218

KİMYA

GİRİŞ Fen bilimler grubundan biri olan kimya, uğraşı hedeflerini deneylere,

analiz ve sentez yöntemlerine ve aynı bilimler grubunda (biyoloji, fizik, matematik, enformatik, jeoloji, v.b.) ulaşılan bilim sonuçlarına dayatan bir bilim alanıdır.

İncelediği konular:

§ Dünya ve evrendeki maddelerin yapısını. § Maddenin meydana gelişi, yapısı ve özelliklerini. § Yeni maddelerin (bileşiklerin) oluşumunu. § Sanayi, teknik, tarım ve günlük hayata yönelik madde ve ürünlerin

üretiminde uygulanacak olan yöntemlerin bulunmasını.

Kimya sadece doğada bulunan bileşikleri inceleyen bir bilim dalı değildir.O, aynı zamanda şimdiye kadar ve halen doğada bulunmayan madde ve bileşiklerin üretimiyle de ilgilenir. Kimyacılar, günümüze dek 15 milyon üstünde değişik bileşiği ortaya çıkararak insan hayatının kalite düzeyini bir hayli yükseltmeyi başarmışlardır.

HEDEFLER

§ Genel, inorganik ve organik kimya dallarında olduğu gibi, kimya teknolojisi alanında da var olan bilgilerin derinleşmesi ve insanoğlu için öneminin açıklanması; § Fen ve deneyler bilimi olan kimya felsefesinin algılanması; § Yeni bilgi ve bulguların sağlanması doğrultusunda yapılacak teorik

ve uygulamalı çalışmalar sırasında alışkanlık, davranış ve becerile-rin geliştirilmesi;

219

§ Kalıcı bir bilgilenmenin sağlanması için görme, dokunma, işitme ve koku duygularının aktif kılınması; § Doğa ve laboratuvarlarda kaydedilen kimyasal gelişmeleri algıla-

ma, ifade etme ve uygulama konusunda özerk ve eleştirisel düşünü-şün gelişimi; § Akılcı ve ilgi çekici eğitim ve teknoloji yöntemlerinden yararla-

narak, vizüel ve otovizüel teknik araç ve gereçler kullanarak, konu-yu yakınlaştırıcı uslüpler uygulayarak, okul dışı ders çalışmaları yaparak öğrencilerde teorik ve uygulamalı kimyaya yönelik sevgi ve ilginin uyandırılması; § Yaşam çevresi konusunda öğrenci, anababa ve daha geniş çapta bir

topluluğun eğitilmesi.

220

KİMYA (haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 70ders saati)

Sosyal Bilimler ve Dil Ağırlıklı Liseler

GENEL AMAÇLAR

· Fen ve deneyler bilim dalı olan kimya felsefesi özetinin açıklan-ması ve İUPAC (Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği) Sistemi’ne göre kimyasal bileşiklerin adlandırılmasının öğretilmesi;

· Kimyasal analiz ve sentezler sırasında kimyasal yasa, ilke ve kura-llarının algılanması;

· Laboratuvar araç, gereç ve yöntemlerinin uygulanması ve labora-tuvardaki davranışlar konusunda olumlu davranış ve iş alışkan-lıklarının yaratılması;

· Kimyanın algılanması, çözümlenmesi, uygulanması ve daha da ge-liştirilmesi doğrultusunda, Kimya’nın da içinde bulunduğu bilimler grubunda (fizik, biyoloji, matematik, coğrafya, teknoloji v.b.) kay-dedilen bilgi ve deneyimlerin uygulanması;

· Doğa malzemelerinin yapısal analizi ve madde yapısının (kütle ve enerjisi) tanınması;

· Kimyasal olaylar sırasında kaydedilen gelişmelerle ilgili sonuç-ların algılanması, çözümlenmesi ve uygulanması için öğrenci duy-gularının aktif kılınması;

· Öğrencide, profesyonel işbirliği, dayanışma ve öğretmen, arkadaş, anababa ve daha geniş çevreyle iletişim kurmakta zorlanmayacak bir kişiliğin yaratılması;

· İnsanlığa yararlı olabilecek teorik bilgilerin pratikte (sağlık, eczacılık, tarım, tenik, gıda sanayisi, el snatları v.b.) uygulanabilmesi doğrul-tusunda öğrencide yaratıcı beceri ve yeteneklerin geliştirilmesi;

· Var olan bilgilerin derinleşmesi, anlaşılması ve hayatta uygulan-ması için yani çıkan bilgi ve bulgulardan yararlanma doğrultusunda beceri ve yetenklerin geliştirilmesi;

· Öğrencide bağımsız aktivite becerisi ve yaratıcı yeteneğinin geliş-tirilmesi;

· Öğrencide, yaşam çevresinin korunması doğrultusunda sağlıklı bir kişiliğin geliştirilmesi.

221

PROGRAM IÇERIĞI

ÖZEL AMAÇLAR

ÖĞRETIM YÖNTEM VE YÖNELGELERI

DAVRANIŞLAR DERSLERARASI ILIŞKI

FEN BİLİMİ KİMYA (3) o Kimya’ya

giriş; o Fen ve

deneyler bilimi Kimya.

Öğrenciler: v Kimyanın hayat

için önemini yakalamalı,

v Laboratuvar

araç, düzenek ve reagenslerini tanımalı tehlikelerden haberleri olmalı;

v Laboratuvarda çalışma kurallarını bilmeli;

q İletişim yöntemleri, q İnteraktiv yöntemler, q Deney uygulama

yöntemleri,

Ø Laboratuvar araç gereç ve reagenslerini kullanma yeteneğine sahip olmalı, olası tehlikelerden korunmayı bilmeliler;

Ø Kimya ve diğer fen bilimlerinin inceleme alanlarını algılamalı,

Ø Kimya’nın hayat için önemini bilmeli,

ü Tüm fen bilimleri ve Kimya teknolojisi -yle yapıcı bağlar kurulmalı.

KİMYASAL MADDELER (5) o Saf madde

ve karışımlar

v Karışım ve saf maddenin özetini tanımalı;

v Karışımların kimyasal

q İletişim yöntemleri,

q İnteraktiv yöntemi,

q Deneysel çalışmalar,

Ø Karışımların ayrışmasını yapa-

bilmek için uygun yöntemlerin seçimini bilmeli,

ü Matematik ü F izik

222

o Kimyasal sembol, formül ve denklemler,

o Bağıl atom

kütlesi ve bağıl molekül kütlesi

o Mol, molar

kütle ve molar hacım,

o Stekiometri

(kimyasal reaksiyonlar sırasında miktar ve hacım iliş-kileri) hesap-lamaları.

maddelere ayrışma yöntemlerini tanımalı;

v Elementlerin sembol, ve formül kimyasal denklemleri tanımalı;

v Stekiometri hesaplamayı bilmeli.

q İş defterinin kullanılması.

Ø Kimyasal reaksiyonları

yazmayı, denkleştirmeyi becermeli;

223

ATOM YAPISI VE ELEMENTLERİN PERİYODİK SİSTEMİ (4) o Atom yapısı; o Atom

yörüngeleri ve izotopları,

o Enerji

düzeyleri, altdüzeyler ve orbitaller,

o Elementlerin

peryodik sistemi.

Öğrenciler: v Atomun esas

unsurlarını tanımalı;

v Atom numarasını kütle numarasından fark etmeli ve izotop tanımını bilmeli;

v Peryodik sistemin ana gruplarında yer alan element ve iyonların elektron düzenlerinin analizini yapabilmeli;

v Elementlerin periodik sistemdeki yerlerinin kendilerinin atom yapılarının bir yansıması

q Karşılıklı etkileşim ders

modeli (öğretmen – öğrenci, öğrenci – öğrenci);

q s ve p orbital modellerinin kullanılması;

q Elementlerin periyodik

sisteminin kullanımı;

q Elementlerin periyodik sisteminde atom ve iyonların büyüklükleriyle ilgili tabloların kullanımı

q Element taneciklerinin

anlatımı konusunda multimedya bilgilerinden yararlanılmalı;

Ø Element tanecikleri

birbirinden fark edilmeli; Ø Elementlerin atom numarası

ve kütle numarasını kullanmayı bilmeli ve izotop kavramını algılamalı;

Ø Enerji düzeyleri ve

altdüzeyleri arasındaki farkları yakalamalı;

ü Fizik ü Matemetik ü Biyoloji

224

olduğunu algılamalı;

v Elementlerin fiziksel özelliklerinin peryodik değişiminin kendilerinin atom yapılarından kaynaklandığını fark eder.

q İş defterinin kullanımı;

q Test yoluyla bilgi yoklamı.

KİMYASAL BAĞLAR VE MOLEKÜL YAPISI (5) o İyonik bağ; o Kovalent bağ o Hidrojen

bağı

Öğrenciler: v İyonik ve

kovalent ve hidrojen bağlarının tanımını yapabilmeli;

v Luis’in (lewis)

yapı anlatımını bilmeliler.

q Deneyleri de içine alan karşılıklı etkileşim yöntemi;

q Deneyler: q Kristal özelliklerin

belirlenmesi;

Ø İyonların oluşum nedenlerini bilmeli;

Ø İyonik ve kovalent bağların oluşum nedenlerini ve aralarındaki farkları anlamalı,

Ø Elmasın kovalent kristal yapısını, grafitin yapısından ve özelliklerinden fark etmeli;

Ø Hidrojen bağının, bileşiklerin

ü Fizik ü Matematik ü Biyoloji

225

v Polar ve apolar moleküllerdeki değişmeleri tespit edebilmeli;

v Büyük molekül

tartılı bileşiklerde (albuminler) hidrojen bağını fark etmeliler.

q İyodun süblimleşmesi

(öğretmen); q Kaynama noktası q Alkol ve gıda yağının

suda çözünürlükleri.

fiziksel ve kimyasal özelliklerini etkileme nedenlerini ve hidrojen bağının hayatsal önemini bilmeli.

KIMYASAL REAKSİYONLAR SIRASINDA ENERJİ ALIŞVERİŞİ (3) o Kimyasal

reaksiyonlar sırasında başgösteren enerji türleri;

o Seçenek

enerji kaynakları.

Öğrenciler: v Kimyasal

reaksiyon sırasındaki enerjinin yapısı konusunda bilgi sahibi olmalı;

v Seçenek enerji

kaynaklarından haberleri olmalı;

q Interaktif yöntemi; q Multimedya

malzemelerinin kullanımı;

q Deneyler: q Endotermik ve

egzotermik reaksiyonların açıklanması:

Ø Kimyasal reaksiyon türlerini (ekzotermik ve endotermik) fark etmeli;

Ø Hess yasasının uygulanmasını

bilmeli; Ø Alternatif enerji kaynaklarını

bilmeliler.

ü Biyoloji, ü Fizik ü Ekoloji

226

v Yanma olaylarında ortaya çıkan ürünlerin yaşam çevresine olan etkilerini anlamalılar.

q Standar entalpi

değerleriyle ilgili tabloların kullanımı.

ÇÖZELTİLER (3) o Çözelti

kavramı ve türleri

o Çözelti

yapısı.

Öğrenciler: v Çözünme

sırasında oluşan süreçlerle tanıtılmalı;

v Çözeltileri,

taneciklerin büyüklüğüne göre tanımalı;

v Çözünme hızını

etkileyen faktör-lerin analizini yapabilmeli.

q Araştırma yöntemi; q Çözünürlük ile ilgili

tablo ve grafiklerin kullanımı;

Deney:

q Çözünürlüğün

sıcaklıktan etkilenmesi;

Ø Taneciklerin büyüklüğü ve

çözünen madde miktarına gore çözelti türlerini tanımalı;

Ø Değişik yapılı çézeltiler

hazırlayabilmeli ve aynılarını kullanabilmeliler.

ü Biyoloji ü Fizik ü Ekoloji

227

KİMYASAL REAKSİYONLARIN HIZLARI (2) o Kimyasal reaksiyon

hızı; o Kimyasal reaksiyon

hızını etkileyen faktörler;

Öğrenciler: v Kimyasal

reaksiyon hızının tanımını öğrenmeli;

v Konsantrasyon ve

sıcaklığın kimyasal reaksiyon hızına olan etkisini algılamalı;

v Katalitik

reaksiyonları ve katalizörlerin etkisini algılamalı;

q İnteraktif ders yöntemi; q Uygulamalı yöntemler; q Deneyler: q Konsantrasyon ve

sıcaklığın reaksiyon hızına olan etkisi .

Ø Kimyasal reaksiyon

hızını anlatabilmeli; Ø Kimyasal reaksiyon

hızını etkileyen faktörleri belirleyebilmeli.

ü Kimya

teknoloji ü Biyoloji ü Fizik ü Matematik

KİMYASAL DENGE (2) o Kimyasal

reaksiyonlarda denge;

o Dengeye etki eden

faktörler.

Öğrenciler: v Denge kuran

reaksiyonlarla tanıtılmalı;

v Kimyasal dengeye

q Interaktif ders yöntemi, q Uygulamalı yöntemler;

Ø Denge kuran ve dönüşsüz reaksiyonları tanımalı;

ü Biyoloji ü Kimya

teknoloji ü Matematik

228

etki eden faktörleri algılamalı;

v Denge sabitini ve

ona etki eden faktörleri algılamalı;

q Test uygulaması;

Deney:

q Denge çalışmaları:

BaCl2 + Na2CO3 (öğretmen);

q Denge çalışması:

FeCl3 + KCNS (öğretmen).

Ø Kimyasal dengeye etki eden dış faktörleri (Konsantrasyon basınç ve sıcaklık) açıklayabilmeli.

SULU ÇÖZELTİLERDE KİMYASAL DENGE (3) o Asit ve bazlar; o Suyun iyonlaşma

ürünü; o Ph değeri; o Puferler.

Öğrenciler: v Sulu çözeltilerde asit

ve bazların tanımını yapabilmeli;

v İletkenlik dengesini anlamalı,

v Kuvvetli asit ve

bazların pH değerlerini hesaplayabilmeli,

v Ka, Kb sabitleri ve pH değerine

q İnteraktiv ders yöntemi q Basit örneklerle pH

değerinin hesaplanmasıyla ilgili alıştırmalar;

Deney:

q İndikatörler yardımıyla

pH değerinin hesaplanması (kırmızı

Ø Arhenius ve Bronsted

– Lowry teorilerine göre asit ve bazların tanımını yapabilmeli;

Ø Ka ve Kb sabitlerine dayanarak asit ve bazların kuvvetlerini belirleyebilmeli;

Ø Basit örneklerde pH değerinin hesaplanmasını yapabilmeli,

ü Biyoloji ü Fizik ü Matematik

229

dayanarak asit ve bazların kuvvetlerini belileyebilmeli;

v Pufer sistemlerini anlamalı.

lahana suyu, limon ve NaOH) (öğrenciler).

Ø Canlı organizmalarda

puferlerin rolünü değerlendirebilmeli;

YÜKSELTGENME VE İNDİRGENME REAKSİYONLARI (2) o Yükseltgenme ve

indirgenme reaksiyonları;

o Yükseltgenme ve indirgenme reaksiyonlarının denkleştirilmesi.

Öğrenciler: v Yükseltgenme ve

indirgeme kavramlarıyla tanıtılmalı;

v Yükseltgenme ve indirgeme arasındaki bağları anlamalı;

v Yükseltgenme ve indirgenme reaksiyonlarının denkleştirilmesini öğrenmeli;

v Değişik kimyasal süreçler üzerinde redoks reaksiyonlarının uygulamasını yapabilmeli.

q İnteraktiv ders yöntemi; q Sanayi ünitesinin

gezilmesi; q Deneyler: q HCl de metallerin

çözünmesi (öğretmen); q KJ çözeltisinde su

elektrolizi (öğretmen).

Ø Yükseltgenme ve indirgenme süreçlerini tanıyabilmeli;

Ø Yükseltgenme sayılarını

hesaplayabilmeli; Ø Yükeltgenme ve

indirgenme reaksiyon denklemlerini (basit örnekler kullanarak) denkleştirebilmeli;

Ø Akünün dolması ve boşalmasını algılayabilmeli.

ü Kimya teknoloji ü Biyoloji ü Fizik

230

İNORGANİK KİMYA (10) o Periyodik sistemde

elementlerin yerleri;

o 1. grupta yer alan elementler, Sodyum (oksijen ile yaptığı reaksiyonları);

o 2. grupta yer alan elementler;

o 3. grup elementleri; o 17. grup

elementleri; o 16. grup

elementleri; o 15. grup

elementleri; o 14. grup

elementleri; o Geçici elementler.

Öğrenciler: v Elementlerin

periyodik sistemindeki yerlerini belirleyebilmeli;

v s, p, d ve f bloku elementlerini ve blok özelliklerini tanıyabilmeli;

v Kimi elementlerin periyodik özelliklerini anlayabilmeli;

v 1,2,3,17,16,15, ve 14. grup elementleri ve bu arada geçici elementlerin doğada bulunuşu, özellikleri ve bileşiklerini tanımalı.

q Periyodik sisteminin

kullanımı;

q Deney: q Alev yardımıyla kim.

reaksiyonlar; q Sodyumun su ile

reaksiyonu; q Su sertliğinin

belirlenmesi;

Ø Elektron düzenlerine

gore elementlerin özelliklerini tanıyabilmeli;

Ø s, p, d ve f bloku elementlerinin ve bloklarının ortak özelliklerini tanımalı;

Ø Geçici elementler dahil olmak üzere 1, 2, 3, 17, 16, 15, ve 14. gup ele-mentlerinin, özellikle-rini, bileşiklerini ve öne-mini açıklayabilmeli;

Ø Mineral gübrelerin

tarım ürünlerinin artışına olan etkilerini algılamalı;

Ø Kompleks bileşiklerin (hemoglobin ve klorofiller gibi) tıp ve biyolojik süreçler açısından taşıdıkları önemi bilmeliler.

ü Biyoloji ü Tarım ü Tıp ü Fizik ü Teknoloji ü Ekoloji

231

KARBON BİLEŞİKLERİ KİMYASI (2) o Karbon

bileşiklerinin sınıflandırılması;

o Atom orbitalleri ve hibritleşme türleri.

Öğrenciler: v Karbon bileşiklerinin

özellikleriyle tanıtılmalı;

v Karbon bileşiklerini taşıdıkları fonksiyonel gruplara göre sınıflandırmayı yapabilmeli;

v Karbonu, hibritleşmiş sp3, sp2 ve sp orbitallerine gore tanıyabilmeli.

q İnteraktiv ders yöntemi; q Uygulamalı yöntemler; q Molekül modellerinin

kullanımı;

Ø Karbon bileşiklerini ve

onların hayat için önemini algılayabilmeli;

Ø Taşıdıkları fonksiyonel gruplara gore organik bileşiklerin sınıflandırılmasını yapabilmeli;

Ø Karbonun sp3, sp2 ve

sp orbitalleri arasındaki farkları ve söz konusu hibritleşmiş orbitallerden kaynaklanan bağ türlerini algılamalılar.

ü Biyoloji ü Tıp ü Tarım ü Kimya teknolojisi

HİDROKARBONLAR (6) o Alkanlar ve

tsikloalkanlar; o Alkenler ve

alkadienler; o Alkinler ve arenler.

Öğrenciler: v Organik kimyanın

esasını oluşturan hidrokarbonlarla tanıtılmalı;

v Hidrokarbonları, karbonlararası

q Interaktiv ders yöntemi; q Alışılagelmiş iletişim

yöntemleri;

Ø Hidrokarbon türlerini

birbirinden fark etmeli; Ø Hidrokarbonların

sınıflandırılmasını (alkanlar, alkenler, alkinler, dienler, tsiklik,

ü Biyoloji ü Tıp ü Tarım ü Kimya teknolojisi

232

bağlara gore tanımalı;

v Hidrokarbonların en önemli temsilcilerini ve onların günlük hayattaki kullanımlarını bilmeli;

v IUPAC sistemine gore hidrokarbonları adlandırabilmeli;

v Yakıt ve sanayi ilkel maddesi olarak hidrokarbonların önemini algılamalı;

v İzomerya kavramını ve türlerini özümsemeli.

q Molekül moddelerine dayalı açıklamalar;

Deney: q Hidrokarbonların elde

edilişi (öğretmen);

aromatik, v.b.) yapabilmeli;

Ø IUPAC sistemine göre

hidrokarbonları adlandırabilmeli;

Ø Yakıt ve sanayi ilkel maddesi olarak hidrokarbonların önemini algılamalılar.

FOSİL KÖKENLİ YAKITLAR (3)

o Kömür ve türleri; o Petrol ve petrol

ürünleri; o Doğal gaz.

Öğrenciler: v Fosil kökenli yakıt-

ların oluşumuyla tanıtılmalı;

v Fiziksel hallerine göre yakıtların

q Alışılagelmiş iletişim yöntemleri;

q İnteraktiv ders yöntemi;

Ø Yakıtların kökenleriyle

ilgili teorileri algılamalı; Ø Fiziksel hallerine gore

yakıtların sınıflandırıl-masını yapabilmeli;

ü Kimya ü teknolojisi ü Metalurji

233

sınıflandırılmasıyla tanıtılmalı;

v Fosil kökenli

yakıtların önemini ve sanayide ilkel madde olarak kullanımlarını ayrıntılarıyla öğrenmeli;

v Petrolün işletim teknolojisini ve petrolden elde edilen ürün türlerini algılamalılar.

q Petrol ürünleri ve değişik kömür türlerini gösterme yöntemleri ;

Deney: q Naftın ayrımsal

damıtımı (öğretmen).

Ø Fosil kökenli yakıtların

önemini ve sanayide ilkel madde olarak kullanımını özümsemeli;

Ø Petrolün işletim teknolojisini ve petrolden elde edilen ürünlerin türlerini açıklayabilmeliler.

OKSİJENLİ ORGANİK BİLEŞİKLER (11) o Alkoller; o Fenoller; o Eterler; o Aldehitler ve

ketonlar; o Organik asitler ve

ürünleri; o Lipidler, sabunlar

ve deterjanlar; o Karbonhidratlar.

Öğrenciler: v Yapılarında oksijeni

bulunan organik bileşiklerle (OH fonksiyonel grupuna sahip alkol, fenol ve eterler; karbonil grupuna sahip aldehit ve ketonlar; karboksil grupuna

q Alışılagelmiş iletişim

yöntemleri; q Interaktiv ders yöntemi; q Uygulamalı yöntemler

(resim ve çizimlerin kullanımı);

Ø Oksijenli organik

bileşikleri yapılarındaki fonksiyonel gruplara göre sınıflandırabilmeli;

Ø Alkolleri fenollerden fark edebilmeli;

Ø Oksijenli organik bileşiklerin yapısını, özelliklerini ve

ü Biyoloji ü Tıp ü Eczacılık

v.b.

234

sahip organik asitler ve ürünleri) tanıtılmalı;

v Alkollerin yapılarını tanımalı;

v Alkollerin primerlık,

sögenderlik ve tersiyerlik özelliklerini fark etmeli;

v İUPAC sistemine gore alkolleri adlandırabilmeli;

v Fenolleri, yapılarında

OH grubu olan kokulu bileşikler olarak tanımalı;

v Fenollerin eczacılıkta

ve sanayideki kullanımını bilmeli;

v Eterlerin yapılarını ve adlandırılmalarını tanımalı;

q Molekül modellerinin

kullanımı; Deneyler : q Etilasetatın elde edilişi

(Etanol + As. asit) (öğrenciler);

q Aset aldehit ve glükozun

gümüş yapılı ayna ile reaksiyonu (öğretmen);

q Sabunlaşma reaksiyonu

(öğretmen ve öğrenciler); q Amidonun iyot ile

reaksiyonu (öğrenciler);

kullanımını açıklayabilmeli ;

Ø İUPAC sistemine göre, oksijenli bileşikleri adlandırabilmeli;

Ø Oksijenli organik bileşiklerin hayat için olan önemini algılamalı ;

Ø Sabunlaşma

reaksiyonlarını yazabilmeli, kullanışlarını bilmeli;

Ø Heksozları monomer olarak kullanarak karbonhidratların sınıflandırılmasını (monosakarit, polisakaritler) yapabilmeli;

Ø Aldehitlerin ve

şekerlerin oksitleşme reaksiyonlarını yazabilmeliler.

235

v Aldehit ve ketonların yapısal analizini yapabilmeli;

v Aldehit ve ketonların adlandırılmalarını yapabilmeli;

v Kaboksilli asitlerin ve ürünlerinin yapılarını algılamalı;

v Lipidler ve yağlı

maddelerin hayat için gerekli bir madde olarak yapısını bilmeli;

v Yağların hidrolizi yoluyla sabunları elde etmeyi bilmeli;

v Karbonhidratları, biyomoleküller şeklinde tanımalı;

v Karbonhidratları, yapısal taşlarına göre sınıflandırabilmeli;

236

AZOTLU ORGANİK BİLEŞİKLER (10) o Nitrobileşikler o Aminler o Heterotsikilik

azotlu bileşikler o Alkaloidler o Amino asitler o Proteinler o Nükleik asitler o Hormonlar o Vitaminler o Enzimler

Öğrenciler: v Yapılarında,

fonksiyonel gruplar dahilinde (aminler, nitro bileşikler, amino asitler) ve hetero atom şeklinde azotu bulunan (heterotsikilik) bileşikleri tanımalı;

v Nitrobileşiklerin yapılarını, özelliklerini ve önemini yakalamalı;

v Alkaloidleri, bitkisel

kökenli doğa ürünleri olarak algılamalı; özelliklerini ve kullanımını özümsemeli;

v Alkaloidlerin yapılarını ve biyolojik boyutlarını tanımalı;

v Alakloidlerin insancıl

q Alışılagelmiş iletişim

yöntemleri; q İnteraktiv ders yöntemi ; q Uygulamalı yöntemler

(resim ve çizimler kullanarak);

q Molekül modellerinin

kullanımı (internet); q Multimedya araçlarının

kullanımı; q Dergilerin kullanımı; Deneyler: q Proteinlerin (yumurta

akını kullanarak) asit ve bazlarla yaptıkları

Ø Azotlu organik

bileşikleri tanımalı; Ø Azotlu organik

bileşikleri, fonksiyonel gruplarına göre sınıflandırabilmeli;

Ø Alkaloidleri, bitkisel

kökenli doğa ürünleri olarak tanımalı;onların insan organizması için yarar (ilaç olarak) ve zararlarını (uyuşturucu olarak) özümsemeli;

Ø Amino asitlerinin fonksiyonel gruplarını fark etmeli;

Ø Amino asitlerini, karboksil ve amino gruplarının numaralarına göre adlandırmayı ve sınıflandırmayı bilmeli;

Ø Peptit bağlarının

ü Biyoloji ü Tıp ü Eczacılık ü Tarım

237

amaçlar için kullanımını algılamalı;

v Alkaloidlerin yanlış amaçlar için kullan-ımının doğuracağı te-hlikeleri yakalamalı;

v Amino asitleri ve

proteinleri, canlı organizmaların yapı taşları olarak algılamalı,

v Nükleik asitlerin yapıları ve türleri konusunda (DNA, RNA) bilgilenmeli;

v Nükleik asitlerin, biyolojik kalıtım malzemesinin korunması ve sürdürülmesindeki rolünü algılamalılar.

Enzim, hormon ve vitaminlerin rölü konusunda bilgilenmeli.

reaksiyonlar; (öğretmen ve öğrenci) q Proteinlerin ayrışma

reaksiyonları.

yapısını ve önemini açıklayabilmeli;

Ø DNA ve RNA’nın yapı taşlarını, özelliklerini ve biyolojik kalıtım malzemesinin korunmasındaki rollerini açıklayabilmeliler;

Ø Enzim, hormon ve vitaminlerin rollerini tanımalı.

238