7/30/2019 Gora Kerkon Pyllin

1/3

GORA KRKON PYLLINNga Haki KOLA

Fund dhjetori 2006 ishte vrtet i vecant, pa bore e akull, pa shi e mjegull. Si n vermund t niseshe pr udhtim n 5 t mengjezit e mund t ktheheshe n 10 t darksduke kaluar Qaf Thann e Gryken e Devollit pr n Gor. Gora futur midis Mokrs

ne veri, fush Korces ne juglindje, me malin e Lenies ne Lindje e Voskopojen neperendim, e gjat veri jug 28 km e gjeresi lindje perendim prej 18 km, me amplitudelartesie nga fundi i lugines deri ne maje male prej rreth 1000 m, na pret pr t nabindur se e don dhe mund ta shptoj e begatoj pyllin e saj. Do t kalosh vende qpresin vern e ardhshme pr t par diellin e aty do t duhet pak kujdes se mosmakina rrshqet n brym. Nj ndryshim klime i papar, dhe ndrsa nxitojm prtakimin n kuadrin e hartimit t planit t zhvillimit t pyjeve e kullotave t komuns,duket se ky ndryshim radikal i klims, kjo mungese e tejskajshme e ujrave sht njthirrje q na bhet nga burimet natyrore, pr ti marr n konsiderate e ruajtur ngashkretimi. Ndersa zbresim n sheshin para zyrave te komunes msojme se gjashtefshatra t Gors e kan non stop energjin elektrike t ciln e prodhojn nga njhidrocentral me uj vendi rreth 200 metr m posht n ane t lumit. sht i pari

vend q ka energji n kt or nga ajo q ne pam n rrugn nga Tirana e gjer nGore.

Perfaqsuesit e fshatrave shprehin me fjal t ndryshme t gjith nj shqetsim derin alarm, si mund t arrihet q t ndalohet prerja dhe shkatrrimi i pyjeve. Nukgrinden por vetm debatojn e argumentojne. Secili n mnyrn e tij ata shprehen senuk duan ti marrin gj shtetit, nse krkojn q ta ruajn pyllin q ndodhet historikishtn kufinjte tradicional t tyre e duan q ta shptojn. Shtetin dhe sherbimin pyjorkrkojn q ti kene n krah, pasi me nevojn e madhe q ka fusha e Korces pr druzjarri, u duket vetja shum pak e t pamundur pr t ndaluar prerjet.Gora sht vrtetshum e shqetsuar, ata jan tejet t interesuar q t rregullohet ligji i pyjeve. Ktnuk e krkojn pr tu br t pasur, e krkojn q t shptojn nga shkretimi. M mirt na ligjrohen pyjet, se sa shteti t na sjell para e t na mbaj ma asistenc cdofamilje t Gors. Nse ne e ruajm dhe e rrisim e shesim nj pjes t tij pr Korcenndoshta ja kthejme shtetit at para q na jep sot pr asistenc sociale.

Duket se profesort q kan ardhur nga Berati pr t njohur shqetsimet e Gors, meSpiron Karadumin n krye duan t gjykojn stadet e hershme t degradimit tbimsis s Beratit, qindra vite m par. Ndoshta Gora pr nga bimsia pyjore paraqetnj situat q n kodrat e Vokopoles, Terpanit, apo n t gjith kodrat e cveshura prgjat lugins s Tomorrics, t kodrave nga Berati deri n Skrapar nga njra an, apogjer n Buz t Tepelens nga ana tjetr ka qen 3-4 shekuj m par. Megjithshpresn q kan n faktin se natyra fal dhe i shron plagt duhet t jesh m tepr se

optimist t besosh se mund t prishesh pamjen e shkrettirs si faz prfundimtare eshkatrrimit dhe varferimit t tokes. Djepit ku prodhohen valt e shtangura t lymite rrs, q uji e era i prcjellin t mbushin shtretrit e prrenjve fare t that n ver eshum agresive n dimr. Tek ke marr detyrn t bsh nj marrveshje e t ndaloshdegradimin e mtejshm e pr m tej t fillosh suksesionin pozitiv t bimsise, duhette gjesh edhe shkaqet q e kan katandisur n kt dor dite token. M duket segabojn kur thone se shkretimin n disa zona e ka sjell lufta, duket se sht njarmik q ja kalon lufts, e ajo sht padija, q e sjell shkatrrimin si me drejtim tnjanshm e pr nj koh t gjat, n veprimet tona, apo me nj kokfortsi pr ti

7/30/2019 Gora Kerkon Pyllin

2/3

marr shpatit t malit at q nuk mund t ta jap. Zri i fshatarve t Gors duket sianaliz serioze e parathnies se shkretirs kmbngul profesori i fakultetit t pyjeve,Arsen Proko, ndrsa analizon stadet e degradimit t bimsis, q prfundojn me tokt shkret mbuluar me ca gjembac t rrall, e fshatr me placka ngarkuar drejtemigracionit..

Tek sheh Gorn e prpjekjet q bjn banort pr t shptuar cfar t mundin,fillimisht alarmohesh e thua se kta malsor t urt dikush i nxit q t t bhenpronar, ashtu sic morn tokn e buks ata t Korces apo te Myzeqese. Njri pastjetrit ata ngrihen e thon se duam prkrahjen e ligjit pr t mbrojtur at cop pylli qna takon. Nse policia e shtetit dnon me burg dike qe mbjell nje bim Canabis,atehere si sht e mundur qe kur priten male t tra askush nuk dnohet dhe policiaasqe shqetesohet, thote Maks Kodra. Ne nuk kemi fushe, nuk kemi asnje fabrike,minierat jane mbyllur, maqina q punon tek ne, sht uji q na jep drite dhe pylli iGors. Pylli sht nj nga makinat m t vjetra q prodhon edhe ujin, por nse nukndalohet shkatrrimi, sht maqine tepr e vshtir, ndoshta m e vshtira pr tumeremetuar. Ne e dijme se eshte e domosdoshme t vm nj far rregulli sikur epresim ashtu edhe kur e kullosim. Kt rregull na e lane t part ton megjith

fukarallekun e padijen. T gjith njzri thon se Strelcs e Lozhanit u duhet kthyermali q nga buza e lumit e deri n majn e tij. Na rroft neve q ruajm fundin kurrrokullima e gjrave fillon nga maja. Ne thon ata jemi gati ta mbrojn pyllin, porduam q t na e kuptoni hallin dhe ligji t ti shrbej pyllit e jets ton. Cfare fitonshteti qe na pret majn e malit, e pas ksaj na jep investime e projekte qe trregullojme fundin e malit e fshatin. E duam me ligj te gjith malin, pasi ata q vijnme makina e motosharra q t presin, e kan justifikimin n maj t gjuhs. Po presinn pyllin e shtetit, at q po bjn edhe firmat private q kan fituar me tender epresin Rrobullin e Strelces. Kjo prerje masive e viteve t fundit q po zhduk edhedruret e fars i tremb banoret e Gors.

Nse Berati i ka shkatrruar pothuaj tr pyjet, puna atje ndryshon, ate kane fushen, efusha nuk t len pa buk. Ndrsa nse n Gore priten edhe druret e fars, pas ksaj evetmja pasuri q u mbetet ktyre malesoreve sht blegtoria. E keqja sht se delet edhit nuke e len t riprtrihet pylli dhe pr pak vite vjen shkretimi. Kshtu mund tket ndodhur edhe me kodrat e Beratit n kohe t lashta. T shumtt kt nuk ebesojne. Pr ata faktort q e kan br shkretimin jan prbrja flishore e toks,reshjet e shumta e rrebeshet n dimer q zgjerojn prroskat e mbathin tokat, bimsia evarfr, pjerrsia e madhe e toks e t tjera argumente. Edhe pr m t diturit shtvshtire t besojn se n ato shpate teresisht t gerryera e t shplara t ket paturndonjhere pyje.Jeta e nj gjenerate njerzore sht e shkurter. Brenda kufijve t nj jet njeriu shtvshtir t vesh re ndryshimet q ndodhin brenda ksaj periudhe, kur ti jeton brenda

tyre. Hapi i kohs sht ndryshe per nj gjenerat njerzore dhe ndryshe pr jeten enj grumbulli pyjor. Mosha 300 vjecare e nj pylli i korespondon nj gjeneratenjerzore q arrin n 70 vjec. N nje zhvillim normal ne duhet ta lm botnprafrsisht ashtu sic e kemi gjetur kur kemi lindur. Ndryshimet radikale si ato qshohim e prerjet masive t trembin pr fatin e brezit te ardhshm. Banorve tshkrettirave, panorama e zymt q i rrethon u duket nj gj e natyreshme dhe q kaqen e till gjithmone, gjersa grmimet arkeologjike, apo zbulime t ndyshme t mosu tregojn t kundrtn, si psh pushtonjs q shkatrrojn t parat burimet natyrore em pas edhe kasollet. Kshtu thot historia ndodhi me pyllin e Rrnjs, nj lis i gjat e

7/30/2019 Gora Kerkon Pyllin

3/3

i bukur, ndr t bukurit n Europe, me dru te mrekullueshm, e gjithe fusha q ngaShkodra e deri ne Vlore q u pre totalisht nga Romakt s shumti para krishtit, prndrtim anijesh. Kjo ndodhi n lashtsi ndrsa pylli m i madh i vendit me dushqe qnga nga Shprdheti e Mamurrasi e deri tek uji i qelbur ne Fushe Kruje, e sa t zintesyri deri n det q u pre pr 100 vjet rrjesht nga viti 185o deri pas luftes s dyteboterore. Kshtu duhet t ket ndodhur edhe edhe me shpatet e Tomorrics e me

pyjet e Beratit, dikur hert, por gjysherit e ata pas tyre duket se nuk kan shkruar epr gjenratat e sotme vshtir t besohet.Pas Gors fshihen dy fjale ne shqip, mal e pyll. Banort e ksaj krahine jetojn n male pyll, jan pjese e t dyve. Nese banorve te Beratit shteti u privatizoi toknbujqesore, ata kerkojne q t fitojn kt t drejte pr token e tyre me nj fjal,attok q u kan ln t part e tyre, pyllin e kullotn. Dhe kane rreth 600 km katror,afersisht nje te pesdhjeten pjese te vendit tone. Nse zri i tyre dgjohet ne mund tkemi m shume male te veshur me pyje. Gora mund te bhet shkoll e zhvillimit tqndrueshm t malsive tona, pasi ka dshirn e dijen. Prandaj i duhet dhn pylliGors.