doku olması hâlinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.(Asliye Ceza)[2] Hukuka aykırı olarak, ölüden organ veya doku alan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.(Sulh Ceza)  [3] Organ veya doku satın alan, satan, satılmasına aracılık eden kişi hakkında, birinci fıkrada belirtilen cezalara hükmolunur. (Asliye Ceza)[4] Bir ve üçüncü fıkralarda tanımlanan suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ağır Ceza) [5] Hukuka aykırı yollarla elde edilmiş olan organ veya dokuyu saklayan, nakleden veya aşılayan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Asliye Ceza)[6] Belli bir çıkar karşılığında organ veya doku teminine yönelik olarak ilan veya reklam veren veya yayınlayan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.(Sulh Ceza) 

11/11/05 23

• [7] Bu maddede tanımlanan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.[8] Birinci fıkrada tanımlanan suçun işlenmesi sonucunda mağdurun ölmesi hâlinde, kasten öldürme suçuna ilişkin hükümler uygulanır.(Ağır Ceza) 

11/11/05 24

• Zorunluluk hâli • MADDE 92. - [1] Organ veya dokularını satan kişinin

içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak, hakkında verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Yukarıdaki maddeye göre, organ ve dokunun para veya sair bir maddî menfaat karşılığında tedavüle tabi tutulması, suç oluşturmaktadır. Kişinin kendi organ ve dokuları açısından bu fiilleri işlemesi de suç oluşturmaktadır. Ancak, kişinin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak, hakkında verilecek cezada indirim yapabilmek veya ceza vermekten vazgeçmek hususunda mahkemeye takdir yetkisi tanınmıştır.

11/11/05 25

• Etkin pişmanlık • MADDE 93. - [1] Organ veya dokularını satan

kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce durumu merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.[2] Bu suç haber alındıktan sonra, organ veya dokularını satan kişi, gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve diğer suçluların yakalanmasına hizmet ve yardım ederse; hakkında verilecek cezanın, yardımın niteliğine göre, dörtte birden yarısına kadarı indirilir.

11/11/05 26

• Çocuk düşürtme • MADDE 99. - [1] Rızası olmaksızın bir kadının

çocuğunu düşürten kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.(Asliye Ceza) [2] Tıbbî zorunluluk bulunmadığı hâlde, rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftadan fazla olan bir kadının çocuğunu düşürten kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu durumda, çocuğunun düşürtülmesine rıza gösteren kadın hakkında bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur. (Asliye Ceza-Sulh Ceza)

11/11/05 27

• 3] Birinci fıkrada yazılı fiil kadının beden veya ruh sağlığı bakımından bir zarara uğramasına neden olmuşsa, kişi altı yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır; fiilin kadının ölümüne neden olması hâlinde, onbeş yıldan yirmi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Ağır Ceza) [4] İkinci fıkrada yazılı fiil kadının beden veya ruh sağlığı bakımından bir zarara uğramasına neden olmuşsa, kişi üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır; fiilin kadının ölümüne neden olması hâlinde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Asliye Ceza)

11/11/05 28

• 5] Rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftayı doldurmamış olan bir kadının çocuğunun yetkili olmayan bir kişi tarafından düşürtülmesi hâlinde; iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan diğer fiiller yetkili olmayan bir kişi tarafından işlendiği takdirde, bu fıkralara göre verilecek ceza, yarı oranında artırılarak hükmolunur. (Asliye Ceza) [6] Kadının mağduru olduğu bir suç sonucu gebe kalması hâlinde, süresi yirmi haftadan fazla olmamak ve kadının rızası olmak koşuluyla, gebeliği sona erdirene ceza verilmez. Ancak, bunun için gebeliğin uzman hekimler tarafından hastane ortamında sona erdirilmesi gerekir.

11/11/05 29

• Kısırlaştırma • MADDE 101. - [1] Bir erkek veya kadını rızası

olmaksızın kısırlaştıran kimse, üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fiil, kısırlaştırma işlemi yapma yetkisi olmayan bir kimse tarafından yapılırsa, ceza üçte bir oranında artırılır.[2] Rızaya dayalı olsa bile, kısırlaştırma fiilinin yetkili olmayan bir kişi tarafından işlenmesi hâlinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Asliye Ceza) Kısırlaştırma ameliyesinin kişinin ölümüne veya bedensel bir zarara neden olması hâlinde, failin netice sebebiyle ağırlaşmış suçlara ilişkin hükümler çerçevesinde sorumluluğu cihetine gidileceğinde kuşku yoktur.

11/11/05 30

• Kişisel verilerin kaydedilmesi • MADDE 135. - [1] Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye altı

aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir. [2] Kişilerin siyasî, felsefî veya dinî görüşlerine, ırkî kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlâkî eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kaydeden kimse, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. (Asliye Ceza)

• Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme • MADDE 136. - [1] Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren,

yayan veya ele geçiren kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Asliye Ceza)

• Nitelikli hâller • MADDE 137. - [1] Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların;

a) Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle, b) Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,İşlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

• Verileri yok etmeme • MADDE 138. - [1] Kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın

verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olanlara

11/11/05 31

• Göreve ilişkin sırrın açıklanması • MADDE 258. - [1] Görevi nedeniyle kendisine verilen veya aynı nedenle bilgi

edindiği ve gizli kalması gereken belgeleri, kararları ve emirleri ve diğer tebligatı açıklayan veya yayınlayan veya ne suretle olursa olsun başkalarının bilgi edinmesini kolaylaştıran kamu görevlisine, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir.[2] Kamu görevlisi sıfatı sona erdikten sonra, birinci fıkrada yazılı fiilleri işleyen kimseye de aynı ceza verilir.(Asliye Ceza)   Kamu görevlisinin ticareti

• MADDE 259. - [1] Yürüttüğü görevin sağladığı nüfuzdan yararlanarak, bir başkasına mal veya hizmet satmaya çalışan kamu görevlisi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.(Sulh Ceza)   Kamu görevinin terki veya yapılmaması

• MADDE 260. - [1] Hukuka aykırı olarak ve toplu biçimde, görevlerini terk eden, görevlerine gelmeyen, görevlerini geçici de olsa kısmen veya tamamen yapmayan veya yavaşlatan kamu görevlilerinin her biri hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir. Kamu görevlisi sayısının üçten fazla olmaması hâlinde cezaya hükmolunmaz. [2] Kamu görevlilerinin meslekî ve sosyal hakları ile ilgili olarak, hizmeti aksatmayacak biçimde, geçici ve kısa süreli iş bırakmaları veya yavaşlatmaları hâlinde, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza da verilmeyebilir.(Sulh Ceza

11/11/05 32

• Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi

• MADDE 280. - [1] Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Sulh Ceza)[2] Sağlık mesleği mensubu deyiminden tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişiler anlaşılır.

11/11/05 33

• Genital muayene • MADDE 287. - [1] Yetkili hâkim ve savcı kararı

olmaksızın, kişiyi genital muayeneye gönderen veya bu muayeneyi yapan fail hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. [2] Bulaşıcı hastalıklar dolayısıyla kamu sağlığını korumak amacıyla kanun ve tüzüklerde öngörülen hükümlere uygun olarak yapılan muayeneler açısından yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz. (Sulh Ceza)

11/11/05 34

• İKİNCİ BÖLÜM• Y.T.C.M.K

• Tanıklıktan çekinme• Meslek ve sürekli uğraşıları sebebiyle tanıklıktan çekinme • MADDE 46. - [1] Meslekleri ve sürekli uğraşıları sebebiyle

tanıklıktan çekinebilecekler ile çekinme konu ve koşulları şunlardır:a) Avukatlar veya stajyerleri veya yardımcılarının, bu sıfatları dolayısıyla veya yüklendikleri yargı görevi sebebiyle öğrendikleri bilgiler.B) HEKİMLER, DİŞ HEKİMLERİ, ECZACILAR, EBELER VE BUNLARIN YARDIMCILARI VE DİĞER BÜTÜN TIP MESLEK VEYA SANATLARI MENSUPLARININ, BU SIFATLARI DOLAYISIYLA HASTALARI VE BUNLARIN YAKINLARI HAKKINDA ÖĞRENDİKLERİ BİLGİLER.c) Malî işlerde görevlendirilmiş müşavirler ve noterlerin bu sıfatları dolayısıyla hizmet verdikleri kişiler hakkında öğrendikleri bilgiler.[2] Yukarıdaki fıkranın (a) bendinde belirtilenler dışında kalan kişiler, ilgilinin rızasının varlığı halinde, tanıklıktan çekinemez.

11/11/05 35

• Tanıklıktan ve yeminden sebepsiz çekinme • MADDE 60. - [1] YASAL BİR SEBEP OLMAKSIZIN

TANIKLIKTAN VEYA YEMİNDEN ÇEKİNEN TANIK HAKKINDA, BUNDAN DOĞAN GİDERLERE HÜKMEDİLMEKLE BERABER, YEMİNİNİN VEYA TANIKLIĞININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN DAVA HAKKINDA HÜKÜM VERİLİNCEYE KADAR VE HER HÂLDE ÜÇ AYI GEÇMEMEK ÜZERE DİSİPLİN HAPSİ VERİLEBİLİR. KİŞİ, TANIKLIĞA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE UYGUN DAVRANMASI HALİNDE, DERHÂL SERBEST BIRAKILIR. [2] Bu tedbirleri almaya naip hâkim ve istinabe olunan mahkeme ile soruşturma evresinde sulh ceza hâkimi yetkilidir.[3] Davanın görüldüğü sırada bu tedbirler alındıktan ve yukarıdaki süreler suçun türüne göre tümüyle uygulandıktan sonra o dava veya aynı işe ilişkin diğer davada tekrar edilmez.[4] Disiplin hapsi kararına itiraz edilebilir.

11/11/05 36

• Bilirkişiliği kabul yükümlülüğü • MADDE 65. - [1] Aşağıda belirtilen kişi veya

kurumlar, bilirkişilik görevini kabul etmekle yükümlüdürler:a) Resmî bilirkişilikle görevlendirilmiş olanlar ve 64 üncü maddede belirtilen listelerde yer almış bulunanlar.b) İncelemenin yapılması için bilinmesi gerekli fen ve sanatları meslek edinenler.c) İncelemenin yapılması için gerekli mesleği yapmaya resmen yetkili olanlar.

11/11/05 37

• Bilirkişi raporu, uzman mütalaası • MADDE 67[6] Cumhuriyet savcısı, katılan, vekili,

şüpheli veya sanık, müdafii veya kanunî temsilci, yargılama konusu olayla ilgili olarak veya bilirkişi raporunun hazırlanmasında değerlendirilmek üzere ya da bilirkişi raporu hakkında, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler. Sadece bu nedenle ayrıca süre istenemez.

• Bilirkişilikten çekinme, bilirkişi olarak dinlenemeyenler • MADDE 70. - [1] Tanıklıktan çekinmeyi gerektirecek

sebepler bilirkişiler hakkında da geçerlidir. Bilirkişi, geçerli diğer sebeplerle de görüş bildirmekten çekinebilir.

11/11/05 38

• Şüpheli veya sanığın beden muayenesi ve vücudundan örnek alınması

• MADDE 75. -(5353 sk. değ.) [1] Bir suça ilişkin delil elde etmek için şüpheli veya sanık üzerinde iç beden muayenesi yapılabilmesine ya da vücuttan kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınabilmesine; Cumhuriyet savcısı veya mağdurun istemiyle ya da re'sen hâkim veya mahkeme, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilir. Cumhuriyet savcısının kararı, yirmi dört saat içinde hâkim veya mahkemenin onayına sunulur. Hâkim veya mahkeme, yirmi dört saat içinde kararını verir. Onaylanmayan kararlar hükümsüz kalır ve elde edilen deliller kullanılamaz.

11/11/05 39

• [2] İç beden muayenesi yapılabilmesi veya vücuttan kan veya benzeri biyolojik örnekler alınabilmesi için müdahalenin, kişinin sağlığına zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekir.[3] İç beden muayenesi veya vücuttan kan veya benzeri biyolojik örnekler alınması, ancak tabip veya sağlık mesleği mensubu diğer bir kişi tarafından yapılabilir. [4] Cinsel organlar veya anüs bölgesinde yapılan muayene de iç beden muayenesi sayılır.[5]  Üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektiren suçlarda, kişi üzerinde iç beden muayenesi yapılamaz; kişiden kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınamaz.[6] Bu madde gereğince alınacak hâkim veya mahkeme kararlarına itiraz edilebilir.[7] Özel kanunlardaki alkol muayenesine ve kan örneği alınmasına ilişkin hükümler saklıdır.

11/11/05 40

• Diğer kişilerin beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması• MADDE 76. - [1] Bir suça ilişkin delil elde etmek amacıyla,

mağdurun vücudu üzerinde dış veya iç beden muayenesi yapılabilmesine veya vücudundan kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınabilmesine; sağlığını tehlikeye düşürmemek ve cerrahî bir müdahalede bulunmamak koşuluyla; Cumhuriyet savcısının istemiyle ya da re'sen hâkim veya mahkeme, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilir. Cumhuriyet savcısının kararı, yirmidört saat içinde hâkim veya mahkemenin onayına sunulur. Hâkim veya mahkeme, yirmidört saat içinde kararını verir. Onaylanmayan kararlar hükümsüz kalır ve elde edilen deliller kullanılamaz.[2] Mağdurun rızasının varlığı halinde, bu işlemlerin yapılabilmesi için birinci fıkra hükmüne göre karar alınmasına gerek yoktur.

11/11/05 41

• [3] Çocuğun soy bağının araştırılmasına gerek duyulması halinde; bu araştırmanın yapılabilmesi için birinci fıkra hükmüne göre karar alınması gerekir.[4] Tanıklıktan çekinme sebepleri ile muayeneden veya vücuttan örnek alınmasından kaçınılabilir. Çocuk ve akıl hastasının çekinmesi konusunda kanunî temsilcisi karar verir. Çocuk veya akıl hastasının, tanıklığın hukukî anlam ve sonuçlarını algılayabilecek durumda olması hâlinde, görüşü de alınır. Kanunî temsilci de şüpheli veya sanık ise bu konuda hâkim tarafından karar verilir. Ancak, bu hâlde elde edilen deliller davanın ileri aşamalarında şüpheli veya sanık olmayan kanunî temsilcinin izni olmadıkça kullanılamaz.[5] Bu madde gereğince verilen hâkim veya mahkeme kararlarına itiraz edilebilir.

11/11/05 42

• Kadının muayenesi • MADDE 77. - [1] Kadının muayenesi, istemi halinde ve

olanaklar elverdiğinde bir kadın hekim tarafından yapılır.

• Moleküler genetik incelemeler • MADDE 78. - [1] 75 ve 76 ncı maddelerde öngörülen

işlemlerle elde edilen örnekler üzerinde, soybağının veya elde edilen bulgunun şüpheli veya sanığa ya da mağdura ait olup olmadığının tespiti için zorunlu olması hâlinde moleküler genetik incelemeler yapılabilir. Alınan örnekler üzerinde bu amaçlar dışında tespitler yapılmasına yönelik incelemeler yasaktır. [2] Birinci fıkra uyarınca yapılabilen incelemeler, bulunan ve kime ait olduğu belli olmayan beden parçaları üzerinde de yapılabilir. Birinci fıkranın ikinci cümlesi, bu hâlde de uygulanır.

11/11/05 43

• Hâkimin kararı ve inceleme yapılması • MADDE 79. - [1] 78 inci madde uyarınca moleküler

genetik incelemeler yapılmasına sadece hâkim karar verebilir. Kararda inceleme ile görevlendirilen bilirkişi de gösterilir. [2] Yapılacak incelemeler için resmen atanan veya bilirkişilikle yükümlü olan ya da soruşturma veya kovuşturmayı yürüten makama mensup olmayan veya bu makamın soruşturma veya kovuşturmayı yürüten dairesinden teşkilât yapısı itibarıyla ve objektif olarak ayrı bir birimine mensup olan görevliler, bilirkişi olarak görevlendirilebilirler. Bu kişiler, teknik ve teşkilât bakımından uygun tedbirlerle yasak moleküler genetik incelemelerin yapılmasını ve yetkisiz üçüncü kişilerin bilgi edinmesini önlemekle yükümlüdürler. İncelenecek bulgu, bilirkişiye ilgilinin adı ve soyadı, adresi, doğum tarihi bildirilmeksizin verilir.

11/11/05 44

• Genetik inceleme sonuçlarının gizliliği • MADDE 80. -(5353 sk. değ.) [1] 75, 76 ve 78

inci madde hükümlerine göre alınan örnekler üzerinde yapılan inceleme sonuçları, kişisel veri niteliğinde olup, başka bir amaçla kullanılamaz; dosya içeriğini öğrenme yetkisine sahip bulunan kişiler tarafından bir başkasına verilemez. [2] Bu bilgiler, kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz süresinin dolması, itirazın reddi, beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilip kesinleşmesi hâllerinde Cumhuriyet savcısının huzurunda derhâl yok edilir ve bu husus dosyasında muhafaza edilmek üzere tutanağa geçirilir.

11/11/05 45

• Bilgi isteme • MADDE 332. - [1] Suçların soruşturma ve

kovuşturması sırasında Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından yazılı olarak istenilen bilgilere on gün içinde cevap verilmesi zorunludur. Eğer bu süre içinde istenen bilgilerin verilmesi imkânsız ise, sebebi ve en geç hangi tarihte cevap verilebileceği aynı süre içinde bildirilir. [2] Bilgi istenen yazıda yukarıdaki fıkra hükmü ile buna aykırı hareket etmenin Türk Ceza Kanununun 257 nci maddesine aykırılık oluşturabileceği yazılır. Bu durumda haklarında kamu davasının açılması, izin veya karar alınmasına bağlı bulunan kişiler hakkında, yasama dokunulmazlığı saklı kalmak üzere, doğrudan soruşturma yapılır.