Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
#218 (277) 30 aprili-7 maisi 2013 saxalxo moZraoba „samegrelos“ organo 30 TeTri
E-mail: [email protected]
saxalxo moZraoba “„samegrelo“”
da gazeTi “„ilori”“ sruliad saqarTvelos ulocaven
aRdgomis brwyinvale dResaswauls!
es moxda im dros, roca ufali-
RmerTi aramarto casa da miwas, aramed
mcenareebsac da cxovelebsac qmnida
da imwamsve sakuTar saxelsac ar-
qmevda maT.
ufalma, didebulma da mSvidma,
mTeli dRe samoTxeSi gaatara, qmnida
da sicocxles aniWebda, da roca
SesaRamovda, patara nacrisferi Citis
Seqmna moisurva.
“daimaxsovre, rom gulwiTela gqvia!”
_ uTxra Cits RmerTma. xelisgulze
daisva da Citi gafrinda.
qveyana rom daaTvaliera, moisurva
sakuTari Tavic enaxa da dainaxa, rom
mTlad nacrisferia da gulic nacr-
isferi aqvs.
patara Cits SiSiT guli
ukankalebda, magram mainc sul ufro
da ufro axlo mifrinda RmerTTan da
bolos mis xelze Camojda.
maSin RmerTma hkiTxa, rad dabrun-
dio.
mindoda erTi rame mekiTxao, miugo
Citma.
“risi codna gsurs?” _ hkiTxa
RmerTma.
“rad meZaxian gulwiTelas, roca
niskartidan bolomde sul nacrisferi
var? rad meZaxian gulwiTelas, roca
erTi wiTeli bumbulic ki ar gamaC-
nia?”
Citma vedrebiT Sexeda RmerTs Tavisi
patara Savi TvalebiT da Tavi Seatri-
ala _ garSemo igi xedavda wiTel,
odnav oqrosfer mtverdayril xoxbebs,
TuTiyuSebs, yelze fumfula wiTeli
bumbuliT; wiTelbibiloian mamlebs;
oqros Tevzebsa da wiTel vardebs xom
xedavda da xedavda. ra Tqma undao,
gaifiqra, erTi patara wiTeli bumbuli
mainc rom mqondes gulze, sakmarisi
iqneboda ulamazesi Citi vyofiliyavio,
da maSin ufleba meqneboda metarebina
gulwiTelas saxelio.
“rada mqvia gulwiTela, roca sul
nacrisferi var?” isev gaimeora da
egona, RmerTi ase etyoda mas: “aah,
patara megobaro, sul damaviwyda
SenTvis wiTlad rom SemeReba bum-
buli. moica, axlave gamovasworeb”.
magram RmerTma mSvidad gaiRima da
Tqva:
“me gulwiTela dagarqvi da es
iqneba Seni saxeli, magram Sen unda
moipovo wiTeli bumbuli gulze”.
CafiqrebiT frenda Citi samoTxeSi.
aseTma pawia Citma, aba, ra SeiZleba
gaakeTos imisTana, rom wiTeli bum-
buli iSovos?
uTvalavi weli gavida im bednieri
dRidan. ukve didi xania, rac cx-
ovelebma da adamianebma datoves
samoTxe da mTel qveyanaze gaifantnen.
xalxma iswavla miwis damuSaveba da
zRvaze curva, Sesamoselisa da sacx-
ovrisebis keTeba, didebuli taZrebisa
da iseTi Zlieri qalaqebis aSeneba, ro-
goricaa Tebe, romi, ierusalimi.
da ai, isev dadga dRe, ra dRec
mravali wlis manZilze iqneba Rir-
saxsovari kacobriobis istoriaSi. im
diliT gulwiTela ierusalimis
kedlebTan axlo, patara, SiSvel
gorakze ijda da budeSi Tavis bar-
tyebs ugalobda.
Tavis Svilebs gulwiTela uambobda
Seqmnis saocar dReze, da imaze, rom
RmerTma yvelas saxeli uboZa. am am-
bavs yvela gulwiTela uambobda Tavis
Svilebs, im pirvelidan moyolebuli,
visac RvTis sityva esma da misi xeli-
dan afrinda.
“hoda, naxeT”, sevdianad Tqva, “im dRi-
dan ukve imdenma welma gaiara, imdeni
vardi gaifurCqna, kvercxebidan imdeni
bartyi gamoiCeka, rom veravin SeZlebda
imaT daTvlas, gulwiTela ki isev erTi
patara da nacrisferi Citia da jerac
ver moaxerxa, ver daimsaxura wiTeli
bumbulio”.
pawawebma farTod gaaRes niskartebi
da ikiTxes, Seecada Tu ara winaparTa-
gan vinme raime didi saqme Caedina da
es fasdaudebeli wiTeli bumbuli eS-
ovao.
“yvelam gavakeTeT is, rac SegveZlo”,
miugo Citma, “magram veravin SevZeliT
migveRwia sawadelisaTvis”.
bartyebi naRvlianad aJivJivdnen,
wuxdnen imaze, rom TavianTi patara
fumfula yelze bumbuli wiTlad ar
uRuodaT.
“Cven galobis imedic ki gvqonda”,
isev agrZelebda Tavis ambavs beberi
Citi. “ukve pirveli gulwiTela
mReroda ise, rom mkerdi uTrToda
STagonebisagan, da fiqrobda: ah, is
mgznebareba, rac me mamRerebs, da rac
Cems sulSi Rvivis, wiTlad SeRebavs
Cems bumbulso. magram cdeboda, ise, ro-
gorc vcdebodiT yvela da ise ro-
gorc cdebiT Tqvenc”.
pawawebs odnav daeRoT piri, yeli-
dan sacodavi wripini aRmoxdaT.
“Cven Cveni vaJkacobisa da gambedao-
bis imedic gvqonda”, isev agrZelebda
beberi Citi. “jer kidev pirveli gul-
wiTela mamacurad SeebrZola sxva
Citebs da misi mkerdi brZolis alit
gizgizebda. ah, gaifiqra man, “Cemi bum-
buli Cems gulSi mogizgize brZolis
cecxliT SeiRebeba wiTel ferad, ma-
gram cdeboda, rogorc yvela Cveniani
da iseve, rogorc cdebiT Tqvenc”.
pawawebma guladad daiwripines,
Cvenc SevecdebiT mivaRwioT aRTqmul-
sao, magram beberma Citma sevdianad
miugo, rom SeuZlebeli ram iyo es.
risi imedi unda hqondeT, roca amdeni
gamoCenili winapari verafers gaxda?
raRa unda gaakeTon maT, siyvarulis,
simRerebis da brZolis garda? ra Seu-
ZliaT?..
Citma ver daamTavra fraza
bolomde, imitom, rom ierusalimis
WiSkridan xalxis brbo gamovida da im
gorakisaken gaemarTa, sadac misi bude
iyo. aq iyvnen amay cxenebze msxdari
mxedrebi, meomrebi SubebiTa da
orolebiT, jalaTebi lursmnebiTa da
CaquCebiT, dinjad mavali mRvdlebi da
mosamarTleebi, motirali qalebi. yve-
laze win ki RrialiT modiodnen
Camoxeul-Camoglejili mawanwalebi.
patara nacrisferi Citi ijda budis
pirze da kankalebda. SeeSinda, askils
gadaqelaven da patarebs momiklaveno.
“aba”, eubneboda Tavis bartyebs,
“erTmaneTs magrad miekariT da ar
gainZreT! ager, pirdapir Tqvenze
moaWenebs cxens mxedari! ager-ager, meo-
mari modis aqeTken, sandlebi sul
rkinebiT aqvs daWedili! mTeli brbo
aqeT moeqaneba!” Citi imwamsve miCumda,
dadumda. TiTqmis daaviwyda, ra xi-
faTic eloda maT.
uceb Citi budes mivarda da nacr-
isferi frTebiT bartyebi dafara.
“ara, es metismeti saSinelebaa”, Tqva
man, “me ar minda, rom maT naxon _
jvarze gasakravad mihyavT sami
avazaki”.
da SeSinebulma Citma farTod
gaSala frTebi, raTa umweo bartyebs
araferi ar daenaxaT. imaT mxolod
uroebis dartymis griali, Sesabralisi
kvnesa da gamxecebuli xalxis veluri
yiJina esmodaT. gulwiTela uyurebda
mTel am ambavs, saSinelebisagan far-
Tod gaxelil Tvalebs im sam ubedurs
ver aSorebda.
“mainc ra Seubralebeli xalxia!”
fiqrobda Citi. “is ara hyofniT, rom es
sami Raribi jvarze gaakres, ara, erT
maTgans Tavze eklis gvirgvinic
dadges. eklebi SublSi CarWobia da
sisxli Camosdis. TviTon ki iseTi mS-
vidi gamoxedva aqvs, ar SeiZleba, ar
giyvardes. roca vxedav, Tu rarig itan-
jeba, ase mgonia, Cems guls pirbasri is-
rebi Casces”.
Citi sul ufro da ufro didi
sibraluliT imsWvaleboda eklis
gvirgvinosani jvarcmulis mimarT.
“me rom Cemi Zma arwivi viyo”,
fiqrobda igi, “xelebidan lursmnebs
amovaZrobdi da Zlieri klanWebiT
mivyrid-movyridi imis mwameblebs”.
xedavda, sisxlis wveTebiT rogor
evseboda Subli jvarcmuls da aRar
SeeZlo budeSi jdoma.
“marTalia, patara da susti var, ma-
gram mainc raRac unda gavakeTo
ubeduri wamebulisaTvis”, gaifiqra
Citma. budidan amofrinda da maRla,
cisaken gafrinda; farTo wreebs xaza-
vda jvarcmulis TavzemoT.
didxans frenda garSemo, axlo
mifrenas ver bedavda, imitom rom
patara, mSiSara Citi iyo da arasodes
ar moaxloeboda adamians. magram cot-
cotaTi gamamacda, sul axlos
mifrinda da jvarcmuls SublSi Car-
Wobili erTi ekali amoaZro. am dros
Citis guls im wamebulis sisxlis
wveTi daeca. male gaiSala da patar-
patara nazi bumbuli SeuReba gulze
da yelze.
roca Citi isev budeSi mofrinda,
bartyebma daiyvires:
“gulze bumbuli wiTeli gaqvs!
vardze wiTeli!”
“es, ubralod, im sabralo kacis
sisxlis wveTia, Sublze rom dasdis”,
miugo Citma. “maSinve gaqreba, rogorc
ki nakadulSi gavibanebi”.
magram ramdeni ar ganibana patara
Citi, wiTeli niSani ara da ar qreboda,
da roca bartyebi daizardnen, yeli da
mkerdi Ria wiTelfrad hqondaT
imaTac SeRebili, da es dReis dRemde
ase aris.
“legendebi qristeze”,selma lagerlofi
ilia II: ““ufalma daglocoT da gagaZlieroT!”
gulwiTela
ilori2 30 aprili-7 maisi 2013
yofilxarT kohoraSi?
Tu erTxel mainc yofilxarT, auci-
leblad geqnebaT^nanaxi citrusebis
meurneoba, romelic, Tu ar vcdebi, yve-
laze didi iyo saqarTveloSi, amasTan
yovelmxriv gamorCeuli. weliwadis am
dros iqauroba mandarinisa da limo-
nis, forToxlisa da greifutis yva-
vilTa saocari surneliTaa
gaJRenTili.
maxsovs quTaisSi, safiCxiaze, im qu-
Caze, romelsac Tavdapirvelad Zveli
Tbilisis meore Sesaxvevi, Cems maxso-
vrobaSi ki jer ratomRac memarcxene
eseris _ urickis meoTxe Sesaxvevi Se-
arqves, Semdeg solomon pirvelis
meore Sesaxvevi, xolo amJamad naadre-
vad wasuli Cvenive ubneli niWieri
qarTveli poetis _ irakli bazaZis
quCaa, Cemi mamapapiseuli saxlis mona-
xevreebi_batoni daviT basilaZe da
misi meuRle _qalbatoni guguli fa-
CuaSvili kohoridan rom Camovidodnen,
maT patara zurikos citrusebis sur-
neli mohyveboda.
saocari biWi iyo zuriko _ Wkviani,
lamazi, yvelas moyvaruli. didi kaci-
viT momijdeboda gverdiT da aTas
saintereso ambavs miyveboda samurza-
yanoel megobrebze, maT Soris Tavis
afxaz Zmakacsa da daqalze, romlebic
misi kbilani iyvnen _ erTad izrde-
bodnen sabavSvo baRSic, skolaSic. akv-
nidanve ase mtkicdeboda Svilebis is
uaRresad keTili damokidebuleba, ro-
melic maT mSoblebs _kohoris citru-
sebis meurneobis mTavar agronoms,
baton daviT basilaZesa da mis afxaz
kolegas akavSirebda.
ukanasknelad 1978-is gvian Semodgo-
maze Sevxvdi zurikos. Svebulebis
darCenili dReebiT visargeble da mis
sexnia biZasTan _ zurab giorgaZesTan
erTad vewvie kohoraSi.
ukve kargad SeRerebuli Wabuki ga-
xldaT. mamis gzas adevnebuli, soxumis
subtropikuli institutis damTavre-
bis Semdeg swavluli agronomis di-
plomiT dabrunebuliyo da Tanato-
lebTan erTad kohoris sabWoTa meur-
neobaSi muSaobda.
is ori afxazi Tanatoli gamacno,
mere ki isic gamando, citrusebs rom
movirTvelianebT, qorwili aqvT gada-
wyvetili da xelismomkided var miw-
veulio.
* * *
zurabi mamaze metad stumarTmoy-
vare gamodga. Cemi Svebuleba ise mii-
wura, rom, ra sababi ar gamoZebna, raTa
rogorme kohoradan ar wamovsu-
liyavi.
bolos me da biZamisma vieSmakeT da,
roca raRac samsaxurebriv saqmesTan
dakavSirebiT soxumSi unda Casuliyo,
vTxoveT, gagviyole, soxumi ar gvina-
xavs da dagvaTvalierebine-Tqo. arada,
rogor ar minaxavs?! Tavi rom davane-
boT imas, rom mama soxumis salokomo-
tivo depos ufrosad muSaobda da
bavSvobaSi iq vcxovrobdi kidec, am
ulamazes qalaqTan bevri sxva ram ma-
kavSirebda.
maT Soris Cemi kurselebi_Jurnali-
sti givi ramiSvili da cnobili af-
xazi mecnieri da poeti,
sulganaTlebuli boris gurgulia,
romlis leqsebi swored im dReebSi
qarTulad ubrwyinvalesad Targmna
Cvenma saerTo megobarma da universi-
tetelma Tanapartelma guram gogia-
Svilma.
im dros borisi afxazur sabavSvo
Jurnals redaqtorobda da rom dag-
vinaxa, basilaZeebis ,,tyveobidan” ki
gvixsna, magram samagierod afxazur
da misi uaxloesi megobris, afxa-
zeTSi moRvawe cnobili qarTveli
poetis geno kalandias megrul stu-
marTmoyvareobas didxans ver davaR-
wieT Tavi.
* * *
ukanaskneli werili zurikosagan
erTi wlis Semdeg miviRe. sagangebod
gadarCeuli mandariniT savse yuTSi
idva.
matyobinebda, male naTlia gavxdebi
_ Cemi afxazi megobrebi Svils elode-
biano...
ver moeswro.
mere miambes: Turme SuaRameze ewvia
megobari _ ariqa, miSvele, coli samSo-
biaroSi wamayvanineo. qali ki daubina-
vebiaT, magram ukan dabrunebisas
zurikos manqanaSi benzini Causxams.
siCqareSi avzis xufi gadavardnia da
sibneleSi misi Zebnisas asanTi
gaukravs...
* * *
quTaisSi, safiCxiis sasaflaoze, ek-
lesiis maxloblad, sul oriod
metrSi im adgilidan, sadac odesaSi
Savrazmelebis mier mokluli da leg-
endad qceuli Cveni Tanaqalaqelis _
saba kldiaSvilis samudamo gansa-
svenebelia, dgas TeTr marmaliloSi
gacocxlebuli zurab basilaZe. rode-
sac am saflavs gverdiT Cavuvli, Cemda
uneblied qvis umwikvlo siTeTre im
TeTr yabalaxebs maxsenebs, romliTac
zurabis dakrZalvis dRes mis SavCoxo-
san afxaz Zmadnaficsa da sxva mego-
brebs masTan gamomSvidobebis niSnad
mxari hqondaT axveuli.
* * *
dRes aRarc misi afxazi Zmadnaficia
cocxali.
aravin icis, visi tyviiT, rogor
da ratom daiRupa im wyaros
maxloblad, romelic Zmobilis
mosaxseneblad TanasoflelebTan
erTad gaiyvana da kohorelebs us-
aCuqra.
rogorc Svils, afxaz ymawvils ise
dastirodnen zurabis mSoblebi da
sikvdilamde mamazeciers imas eve-
drebodnen: maRalo RmerTo, gvaRirse
kohoraSi Casvla da zurabis wyaros
wyalio.
ar vicnob, magram mwams, rom aseve
mwyurvalea zurabis afxazi Zmadnafi-
cis ojaxic.
viwamoT RmerTi, davalevinoT mwyur-
valebs wyali!
aleqsandre Sengelia
suraTze: zurabis wyaro kohoraSi.P.S. es kadri saqarTvelos
saxelmwifo televiziisaTvis
amave Temaze gadacemis momzadebisas
1984 wels firze
aRbeWda teleJurnalistma boris
pavelCukma. gadacemis
teqsti me mekuTvnoda, reJisori ki
qalbatoni nino
qarTveliSvili iyo.
a. Sengelia
davalevinoT mwyurvales wyali...
yovelkvireuli ambebi afxazeTidan
gverdSi gamoyenebulia “saqinformis” da afxazeTis sainformacio saagento “afsnipresis” masalebi
afxazeTis premier-ministri leonid
lakerbaia gaecno repatriantTaTvis
gankuTvnili kotejebis mSeneblobis
procesebis mimdinareobas, romelic
xorcieldeba gulrifSis raionis
sofel maWaraSi. swored aq aSendeba
16-biniani cxra sacxovrebeli koteji,
romlebSic repatriantebi ganTavsde-
bian. aRniSnulis Taobaze informacias
avrcelebs afxazeTis respublikis
mTavrobis pres-samsaxuri.
mimdinare periodisaTvis praqtiku-
lad damTavrebulia pirveli kotejis
mSenebloba da TiTqmis bevri
aRaraferi uklia meore kotejis
mSeneblobis damTavrebasac, mesame
kotejis aRsamarTad ki ukve Cayrilia
myari saZirkveli. saamSeneblo
samuSaoebs awarmoebs unitaruli saam-
Seneblo-sawarmo “aibRa”.
TiTqmis did siZneles ar unda war-
moadgendes msubuqi tipis sacxovrebeli
kotejebis ageba, magram imis gaTval-
iswinebiT, rom masSi macxovreblebs
unda hqondeT Sesabamisi yofiTi kom-
forti da cxovrebisaTvis aucilebeli
samuSao pirobebi, mSeneblebi did yu-
radRebas uTmoben mSeneblobis xarisxs,
raTa gamoiricxos yoveli saxis preten-
zia axalmosaxleebis mxridan.
aRniSnuli kotejebis mSenebloba
daiwyo 2010 wels. adgili, sadac kote-
jebi unda ganlagdes, daWaobebuli
adgili iyo, ramac dRis wesrigSi
daayena seriozuli mosamzadebeli
samuSaoebis Catarebis aucilebloba _
TiTqmis ocdaoTxi aTasi kuburi metri
wvrili da msxvilfraqciuli RorRis
Cayra gaxda aucilebeli, raTa koteje-
bis mSeneblobisaTvis srulyofili
fundamenti SeeqmnaT.
amJamad, afxazeTis respublikis
repatriaciis saxelmwifo komitetis
monacemebiT, repatriantTa 80 ojaxze
meti dgas rigSi da elodeba
Sesabamisi sacxovrebeli farTis miRe-
bas. saubaria im repatriantebze, rom-
lebic ukve karga xania cxovroben da
muSaoben afxazeTSi, magram, saTanado
saSualebaTa arqonis mizeziT, iZule-
buli arian icxovron daqiravebul
saxlebSi, rac damatebiT materialur
da finansur problemebs uqmnis adami-
anebs.
aseve, gadawyvetis procesSia koteje-
bis eleqtro, wyalmomaragebisa da
sakanalizacio sistemebiT aRWurvis
sakiTxi. afxazeTis respublikis repa-
triaciis saxelmwifo komitetSi
elodebian am samuSaoebis proeqtsa da
xarjTaRricxvas, romlis Seqmnazec
muSaobs saproeqto organizacis “afs-
nirgilara”.
ase rom, sakuTar sacxovriss mona-
trebuli afxazi repatriantebi male
izeimeben axalsaxlobas!
mosaxleobis SerCeviTi gamokiTxvebis Sedegad dadasturda, rom saqarTvelos
mcxovrebTa umetesoba emxroba afxazeTis rkinigzis monakveTis eqsploataciaSi
Sesvlas, rac TiTqmis srulad aRadgens amierkavkasiis rkinigzis sistemas.
saqarTvelos mosaxleobis samocdasam procentze metma dauWira mxari am ini-
ciativas da adamianebis es survilic savsebiT gasagebia, radgan sarkinigzo mi-
mosvlis aRdgena teritoriis am monakveTSi udavod Seqmnis axal samuSao
adgilebs, gamococxldeba ekonomika da gaRatakebuli mosaxleobis yofa bevrad
ufro saintereso da mimzidveli gaxdeba. aRniSnuli kvleva erovnulma
demokratiulma institutma (NDI) Caatara, romelmac saqarTvelos mTel teri-
toriaze 3013 adamiani gamokiTxa. winaaRmdeg wavida respondentTa 13 procenti.
gamokiTxviT dadginda, rom respondentTa 38 procents akmayofilebs
saqarTvelosa da ruseTs Soris gauaresebuli mdgomareoba, 49 procenti ki amis
winaaRmdegia. 42 procents miaCnia, rom ruseTi safrTxes warmoadgens
saqarTvelosaTvis, 84 procenti ki imediT egebeba qarTuli produqciis rusul
bazarze dabrunebas.
SegaxsenebT, rom pirvelad rkinigzis xazis Rdgenis Tema wamoswia qarTulma
mxarem, Tumca, imis mizeziT, rom afxazeTma am sakiTxis mimarT interesi ar
gamoavlina, sakiTxi moixsna dRis wesrigidan.
saqarTvelos mosaxleobis umetesoba afxazeTis sarkinigzo xazis aRdgenis momxrea
afxazeTis respublikis premier-ministri gaecnorepatriantTaTvis gankuTvnili kotejebis
mSeneblobis procesebis mimdinareobas
ilori 330 aprili-7 maisi 2013
viyoT erTguli Cveni saxelovani winaprebisamas winaT xelSi Camivarda
1990 wlis qarTuli kalendari,
sadac weria: “mimdinare wels
Sesrulda 225 weli rusi
mxedarTmTavris petre bagra-
tionis dabadebidan”-o. faqtia,
petre bagrationi ruseT-os-
maleTis, poloneTis omebis,
italiisa da Sveicariis
laSqrobebis, austerlicis, pre-
siSvidausa, frindlandiisa da
bolos 1812 wlis borodinos
brZolebis monawile, infan-
teriis generali da unikaluri
niWiT dajildoebuli uma-
macesi mxedarTmTavari iyo,
romelmac napoleonis jarebis
Svidi ieriSidan, Svidive br-
wyinvaled moigeria da mZimed
daWrili gardaicvala, rus
mxedarTmTavrad ar unda
movixsenioT.
umamacesi samxedro
strategi bagrationi iyo
qarTveli da ara rusi, vaxtang
meeqvsis Zis ieses Svil-
iSvilis Svili.
Tu petre bagrationi rusi
mxedarTmTavaria, maSin Cveni
cnobili, saxelganTqmuli gen-
erlebi (mxedrTmTavrebi):
leseliZe, CanCibaZe, kalaZe,
yuraSvili, TavarTqilaZe da
sxvebi, romlebmac meore
msoflio omSi, faSistur ger-
maniasTan brZolebSi brwyin-
vale gamarjvebebs miaRwies:
frontis, armiis, SenaerTebis,
diviziebis sardlobiT, rusi
mxedarTmTavrebi yofilan.
fore mosuliSvili ital-
ielma xalxma Tavis erovnul
gmirad gamoacxada, magram is
qarTvelia da ara italieli.
saamayoa is, rom sabWour pe-
riodSi, qarTvelTa saamayo
Svilis petre bagrationis
Zegli mis samSobloSi,
saqarTvelos dedaqalaqSi _
TbilisSi aRmarTes. gana
sasixarulo ar aris is, rom
gamoCenilma qarTvelma msax-
iobma giuli WoxoneliZem
Rirseulad ganasaxiera petre
bagrationis gmiri mis mierve
dadgmul konofilm “bagra-
tionSi”, romelmac uamravi
jildo daimsaxura msoflio
kinofestivalebze.
ai, ras swerda 1987 wlis 4
apriliT daTariRebul Jur-
nal “ogoniokSi” cnobili
rusi poeti andrei voznesen-
ski: “amas winebze, vitebskSi
mogzaurobis dros, vewvie
borodinos vels. aq, am adgi-
las, qarTveli Tavadis, uni-
Wieresi mxedarTmTavris,
infanteriis generlis petre
bagrationis neSti ganisvenebs,
romelic, frangebTan us-
astikesi brZolis dros, gmir-
ulad daeca. wina saflavidan
borodinos velze bagratio-
nis neStis gadmosvenebisas,
xalxs cxenebi auSviaT da Tvi-
Ton Camdgaran specialur
oTxTvalaSi da ase ramdenme
kilometric utarebiaT:
“qarTvelma Tavadma, udidesma
mxedarTmTavarma Tavi Seswira
mters Cvens gadasarCenado”!
andrei voznesenski iqve
wers: “cnobilia, rom borodi-
nos brZolebis dros
napoleonma werili miswera
bagrations: “batono gener-
alo! Tqveni niWis patroni
safrangeTis armias ufro
daamSvenebda! rodesac inebebT,
Cven mzad varT jerovani
daxvedrisaTvis. winaswar
gpirdebiT safrangeTis re-
spublikis marSlobas da
qarTl-kaxeTis gvirgvins.
Tqveni samSoblo indoeTSi mi-
maval gzazea, xolo indoeTis
dapyrobis gegma jer kidev Za-
laSia. dafiqrdiT, batono gen-
eralo, yvelaferi unda
gadawydes axlave, xval gvian
iqneba. xval SeiZleba samyaro
darCes iseTi sabedniero ta-
lantis gareSe, rogoric Tqven
brZandebiT!”
petre bagrationma
napoleons upasuxa: “mis
udidebulesobas, frangTa im-
perators napoleon pirvels!
Cven, qarTvelebi, ficis xalxi
varT, ficis gatexas sikvdili
gvijobs! Cven alyaSi varT,
albaT, aqedan cocxali verc
erTi ver gamovalT, amis miuxe-
davad uars vambob Tqvens
winadadebaze. petre bagra-
tioni”.
es yvelaferi xom saa-
mayoa!
gana saamayo ar aris, rom
msoflioSi aRiarebuli yvela
drois udidesi da umaRlesi
mTavarsardali, samxedro
wodebiT _ generalisimusi
ioseb juRaSvili _ stalini
rom qarTvelia? stalinma,
romelmac ruseTis imperiis
saTaveSi yofnisas planetis
usastikesi urCxuli _ fa-
Sizmi, Tavis bunagSive
amoSanTa da msoflio ixsna
Savi Wirisgan. omSi gamarjve-
bis Semdeg swrafi tempiT
ganaviTara saxalxo meurneoba
da yofil degradirebul impe-
rias atomuri bombic SesZina
da a.S. yofili ssr kavSiri
msoflio mowinave sax-
elmwifoTa rigSi Caayena. es
gaakeTa qarTveli glexis
Svilma soselom, goris cixes-
Tan axlos mdebare qoxSi
dabadebulma, xalasi poeturi
niWiT gamorCeulma ymawvilma,
qarTuli genis brwyinvale
warmomadgenelma.
Tu kretinma da laye tvinis
patronma xruSCovma stalinis
Zeglze Tavisi binZuri xeli
aRmarTa da mas mravali
qarTvelis (ara mxolod
qarTvelis) sicocxle Seewira,
gana dRes dasaSvebia, erTi
xelis mosmiT aRebul iqnas
Tavis samSobloSi (gorSi) aR-
marTuli didi qarTvelis
ooseb juRaSvil-stalinis
maradiuli Zegli?!
iqneb stalinic osia?!
“ki ar gavauqmebT, aramed
muzeumSi davdgamTo” _ ganacx-
ades saqarTvelos mTavrobaSi.
erTxel ki mouvida Tbili-
sis merias aseTi Secdoma,
roca saqarTvelos mefeT-
mefed Seracxuli didi daviT
aRmaSeneblis Zegli
dedaqalaqis centridan axsnes
da raionis iseT uadgilo
adgilas dadges, rom turis-
tebi da damTvaliereblebi
axlos ver ekarebian, radganac
Zeglis irgvliv transportis
ganuwyveteli _ intensiuri
moZraobaa.
Tu Zeglebi avxseniT, ra
iqneba Tbilisi?..
ra iqneba romi Zeglebis
gareSe.? iq xom dResac dgas
kaligulas, neronis, keisaris
da sxva tiranTa Zeglebi?!
Tu saxelmZRvaneloebidan
amoRebuli iqneba Cveni isto-
riuli warsuli, maSin
bavSvebs, momaval Taobas mainc
mivceT istoriul ZeglebTan
misvlis saSualeba!
ra kargad wers Tavis wer-
ilSi batoni giorgi gigauri
(“asaval-dasavali” #40, 2008)
im pirovnebebze, romlebic
stalins uRirs adamianad
moixsenieben. aba, gabedos Sua
aziaSi Casulma da Temur-
lengze uxamsi rame Tqvas.
aseT kacs mkacrad gausworde-
bian _ Temur-lengi maTi sa-
locavi xatia!
aba, Cven, qarTvelebs ra
dozana gvetaka?
sxva erovnebis warmomadgen-
lebTan SedarebiT, ufro
metad, qarTvelebi vavrcelebT
Worebs Cvens did adamianebze,
TiTqosda Tavis gamoCena gvin-
dodes _ “ai, xom xedavT,
rogor ar vindobT Cvens
Tanamemamuleebsac!” magali-
Tad, “saxalxo frontis”
Tavmjdomarem batonma nodar
naTaZem mTeli seriozulobiT
aRniSna, rom ioseb stalini
gvarad egnataSvilia da ara
juRaSvilio! (broSura _
“sisxliani paraskevi”).
lavrenti beriac, TiTqosda
pavles kanonieri Svili ar
iyo (“komunisti” #60, 1990).
Turme, lavrentis deda, marTa
jayeli, viRac mRvdels Seuc-
denia da daorsulebula. rom
ar gaxmaurebuliyo es saqme,
vinme pavle beriaze miuTxove-
biaT da Svili rom daibada,
lavrenti daurqmeviaTo. Semd-
gomSi ki, es yvelaferi,
SvilisTvis (nu ityviT) dedas
gaumxelia. es igi, am legendis
SemTxzveli, gegonebaT, im
loginis qveS kumavda tuCebs,
sadac “Seacdines” marTa
jayeli (?).
lavrenti berias, afxazeTSi,
sadRac, miyruebul maRalmTian
sofelSi dabadebuls, jer
kidev sruliad axalgazrdas
ekava amierkavkasiis respub-
likebSi veeberTela Tanamde-
bobebi, Semdeg ki msoflios
dazvervisa da kontr-
dazvervis aRviri ekava xelSi.
viRaceebis gasaqilikebeli
gaxda kaci, romelic iyo ssr
kavSiris mTavrobis Tavmjdo-
maris pirveli moadgile, ssr
kavSiris marSali da gmiri,
romelmac srulyofilad
icoda rva ena _ azerbaijan-
uli, somxuri, Turquli, german-
uli, inglisuri, ukrainuli,
rusuli, arafers vambob afx-
azur, megrul da qarTul
enebze, romelmac faSistur
germaniaze gamarjvebis saqmeSi
udidesi roli iTamaSa. da es
kaci viRaceebis gasaqilike-
beli gaxda!
rogori daboRmilia zo-
gierTi inteligenti!
ki, batono, stalinsa da be-
rias saxelmwifos mmarTvelo-
bis periodSi, SeiZleba
miuZRviT brali zogierT
udanaSaulo pirTa likvi-
daciis saqmeSi, magram es rodi
niSnavs imas, rom isini, or-
Taveni, nabiWvrebi iyvnen!
msoflio politikosebi
stalinsa da berias udides
adamianebad aRiarebdnen, xolo
CvenTan, saqarTveloSi, viRac
daboRmilebi, kanSi ver etevian
da augad moixsenieben maT.
amas calkeuli adamianebi
avlenen, magram isini sazoga-
doebaSi jer kidev qmnian
aminds.
ai, kidev erTi im mravalTa-
gan erTi magaliTi; istoriu-
lad, saqarTvelos erovnul
gmirad Seracxuli cotne da-
dianis Sesaxeb ras werda (1975
w.) poeti murman lebaniZe
Tavis leqsSi, romlis saTau-
rad guldagul SeurCevia:
“cotne gamyidvels”xom ar wamoxval Sen Cven-
Tan omSi?
iq, Cvens tablasTan, anazdad
gkiTxes,
fui, kambeCi gicaniT lomSi
da Cvens saZmoSi CagricxeT
im dRes.
gagnaTleT tomSi, gatexe
puri, awie Wiqac,
Sen kuds iqnevdi aqac da
iqac.
sveli lanCi gaqvs siglaxis
tborSi,
aw Cveni gzebi sxvagvarad
midis.
iudas vercxli mogarTves
xonCiT,
Catexilia burjebi xidis,
Sua Camodis mdinare _
movrCiT!
da kidev, mis mier
samegreloze daweril leqsze
arafers vambob, imaze
sakadrisi pasuxi gasces. am-
boben, rom es leqsebi leban-
iZes “zevidan” dakveTiT aqvs
dawerilio.
magram Tu xar poeti, mec-
nieri, politikosi da a.S., unda
gesmodes, rom RvarZliani, augi
sityvebiT veras argeb deda-
samSoblos!
ase rom, viyoT erTgulni,
Cveni saxelovani winaprebisa!
iuri kakava,devnili afxazeTidan
“iloris” boloTqma _ aR-
niSnulis sapirwoned gvinda
moviyvanoT saqarTvelosa da
qarTvelobis didi gulSe-
matkivrisa da Cveni suliere-
bis utyuari sayrdenis,
sulmnaTi Semoqmedis otia
ioselianis erTi SesaniSnavi
leqsi, romelic modvawoda
Cvenma megobarma, cnobilma Ju-
rnalistma da sazogado moR-
vawem batonma aleko
Sengeliam.
“pativcemulo mkiTxvelo!
baraTi, romelsac sagangebod
gTavazobT, baladis dabeWdvi-
sas misTvis wagvamZRvarebina
sulganaTlebulma otia iose-
lianma da 2001 wlis ivlisSi
gamoqveynda Cems saavtoro ga-
zeTSi ,,sarkmeli saqarTve-
losi”.
aqve mogaxsenebT, rom sa-
dReisod mravalmxriv sayura-
dRebo am werilTan erTad,
batoni otia ioselianis msgav-
sad, saWirod miviCnie Cemi war-
momavlobiT imis dadastureba,
rom RvTaebrivi galaktionisa
ar iyos: ,,wveTi sisxli ar
aris CemSi araqarTuli”.
swored es maZlevs moralur
uflebas, rom Cemi yrmobi-
sdroindeli megobris, baton
roland jalaRanias redaqto-
robiT gamomavali gazeTi
,,iloris” saSualebiT, baton
otia ioselianis baladas gza
davuloco im kuTxisaken, rome-
lic cotne dadianis mSobelia.
es miT ufro upriania, rom gaze-
TisaTvis saxelis mimrqmeli
“ilori” Cemi mama-papebis wmi-
daTa-wmida sagvareulo salo-
cavia. srulad amitomac
warmovadgen Cems vinaobas:
aleqsandre Salvas Ze, Salva
estates Ze, estate zurabis Ze,
zurab ivanes Ze Sengelia”.
balada cotne
dadianisasaiT mixval,
saiT iltvi, cotne?!
win ras xedav,
mwuxris gzas rad gahyureb?
gaqafuli bedauri migiSvia,
ginda scnobde,
saiT miaTqaraTqureb?!
kmara sisxli,
moabrune,
xevi yorniT
gaxrul ZvlebiT aivseba.
cotne, saiT erekebi
fexmard hunes,
cotne, ra geaniseba?
iq ra gelis,
iqauri Slegmac icis,
umecarma, aras mcodnem,
bedauri SeaCere,
Seayene bedauri,
Tavganwirva amaoa, cotne!
romel jalaTs daajereb,
Wkuamqises,
xarks ukrefdi monRols
Cumad, gaumxellad,
oqro-vercxliT gaiclidi
tyavis qisas
da qalwulebs ugrovebdi
mxevlad.
WkuiT savsem kargad ici,
mteri bevris mnaxveli
da gaqnili gyavs...
otebuli ar ivaneb,
arsad icdi,_
Tavi Seni visTan migyavs?
vis utoveb am mTas, am bars,
venaxs, tyes da
tyesaSigan velebs?
raSi saiT migiSvia,
ofli rom bans,
saiT miagelveb?
daioke, moabrune, cotne,
daubrundi Sens darbeul,
wyaldaqceul keras!
ver wauxval,
rad ar hmoneb
wuTisoflis vaglax bedi-
sweras?
mwuxri faravs Sens samSo-
blos,
arsad balRi...
balRs vin Civis,
Citic arsad mReris.
ar gaSinebs,
Svilebi rom dagioblos
ulmobelma mtrobam bedi-
sweris?
vin mogismens,
rom gandgomad ar iRvwo-
diT
da koxtisTavs
xarks uCendiT mtarvalT,
Tanac amas umalavdiT
da wagaswroT
Rame bnelSi mavalT.
cotne, umal daubrundi
odiSs,
es gza midis mousavleTs
_ aniss, Sirakavans.
iq aravin Segivrdomebs,
ar mogixdis bodiSs
da zvarakad dagklavs!
ra? ar ici?
ici es da...
ver gakavebs delgma, qari,
nisli...
ici,
Senic daiRvreba SeTqmuleb-
Tan
erTgulebiT gaJRenTili
sisxli...
* * *
da ixiles!.. iZra miwa...
vin eloda dasaklavad
Seni fexiT misvlas?!
budeSi ar daetia,
upeebi daefxriwa
wvril-wvril Tvalebs
mtrisas.
* * *
,,daabnia samoseli Tvisi”...
brbo azvirTda, zafram ai-
tana...
ganiZarcva,
mxargakrulma Tafli isva
mtrisi...
miwva qarTvelTTana...
* * *
da ayefda qarmaRani:
_ noinebo, Tu ginaxavT
amodena rwmena?
amnairi zemavali,
mTamaRali?
am RmerTkacis
sicruisac mjera!
gauxseniT xeli, mxari,
gauSviT da
Tavis qveynis gzasa swieT.
CvenTan darCes,
rom Segvindos
naZarcvi da naoxari
da rac codva davawieT!
* * *
wmida cotne!
ra hqmen, cotne,
ra RvTis madli ganaCine,
mter-moyvares ra sibrZne da
ra mironi wascxe?!
Sen xalxs rwmena,
WirTaTmena gauCine,
mterni ganakacne!!!
ilori4 30 aprili-7 maisi 2013
sityvis forma “faraoni” ebraulad miiCneva, egvip-
turad formebad ki ivaraudeba “fr-’e”-”per-aa”-”per-
oh”-”far-ox”. sparsul panTeonSi “farna” mzis RmerTia
da amasTanave niSnavs wminda cecxls, naTebas da mze-
mefis Zalauflebas.
“far”-Ziri samefo saxelebSi xSirad gvxvdeba, maga-
liTad skviTo-sarmatulSi aris samefo saxelebi: sog-
dianurSi: ��yprn=Bagçfarn, Nanefarn, W�ašefarn,
parTiulSi: Mtrprn=Mihrafarn, Prnbg= Farnbag,
Brzprn=Burzfarn, xorazmulSi: šy’wršprn, asurul
lursmul warwerebSi gvxvdeba: AwarparnU, Sitir-
parna==Èi�rafarnah-, iparna.
frankebis miTiur mefes erqva “faramondi”. frigiis
da pontos (anu zRvis) samefos mefebs erqvaT “farn-
abazi”. “far”-Ziridanaa qarTuli samefo saxeli: “far-
navazi” da “farnavazianebi” da agreTve sxva
georgianuli samefo saxelebic: “farsmani”, “farnake”,
“qsefarnugi”, “farnajomi”, “farsadani” da “fartazi”.
daboloveba “azi” didis-aRmatebulis da warCineb-
ulis aRmniSvnelia, romelic SemorCenilia qarTul
sityva “bumbeazSi”. amave dabolovebisaa mefis sax-
elebi “gubazi”, “azo” da umaRlesi georgianuli Rv-
Taebis saxeli “armazi”, romlis meore saxelia
“farnavazi”. amasve ukavSirdeba wodeba “aznauri”,
“vaziri”, “azati”, rusuli “kniazi”, skandinaviuradac
“as”-”az” didgvarovans niSnavs _ Tumca es ar unda
agverios TaTruli tomebis Tvisaxel “as”-”azSi”.
georgianuli “az”-Zirisaa qarTuli saxelebi: “jamazi”,
“Tamazi”, “malxazi”, “revazi”, “ramazi”, “azmaifara”…
agreTve georgianuli eTnonimebi: “lazi”, “afxazi”-
”abazi”-”abazgi” da “pelazgi” _ amitom aitana am eT-
nonimebma “zan”-fuZidan “az”-fuZeze dasvla. SesaZloa
amasve ukavSirdebodes toponimebi “azia” da
“kavkazia”(kavkasia, romelsac aseve ukavSireben kaspi-
ispireTSi mcxovreb xalxs “kas’par’ebs”).
agreTve qarTuli sityvebi: “azri”, “azmani”, “dar-
bazi”, “lamazi”, “nazi”, “lazaTi” da a.S. megrulad
“azaTi” niSnavs Tavisufal da keTilSobil adamians.
“az” bolosarTiseburia megruli bolosarTi “ezi” da
mediteranuli “ozi” _ magaliTad “angelozi”,
“mafiozi” da a.S. “az”-Zirs ukavSirdeba agreTve qar-
Tuli ZaRlis jiSis saxelSi “nagazi”, gawvrTnili Se-
vardenis saxeli “bazieri” da vefxvisebuli cxovlis
saxeli “avaza”.
sayuradReboa “avazas” saxeli berZnul-laTinurad:
“leo(n)pardi-pardus”, “ge’pardi”, “pantera”-(pa(r?)tera).
aRsaniSnavia rom Zveli drois mefeebi da RvTaebebi
xSirad avazis tyaviT arian mosilni. warmarTul Rv-
TaebaTa da didebulTa varskvlavebian samosels qvia
“fala”-”pala”. “fal”-”par”-Ziri “far”-Ziris sax-
ecvlili formaa, aqedan ki sityvebi: “falavani”(Cempi-
oni), “diufali” (dedofali), “mamfali”(mefe-mafa),
“sofeli”, “msoflio”, “ufali”(qriste) _ “u” TavsarTi
aq “ufros”-”umetes” niSnavs, rogorc xucesi da uxu-
cesi; “ufalosi” erqva “farnavazis” mamas; megruli
sityva “fali” niSnavs gafurCqvnas-ayvavebas-aR-
mocenebas, “farani” megrulad niSnavs dros, “fardi”
aris zRvari-zoma _ aqedan sityva “fargali” da “Se-
fardeba”, “farTe”, “farsaki”-”farsagi” anu Cinebuli-
brswyinvale, “farwali” (Tvalebis briali), “fara”
(fuli megrulad da cxvris “fara”), “farexi”, “fari”,
“farani” (indoevropuli “fakos”-”fakel”-”fakir” _
aleqsandriis Suquras erqva “farosi”), “lampari”, sva-
nurad “limpari” agreTve niSnavs CiraRdans _
svaneTSi dRemde SemorCenilia warmarTuli
dResaswauli “limparoba”, roca RamiT svanebi CiraRd-
nebiT xelSi adian maRal mTaze da garkveul rit-
ualebs asruleben. olimpiuri CiraRdani am
“limparidan” iRebs saTaves.
TavsarTi “o” megrulad niSnavs “sa”-s _
“saraRaces”, am SemTxvevaSi “salimpares”. n.k. Springe-
lis azriTac olimpiuri asparezoba peloponesSi
kolxeTidan aris Sesuli. me ki vityodi rom es kolx-
uri tradicia adgilze daxvdaT Semosul berZnebs.
“farn”-RvTaebas SesaZloa ukavSirdebodes cecxlo-
vani frinveli “faskunji” _ inguSurad “fara xas-
ilgi” _ berZnulad “feniqsi”, romelic iwveba da
Semdeg ferflidan aRsdgeba. aseve “farSavangi”.
ZvelqarTulad samefo sasaxles erqva “palati”. plin-
ius ufross iberiis dedaqalaqad moxsenebuli aqvs
“farmasi”, igive “germastusi”(hermastusi), romelic mde-
bareobs mdinare “neorisis”(ioris) piras _ aq la-
parakia ara armazze, aramed ujarmaze, romelic mefe
aRsarTanis dromde kaxeTis samefos sataxto qalaqi
unda yofiliyo. aRsaniSnavia agreTve rom pliniusi
daviTgarejis udabnos eZaxis kolxeTis udabnos,
romelic “pariadris” mTebamde mdebareobs _ es
aZlierebs mosazrebas, rom kaxeT-kuxeTis amosavali
formaa kolxeTi _ “pariadris” mTebSi ki unda
vigulisxmoT mTebis jaWvi, romelic iwyeba dRevan-
deli yarabaRidan sevanis tbis gaswvriv vidre mesx-
eTis mTebamde. berZnul wyaroebSi “pariadris” mTebi
moxseniebulia “gogarenis” samxreT mijnad, “gogareni”
ki lores mxarea, romelic istoriuli saqarTvelos
ganuyofeli nawili iyo, ai amitom ucvlian adgilmde-
bareobas “pariadris” mTebs armenofili “mecnierebi”,
“gogarens” ki qvemo qarTlad da javaxeTad naTlaven.
straboni wers rom “pariadris “ mTebi iberias, al-
baneTsa da armeniis Sorisaao. leonti mrovelis mier
moxseniebuli “farisosi” igive “pariadria”, romelic
gamoiara sasomxeTSi laSqrobiidan gamobrunebulma
azokis da armazelis jarma. “far”-”par”-ZiriTaa nawar-
moebi sxva georgianuli toponimebic: “faravani”, “sa-
fara”, “farcxisi”, “ifari” (svaneTis), “farnakia”
(lazeTis), “faliasi” (galebis miTiur qalaqi), “falia”
(egviptis erTerTi saxelia), “palestina”, “paliastomi”,
“palestrina” (italiaSi), “parxali”, “parizi” _
safrangeTis dedaqalaqi, romelic daarses italiidan
gadasulma pelazguri modgmis “falisebma”(parisebma),
“mont parnasi” (mTa parizSi), “parnasi” (mTa pelazgebis
saberZneTSi),”parTia”, “speri”, “sipari”, “sparseTi”,
“sparta” a.S.
bakur morgoSia
farnavaz faraoni
ras erCian qalaq zugdidis dadi-
anebis unikalur parks?gasuli saukunis ormocdaaTiani
wlebis dasawyisSi, ideologiurad mo-
tivirebulma komunisturma xelisufle-
bam, miuxedavad imisa, rom maSin
zugdidSi bevri Tavisufali teritori-
iyo, masStaburi safexburTo stadionisa
da sacxenosno ipodromis mSenebloba
moindoma, maincdamainc unikaluri, sru-
liad saqarTvelos siamayis, dadianebis
parkis mniSvnelovnad ganadgurebis xar-
jze. parki faqtobrivad ganaxevrda. iyo
winaaRmdegobis gawevis seriozuli
mcdelobebi, magram uSedegod. imdroin-
deli xelisufleba Riad aRiarebda
diqtaturis aucileblobas da mis mi-
marT raime winaaRmdegobis gaweva
uazrobas warmoadgenda.
miuxedavad imisa, rom parki, romelic
ganaSenianebuli iyo dedamiwis TiTqmis
yvela kontinentidan Camotanili
unikaluri jiSis xeebiT, mkveTrad
dazianda, magram imedi, rom is rodisme
aRsdgeboda, mainc yovelTvis iyo.
gasuli saukunis samocdaaTian
wlebSi, emzadebodnen ra sabWoTa im-
periis maRalCinosnis Sesaxvedrad, da-
dianebis parkis moednis centrSi aigo
Sadrevani, romlis mSeneblobis drosac
ganadgurda dadianebis droindeli
keramikuli sadrenaJe sistema, romelic
uzrunvelyofda nikoseuli sasaxlis
dacvas wylis nakadebisagan, xolo
muzeumis TanamSromeli qalbatoni,
romelmac es vandalizmi gaaprotesta,
samsaxuridan gaanTavisufles.
nikoseuli sasaxle dResac daucvelia
wylis moZalebisagan, rac mis arsebobas
seriozul, SesaZlebelia, uimedo
safrTxesac ki uqmnis.
gasuli saukunis dasasruls,
saqarTveloSi “moqalaqeTa kavSiris”
TviTnebobis dros, ufro saarCevno pi-
arisaTvis, uxeSad iqna “aRdgenili” da-
dianebis parkis mTavari moednis
dasavleTi mxaris qvis Robe, romelic
arsebuli saxiT ar Seesabameba Robis
istoriul, metad lamaz ier-saxes, miT
umetes, rom misi umciresi nawili Senar-
Cunebulia da, sruli aRdgenis dros, au-
cilebeli iyo misi aRdgena pirvanedli
saxiT.
SemdgomSi, “nacionaluri moZraobis”
aseve TviTnebobis dros, keTilmowyobis
sababiT, moxda dadianebis parkis
mTavari moednis rekonstruqcia, romlis
ganxorcielebis dros daSvebul iqna
miutevebeli darRvevebi. kerZod,
mTlianad moedans, uxeSad, zed daemata
miwayrili, romelmac sagrZnoblad aa-
maRla moednis zedapiri, romlis Sede-
gad, dadianebis dedoflisa da
nikoseuli sasaxleebi, arsebiTad,
sagrZnoblad CaZira miwaSi. am mi-
wayrilis balasts warmodgenda, ro-
gorc uxeSi qva-RorRili, aseve, nargave-
bisaTvis sruliad gamousadegari Tixa,
romelic amoRebuli iqna miwidan dadi-
anebis parkSi, ra Tqma unda, sruliad
ukanonod, egreT wodebuli “saprezi-
dento rezidenciis” mSeneblobis dros.
umZimesi saSiSroeba Seeqmna parks “na-
cionaluri” xelisuflebis moRvaweobis
mTel periodSi. xelisuflebis umaR-
lesi pirebi amJRavnebdnen pirdapir
dainteresebas, rom dadianebis istori-
uli parkis teritoria xeleyoT da
miesakuTrebinaT. amazrzenia, rom es mo-
tivirebuli iyo piradi, komerciuli in-
teresebiT.
parkis amJamindeli mdgomareoba aris
katastrofuli da zugdidis mkvidr-
TaTvis uaRresad tragikuli. mTlianad
daingra stadioni da, miuxedavad imisa,
rom gaCnda garkveuli winapiroba da
imedi parkis ganaSenianebis srulyofi-
lad aRdgenisa, istoriuli parkis ter-
itoriaze xorcieldeba metad cinikuri,
barbarosuli Zaladoba. mTeli yofili
stadionis teritoria, viTom rekon-
struqciis sababiT, ZiriTadad, dafaru-
lia qvis filebiT, rac, Cveni azriT,
absoluturad ar Seesabameba am teri-
toriis raime Rirseul funqcionirebas,
rac yovlad gaugebaria. am teritoriaze
Sendeba didi moculobis yovlad
usaxo, egreT wodebuli “iusticiis
saxli”, romelic Tavisi ambiciuri
zomiT agresiulad faravs parkis
nanatr, mimzidvel iers. agreTve, am ter-
itoriaze ukve gamzadebulia
uzarmazari perimetris zeZirkveli
grandiozuli kerZo sastumrosaTvis.
miaCniaT ra, es yvelaferi danaSaule-
briv qmedebad, zugdidis mkvidrTaTvis
gaCnda Zalian didi kiTxva: ras erCian
sruliad saqarTvelos siamayes, dadi-
anebis istoriuli parkis teritorias?
argument,i rom aRniSnuli
danaSaulebrivi samSeneblo samuSaoebi
dasasruls uaxlovdeba da gansjas ar
eqvemdebareba, mkrexelobaa, rameTu
yoveli, vinc acnobierebs, rom dadi-
anebis unikaluri parki RvTismSoblis
kvarTis savanea, amas ver Seegueba.
dRevandel dRes, roca saqarTvelos
marTavs kompetenturi, erovnulad mo-
tivirebuli saaRmsruleblo xelisu-
fleba, Cveni azriT, saswrafod unda
Sewydes dadianebis istoriuli parkis
teritoriaze yovelgvari saamSeneblo
samuSaoebi da kompetenturi samTavrobo
komisiis mier saswrafod Seswavlili
iqnas am vandalizmis yvela danaSaule-
brivi garemoeba. sruliad saqarTvelos
siamaye, qalaq zugdidis dadianebis
unikaluri istoriuli parki unda aRs-
dges mTeli Tavisi pirvelyofili sis-
ruliT!
valeri qobalia,mxatvari, zugdidi
reabilitacia Tu barbarosoba?!
19 aprils iyo gamocda imisa,SesaZlebelia Tu ara, romsaqarTvelo xerxemalSi gaty-des. amis Sesaxeb saqarTvelosprezidentma mixeilsaakaSvilma parlamentisyofili Senobis win gamarTul“nacionaluri moZraobis”saprotesto aqciaze ganacxada.„vladimer putinma oTxnaxevariwlis win ver aiRo Tbilisi...imitom, rom Cven davdeqiT aq. im-itom, rom Cven CavkideT erT-
maneTs xeli. imitom, rom Cvenimegobrebi Camovidnen aq Cvensdasaxmareblad. aq putini ki arCamovida, Camovida prezidentikaCinski, prezidenti iuSCenko,prezidenti sarkozi, vice-prezi-denti baideni. da dRes uRir-sobaa, rodesac im adamians,romelmac mogca sahaerodacvis sistemebi, romliTacCven CamovyareT pirvelad isto-riaSi 12 rusuli TviTmfrinavi,Cven viyaviT pirveli qveyana,romelic ruseTma mTlianadver daipyro srulmasStabianiintervenciis Sedegad, am qveynisprezidents, iuSCenkos, saqarTve-los mTavrobam guSin gaugzavnasapnisa da Sampunis angariSi,romelic mas emarTa TurmeqarTveli xalxis. aseTisaqarTvelo gvinda, sadac mego-brebs ase xvdebian? Cven oniS-Cenkos bodiSebs undavuxdideT, evropas dedas undavaginebdeT da iuSCenkos abanosangariSs unda vugzavnideT?!
rom ar gvinda, es Zalian kargadgamoCnda dRes”, _ aRniSna mix-eil saakaSvilma.
qveynis meTauris gancx-adebiT, “Cveni mteri gveubneba,Tqveni arCevani aris Zalianmartivi _ uRirsobasa da dan-arCeni qveynis okupacias Soris.Tu ar aiRebT xels Rirsebaze,Cven movalT da danarCenqveyanasac davibrunebT. Tu CvenavirCevT uRirsobas, CvenmiviRebT srul okupacias“.
prezidentma “demokratiulimoZraobis” lideris, nino bur-janaZis gaaqtiurebis survilisSesaxeb premier-ministr biZinaivaniSvilis gancxadebacgaakritika da burjanaZes“kremlis megobari”, saqarTve-los mTavrobas ki “naxevradmegobari” uwoda.
„axal mTavrobas surs,opozicia iyos nino burjanaZe_ vinc putinis megobaria, raTaxalxma arCevani gaakeTos mx-olod cudsa da uaress Soris,
airCios an kremlis megobariburjanaZe, an kremlis naxevradmegobari mTavroba. minda yve-las vuTxra, qarTveli xalxiarCevans gaakeTebs ara moRala-teebsa da naxevrad moRala-teebs Soris, aramedpatriotebsa da kidev ufro pa-triotebs Soris”, _ ganacxadasaakaSvilma.
P.S. ase usaxelod, aqciaze 7aTasiode monawilis SekrebiTdaamTavra Tavisi dReebi eqs-mmarTvelma partia “nac-moZraobam“, romelic 9 weliaterorebda mTel qveyanas. mar-Talia, misi liderebi tri-bunidan xmas ixleCdnen da“axali nacionaluri moZrao-bis“ dabadebis Sesaxeb acx-adebdnen, magram dRessaqarTveloSi yvelam dainaxa,rom “bavSvi“ _ mkvdrad So-bilia...
aq mTeli maTi arsenali iyo_ furTxic ivaniSvilis axalixelisuflebis mxares, wyevlac
ruseTis misamarTiT, sadRe-
grZeloebic iuSCenkos da kaCin-
skis pativsacemad, mocekvave
studenti da moswavle axal-
gazrdobac, romelic
momitingeTa umravlesobas
Seadgenda.
xolo mitingis Semdeg,
romelic arasrul 2 saaTs
gagrZelda, saqarTveloSi mx-
olod imaze laparakoben, rac
dasamaxsovrebeli iyo _ sce-
naze uSualod saakaSvilis da
merabiSvils gverdiT mdgom
cnobil “qaTamze“ metsaxelad“anJela“ (giorgi mazmaniani),
romelic nacionalebma axal-
gazrduli moZraoba “patriote-
bis” xelmZRvanelad (!) daniSnes
da kargi granti misces...“anJela“ scenaze
evrokavSiris droSaSi mWidrod
gaxveuli idga da saqarTvelos
evropul orientacias ganasax-
ierebda...saqinformi
“anJela“ scenaze evrokavSiris droSaSi gaxveuli idga da saqarTvelos evropul orientacias ganasaxierebda...
ilori 530 aprili-7 maisi 2013
ras ixsenebs patriarqi Tavis
moZRvarze
“meufeo, aRsarebisTvis moemzade!”
“mama Siom patriarqoba
miwinaswarmetyvela”
sruliad saqarTvelos kaTolikos-pa-
triarqs, uwmindessa da unetares ilia II-
s Tavis sulier moZRvarze, arqimandrit
Sioze (ZiZava) esaubra senakisa da Cx-
orowyus mitropoliti Sio (mujiri). in-
terviu Cawerilia 2012 wlis 27 dekembers.
_ dagvloceT, uwmindeso da unetareso
meufeo! upirvelesad, minda didi madloba
mogaxsenoT imisaTvis, rom gamonaxeT dro
da dagvTanxmdiT am saubarze. rac dro
gadis, miT ufro izrdeba interesi Tqveni
sulieri moZRvris, arqimandriti Sios
pirovnebisadmi da es interesi
gansakuTrebiT aqtualuria axla, rodesac
Cven aRvniSnavT Tqvens saiubileo weli-
wads _ patriarqobidan 35-e da dabade-
bidan me-80 wlis RirsSesaniSnav
TariRebs. mrevls survili aqvs, meti
icodnen Tqveni moZRvrisa da TqvenTan
misi urTierTobis Sesaxeb. rogor
gaicaniT mama Sio, roca baTum-Semoqmedis
mRvdelmTavari brZandebodiT?
_ mama Sio ZiZava araCveulebrivi
pirovneba iyo. is ar hgavda sxva
sasuliero pirebs; iyo Zalian ubralo
pirovneba da amasTan Zalian ganaTlebu-
lic.
seminaria hqonda damTavrebuli rev-
oluciamde da rogorc vici, romeliRac
gamomcemlobaSi moRvaweobda, Jurnalisti
iyo.
senakSi patara saxli hqonda _ erTi
oTaxi da miwis nakveTi. mama Sios Svilic
hyavda, magram masTan kavSiri gawyvetili
hqonda, radgan miaCnda, rom is urwmuno
adamiani iyo. masTan araviTari mimosvla
da mimowera ar hqonia.
mama Sio axlos gavicani, rodesac uw-
mindesi da unetaresi efremis locva-
kurTxeviT baTumSi Camovida. eparqiaSi
moZRvrebis naklebobas ganvicdidiT da
mama Sio marxvebSi gvexmareboda. Zalian
momwonda misi ubraloeba. imdenad Tavmd-
abali iyo, zogierTi dascinoda kidec.
_ xom ar salosobda?
_ diax, ra Tqma unda, salosobda da amas
TviTonac ambobda: “me salosi varo.” im
periodSi igi mama konstantines (qvaraia)
sulieri Svili iyo. arqimandriti Sioc
da arqimandriti konstantinec TeklaTis
dedaTa monasterSi moRvaweobdnen da
amave monasterSi ganisveneben.
vTxove, Cemi moZRvari gamxdariyo da im
droidan aRsarebebs mas vabarebdi.
_ ramden xans cxovrobda mama Sio ba-
TumSi? Tu senakidan Camodioda xolme?
_ marxvebSi Camodioda da rCeboda, mag-
aliTad, 1 TviT da mere kvlav senakSi
brundeboda. ase ambobda: “senakSi saxli
maqvs, romlis kari arasodes iketeba da
Tu vinme miva, Tavisuflad SeuZlia Sev-
ides da moisvenos”. misi saxli sul erTi
patara oTaxisgan Sedgeboda, sadac ori
rkinis sawoli, magida da ramdenime skami
edga, sxva araferi _ arc TeTreuli
hqonda da arc sxva komforti. aseTi cx-
ovrebis wesi warmoaCenda mis simdables
da ubraloebas. Zalian faqizi pirovneba
iyo. maxsendeba, rogor ibarebda Cemgan aR-
sarebas.
roca SeamCnevda, rom Zalian vwuxdi
Cems codvebze, aucileblad gamamxnevebda
da metyoda: “meufeo, RmerTma Segindos,
mec Camidenia aseTi codva”.
darwmunebuli var, mas aseTi ram aras-
dros SemTxvevia, magram CemTvis mdgomare-
oba rom Seemsubuqebina, TviTonac
ibralebda Cems codvebs.
mogvianebiT, rodesac soxumSi gadamiy-
vanes, mama Sio iqac Camodioda. cxum-afx-
azeTis eparqiaSi samRvdeloeba ar
gvaklda, amitom mxolod aRsarebis mis-
aRebad gvewveoda xolme.
maxsendeba, erTxel, misi morigi
Camosvlis dros, SevniSne, rom jvari Sav
bafTaze hqonda Sebmuli da vkiTxe: “mama
Sio, jaWvi ra uyavi?” miambo, rom misi
jaWvi mezoblis qals moewona da nawili
moawyvita; igi ise damoklda, aRar SeiZle-
boda tareba, amitom mTlianad vaCuqe
mezobelso. es ambavi rom Sevityve, mama
Sios jaWvic vaCuqe da axali jvaric...
gansakuTrebiT saocari iyo misi cx-
ovrebis ukanaskneli periodi. wesad maqvs,
rom did xuTSabaTs gansakuTrebiT
vemzadebi ziarebisTvis da oTxSabaTs au-
cileblad vabareb aRsarebas. es kargad
icoda mama Siom. maxsovs, igi ukve cudad
iyo, amitom aRar velodi mis Camosvlas.
rezidenciis ezoSi vijeqi, uecrad
movixede da vxedav, or adamians mohyavs
uZluri mama Sio. gavifiqre, netav ra saqme
aqvs, rom aseTi avadmyofi Sewuxda-meTqi.
is ki movida da miTxra: “meufeo, aRsare-
bisTvis moemzade!” warmoidgineT, aseTi
mZime avadmyofi CemTan aRsarebis misaRe-
bad Camovida! aRsareba vuTxari. Zalian
mZimed iyo, moZraoba uWirda, TiTqmis ver
dadioda. vifiqre, albaT darCeba-meTqi, ma-
gram ar darCa. imave dRes ukan waiyvanes...
am ambis Semdeg erTi kviris Tavze sox-
umSi debi SuSaniebi da maTTan erTad
sxva morwmuneebi Camovidnen. SuSaniebma
miTxres: “mama Sio Zalian cudadaa da
sul iZaxis: “meufe, meufe!” albaT, Tqven
gixmobT da aravis ikarebs”. saswrafod
mis mosanaxuleblad gavemgzavre, Tan
dekanozi maqsime konceviCi waviyvane;
yoveli SemTxvevisTvis, Tan waviReT
wminda ziareba. mama SiosTan CavediT, mZ-
imed iyo. muceli awuxebda da tkivilis-
gan yviroda. misi Svili iyo Camosuli,
rom mamis memkvidreoba mieRo. mama Sios
ki araferi hqonda, im patara binis garda.
saCqarod movuxmeT mama konstantines,
rom avadmyofi eziarebina. mama konstan-
tinem Tavi Seikava misi ziarebisgan:
wyali aqvs daleuli da ar SeiZlebao.
vcade, damerwmunebina, rom yvela
SemTxvevaSi SeiZleboda mZime avadmyofis
ziareba, magram verafriT davajere.
bolos Sevedi mama SiosTan da vkiTxe:
“mamao, ginda, me TviTon gaziareb?” umal
damTanxmda: “ho, Cqara, Cqara, Cqara!” eSin-
oda, uziareblad ar gasuliyo am
qveynidan. locvebs vukiTxavdi, Tan
vSiSobdi: vaiTu ziareba ver moaswros-
meTqi da sul oflSi viwurebodi.
RvTis wyalobiT, mama Sio eziara. me
gverdiT skamze mivujeqi, maSin man patri-
arqoba miwinaswarmetyvela. gadmomxeda,
xeli Semaxo muxlze da momealersa: “Cemo
patriarqo!” “me patriarqi ar var, mitro-
politi var-meTqi”, _ Sevuswore. man ki
kvlav gamimeora: “patriarqo, patriarqo!”...
mama Sio im RamiTve gardaicvala. rom ar
meziarebina... Tumca ar vici, SeiZleba,
RmerTs ar gaeyvana uziarebeli...
_ migvaCnia, rom mama Sio XX saukunis
erT-erTi didi moRvawe iyo, aRmsarebeli
da uTuod didi pirovneba! garda amisa,
aseTi didi sulieri Svili hyavda Tqveni
saxiT. Tavisi moZRvrobiT didi wvlili
Seitana momavali saqarTvelos kaTo-
likos-patriarqis aRzrdaSi! es
gansakuTrebiT saamayoa senakis da Cx-
orowyus eparqiis mkvidrTaTvis, saidanac
iyo igi warmoSobiT da sadac moR-
vaweobda. rogor fiqrobT, SesaZlebelia
dadges sakiTxi misi kanonizaciis
Sesaxeb?
_ maxsovs, jer kidev arqimandriti
viyavi, ori jvriT dajildoebuli, rode-
sac uwmindesisa da unetaresi efremis
locva-kurTxeviT wminda sinodSi Semiy-
vanes saTaTbiro xmis uflebiT. amitom
yvela sakiTxze SemeZlo azri gamomeTqva.
maSin vTxove kaTolikos-patriarqs, rom
mama SiosTvis arqimandritis wodeba
mieniWebinaT. im dros igi iRumeni iyo. pa-
triarqi dafiqrda da miTxra: Tu mama
Sios arqimandritis wodebas mivcemT,
maSin misi moZRvaric, mama konstantinec
unda davajildooT. maSin, orive daajil-
doeT-meTqi, vTxove; da asec moxda.
_ gamodis, rom Tqven episkoposobamdec
icnobdiT mama Sios?
_ ki, vicnobdi, Camodioda xolme Cven-
Tan...
maxsovs, eqimebma mirCies menjis sanato-
riumSi memkurnala. maSin baTumis mitro-
politi viyavi da mama SiosTan ukve axlo
urTierToba mqonda. erTi dRiT adre
gavemgzavre, senakSi mama SiosTan Cavedi.
im Rames masTan unda davrCeniliyavi. es
ambavi mezoblebma rom Seityves, aRar mog-
vasvenes. icodnen, mama Sios araviTari
pirobebi ar hqonda, amitom gvTxovdnen:
CvenTan wamobrZandiT da moisveneTo,
yvela gvepatiJeboda. mtkiced vuTxari:
mama SiosTan unda davrCe-meTqi. maSin
mezoblebma mama Sios saxlis dalageba
daiwyes. Cven ezoSi visxediT, maT ki sul
morecxes da dawmindes iataki da
kedlebi. bolos logini da TeTreuli
mogvitanes.
maxsendeba kidev erTi aseTi SemTxveva.
iyo erTi beri, warmomavlobiT Tavadi _
isaia Ciqovani. mama Siom im berTan erTad
menjis sanatoriumSi mominaxula. eqimebma
dainaxes Tu ara, atexes yvirili “ZiZa
modis!” Zalian uyvardaT igi; undodaT,
CvenTvis pativi ecaT da 3 Wiqa rZe mog-
varTves. petre-pavlobis marxva iyo. mama
Siom locva Tqva, me vakurTxe da rZe
davlieT. beri rZes ar Seexo da Tvalebze
xeli aifara _ viTom ver vxedav, rogor
svamTo. mama Sio momibrunda da miTxra:
ar gewyinos misgan, meufeo, jer im simaR-
leze ar aris, rom rZe dalioso...
mimaCnia, rom mama Sios wmindanad Ser-
acxva jer adrea. magram vfiqrob, misi kan-
onizacia adre Tu gvian mainc moxdeba.
maxsovs, roca aRsarebis Semdeg Sendo-
bis locvas wamikiTxavda, momexveoda da
metyoda: “meufeo, axla Sen angelozi xar,
codvebi gepatia!” Zalian maxarebda es
sityvebi da misi aseTi mowyaleba.
...me didad davalebuli var mama Siosgan...
mama Sio saocrad mowyale iyo adami-
anebis mimarT. misi moZRvari, mama konstan-
tine, ufro mkacri da momTxovni iyo da
cota distanciuric, advilad ar ikarebda
adamianebs. mama Sio ki Ria, uSualo adami-
ani iyo, nebismiers SeeZlo masTan misvla.
Semowirulobas Tu miiRebda, maSinve
mezoblebs Camourigebda xolme. darw-
munebuli var, axla gansakuTrebiT locu-
lobs CvenTvis da saqarTvelosTvis!
_ minda aseve SegekiTxoT senakSi moR-
vawe debze, iRumenia favstosa da sqemona-
zon akefsima SuSaniebze. iqneb oriode
sityva maTzec gviTxraT?
_ sul erT-orjer Sevxvedrivar deb
SuSaniebs. favsto iRumenia iyo, akefsime
_ sqemonazoni. akefsime Cumi iyo; favsto
_ ufro aqtiuri; nakiTxi, ganviTarebuli
adamiani iyo. bevri ram icoda da axsovda,
magram cota amayic iyo.
debi SuSaniebi didi moRvaweebi iyvnen.
maT, faqtobrivad, gadaarCines Rirsi ale-
qsis (SuSania) beris savane.
eqskluziuri interviu patriarqTan: “me didad davalebuli var mama Siosgan”
gaxariebis gvaris dalocva2013 wlis 1 seqtembers saqarTvelos kaTalikos patriarqi ilia
II dalocavs gaxariebis gvars. amisaTvis aucilebelia sagvareulo
xatis erToblivi ZaliT dawera (daxatva), risTvisac “liberTi
bankSi” gaxsnilia angariSi. GE36LBO111199431911000 (p.a. liana
gaxarias saxelze) mniSvnelovania, yvela gaxariam miiRos monaw-
ileoba am sasikeTo saqmeSi da SesaZleblobis farglebSi CaricxoT
nebismieri Tanxa. detalebis dasazusteblad SegiZliaT darekoT:
599728591 _ zaur gaxaria.
dro, dro aRniSne!
sami saTrevela
Tqmuli TbilisSi, rusTa-
velze, parlamentis Senobis
win 2013 wlis 19 aprils nace-
bis mier gamarTul aqciasTan
dakavSirebiT
giJs nu mivuSvebT
nebasa!
vinc dagvca, wagvakrwanisa,
kudis qiciniT, cancariT,
zogjer mTqmelia mwarisac,
giJi roa da rac ari.
da nu mivuSvebT nebasa,
Torem kvlav Segvyris snebasa.
Tan yvela imeds wanislavs
TavSi qviT, TvalSi _ nacariT,
Semarcxveneli mamisa,
dedis da maminacvalis!
Strixebi meore
portretisaTvis
moklulebi cocxldebian,
rusTavelze roca Rmuis
momzirali cocxebidan
oratori enablui.
mesames gasagonad
Tqmuli
SevaxsenebT baqraZesa
codva-madlad aq rad Zevsa,
ocdaeqvsSi maisisa,
vinc mokles da gaisrisa,
radgan kiTxvebs isev badebs,
sisxli, cas rom SehRaRadebs!
ukve saSiSi
araferia!
fiqri, romelic dabada Cemi
megobrisa da kolegis, baton
roland jalaRanias mier na-
Targmnma sergei kremliovis
wignma ,,beria meoce saukunis
saukeTeso menejeri.”
,,Однажды, лебедь, рак да щука,”,
ewvivnen erTad im viwro
Sukas,
sadac krilovis orkestri
ukravs
da tvirTs qaCavdnen xan win,
xan ukan,
rom SeecvalaT msoflios
ruka...
Tumca saSiSi araferia,
arc stalini hyavT da arc
beria!
aleqsandre Sengelia
poeziis kuTxe
ilori6 30 aprili-7 maisi 2013
dasawyisi “ilori” #171-217
pro fe so re bi d. Cu bi naS vi li da m.
ja naS vi li, Ta na med ro ve pe ri od Si, pro -
fe so ri v. go il a Ze da zogierTi sxve -
bi, am tki ce ben, rom `wm. ni no, ise ve
ro gorc wm. gi or gi ka pa do ki e li qar -
Tve lia~. d. CubinaS vi li ai gi veb da ra
ka pa do ki as Wa neT Tan, wer da: `esec un da
vTqvaT, rom wm. gi or gi iyo kapadokie -
li da amis ga mo mTels sa qar Tve lo Si
Za li an pa tiv ce mu li, am, wmin da gi or gis
mo na Te sa ve iyo wmin da mo ci qul Tas wo -
ri ni no, ag reT ve ka pa do ki e li da mcod -
ne qar Tu lis eni sa, ua mi sod ar SeZ lo
qada ge ba qris tes sar wmu no e bi sa da
moq ce va qar Tvel Ta.~ m. ja naS vi li izi -
a reb da d. Cu bi naS vi lis mosaz re bas,
rom wmin da ni no: `Ca mo mav lo biT iyo
qar Tve li – Wa ni _ meg re li~.(ix. d. Cu -
bi no vi – eTnogra fi u li gan xil va
Zvel Ta da axal Ta ka pa do ki is an Wa ne -
Tis mkvid rTa mo sax le Ta, Jur. `ive ria~,
1877, #14, gag rZe le ba or mom dev no no -
mer Si; m. ja naS vi li – is to ri u li su -
ra Te bi, gv. 86. yve la es masala
mo ta ni li gvaqvs j. ga ma xa ri as wig ni -
dan `af xa ze Ti da mar Tlma di deb lo ba~,
gv. 58 da 96.). zogadad ka pa do ki el Ta
da kon kre tu lad wm. ni nos qar Tve lo -
bas adas tu rebs v. go i la Ze da sxva mra -
va li mec ni e ri.
prof. bi Wi ko di a sa mi Ze am bobs, rom
eg ris Si (kol xeT Si) qris ti a no bis, jer
ki dev I-II sa u ku ne eb Si gavrce le ba da
Sem deg sa xel mwi fo re li gi ad ga moc xa -
de ba, upir ve le sad gan pi ro be bu li iyo
im socialur-eko no mi ku ri vi Ta re biT,
ro me lic im dros la zi ka-eg ris Si iyo
Seq mni li. da mi u Ti Tebs, rom bo lo pe -
ri o dam de sa ka ma To iyo da sav leT sa -
qar Tve lo Si qris ti a no bis sa xel mwi fo
re li gi ad gamocxade bis Ta ri Ri (dro)
da adas tu rebs: la zi kis me fem qris ti -
a no ba 323 wels mi i Ro, ro me lic iTvle -
ba kol xeT Si qris ti a no bis
sa xel mwi fo re li gi ad ga moc xa de bis
wlad, ri Tac sa bo lo od ga a ke Ta ar Ce -
va ni da sav leT ev ro pu li ci vi li za ci -
i sa ken. mkvle var Ta erT na wils mi aC nia,
rom qris ti a no bas dasav leT saqarTve-
lo Si ga ba to ne bu li mdgo ma re o ba eka -
va I-II da III sa u ku nis pir vel
na xev ri dan, romelic Semoita nes ieru -
sa lim Si da md. ev fra tis mi da mo eb Si
(mdi na ris sa Ta ve eb Tan da qve mo wel Si)
mcxov reb ma meg rel-kol xeb ma. maT iw yes
qris ti a no bis gav rce le ba sa ber ZneT Si,
es pa ne Tis Ta na med ro ve ibe ri a Si, aRmo-
savleT sa qar Tve lo Si. qris ti a nul ma
re li gi am di di sam sa xu ri ga u wia ar se -
bul wvri li politiku ri er Te u le bis
– af Si le Tis abaz ge Tis, sa ni ge Tis, sva -
ne Tis – la ze Tis kol xe Tis ir gvliv
ga er Ti a ne bas. Se iZ le ba ga keT des das -
kvna, rom am pe ri od Si eg ri sis sa me fo Si
sa xel mwi fo sa kan ce la rio ena Ta vi dan -
ve iyo kol xur-za nu ri ena, xo lo RviT -
msa xu re o bis ena V sa u ku ni dan iyo
qar Tu li ena. (bi Wi ko di a sa mi Ze, qris -
ti a no ba da sav leT sa qar Tve lo Si (I-X
sa u ku ne eb Si), Tb., 2001, gv. 53, 64).
qar Tlis moq ce vis Ta ri Ris Se sa xeb
ar se bobs sxva das xva mo saz re ba, asa xe -
le ben sxva das xva Ta riRs: iv. ja va xiS -
vi li mi iC nevs 337 wels, k. ke ke li Ze
355-356 wlebs. no dar lo mo u ri ak ri ti -
kebs sxva das xva Sexedu le bebs da qar -
Tlis moq ce vis Ta ri Rad Tvlis 325-330
wlebs So ris pe ri ods. am mo saz re bas
eTan xme ba prof. vax tang go i la Ze da mi -
u Ti Tebs 324 (325) wels, ro de sac qar -
Tlis epis ko po si xde ba ioane. n.
lo mo u ris az riT eg ris Si qris ti a no ba
sa xel mwi fo re li gi ad cxad de ba qar -
TlSi am re li gi is ofi ci a lu rad ga -
moc xa de bis Ta nad ro u lad. (no dar
lo mo urs kol xe Tis is to ri i sad mi miR -
Zvni li aqvs Sro me bi: kol xu ri sa na pi -
ros ber Znu li ko lo ni za cia, Tb., 1962,
eg ri sis sa me fos is to ria, Tb., 1968; sa-
qar Tve lo sa da bi zan ti is ur Ti er To ba
V sa u ku ne Si, Tb., 1989, no qa la qev-ar qe o -
po li si, ci xe-go ji da sxva Sro me bi.).
amas eTan xme ba v. go i la Ze, b. di a sa mi Ze;
ase rom qar Tve li is to ri ko se bi eg ris -
Si qristia no bis sa xel mwi fo re li gi -
ad ga moc xa de bis Ta ri Rad Tvli an 323
wels. v. go i la Ze wers, qarTlis sa me fo
kar ma da mo sax le o bam qris ti a no ba 318
wels aRi a ra – ni ke is kre bis daw ye bis
win, xolo eg ris Si qris ti a no bis sa -
xel mwi fo re li gi ad ga moc xa de ba ni ke -
is kre bis wi na xa neb Sia sa Zi e be li. (e.i.
am kre bam de di di xa niT ad re). ase rom,
aR mo sav leT sa qar Tve lo Si qris ti a no -
bis sa xel mwi fo religi ad ga moc xa de -
bis sa kiT xi da zus te bu li ar aris.
ra maz pa ta ri Zis az riT, 311 wels mo iq -
ca qarTli. ro gorc iT qva, ar ga mo ric -
xa ven, rom es 319 wels mom xda ri yo.
zo gi er Ti mec ni e ri eg ris Si saxel mwi -
fo re li gi ad qris ti a no bis ga moc xa de -
bis Ta ri Rad 323 we li imi tom mi aC nia,
rom eg ri sis (lazi kis) me fem qris ti a -
no ba ma Sin mi i Ro, mag ram am re li gi is
gav rce le bas ara Tu xels uS li da, ara-
med yo vel na i rad uw yob da xels mis
gav rce le bas, ara mar to eg ri sis sa me -
fo Si, ara med sxva qveynebSic.
igi ve av to ri am bobs: muS qebs qar -
TlSi Zli e ri ad gi lob ri vi kul tu ra
dax vda. es kul tu ra Zv.w. XII s-Si Seq -
mni li di a o xi sa da kol xas ga er Ti a ne -
bi dan mom di na re ob da da ge ne ti ku rad
Zve li aR mo sav le Tis qveyne bis kul tu -
ras Tan iyo da kav Si re bu li da as kvnis:
ad req ris ti a nu li qar Tu li kul tu ris
fes ve bi So re ul war sul Si iRebs sa -
Ta ves, amas sa fuZ vlad udevs er Tis
mxriv is to ri u li sa qar Tve los teri-
to ri a ze Zv. w. XII s-Si Seq mni li di a o -
xi sa da kol xas ga er Ti a ne bi dan
ga mom di na re kul tu ru li tra di ci e bi,
me o res mxriv Zv.w. 676 wlis Sem deg qar -
TlSi di di tra di ci e bis mqo ne muSq-
mes xe bis Semotani li kul tu ra.
(vax tang go i la Ze, asu rel ma ma Ta sam -
Sob lo da sa qar Tve lo, gv. 97, 102-108,
112_113.).
Su am di na re Tis `mar ga li tad~ wo de -
bu li, qris tes mfar ve lo bis qveS myo fi
q. ede sa erT-er Ti um did re si da ama ve
dros, sa vaW ro gzaj va re di ni iyo, sa dac
sa vaW rod Ca di od nen sxva das xva qvey ni -
dan, maT So ris iy vnen ibe re bi da la ze -
bi, da sav leT sa qar Tve lo dan, in du se bi,
kop te bi, eTi o pe bi da sxve bi. bi zan tia-
ira nis 502-506 da 540-542 wle bis omeb -
Si Ta vi isa xe les qar Tvel ma
uf lis wul ma, mxe dar TmTa var ma farsman
kol xma, xo lo me o re om Si, me o re uf -
lis wul ma pe ra nim, ro me lic q. ede sas
icav da – iranelebma ver SeZ les qris -
tes na kur Txi qa la qis aRe ba. far sman
kol xis Svi le bi da Svi liS vi le bic bi -
zan ti is sam xed ro sam sa xur Si iy vnen.
Crdi lo eT Su am di na re Tis erT-er Ti
di di qris ti a nu li cen tri iyo q. ede sa,
ro me lic qar Tvel Ta (kol xTa) sa kuT -
re bad iT vle bo da. aq iyo di di qar Tve -
lu ri ke ra. VII sa u ku nem de, ara be bis
mi er mis dap yro bam de q. ede sa iyo mTe -
li aR mo sav le Tis ga naT le bi sa da
kulturis cen tri. iq, qar TlSi was -
vlam de moR va we ob dnen asu re li ma me bi.
ede se le bad iT vle bod nen V sa u ku nis
ori ga mo Ce ni li qar Tve li moR va we pet -
re ibe ri da sa ek le sio moR va we ie re-
mia ibe ri e li. ase ve, ju an Se ris mi xed viT
ede sa Si (eray Si) rva we li ga u ta re bia
qar Tlis de do fals sa ga duxts – gor-
gaslis de das da mis asuls xu a ran Zes.
Crdi lo eT Su am di na re Tis mTa va ri
qa la qi an ti o qia – ede sa, II sa u ku nis
Su a xa ne bi saT vis uk ve Zi ri Ta dad qris -
ti a nu li iyo. qris tes erT-erT mo wa fes
Ta Te oss ede sa Si qris tes su da ra Se u -
ta nia, ro me lic amJamad ina xe ba q. tu -
rin Si (ita lia) wmin da io a ne
naT lis mReb lis ta Zar Si.
Zne li war mo sad ge nia is siZ ne le e bi,
rom le bic wmin da an dri as, svi mon ka na -
nels, ma ta Tas da wmin da ninos ga da u -
ta ni aT sa qar Tve lo Si WeS ma ri ti
sar wmu no e bis qa da ge bi saT vis, qris ti a -
no bis gavrcelebisaT vis, ra sac di di
mniS vne lo ba hqon da qvey nis kul tu ru -
li, po li ti ku ri da eko no mi ku ri win -
svli saT vis.
qar Tul ma ek le si am V sa u ku ni dan av -
to ke fa lia mo i po va. isic cno bi lia,
rom spar se le bi sa da sxva Zale bi sa gan
qvey nis ga dar Ce ni sa da aR mSe neb lo bi -
saT vis au ci le be li iyo sar wmu no eb ri -
vi er Ti a no ba. me fe da Cim (da Ci
ujar mel ma ma mis – vax tang gor gas lis
an der Zi aRas ru la da de da qa la qi Tbi -
lis Si gadmo i ta na (nataxtaridan). (vax -
tang gor gas lis Zem) di di Rvaw li
das do qris ti a nu li sar wmu no e bis Sem -
dgom gan mtki ce bas. da Cis me fo bis
dros gar da ic va la qvey nis av to ke fa -
lu ri ek le si is pir ve li kaTaliko si
(sa ka Ta li ko sos cen tri jer mcxe Taa)
pet re, rom lis ad gi li da i ka va mcxe Tis
mTavarepisoko pos ma sa mo el ma. av to ke -
fa li is mi Re bis dro i dan, da uf ro ad -
rec, qar Tul ena ze arsebobda
sa xa re be bi `evange le~, pav leni (epis to -
le ni), `aser gas ni fsal mun ni~ (da viT ni)
da sxva. qarTu lad ar se bob da litur -
gi ku li praq ti ki saT vis au ci le be li
saR mrTo we ri lis (bib li is) Zi ri Ta di
wig ne bi, ie ru sa lim Si sas tum roc ki au -
gi aT qar Tve li da ber Ze ni mog za u ri
mloc ve le bis Tav Se saf rad, Sem dgom Si
`iber Ta mo nas tris~ sa xe liT rom iyo
cno bi li.
qar Tve le bi da sa qar Tve lo rom uZ -
ve le si dro i dan da kav Si re bu li iyo ie -
ru sa lim Tan, amas gviC ve nebs XX
sa u ku ne Si aR mo Ce ni li ie ru sa li mu ri
(qar Tu li) war we re bic. 1946 wli dan ka -
To li ke Ta ie ru sa li mis pat ri ar qis
albe rti fo ros Ta os no biT ie ru sa -
lim Si, ior da ni is udab no Si war mo eb da
ar qe o lo gi u ri gaT xre bi ita li e li ar -
qe o lo gis vir ji lio kor bos xel mZRva -
ne lo biT. beT le mis max lob lad, si ar
el da ma nis Crdi lo-da sav le TiT, bir
el-yu tis mi da mo eb Si, sxva Zeg leb Tan
er Tad aR moC nda qar Tu li, beTle mis
anu laz Ta mo nas tris nan gre ve bi qar -
Tu li war we re bi Ta da sxva mniS vne lo -
va ni eq spo na te biT. igi VII sa u ku nis
pir vel na xe var Si dan gre u la mu sul -
man Ta Se mo se ve bis dros. mo nas ter Si
Se mo na xu li mo za i ku ri ia ta kis asom -
Tav ru li war we reb Si moT xro bi lia,
rom es ia ta ki mo u pir ke Te bia vin me io -
si as an to nis wi nam ZRvro bis dros, age -
bu li yo fi la wmin da Te o do res
sa xel ze, mox se ni e bu lia pet re ibe ri da
mi si ma ma-pa pa. es war we ra aris ki dev
er Ti uZ ve le si ni mu Si qar Tu li asom -
Tav ru li sa.
Cans, qar Tve lebs ek le sia-taZ re bis
mSe neb lo ba ie ru sa lim Si V sa u ku nis
ad re u li pe ri o di dan da uw yi aT. pet re
ibe ri ie ru sa li mis qar Tu li ek le sia-
mo nas tre bis sa fuZ vlis Cam yre lia. mas
qar Tu li mo nas te ri da u ar se bia V sa u -
ku nis 30-ia ni wle bis pir vel na xe var Si.
mis mi er pa les ti na Si da ar se bul taZ -
rebs qarTu li sa to mo sa xe le bi er qva:
`qar Tvel Ta mo nas te ri~, ̀ iber Ta mo nas -
te ri~, TviT pet re ibers pet re qar -
Tvels uwo deb dnen, `iyo Ze qar Tvel Ta
me fi sa ni~.
mkvle va ri el dar ma mis Tva liS vi li
mi u Ti Tebs, rom laz Ta (beT le mis) mo -
nas ters mo za i kis ia ta ki qon da da ag -
rZe lebs: ga moT qmu lia Tval saz ri si,
rom beT le mis (laz Ta) da biW vin Tis
ta Za ri Ta vi si arqiteqtu ru li niS ne -
biT da mo za i ku ri xe lov ne biT er Ti da
igi ve dros – V sa u ku ne Si aris age bu -
li.
V-VI sa u ku ne eb Si ie ru sa li mis
jvris mo nas te ri did saq mi a no bas ewe -
o da, mag ram 637 wels ara be bis mi er ie -
ru sa li mis dap yro bi dan, e. i. VII
sa u ku nis dam de gi dan XI sa u ku nem de
jvris mo nas te ri aRar funqcioni reb -
da.
pa les ti na Si arab Ta ba to no bam mo Sa -
la sa mo nas tro cxov re ba da mra va li
qar Tu li (ara mar to qarTuli) ek le sia-
mo nas te ri ga a nad gu ra.
pet re ibe ris sa mo qa la qo sa xe li
iyo mur va no si (ma ru a ni) (407/411-491),
rom lis aR zrda Si di di ro li Seas ru -
la kol xe Ti dan me fis ojax Si (mur va -
no sis ma mis) mow ve ul ma cno bil ma
fi lo so fos ma miT ri da te laz ma, 12(?)
wlis mur va no si ga ag zav nes kon stan ti -
ne pols da Tan ga a yo les miT ri da te
la zi. mur va nos ma bi zan ti is de da qa -
laq Si brwyin va le ga naT le ba mi i Ro. mi-
T ri da te si coc xlis bo lom de
mur va no sis Tanamo az re da Ta na moR va -
we iyo. isi ni za qa ria qar Tvel Tan (pet -
re ibe ris cxov re bis aR mwe ri) da sxva
ram de ni me qar Tvel Tan er Tad ga da sax -
ldnen es ti na Si, sa dac be re bad aRik -
vec nen. amis Sem deg isi ni cnobi li
ari an pet re ibe ris da io a ne la zis sa -
xe le biT. 445 wli dan pet re da io a ne
mRvdle bad akurTxes, xo lo 452 wli dan
pet re epis ko po sad da i niS na.
ori o de sit yviT, uf ro vrclad gvin -
da vTqvaT miT ri da te laz ze da pet re
ibe ri el ze.
1998 wels Jur nal `ai a Si~ ga moq vey -
nda mwer lis, po e tis, Jur na lis tis,
mkvle va ris no dar daraxveliZis we ri -
li `som xu ri dam wer lo ba io a ne laz ma,
anu ie ro Te os ma Seq mna~, ro mel Sic gad -
mo ce mu lia V saukunis qar Tve li po li -
gloti (ene bis mcod ne), eg zer ti ko si,
dam wer lo bam cod ne, as tro no mi, Te o lo -
gi, fi lo so fo si, po li ti ko si, kol xu ri
aka de mi is uka nas kne li pat ri ar qi, miT -
ri da te la zis (Sem dgom Si io a ne), aR -
mzrde li, moZ Rva ri da naT lia ibe ri is
uf lis wu li sa~ io a ne la zis.
Sal va nu cu bi Zis az riT, miT ri da te
(io a ne) la zi 25 wlisT uf ro si yo fi la
Ta vi si mo wa fe pet re iberiel ze. mkvle -
va re bi ka ma To ben pet re ibe ri e li 407
Tu 409 wels da i ba da. er Ti ki cxa dia
me fis wu li da ba de bu lia 407 da 412
wlebs Sua.
414 wels ibe ri is me fem ga daw yvi ta
Ta vi si 7 (?) wlis Svi li ga ga (Sem dgom -
Si ma ru a ni, mur va no si nabarnu gi, pet re,
di o ni se ae ro pa ge li) mZev lad spar se -
le bi saT vis ki ara, ara med ereT mor wmu -
ne bizantie le bi saT vis mi e ca, ami tom
uf lis wu lis aR saz rde lad va raz-ba -
kur ma mcxe Ta Si mo iw via kol xi swav lu -
li jal-i anu qu ji eg ri se li. ja lim
(qu ji eg ri sel ma) mcxe Ta Si Ca mo a ya li -
ba sko la, ro mel Sic ibe ri is uf lis -
wul Tan er Tad swav lob dnen sxva
axal gar zde bic, maT So ris un da yo fi -
liy vnen pet re ibe ri e lis Zi Zis Svi liS -
vi le bi _ ka ta da mur ga ge ni, rom le bic
422 wels kon stan ti ne pol Si gah yvnen
uf lis wuls.
am gva rad, kol xur ma aka de mi am 414
wli dan 422 wlam de qu ji eg ri se lis
(miT ri da te la zis) sa xiT, et yo ba mcxe -
Ta Si gad mo vi da. Cans, is aR niS nul pe -
ri od Si kol xe Tis aka de mi is
moZ RvarT-moZ Rva ri (req to ri) iyo.
bi zan ti u ri ori en ta ci is swav lul ma
po li ti kos ma qu ji eg ri sel ma bi zan ti -
as Tan ibe ri is da al ba ne Tis da ax lo e -
bis miz niT, 421 wels, 52 niS ni a ni
al ba nu ri an ba nis Seq mna da as ru la.
`uf ro ad re, _ wers no dar darsme-
liZe, _ 414 wels mcxe Ta Si qu ji eg ri -
sel ma ibe ri is uf lis wu li ga ga
mo naT la _ di o nis sok ra tis Ze ae ro -
pa ge li Se ar qva. sa mo mav lod ase Ti sa -
xe li uf ro Se e fe re bo da bi zan ti ur
ga re moc va Si myof uf lis wuls _ mZe -
vals~.
430 wlis 11 ma iss kon stan ti ne pol Si
di di ze i miT aR niS nes mi si da ar se bis
100 wlis Ta vi, ro mel zec miT ri da te
laz ma kon stan ti ne po lis sa me fo kar -
ze ku bi ku la ris Ta nam de bo ba mi i Ro, xo -
lo 23 wels iberi is uf lis wuls
sa me fo ka va le ri is wi nam ZRo lo ba Ses -
Ta va zes, ro me lic meR vi ne Tu xu ce sis
Tanamdebo ba s uax lov de bo da, mag ram
ibe ri is uf lis wuls sam xed ro ka ri e ra
ki ara, Te o lo gia da filo so fia ita -
ceb da.
`428 wels som xeT Si (armeniaSi) ar -
Sa ki de bis di nas tia da em xo. som xe Tis
te ri to ri is did na wils, sparse Ti da -
e pat ro na, da nar Cens _ bi zan tia. som xeT -
ma (armeniaSi) sa xel mwi fo eb ri o ba
da kar ga”.
klimenti Selia, profesori, mecnierebis
damsaxurebuli moRvawe,
(gagrZeleba Semdeg nomerSi)
kolxeTi _ kacobriobis civilizaciis saTave
ilori 730 aprili-7 maisi 2013
qarTuli cekvis jadoqari rezo bulia 80 wlisaa
batonma rezom 1944 wels miiRo
pirveli naTloba scenaze _ zugdidis
eTnografiul ansamblSi kiwi gegeWko-
ris xelmZRvanelobiT. 1952 wlidan 1965
wlamde cekvavda saqarTvelos sim-
Rerisa da cekvis saxelmwifo ansam-
blSi, sadac misi qoreografebi iyvnen
daviT javriSvili, jano bagrationi, av-
Tandil TaTaraZe da kowo manjgalaZe.
amrigad, rezo bulia ukve 70 welia
erTgulad emsaxureba qarTul
xelovnebas.
batoni rezo da misi Tanatolebi
cekvavdnen scenaze da Ria cis qveS, au-
tanel sicivesa da gausaZlis sicxeSi,
omisa da mSvidobis dros, xSirad
mSier-mwyurvalebic, radgan cekva
maTTvis gaxldaT ara mxolod
scenuri rituali, aramed sicocxlis
nawili, silamazisa da sruly-
ofilebisaken dauokebeli swrafva,
xelovnebisadmi fanatikuri siy-
varuli...
Cveni qoreografiuli xelovnebis
bermuxa mowiwebiT ixsenebs imdroin-
del musikalur-qoreografiul sazo-
gadoebas, romelic did Sromas eweoda
saqarTvelos kuTxe-kunWulebSi Semon-
axuli folkloruli masalebis Sesa-
narCneblad. Semdeg, am sazogadoebas
gamoeyo xelovanTa garkveuli jgufi,
romelTac Seqmnes qoreograf moR-
vaweTa kavSiri, romelsac Tavkacobd-
nen Tengiz suxiSvili da Tengiz
uTmeliZe, amjamad ki qoreografTa
kavSirs Tavmjdomareobs batoni rezo
WaniSvili. swored am qoreografiul
ojaxs akisria dRes qarTuli qore-
ografiuli xelovnebis siwmindeebis
dacva, im “moRvaweebis” Tavdasxmebisa
da sruliad dausabuTebeli kritikis-
agan, romelTac arasodes ugemniaT sce-
nis mtveri.
“Cven, vinc xelovnebaSi yofnis Svidi
aTeuli weli gavacileT patiosnad da
Rirseulad, aRmarTi aviareT da axla
daRmarTSi mivabijebT, madlobis meti
araferi gveTqmis qarTuli qore-
ografiis “graalis” mcvelTa mimarT!”
_ aRniSnavs batoni rezo Tavis erT-
erT avtobiografiul CanawerSi.
meoce saukunis samocian wlebSi,
xelovnebis saxlSi, Catarda qarTuli
qoreografiuli xelovnebis siwmindee-
bisami miZRvnili konferencia, romel-
sac eswrebodnen akademikosebi,
profesorebi, kompozitorebi, mxatvrebi
da qoreografebi: batonebi Salva nu-
cubiZe, Salva mSveliZe, grigol koke-
laZe, pavle xuWua, solomon virsalaZe,
farnaoz lapiaSvili, aleqsandre
axvlediani, lili gvaramaZe, nona gunia,
nino ramiSvili, iliko suxiSvili, jano
bagrationi, avTandil TaTaraZe, kon-
stantine manjgalaZe, miSa baxtaZe,
ruben WoxoneliZe, giorgi saluqvaZe,
enver xabaZe, SoTa Caxava, buxuti
daraxveliZe, soso cimakuriZe, mixeil
SubaSikeli, mixeil raqviaSvili, mix-
eil kobeSaviZe...
es gaxldaT qarTuli qoreografiis
zeimi, sadac ganixileboda am sferoSi
arsebuli problemebi, raTa daxvewil-
iyo Semdgomi muSaobis stili da
meTodika (samwuxaroa, rom dRes amg-
vari RonisZiebebi ar tardeba, rac
daRad amCnevia kidecAdRevandel qore-
ografiul skolas).
batoni rezo gulistkiviliT aR-
niSnavs, rom uzomod izrdeba cekvis
tempi, brmad gadmoaqvT sxva erovnebis
xalxTa qoreografiuli xelovnebis
zogierTi elementebi Tu ileTebi,
triukebi, muxlebze maRlidan dacema,
jambazuri ileTebi, rac kategoriulad
miuRebelia qarTuli qoreografi-
isaTvis, ukargavs mas erovnul saxesa
da xibls.
ar SeiZleba ar gaiziaro batoni
rezos gulistkivili da aRSfoTebac
ki, erT-erTi satelevizio “Sous” mi-
marT, sadac qarTuli qoreografiis
veteranebma, am sferos Rvawlmosilma
adamianebma dagmes qarTul cekvebSi
absoluturad ucxo da miuRebeli el-
ementebis Semotana. samwuxarod,
nacvlad imisa, rom veteranTa
SeniSvnebi gaeTvaliswinebinaT, axal-
gazrda qoreografebma veterani
kolegebi lamis arqaizmsa da yoveli
siaxlisadmi brmad siZulvilSi
daadanaSaules.
gagixariaT, novacia kargi saqmea, ma-
gram didi sifrTxilea saWiro
xelovnebis im dargTan mimarTebaSi,
romelmac saukuneTa qartexilebs gau-
Zlo, arasodes egueboda gare Tu Sida
mtrebis daundobel Semotevebs da
lamazi sabrZolo Tu sazeimo rit-
ualebi ulamazesi qoreografiuli
xelovnebis saxiT moitanes Cvenamde.
_ xalxno, xelSi TuraSauli gi-
WiravT da tyeSi pantas eZebTo! _ gul-
dawyvetiT aRniSnavs batoni rezo da
Segvaxsenebs wigns “asi megruli simR-
era”, romelic goderZi bukias Tavka-
cobiT da kukuri WoxoneliZis, anzor
erqomaiSvilisa da vaxtang rodonaias
mxardaWeriT gamoica da Tan erTvis
notebi qarTul, rusul da inglisur
enebze. iubilari aseve madlierebis
sityvebiT moixseniebs qarTuli
xelovnebis uangaro moRvaweebs nunu
Rvinerias, jemal rexviaSvils, daTo
sxirtlaZes da sxva Rvawlmosil
xelovanebs.
ar SeiZleba saTanado pativi ar mi-
vagoT qarTuli qoreografiebis
“grandebis” rezo WaniSvilis, jano
bagrationis, fridon sulaberiZis,
rezo WoxoneliZis da sxvaTa azrs,
romelTac sakuTari mxrebiT aqvT
nazidi qarTuli qoreografiis av-
kargi. aseTi SemTxvevisaTvis batoni
rezo moxdenilad iyenebs poet iosebs
griSaSvilis erT-erTi leqsis gmiri
yaraCoxelis mier naTqvam sadRegrZe-
los: “es gaumarjos im mTvares,
romelic mTvral kacs gzas unaTebs
da eubneba: e, mudreg, iqiT ormoa, ar
Cavarde, kargi gziT gaiareo”.
Znelia gazeTis Tundac ramdenime
gverdze gadmovceT is gulistkivili
da konceptualuri SeniSvnebi umSve-
nieresi qarTuli cekvebis mimarT,
rasac batoni rezo bulia gamoTqvams
im Tanamderove “qoreografTa” mimarT,
romelTac lamis sportul paeqrobad
aqcies sasceno qoreografiuli sfero,
sadac gogonebi vaJebiviT cekvaven da
piriqiT, sadac darRveulia tradici-
uli qarTuli erovnuli forma, sadac
urTules qoreografiul ileTebs
salto-mortale da uazro malayebi
cvlian, gogonebi tlinkaoben, vaJebs ki
yabalaxis nacvlad Tavebi raRac fl-
asiT aqvT “damSvenebuli”...
swored aseT SemTxvevaze amboben:
“airia monasteri, ZaRli partrons vera
scnobso”...
imedi gvaqvs, rom batoni rezo
kvlavac iTanamSromlebs gazeT
“ilorTan” da xSirad mogvawvdis wer-
ilebs qarTul qoreografiasTan
dakavSirebul problemur sakiTxebze,
rasac didi siamovnebiT davuTmobT
Cveni gazeTis gverdebs!
faqtia, rom qarTuli qoreografia
gadasarCenia Cveni “gaevropelebul-
gaTanamedrovebul moRvaweTa” xely-
ofisagan da es swored batoni
rezosTana gamocdilebis mqone profe-
sionalebs xelewifebaT, romlebic ara
mxolod cekvavdnen scenaze, aramed
nabij-nabij ayalibebdnen qarTul
qoreografiul xelovnebas!
didi madloba minda SevuTvalo
baton rezo bulias, romelmac, piradi
wanaweriT, saCuqrad gamomigzavna
SesaniSnavi wigni “winaparTa
nakvalevze”, romelSic dabeWdilia
qarTuli xelovnebis Rirseul warmo-
madgenlTa biografiebi da gamoqveyneb-
ulia mdidari fotomasala.
didad sasixaruloa isic, rom aR-
niSnul wignSi warmoCenili arian qar-
Tuli sasceno xelovnebis amagdarebi
samegrelodan: Ziki lolua, ivane Co-
maxia, kiwi gegeWkori, beglar da qionia
akobiebi, ioseb gunava, valiko kemula-
ria da sxva Rirseuli mamuliSvilebi,
romelTa Rvawls saTanadod daafsebs
gazeTi “ilori”, maTi biografiebis
gamoqveynebiT.
saxalxo moZraoba “samegrelo”,
gazeTi “ilori”, batoni rezo bulias
xelovnebis Tayvanismcemlebi ulo-
caven Rvawlmosil adamians dabade-
bidan 80 wlis miubiles, usurveben
janmrTelobas, xangrZliv sicocxles
da maRalnayofier Sromas, rac esoden
aucilebelia qarTuli erovnuli qore-
ografiis Semdgomi winsvlisaTvis!
roland jalaRania,
gazeT “iloris” mTavari
redaqtori
gilocavT, batono revaz!zugdidi marTlac gamorCeuli
qalaqia, me vityodi _ cota ucnauric
ki. am qalaqs mudam amSvenebdnen
araCveulebrivi adamianebi.
wesierebiT, niWierebiT, TvalSisacemi
individualuroboT Tu koloritulo-
biT dajildoebuli pirovnebebi
axlac ar aklaia odiSis am ulamazes
qalaqs da aqauri megrelebic arc Tu
usafuZvlod amayoben TavianTi Tanamo-
qalaqeebiT.
mgoni, kalami gameqca da droa
aRvniSno, rom erT-erTi aseTi
pirovneba gaxlavT sicocxleSive leg-
endad qceuli zugdideli mocekvave
da qoreografi batoni rezo bulia.
me ar vaWarbeb _ am adamianis cekva
“yazbegurze” legendebs hyvebian
xelovnebis WeSmariti “gurmanebi” da
rigiTi damfaseblebi.
batoni rezos kariera
gansakuTrebiT gamorCeuli da war-
matebuli gaxldaT saqarTvelos
simRerisa da cekvis saxelmwifo
ansamblSi. igi brZandeba legen-
darul ansambl “Celas” erT-erTi
damaarsebeli da pirveli xelmZR-
vaneli. batoni rezo erTpirovnu-
lad aRiarebulia qarTuli
qoreografiis WeSmarit metrad da
gana es ar aris sakmarisi saimisod,
rom misi saxeli ukvdavyofili iqnas
qarTuli qoreografiuli
xelovnebis istoriaSi?!
Rrmad mwams, batoni rezo bulias
uSreti SemoqmedebiT mudam viamayebT
Cven _ misi Tanamedroveebic da Cveni
STamomavlebic...
axla ki, droa ganvacxado Cemi am
mcire adresis daweris namdvili
mizezi. batoni rezo bulia, Turme, 80
wlis gamxdara! misi axalgazrduli
SemarTebis Semxedvares amis dajereba,
albaT, gauWirdeba, magram faqtia _
rezo bulia ukve mecxre aTeul wels
miiTvlis!
Tavad batoni rezo ki _ zugdidis,
samegrelos da sruliad saqarTvelos
siamaye _ yovelive amas misTvis damax-
asiaTebeli msubuqi iumoriT uyurebs.
TiTqos axla iwyebdes saxelovno
karieras, iseTi SemarTebiT saubrobs
samomavlo gegmebze.
namdvilad meamayeba, rom es legen-
daruli pirovneba saxalxo moZraoba
“samegrelos” zugdidis ofisis xSiri
da sasurveli stumaria!
guliTadad vulocavT baton rezos
80 wlis iubiles!
vusurvebT kidev mravali Semo-
qmedebiTi warmatebebiT aRsavse janmr-
Tel da xangrZliv sicocxles!
dae, zugdidelebs, da ara mxolod
zugdidelebs, mravali weli nu mohk-
lebodeT misi SemoqmedebiTi tkbobac
da mxolod miseburi _ rezoseburi,
uaRresad saintereso da lamazi
siarulis maneris xilvac. aki, misi
siarulis manerac Taviseburi saviz-
ito baraTia zugdidqalaqisa...
zurab kvaracxelia,
saxalxo moZraoba “samegrelos”
zugdidis ofisis xelmZRvaneli,
zugdidi
ilori8 30 aprili-7 maisi 2013
saTayvano meufev, am ramdenime dRis
winaT, RvTis nebiT, SemTxveviT Cami-
varda xelSi Tqveni broSura nanina,
sadac sruliad samarTlianad mimi-
TiTebT Cems miutevebel Secdomaze,
romelic ar vici, rogor davuSvi da,
Tqven rom mapatioT, me ver mipatiebia
Cemi TavisTvis, rogor ver gaviazre,
rom mwerlobis ganaxlebis gareSe ve-
raviTari kanoni ver daicavs enas
gadaSenebisagan. imedia, WeSmariti
RvTis msaxuri damexmarebiT am umZ-
imesi codvisgan ganTavisuflebaSi.
ebraelebi wminda enas uwodeben
ebraul enas, maSin, rodesac maT, pirve-
ladi enidan dawyebuli, ramdenjerme
icvales TavianTi metyveleba da isto-
riulad cnobili, protoebrauli enis
oTxi winare ena – “Taoba” afroazi-
uri, semituri, neoantikuri da
arameuli (ix. gamyreliZe – ivanovis
winare enaTa rRvevisa da axalTa war-
moSobis suraTi) karga xania gan-
isveneben istoriis sasaflaoze. xolo
dRemde cocxali, namdvilad wmindad
darCenili, adamur-iafetur-iberiuli,
igive, dRes megrulad wodebuli enis
dRemde arseboba ver mounelebia zog
Cvens `moZmes~ da gaafTrebuli ibrZvis
misi saboloo mospobisaTvis.
vfiqrobT, aramarto qarTvel ers,
aramed mTels kacobirobas sodomisa
da gomoris codvaze aranaklebi
codva awevs kiserze iberiuli (e.w.
megruli) enis, dedamiwaze am uwmindesi
da unikaluri enis, daucvelobisa da
daufaseblobis gamo. swored, am enis
uaryofam da misi RvTiuri fesvebis
amoZirkvisaTvis brZolam Caayena
qarTveli eri dRevandel mdgomare-
obaSi da mxolod am codvis aRiarebam
da gulwrfelma monaniebam SeiZleba
ixsnas igi gadaSenebisagan.
etyoba, dawunebuli da mravali
saukunis ganmavlobaSi daTrgunuli
megruli enis Rirsebisa da
unikalurobis dRis sinaTleze amotiv-
tivebam daafrTxo am bolo wlebSi
bevri Cveni `moZme~. magram, albaT, maT
ar ician, rom RvTiuri kanonzomierebe-
bis ugulvelyofa da mis winaaRmdeg
brZola sabedisweroa.
madloba ufals, isedac codvili, ar
gamimeta imisaTvis, rom damatebiT, umZ-
imes codvamokidebuls mevlo am wuTi-
sofelSi da ramdenadme mainc, rom
Seemsubuqebina es tvirTi, momivlina
Tqveni Tavi. madloba ufals, rom vy-
varebivar da Tqveni piriT Semaxsena:
misi nebis gareSe gadadgmuli, anu
mravaljer gauzomavi da auwonavi
nebismieri nabiji Secdomaa, uzenaesTan
Sesarwymelad ltolvis modunebis
Sedegia da araraobaa adamiani, romel-
sac es mizani ar amoZravebs.
meufeo, aRmafrTovana Tqvenma `vefx-
istyaosnis~ uzado Targmanma.
mecodeba adamiani, romelsac, viTomcda,
saqarTvelo uyvars, magram iberiuli
(megruli) ena ar icis. romelime sxva
enaze ise srulyofilad gana SeiZle-
boda gamoTqma genialuri rusTavelis
mier dafiqsirebuli RvTaebrivi da
Seuvali kanonisa `rasaca gascem –
Senia, ras ara – dakargulia~, rogorc
Tqvens TargmanSia: `goCanquni –
gesqanebu, vagoCida – meiჸoTam~ (gascem
.... – Seni [ga]xdeba, ar gaec da –
dagikargavs)? sityvaSi goCanquni
bolosarTi _ ni ver vTargmne qarTu-
lad da gana romelime ena SeZlebda
mis zustad Targmnas? samwuxarod,
Cvens saerTo saliteraturo enas, mi-
uxedavad imisa, msoflioSi yvelaze
daxvewil da klasikur enad aris aRi-
arebuli, jer kidev, ara aqvs is gamom-
saxvelobiTi Zala, rogorc iberiuls
da, swored, es aSfoTebs t. futkaraZes
da mis damkveT uwmindur Zalebs. aR-
saniSnavia, rom xazgasma iberiuli enis
siZlierisa, mis winaaRmdeg gamarTulma
brZolebma maiZula, Torem im mizniT
ar damisaxavs, romelime ena daiCagros,
radganac uzenaesi SemoqmedisTvis
yvela ena da xalxi erTnairi
mniSvnelobisaa da aravis aqvs ufleba
Cagros sxva, magram amoraluria da
arc imis ufleba aqvs vinmes aukrZa-
los sxvas Tavisi SesaZleblobis
gamovlena, sakuTari SesaZleblobis
daCrdilvis SiSiT. swored, aseTi
SiSis gamo wers b-ni tarieli Tavis
inkognito megobars `... Tu ver mivaR-
wieT megruli enis dialeqtad saerTa-
Soriso aRiarebas, qveyana dagveqceva
Tavze~-o.
sityvaSi go-Cama (ga-cema) – sulieri
sibrZnis gacemazea saubari, magram rom
ara iberiuli g‚-dan nawarmoebi,
gamakeTilSobilebeli winsarTi ga,
fuZis – Cama (Wmeva) da misi damaxinje-
buli forma – cema(rtyma) gana er-
Tidaigive mniSvnelobis
gamomxatvelia?
arqaul formaSi C‚m‚ C‚ niSnavs
aWama-s, m‚-me-s, e.i. Tanamedrove grama-
tizirebis doneze C‚m‚ niSnavs aWama
mes, zogadad, Wmevas.
Wmeva, anu dapureba mSierisa, Tundac
materialurze iyos saubari, RvTiuri
Tvisebaa, xolo am adamJamindeli ar-
qauli formis winadadebis uazrod
gaxmovanebuli da transformirebuli
forma cema (—- Cema –C‚m‚) velurTa, da
RvTis moZuleTa wesia da vinc jiutad
adgas RvTis sawinaaRmdego, gavelure-
bis gzas, imaTgan Tavis Sors daW-
erisaTvis RmerTi ar dagvZraxavs.
RmerTma dagvifaros t. futkaraZisa da
maT damkveTTagan – Cveni qveynis is-
toriis gamyalbebelTagan iZulebuli
gavxdeT, gadavdgaT saboloo da
gadamwyveti nabiji, magram Tu es moxda,
normaluri adamiani amas arc separa-
tizmad CagviTvlis da arc Ralatad,
xolo velurebis mier mokerebuli
SesaZlo iarliyi verafers dagvak-
lebs. magram bevri daakldeba, saer-
Tod, saqarTvelos, radgan qarTveli
da saqarTvelo, romelic Cvens
gulisTqmas ver igebs, megrelTa da
samegrelos arsebobis gareSe, ramden
xans iarsebebs, amis danaxvas didi dro
ar dasWirdeba. TiTqosda, gadarCenis
mizniT, WeSmaritebis ugulebelmyofi,
an realobis ver damnaxveli
saqarTvelo ver iarsebebs da arcaa
Rirsi.
meufeo, vrgZnob, rom Tqven RmerTs
Zalian uyvarxarT da yovlisSemZle
RmerTs vTxov kidev ufro uxvad
mogfinoT Tavisi naTeli mravalTa
gonebis gasanaTeblad.
meufeo, SemeZlo es werili mec
megrul enaze damewera Tqveni kri-
tikuli SeniSvnebis pasuxad, magram
Secdomis sayovelTao aRiarebis aRar
meSinia, radgan Cveulebrivi adamiani
var da uSecdomobis pretenzia aRara-
sodes mqonia. adamianTagan visac
aseTis pretenzia aqvs, is met Secdomas
uSvebs. jentlmenobis pretenzia
namdvilad maqvs, Tumca ar vici ramde-
nad gamomdis.
udidesi madloba Tqven, Cemi ramde-
nadme mainc gamofxizlebisa da gacno-
bierebisaTvis!
uRrmesi pativiscemiTa da qris-
tesmieri siyvaruliT,
kukuri fifia,
`fazisisa~ da `aias~ saero-
samecniero akademiebis wevri.
aRsareba meufe benediqtes (bejiT jalaRonia) winaSe!
viTom rom marxulobT da viTom rom RmerTi gwamT... erTi xeliT rom pirj-
vars iwerT da meoreTi eSmaksa da satanas advokatobT... naxeT da gaixseneT,ro-
gori sisxlis gubeebi daayena Tqvenma antiqriste beladma!
da radganac mis gverdiT dgaxar da maT “sagmiro saqmeebs” xotbas asxam,
amitom, Segaxseneb:
Sen daxvrite akademikosi guram SaraZe;
Sen mowamle zurab Jvania;
Sen dakali sandro girgvliani;
Sen daxvrite buta robaqiZe;
Sen Cacxrile vazagaSvili;
Sen mokali generali krialaSvili;
Sen daCexe soso qimeriZe;
Sen gaaRatake saqarTvelo;
Sen moawyve iseTi represiebi saqarTveloSi 37-ian wlebSi Sinsaxkoms
rom gaaocebda;
Sen mihyide qveynisaTvis sasicocxlo mniSvnelobis obieqtebi ruseTs _
oqro, wyali, deni.....(omis mere);
Sen daamSie da gaZarcve, SeaSine da dazafre sakuTari mosaxleoba;
Sen dabombe gori da mZinare cxinvali;
Sen mowamle, daarbie mSvidobiani momitingeebi,maTi gvamebi buCqebSi mi-
male da sisxlis suniT aqoTebul rusTavelze koncerti Caatare;
Sen awame, gaaupatiure da Rirseba ahyare qarTvel mamakacs;
Sen daxoce da daaavade TiTqmis 40 000 patimari;
Sen gamoacale mSier xalxs lukma piridan da saxelmwifo biujetis xar-
jze dubaiSi da sxva kurortebze Sen netarebdi saqarTvelos mosaxleobis
sisxliT da ofliT Sekowiwebuli fuliT;
Sen usmendi yvelas da yvela ojaxSi erTi yuri gqonda damaluli;
Sen dageSe mezobeli mezoblis,megobari megobrisa da Zma Zis dasasmenad
da CasaSvebad;
Sen gaapartaxe sofeli da mere indoelebs, arabebs, Cinelebsa da pak-
istanelebs mihyide qarTuli miwebi;
Sen gadaxvewe emigraciaSi saqarTvelos Rirseuli nawili monebad;
Sen gaapolitizire qarTuli jari da policia da amiT Searcxvine qar-
Tuli Zalovanis mundiri;
Sen xar gamousworebeli narkomani da saeklesio dResaswaulebzec Sen
“kimarobdi” uwmindesis savarZelSi;
Sen Carecxe da pativi ahyare qarTvel inteligencias;
Sen uyvirodi da emuqrebodi Cveni eris amqveyniur siwmindesa da eris
sindissa da namuss-saqarTvelos patriarqs;
Sen daarbie gldanis eklesia da mrevlsac Sen gauCeCqve Tavi;
Sen daawioke biznesi da gaakotre qarTuli kapitali;
Sen amoJlite moZme qistebi;
axla mainc Tu SegiZliaT icnoT sakuTari Tavi, nacionalebo, da Tqvenve mi-
uCinoT sakuTar aqtivs Rirseuli adgili saqarTvelos politikur istoriaSi?
Cven ki Rrmad varT darwmunebuli, rom Tqveni adgili mxolod istoriis
sanagvezea.
Tqveni gadaSenebiT uzomod gaxarebuli qarTveli eri
nacionalebo!kvleviT-analitikuri sazogadoebrivi organizaciis „integracia da gan-
viTareba“ (xelmZRvaneli _ aram safariani) iniciativiT, erevanSi, 13 aprils
gaimarTa saerTaSoriso konferencia „somxeTi: geopolitikuri da integraci-
uli perspeqtivebi“. konferenciaSi monawileoba miiRes rogorc somexma poli-
tikosebma da politologebma, ise baltiispira saxelmwifoebisa da
saqarTvelos warmomadgenlebma. konferencia sastumro „metropolSi“ gaimarTa
da mas didi yuradReba dauTmo adgilobrivma masmediam.
konferencia gaxsna somxeTis parlamentis vice-spikerma eduard Sarmazanovma.
es faqti „integracia da ganviTarebis“ mier mowyobili RonisZiebis maRal sta-
tuss usvams xazs. momxseneblebad warsdgnen estoneTisa da latviis parla-
mentebis deputatebi _ iana toomi da nikolai kabanovi, politikuri
mimomxilveli latviidan _ einars graudinSi, cnobili litveli politikosi
algirdas paleckisi, somxeTSi cnobili da pativcemuli swavlulebi da anal-
itikosebi _ gagik aruTuniani, stepan grigoriani, karen beqariani, stepa safariani
da sxvebi. konferenciaSi monawileobis misaRebad saqarTvelodan mowveuli iyo
evraziis institutis xelmZRvaneli gulbaaT rcxilaZe, romelic aseve warsdga
moxsenebiT.
rcxilaZis gamosvlis Tema iyo: „somxeTis mniSvneloba saqarTvelos axal
sagareo politikaSi“. moxsenebis ZiriTadi postulatebi:
_ saqarTvelos axali sagareo politika, romelic dasavlur politikur
struqturebSi integraciis garda, ruseTTan urTierTobebis daregulirebis au-
cileblobasac iTvaliswinebs, bunebrivad iTxovs somxeTTan partniorobis aq-
tivizacias, romelsac ruseTTan samokavSireo urTierTobebi aqvs damyarebuli;
_ destruqciuli Zalebis mxriv, afxazeTze gamavali ruseT-saqarTvelo-somx-
eTis sarkinigzo mimosvlis aRdgenis ideis winaaRmdeg mimarTuli aqtiurobis
fonze aucilebelia somxuri diplomatiis gaaqtiureba rogorc saqarTvelos,
ise ruseTis mimarTulebiT;
_ ruseTTan saqarTvelos sarkinigzo kavSiris aRdgena aucilebelia da xels
aZlevs rogorc saqarTvelos, ise somxeTs. grZelvadian perspeqtivaSi aseTi
SesaZlebloba Tavad ruseTisTvisac momgebiania, iseve rogorc iranisTvis. amas-
Tan, aSkaraa, rom es afxazuri mxarisTvisac momgebiani iqneba, romelTanac
saWiroa erToblivi axsna-ganmartebiTi muSaobis Catareba, misi darwmuneba, rom
saqme exeba wminda ekonomikur proeqts;
_ ruseTTan saqarTvelos daaxloeba araviTar SemTxvevaSi ar auqmebs
ruseTisTvis somxeTis, rogorc mokavSiris, mniSvnelobas. piriqiT, es mis
geopolitikur rols aZlierebs, gamohyavs qveyana anklavuri mdgomareobidan da
mas regionSi srulfasovan moTamaSed aqcevs;
_ afxazeTis gavliT rkinigzis gaxsnis Sedegad azerbaijani arasgziT ar
eqceva izolaciaSi, m.saakaSvilis mier amas winaT telekompania „imedisTvis“
micemul interviuSi gaJRerebuli mosazrebis sapirispirod. sinamdvileSi azer-
baijani inarCunebs foTisa da baTumis portebTan, agreTve TurqeTis saxmeleTo
sazRvarTan misasvleliT sargeblobis SesaZleblobas, garda amisa, sruli
datvirTviT mimdinareobs yarsi-axalqalaqi-baqos rkinigzis mSenebloba,
romelic saqarTvelos rkinigzisa da isev qarTuli portebis konkurenti iqneba;
_ somxeTma meti yuradReba unda dauTmos infrastruqturul proeqtebs, mis
interesebSia, yvelaferTan erTad, sarkinigzo da xarisxiani saavtomobilo
kavSiris damyareba iranTan.
gasakviri ar aris, rom konferenciis muSaobaSi, politikosebisa da poli-
tologebis garda, monawileobas iRebdnen somxuri biznes-elitis warmomadgen-
lebi, kerZod, kompania „apavenis“ (somxeTis udidesi gadamzidavi) generaluri
direqtori gagik agajaniani.
qarTul-somxuri partniorobis gaRrmavebisgadaudebeli aucilebloba
ilori 930 aprili-7 maisi 2013
rogorc „politforumi“ iuwyeboda,
evraziis institutma organizeba
gaukeTa saqarTveloSi aratradiciuli
religiuri mimdinareobebis Temaze
sazogadoebis warmomadgenelTa Sekre-
bas _ problemas ganixilavdnen
Teologebi, politologebi, usafrTx-
oebis sakiTxebSi specialistebi.
mkiTxvelebs vTavazobT meufe
ioanesa da qalbaton nana devdarianis
gamosvlebis reziumes,
meufe ioane (gamrekeli) _ rus-
Tavisa da marneulis mitropoliti:
aravisTvis aris gasakviri, rom
aTeizmis msoflioSi gavrcelebis
Sedegad moxda mTel rig erebSi re-
ligiuri cnobierebis nivelireba da am
unificirebul niadagze aRmocenda
axali religiuri mimdinareobebi, or-
ganizaciebi, romelTa buneba da warmo-
mavloba bevrisTvis iyo ucnobi, magram
TandaTan cxaddeba da cnobierdeba.
cxadia, adamianebs aqvT arCevanis
ufleba, rogorc mociquli ambobs, me
yvelafris ufleba maqvs, magram yve-
laferi ar aris CemTvis sasikeTo. yve-
laferi SemiZlia, magram yvelaferi ar
mzrdis me. qarTvel ers saukuneebis
manZilze hqonda gakeTebuli arCevani
da am arCevans is icavda Tavisi br-
ZoliT da SromiT, amtkicebda am gzas,
romelic man airCia, jer pirveli
saukunidan moyolebuli, Semdeg me-4
saukunidan, da ase Semdeg, sakuneebis
ganmavlobaSi. sabWoTa reJimis daSlis
Semdeg ucxouri religiuri organiza-
ciebi aqtiurad Semovidnen
saqarTveloSi. eklesiam pirvelma aRi-
maRla xma Tavis droze, igi afrTx-
ilebda mosaxleobas am religiuri
eqspansiis Sesaxeb, rom sifxizle
gamoeCina, imitom rom ar ici, visTan
gaqvs saqme da ra Zalebi dgas amis
ukan. gvmarTebs sifxizle da gacno-
biereba imisa, Tu visTan da rasTan
gvaqvs saqme.
ar aris ucxo is mosazreba,
romelic warmoTqva axali religiuri
mimdinareobis erT-erTma amerikelma
fuZemdebelma, rom religiuri cno-
biereba aris kargi niadagi bizne-
sisTvis. amas religiasTan kavSiri ar
aqvs da swored religiis safarqveS
imaleba politikuri da materialuri
interesebi. am dros sulierebaze
saubari zedmetia. es aris mxolod
niRabi. amitomac Cven kvlav movu-
wodebT qarTvel adamians, rom vidre
arCevans gaakeTebs, Seiswavlos sawyisi,
wyaro, saidan modis esa Tu is mimd-
inareoba. ori sazomi gvaqvs Cven, rom-
liTac SeiZleba SevicnoT da
gavarCioT, swori arCevani gavakeToT:
erTia Seican sawyisi, wyaro, saidan
modis is, meore sazomi ki aris _ aris
nayofiT gansajeT, rasac ufali gveub-
neba, anu, ra Sedegebi mohyveba ama Tu im
religiuri organizaciis saqmianobas.
dRevandeli Sekreba eZRvneba imas, rom
Cven ukve dagrovili masala, codna am
organizaciebis moRvaweobis Sesaxeb
da maT ukan mdgomi Zalebis Sesaxeb
kidev erTxel movisminoT da
vizrunoT Cveni eris sulieri
dacvisTvis am eqspansiisgan da
Sesabamisad, ar gavxdeT centri mezo-
bel qveynebSi da erebSi maTi cno-
bierebis rRvevis procesebis da maTgan
ar iyos sayveduri am mimarTebiT, rom
Cven Cveni uyuradRebobiT da arcod-
niT sxvebsac zians vayenebT.
nana devdariani, yofili ombuds-
meni, evraziis institutis specialisti:
gulbaaTma gaixsena is periodi, roca
me sazogadoebaSi cnobili viyavi imiT,
rom vicavdi religiur umciresobebs.
me amas ar vnanob, radgan es is iyo is
sakonstitucio davaleba, rasac sax-
alxo damcvels akisrebs moqmedi
kanonmdebloba. garda amisa, arasodes
ZaladobiT, wignebis dawviT da msgavsi
qmedebebiT ar SeiZleba vinmes moqceva
WeSmarit sarwmunoebaze da es yvelaze
ukeT icis saqarTvelos marTlmadide-
belma eklesiam. adamiani SeiZleba
moaqcio mxolod sakuTari magaliTiT.
aseve minda giTxraT, rom arc erT sxva
enaSi, garda qarTulisa, ar arsebobs
aseTi gamoTqma: Zalad macxone. ar Sei-
Zleba adamiani acxono, Tu is gaji-
utebiT adgas ara RvTis gzas, aramed
iciT, ra gzac aris es. amaswinaT erT-
erT radioeTerSi dareka qalbatonma,
romelmac ganacxada, rom marTalia is
ar aris samagaliTo morwmune,
bolomde eklesiuri, magram roca ki
midis eklesiaSi, xvdeba mrevlis ram-
denime warmomadgeneli, Zalian agre-
siuli, romlebic marxvas icaven, yvela
rituals asruleben, magram arian agre-
siulebi. man dausva moZRvars kiTxva,
aris Tu ara aseTi adamianebi marTl-
madidebelni. Cven amas ver ganvsjiT da
moZRvarmac aseTi pasuxi gasca. marxva
mxolod dieta ar aris da xorcze da
zogierT produqtze uaris Tqma. es
aris sulis mdgomareoba, roca savse
xar siyvaruliT. roca Sen marxva
gagaborotebs da Tavs esxmi sxva
adamianebs, es ukve marxvad naklebad
CaiTvleba. yvelaze seriozuli prob-
lema, Cemi azriT, aris is, rom Cven
gvinda religia movargoT Cvens adami-
anur vnebebs. rom gadavxedoT wminda
wignebs, davrwmundebiT, rom adamiani ar
Secvlila. Seicvala mxolod gadaadg-
ilebis da komunikaciebis saSualebebi.
adamiani aris iseTive vnebebiT aRsavse,
rogoric is iyo, samoTxidan gandevnis
Semdeg. me-20 saukunis meore naxevris
da Cveni saukunis Tavisebureba aris
is, rom adamiani cdilobs sakuTari
codvebis gamarTlebas miaRwios re-
ligiuri institutebisgan. da did-
wilad dasavluri qristianoba amaze
midis. rac ufro mets Tmoben isini, miT
ufro ecema religiuri cnobiereba.
aRar maqvs saubari imaze, rom mTel
rig qveynebSi dakanonda erTsqesiani
qorwineba, rac ukve iwvevs bevr prob-
lemebs da koliziebs. es ratomRac ar
Suqdeba Cvens presaSi da mediaSi.
bevrma ar icis, rom indulgenciebis
praqtika kaTolikur samyaroSi
gauqmda sul ociode wlis, roca
mixvdnen, rom mxolod fuli ar aris
sakmarisi codvebis Sesandobad da
saWiroa sinanulis gancdac. Tu gad-
movTargniT amas Cvens politikur
enaze, es Zalian hgavs im koabitacias,
romelzec dRes aris saubari
saqarTveloSi. sakmarisi iyo yofili
mmarTveli partiis warmomadgenlebs
odnav sinanuli mainc gamoexataT, rom
xalxi bevr rames apatiebda. magram
rodesac ar aris sinanuli, iq Zalian
Znelia, rom Seundo. amitom es koabita-
cia emsgavseba moZaladis da msxver-
plis Tanacxovrebas.
politikas didwilad gansazRvravs
Cveni religiuri Sexedulebebi.
iTvleba, rom aSS aris Rrmad morwmune
qveyana, masSi, iciT, rom uamravi sx-
vadasxva religiuri mimdinareoba ar-
sebobs, ZiriTadad protestantuli.
magram modiT SevxedoT, rogor war-
moiSva es mimdinareobebi da ra sa-
fuZveli hqonda amas. socialur
qselebSi xSirad moismenT mowodebebs,
rom marTlmadidebloba sibnelea, es
aris warsuli, Cven ar gvinda war-
sulSi CarCena, droa rom gardaiqmnas
marTlmadidebeli eklesia da a.S. es
aris meToduri Tavdasxmebi. maT
marTla sjeraT, rom kapitalizmis da
demokratiis aSeneba SesaZlebelia iq,
sadac protestantobaa. sadac protes-
tantuli Sromis eTikaa. rogorc
adamianebis mier Seqmnili yvela
saazrovno sistema, isic scodavs
naklovanebebiT. magaliTad, ver xsnian
aziuri da islamuri qveynebis warmate-
bas. gavixsenoT, ra winadadebiT
gamovida nacmoZraobis yofili depu-
tati beso juReli erT-erT parla-
mentSi. man moiTxova, rom SevamciroT
uqme dReebio. es aris wminda protes-
tantuli midgoma. minda SegaxsenoT,
rom protestantobis warmoSobas
hqonda erTi mZlavri safuZveli, ker-
Zod, kaTolikuri eklesia krZalavda
laTinuris garda sxva enaze RvTism-
saxurebas. xolo marTlmadideblur
eklesiaSi ar arsebobs es problema,
radgan wirva-locva uZvelesi droidan
mimdinareobs qarTul enaze. anu
protestantizmis es safuZveli
saqarTveloSi ar iyo. kidev erTi sak-
iTxi, romelsac minda xazi gausva. so-
cialur qselebSi xandaxan ismis
„braldebebi“, rom „bnelma“ marTlma-
dideblebma kaTolikobis gamo wveriT
iTries sulxan-saba. sinamdvileSi,
sulxan-sabas aravin erCoda imis gamo,
rom man kaTolikoba miiRo. is wveriT
iTries imis gamo, rom safrangeTSi
mefis karze Tqva: Tu Tqven dagvex-
marebiT, me gavakaTolikeb saqarTve-
los. mudmivad gvesmis Cven, rom Zalian
Sezrdilia eklesia da saxelmwifo.
pirvel rigSi amas sayveduroben
ruseTs, aseve saqarTvelos marTlma-
dideblur eklesias. modiT
davukvirdeT, ra moxda eklesiis gay-
ofis Semdeg 1054 wels. papis Zalau-
fleba imTaviTve saero xasiaTs
atarebda. xolo marTlmadidebel sam-
yaroSi eklesia ar iyo saero xelisu-
flebis matarebeli. amitom roca dRes
evropaSi saubroben sekularizmis au-
cileblobaze, es sruliad zedmetia
CvenTvis, radgan saqarTveloSi ekle-
sias arasodes hqonia saero xelisu-
fleba.
meufe ioanem brZana, rom Zalian
xSirad religia aris kargi safuZveli
biznesisTvis, es marTlac asea. erT-
erTi religiuri organizacia agebu-
lia rogorc msxvili
biznes-korporacia. Tqven SeamCnevdiT,
rom am religiuri mimdinareobis
mimdevrebi Zalian aqtiurad dadian da
ewevian prozelitizms. ratom arian es
adamianebi ase dainteresebulebi? ram-
den adamiansac gadaibireben, miT ufro
maRal socialur safexurze adian am
biznesiviT agebul religiur mimd-
inareobaSi, piramidaSi. anu pirdapiri
motivaciaa _ rogorc materialuri,
aseve socialuri statusis Tval-
sazrisiT. marTlmadideblobis winaaR-
mdeg aSkara gancxadeba bevr
politikoss ar gaukeTebia
dasavleTSi, magram isini miiCneven, rom
iq, sadac aris marTlmadidebluri
dogmebi, da rac mTavaria, Camoyal-
ibebuli cxovrebis wesi, iq Zalian
Znelia adamianebi miiyvano sxva daskv-
namde, gadaadgmevino is nabijebi, rac
Sen ginda. amisTvis saWiroa sazo-
gadeobis danawevreba, atomizacia. rac
meti sxvadasxva religiuri mimdinare-
oba Semova, da rac ufro daiqsaqseba
sazogadoeba, miT ufro noyieri ni-
adagi iqmneba gare ZalisTvis
sasurveli reformebis gasatareblad.
kidev ra Zireuli gansxvavebaa qar-
Tul marTlmadideblobasa da
dasavlur qristianobas Soris. mTeli
rigi sxvaobebia, maT Soris cxovrebis
wesis da rjulis erTguleba,
damTavrebuli imiT, Tu rogor aRviq-
vamT Cven samyaros. dasavluri qris-
tianobisTvis damaxasiaTebelia imis
mtkiceba, rom adamians gonebiT Seu-
Zlia Seimecnos yvelaferi. nebismieri
marTlmadidebeli, romelic Caxedulia
rjulis safuZvlebSi, getyviT, rom yve-
laferi gonebiT ar Seimecneba. sam-
yaro savsea iseTi saidumloebebiT,
romelsac gonebiT ver axsni. rac dro
gadis, mecnierebi sul ufro rwmunde-
bian, rom maTi warmodgenebi samyaros
Sesaxeb aris xelovnuri an sulac ar
Seesabameba sinamdviles. mecniereba
ver iZleva pasuxebs imaze, razec
iZleba pasuxebs eklesia, rwmena da
marTlmadidebeli eklesia.
aviRoT kidev erTi sakiTxi _
marTlmadidebloba da islami. miuxe-
davad imisa, rom Zalian bevri sisxli
daRvrila, sinamdvileSi marTlmadide-
blobas da islams bevrad meti aqvT
saerTo, gansakuTrebiT cxovrebis
wesis da tradiciebis SenarCunebis
TvalsazrisiT, vidre marTlmadide-
blobas da dasavlur qristianobas.
erT-erTi didi Tanamedrove filoso-
fosi werda imis Sesaxeb, rom Cven
(igulisxmeba dasavleTi) wavageT br-
Zola islamTan, imitom rom maT aqvT
faseulobebi, Cven ki es faseulobebi
xelidan gvecleba. me ar vlaparakob
agresiul islamze, politizirebul is-
lamze. islamur kulturaSi myofi
adamiani bevrad ufro didi pativis-
cemiT aris gamsWvaluli marTlma-
dideblobis mimarT, vidre dasavluri
qristianobis mimarT da amas Zalian
seriozuli istoriuli safuZveli
aqvs _ marTlmadideblebs ar miuRiaT
monawileoba jvarosnul laSqrobebSi.
maT wili ar udevT im barbarosobaSi,
romelic Caidines jvarosnebma
ierusalimSi. islami Tavisi cxovrebis
wesiT ufro hgavs qarTul cxovrebis
wess: es aris tradiciebis pativiscema,
ufrosis pativiscema da a.S. Cven ar
unda dagvaviwydes, rom qarTvelebis
mniSvnelovani nawili aris muslimi.
dapirispireba qveynis SigniT qris-
tianebs, muslimebs da iudevels Soris
CvenTan arasodes yofila. anu Cven
gvaqvs tolerantobis is formula,
romelic ar hqoniaT evropelebs.
“netgazeTis” mier gamoqveynebuli
masala:
diskusia safrTxeebze, Tu re-ligiuri SuRlis gaRviveba
ra safrTxeebs uqmnis saqarTvelos
“aratradiciuli religiuri mimd-
inareobis saqmianoba” _ es sakiTxi
SearCia “evraziis institutma” konfer-
enciis Temad, romelic sastumro “qor-
Tiard meriotSi” gaimarTa.
“evraziis institutis” xelmZR-
vaneli gulbaaT rcxilaZe acxadebs,
rom “bolo dros momravlebuli re-
ligiuri seqtebis” saqmianoba poli-
tikur xasiaTsac atarebs da
aucilebelia amis Sesaxeb sax-
elmwifos da sazogadoebas informa-
cia miewodos.
“tolerantobis centris” xelmZR-
vaneli beqa mindiaSvili ki acxadebs,
rom saqarTvelos kanonmdebloba ter-
min “seqtas” ar cnobs:
“aranairi samarTlebrivi meqanizmi
da samarTlebrivi Carevis SesaZle-
bloba saxelmwifos ar aqvs ama Tu im
religiuri gaerTianebis saqmianobaSi
da amgvari Sexvedrebi mxolod SuRls
aZlierebs religiur niadagze”, –
acaxdebs beqa mindiaSvili.
“saqarTvelo placdarmad iqca
azerbaijanis, somxeTis, iranis, Sua
aziis religiuri literaturiT
mosamarageblad. iraneli moqalaqeebi
rom Camodian saqarTveloSi, maT xelSi
Crian religiur, seqtantur literat-
uras, midis didi propaganda. azerbai-
janSi da iranSi SeSfoTebuli arian,
rom saqarTvelo gaxda placdarmi maT
qveynebze samuSaod, rogorc re-
ligiuri seqtebis, aseve, am seqtebis man-
tiaSi gaxveuli sxvadasxva juris
specsamsaxurebisaTvis. gamomdinare
aqedan, Cven Zalian sifrTxile gvmar-
Tebs da am problemaze saxelmwifos
da sazogadoebis yuradRebis
gasamaxvileblad SevikribeT”, –
ganacxada gulbaaT rcxilaZem. misi
TqmiT, ucxo qveynebidan “sxvadasxva se-
qtebis” Semosvlis safrTxes liber-
aluri savizo reJimi aZlierebs.
Sexvedras eswreboda yofili par-
lamentari hamlet WipaSvili, romel-
mac aRniSna, rom saqarTveloSi
sxvadasxva religiuri dajgufebebis
Semosvla adreuli periodidan daiwyo:
“Semosvlis procedurebi imdenad
mZlavri iyo finansurad, rom mas
mTeli sazogadoebac ki ver aRudge-
boda win, im periodSi amerikis elCi
parlamentSi movida da Tavs ufleba
misca CvenTvis moeTxova, basil mkalav-
iSvilis saqcieli dagvegmo. dResac
igive grZeldeba, radgan rogorc
Zveli, axali xelisuflebac am xalxs
amis gasaqans aZlevs”.
yofili saxalxo damcveli nana de-
vdariani saqarTvelos teritoriaze
amerikisa da iranis dapirispirebis
formebze saubrobs:
“dRes moiyvanes magaliTebi, rom
iranidan Camofrenil reisebs xvdebian
raRac jgufebi da literaturas aCe-
Ceben xelSi, saqarTvelo gaxda
poligoni, rom iranidan Camosuls
raRac SeaCeCos ara qarTvelma, aramed
isev ucxoeTidan Camosulma, xSirad
amerikis daintereseba iranis mimarT am
formebsac iRebs. Suagul TbilisSi
raRac farduli dgas, jvari aqvs
gamosaxuli da sparsuli warwerebia,
esec raRac religiuri literaturaa,
romelic mimarTulia iranis mo-
qalaqeebze”, _ ganacxada nana devdar-
ianma.
beqa mindiaSvilis gancxadebiT,
“evraziis instituti” da maTi
momxreebi ruseTze orientirebuli
arian da maTi mxridan msgavsi gancx-
adebebi amerikis SeerTebuli Statebis
demonizacias isaxavs miznad:
“saxelmwifo ar sazRvravs imas, Tu
romelia tradiciuli religiuri
gaerTianeba da romeli aratradici-
uli, konstitucia icavs religiis
Tavisuflebas, amavdroulad, sinodi,
2011 wlis dadgenilebiT, saqarTveloSi
rwmenis Tavisuflebas aRiarebs da
acxadebs, rom yvela religiuri gaer-
Tianeba da nebismieri mrwamsis adami-
ani unda iyos Tanaswori kanonis
winaSe. am tipis gancxadebebi xels
uwyobs Seuwynareblobis gaRvivvebas.
gancxadebebi, rom seqtebis mxridan
saqarTvelos safrTxe emuqreba da am
seqtebis miRma gaurkveveli Zalebi
dganan, Cveulebrivi kargad nacnobi
SeTqmulebis Teoriebis Txzvaa.
saqarTvelom ukve gamoiara es etapi,
basil mkalaviSvilis da sxvaTa peri-
odi”, – acxadebs beqa mindiaSvili.
dasavluri religiuri organizaciebi saqarTveloSi da maTi politikuri miznebi
ilori10 30 aprili-7 maisi 2013
didgoris brZolas
gamorCeuli adgili ukavia
saqarTvelos istoriaSi. es
gamarjveba damoukideblobisa
da TavisuflebisaTvis brZo-
lis, erTianobis, qveynisTvis
Tavdadebis simboloa. imav-
droulad, didgori qarTuli
samxedro warmatebebis niSans-
vetia.
ar iqneboda didgori, rom
ara daviT IV aRmaSeneblis 32-
wliani moRvaweoba. ar daudge-
boda saqarTvelos “oqros
xana”, didgorze brwyinvale
gamarjveba rom ar mogvepove-
bina.
msoflios nebismieri eri
amayobs Tavisi samxedro war-
matebebiT. xSirad pompezuro-
biT aRniSnaven gamarjvebis
dRes. bunebrivia, qarTveleb-
sac gvmarTebs, movufrTx-
ildeT Cvens istoriul
mexsierebas da saTanado pa-
tivi mivagoT samSoblosTvis
Tavdadebul gmirebs.
1121 wlis 12 agvistos did-
goris viwroebSi mdgar
qarTvel meomrebs gacnobiere-
buli hqondaT, rom es dRe
maTi samSoblosa da maTi
ojaxebisTvis SeiZleboda
gadamwyveti gamxdariyo. eri
da beri sagangebod emzade-
boda. samefo kari jars sabr-
Zolvelad amzadebda.
eklesiebSi qarTvelTa gamar-
jvebis locvas aRavlendnen.
samwuxarod, werilobiT
wyaroebs ar SemounaxavT
cnobebi, rogor emzadeboda
qarTveloba didgoris br-
ZolisTvis, es ambebi samu-
damod Caikarga istoriis
qartexilebSi. ramden uZilo
Rames gaatarebda daviT aR-
maSenebeli brZolis saboloo
gegmis SemuSavebisas. mteri
sakmaod gamocdili iyo da
amitomac yovelive gaTvlil-
daangariSebuli unda yofil-
iyo.
muslimTa koaliciuri
laSqari nel-nela moiwevda
saqarTvelos siRrmisken. mteri
did imeds amyarebda am
laSqrobaze. erTxel da samu-
damod “Wkua unda eswavlebi-
naT” qarTvelTaTvis, romlebmac
ara marto Seaviwroes Turq-
selCukebi, aramed amierkavkasi-
aSi pirvelobisTvis daiwyes
brZola. 1120-1121 wlebi
qarTvelTaTvis metad warmate-
buli gamodga. daviT aR-
maSenebelma ramdenime did
gamarjvebas miaRwia Turq-sel-
CukebTan brZolaSi. 1120 wlis 14
Tebervals qarTvelebma
botorasTan daamarcxes
Turqebi. male qalaqi yabalac
aiRes da Sirvanidan gandevnes
mteri. imave wlis noemberSi
daviTma aSorniasTan sastikad
daamarcxa selCukebi. qarTvel-
Ta es warmateba 1121 welsac
gagrZelda. amierkavkasiaSi
qarTvelTa samxedro upirate-
soba aSkara Seiqna. amiT SeS-
foTebulma ganZel-Tbilel-
dmanelma vaWrebma da adgilo-
brivma muslimma mmarTvelebma
sparseTis sulTans sTxoves
daxmareba saqarTvelos winaaR-
mdeg brZolaSi. sulTanma mah-
mud muhamedis Zem mTel
muslimanur samyaros mimarTa
TxovniT, didi koaliciuri
laSqari SeekribaT qarTvelTa
winaaRmdeg. sulTnis am Txovnas
bevri gamoexmaura. umokles
xanSi Seikriba 300-400-aTasiani
armia. mas mahmud muhamedis Zem
sardlad nejm ad-din ilRazi
dauyena. aRmosavleTSi ilRazis
saxeli im droisTvis didebis
SaravandediT iyo mosili. igi
flobda baRdadis, mardinisa da
alepos cixe-qalaqebs. ilRazma
gansakuTrebiT gamoiCina Tavi
evropel raindebTan brZolaSi.
1119 wels man mdinare orontis
napirebTan e.w. “sisxlian
velze” sastiki damarcxeba
agema jvarosnebs. am gamarjve-
bis gamo ilRazs “nejm ad-dini”
_ “sarwmunoebis vaskvlavi”
uwodes.
nejm ad-din ilRazTan
erTad laSqrobaSi monaw-
ileobdnen dubais emiri ibn-
sadaya, ToRrul mohamedis Ze,
TuRan arslan kuziani, ganZis
aTabagi da sxva muslimi
mmarTvelebi.
agvistos dasawyisSi musli-
manuri koalicia saqarTve-
losken daiZra. ilRazi jer
arzrumSi movida. swored aq
unda moeyaraT Tavi sxvadasxva
mxridan wamosul ilRazis mo-
laSqreebs. ToRrul mohamedis
Ze ganZis mxridan, xolo TuRan
arslan kuziani dvinis mxridan
moemarTeboda. “paemani” Tri-
aleTSi iyo daTqmuli. daviT
aRmaSeneblis istorikosis
mixedviT, mteri “movides Tri-
aleTs, mangliss da didgorTa,
romelic TviT ferxTa zeda
ver eteodes amaT adgilTa”.
daviT aRmaSenebeli didgoris
viwroebSi elodeboda mters,
romelic iyo “simravliTa
viTarca qviSa zRvisa”. savsebiT
samarTlianad miuTiTebs
akademikosi roin metreveli,
rom didgoris mdebareobis
strategiulma mniSvnelobam
ganapiroba daviT aRmaSeneblis
mier misi brZolis adgilad
SerCeva. didgoris viwrobebi
mters saSualebas ar miscemda,
gaSliliyo da Tavisi ricxo-
brivi upiratesoba gamoeye-
nebina.
magram muslimuri koaliciis
didgorze Semotyueba arc ise
advili iyo. ilRazs hqonda
Tbilisamde misaRwevi sxva gzac.
daviTis winaSe idga erTi amo-
cana, mas samxedro eSmakobis
wyalobiT unda moetyuebina
mteri da ise mieyvana is
qarTvelebisTvis momgebian pozi-
ciebze, rom isini ver mimxv-
dariyvnen. sxvagvarad gegma
CaiSleboda. muslim avtor
qemal ad-dins aqvs erTi cnoba,
romelic naTels fens
qarTvelTa samxedro xriks. is-
torikosi mogviTxrobs: “musli-
manebma, romlebmac Tavdapir-
velad daamarcxes isini (e.i.
qarTvelebi), misdies mters da
moeqcnen maT zurgSi mTis
gadasasvlelze” (Targmani guram
kutaliasi). rogorc vxedavT,
didgori ar yofila
qarTvelebisa da muslimuri
koaliciis dapirispirebis
pirveli punqti. am samxedro kam-
paniis mixedviT, maT manamdec hqo-
niaT Setakeba, magram qarTvelebi
damarcxebulan. aq erTi ram aris
gasarkvevi, qarTvelebi marTla
damarcxdnen Tu strategiuli
miznebis gamo gaiTamaSes damar-
cxebis scena. rogorc Cans, es
ukanaskneli mosazreba ufro
misaRebia, radganac swored am
samxedro xrikis wyalobiT
daviTma mteri safarSi Seityua.
vinc didgorze yofila,
dameTanxmeba, Wkviani da
gamocdili sardali aq jars
namdvilad ar Semoiyvanda, miT
umetes, Tu aqcenti mis ricxobri-
obazea gadatanili. ilRazi sak-
maod gamocdili iyo imisTvis,
rom samxedro strategiis es el-
ementaruli detali ar
scodnoda. Cveni azriT, ilRazs
qarTvelebi ukve “damarcxebuli”
egona, rodesac didgorze mivida.
swored amis imitacia Seuqmna mas
daviTma. amdenad, saqarTvelos
sazRvris gadmolaxvidan moy-
olebuli ilRazs egona, rom
sakuTari samxedro gegmis mixed-
viT moqmedebda, arada es iyo
qarTvel mxedarTmTavarTa mier
winaswar SemuSavebuli strate-
gia.
1121 wlis 12 agvisto, gari-
JraJi. didgoris velze jer
kidev siwynarea, mxolod ab-
jris JRaruni da cxenebis
frutuni ismis. aqa-iq meomrebi
gadauZaxeben erTurTs.
daviTma jaris sabrZolo
mzadyofna brZana. xucesebi
meomrebs locaven. antioqiis
samTavros kancler goties
cnobiT, brZolis dawyebis win
daviT aRmaSenebels mgznebare
mowodebiT miumarTavs Tavis
meomrebisTvis: meomarno qris-
tesano! Tu RvTis sjulis
dasacavad TavdadebiT vibr-
ZolebT, aramcTu eSmakis
uricxv mimdevarTa, aramed
TviT eSmaksac advilad dava-
marcxebT. da erTs rasme
girCevT, rac Cveni patios-
nebisa da sargeblobisTvis
kargi iqneba. Cven yvelam,
xelebis cisken apyrobiT,
Zlier RmerTs aRTqma mivceT,
rom misi siyvarulisTvis am
brZolis velze davixocebiT
da ar gaviqceviT. da raTa ar
SegveZlos gaqceva, kidec rom
movindomoT, am xeobis
Sesavali, romliTac Semov-
sulvarT, xeTa xSiri xorgebiT
SevkariT da mters, roca
mogviaxlovdeba Cvenze ieri-
Sis mosatanad, mtkice guliT
daundoblad SevutioT.
brZolis win daviTma
sagangebod SearCia 200 meo-
mari. maT udidesi misia daek-
israT. brZolis bedi bevrad
iyo imaze damokidebuli,
rogor Seasrulebdnen isini
mefis davalebas. am meomrebma
Tavidanve icodnen, rom samSob-
los, rwmenisa da mefis erT-
gulebisTvis sikvdilze
midiodnen. raoden gulda-
sawyvetia, rom am 200 gmiri
qarTvelis arc saxeli da arc
ojaxuri warmomavloba ar
viciT.
gaTenda. uecrad qarTvelTa
laSqars 200 meomari gamoeyo da
ilRazis banakisken daiZra. mor-
Cilebis niSnad xmlebi maRla
hqondaT aweuli. mterma ifiqra,
danebebas apirebeno da karga
Rrmad SeuSves banakSi. uecrad
qarTvelebma iaraRi iSiSvles
da mowinaaRmdeges daerivnen.
ilRazis meomrebi daibnen. sanam
gons movidodnen, daviT aR-
maSenebelma Seteva wamoiwyo da
mters ramdenime mxridan Seutia.
laSqris centrs daviTi edga
saTaveSi. flangebze yivCaRTa
da demetre ufliswulis
jarebi iyo ganlagebuli. brZo-
lis dawyebisTanave demetre
ufliswuli didgoris erT-
erTi mTidan daeSva da ilRazis
armias gverdidan Seutia. pirve-
live SebrZolebisas mtris ba-
naki Seirya. sarkinozebi ar
elodnen qarTvelTa aseT
swraf da farTomasStabian
ieriSs. daviTma marTlac ge-
nialuri samxedro gegma
daupirispira ilRazs. mteri
300-400 aTasamde iyo, xolo
qarTvelTa laSqari 55 600 mo-
laSqrisgan Sedgeboda. sarki-
nozTa ricxobrivi upiratesoba
imdenad didi iyo, rom xangr-
Zliv oms qarTvelTa laSqari
ver gauZlebda. amitomac, pirvel
masobriv Setevas didi
mniSvneloba hqonda. yvelaferi
gegmis mixedviT warimarTa. br-
Zola sam saaTamde gagrZelda.
mterma ver gauZlo qarTvelTa
aseT ieriSs da ukuiqca. brZo-
lis bedi gadawyvetili iyo.
ilRazis armias qarTvelebma
didgoridan 70 kilometrze
sdies. tyve da alafi auarebeli
iyo. marTlac, didgorze
qarTvelobam SeuZlebeli
SeZlo. SemTxveviTi ar aris, rom
daviTis istorikosi didgoris
istoriul gamarjvebas “Zlevai
sakvirvels” uwodebs.
qarTveli eri yovelTvis
didi mowiwebiT ixseniebda
didgoris gmirebs. maTi xsov-
nis ukvdavsayofad ki xalxma
erovnuli dResaswauli “did-
goroba” daawesa.
jaba samuSia
“Zlevai sakvirveli”
mogesalmebiT Tqven da cno-
bil qarTvel politikoss,
mravalmxriv ganswavlul
erovnuli suliskveTebis mqone
politikur da sazogado moR-
vawes, samSoblosadmi erT-
gulebiT gamsWvalul publi-
cists baton aleqsandre WaWias,
romelsac mxolod misi naS-
romebiT vicnob. pirveli misi
naRvawi maSin wavikiTxe, roca
baton aleqsandres iniciativiT,
1999 wels, foTSi gamarTul dam-
fuZnebel yrilobaze Seiqmna
saxalxo moZraoba “samegrelo”,
ramac SevardnaZis kriminaluri
mTavrobis didi ukmayofileba
gamoiwvia. imdroindeli xelm-
rudi da sulwawymedili “skamis-
maZieblebi” didad SeaSfoTa
qarTul politikur arenaze ni-
Wieri politikosis gamoCenam,
romelic saqarTvelos momavlis
naTeli xedviT da miukerZoe-
blobiT gamoirCeoda.
swored es ar aZlevdaT xels
SevardnaZis kriminalitets da
e.w. “grantiWamia axalgazrda re-
formatorebs” _ saakaSvilis
TavkacobiT, romlebic golgo-
Tas umzadebdnen saqarTvelos
da maT gegmebSi aSkarad ar Se-
dioda rogorc qveynis
gamTlianeba, aseve misi
ekonomikuri da sulieri aR-
mavloba. isini kategoriulad ar
iziarebdnen aleqsandre WaWias
msoflmxedvelobas, romlis
simarTle cxovrebam daadas-
tura, yovelnairad ewinaaRmdege-
bodnen batoni aleqsandres
damkvidrebas qarTul poli-
tikur sivrceSi, radgan masSi
mZlavr mowinaaRmdegesa da
konkurents xedavdnen. Cvenda
saubedurod, avad agvixda am
marTlac SorsmWvreteli poli-
tikosis yvela politikuri
prognozi, romelsac igi aTi-Tx-
uTmeti wlis win akeTebda.
swored amitom miaCnda qarTul
sazogadoebas, rom aleqsandre
WaWia yvelaze Rirseuli kandi-
dati iqneboda saqarTvelos
prezidentis postze, magram jer
SevardnaZis, Semdeg ki
saakaSvilis damnaSave xelisu-
fleba arasodes uwevda an-
gariSs qarTuli sazogadoebis
samarTlian moTxovnebs.
gana swored aman ar miiyvana
sruliad saqarTvelo samad
daSlisa da lamis ganadgurebis
piramde?!
magram, sabednierod, jer kidev
ar aris gvian da Tu Cven gvsurs
odesme vixiloT gamTlianebuli
da aRorZinebuli saqarTvelo,
unda vifiqroT imaze, rom
saqarTvelos prezidentad
sWirdeba swored aleqsandre
WaWiasTana gawonasworebuli,
brZeni da principuli poli-
tikosi, romlis umTavresi amo-
cana swored qveynis gamTlianeba
iqneba!
saqarTvelos erTianobis
SenarCunebis sxva gza, samwu-
xarod, jer ar sCans da albaT,
arc gamoCndeba. dro ki ul-
moblad miiwevs win da male afx-
azeTsa da samaCabloSi is Taoba
mova, romelsac saerTo araferi
eqneba saqarTvelosTan.
Cvens dauZinebel mtrebs ki
dResac mxolod qveynis daSlis
dauZleveli survili amoZravebs.
axla mainc nuRar davasxamT
wyals maT wisqvilze!
pativiscemiT,
anzor baramia,
zugdidi
gazeT “iloris” redaqciasTurqulma gazeTma Mil-
liyet-ma gamoaqveyna
“axali TurqeTis“ ruka,
romlis avtorebi Sors
gascdnen am saxelmwifos
arsebuli teritoriis far-
glebs da rukaSi Seitanes,
kerZod, kviprosi, siriis
CrdiloeTi raionebi, eray-
isa da saberZneTis
CrdiloeTi nawili, agreTve
azerbaijanisa da saqarTve-
los nawili (ix. ruka).
statiaSi, romlis ilus-
traciac gaxlavT ruka, la-
parakia axali mZlavri
saxelmwifos Seqmnaze
yofili osmaleTis im-
periis sazRvrebSi.
Turquli gamocema wers,
rom qurTebis muSaTa par-
tiis lider abdula
ojalanis sensaciuri
uaris Semdeg SeiaraRebul
brZolaze ankaras, faqto-
brivad, xel-fexi gaexsna.
statiis avtorebi rwmenas
gamoTqvamen, rom ojalanis
mowodeba TurqeTis teri-
toriis datovebis Sesaxeb
pirveli nabijia “Zveli,
kargi drois“
dabrunebisken, rodesac
Turqebi da qurTebi erTad
ebrZodnen berZnebs da
mcire aziis regionis sxva
qristianebs (laparakia
berZnebis, somxebis,
asirielebis da imperiis
sxva qristiani xalxebis
genocidze _ red.).
saqinformi
gamoqveynda “axali TurqeTis“ruka, romelSic baTumi Sedis...
ilori 1130 aprili-7 maisi 2013
Rvino, qalebi... da sisxlis zRvaarc mTlad saxaliso gasarTobi
anu simarTle neronis
gasarTob sasaxleze da
ipoveT Tundac erTi
gansxvaveba am vampirsa da
vampir saakaSvil-merabiSvil-
bokeriasa da maT msgavsebs
Soriscnobebs romis imperator neronis
orgiebsa da sasaxleze, sadac igi am
orgiebs awyobda, gadaWarbebulad miiC-
nevdnen, vidre romSi legendaruli
sasaxlis nangrevebs ar miakvlies.
swored am sasaxleSi imperatori
Tavis stumrebs “arTobda” iseTi
sanaxaobiT, rogoric qristianebis
cocxlad dawvaa. momakvdavTa ganwir-
uli kivili naxevrad SiSveli qalebis
cekvas erwymoda (gaixseneT avad-
saxsenebel nacionalTa mier mSvido-
biani demonstraciebis mxecurad
darbevisa da cixis cnobili kadrebi),
_ werda am aRmoCenis Sesaxeb Tavis
droze britanuli Daily Mail-i.
gasarTobi darbazi mdebareobda e.w.
oqros saxlSi. istorikosi gaius sve-
toniusi wers, rom sasadiloebi spi-
los ZvliT iyo moCuqurTmebuli.
panelebis gadawevis Semdeg SesaZle-
beli iyo stumrebisTvis yvavilebis
fexqveS gafena an sunamos dafrqveva.
mTavari darbazi mrgvali formisa iyo
da ciuri sxeulebis msgavsad, 24 saaTis
ganmavlobaSi Seuwyvetlad brunavda
(daakvirdiT prezidentis sasaxlis
gare da Sida interiers, romlsac
damSeuli qveynis Seuracxadma prezi-
dentma 500 milion dolarze bevrad
meti Tanxa daaxarja).
aseTi konstruqciis arsebobis is-
torikosebidan bevrs ar sjeroda, ma-
gram palatinis borcvze “oqros
saxlis” gaTxrebisas miakvlies mrgval
kedels, qvebis oTxmetrian kolonasa
da qvis ramdenime uzarmazar burTs,
romelzec SesaZloa moZravi iataki
yofiliyo ganTavsebuli. mrgvali dar-
bazis diametric 15 metrze meti iyo.
specialistTa nawilis varaudiT, qvis
burTebs wylis WavliT atrialebdnen.
sxva versiiT, amas monebi akeTebdnen.
es darbazi savaraudod neronis
mravali orgiisa da sadisturi qmede-
bis momswre gamxdara. sisxlismsmeli
da moRalate xasiaTi nerons
memkvidreobiT dedis, agripinasgan
ergo, romelmac gadmocemis Tanaxmad,
orive qmari mokla (mokvlis ra mo-
gaxsenoT, magram qmrebi arc preziden-
tis dedas dahklebia). erT-erTi
imperatori klavdiusi iyo da ase gau-
Tavisufla gza nerons taxtisken.
gadmocemis Tanaxmad neroni imdenad
mxdali iyo, rom sakuTari landis eSin-
oda da mudam SeiaraRebuli mtris
molodinSi caxcaxebda (gaixseneT miSas
panikuri SiSi da rusebisagan agresiis
fuWi molodini. da, rac mTavaria,
gaixseneT SiSisagan gonebadakarguli
miSas samarcxvino saqcieli 2008 wlis
agvistoSi, roca mowinaaRmdegi TviTm-
frinavis xmis gagonebiT dapanikebulma
“mxedarTmTavarma” miatova maRali
rangis frangi stumari da cxviriT axna
didi stalinis aRmzrdeli goris
kurTxeuli miwa).
neronma mowamla naxevarZma
(gaixseneT zurab Jvanias tragikuli
aRsasruli), Semdeg ki deda moakvlev-
ina, im mizeziT, rom saqmeebSi mudmivi
CareviT Tavi moabezra (aq ki SeiZleba
“umniSvnelo” gansxvavebis povna miSasa
da nerons Soris, radgan, romaeli
satrapisagan gansxvavebiT, miSam
dedamiss lamis naxevari saqarTvelo
ayidina Calis fasad).
neronis sisastikes emsxverpla misi
pirveli colic. imperatorma mas Tavi
mokveTa da Tavis sayvarels, popeas
saCuqrad gaugzavna. Tumca xangrZlivi
arc popeasTan misi urTierToba aRmoC-
nda. fexmZime qali sasikvdilod scema
im mizeziT, rom cxenosanTa Sejibre-
bidan dabruneba daagviana (gaixseneT
saakaSvilis mier ZuZumoWmuli momR-
erali qali niJaraZe).
gadmocemis Tanaxmad, neronma
gadawva romi, rom “oqros saxlis”
mSeneblobisTvis adgili gaeTavisu-
flebina. mis SesasvlelTan 36,5 metris
simaRlis neronis oqros qandakeba
daidga. baRebSi ki egzotikuri cx-
ovelebi daseirnobdnen (saakaSvili Ze-
glebs ki daeria, magram sakuTari
Zeglis dadgma veRar moaswro da mx-
olod “nadaviTar” adgilze wamoy-
anTruli “velosipedis” samarcxvino
ZegliT da ugemovno SadrevnebiT dag-
vamaxsovra Tavi).
nerons sakuTari persona imdroin-
deli kacobriobis udides poetad da
momRerlad miaCnda da sistematurad
uCvenebda Tavis “xelovnebas” imperiis
sxvadasxva qveynebSi. saakaSvils, mar-
Talia, arc musikisa da arc poeturi
Semoqmedebis niWi dabadebidan ar
dahyva, magram sxva niWieri Semoqmede-
bis “aRmoCenis” ubadlo specialistad
SeiZleba miviCnioT. swored man “Se-
mogvtena” mileniumis udides poetad
viRac, nacionalTa mier priviligire-
buli biznesmeni sergi kakalaSvili,
saukeTeso vokalistad ki mis mier
aseve priviligirebuli “ubnis momR-
erali” sofo niJaraZe. Tumca, Semdeg,
sigiJis morigi Semotevisas, saakaSvili
sastikad Semoswyra kakalaSvils,
gaakotra igi da kinaRam TviT-
mkvlelobamde miiyvana, zustad ise, ro-
gorc neronma miiyvana TviTmkvl-
elobamde antikuri xanis didi ro-
maeli poeti seneka.
neronis epoqaSi, mbrunav darbazSi,
stumrebs flamingos moxarSuli eniT,
farSevangisa da gedis xorciT da sxva
ZviradRirebuli kerZebiT umaspin-
Zldebodnen (gaixseneT prezidentis
aseve sakmaod ZviradRirebuli meniu _
lobsteris kudi, kiborCxala rbil
kanSi, Tevzis iaponuri suSi, Zvi-
radRirebuli espaneli mzareuli da
sxva snobisturi situtuceeebi).
fxukiani maspinZlis kaprizebisagan
SeSinebuli romaeli stumrebi, kuWSi
sakmarisi adgili rom hqonodaT,
xelovnurad iwvevdnen gulisrevas.
amisTvis specialuri Tasebic ki hqon-
daT. dadorblili saakaSvilis
danaxvisas ki stumrebs xelovnurad
gulisrevis gamowveva ar sWirdebodaT
_ isedac ereodaT guli (gaixseneT, Tu
rogorc Caebertya uwmindesis
savarZelSi, maxaTas mTaze, narkotike-
bisa Tu alkoholisagan gamoTayvaneb-
uli saakaSvili).
neroni Tavs mudam irTobda maso-
brivi sanaxaobebiT da Tavadac
deklarirebda sxva SemoqmedTa nawar-
moebebs. roca neroni TeatrSi gamodi-
oda, kars ketavdnen, rom warmodgenis
dasrulebamde darbazi aravis dae-
tovebina (gaixseneT saakaSvilis mier
“brZnulad citirebuli” nawyvetebi
qarTvel poetTa nawarmoebebidan da
sxva...). igive xdeboda mbrunav dar-
bazSic: vidre neroni brZanebas ar
gascemda, darbazis datoveba aravis
SeeZlo.
“oqros saxlis” mSeneblobis das-
rulebidan maleve romaelebi ajanyd-
nen da neroni iZulebuli gaxda, Tavi
moekla. sasaxle gaZarcves da daan-
gries. mis nangrevebs pirvelad XV
saukuneSi miakvlies (daaxloebiT ase-
Tia saakaSvilis politikuri moR-
vaweobis finiSic, xolo mis sasaxles
ra bedic eweva _ male SevityobT).
rogorc xedavT, uamravi ram aqvT
saerTo xasiaTebSi neronsa da
saakaSvils, magram maT Soris Tundac
ramdenime gansxvavebis moZebna profe-
sional, Tvalmaxvil fsiqologsac ki
gauWirdeba!
r. SalamberiZe
gaWirvebul nacionals aRmarTSi saxelmwifo
dacvis specialuri samsaxuris (sdss) xarjebis gasa-
jaroeba wamoewevao, _ naTqvamia. Tumca aRmarTSi es
dokumenti Tqvens mona-morCilsac wamoewia.
kerZod, didi sulieri brZolis Semdeg ga-
davwyvite dietis dacva. axloblebma legendaluri
“ugulavas dieta” mirCies _ SedarebiT umtkivneu-
loao. Tumca gegmebi CameSala _ ra vqna, ar mafi-
nansebs saxelmwifo biujeti 115 aTasi lariT, rom
avstriaSi gadavfrinde da gaxdomis procedurebi
Cavitaro, rogorc es mixeil saakaSvilma da gigi
ugulavam gaakeTes 2010 wels (ix. zemoxsenebuli an-
gariSi).
mokled, saxelmwifo dacvis specialuri samsax-
uris (sdss) xarjebis gasajaroebam “ugulavas di-
etasTan” erTad sxva ambebsac axada saidumloebis
farda. Tumca zogierTi detali dauzustebeli
darCa. magaliTad, is, Tu vin iyo iuSenko, romelmac
2011 wlis aprilSi TbilisSi saxelmwifo biujetis
xarjze ibanava. gasajaroebuli dokumentis mixed-
viT, TbilisSi idumali iuSenkos banaoba 591 lari
dajda Tavisi Taflis masaJiT, sami Caidani murabiani
CaiT da Svidi wyvili CustebiT.
simarTle giTxraT, ver gavixsene, iyo Tu ara
ukrainis yofili prezidenti viqtor iuSenko
TbilisSi 2011 wlis aprilSi. verc “guglma”
gaixsena. ori wlis winandeli aprilis ambebidan am
saZiebo sistemam mxolod is “amoagdo”, rom kaxeTSi
vinme uSangi iuSenko daakaves narkotikebis
SenaxvisTvis. faqtia, rom uSangi ase pompezurad ver
daibanda. ra gamodis, viqtorma ibanava saqarTveloSi
farulad?
abanodan gadavinacvloT samzareuloSi. gasa-
jaroebuli dokumentebis mixedviT, mixeil
saakaSvilis espaneli piradi mzareulis Senaxva bi-
ujets naxevari milioni lari daujda. etyoba, am in-
formacias flobda vano merabiSvili, rodesac
bolo periodSi daJinebiT prognozirebda sabiu-
jeto kriziss.
mzareulebs Tavi davaneboT da vTqvaT is, rom
male, savaraudod, saqarTveloSi mamakacebi sdss-ze
daiwyeben eWvianobas.
“didi siyvaruliT saxelmwifo dacvis spe-
cialuri samsaxurisgan”, _ albaT, aseT warweras aR-
moaCenda pianisti xatia buniaTaSvili biujetis
xarjze SeZenil 140-larian TaigulSi. Tumca
saqarTveloSi xelovanebs ar afaseben. magaliTad,
pianists Taiguli da deputat TinaTin bokuCavas
1599-lariani mobiluri?! samxedroebs gansakuTre-
buli damsaxurebisTvis iaraRs Cuqnian xolme, ety-
oba, bokuCavamac raRac gmiroba Caidina da Sesabamisi
jildo miiRo. romel frontze gamoiCina Tavi, amis
Sesaxeb informacia ar vrceldeba.
dacvis samsaxuri mandilosnebs marto tele-
fonebs ar Cuqnida. saiuveliro ganxriTac kargi
gemovneba hqonda. magaliTad, dokumentebis mixedviT,
sdss-m mariam sajaias 3500-lariani samkauli aCuqa.
ise, sajaiam fexi ukra “saCuqarze” _ araferi
mimiRiao. ase rom, sdss-s vurCevT _ oqro mTavari ar
aris, mTavaria sulieri silamaze.
galia da tania marto CvenSi ki ara, Turme sdss-
Sic iwvevs simpaTias. ufro zustad qsenia. magali-
Tad, Jurnalisti qsenia sokolova saqarTveloSi
Camovida saakaSvilTan interviusTvis da ukan 2765-
lariani yelsabamiT dabrunda. ise Tu kargad
maxsovs, maSin meore qseniac iyo Camosuli _ sobCaki.
saakaSvilma maT piradad umaspinZla da Ramis baTu-
mic daaTvalierebina. sainteresoa, sobCakma ra
daaSava?! viTom Ramis baTumSi interviusas ufro
Rrmad CaeZia saakaSvils sokolova? arada, am mxriv
sobCaksac mdidari gamocdileba aqvs.
kidev erT usamarTlobaze minda mogaxsenoT _
gareul russ 2765-lariani samkauli da Sinaur
ukrainels mxolod 982 lariani? ioana melais
albaT, sabolood aucruvdeboda guli “meqalTane”
sdss-ze.
sdss-s gasajaroebul angariSSi kidev erTi de-
tali saWiroebs dazustebas. kerZod, is ambavi, rom
44 cxvarSi 6 600 lari gadaixades. albaT, argonavte-
bis mier kolxeTidan waRebuli oqros sawmisi
gamoisyides da undodaT, es 19 aprilis aqciaze
exarebinaT.
ise, cxvrebic ki gacxardebodnen, rodesac waikiTx-
avdnen, rom prezidentTan erTad dubaiSi koba
xabazis, alana gagloevas, zurab WiaberaSvilis, goga
xaCiZis, daviT sayvareliZis, mariam sajaias, giorgi
RviniaSvilis, nugzar wiklauris, sergo ratianisa da
daviT darCiaSvilis dasveneba 240 aTasi lari
dajda. energias aRdgenas cdilobden, rom Semdeg
ufro xmamaRla eyviraT _ ra maRal premiebs iReben
axali xelisuflebis wevrebi.
sdss-s xarjebis yvela epizodze aRar
SevCerdebiT, Tumca erTs vityviT _ ase iwyebda Turq-
menbaSi da 1-el oqtombers “nacionalebi” droze
“daamuxruWes”, radgan saxelmwifo biujetis xarjze
SeZenili oqros samkaulebidan oqros unitazebamde
erTi nabijia.
g. kvitaSvili
“sruliad saidumlod” anu ambavi qsenias samkaulebze,bokuCavas mobilurze da iuSenkos “Custebze”
12 30 aprili-7 maisi 2013
sportuli kuTxe mihyavs Jurnalist giorgi jalaRanias
iumori
ISSN 1987-8966 �ilori� redaqciis misamarTi:
Tbilisi,
baqraZis quCa #6
me-4 sarTuli
sareg. #01018002930
234-32-95
gazeT “iloris”
gacnoba SegiZliaT
“saqinformis”
vebgverdze
WWW.saqinform.ge
mTavari redaqtori: roland jalaRania
teqnikuri redaqtori: mixeil CodriSviligazeTis menejeri: zurab qobalia 599-34-37-27
saredaqcio sabWo: Temur qoriZe, zaur gaxaria,
zurab jamburia, Tengiz kublaSvili, klimenti Selia,
givi somxiSvili, daviT qobalia,
giorgi siWinava, nugzar salayaia (gali)
abra eqimis kabinetis karze:
“yvavilebs da kanfetebs ar vsvam!”
* * *
deda Svils aZinebs da iavnanas um-
Reris.
_ deda, Zalian kargad mReri, magram
gexvewebi, damaZine, ra...
* * *
vaxSmobisas coli ekiTxeba qmars:
_ sayvarelo, rogor mogewona kerZi?
_ isev Cxubi ginda, ara?
* * *
maswavlebeli eCxubeba kaxels:
_ Saqro, rodis unda iswavlo
bolosdabolos cxviris moxocva?
_ raT unda viswavlo ra, magaSic
saSemodgomo gamomyveba?
* * *
_ ras gadagekida maTematikis
maswavlebeli, Svilo?
_ sul Seni bralia.
_ ratom?
_ ase meubneba, is viri mamaSeni
fuls rom gatans, Tvla ar iciso?
* * *
poets xSirad stumrobda muza, sxva
mnaxvelebs palataSi ar uSvebdnen.
* * *
ori Ramura fexebiT hkidia da
saubrobs:
_ yvelaze cudi dRe rodis gqonda?
_ guSin, kuWi rom ameSala.
ilori
avtorebs ekisrebaT pasuxismgebloba
faqtebisa da monacemebis sizusteze
saqarTvelos CempionatSi gegule-
baT iseTi fexburTeli, romlis sanax-
avadac xalxi stadionze dadis?
SesaZloa, sityva-sityviT ar maxsovs,
axlaxan rogor dausva kiTxva
saqarTvelos erovnuli nakrebis
Tavkacma Jurnalistebs telekompania
“mzis” pirdapir eTerSi, magram arsi
aseTi iyo.
yovelgvari ironiis gareSe unda iTq-
vas, rom kiTxva marTlac sainteresoa.
saerTod, kiTxvebs iqiT usvams
xolme Jurnalisti mwvrTnels, magram
ar arsebobs wesi gamonaklisis gareSe.
me mainc mgonia, rom xalxi qarTul
stadionebze fexburTelebis sanaxavad
ufro dadis, vidre mzesumziris sak-
natunod Tu sigaretis mosawevad, mi-
uxedavad imisa, rom gamorCeuli
individualistebi Cvens CempionatSi
cotani arian.
“dinamo arenaze” yvelaze ufro
Cisko uyvarT da arcTu bevri gulSe-
matkivaric iq albaT misTvis midis.
Ciskoc saqarTvelos nakrebSi TamaSze
ocnebobs.
quTaisSi gansakuTrebulad uyvarT
fexburTi da xalxic iq ufro meti
dadis stadionze, vidre TbilisSi,
zestafonSi Tu bolnisSi.
sabanaZe, goli! “torpedos” TiTqmis
yovel saSinao matCze ismis es SeZax-
ili.
qecbaia ar minaxavs pirveli ligis
matCebze, arada saqarTvelos qveda
ligaSic hyavT gulSematkivrebs Ta-
vianTi jila fexburTelebi.
“zestafonSi” uwindeliviT bevri
mayurebeli ar dadis stadionze, magram
iqac fexburTels mihyavs qomagi are-
naze. merwmuneT, Tornike afciauris
erTi kargad Sesrulebuli teqnikuri
ileTic ki is mizezia, rom bevrs Tu
ara, cota mayurebels naRdad rom mi-
iyvans TamaSze.
dRes ise aRaraa, rogorc adre _
amaSi marTalia nakrebis mwvrTneli.
malxaz asaTiani rom TamaSobda “tor-
pedoSi”, marto mas SeeZlo aTasobiT
gulSematkivris mizidva stadionze
quTaisSic da sxvaganac.
rogor ggoniaT, ratom dadis aTaso-
biT qomagi gorSi “dilas” saSinao
matCebze? fexburTeli yvelgan
fexburTelia, gulSematkivaric yvel-
gan gulSematkivaria _ gravitacias
yvelgan erTi da igive Zala iwvevs.
nakrebis TamaSzec mxolod imitom
ar dadis gulSematkivari, rom
erovnuli gundi TamaSobs. individu-
alistebs aqac mniSvnelovani rolis
Sesruleba uwevT. saqarTvelos nakre-
bis qomags aleqsandre iaSvili ufro
miiyvans stadionze, Tu irakli sir-
bilaZe? saintereso iqneboda am kiTx-
vaze qecbais pasuxi.
fexburTSi viTareba swrafad
icvleba. qecbaia da misi Stabi
erovnuli Cempionatis ukve Zalian
bevr TamaSs daeswrnen da aucileblad
SeamCnevdnen, qarTul stadionebze mad-
lieri gulSematkivari misi sayvareli
gundis mwvrTnelis gvars rom yviris.
saqarTvelos CempionatSi arian
aseTi mwvrTnelebi da xalxic maTi
gawvrTnili gundis sanaxavad dadis
stadionze...
gamovida pirveli tomi sergei
kremliovis wignisa “beria _
XXI saukunis saukeTeso mene-
jeri”. gamocema ganxorcielda
saxalxo moZraoba “samegrelos”
mxardaWeriT. wignis SeZena Sei-
Zleba zugdidSi, rusTavelis
q.#68-Si, saxalxo moZraoba
“samegrelos ofisSi. tel.
599.209.624
TbilisSi wignis realizacia
moxdeba yovel oTxSabaT dRes,
dilis 9 saaTze, baqraZis q.#6-
Si (didube). tel. 599.573.322.
sagamocemo jgufi
batono redaqtoro,
Cven, zugdidSi mcxovrebi afxazeTi-
dan devnilebi, did madlierebas gamovx-
atavT Tqveni gazeTis mimarT, saidanac
ulevi siTbo da Tanadgoma gadmodis
Cvendami.
amitomac mogmarTavT Tqven,
sixarulisa Tu gasaWiris Jams!
am ramdenime xnis win, devnilebs
Soris, gavrcelda CvenTvis friad
gasaxareli xma, zugdidSi, afxazeTidan
ltolvilebisaTvis rva mravalsarTu-
liani saxlis mSeneblobis Sesaxeb. ro-
gorc gavigeT, mSeneblobas germanuli
KFW banki afinansebs.
madlobis meti ra gveTqmis Cveni ucx-
oeli keTilismsurvelebisadmi, magram
aseve gavrcelda xma, rom zemoTxseneb-
uli saxlebis mSeneblobisaTvis gamar-
Tuli tenderi samSeneblo kompania
“dagi”-m moigo. yvelasaTvis cnobilia,
rom kompania “dagi”-s ukan, mixeil
saakaSvilis kriminaluri moxele,
samegrelo-zemo-svaneTis yofili guber-
natori, finansur-kriminalur garige-
bebSi araerTgzis mxilebuli zaza
gorozia dgas.
rogorc cnobilia, zaza gorozias
saqmianobas, misi gubernatorad, Tu
soflis meurneobis ministrad yofnis
periodSi prokuratura iZiebs da, cxa-
dia, samSeneblo kompania “dagi”-s saeWvo
garigebebic ar darCeba samarTaldam-
cvelTa yuradRebis miRma.
veWvobT, rom yovelive zemoTTqmuli
Cveni germaneli mokeTeebisaTvis cno-
bili iyos!
amis gamo, gTxovT acnoboT, rom maT
mier gakeTebul sikeTes Crdili ar mi-
adges da adgilobrivi mosaxleobis uk-
mayofileba ar gamoiwvios.
pativiscemiT: xaratiSvili,
Toloraia, kitia, xaburzania,
Sengelia, janaSia... sul 16 kaci.
redaqciisagan: gazeTi “ilori”
ikvlevs aRniSnul sakiTxs, romlis
Sedegebsac male mivawvdiT Cvens mk-
iTxvelebs.
gamovida saxalxo moZraoba “samegrelos” samecniero-popularuli da lit-
eraturuli Jurnal “aia”-s 2013 wlis
pirveli nomeri. mTavari redaqtori giorgi siWinava.
Jurnali SegiZliaT SeiZinoT zugdidSi (rusTavelis q. #68), senakSi, walen-
jixaSi, CxorowyuSi, martvilSi da abaSaSi, saxalxo moZraoba “samegrelos”
warmomadgenlebTan.
TbilisSi _ taSkentis q. #25, I sadarbazo, bina, 1. fasi 4 lari
Tvalsazrisi: kiTxva-pasuxis reJimi Temur qecbaiasTanserbeTis “voivodianadan” Tbilisis
“dinamoSi” dabrunebul giorgi mere-
baSvils gundis lideris statusis aR-
sadgenad garkveuli dro dasWirda,
magram axla isev “dinamos” erT-erTi
suli da gulia. duSan uhrinis
uCveulo davalebebsac Seegua da meto-
qeTa dacvas Zveleburad awiokebs.
giorgi merebaSvils bolo saTaso
matCzec velaparakeT da Cempionatzec.
_ Zalian didi moulodneloba iyo,
umaRlesi da pirveli ligis lidere-
bis matCi daZabuli rom gamodga...
_ CempionatSi “gurias” msgavsi bevri
metoqe rom gvyavdes, es “dinamosac”
did samsaxurs gauwevda da mTlianad
turnirsac. Cemda gasaocrad, “guriam”
kargad iTamaSa. bevri cnobili moTa-
maSe ar hyavT, magram niWieri da
gamocdili fexburTelebisgan mSve-
nieri, mebrZoli da Sekruli gundi
daukompleqtebiaT.
sapasuxo matCis win es aRar
gamkvirvebia, magram lanCxuTSi rom
CavediT da pirveli ligis gundma br-
Zola gagvimarTa, gamikvirda da Tan
mesiamovna. fexburTeli brZolaSi
izrdeba da ara _ gaseirnebaSi.
dasawyisSive gatanilma orma golma
cudi samsaxuri gagviwia da mere mov-
dundiT. vaRiareb, rom sabolood
aSkarad gagvimarTla. ramdenime wuTi
iyo darCenili da SesaZloa, veRarc
gagvetana, Tumca TamaSi mainc mosagebi
iyo, Tu gaviTvaliswinebT imas, rom
pirvel taimSi ramdenime realuri
sagole momenti qars gavataneT.
_ Cempionatis 26-e turSi “di-
namosTvis” mniSvnelovani ambebi moxda
- Tqven “Cixuras” mougeT, konkurenti
“dila” ki “torpedom” daamarcxa...
_ yvelaferi saCvenod aewyo, magram
isev “dinamos” damsaxurebaa,
konkurentebi rom CamovitoveT. saCx-
erelebTan mZime matCi gveloda, es yve-
lam vicodiT, gansakuTrebuli
mobilizebiT viTamaSeT da didi an-
gariSiT amitomac movigeT.
_ xom ar miiCnev, rom Cempionobis
bedi, faqtobrivad, swored am turSi
gadawyda?
_ ase ar vfiqrob, radgan CempionatSi
viTareba ise daiZaba, rom 6 turiT
adre mxolod 4-quliani upiratesoba
sakmarisi ver iqneba. arc erTi Cvengani
ar miiCnevs, rom saqme gakeTebulia. Za-
lian mZime matCebi gvelis. gadamwyveti
gorSi “dilasTan” Sexvedra iqneba.
Tumca 4-quliani upiratesoba bevrs
niSnavs, sxvaoba unda SevinarCunoT da
saqme Cempionobamde miviyvanoT.
_ “torpedosTan” da “CixurasTan”
absoluturad sxvadasxva TamaSi
aCveneT. quTaisSi ver moigeT, magram
kargad da swrafad iTamaSeT, saCx-
erelebTan ki Senelebuli kadrebi vix-
ileT...
_ yvela Sexvedras erT tempSi verc
erTi gundi ver Caatarebs. amitom es
ar gagikvirdeT. TamaSis tempi meto-
qezec aris damokidebuli.
Cemi azriT, gia geguCaZis “torpedo”
saqarTveloSi erT-erT yvelaze lamaz
fexburTs aCvenebs. amanac ganapiroba,
orive gunds gaxsnili da swrafi
TamaSi rom gamogvivida.
“Cixuras” fexburTelebi ar miwyenen,
Tu vityvi, rom favoritebi mainc Cven
viyaviT. maT ki kontrSetevaze iTamaSes
da aqedan gamomdinare, maRali tempi
ver iqneboda.
_ am kuTxiT, serbeTis Cempionati
bevrad gvjobia?
_ diax, radgan iq Semtev fexburTs
gacilebiT meti gundi aCvenebs.
_ “dinamoSi” Tu rCebi?
_ gundTan kontraqti makavSirebs da
jer mxolod Cempionobaze vfiqrob, ma-
gram xval ra iqneba, namdvilad ver
getyviT. fexburTelis cxovreba ise-
Tia, SeiZleba, xval daugegmavad axal
klubSi aRmoCnde, magram dRevandeli
gadasaxedidan ki, albaT, “dinamoSi”
davrCebi.
giorgi merebaSvili: jerjerobiT “dinamoSi” vrCebi
gazeT “iloris redaqcias!”