Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
#428 (487) 24 aprili-8 maisi 2018 w. saxalxo moZraoba „samegrelos“ organo fasi 50 TeTri
“tjsdywjmj!jt!lj!bs!bsjt-!spn!nfhsvmbe!mbqbsblpcfo-!bsbnfe!jtbb-!spn!ebobsDfonb!rbsUwfmfcnb!bs!wjdjU!nfhsvmj!fob ” `!blblj!Tboj[f
E-mail: [email protected]
E-mail: [email protected]
tfshj!)hjpshj*
tbkbjb;
bsb-!ft!rbsUvmj
nxfsmpcb!bs
bsjt"//
mbwsfoujcfsjb!`tbcXpUb
lbwTjsjt!
djmebxbnfcvmj
hnjsjgv .4
tbqbusjbsrp
lbsjt
UbnbTfcj
)joufswjv
hfofsbm!wbyuboh
hwbsbnjbtUbo*gv.8
mvbsb!tpsejb;
nfsbc!lptubwbt!qpf{jb
gv . 9
{vsbc!lwbsbdyfmjb;
nbwbo!
nbusblwfdbUb
tbzvsbeSfcpe"
pnbs!hpdb[f
TfTmjmj-
TfTmjmj-!TfTmjmj
“ntpgmjp”
gv . 6
mbmj!qbqbtljsjbgyb{vsj!#npsevpcjt#!usbejdjb
eb!gjdjt!hbufywjt!hbnp!
nplmvmj!Twjmj!`!bgyb{j
rbmjt!psj!cbcvjt!
ebvkfsfcfmj!bncbwj
{vsbc!Xlbevb;
hbnbskpcb-!bgyb{fUp"
///eb!lfofcj!)ybmjcfcj*"
gv.3
gv.11
ibnmfu
XjqbTwjmj;svtpgpcjb
ebnSvqwfmjb
rwfzojtUwjt
g v . 5
gv.7
g v . 8
sphps
hbblpusb-
ebbrdjb!eb
hbzjeb
tbblbTwjmnb
tbrbsUwfmp
gv.10
ilori2 24 aprili-8 maisi 2018 weli
kukuri fifiadiax, aSkarad mavnebluria mcdeloba
kacobriobis pirvelad enas _ iberiulsda iber xalxs waarTva mis mier Seqm-nili kacobriobis pirveli, unikalurianbanuri damwerlobani _ mxedrulida asomTavruli, romelzec 2005 wli-dan ician Cvenma mecnierebma (ix. CveniZvelkolxuri enis saidumloebani), ma-gram ise arian gaCumebuli, viTomcaraferi smeniaT masze da mis magivradSeuqmna megrul enas sxva primitiulianbani, romlis mcdeloba qarTis tomiswarmomadgenelTagan adrec yofila.aseTi mcdelobis megrelebisTvisdabraleba zewolaa, pirdapir biZgiasamegrelos saqarTvelodan gamoy-ofisken. aseTi mcdeloba, rom ar ar-sebobdes samegreloSi Rvinjilia,romelic gadmocemis Tanaxmad, Turmecdilobs damoukidebeli samegrelosSeqmnas, ueWvelad gamoCeks axal Rvin-jilias. amasTan, Cveni gayalbebuliistoriisa da WeSmaritebis damalvisfonze, veragi faruli Zala, romelicveradaver isvenebs, yovelTvis ipovisqarTlur mxareze futkaraZeebs damegrul mxareze Rvinjiliebs, romelicsulac ar gavs megrels. is ufroruss gavs da saxelic iuri hqvia (ix.gazeTi `asaval-dasavali~, 2018, #9).
iseTi STabeWdileba gvrCeba, TiTqos-da, orive es antierovnuli mxare,batono tariel, erTmaneTSi SeTanxme-bulad moqmedebT, xolo orives erTiveragi, faruli Zala gdiriJorobT.magram urTierT dapirispirebis sa-fuZveli, swored, Cveni istoriisbriyvulad gayalbebam da WeSmaritebisdamalvam misca am diriJors. es re-aloba Tu ar gaacnobiera mecnierebaTaerovnulma akademiam da eris WeSmaritiistoria ar miawoda sazogadoebas,iseTive samarcxvino mdgomareobaSi aR-movCndebiT yovelTvis, rogorSic dResvimyofebiT. Tumca, aseTi qmedeba arcgare agresiuli Zalebisganaa gasakvirida arc Sinaur briyvTagan. magramsagangaSo da tragikuli Sedegis gar-duvaloba Cans mecnierebaTa erovnuliakademiisa da enaTmecnierebis insti-tutis saeWvo dumilsa da mgloviareTapozaSi, graklianis warweris amok-iTxvis gamo.
saqme isaa, rom 2015 wlis ivlisSiaRmoCenil 3000 wlis winandel grak-lianis warweraSi, romelmac msoflioSeZra da am aRmoCenis Sesaxeb cnobebievropis yvela wamyvani qveynebis mTavargamocemebSi iqna gamoqveynebuli, 2017wlis 24 agvistos 15-20 wuTSi ucdom-lad amovikiTxe iberiul enaze: `qianamiyorc~ da gamovaqveyne gazeTebSi`ilori~ da `saerTo gazeTi~, magramaraviTari reagireba, _ mkvdarma du-milma daisadgura.
mimdinare wlis 7 marts sagangebodmacnobes, dRes 1700 saaTze, sajarobiblioTekaSi ganixilaven graklianiswarweras da daeswario. moxsenebagaakeTes eTnografma giorgi gigaurma,fsiqologma bogvelma da enaTmecniermaq-nma soxaZem, romelTa saxelebi armaxsovs.
Cemi gansakuTrebuli yuradReba mi-iqcia giorgi gigauris mier warmodge-nilma, misi TqmiT, graklianis warwerisaRmoCenis pirvelive dReebSi gadmox-atulma da ara fotoaparatiT gad-moRebulma warweram, romelic Zaliangansxvavdeba internetSi dadebulisuraTebisagan. batonma giorgim ganacx-ada, rom aRmoCenis pirvel dReebSiaseTi iyoo warwera, magram male de-formacia miiRo da internetSi de-formaciamiRebuli warweris suraTebidevso. exla ufro da ufro irRvevada rom SeinarCunon webo ver iSoveso.am warwerisa da aRmoCenili mraval-ricxovani artefaqtebis SesanaxadSendeba muzeumi, romelic xelisufle-bam daafinansa da gana asi larisRirebulebis webos SeZena gaWirda, ma-gram aq sul sxvaa mizani: am unikaluriwarweris ignorirebaSi e.w. qarTvelieris saboloo daSla-ganadgurebaadagegmili.
Cems mier graklianis warweris amok-iTxvisa da gazeTebSi gamoqveynebisSemdeg iwyebs es warwera rRvevas dadacva Tu ver moxerxda, male aRigvebapirisagan miwisa.
internetSi dadebuli graklianiswarweris gverdiT devs b-n giorgi gi-gauris mosazrebebi da komentarebi,sadac aRniSnavs, rom warwera SeiZleba
arameuli iyos, SeiZleba ligaturaiyos da a.S., magram `warweris aRmoCenisdReebSi gadmoxatul suraTze~ arafe-ria Tqmuli. 7 marts batonma giorgimuaryo Tavisi adrindeli varaudi: war-wera, SeiZleba, ligaturas warmoad-gendeso.
riTi ginda daajero normaluriadamiani, rom es `gadmonaxati~ guSinar daixata, Cemi werilebis gamo-qveynebisa da zugdidSi gakeTebuli,Cemi moxsenebis internetSi dadebisSemdeg? gana SeiZleba arsebobdes imazemeti ususuroba da araseriozuloba,rom nazi xaniaSviliviT sazogadoebasmouyve zRapari, Tu sizmari da uTxra:me vTqvi da Tqven daijerebT Tu ara,sul cal fexze mkidiao.
raSia saqme batono tariel? visimizania saqarTvelos kuTxeebad daSla?vin angrevs erovnul erTianobas? arCans mecnierebaTa erovnuli akademiisada enaTmecnierebis institutis zemoTaRniSnul dumilSi ukiduresi ususuro-ba da erovnul-sulieri cnobierebissiRatake?
Cven ufro mniSvnelovani ram aR-movaCineT graklianis goraze, vidrees or sityviani warweraa, magramamisTvis yuradReba, Cems garda, aravismiuqcevia da saerTod araa daculi.me ki ukve gacxadebisa meSinia, radganarsad araa dafiqsirebuli da SeiZleba,gacxadebis SemTxvevaSi, saerTod,gaanadguron.
imis Seuvali mtkicebulebebi, Teo-riuli kvlevebi da arqeologiuri faq-tobrivi masalebi, rom ulamazesi mxe-druli da ideamatarebeli, saocradsrulyofili asomTavruli iberTa mon-apovaria, sakmaod gagvaCnia, razec mud-mivad qveyndeba Cemi publikaciebi darac graklianis warweramac daadastu-ra, magram maRalkvalificirebul mec-nierTa ZalisxmeviTa da ZaldatanebiTmopovebul samecniero wodebebiTTavmomwone momecniero individebi ig-norirebas uweven Cems mecnierulkvlevebs da TavianT cru warmodgenebsaxveven mosaxleobis WeSmaritebaSi gau-rkvevel umravlesobas. WeSmaritebadmiRebuli cru dogmis safuZvelze,pirveli qarTuli damwerlobaa asom-Tavruli, romlis Seqmnisas, Turme,prototipad iqna gamoyenebuliromeliRac erTi ucxouri damwerloba,magram romeli, mecnierTa Soris er-Tiani azri ar arsebobs. Turme, gvianasomTavrulis ganviTarebis SedegadCamoyalibebula nusxuri, xolo nusx-urisagan ki mxedruli. am mtknarsicrues aswavliT dRemde, jiutad,batono tariel, skolebsa da umaRlessaswavleblebSi, roca amaze araviTarimecnieruli mtkicebulebebi ar arse-bobs. dasabamieri, adamJamindeli iberi-uli enis pirdapiri mkvlelobaa amenaze mwerlobis akrZalva, radgandeda iberiuli enis SenarCunebis sxvameqanizmi ar arsebobs.
SeuZlebelia istoriuli samwigno-bro enidan iberTa da iberiuli (igive,megruli) enis distancireba, radganCveni saxelmwifo da saliteraturoena, iberiuli enis 70%-iani wiliT, ax-ali iberiuli enaa. magram amis gagonebada aRiareba ar gsurT, batono tariel,e.w. qarTveli eris saxelmwifoebrio-bisa da e.w. qarTuli enis `qomagebs~.
realur sinamdvileSi Rrmad Cauxe-dav mkiTxveli sazogadoebis gonebrivTvalsawierSi iluziis Sesaqmneladaagamoyenebuli konstantine gamsaxurdiasfaqtobrivi anderZi:
`...saliteraturo qarTulis zrdaar SeiZleba martooden garegan sesxs_ barbarizmebs _ daeyrdnos. aq um-Tavresia `Sinagani sesxi~. qarTulienakavebidan, svanur-Wanur da odiSurdialeqtebidan (xazgasma Cemia, _ k.f.)axali da uxmari leqsikuri masalismoxveWa...~ `XX saukunis mwerlobamunda mogvces ilias qarTluris, akakisimerulis, vaJas fSauris, megrulisada gurulis enobrivi elementebis sin-Tezi~.
batono tariel, qarTuli sax-elmwifoebriobisa da saerTo salit-eraturo enis erTianobis `qomagebi~iseT STabeWdilebas tovebT, TiTqosda,am anderZidan yvelaferi gqondeT mog-varebuli. da mxolod megrul enasTanmimarTebaSi gqondeT garTuleba.
miuxedavad imisa, aTi saukunis win,qarTluri, anu ucxo enaTa kon-glomerati erovnul iberiul CarCoebSiiqna moqceuli da iberiul gramatikul
kanonzomierebebs daqvemdebarebuli, amkonglomeratis zog warmomadgenelshgonia Cveni saxelmwifo ena, TumTlianad ara, metwilad qarTluria,radgan leqsikuri fondis 66%-s eskonglomerati moicavs da megrulenaSi saerTo saxelmwifo enis alter-nativas xedavs. magram sinamdvileSi,rogorc aRvniSneT, e.w. qarTuli enaaxali iberiuli enaa da gana SeiZlebaZveli iberiuli ena axali iberiulienis alternativa iyos, miT umetes,roca is 10 saukunea saxelmwifo enaa?gana SeiZleba deda Svilis alterna-tiva iyos? arc megrul enas gaaCniaalternativa. is uzenaesi Semoqmedispirveladi, erTaderTi da pirdapirifizikuri gamovlinebaa, ramdenadac er-TaderTi es ena inaxavs adamianurimetyvelebis warmoSobis safuZvels,kerZod, bunebisgan _ uzenaesi Semo-qmedis fizikuri gamovlinebisgan nakar-naxevi harmoniul bgeraTa kompleqsebis,erTTanxmovniani bgera-sityvebisa dasametyvelo bgerebis warmoSobissaidumloebebs (es sakiTxi Seswavliligvaqvs da RvTis wyalobiT male ix-ilavs dRis sinaTles). amitom moicavsigi dedamiwaze arsebul oTxive tipisenobriv maxasiaTeblebs (ix. m. ZaZamia,c. ZaZamia, v. vaxania, megruli enisleqsika da sityvaTwarmomavloba, Svid-tomeuli, t. I, 2007, gv. 172-173). amitomxsnis igi aramxolod erovnuli war-moSobis leqsikis Ziriseuli formebisetimologias, aramed sxva Zveli ucxoenebis mier Semonaxul, arqaul xanaSiCasaxul sityvaTa etimologiasac,`iafeturi ena aris erTiani glotogo-niuri fenomeni, saerTo safuZveliyvela enebisa, romelnic warmoiSvnenmisgan diferenciaciis procesSi~.
amdenad, pativdideba ki ara, Seu-racxyofa iqneboda megruli enisaTvis,araTu regionaluri enis statusisminiWeba, an kidev, patara saqarTveloSisaxelmwifo enis statusis aRdgena,aramed Zveli iberiuli civilizaciisgavrcelebis arealSi, anu dedamiwismTel aRmosavleT naxevarsferoSi gaer-Tianebuli saxelmwifos (romc arse-bobdes aseTi erTiani saxelmwifo)saxelmwifo enis statusis miniWeba,rameTu megruli ena dedamiwaze arse-bul yvela enaTa dedaa da is mTelikacobriobis kuTvnilebaa. ase inebada daadgina gangebam. amitom visacSeuZlia da survili aqvs, SeuzRudve-lad SeuZlia gamoiyenos igi bunebis,jerjerobiT, auxsneli saidumloebebisukeT Sesacnobad, xolo visac ar Seu-Zlia da arc survili aqvs misigamoyenebisa, es misi problemaa daara megrelebisa da megruli enisa.amitomac aucilebelia megrulenovanipresisa da wignebis gamocema,telestudiebSi megrulenovani gadace-mebi, rom srulad gamovlindes ampirveladi enis enobrivi da Seudare-beli gamomsaxvelobiTi unari da Sesa-Zleblobani. arc eklesias da arc e.w.qarTul enas avnebs qadagebisas zogidetalis megrul enaze ganmarteba.piriqiT, TbilisSi Zalian moiwoneserT eklesiaSi termin `marxva~-s Ce-meuli ganmarteba: ma[Si] r[e] xua[la](mesi aris Soba) ®marxua ®marxva. faqtia,rom mes, adamianis, Tavis miwier sic-ocxleSi, xelaxla Soba xdeba sworicxovrebis wesis mkacrad dacviTa damisi mudmiv wes-Cveulebad qceviT, ise,rogorc amas wmindanebi aRweven.megruli enis saqarTvelos skolebsada umaRles saswavleblebSi swavlebisaucileblobas xedavda a. SaniZe daamitomac ambobda: `sircxvili is kiar aris, rom megrulad laparakoben,aramed isaa, rom danarCenma qarTvelebmaar viciT megruli~. magram am aucile-blobis gacnobierebis survili ratom-Rac Tqven ara gaqvT batono tariel!
cxadia, am adamJamindeli unikalurienis gadarCena da mTel saqarTveloSigaSinaureba SesaZlebelia misi (aseve,svanuris) safuZvlebis swavlebisskolebsa da umaRles saswavleblebSiSemoRebiT. magram Tu ar daiweramegruli enis saxelmZRvanelo axaliberiul enaze, rogor SeiZleba misiSeswavla? an rogor ginda kvebo,zardo da ganaviTaro saerTo sax-elmwifo da saliteraturo ena, TumasSi ar danerge, akakis sityvebiTrom vTqvaT, `is oboli margalitebiviTmimofantuli sityvebi, romelicmegruls Semounaxavs~? an kidev, rogorginda Semounaxo momaval Taobebs es
margalitebi, Tu isini qaRaldze ardaafiqsire? magram batono tariel,enobrivi erTianobis `Tavgadaklulqomagebs~ girCevniaT ukontrolod Se-moitanoT ucxouri leqsika (mag., kon-sensusi, tolerantoba, komparativis-tika, triviali da sxv.), vidre danergoTmegruli enis margalitebi, romelSicRvTiuri energia devs, rom gaamarTloTda ganamtkicoT is eTnikuri saxel-wodeba, romelic dRevandel mdgo-mareobamde dacemul iberebs gvqvia dayovel Rones xmarobT `fuZe enad~ war-moadginoT ioane petriwamde mdabioenad darCenili qarTluri, xolomegruli (iberiuli) mis dialeqtad,miuxedavad imisa, araviTari safuZveliar gagaCniaT. ai, rogor akninebT Tqveneris istorias.
albaT, raRac urTules gamocdasgvitarebs gangeba, radgan ar sursCveni gaqroba, Torem, gasakviria, erT-maneTTan ocsaukunovani ZiZgilisa dadrois uSedego xarjvis pirobebSi,rogor movaRwieT dRemde.
naxevrad crua sulganaTlebuliTedo saxokias wuxili: `nuTu meocesaukuneSi vinmem unda Tqvas megrulisxva aris da qarTuli kidev sxvao?!sxva aris is megruli, romelSicTiTqmis asi procenti qarTuli Zirissityvebia? is megruli, romelic war-moadgens awindelis qarTulis Sevse-bas?! megruls ojaxSi, SinaurobaSi,xmarobs xalxi, megruli damaxasiaTe-beli erovnebisa, ar arsebula... yvelasmogexsenebaT, megruli enis sakiTxirusebis Semosvlamde ar arsebobda, essakiTxi gaCnda mas aqeT, rac rusebmasaqarTveloSi fexi moikides... 1905wlis revoluciam cotaTi SeanelaCveni rusifikatorebis gulmodgineba.revoluciis Semdeg, reaqciis dawye-bisTanave, bneleTis Zalebi isevamuSavdnen...~
diax, veTanxmebi, sxvadasxva ar arise.w. megruli da e.w. qarTuli TavisiarsiT. aseve, absoluturad veTanxmebirusifikatorebis moqmedebis Tedo sax-okiaseul Sefasebas. magram asprocen-tiani sicruea TiTqosda, megrulSiqarTluri Ziris sityvebi iyos, piriqiTki batono. asprocentiani sicruea,TiTqosda, megruli (igive, iberiuli)ena, rogorc erovnebis damaxasiaTebeliena arasodes arsebuliyos. Tu essimarTlea, rogor vrceldeboda iberi-uli civilizacia pirineidan in-doeTamde?
ormagi sibriyvea Seni sibriyvis sx-vaze gadabraleba. roca mezobelmaqveynebma brwyinvaled ician Cveni WeS-mariti istoria, xolo Cven, legen-darul iberTa istorias briyvulad,mosalodneli Sedegis gauTval-iswineblad vayalbebT, amas uTuodgamoiyenebs Wkviani agresori. amaSiaraCveulebrivi, egoizmiT savse dedami-waze, araferia.
Tu calmxriv mivudgebiT sakiTxs,winamdebare werilSi araferi miweriaaraswori, roca qarTis tomisa da qar-Tuli enis mimarT vxmarob terminebs`Sereuli~ da `konglomerati~. Tumca,kargad vici ramdenad mtkivneuli iqnebaWeSmariti mamuliSvilebisaTvis aR-niSnuli sityvebi, magram amas spe-cialurad vwer maT sayuradRebod daim mizniT, rom kargad gaacnobieronramdenad mZime da autanelia WeSmaritiistoriuli warsulis gayalbebiTa dautyuari mtkicebulebebis ignorirebiT,rogor aclian Sens qveyanas saZirkvelsda am mizniT pirdapir geubnebian: `gay-albebuli istoria WeSmaritebis rangSirom davamkvidro da amiT Tavi rommoviwono, Sen, am siyalbis mcodne,unda mokvde, rom me viyo mSvidado~,roca ase mtkivneulia mware simarTle.amas gveubnebian im briyv da borotZalTa sulieri memkvidreebi, romelTasulier-biologiurma winaprebma gagv-inadgures iberiul enaze dawerililiteratura, kerZod, petre iberis`mizezTa wigni~, romelic ioane petriwsxelT epyra da uZvelesi iberiulisibrZne `efuTi~, romlis xelnawerma1914 wlamde moaRwia.
(gagrZeleba me-6 gverdze)
Sjb!xfsjmj!cbupo!ubsjfm!gvulbsb[ft-!bovwjo!bohsfwt!fspwovm!fsUjbopcbt
ilori 324 aprili-8 maisi 2018 weli
(gagrZeleba wina nomridan)„paflafonielTa spas miuZRoda
pilemeni mkerdjagriani.
_ yvelas, mobinadres enetebSi, sadac
jogdebian veluri jorebi, imaT vinc
kitors flobda da sesamis axlos
cxovrobdnen. paflagoniis
sanapirosTan mSvenier saxlebSi
cxovrobdnen, erifimis mwvervalebze,
da egialeSi cxovrobdnen, kromnaSi“.
winamdebare hegzametris nawyveti
homeross ekuTvnis, kacobriobis
istoriaSi pirvel istoriul poema-
romans _ iliadas.
mkiTxvels Sevaxseneb, rom es
istoriuli berZnuli saga Seiqmna VIII-
IX saukuneebis mijnaze Cvens welTa
aRricxvamde. maSin, rodesac troas
istoriuli omi iyo 1209-1200 Cv.w. aR-
mde. istoriulad omidan poemis
qaRaldze gadatanamde mTeli 400 welia
gasuli. es 400 weli poema-legenda
gadmocemis saxiT arsebobda xalxSi,
romeli legendis nawyvetebi homerosma
saTiTaod Seagrova da poemad Camoasxa.
omis faqtsa da omis aRweras Soris
oTxsaukunovani sxvaoba ar iZleva
saSualebas, rom homerosis poemis
yoveli pasaJi ukritikod iqnas
miRebuli.
arsebobs minimum ori TvalSisacemi
Seusabamoba, rac warsulSi momxdari
faqtebis aucilebel koreqtirebas
moiTxovs:
1. homerosi Tavis poema „iliadaSi“
berZen mezRvaur-meomrebs trierebze
(xomaldi samsarTuliani gembaniT)
aTavsebs, garda filoqtetes
ormocdaaT niCbiani navebisa.
2. homerosis poemis araswori
wakiTxva gaxda mizezi imisa, rom omis
monawiled kenebic (enetebi) gamocxadda,
ramac saSualeba misca elin
dramaturgebs, enetika (venecia) troas
omidan dabrunebul enetTa mier
dasaxlebulad gamoecxadebinaT.
(aq da Semdgom, avtors wyaroebi,
samtkici argumentebi wignis meore
nawilSi gadaaqvs, rameTu pirveli
nawili msjelobiT ar gadaitvirTos
da mTavari xazi ar daikargos. wignis
meore nawili, romlis wakiTxvac
sasurvelia paralelur reJimSi,
aranakleb saintereso sakiTxavia).
berZenTa sazRvaosno miRweva, „nou-
hau“ am periodisaTvis mxolod
ormocdaaT niCbiani xomaldi iyo! (1)
rac Seexeba foladis iaraRs, troas
omis epoqa, brinjao-rkinis
gardamavali periodiT xasiaTdeba.
troas omSi foladis sul ori
iaraRi ibrZoda: aqilevsis pirveli
saWurveli, romelic, gmirma heqtorma
aarTva moklul patrokles, da, aseve,
aqilevsis meore saWurveli, romelic
poemis mixedviT hefestom gamoWeda! (2)
iliadas winamdebare nawyvetSi
paflagonielTa beladis, pilemenis
epiTeti „mkerdjagriani“ erTob
gasagebia da misaRebia qarTvelTaTvis,
Tumca pilemeni qarTveluri
warmoSobisa ar yofila! strabonis
mixedviT, romelic amave regionidanaa,
paflagonielebsa da kabadokielebs
erTi da imave sasaubro ena aqvT.
(savaraudod siriuli, SeTvisebuli
paflagonielebis mier).
rac Sexeba sinopel enetebs,kenebs,
Cveni kvlevebiT (rogorc amas qvemoT
davinaxavT) es is Temia, romelsac
oriod saukuniT gvian xalibebad,
foladis pirvelmompoveblebad
ixsenieben.!
zemoT moyvanili homerosis citata,
rom omSi paflagonielebi
monawileoben (da ara enetebi) kvlevis
procesSi damtkicda. rom enetTa tomis
sacxovrisi adgilis miTiTebiT,
romlebic uZvelesi mcxovrebni Canan
am adgilisa, da romlis Sesaxeb
elinuri sazogadoeba informirebuli
Cans, homerosi mianiSnebs da sazRvravs
gvian Camosaxlebuli paflagonebis
binadrobis adgils. ufro metic,
Semdgomi kvlevebiT mtkicdeba, rom
paflagonielebi am teritoriaze
mogvianebiT SemoWrili, enitebisaTvis
ucxo tomia, romelmac es ukanaskneli
mariandinebTan erTad Suaze gaxliCa,
dainawila. (rogorc irkveva, homerosi
sakuTari epoqis sinamdviles aRwers
da gvian dasaxlebul paflagonebs ar
SeeZloT troas omSi monawileoba.
ufro metic, paflagonTa xseneba
sinopis naxevarkunzulze, poema
„iliadis“ SeTxzvis TariRis
koreqtivasac ki moiTxovs!
imave mizeziT, rom xalibebi (enetebi)
am periodisaTvis ukve floben
foladis iaraRs (da misi warmoebis
teqnologias), maTi monawileoba troas
omSi gamoricxulia! winaaRmdeg
SemTxvevaSi, iq ara erTi aqilevsi
iqneboda foladis iaraR-saWurvelis
mflobeli, vinaidan xalibebi (enetebi)
TavianTi gamokverili foladis abjar-
iaraRiT miiRebdnen monawiloebas
omSi!
...da mainc, es qarTvel tomTagan
erT-erTi pirveli xsenebaa antikur
literaturaSi. is, rom Temi
paflagonielTa teritoriis orive
mxares cxovrobs, gviCvenebs, rom
enetebi paflagonielTa adre arian
mosuli am adgilas da amave
teritoriaze xdeba maTi saxeldeba
xenebad, xalibebad!
qronologiurad xalibebis xseneba
ukve hekate miletelTanaa, VIs. Cv. w.
aR.-mde).
hekate mileteli (3) berZeni
mogzauri da istorikosia, „dedamiwis
aRwerilobis“ avtori. Cvenamde
moRweulia ramdenime fragmenti, magram
ukiduresad mniSvnelovani!
hekateseuli SemorCenili fragmenti
iyofa faqtiurad or nawilad: “azia“
da „evropa“, Semonaxuli bizantiuri e.
w. svidas leqsikonSi, sadac zogierTi
ganmartebiTi saxis SeniSvna gvianaa
gakeTebuli. aziis „CvenTvis saintereso
fragmenti ase gamoiyureba.
185.koraqsi,kolxuri tomi, kolebis
mezobeli, koraqsebis qveyana da koraCes
kedeli.
186. kolebi, xalxi kavkasiis mTebTan,
kavkasiis mTiswineTi, kolebis mTebad
iwodeba, kolebi qveyana.
187. hekates mixedviT, fazisi ar
erTvis zRvas?!
188. mosxebi kolxuri tomi,
matienebis mezoblad.
189. gione, matienebis qalaqi,
gordielebis mezoblad.
am qalaqis mcxovrebmi icvamdnen
paflagonielebis msgavsad.
190. xoi, bexirebis mezobeli tomi,
xois aRmosavleT sazRvarze cxovroben
dizerebi.
191. makronebi, am droisaTvis
sanebi.
192. marebi, mosinikebis mezobeli
tomi
193. tibaranebis aRmosavleT
sazRvrebze cxovroben mosinikebi. maT
aqvT qalaqi xoiredesi.
194. teirea, levkosirebis qalaqi.
195. xalibebi, mcirericxovani xalxi
pontosTan, Termodontze, xalibebis
samxreTiT ekroba armina.
196. stemena, xalibTa qalaqi
197. germonesa, adgili (kolonia)
trapezuntTan
198. patrasisi, qalaq pontosTan.
199. krossa, qalaqi pontosTan.
212. amazonioni, ase adre ewodeboda
kitas, sadac cxovrobdnen amazonebi.
rac Seexeba hekate miletelis
„evropis“ aRweras, aq CvenTvis
saintereso mxolod erTi faqtia:
„dandariebi, tomi kavkasiis
maxloblad, rogorc ambobs hekate
„evropaSi“ (stefane bizantieli,
georgika, wigni me-3, gv. 277).
hekate mileTelis Cvens dromde
moRweuli nawyvetebis kvleva №187
muxliT daviwyoT. am muxlis mixedviT,
mdinare fazisi zRvas ar erTvis.
aqsiomaa, rom mdinare, romelic zRvaSi
ar Caedineba, erTvis an tbas, an sxva
mdinares. ra mdgomareobaa Cvens mdinare
fazisTan (rionTan) damokidebulebaSi?
paliastomis tba faqtiurad limania
(laguna), romlis msgavsi araerTia
Savi da azovis zRvebis gasayarze.
hekates periodSi, Cv.w.aR.-mde me-6
saukuneSi fazisi rom paliastomis
gavliT Sesuliyo Sav zRvaSi, aseve
CaiTvleboda, rom is zRvas uerTdeba.
Savi zRva-paliastomi-fazisi, hekate
mileteliseuli variantidan unda
gamoiricxos. arsebobs Tu ara sxva
mdinare fasisi, romelic aseve, mdinares
uerTdeba?
pasuxi dadebiTia, aseTi mdinare
arsebobs! is mdinare araqsis zemowelia,
romelsac araerTgzis axsenebs berZeni
istorikosi da molaSqre _ qsenofonti.
is, rom moinaxa mdinare, fasisad
saxeldebuli, romelic zRvaSi ar
Caedineba, ver iqneba samtkici imisa,
rom hekates aziis es mdinare aqvs
mxedvelobaSi. saWiroa damatebiTi
samtkicebi.
„ratomaa misi sazRvrebi _ nilosi,
romelic iTvleba egviptis mdinared
da fasisi, kolxeTis mdinare (xolo
sxvebi asaxeleben maietsis mdinares
tanaiss da kimeriul gadasasvlels)
arc saxelebi viciT imaTi, romlebmac
ase dahyves dedamiwa, da arc is, Tu
saidan daarqves es saxeli“.
(herodote, tomi 1, nawili IV-45
melpomene, Tbilisi, 1975).
herodote aq afrika, azia, evropis
sazRvrebze saubrobs.
herodotes sityvebidan gamomdinare
hekate mileteli evropa-aziis sazRvrad
mdinare fasiss(rions) unda
gulisxmobdes, gansxvavebiT, sxva,
arcTu mravalricxovan geografTagan.
mxedvelobaSi rom ar miviRoT stefane
bizantielis zemoT moyvanili citata
imave hekateseuli naSromidan, romelic
dandariebs evropaSi asaxelebs, amave
azrisaa dandariebis Sesaxeb
mogvianebiT strabonic:
„meotebis ricxvs miekuTvnebian
sindebi da dandarebi, toretebi, agrebi
da aprexebi, aseve terpetebi,
obidiakenebi, sittakenebi doskebi da
zogierTi sxva“ (straboni, wigni XI, II-
11)
straboni evropa-aziis sazRvrad
erTmniSvnelovnad mdinare tanaisss
(dons) miiCnevs. gamomdinare am
postulatidan, dandarebi, toretebi
da zemoT CamoTvlili sxva tomebi,
strabonisaTvis ukve aziaa, mdinare
tanaisis aRmosavleTiT mdebare!
igive tomi dandariebisa, hekate
miletels evropaSi aqvs moxseniebuli!
cxadia, hekate mileteliseuli
sazRvari evropa-azias Soris, mdinare
fazisze (rionze) gadis!
Tu evraziis sazRvari mdinare
fazisia (rioni), hekate miletelis
„aziis“ aRweraSi moxseniebuli kolebi
da koraqsebi veranairad moxvdebodnen
qalaq soxumTan, vinaidan es
teritoriebi unda moxvedriliyo
„evropis“ aRweraSi!
cxadia, hekate miletelis Cvenamde
moRweuli „aziis“ aRwera iwyeba
mesxeTis mTebiT, kolebis da
koraqsebis aRweriT. miyveba rogorc
Savi zRvis sanapiros samxreTis
mimarTulebiT, aseve aziis kontinentis
siRrmeze ramdenime aseuli kilometris
siRrmeze. №185-186 punqti hekateseuli
cnobebisa, romelic kolebsa da
koraqsebs Seexeba, ganTavsdeba mesxeTis
(koraqsis) mTebis zemoT. ase rqmevia
VI s. Cv. w. aR-mde, ase hqvia plinius
ufrosTan I saukuneSi, aseve uwodebs
prokofi kesarieli VI saukuneSi am
mTebs!
koraqsebis tomebis ganTavseba
soxumTan axlos gamowveulia zemoT
aRniSnuli hekateseuli teqstis
araswori wakiTxviT. jer fsevdo
skolaqs kariandelis, Semdgom
pomponius melas mier. sabolood
rukaze Sesabamisi koordinatebis
datana moxda klavdios ptolomaiosis
mier. koraCes kedeli, rogorc svidaSi
Cans, SesaZlebeli iyo mxolod VI
saukunis mere Cv.w. aRricxviT Setanili.
vurCevdi qarTvel, (da ara mxolod
qarTvel) mecnierebs, koraqsTa tomis
unayofo Zebnas Tavi davaneboT
kelasuris kedelTan, romelic
iustiniane kesarielis xelSewyobiTaa
aSenebuli VI saukuneSi _ qristesiT.
amrigad, eWvmiutanlad
damtkicebulia, rom koraqsebis mTebi
da Sesabamisad koraqsebi mesxeTis
(hekateseuli mosxebis) gverdze arian
ganlagebuli. savaraudoa, rom hekate
termin kolxebSi _ qarTvelebs
gulisxmobs.
kolxebi, koraqsebis axlos,
rasakvirvelia, kolas midamoSi
mcxovrebi qarTveluri tomebi
igulisxmeba, ra versiasac udidesi
qarTveli mkvlevari, pavle ingoroyvac
anviTarebs. damafiqrebelia, rom am
drosaTvis artaani iq ar Cans. (jer
ar Cans....)
matienebi, es indoevropuli tomi
Cans kontinentis siRrmeSi. misi
lokalizacia SesaZlebelia
herodotes mixedviT.
bexixirebi _ savaraudod,
qarTveluri tomi (baxari _ aseTi
dasaxlebuli punqti dResac arsebobs
dRevandel TurqeTSi. trapezunt-
kerasunts Sua, kontinentis siRrmeSi).
xoi, makronebi, marebi, tibaranebi,
mosinikebi, umravlesoba
adgilnacvlebulia (saqarTvelo
respublikis farglebSi Tu farglebs
gareT). maTi identifikacia, gansaxlebis
Sualeduri Tu saboloo punqtebis
aRmoCena-damtkiceba xdeba antikur
avtorTa eWvmiutaneli cnobebis
safuZvelze. tomebis gadaadgilebisa
da maTi saboloo gansaxlebis
adgilebis povna bizantiuri, Turquli
da rusuli wyaroebis saSualebiT
xdeba SesZlebeli.
„tomebi ar qrebian, isini ganagrZoben
arsebobas sxva saxelis qveS an sxvagan“
(pompinius melas perifraza)
daujerebelia, magram zogierTi
tomis warmomadgenelTa gvarebic ki
aris dafiqsirebuli, xolo zogierTi
gvaris ama Tu im qarTveluri
tomisaTvis uSecdomod mikuTvnebac ki
aris SesaZlebeli!
hekate miletelis cnoba:
xalibebi, mcirericxovani xalxi,
mcxovrebi pontosTan, Termodontze.
xalibebis samxreTiT ekvris armina.
erTob sayuradReboa. is, rom aq
xalibebis mcirericxovnobazea saubari,
romelsac Cven mogvianebiT SevexebiT.
_ xalibebi, savaraudod, samxreTis
mimarTulebiT mdinare Termodontidan
moyolebuli, zRvis sanapiros gaswvriv
meCxrad cxovroben, arcTu
mravalricxovani arian. saxezea
xalibTa raodenobis mniSvnelovani
kleba am adgilebze, savaraudod, maTi
simWidrovis xarjze. teritoriulad
isini mdinare Termodontidan sinopis
mTel naxevarkunZulze Canan
mimofantuli, vinaidan armina _ es
provincia sinopelTa navmisadgomia,
sinopidan 6-9 kilometri samxreTiT
zurab Wkadua,(gagrZeleba iqneba)
hbnbskpcb-!bgyb{fUp"!///eb!lfofcj!)ybmjcfcj*"
ilori4 24 aprili-8 maisi 2018 weli
mbwsfouj!cfsjb _ sabWoTa kavSiris cildawamebuli gmiri
(gagrZeleba wina nomridan)samwuxarod, Zmebi starostinebis
saqme ar warmoadgenda erTeulSemTxvevas. sabWoTa kavSiris msxviliqalaqebis mosaxleobis nawili maSincdilobda yoveli kanonisa Tu ukanono-bis gamoyenebiT darCeniliyo zurgSi.kanonierad _ mieRoT kuTvnili javSani.ukanonod _ eyidaT javSani.
faqtiurad didi samamulo omi moigosabWoTa glexobam, romelTac komis-ariatebi pirwmindad erekebodnen fron-tis wina xazze, sadac umetesoba maT-gani iRupeboda. glexebs ar hqondaTaraviTari privilegia, raTa proteqciiTdaexsnaT Tavi mobilizaciisagan, arcfuli _ raTa eyidaT javSani iseTivigindarebisagan, rogorebic iyvnen Zme-bi starostinebi.
Cvens mier citirebul wignSi moy-vanilia berias ramdenime werilobiTigzavnili stalinisadmi:
“1944 wlis 18 noemberi. ssrk Sin-saxkomis organoebis mier gamovleniliasamxedro komisariatebisa da samxe-dro-samedicino komisiebis mier wiTeliarmiis rigebSi savaldebulo samsax-urisagan samxedrovaldebulTa ukanon-od ganTavisuflebis faqtebi.
10 oqtombers voroSilovgradisolqis Sinagan saqmeTa mTavari sam-marTvelos mier dapatimrebuli iqnaqalaqis samxedro komisariatis 5 Tanam-Sromeli, romlebic fiqtiurisabuTebiT aRiarebdnen wvevamdelebsavadmyofebad da aTavisuflebdnen maTmobilizaciisagan. amisaTvis ki Ti-Teuli wvevamdelisagan qrTamis saxiTaiRes 2-dan 10 aTasamde maneTi... gamovle-nilia 13 piri, romelTac, komisariatismier gacemuli yalbi sabuTebis sa-fuZvelze Tavi aarides savaldebulosamxedro samsaxurs...
stavropolis olqis olqis SinagansaqmeTa mTavari sammarTvelos miergamovlenilia molotovis samxedrokomisariatisa da samxedro-samedicinokomisiis wevrTa jgufi, romlebic qr-Tamis fasad aTavisuflebdnen wve-vamdelebs samxedro samsaxurSi gawve-visagan. dadgenilia, rom maT gawvevis-agan gaanTavisufles 13 piri da samxe-dro aRricxvidan moxsnes 27 samxe-drovaldebuli...
...dapatimrebulia da micemuliasisxlis samarTlis pasuxismgeblobaSimolotovis olqis Castinis raionissamxedro komisris movaleobisdroebiT Semsrulebeli Sivrini.
dadgenilia, rom qrTamis safasuradSavrinma wiTel armiaSi samsaxurisagangaanTavisufla CerniSovis sasadiloe-bis trestis warmomadgenlebi goldobi-ni da luzini”.
mxolod ssrk Sinsaxkomis miergamovlenilia javSnis ukanonod SeZenisaseulobiT da aTaseulobiT faqtebi.
“prigorodis (yofili CeCeno-in-guSeTis avtonomiuri ssr) raionissamxedro komisari novosiolovi dakomisariatis TanamSromlebi gorbuSini
da ivanovi qrTamis safasurad sistem-aturad aZlevdnen fiqtiur sabuTebsdezertirebs, romlebic Tavs aridebd-nen samxedro samsaxurs. viRac janaevisada sxva 7 pirovnebisagan qrTamis saxiTmaT aiRes 38.800 maneTi”.
1943 wlis TebervalSi moskovisolqis Sinsaxkomis mier likvidirebu-lia dezertirebisa da samxedro sam-saxurisagan ukanonod TavdaxsnilTajgufi aliautdinovis, mustafinis dasxvaTa SemadgenlobiT. imyofebodnenra danaSaulebriv kavSirSi puSkinissamxedro komisariatis gamwvevi punqtiseqimebTan turbeviCTan, selezniovTan,postnikovTan, kokvinasTan, samxedrokomisariatis pirveli nawilisufrosTan iaptevTan da gadamwerTanpolovinkinTan, isini fiqtiur daskvnebsasaRebdnen samxedro samsaxurisaganTavis aridebis msurvelebze daaxdevinebdnen 3-dan 20 aTas maneTamde.eqim turbeviCis aRiarebiT, didi sama-mulo omis dawyebidan maT gascesyalbi janmrTelobis cnoba 100 dezer-tirze.
“ssrk Sinsaxkomis rostovis olqismTavari sammarTvelos mier, ama wlismaisSi gamovlenili iqna damnaSave pir-Ta jgufi, romlebic qrTamis fasadamaragebdnen dezertirebs fiqtiuridokumentebiT, romelic maT aTavisu-fllebda savaldebulo samxedro sam-saxurisagan. jgufis organizatorigaxldaT wiTel armiaSi samsaxursTavaridebuli dezertiri, intendantissamsaxuris kapitani xoxlovi. cxovrob-da ra qalaq donis rostovSi da ama-ragebda ra msurvelebs fiqtiuri jan-mrTelobis cnobiT evakohospital#s883-is saxeliT, TiToeul yalbcnobaSi igi qrTamis saxiT iRebda 4-dan 10 aTasamde maneTs. TavisTanamzraxvel dezertir suxanovTanerTad man yalbi janmrTelobis cnobagasca 40 adamianze”.
milionobiT moqalaqes, rogorcmaSin ambobdnen “speckategorias”, maSinar sWirdeboda yalbi sabuTi avadmy-ofobis Taobaze, raTa Tavi daexsnaTfrontze wasvlisagan. maT savsebiTkanonierad hqondaT miniWebuli fron-tisagan ganTavisuflebis ufleba.
ai, monacemebi dasavleT cimbirze:“qalaqis masStabiT sademobilizaciojavSani gaica qalaqis mosaxleobis 28procentsa da soflis mosaxleobis 5procentze.”
aRsaniSnavia, rom Zmeb starostinebsdapatimrebis momentSi javSani gaaCndaTsportisa da samrewvelo kooperaciisxaziT. amave dros, samxedro samsax-urisagan ganTavisuflebis javSanimoskovSi gaica samxedrovaldebulimosaxleobis 45 procentze.
saidumlo ar gaxldaT arc is, romnacionalur respublikebSi ar tarde-boda samxedro gawveva. magaliTad,1941/42 wlis zamTarSi stalini ambobdaerovnul kadrebze:
“Tqven ambobT, rom zogierTierovnuli kadrebi cudad ibrZvian. maSra gsurT? is xalxi, romelic mudamyidulobda jarSi samsaxurisagan gan-Tavisuflebis uflebas da ar gaaCniasamxedro inteligencia, verasodesiomebs srulyofilad, istoriuladCamoyalibebuli mizezebis gamo”.
magaliTad, novosibirskis saolqosamxedro komisariatma 1941 wlis 2 oq-tombers gamosca brZaneba, romlisTanaxmad samxedro-savaldebulogawvevas eqvemdebareboda yvela rusi,ukraineli, belorusi, yazaneli TaTari,mordvini, ebraeli, somexi, qarTvelida azerbaijaneli, vinc flobda rusulenas. sxva danarCeni erovnebis wve-vamdelebi Seavsebdnen mxolod samxe-dro-samSeneblo organizaciebsa dasxva muSa kolonebs. germanelebi, ru-
minelebi, finelebi, bulgarelebi,berZnebi, Turqebi, iaponelebi, ko-reelebi, Cinelebi, ungrelebi,avstrielebi unda gaewviaT mxolodmuSa qvedanayofebSi. garda amisa, sak-maod didi xnis ganmavlobaSi ar iwvevd-nen jarSi polonelebs, Cexebs, es-tonelebs, latvielebs da litvelebs.1942 wlis miwuruls aikrZala im pire-bis jarSi gawveva, romlebic adre cx-ovrobdnen CeCeno-inguSeTis, yabardi-no-balyareTis da daRestnis avtonomi-ur sabWoTa socialistur respublikeb-Si.
magram naklebadcnobilia is faqti,rom javSani eZleodaT im pirebs, rom-lebic isxdnen gulagebSi politikuristatiebiT da ganTavisufldnen sapa-timro vadis gasvlis Semdeg, aseve,maT naTesavebsac!
ase, magaliTad, 1942 wlis Semodgo-maze omskis olqSi, 1924 wels dabade-buli moqalaqeebis gawvevisas, “poli-tikur-moraluri TvalsazrisiT” (pmT_ sakancelario enaze ase uwodebdnen“politikurebs”) ganTesili iqna 308adamiani, maT Soris, erovnuli niSniT_ 164 adamiani. garda amisa, komisari-atTa samandato komisiam uaryo be-lorusiisa da dasavleT ukrainis 48mkvidri. amave mizeziT, uari eTqva sab-WoTa armiaSi Caricxvaze 1924 welsdabadebul 1661 pmT-s, nacionalurimotiviT ki _ 388 adamians. garda amisa,ar iqna gawveuli dasavleT ukrainisda dasavleT belorusiis 162 mkvidri.amgvari kategoriis adamianebis ricxvigansakuTrebiT Warbobda dasavleT cim-biris soflebSi, sadac gadasaxlebuliiyvnen represirebulebi. magaliTad,teguldinis raionSi mcxovrebi 165wvevamdelidan jarSi gawveuli iqnamxolod 81 adamiani.
amrigad, faqtia, rom didi samamuloomis wlebSi gulagi ZalianbevrisaTvis sicocxlis gadarCenissaSualeba aRmoCnda. sityvisaTvis,swored gulagma gadaarCina oTxi Zmastarostinebis sicocxle. Tu isinifrontze moxvdebodnen, ioli Sesa-Zlebelia, rom aRar gaCeniliyo “spar-takis” legenda.
eeh, ras izam, Znelia moZebno ojaximaxinjis gareSe. da yovelive amaze,frontis iaraRiTa da saWurveliT mo-maragebis kvaldakval, berias am simax-injeebzec unda efiqra da exarja en-ergia!
ar arseboben didi saqmeebi didisiZneleebis gareSe
(volteri)am wignze muSaobisas kidev erTxel
davrwmundi, rom did samamulo omSilavrenti berias wvlili SeiZleba Se-vudaroT im rigiTi jariskaciswvlils, romelic mkerdiT icavda sam-Soblos mtris Semotevebisagan. ariqneboda rigiTi jariskaci da ar iqne-boda diadi gamarjveba! ar iqnebodalavrenti pavles Ze beria da ar iqne-boda diadi gamarjveba!
Tu amas sajarod vaRiarebT, maSinkardinalurad unda SevcvaloT didisamamulo omis istoriis aqcentebi.iqneb, droa?
1941 wlis 23 agvistos beriam TavisdRiurSi Semdegi Sinaarsis CanawerigaakeTa: “koba ukanaskneli sityvebiTlanZRavs sardlebs. brals sdebs maT,rom ar Setevis organizeba SeuZliaTda arc ukan daxevis. jarebs kargaven...mec igive dardi mixravs guls. mar-Talia arsebobs evakuaciis sabWo, ma-gram problemebs Cemi biWebi umklavde-bian... Tu rame saqme win ar midis, gun-durad morTaven xolme bRavils:gviSvele, amxanago beria”.
1941 wlis 24 ivniss skkp(b) cekas dassrk saxkomsabWos erToblivi dadge-nilebiT “mosaxleobis, dawesebulebe-bis, samxedro, sxva tipis tvirTebisda faseulobebis evakuaciis Sesaxeb”,
ssrk saxkomsabWosTan Camoyalibdaevakuaciis sabWo Semdegi Semadgenlo-biT: l.m. kaganoviCi (Tavmjdomare), n.m.Sverniki (Tavmjdomaris moadgile),wevrebi b.m. SapoSnikovi, s.n. kruglovi,p.s. popkovi, n.f. dubrovini da a.i. kir-piCnikovi.
imave wlis 26, 27 ivniss da 1 ivlissimave organoebis gadawyvetilebiTevakuaciis sabWoSi damatebiT Seiyvanesa.i. miqoiani (Tavmjdomaris pirvelimoadgile), l.p. beria da m.g. pervuxini(Tavmjdomaris moadgileebi).
1941 wlis 3 ivliss evakuaciis sab-Wos Tavmjdomared dainiSna skkp (b)cekas politbiuros wevrobis kandi-dati, profkavSirebis centraluri sab-Wos Tavmjdomare n.m. Sverniki. 16ivliss gamoqveynda ssrk Tavdacvissaxelmwifo komitetis axali dadge-nileba “evakuaciis sabWos Semadgen-lobis Sesaxeb”. amrigad, mis reorga-nizebul SemadgenlobaSi Sevidnen n.m.Sverniki (Tavmjdomare), a.n. kosigini(Tavmjdomaris moadgile), wevrebi a.i.miqoiani, l.m. kaganoviCi, (kaganoviCisaryofnis dros mas cvlida b.n. aru-tiunovi), m.z. saburovi (saburovis ary-ofnisas mas cvlida g.p. kosiaCenko)da v.s. abakumovi (Sinsaxkomi).
1941 wlis 16 agvistos ssrkTavdacvis saxelmwifo komitetis dad-genilebiT evakuaciis sabWoSi da-matebiT Seiyvanes wiTeli armiis zur-gis mTavari sammarTvelos ufrosi,general-maiori m.v. zaxarovi. 1941 wlis26 seqtembers evakuaciis sabWoSi Seiqm-na mosaxleobis evakuaciis sam-marTvelo, romelsac saTaveSi Cauyenesrsfsr saxkomsabWos Tavmjdomarismoadgile k.d. pamfilovi, romelmacamadroulad daikava evakuaciis sabWosTavmjdomaris erT-erTi moadgilisposti.
ufrosoba Tavsayrelad iyo! saqmecbevri gakeTda. magram, rogorc sergeikremliovi werda, evakuaciis sabWosadgilebze ar gaaCnda aparati, mismaxelmZRvanelobam ki ver moaxerxa, romdroulad CamoeyalibebinaT adgilebzewarmomadgenlobaTa instituti. amitom,am warmomadgenelTa funqcias yvelaSemTxvevaSi asrulebdnen berias sax-alxo komisariatis TanamSromlebi.zogjer ki, saxalxo komisari lavrentiberia piradad eweoda dakargulievakuirebuli aRWurvilobis ZebnissamuSaoebs.
“moskovSi Ramea, cimbirSi kiSuadRis mze acxunebs. sadRac, uralSipresi gamovida wyobidan, lavrenti,iqneb gamarTuli presi mogvaZebninio.eSeloni daikarga. lavrenti, iqneb SenibiWebi dagvexmaron da mogvaZebninon.viaCeslavma (molotovma) Caisvara,lavrenti, iqneb amoaTrio gasaWiridan.voznesenski ar dagvexmara, lavrenti,iqneb Sen gviSvelo. lazars (kaganoviCi)daexmare, giorgis (malenkovi) daexmare,Serbakovs daexmare. kobas daxmarebazexom laparakic zedmetia, RmerTo, SenmiSvele...”, _ Cawera beriam dRiurSi1942 wlis 18 Tebervals.
amave dros, xSirad uwevda ambiciuriarafrismcodne ufrosebisaTvis saku-Tari adgilis miniSneba, ra Tqma unda,diplomatiuri prononsiT.
SeiaraRebis saxalxo komisar v.n.novikovs mohyavs berias “uxeSobis”konkretuli SemTxveva. midis omi,qarxnebi ukanaskneli SesaZleblobebiszRvarze muSaoben da TandaTan zrdiangamoSvebuli cecxlsasroli iaraRisraodenobas. am dros, uSiSroebis gen-eral-leitenanti tkaCenko fexdafexdasdevs novikovs, eswreba mis yvelaTaTbirs, kiTxulobs operatiulcnobebs da a.S.
Targmani roland jalaRaniasi(gagrZeleba iqneba)
ilori 524 aprili-8 maisi 2018 weli
poeziis kuTxe
ramdenime Tvis win gazeT
“saqarTvelos respublikaSi”
gamoqveynda CemTvis da
sazogadoebisTvis ucnobi adamianis,
vinme bokuCavas werili saqarTvelo-
ruseTis urTierTobis Taobaze, ufro
sworad im “mzakvrobis” Sesaxeb, rasac
ruseTi, Semdeg sabWoTa kavSiri da
isev ruseTi sCadioda da sCadis
saqarTvelos winaaRmdeg.
werilis gacnobisTanave damebada
azri pasuxi gameca politologiisa
da Jurnalisturi wreebisTvis ucnobi
piris erTob ususur gamoxdomaze
mezobeli qveynis mimarT _ uxvad
gazavebulis istoriuli momentebis
falsifikaciiT _ RvarZliT da
siZulviliT.
ruseTis mimarT siZulviliT
gaJRenTili statiebis an satelevizio
gamosvlebis siuxves ise varT miCveuli,
arafrad vagdebT da “ZaRli yefs,
qaravani midis” msgavsad aRviqvamT.
arada, visac samSoblo uyvars,
valdebulia pativi sces mezoblebs,
gansakuTrebiT imaT, visTanac
mravalsaukunovani urTierTobebi da
naTesauri kavSirebic gaqvs. garda
amisa, CavTvale, rom vinme waikiTxavda
bokuCavas naxelavs, gansakuTrebiT
axalgazrda da isedac antirusuli
propagandiT gondabinduls, bokuCavas
Woris doneze ganxiluli saqarTvelo-
ruseTis urTierTobac Savi lodiviT
daemateboda.
Cems werilSi aRvniSne, rom
bokuCavas “Semoqmedeba” ara marto
piradad mas Wrida Tavs, rogorc uvics
da daunaxavs, aramed qveyanasac.
bokuCavas “Semoqmedebis” pirvel
“foliants” ar Sevexebi, vinaidan
avtori udavod ar aris istoriasa da
politologiaSi Caxeduli rom mis
mier dawerili abradakabriT Sevawuxo
mkiTxveli, magram “Sedevris” erT
monakveTs, romelmac yovelgvar
molodins gadaaWarba, moviyvan. avtori
gvaxsenebs, Tu rogor Camodiodnen
(CamoeTreodnen) saqarTveloSi rusi
poetebi, mwerlebi, kulturisa da
xelovnebis muSakebi; rogor
vapurmarilebdiT, vasmevdiT da
vaWmevdiT maT. isini ki, moskovSi
dabrunebis Semdeg, gvlanZRavdnen da
gvaginebdnen.
netav romeli “umaduri” rusi hyavs
mxedvelobaSi?
farTo sazogadoebisTvis maTi
saxelebis da gvarebis dasaxeleba aris
saWiro da ara yvelas erT tafaSi
moqceva. Tu mas astafievi hyavs
mxedvelobaSi, mogaxsenebT. astafievma
Tavis “Ловля пескарей в Грузии”-SisinanuliT aRwera erT dros
raindobiTa da gmirobiT gamorCeuli
qarTvelis Tanamedrove, gadagvarebuli
portreti. maSin am ambavma didi
ukmayofileba gamoiwvia saqarTveloSi,
gansakuTrebiT qarTvel mwerlebSi,
vinaidan miiCnies, rom astafievi
RvarZliTa da siZulviliT werda
qarTvelTa Sesaxeb.
arada, is, rac man dawera, iyo
sinanuli da rCeva gamofxizlebisa.
mas Semdeg politikuri sistemac
Seicvala da bevri sxvac, SevicvaleT
Cvenc da samwuxarod, swored
astafievis naweris im negatiur
personaJebs davemsgavseT.
“CamoeTreodnen da vaWmevdiT”, rasac
xazs usvams avtori, ukbilo argumentia
rusis gasaSaveblad, misi “umadurobis”
gamosaaSkaraveblad.
Cems pasuxSi aRvniSne, rom bokuCavas
naweri stumrisTvis purmarilis
damadlebis aSkara demonstraciaa, rac
Cirqs scxebs ara marto mas, aramed
saxelganTqmul qarTul maspinZlobas.
bokuCavasa da misTanebis gasagonad
vambob _ saqarTveloSi stumrad
Camosuli moskoveli, sakuTari
samSoblos anu sabWoTa kavSiris erT-
erT kuTxeSi Camodioda, sadac mas
mudam eguleboda sulieri savane,
arabokuCavasnair maspinZlebTan
Sexvedra.
vimeoreb, aq sulieri sazrdos
miReba ufro xiblavda, vidre Rvinis
da purmarilis. moskoveli ara marto
TbilisSi Camodioda, aramed baqoSi,
erevanSi, taSkentSi, sxvagan da iqac
upurmarilod aravin tovebda.
miuxedavad amisa CvenTan “CamoTrevas”
(bokuCavas mier gamoyenebuli termini),
sxva xibli hqonda, romelic gadadioda
praqtikul saqmeSi _ qarTveli
mwerlebis rusul enaze Targmna da
gamocema rom hqvia. swored am gziT
gaicno dasavleTma qarTuli mwerloba.
garda amisa, minda davsva kiTxva _ aq
“CamoTreuli” xelovnebisa da
kulturis rusi moRvaweebi, visi
xarjiT Wamdnen?
TavianTi xarjiT, vinaidan is, rac
saqarTvelos biujetSi iyo, centris
mier iyo ganawilebuli anu mis mier
ukan dabrunebuli qarTveli eris
naRvawze orjer meti. magram, rogorc
Cans bokuCavam es ar icis da ara
marto es, sxva mniSvnelovanic, vinaidan
(rogorc mogvianebiT miTxres) is
warumatebeli maTematikosia da
i s t o r i a - p o l i t o l o g i a -
JurnalistikasTan araviTari Sexeba
ar hqonia 75 wlis ganmavlobaSi
(xandazmuli asakic mogvianebiT gavige).
gamikvirda, vinaidan am asakis adamiani
Tavs uflebas ar unda aZlevdes quCis
WorebiT mii pyros mkiTxvelis
yuradReba.
Cems sapasuxo werils umal mohyva
Seuracxyofebis korianteli, lanZRva-
gineba, romelic gamudmebiT ibeWdeboda
gazeT “saqarTvelos respublikaSi”. me
yvela misi statia upasuxod davtove,
vinaidan CavTvale, rom es adamiani,
lanZRva-ginebisa da ciliswamebis
ubadlo ostati, Cems nawers verafriT
CaTvlida obieqturad. misTvis daviT
mxeiZe, uSangi jangiraSvili da hamlet
Wi paSvili mudam viqnebodiT
“daqiravebulebi”, “agentebi”, “ruseTis
ukanalSi msxdomebi”, mdare xarisxis
politologebi da Jurnalistebi.
Tu wina werilebSi Cveni
“damqiravebeli” virtualuri ruseTi
iyo, 21 seqtembris statiaSi pirdapir
omar margvelaSvils adebs xels,
rogorc Cvens damqiravebels. baton
omars ara marto Cveni “daqiraveba”
akmara, aramed uxeSi, Seuracxmyofeli
sityvebiTac gamolanZRa _ Tanaklaseli,
lamis megobari.
baton omars, romelsac sul
axlaxans dabadebis dRe (75 wlisTavi)
gadauxdia, saqarTvelos mecnierebaTa
akademiis prezidenti, aseve
Tanaklaseli giorgi kvesitaZe uZRvnis
werils, sadac detalurad aRwers
batoni omaris mier ganvlil gzas,
udavod dasafasebels da sainteresos.
am weriliT gaRizianebulma meore
Tanaklaselma bokuCavam ar daaxana da
lanZRva-ginebis lafi daasxa baton
omars, TiTqos man SegvikveTa
“antibokuCavisturi” statia.
omar margvelaSvils didi xania
vicnob, rogorc sabWoTa periodis
warmatebul sameurneo muSaks, amJamad
aseve warmatebul biznesmens. Cven
erTmaneTs gazeT “saqarTvelos
respublikis” furclebze vxdebodiT
am gazeTTan Cemi TanamSromlobis dros.
sxva urTierToba masTan ar mqonia.
garda amisa, omarma, bokuCavasadmi Cemi
pasuxi, gamoqveynebis Semdeg gaigo, ris
Sesaxebac miTxra erTi sajaro
Sexvedris dros, Tan isic daamata _
bokuCava Cemi Tanaklaseli iyoo, razec
mivuge _ saSineli Tanaklaseli gyolia-
Tqo.
axla, rac Seexeba Cems rusofobobas.
diax! me msurs, rom saqarTvelos
ruseTTan hqondes normaluri kavSirebi,
vinaidan ruseTi Cveni mezobelia, Tan
Zlieri qveyanaa, gaeros uSiSroebis
sabWos mudmivi wevri, didi istoriisa
da kulturis, marTlmadidebluri
qveyana.
diax! Cvens urTierTobaSi iyo
xinjic, magram kargi meti iyo da im
kargze unda vilaparakoT Tu gadarCena
gvsurs. rodesac, miuxedavad aSS-s
mier ruseTis winaaRmdeg dawesebuli
sanqciebisa, ruseTSi sxvadasxva qveynis
meTaurebisa da biznesmenebis vizitebi
ar wydeba, gana sakmarisi ar aris
Tvali aaxilo?
ruseTi agresoriao, rom gaviZaxiT
_ erT saqmeze agresoric da
Tavdamcvelic _ ori ar SeiZleba
iyos.
evrokavSiris speckomisiam 2008 wlis
agvistos omSi saakaSvili miiCnia
agresorad da ara ruseTi, arada Cven
utuxad gaviZaxiT ruseTia agresorio.
am “simarTles” aSS-i da misi
yurmoWrili „mokavSireebi“ amboben,
romelTa wvlili saakaSvilis
agresiaSi ganuzomelia.
aRniSnulis Sesaxeb gazeT
“gardianSi” gamoqveynda inglisis
specsamsaxuris yofili maRalCinosnis
skarletis interviu, sadac ambobs,
rom aSS-s da inglisis erToblivi
proeqti iyo samxreT oseTSi omis
wamowyeba da ruseTis CaTreva; ruseTis
samxreT sazRvrebTan mudmivi cecxlis
agizgizeba da amiT ruseTis
xelisufalTa yuradRebis samxreTze
mipyroba. gavixsenoT baqraZis mowodeba
_ CanglebiT-danebiT ruseTis
winaaRmdeg partizanuli omis gaCaRebis
Taobaze.
es gegma ruseTma swrafi samxedro
pasuxiT CaSala. mas rom kardinaluri
nabiji ar gadaedga, vin icis 2008
wlis saakaSvilis mier dawyebuli omi
jerac moumTavrebeli yofiliyo.
dasavleTs es proeqti saqarTveloSi
ar gamouvida, magram mogvianebiT
ganaxorciela ukrainaSi, sadac 2014
wlidan mimdinareobs omi.
bokuCavas da misTanebs vurCev
waikiTxon israeleli publicistisa
da Jurnalistis lev guninis naSromi,
miZRvnili cxinvalis omisadmi, sadac
avtori zedmiwevniT, zustad aRwers
omamdel, omis droindel da omis
Semdgom viTarebas.
samwuxarod, saqarTvelo amerikul
xafangSi moeqca da daufiqreblad
asrulebs mis davalebas _ antirusul
propagandas. ar surs ruseTTan
urTierToba da akritikebs yvelas, maT
Soris “patriotTa alianss” moskovTan
molaparakebis gamo.
saqarTvelos xelisufleba da
“rusofobebi” qveynis xsnas aSS-s
ukavSireben, maSin, rodesac aSS-a
daxmarebis xeli ver gauwoda missave
teritorias _ puerto-rikos,
yurisZirSi mdebares, qariSxaliT
miwasTan gasworebuls, sasmeli wylis
da Suqis gareSe darCenils.
sisulelea imis mtkiceba, rom aSS-
sTan an dasavleTTan ar unda gvqondes
urTierToba, magram aseTive sisulelea,
ruseTTan urTierTobis arqona. ai,
amas vaxsenebT mTavrobas da
sazogadoebis nawils.
hamlet WipaSvili
svtpgpcjb!ebnSvqwfmjb!rwfzojtUwjt paralelebi
mosmenili ludis smidan ciknis Sewvamdeaprili da kaTxa ludiluds svamdnen da, im dros radganludis kaTxas qafi adga,imdeni ram itrabaxes, imdeni ram gapi-ardaabrialda aprili da yvelaferigaprialda!
„coli myavda, gaRmamyavda“
— dolarebi xom ar cviva cidan?saqeifod fuls Soulob sidan? _kiTxulobs erTi.am kiTxvas myisve pasuxad erTvis:— coli myavs naRdi monapovarida ara mxolod mona povari...vityvi, Tu amiT ar avqoTdebiT,dolars Soulobs Ramis qoTnebiT!..
SevsvaT, gvaamos! ragvaqvs sadavo?
iTqva sayveduri „natosadmi“gvaZroben tyavs tanze cxrapirs,is ki gvkvebavs papis zRapriT,ratom gvtanjavs nerwyvis ylapviT,rad gaWirda CvenTvis „mapi“? mavTulxlarTebs Caxveuli imedi gatacebebi rom gaaxSires,mteri fiqrobs, rom amiTgvaSinebs,magram maTi svla raki gavSifreT,mavTulxlarTebs Tu davWriT, maS-inve,duSaSs Tu vera, veliT SaSi-beSs!
gaixsenes ruis-urbnisiroca eSmas azis damRa,mkrexeloba rCeba naRmadwmidisa da RvTiuris mkvlels.mavTulxlarTebs vinc gverds uvlis,numc Sexedavs ruis-urbniss,Tvali Tuki ar gaurbisdaviT aRmaSeneblisken!
ludi da Wadrakis dafamTavarsardalic luds svams, aqvea,gars axvevia bevri laqia,win dafa uZevs da ulagia,rac uCorknia da ulaqia.Tan iseT ileTs rokavs moqnilad,WadrakSi mokle roqi ro hqvia.Tuki mivuxvdiT: rodis, ra fasad,miaRwevs SamaTs did „Sah-abasTan“,vityviT: dafasda, didad dafasda,ludis kaTxa da jdoma dafasTan!
msjeloba samTavrobogadaadgilebebze
cxovreba roca „Wandrakulia“,sxva yvelaferi mxolod tyulia,axireba da viRacis zniki. paiki Tuki gadedofldeba,da Tavis mefes gadefofreba,mitom ar gvikvirs! ministrobiT da Tavis piariT,paiki Tumca rvamde ki ari,magram maT Soris aris sviani,romelic SeZlebs gadedoflebas? roca qveyanas saRaTiT Zinavs,vnaxoT, vin SeZlebs brZolis moge-bas,Tu axlobelma ar Seiwira,arc cvlilebebi ar moxda gvianda droze Sedga gadaroqeba!
ludiT SesmulisadRegrZelo
saxelis Secvla inebes,niRbiT da macdur ieriT,roca kudebiT miebnenmagidas kacuniebi.„evropelo“ da „girCelo“, yuri dagvigdeT:girCevT, rom sxvis tyavSi nu ikuntebiTmCxavana katis knutebi!
cikani da politikakaTxaSi radgan isev qafia,kvlav mkveTrad, Tanac ufro mkafiodismis Sayiri, ismis kafia...magram Seiwva roca cikani,gadaiviwyes politikani!
aleqsandre Sengelia
ilori6 24 aprili-8 maisi 2018 weli
(gagrZeleba me-2 gverdidan)magram gvjera, cotaa iseTebi, rom-
lebic TqvensaviT fiqroben batonotariel, xolo Rrmad varT darwmuneb-uli TqvensaviT ar fiqroben didi il-ias, akakis, vaJas, grigol robaqiZis,galaqtionis, muxranis, SoTa niSnian-iZis, TinaTin mRvdliaSvilis, vasokukunaSvilis, mecnierebis ivane javax-iSvilis, mixako wereTlis, akaki SaniZisda sxva Rirseul mamuliSvilTasulieri memkvidreebi. es gvaZlevsimeds, rom bolosdabolos gairkvevasimarTle da qveyana daadgeba gan-viTarebis swor gzas; amasTan,uerovnebo, gaurkveveli warmomavlobisindividebisa da kbilebakawkawebuliagresorebisaTvis ar gvemeteba zemo-CamoTvlil mamuliSvilTa sulierimemkvidreebi da RvTiTkurTxeuli,iberiuli sisxliT gaJRenTili miwa,Torem batono tariel, Tqven da TqveniTanamoazreebi namdvilad imas imsax-urebT, rom migatovoT da dainaxavdiT,uCvenod ramden xans iarsebebdiT, magramRmerTo dagvicav aseTi nabijis gadadg-mis aucileblobisagan!
Cven mtkiced gvjera normalurimegreli da svani Zmebi _ wminda iberebikargad gaacnobiereben mosyidul avan-
tiuristTa Sors mimaval gegmebs,romelTa mizania legendarul iberTaaRgva pirisagan miwisa da arasodesahyvebian maT provokaciul miznebs.maT kargad ician, rom erisa da qveyniswinaSe valdebuli varT kvlavac davic-vaT da ganvaviTaroT udidesi saerTomonapovari _ axali iberiuli ena,gavamdidroT igi megrul da svanurenebSi Semonaxuli margalitebiT, gzagadavuRoboT gaurkveveli warmomavlo-bis uerovnebo individTa mier ucxouri,uenergio leqsikis ukontrolod Se-motanas, romlebic, akakis sityvebiTrom vTqvaT `yurs eCxireba da gulsaswyins~.
ase rom sacodavo tariel, tyuiladirjebiT, verasodes ver miaRwevT Tqvensverag mizans da, Tu gsurT Tqveni daTqveni momavlis mSvidi cxovreba CvensqveyanaSi, girCevT gaiTvaliswinoTbumerangis Tviseba da, arc ise advilia,magram ecadoT mainc, iswavloT sikeTi-sa da borotebis erTmaneTisagan garCe-va.
kukuri fifia,kolxuri kulturuli memkvidreobis
Seswavlisa da dacvis asociacia`kolxeTis~ vice-prezidenti
Sjb!xfsjmj!cbupo!ubsjfmgvulbsb[ft-!bov!wjo!bohsfwt
fspwovm!fsUjbopcbtlpmy.jcfsop"
Cven unda SevignoT, rom samaCablo-afxazeTs da mTlianad
saqarTvelos mxolod da mxolod mezobeli zesaxelmwifos
geopolitikuri interesebis gaTvaliswinebiT davibrunebT!
sxva gza _ ar arsebobs!
sxva gza _ qveynis sruli dezintegraciisaken midis!
sxva gza _ eris sruli depopulaciisaken midis!
sxva gza _ sruli erovnuli da saxelmwifoebrivi katas-
trofisaken midis!
kolx-iberno!
Cven aseve unda SevignoT, rom SevardnaZis putCisturi xelisu-
flebidan moyolebuli dRemde _ yvela samSoblos da erovnuli
interesebis moRalate-gamyidvelia!
qarTuli politikuri speqtris udidesi nawili _ samSoblos
da erovnuli interesebis moRalate-gamyidvelia!
gamoviRviZoT kolx-iberno!
gamoviRviZoT da SevignoT isic, rom dro cotaRa dagvrCa!
gadavirCinoT Tavi, kolx-iberno!..zurab kvaracxelia,
zugdidi
TfTmjmj-!TfTmjmj-!TfTmjmj!“ntpgmjp”(anu pasuxad vinme naZirala
qeTa lagvilavas da misTanamoazreebs)
m/wlis 25 marts msoflio SeZra,maT Soris mec, q. kemerovoSi datri-alebulma tragediam. gasarTob centrSigaCenilma xanZarma 64 adamianis sic-ocxle Seiwira, maT Soris 41 bavSvis.rusi xalxis es tragedia msofliomgaiziara. Aam gausaZlis mZime wuTebSiTavsdatexili ubedurebisas, ruseTSimsoflios yvela kuTxidan modiodasamZimris gzavnilebi qveyanaSi datri-alebuli tragediis gamo. maSin, rocaam cocxlad damwvari adamianebis xsov-nis pativsacemad qveyanaSi glova iyogamocxadebuli, rusi xalxi kimsoflios yvela qveynidan (ukrainisada baltiispireTis qveynebis garda)samZimris gzavnilebs Rebulobda,saqarTveloSi aRmoCnda ramdenime naZi-rala araadamiani, romlebmac am trage-diaze qiliki daiwyes da socialurqselSi uzneo postebi gamoaqveynes.maT Sorisaa Tbilisis meriis Tanam-Sromeli vinme qeTa lagvilava, romlisdamsaxureba qveynisa da qarTvelixalxis winaSe, jerjerobiT mxolodpapirosis mowevasa da maisurze“kalaZis” warweriT gamoixateba. ro-gorc amboben, am “didi damsaxure-bisaTvis” igi jer b-ni kaxis saarCevnoStabis wevri, Semdgom ki meriis Tanam-Sromeli gamxdara.
Zvirfaso mkiTxvelo! winaswarbodiSs gixdiT im gamonaTqvamebis gamo,romelsac SemdgomSi q-n qeTasa damisi Tanamoziareebis mimarTgamoviyeneb, magram roca Tqven TviTongaecnobiT socialur qselSi mis miergavrcelebul, qristianisaTvis yovladmiuRebel da zneobrivi TvalsazrisiTamazrzen postebs, albaT mapatiebT damis mimarT uaresi epiTetebis SerCevaSi-ac damexmarebiT. aseTi leqsikiTsaubars namdvilad ar var miCveuli,magram am qalbatonis aseTi postebisgamoqveynebis gamo, ise var aRSfoTe-buli, rom Tavs kontrols veRar vuwev,risTvisac kidev erTxel gulwrfeladgixdiT bodiSs.Aai isinic: “rusi Rore-bis Svilebi amoiwvnen da amoibugnen-es ra bednieri dila gamiTenda!” “Rmer-Ti aSinebs mag damplebs, rom droaSeCerdnen, Torem maseT cecxlSi amoi-wveba yvela”, “yvelaze kargi rusicocxlad Semwvari da Sebolili ru-sia”, “mivusamZimro ki ara, iq rom vy-ofiliyavi da navTi mqonoda mTelcisternas mivasxamdi”. es yvelaferiukve faSizmic aRaraa da masze bevradufro metia, maT zneobaze ki lapara-
kic aRar Rirs. qveynis ubedurebaa,roca sazogadoebaSi moipoveba TundacerTi zrdasruli naZirala, romelicam mentalitetiT azrovnebs damsjelobs. Se marTla Roro da dampa-lo naZirala lagvilava da SenoTanamoazreebo, an ojaxSi argazrdilxarT, an mSoblebi ar gyavT,an skolaSi ar giswavliaT, albaTramdenime universitetic geqnebadamTavrebuli, maT Soris bokeria Cer-goleiSvilebis mier damkvidrebuliliberaluri RirebulebebiT ganTqmuliiliaunic. cxovrebaSi papirosis mowe-visa da gamomwvevi tansacmelis Cacmisgarda sxva araferi gikeTebia? Tqvenies postebi uzneobisa da gauzrdelobisgarda, Tqveni wignierebisa da ganaTle-bulobis umdablesi donis naTelidadasturebacaa. Llomaias reformire-buli skola, rom geqneba damTavrebulies faqtia, magram nuTu ojaxSi ele-mentaruli AaRzrda ar migiRia? ver-afriT davijereb, rom Tqvens mSoblebs,an bebia babuebs Tqveni es saqcielimowoneboda. Aai sanamde migviyvana da,SemdgomSi kidev ufro uxv nayofsgamoiRebs sorosisa da lomaia-SaSk-iniseuli reformebiT gadagvarebuliganaTlebis sistema. samwuxaroa, magramfaqtia, rom qveyanaSi mimdinareobsucxo qveynidan dafinansebuli da maTiinteresebis gamtarebeli, uamraviarasamTavrobo organizaciebis miergaCaRebuli aRviraxsnili antirusulikampania. rasac ra Tqma unda ukvalodar Cauvlia da, TavianTi gavlenissferoSi bevri gulubryvilo da nakle-bad ganaTlebuli adamiani CaiTries.aseTi propagandis bralia, rom aTeuliwlebia mizanmimarTulad xdeba axal-gazrdobis mowamvla da maTi Seguebagaufasurebul RirebulebebTan.samwuxaroa, rom qveyanaSi ideologiasaerTod ar gvaqvs, Aamis bralia, romRirebulebebi ise gaufasurda, patri-arqi iZulebuli gaxda am processgamoxmaureboda, rac misasalmebelia,magram Cemi azriT dagvianebuli. aseTiveazrisa var premieris mier kremlisaTvisgagzavnili pozitiuri werilisTaobazec, romelic misasalmebelia,magram esec dagvianebuli. me meamayeba,rom petre bagrationi, ioseb stalinida kemerovoSi ramdenime bavSviscecxlSi dawvas gadamrCeneli, xoloTviTon daRupuli tatiana darsalia,Cemi Tanamemamuleni arian, magram mr-cxvenia, roca lagvilava da misiTanamoazreebic Cemi Tanamemamuleebia.miuxedavad amerikisa da evropisqveynebis mwvave dapirispirebisa ruseT-Tan, arc erT qveyanas da maT mo-
qalaqeebs msgavsi araferi ukadrebia.uklebliv yvelam, (saqarTvelos, ukrain-isa da baltiispireTis qveynebis garda)maT Soris poloneTmac ki, miusamZimrarus xalxs da sinanuli gamoTqves amsaSineli tragediis gamo. raodensamwuxaroa, rom aseTi amazrzeni poste-bi socialur qselebSi mxolodsaqarTvelos, ukrainisa da balti-ispireTis qveynebis moqalaqeebis miervrceldeba. am ramdenime naZiralasgamo, SeiZleba eWvqveS dadges qarTvelixalxis tradiciuli Rirebuleba, tol-erantobisa da Semwynareblobis Sesaxeb.
uwignuro da uzneo lagvilava,cudi xalxi da cudi erebi ar arse-boben. Gyvela xalxSi arseboben gamon-aklisebi, romlebic yvelganaa, maTSoris Tqveni da Tqvennairi tvinnaR-rZobi ramdenime aTeuli adamianis sax-iT saqarTveloSic, magram es imas arniSnavs, rom qarTveli eria cudi.Ffi-zologiurad qals gavxarT, magramqalisTvis yvelaze mTavari, elemen-taruli dedobrivi grZnoba xom maincunda daeyolebina im dalocvilRmerTs. aseTi usisxlo da sadistira dedam gSoba, Tu sanaTesaoSi ara,mezoblebSi mainc aravin gyavs bavSvi?rogor SegiZlia bavSvebs TvalebSiuyuro da maTi Tanatoli rusi bavSve-bis cocxlad dawviT gaixaro. Tanacnanob, rom im momentSi iq ar iyavi Tuara, ufro meti rusi bavSvi rom damw-variyo, im aalebul Senobas kideverT cisterna navTs mivasxamdio.Tqvengan gansxvavebiT Cvenma Tanamema-mule tatiana darsaliam im aalebuligasarTobi centridan, dasawvavad gan-wiruli ramdenime bavSvi gadaarCina,TviTon ki daiRupa da, amiT qarTulimentaliteti da qarTveli kacis umaR-lesi zneobrivi mrwamsi msofliosaCvena. adamianuri grZnobebisaganbolomde daclilo lagvilava, nuTuCveni Tanamemamulis am gmirulma maga-liTma mainc ar dagarwmunaT, rom amqveyanaze Tqveni da, Tqvennairadmoazrovne adamianebis movlena bunebisSecdomaa, rasac samedicino enazeadamiani ki ara, Tavgzaabneulad moxe-tiale spermatozoidis nayofi hqvia.
me is gamkvirvebi, rom amznedacemuli adamianis uzneo gamox-domas gaz. “saqarTvelo da msoflio”da “asaval-dasavalis” garda, aravingamoxmaurebia da ar daugmia. tele-viziebsac pirSi wyali aqvT Cagubebulida am sakiTxze krints ar Zraven. sadarian es e. w. msoflio humanuri idee-bisa da liberaluri Rirebulebebismqadagebeli aTasobiT uflebadam-cveli, ratom ar aprotesteben da ar
gmoben am araadamianebis mxridan
adamianisaTvis yovlad Seuferebel
aseT saqciels? rogor SeiZlebaA
adamiani ewodos mas, vinc rusi bavSve-
bis cecxlSi dawviT xarobs, is adamiani
ki ara adamianis gamoSignuli fitulia.
arc qveynis mTavari uflebadamcveli
iklavs Tavs am amazzreni faqtis dasag-
mobad da dumils amjobinebs. aseTi
pasiuri poziciiT, isini xom faqto-
brivad mxars uWeren lagvilavas da
aseTi qmedebisaken axaliseben ara mar-
to mas, aramed sxva misi msgavsi ideebis
matarebel maxinji sulis adamianebsac.
samwuxarod arc sasuliero pirebisgan
momismenia qristianisaTvis yovlad
Seuferebeli aseTi saqcielis dagmoba
da misi samsjavroze gamotanis mcde-
lobac ki. didi aRSfoTeba arc farTo
sazogadoebas gamouxatavs da, sams-
javroze ar gamoutania, qarTveli
kacisaTvis yovlad miuRebeli es
samarcxvino faqti. Ppirad saubrebSi
sazogadoebis jansaRi nawili aRS-
foTebulicaa da am faqtsac gvari-
anadac gmobs, magram rogorc Cans,
masmediis liberasti mesveurebi sa-
jarod am faqtis dasagmobad da masze
msjelobisaTvis eTerSi aravis mowvevas
ar apireben. nuTu am demokratiis da
liberaluri Rirebulebebis
damkvidrebis safarveliT, ise gadag-
varda sazogadoeba da ise gaufasurda
fundamentaluri Rirebulebebi, rom
maTTvis lagvilavasa da misi
Tanamoazre erTi muWa “adamianTa fit-
ulebis” es pozicia misaRebia? vai
Cvens patrons ubedurs! Uufro didi
ubedureba isaa, rom sxvis fexis xmas
ayolili es ganaTlebis deficitis
mqone urapatriotebi mitmasnili arian
“qarTul ocnebas” da mas sazogadoebis
TvalSi saxelsac gvarianad utexen.
b-no kaxi, Tu es qalbatoni marTla
TqvenTan muSaobs, saswrafod moaSoreT
maqedan. Aar SeiZleba aseTi mental-
itetis znedacemuli adamiani Tbilise-
lebs emsaxurebodes, is arasodes ar
daicavs maT interesebs. ar SeiZleba
Tbiliselebis jibidan amoRebuli
fuliT xelfass iRebdes es zneobisagan
bolomde daclili lagvilava. Tu
meriis axali TanamSromlebic q-n qeTa
lagvilavasnairi personebiTaa dakom-
pleqtebuli, maSin namdvilad aRar
mikvirs, rom m/wlis 18 ianvars Tqvens
saxelze Semotanil Cem gancxadebaze
pasuxi jerac ar mimiRia.
omar gocaZe
724 aprili-8 maisi 2018 weliilori
axla aq, amis gaswvriv rom gavixsenosimon Ciqovanis „cxra Ze hyavda, cxravaJkaci dedas, Sekazmuli xmliT damuzaradiT, qarTvlis droSa daulocamxedarT, ros dagveca mteri muxanaTi...“mTeli es Santraba erT xmaSidaiyroyinebs _ simon Ciqovani sabWoTamweraliao! ai, maTi siswore, ai, maTimizani, _ radganac maTSi ampluakeTilSobileba an mamuliSvili _ ararsebobs!..
sazogadoeba cxovrobs qveynissamermiso, eris maradiulmyofi miznebisgareSe.
sxvaTaSoris, saqarTvelosparlamentis tribuna, sxva Sesabamispolitikur Tu viTom arapolitikur(e.w. mesame seqtoris calkeulfexawyobasTan erTad), swored isadgilia, sadac didad rodi dagidevenqarTuli azrovnebis wess,swormetyvelebas, wignierebas,ganaTlebas, yofaqcevas da, racmTavaria, qarTveli eris nebas. arcTu iSviaTad aqedan mravalcaldeba(tiraJirdeba) saxifaTo stereotipebi.am mxriv, sxva mravalTa Soris, misisafixvno gansakuTrebiT miexmianaqarTveli eris rusistul da TugnebavT agresiuli globalizmis(Waoburi demokratiis)qvegamxedvarobebs. ase magaliTad, 2017wlis pirvel noembers parlamentissxdomaze iTqva, rom samegrelosgauWirdeboda aziur farosanasTangamklaveba. amis sapasuxodumravlesobis liderma batonma arCilTalakvaZem egrisis „gamosarClebis“mizniT aseTi debuleba daarexva:„samegrelo ver gaumklavdeba aziurfarosanasTan brZolas imitom ki ara,rom megreli xalxi zarmacia, imitom,rom mas amis resursi ar gaaCnia“-o.
mas mxari dauWira fraqcia„qarTuli ocnebis“ Tavmjdomarem mamukamdinaraZem, romelmac gaimeora, rom„megreli xalxisTvis sizarmacisdambralebelma bodiSi undamoixadoso“...
saqarTvelos parlamentis ara Tuwevrma, miT ufro, Tanamdebobis pirma,TviT mekaremac ki unda icodesqarTveli eris vinaobis sworiganmarteba. mas sajaro gamosvlisasmoeTxoveba samegrelos, lazeTis,svaneTis, imereTis, xevsureTis da a.S.dedani ganmarteba, riTac igimierTsxeulebulia sruliadsaqarTvelos da avmosurne, masSisasurvels ver moixelTebs. is ar undaganixilavdes qveynis mxareTaTavisebureba _ nairsaxeobebsvostorgovul an dRevandel viTomuflebadamcvelTa, maT Sorismegrelebze, svanebze, lazebze da a.S.„mzrunvelTa“ Targis mixedviT.
amave dros, es xalxi, romelicquTaisSi, parlamentis tribunidansamegrelos „gamoesarCla“, sworad,ara centrnacmenurad rom iazrebdesudidesi da uqarTulesi kolxurisamyaros vinaoba-raobas, ecodinebodaTu ra marad qarTulobaa megrelTa(maSasadame qarTuli) quTaia da ufroswor Sesatyviss gamoiyenebdametyvelebisas saqarTvelos mxareTaganxilvis dros.
amitom, is, vinc momavalSisamegrelos gamosarClebas moindomebs(kargi iqneba Tu es 1992-93 wlebSicaqvs gakeTebuli im undobar JamTaTanamedroves), man kowis, bujgas, ilas,Zukus da misTanaTa, Cemi bavSvobis
dros jer kidev momuxlmagre akafeli(besleT-kelasuris xeoba) berikacebisdarad, romelTac, marTalia,saliteraturo qarTuli mTladwkondad ar icodnen, magram aruburusdebodaT TavianTi quji-cotneiduri vinaoba, rac mTavaria,Wyondidur-aRmaSeneblur TvalsawierSiazrovnebdnen, aqedan gamomdinare,umcdarad mogisazRvravdnen qarTvelTagoniTi ganfenis sivrces ponto-kavkasiis cnobier gadasarbenze, ai,maT doneze mainc unda icodes dedasaqarTvelos Sinaarsi. isini(zemoxsenebulni) qarTuli miwisgasaToxnadac ar amoiyenebdnen uCananuaSvilisa Tu Zma-daqalTa misTasazogadoebas (survilis SemTxvevaSimkiTxvelma maT maraqaSi igulisxmosSvonder-Sarikovuli tipaJebi arCilTalakvaZisa da mamuka mdinaraZis saxiTda aramxolod isini).
Tu vinaa samegrelos mosaxleoba,man es araerTi aTaswleulia, romkargad daimaxsovra, rac, samwuxarod,ager, ociode wlis win ar axsovdaTuWkuo Tofosnebs, rodesac isini, mtrismier erTjerad sagnad moxmarebuliraobebi, sruliad saqarTveloserovnuli xelisuflebisaTvisTavganwirul megrelebs arbevdnen daTan regvenul „simReras“ Rrialebdnen_ „yvela Cemi samSobloa, samegrelosgarda“.
minaweri: maxsendeba 1991 wlisseqtemberi, rodesac Tbilisis quCebSierovnuli xelisuflebis winaaRmdegsruliad saqarTvelos Tvalwin xrovadgadaqceuli sazogadoebis erTi nawiliTavawyvetiT daTareSobda.
igi Tavisi Sorsgauxedavi daugunuri gamoWenebiT, swored, romqveynis yofna-aryofnis dReebSi, mtrisgasaxarad da sadResaswaulod tyviasimaragebda saqarTvelosdamoukideblobisTvis dasaxlelad.
maSin saqarTvelos televiziiTgamovida erTi rusi, gvaradserebriakovi, saxelad sergei,romelmac gamarTuli qarTuliT,romelsac odnavi rusuli aqcentiaxlda, mimoixila Tu ras niSnavda is,rac erovnuli xelisuflebiswinaaRmdeg xdeboda. man sagangaSodmiiCnia es yvelaferi da qveynis Ralatidaarqva mas. bolos amiTgulamoskvnilma Zala moiZia damrisxaned, magram keTilmosurnedmiaxala qarTul sazogadoebas:„qarTvelo ero, Sen gagiJdi!..“
6. kidev minaweri anu meZavur-paraJencul TviTmoZiebaTa damkvidrebae.w. mwerlobaSi: 2017 wlis 22-23dekembers saqarTvelos Ss saministrosmier Catarebuli RonisZiebis _sapolicio kontrolis (reidisamarTaldarRvevaTa gamosavlenad)Sedegad WeSmaritad qarTulimwerlobisaTvis vinme zviad ratianisSexlam (incidentma) policielebTan,„saidanac jer ars“ miznobriviZalisxmeviT Cveni erisTvis mwerlobadTavsmoxveuli simravlisaTvisliteraturuli TviTdamkvidrebisa dapolitikuri saSovris xasiaTi miiRo.
xmamaRla vambob: ra Tqma unda,aravisa aqvs ufleba, Seuracxyospirovneba, awamos da galaxos igi,gauupatiuros Rirseba TviTsikvdilmisjilsac da xelyos misiSeuginebloba.
es asea da igi uflisagan araTuadamianze vrceldeba, Cveni winaprebisSiners-vaSinersis wesrigi pativmigebiTeqceoda cxovelsac (saerTod bunebas).
diax, asea meTqi es, magramSemoCeCebul mweralTagamoinkubatorebis Taosnebi amSemTxvevis dedanSi kargad gaerkvnenda masSi SesaSuri xelgamoRebiTCaaxraxnes nacadi crumoZraobebi,romlis drosac sulac fexebze ekidaTbaton zviad ratianis uflebaTa dacva.
gamoWenebuli viTommwerlurisimravlisaTvis, aseve, Tu qveyanaSiZirgamomTxrel TareSTapropagandistul frontze („rusTavi-2“, „imedi“ da a.S.) es SemTxveva, iseve,rogorc namestnikuri xelisuflebissxva uWkuobebi, gadaiqcasaeTnodiversio samsaxurebisTvissaWiro nedleulad.
gasakviria, aravin xedavs, es sigiJe,gnebavT siregvne, kargad romaaorganizebuli: igi miznad isaxavs 1.
mwerlis (poetis, Semoqmedis) saxelisgarigiTebas, gaCveulebrivebas, is kiarada, gapampulebasac ki, riTacmoRvawis movaleoba „eris wylulimaCndes wylulad“ (wminda iliamarTali) odiozurdeba; 2. amiTsazogadoebas xazgasmiT usajarisdeba,rom aseTi striqonebis gasajarisebas„sul minda Senze ise vwero, TiTqosarsebob. da yovelTvis ise gamodis,TiTqos TviTon gamogigone“... (zviadratiani) SeiZleba, poezia uwodo ankidev, amis avtors poeti daarqva; 3. amayal-mayalis garSemo daqselilmasagangebo aurzaurma (piarma), qarTulimwerlobis xelovnuri gaTiTokacebisgaswvriv, sruliad usafuZvlod,qarTveli eris dasturiT mosaqmianemwerlobad warmoaCina Cvens mamulSieTnodiversiul xelmrudobaTa Sedegi,romelsac qarTuli sazogadoebisarmTvlemare nawili „uborniismwerlobas“ uwodebs (oligofobiuri,anu mSobliurs mtrad gadakidebuliparaleluri sazogadoeba); 4. racmTavaria, uflebadacvaSi CaniRbulida miznobrivad ayayanebulieTnodiversiuli propagandis mizaniiyo da aris qarTvelTa erovnulisityvakazmuli mwerlobisRirebulebebidan saxalxo cnobierebisaTu gemovnebis mogleja da misigamomwyvdeva „uborniis mwerlobis“yrolad xarTaSi (rezervaciaSi).
marTalia, yovelgvari winapirobisgareSe qristesmier moyvasad vidgenbaton zurab ratians, magram igic,aseve qristesmieri gulwrfelobiTunda dameTanxmos, rom Tu poetoba„zviadratianobaa“ (xom sayovelTaodcnobilia, rom am, arc Tu Sors myofsmxcovanebasTan, jer araferi dauwriaiseTi, wignieri mkiTxveli icnobdes...TvalsaCinoebisTvis inebeT: „molaplapezeTovani sxeulebiT, molaplape tyavisCeqmebiT, mbzinavi tuCebiT da ZuZusTavebiT, da savaraudo genitaliebiTimeorebda erTmaneTs _ seqsi“), _ maSin(Sors rom ar wavideT da marto meocesaukunidan moviSvelioT), raRaa mixaxelaSviloba („dedas uyvarvarTSvilebi, deda ar gvaxsovs Svilebsa.imitom gvtanjavs gamCeni, sul mudamgvacodvilebsa“), lado asaTianoba („hei,Tqven, aragvelebo, gaumaZRarno omiTa,Tqvens saflavebTan mosvla da muxlismodreka mominda“), mirza gelovanoba(„... da sadme tyvia Tu gaaciebs gulssaSineli ganadgurebiT, Tqven mapatieT,ho, mapatieT danaSauli ardabrunebis“...),terenti graneloba („axlac garSemomZime wamia, axlac qarSi var, Tavs vervuSvele da vesalmebi im adamians,visac cremlebi loyas usvelebs“),niko samadaSviloba („aq dandobilaglexi saxreze, aq Seswrebia orSabaTdilas. exlac ki vamCnev laSas saxezedjalaledinis Semokrul silas“...sxvaTaSoris, niko samadaSvilisTvis,am udidesi SemoqmedisTvis sicocxleSiaravis uwodebia poeti!..), oTarWilaZeoba („narbeni kacis guliviTfeTqavs saaTic, quCac, foTolic,wveTic... Sen xar _ aqamde rac undameTqva, Sen xar oTaxSi haerze meti),laSa gaxarioba („xan martvilia, xanacmesia, Tan wertilia, Tanac anTari,poeti mainc erTi leqsia, obliscremliviT camde marTali“...), romaraferi vTqvaT galaktionze(„SemoiRamebs mTis napralebi da Turogorme isev gaTenda, _ RamenaTevida namTvralevi daRlil qaliviT mivalxatebTan!“), an goglaze („gana leqsileqsi aris, Tu darCeba munji? poetebo,gulsac unda bertyva, rogorcxurjins!“).
Cemi azriT, baton zviadratianisTvis aranakleb Seuracmyofeliunda iyos is, rom mas amgvari daJinebiTda miWedebis wesiT abraleben poetobas.
arada, cxadia, samSoblosTanmimdgomelTa jogma igi unugeSodmoswyvita ufals da eSmaks Seatovamarto: saqme isaa, rom winamdebareSexlas mohyva erTi RvTiswyroma,romelic „ra moxda mere“-d miiCnevaufalsdapirispirebul, aTeistursazogadoebaSi, Tumca is modgmidanmodgmamde Znelad Camosaban codvadgahyveba yvelanair RvTisgmobasa Tueklesiis mngrevels: am kacma uSveradagina mas, visac eri uwmindessa daunetaress eZaxis, rac TavisTavadaamomakvdinebeli codva.
ai, ra aris e.w. poetadSemosaRebulisaTvis imaze metiubedureba, vidre is, rom igipolicielma galaxa.
aseTi yofaqceviT is ara ufalsgandobil Semoqmedad gveniSansveteba,iseTad, romlis aseTi aRaRadebismsgavsad: „axla, roca am striqonsvwer...“ sulier sazrdod gvisagzldeba,aramed mamuliSvilobisTvis tyviisdamxleli zaxar SaSurkini gaxlavT.swored amitom, pirdapir vityvi, amdReebSi ase xelaRebiT misi poetadmoxsenieba (Tanac „imgvarTa“fexawyobaSi) TanagrZnobas ki ar iwvevs,piriqiT, gaquCisfskerulobas undomebspoezias, rogorc RvTivwvdomilebisukideganobas. es erTi, meorec: radganes viTom mwerluri ganabijebaurwmunoTa fexawyobaa da e.w. mwerlebis„gaerTmuStebuli“ darazmulobagaxlavT imisaTvis, rom, raTa aseTiayayaneba, romelsacmsoflmxedvelobriv svlagezsuzustebs levan berZeniSvilis, daviTzurabiSvilisa da a.S. qarTuli sulisdamTofavi „Teoriebi“, eka kvesitaZisCasafrebuli lafis srola da misqarTvelspobiT saamqroSi „sal klded“moieriSe paata Samugias TiTisqnevebi(2017 wlis 30 dekemberi), vaRiaroT,rom avmosurned CasafrebulTabanakidan qarTuli qristesmxedruliRirebulebebis winaaRmdeg gvarianireidi marTla gamovidawinasaaxalwlod da saSobaod.
diax, es simravle araviTarSemTxvevaSi ar gaxlavT grigolxanZTelis, SoTa rusTavelis, iliaWavWavaZis, konstantine gamsaxurdiasda a.S. sityvakazmulobismsoflmxedvelobrivi gafesveba drosada sivrceSi, ara! igi qarTvelTa„demokratiuli gadagvarebiT civilurigadaSenebis“ usaTuo aucileblobismamtkiceblad da „mwerlur“gamsityveblad dadginda Tavisive nebiTada moxalisedac ki!
mas, rogorc miznobriv uxamsobas,Tavxedobasa da utifrobas,Semoqmedebisagan sulieri zrda, tkbobaan bedniereba ki ar moaqvs qarTvelierisTvis, sul sxvaa misi saboloomizani - adamianTmgrevloba!.. manamdeki saqarTvelod gaSinaarsebulsivrceSi qarTvelebisagan unda dageSossamSoblos mimdgomeli paralelurisazogadoeba, ufro sworad, jogi.
aq yvelaze didi ubedureba isaa,rom qveyanaSi ar arsebobs analitikuridaskvna, Tu ra SeiZleba, mohyves aseTwingauxedaobas qarTvelTa goniTiganfenis sivrceSi.
7. sagakveTilo SedarebisTvisoligofobiuri sicxadis gaswvriv: isavbediTi Sinaarsi an misgan gamomdinareubedurebani, romelic Tanamdevi gaxdadroTa siavisagan msoflioSimimofantuli ebraelobisaTvis, _ TuzedmiwevniT dagakveTilebuli ara,TvalSevlebuli mainc unda iyosqarTvelebisTvisac, romlebsacsakuTari saxelmwifo aqvTasaRorZinebeli.
dRes ebraeli eri da misi kvlavaRmdgari (1947 w.) saxelmwifo israelierTerTi mowinavea maT Soris, vincaraTu evropas, mTels msofliosuniSansvetebs samermiso gzebs.
sainteresoa, rom winaaRmdegobriviqvedadinebebis pirobebSi ebraeli erierTsulovania: israelis saxelmwifosmesveurebma 2017 wlis 29 dekemberssazogadoebas mouwodes da eridaavaldebules, rom rwmenaSi kidevufro gaZlierdnen da godebiskedelTan aRavlinon erToblivilocvebi, raTa qveyanaSi 4 wlisganmavlobaSi mZvinvare gvalvis Semdegufalma moiRos neba da gawvimdes.
isini fiqroben, rom raRaciTgaanawyenes RmerTi da codva mTelsqveyanasa aqvs mosananiebeli.
sxvaTaSoris, israelSi, sadac wyalisanTliTaa saZebni, wylis gadasaxadiam dReebSi kidev ufro gaiafda.samagierod, CvenTan, sadac TiTo xevSiramodenime mdinarea, igi sxvagadasaxadTan erTad, sagrZnobladgaZvirda.
sergi (giorgi) sajaia,(gagrZeleba iqneba)
bsb-!ft!rbsUvmj!nxfsmpcb!bs!bsjt"//
ilori8 24 aprili-8 maisi 2018 weli
rogor ebrZoda saqarTvelospatriarqs mitropoliti gaiozi darogor cdilobda oqros jvrisa da
zurmuxtebis gayidvasganvagrZobT saubars general–maior
vaxtang gvaramiasTan. is amjeradwilkneli mitropolitis _ gaiozis(biZina keratiSvilis) kriminalursaqmianobaze gvesaubreba. TemaamJamadac Zalian aqtualuria. 1970-iani wlebis bolos patriarqisa dasapatriarqos winaaRmdeg iseveibrZodnen, rogorc dRes. Cans,patriarqis taxtisTvis brZola axaliambavi ar aris, arc is aris axali,rom zogierTi mitropoliti saxelsutexs eklesias.
_ 1977 wlis 9 noembers sruliadsaqarTvelos kaTolikos-patriarqis,daviT V-is (devdariani) gardacvalebisSemdeg wminda sinodma xmaTaumravlesobiT mxari dauWira cxum-afxazeTis mitropolit ilias(SiolaSvili) arCevas saqarTveloskaTolikos-patriarqis mosaydred.
1977 wlis 23 dekembers gamarTulmasaeklesio krebam saqarTvelosmarTlmadidebeli samociquloeklesiis meTaurad airCia ilia meore,26 dekembers ki misi intronizaciasveticxovlis taZarSi gaimarTa. amperiodis ganmavlobaSi saqarTvelosmarTlmadidebeli eklesiis momavalimeTauris winaaRmdeg daufaravaddagansakuTrebuli aqtivobiT ibrZodawilkneli mitropoliti gaiozi (biZinakeratiSvili), ramdenime Tana-mzraxvelTan erTad. ilia meorisarCeviT keratiSvili gavlenas kargavda,amitomac ibrZoda.
ilia meoris aRsaydrebis Semdegmisi rezidencia, romelic sioniseklesiis gverdiT iyo, daiwva.kaTolikos-patriarqi, miuxedavad imisa,romeli wyobileba iyo, sulier mamadmigvaCnda. rogorc ki es faqtiSegvatyobines, SemTxvevis adgilzewaviyvane gamomZiebelTa jgufi. imxanadTbilisis Ss sammarTvelos sagamoZieboganyofilebis ufrosis TanamdebobazevmuSaobdi. CemTan erTad iyvnen sisxlissamarTlis samZebros TanamSromlebida ekonomikuri danaSaulis winaaRmdegbrZolis ganyofilebis ufrosi nodarwkrialaSvili, araCveulebrivipirovneba da saqmis brwyinvale mcodne.
davaTvaliereT SemTxvevis adgili,Catarda eqspertiza da mivediTdaskvnamde, rom xanZari iyo araubeduri SemTxveva, aramed winaswarganzraxuli da organizebulidanaSauli.
daiwyo gamoZieba. daisva kiTxvebi _vis SeiZleboda Caedina es boroteba?vis aZlevda xels? vin SeiZlebodayofiliyo dainteresebuli? imTaviTvecxadi iyo, rom sapatriarqos saqmeebSiucxo adamiani ar iqneboda gareuli.dadginda im adamianebis wre,romlebzec SegveZlo eWvi migvetana.Cveni yuradReba miiqcia im garemoebam,rom patriarqs aRsaydrebis periodSiobstruqcia mouwyo sasuliero pirebisgarkveulma jgufma. maT Soris iyomitropoliti gaiozi. sxvebic moyvnenCveni mxedvelobis areSi da daiwyo ampirebis Seswavla. Cveni TxovniT,
gamoZiebaSi CaerTo operatiulisamsaxuri da dainteresda, upirvelesyovlisa, wminda sinodis wevrebiT,romlebic aRsaydrebis kenWisyraSimonawileobdnen da cdilobdnen, xeliSeeSalaT ilia SiolaSvilisTvis,saqarTvelos marTlmadidebelieklesiis saWeTmpyrobeli gamxdariyo.
maTgan wamyvani figura iyomitropoliti gaiozi. operatiulganyofilebebSi masze masalebi ukvearsebobda, radgan SemCneuli iyo ZvelixatebiTa da saeklesio wignebiTvaWrobaSi. am kacma, romelicTavdapirvelad ise xelmokledcxovrobda, rom iZulebuli iyo, RameeklesiaSi gaeTia xolme, mokle xanSiTbilisSi, xilianze iyida saxli,romelSic, Tu mexsiereba armRalatobs, 65 aTas maneTze metigadaixada. davadgineT, rom keratiSvilssurda kaTolikosoba, magram icoda,rom mas ar airCevdnen da amitompatriarqobis kandidatad wamoayenaerT-erTi samoqalaqo piri. saeklesiokanonebiT gaTvaliswinebuli garkveuliprocedurebisa da ritualis dacvisSemdeg igi SeiZleboda kaTolikosadaerCiaT. es kaci ganaTlebulic iyoda saeklesio cxovrebaSi kargadgarkveulic, magram susti adamianigaxldaT. keratiSvilis CanafiqriT,mas male moicilebda Tavidan daTviTon dajdeboda saqarTvelispatriarqis taxtze.
_ vis ekuTvnoda imxanad eklesiisqoneba?
_ eklesiis qoneba sakuTrebis romelformas ekuTvnoda im dros, sadavoiyo, magram is garemoeba, rom gatacebisada gayidvis sagani, umetes SemTxvevaSi,qarTuli eklesiisTvis istoriul dakulturul faseulobas warmoadgenda,gvaZlevda uflebas, es nivTebi saerTo-saxalxo (erovnul), anu sazogadoebrivsakuTrebad migveCnia. saxelmwifo ansazogadoebis sakuTrebis gataceba kiumkacresad isjeboda. aseTi danaSauliswinaaRmdeg mebrZol operatiulsamsaxurs xelmZRvanelobda Cemimegobari nodar wkrialaSvili.
erT dRes CemTan movidnen nodarwkrialaSvili da opermuSaki stepanovi,maT qaRaldSi Sexveuli raRac dadesmagidaze. gaSales. aRmoCnda oqrosjvari, romelic daaxloebiT 35santimetri sigrZis iqneboda. miTxres,am jvars ketariSvili yidis, unda,rac SeiZleba male SeZlos misirealizacia da myidvelis mosaZebnadCvens kacs misca, man ki Cven mogvitanao.mkiTxes, SeiZleba Tu ara amazerealizatoris daWerao. vupasuxe, amjvris gayidva igivea, rac Cveulebrivioqros saaTis an oqros beWdis, amisgamo ki veravis daapatimreb-meTqi.
im periodSi moqmedi sisxlissamarTlis kodeqsis 89-e muxliiTvaliswinebda umZimes sasjelssavaluto operaciebis darRvevisTvis.ucnauri da, amasTanave, sainteresoiyo am muxlis ganmarteba. kerZod, Tupiri gayidda ZvirfasTvlian beWeds,es danaSaulad ar iTvleboda, magram,Tu amoiRebda Zvirfas Tvals ambeWdidan da calke gayidda,CaiTvleboda sisxlis samarTlis
kodeqsis 89-e muxliT dasasjelsubieqtad. es muxli ki iTvaliswinebda15 wlamde Tavisuflebis aRkveTas,xolo damamZimebeli garemoebebisarsebobis SemTxvevaSi, sikvdiliTdasjasac ki. es yvelaferi CemskabinetSi Semosul TanamSromlebsavuxseni. aqve vityvi, rom aseTi rCevebismisaRebad CemTan kolegebi xSiradmosulan da mec maTi dakvalianeba ardamzarebia.
meore dRes wkrialaSvili dastepanovi isev movidnen da miTxres,rom keratiSvils Sin aqvs tixvinisRvTismSoblis unikaluri xati,romelic ukanonod miisakuTra, arminda vTqva, moipara, kaTolokos-patriarq devdarianisgan, romelicupatiosnesi adamiani iyo. keratiSvilmaisargebla misi ndobiT, masTansiaxloviT da xati miisakuTra. xatimooWvili iyo zurmuxtis qvebiT.keratiSvils uTqvams, fuli ZalianmWirdeba, radgan xilianze bina viyideda vali maqvs gasastumrebelio.kolegebma mkiTxes: “zurmuxti Zvirfasqvad wava?” vupasuxe: ra Tqma unda,wava.
opermuSakma miTxra, romkeratiSvils Cveni agentisTandaswrebiT xatidan daniT samiTvali amouCiCqnia da gasayidad rkinispatara kolofSi mouTavsebia. agentsdaupirebia gamorTmeva, magramkeratiSvils uTqvams: ver gendobi, meTviTon waviReb gasayidado.
plexanovis gamzirze, yofilkinoTeatr “oqtomberTan” iyo oqrosjarTis Semsyidveli punqti. es kanoniTiyo daSvebuli. Tu, magaliTad, oqrossaaTs miitandi an beWeds, iyididnen,magram, Tu gadaadnobdi,pasuxismgeblobas ver aicilebdi.davgegmeT, rom Cvens agentskeratiSvili im Semsyidvel punqtSiunda mieyvana. aseT punqtebSi momuSavepirebi CvenTan iyvnen dakavSirebulian uSiSroebasTan, an _ orivesTanerTad.
dRevandel kanonmdeblobaSiSemoRebulia saproceso garigebiscneba. danaSauls Tu aRiareb dagamoZiebasTan iTanamSromleb,pasuxismgeblobisgan Tavisufldebi. imperiodSi ase ar iyo. me Tu danaSaulismonawile viyavi, miuxedavad imisa, romvaRiarebdi da viTanamSromlebdigamoZiebasTan, pasuxismgebloba maincmekisreboda. damuSavda am operaciisganxorcielebis zusti scenari, visra unda eTqva da rogor moqceuliyo.gaTvaliswinebuli iyo operaciismonawile agentebispasuxismgeblobisgan gaTavisuflebac.
mokled, waiyvanes keratiSviliZvirfaseulobis Semsyidvel punqtSi.Cven vsxedvarT da velodebiT.daaxloebiT erT saaTSi mirekavswkrialaSvili, rom obieqti daakavs.ministrTa sabWosTan arsebulireligiis saqmeTa komitetiswarmomadgeneli gaviyoleT dasaswrafod mivediT dakavebis adgilze.gaveci gankarguleba, iq moeyvanaTsapatriarqos warmomadgenelic, radgandakavebuli iyo saeklesio ierarqiismeore piri. isic moiyvanes.
_ saeklesio piris dakavebam xmauriar gamoiwvia?
_ plexanovze gavizarde, magramerTad Sekrebili amdeni adamianiarasodes minaxavs. operacia kinoseansisdasrulebas daemTxva. samRvdelo pirisdakavebis ambavi swrafad gavrceldada imdeni cnobismoyvare Seikriba, romplexanovze moZraoba gadaiketa.
SevediT Semsyidvel punqtSi. erTipatara oTaxia. vxedavT, dgas maRali,welSi gamarTuli, Savosani samRvdelopiri, Savi wveriT, abrialebs Tvalebs,xelSi ki didi kverTxi uWiravs.
_ vin brZandebiT? _ SevekiTxe._ Sen vin gekiTxeba? _ uxeSad
mipasuxa.vuTxari, vinc viyavi da avuxseni,
rom is, rac aq xdeboda, swored memekiTxeboda. xelmeored vkiTxe vinaoba.amjerad mipasuxa, _ mitropolitigaiozi varo.
_ aq ratom moxvediT? _ vkiTxe._ es Cemi saqmea, Tqven aravin
gekiTxebaT, _ mipasuxa man.maSin punqtis Semsyidvel
TanamSromels mivmarTe:_ ratom movida es kaci TqvenTan?_ zurmuxtis sami Tvali mogvitana,
magram bolo periodSi Zvirfasi qvebisSesyidva agvikrZales, amitom uarivuTxari, Tumca vaswavle, zurmuxtebsvin Seisyidda, _ mipasuxa punqtisTanamSromelma.
marto movida? _ vikiTxe me._ ara, es kaci mohyva, _ mipasuxa
punqtis TanamSromelma da Cvens agentzemimiTiTa. _ iman mkiTxa, ra eRirebao(mRvdelze mimiTiTa). vuTxari, 38-40aTas maneTze metad ver gaiyideba-meTqi. vinc mohyva, iman wamoiZaxa:
_ ara, Zmao, am saqmeSi me vergaverevi, Tavi damanebeT!
am momentSi Semovardnen uformoebida mRvdeli daakaves.
_ ase iyo? _ vkiTxe keratiSvils.mRvdelma mi pasuxa, _ ra
sisuleleebs laparakoben esenio.vuTxari, jibidan amoeRo yvelaferi,rac edo. uari Tqva, gajiutda. maSinvubrZane, gaeCxrikaT. iq iyvnensocialisturi sakuTrebisdatacebasTan mebrZoli ganyofilebis(“obexeesi”) ufrosis moadgile borisgedevaniSvili da sxva TanamSromlebi.ecnen keratiSvils, magram vatyob,kankaleben uCveulo situaciisa damoridebis gamo.
_ uRmerToebi xarT Tqven! TviTonamoviReb jobidan, rac maqvs, _ganacxada keratiSvilma da mogvawodapatara kolofi. gavxseniT, Sigzurmuxtis sami Tvali da ramdenimecirkoni Tu sxva naxevradZvirfasi qvaido. SevadgineT aRweris oqmi. vekiTxebidakavebuls: _ sad cxovrobT?
man agdebiT mipasuxa, Tqven vingekiTxebaTo. kvlav gavumeore SekiTxva,ris Semdegac miTxra, rom xilianzecxovrobda.
_ wavideT xilianze, _ vuTxari me._ ratom? _ mkiTxa.vuTxari, rom misi saxli unda
gameCxrika.
esaubra eka nasyidaSvili(gagrZeleba iqneba)
tbqbusjbsrp!lbsjt!UbnbTfcj
nuravin gakadnierdeba da nuSeecdeba Semaxsenos Cveni samSob-los uaxloesi istoria, radgan esistoria me Zalian kargad maxsovs!ufro metic _ am istoriaSi gan-viTarebuli procesebis erT-erTida aqtiuri monawilec viyavi! aserom, kargad vici Tu rogori trage-dia datrialda Cvens qveyanaSi! ma-gram, isic kargad vici Tu saidaniRebs saTaves borotebis Rvar-cofic! vici Tu romeli Zalebismier iyo inspirirebuli erovnulisaxelmwifoebis winaaRmdeg mimar-Tuli e. w. demokratiuli revolu-ciebi Tu samxedri-kriminaluri ga-
datrialebebi! vici Tu rogorganacxada okeanisgaRmelma prezi-dentma _ ,,es kaci dinebis winaaR-mdeg midis!” vici Tu rogor CavidamoskovSi okeanisgaRmeli sax-elmwifo mdivani da mosTxova rusda ukrainel marionet prezidentebs_ iaraRis ZaliT ZalauflebaSeenarCunebinaT mamaTeli ,,didipolitikosisaTvis!” maxsovs samaCa-blo! maxsovs afxazeTi! maxsovs!maxsovs samegrelos mravalgzisdalaSqvra-awiokebac! bevri rammaxsovs! magram, vici, mSvenivradvici isic, rom politikuriazrovneba unda iyos dinamiuri!
vici politikaSi arseboben mudmiviinteresebi da ar arseboben mudmivimegobrebi! vici politikaSi prag-matizmi aucilebeli romaa! vicipataraa Cveni qveyana da mcirericx-ovania Cveni eri! vici qveyanagasamTlianebeli rom gvaqvs! viciidentoba rom gvaqvs gadasarCeni!vici did da nakleb borotebasSoris arCevani, rom unda gavake-ToT! vici jebirebi Tu ar davuxve-dreT _ globalizmis cunamiwagvlekavs! vici Tu strategiuliazrovnebis siberwisagan ar gan-vikurnebiT _ saerTod gavqrebiTrogorc eri da rogorc qveyana!
vici, vici, rom daWrili da gamZv-
invarebuli daTvi araviTar
SemTxvevaSi ar unda gavaRizianoT!
vici Cvens samSoblos zesax-
elmwifoebs Soris saomari mo-
qmedebebis poligonad gaxdoma ro-
gorme Tavidan, rom unda avaciloT!
da bolos, isic vici, rom Wkuac
aravin unda maswavlos!..
TaSi namda, kurcxas kolx-ibere-
fi! kurcxas!..
zurab kvaracxelia,zugdidi
nbwbo!nbusblwfdbUb!tbzvsbeSfcpe"
ilori 924 aprili-8 maisi 2018 weli
terenti granelma moiaxlova,gaiSinaura sikvdili, sicocxleSiveganewyo masTan Sesaxvedrad, magramairCia „ara sicocxle, ara sikvdili“,aramed „mesame gza“, radgan „ukvdavebiscisfer mxareSi~ dafrinavda misimaradisobasTan wilnayari suli dasjeroda „sicocxle sxeulis gareSe(gulidan sisxlis wveTebi).
galaktionma da terenti granelmagardacvalebis Semdeg „sulisgaRviZebis“, astraluri mogaurobisgasaocari magaliTebiT gagvaognes.
merab kostavas araerTxel ucqeriasikvdilisTvis warbSeuxrelad, rogorcgalaktions: „sikvdilis gancda Senibedia, amgvar wrTobasTan SeuRlebuli“,mimarTavs igi poetebis mefes(galaktioni)(1,156).
Cveni „vaJkacobis didi moZRvris“,sindisis etalonis devizi aseTi iyo:„iyav uSiSi, viTarc uxorco“,TavganwirvisTvis mudam mzadmyofi (iqTavganwirva magidebs karebs) (1,22-23).
sikvdils sicocxleSiveSeigrZnobda misi leqsis lirikuligmiri: „sikvdili, viT gaurkveveloba,tanSi dalaslasebs caxcaxiT, adreganagoni igavad, mzaravssulTambrZolis xaviliT, sCansSeubralebel mTibavad da aracxovrebis yvavilad (suli nakuwebadnakepi) (1,29).
merab kostava gamoarCevda gmirulisulis adamianebs, uxorcosaviTuSiSarT, TavganwirvisTvis mzadmyofT,„WeSmaritebis mxlebelT“, romelniciqiT afrTxobdnen jalaTebs.dasaxvretad gayvanilma dostoevskimiqiT Seutia mtarvalT, „elvagakruliSubliT“, xanjaliviT basriTvalebiT“, gauZlo uCinarimfarvelis“ gamocdas da samermisodaRsrulda bedis varskvlaviTganCinebuli gadarCena: „magram daRupvamisi ar surda, gamocda swaddamfarvels uCinars da samermisod igiaRsrulda, bedis varskvlavma racganuCina“.
locviT „eSmaTa dastis“ damZlevididi rusi mwerali mere TviT gaxdacodvis sawerliT dadaRul kacTaWirisufali“, orgzis naSobi mogvi,uflis xeldasxmuli, „RmerTismaZiebel“ samSobloze meocnebe(tanjvaTa titani)(1,16-19).
merab kostava Segvaxsenebs, rom„sinanulis zRvaSi“ myvanTavi mkvdreTiTaRdgeba (sulo daica) (1,104), „suliTsapyarni“ ki jojoxeTSi godeben (oripaemani)(1,47).
mowiwebis aRmZvrelia uSiSarTa,mefeTa da mxedarTmTavarTa vaJkacuri,Serkineba sikvdilTan. igi ase mimarTavsSalva maRlakeliZes: „sikvdils arSexvdi sasomixvdili, viTarca qveynadkvdeba mravali, radgan kvdebodi sulsxva sikvdiliT, rogorc mefe damxedarTmTavari“.
aseTi sikvdilis magaliTigansxvavebulia gedis sikvdilisgan,igi qarqaSidan amoRebuli xmliselvarebas Seadara leqsis avtorma: „Seni suli xvda, ara, ar mohgavs natifsinazes, momakvdav gedis yelmoRerebasigi elvaTa hgavs sikiskasiT qarqaSiTxmalis amoJRerebas~ (mematianecremliT gagamxels) (1,48).
aseve umReris poeti mindvriskanjars–Turmans–duSmanTa, gvelTa daRriankalTa risxvas, wminda giorgisrainds „cxra sikvdiliswarbSeuxrelad maotebels~ Turmano,mindvris kanjaro) (1,62).
zRvis Relvas, gvelis cofian sisins„gadarCenili gemebi, gadaumsxvrevianZebi“, gadarCenili sulia poetisaRtacebis sagani (qarva gauxundaTalvebs)(1,66-67).
droulis da bunebrivi sikvdilisgancdasTan erTad, poets wilad xvdaWabuki Svilis TviTmkvlelobistragediac ganecada. es Tema orisoflis SeerTebas daukavSira da sulsxva WrilSi gaiazra filosofiurad.
poeti muxls uyris wamebuli qeTevandedoflis „minanqrul siwmindes,„CvenTa cremlebis mdinares“ danetarTa parnasSi“ xedavs wmindans
(iveriis mnaTobis qeTevanwamebulisadmi) (1,120).
merab kostavam sicocxleSiveganicada sikvdilis agonia, man veraicdina „sikvdilTan paemani“, radgancimbiris sapatimroSi rva Tve iSimSilaprotestis niSnad, magram gauZloudides gamocdas. „...isev wvaleba, isevwuxili, gamosacdelad Cemda wveuli,sikvdilis piras giyav wuxelis, magramgabrunda, momwyda Zleuli~.
tanjva „cnobierebis ares“umdidrebda, xelaxla balRuriumankoebis SenarCunebad esaxebodasasufevlis gzad, „marTalTa“gansasvenebelSi damkvidrebis Rirsadar Tvlida Tavs, mudmiv locvaSi,„martvilobis brZmedSi gadidda, zecispurs, zecis wyaros (saRvTo saxeebia)ewafeboda, sulis da xorcis harmoniaseZebda da sikvdilisTvis mzadmyofiZec acxadebda: „cxovreba Cemi ganvliesworad, mudam mTliani vijeq inaxad,ar gavTiSulvar asodes _ wilxvdomilsikvdils Tu vmzede avad, maSin namusisqudi gavTelo, Cemi samSoblo zecaaTavad, Semdeg es miwa da saqarTvelo“(SimSiloba)(1,161).(
merab kostavam galaktionissikvdili aRiqva, rogorcmaradisobasTan Sexvedra, (racerTeulTa xvedria (galaktioni).
miwis mkvidrs mravali movaleobaaqvs da vinc drosa da sivrceSi verreagirebs, brmadSobilia, sulsmudmivad axal-axali sazrdo sWirdeba,rom ar damyaydes: „Tu sulis sazrdoar icvleba, yovndeba didxans,aSmorebuli WaobiviT xdeba urgebi(bibliuri reminiscenciebi (1,88).
„msoflio scenis dramaturgi dareJisori“ (RmerTi) adamians mudmivadgansacdels uvlens, raTa siZnelesTanbrZoliT gakaJdes, cnobierebagaimdidros, radgan „vinc uyvars, imaswvrTnis ufali“ (pavle mociquli,ebraelTa, 12,6).
tanjva, wvaleba didi gamocdaaadamianisTvis: „isev wvaleba, isevwuxili, gamosacdelad Cemda wveuli“(SimSiloba) (1,137).
gansacdelTan, sikvdilTan brZoliTcnobiereba mdidrdeba: „Seupovrobisgancda jiuti, de, naadrevad sikvdilsganeRos, oRond ki tanjvis yoveliwuTi, cnobierebis ares Seexos“(SimSiloba) (1,138).
poeti mzad iyo Tavisi erisTvisaqac msxverpli gaeRo da iqacemartvila, tanjvis brZmedSi gaevlo,uzenaesi mcnebebi daecva, raTa ZeRmerTi exila, misi cxovrebis wesigaeTavisebina: „ufalo, Rirsmyav CemierisTvis ar Sevepuo xvedris simZime,aq gamovlili satanjvelisTvis, iqaurtanjvas nu Semimcireb. gTxov,martviloba miqcio brZmedad,gardasaxdeni ar ganmarido, Rirsadmyo Zisa Senisa Wvretad, Cemi cxovrebissamagaliTod“ (SimSiloba) (1,140).
merab kostava „xvdeboda enqidus,gilgameSis, bibliur winas-warmetyvelTa sulebs, uzenaesisiyvaruliT cdilobda oris soflisSemtkicebas.
Secnobas, sacnauryofas, gagebasupirvelesi adgili ukavia poetisSemoqmedebaSi.
adamiani upirvelesad „pirovnuliegos“ Secnobi unda iyos, Semdegsamyaros, adamianebis, sikvdil-sicocxlis saidumloebis.
vinc sulis da sxeulis, miwis dazecis mimarTebas CauRrmavdeba, sulisukvdasvebas irwmunebs damaRalzneobrivad icxovrebs, mkvdreTiTaRdgeba, radgan suli maradiulobiskategorias ganekuTvneba: „Tu zecamwyuris da miwa gSia, Tu Seni Tavisxar gamgebeli, sindisis Senis winaSewardeq, ican sikdili da mkTdreTiTaRdeq“ (galaktioni).
sofeli da zesTasofelimerab kostavam naTelxilvis madliT
ixila „aTasferi, aTasTvali, uCinaremWvretelTagan uxilveli, qveynaddauteveli suli (verafermaganaqarvos)(1,2-21), „gonis TvaliT“
ganWvrita „suleTis siRrme“, hadesi,naTelsmenis unariT gaigona „sulissunTqva“, „kosmosis sunTqva“, utyuaradCasawva sikvdil-sicocxlissaidumloebebs...
poetma dagvitova sagulisxmodaskvnebi miwieri valis moxdis,xrwnilebasTan brZolis, sikvdilisTvismzadebis, miqel–gabrielTan RirseuliSexvedris Sesaxeb, Segvaxsena saRvTosamsjavros garduvaloba, xilulisamyarodan maradiul zecaSidamkvidrebisaTvis aucilebelimoTxovnebi, gagvicnomiera soflisada zesTasoflis mimarTebis urTulesiproblema.
merab kostavas WeSmariti poeziaedisaxeboda, rogorc „sikvdilis ziari,SaveTSi gadanaxedi (leqsi) (1,60-61).
winagrZnobis unariT,winaswarmetyveluri intuiciiTgamorCeulma qarTvelma poetmadantesaviT imogzaura miRmursamyaroSi, CauRrmavda miwis da zecis,xilulis da uxilavis, materialurisda transcendenturis, sikvdilisa dasicocxlis, or radikaluradgansxvavebul samyaroTa Soris kavSirisSesaZlebloba–mniSvnelobas.
uwodebda ra „sikvdilze fiqrebssibrZnis `dedas“ (SimSiloba)(1,113)
1,113) uzenaesi msajulisgadasaxedidan aanalizebda problemas,erTmaneTs adarebda „SurismgebelwuTisofels da im sofels, „sofliswarmavlobas“ da `zecis tatnobebs“,codvil, eklebisa da kurosTavebisaRmomcenebel miwas da RvTismetyvelTamier miniSnebul ukvdavTa aRTqmulmiwas, awvalebda „ori soflis“„Semtkicebis“ idea.
am problemebisadmi interesivlindeba bibliaSi, religiaSi,filosofiaSi, miTologiaSi,mwerlobaSi.
qristianobis mixedviT, sikvdiliaris sulis daSoreba sxeulisgan,magram suli ukvdavia da merecagrZelebs arsebobas.
„miiqceodes mtveri miwad, rogoriciyo da suli daubrundebodes RmerTs,romelmac STabera“, Segvagonebs biblia(eklesiaste, 12,7)(2,14).
ieso qriste sulis ukvdavebaSiarwmunebda moswavleebs: `nu geSiniaTmaTi vinc sxeuls klavs, sulis mokvlaki ar ZaluZs (maTe, 10,28)(3,21).
pavle mociquli ganarevda miwierda zeciur sxeulebs (I korinTelTa,15,40) da ambobda: „... xrwnadiuxrwnelobiT..., mokvdavi ukvdavebiTunda Seimosos“ (I korinTaelTa, 15,53).
„...aha, getyviT Tqven saidumlos:yvelani rodi mokvdebiT, magram yvelaniSeicvlebiT“ (pavle mociquli, IkorinTelTa, 15,51)(3,381).
iogebis filosofiis mixedviT,adamianis suli ukvdavia, sikvdilidiadi gadasasvlelia, nabijia ufrosrulyofili sulieri arsebobisaken.
biologiuri sikvdili esaadasawyisi cnobierebis axal formaSiarsebobisa. sikvdili dasasruli kiar aris, aramed axali mdgomareobismiRweva. cxovreba aris miaxloeba anganSoreba umaRles sferosTan“ (e. dan. rerixebi, aum“)(4).
adamians sulier samyaroSic gaaCniacnobiereba, miRmur savaneSi mxolodcnobierebis cvlaa (rudolfStaineri)(5,121).
gardacvaleba axali sicocxlisdasawyisad miiCneva sparsul poeziaSi„CemTvis SerTva da kavSiriagardacvaleba, damfal samares da nuityvi, `gza mSvidobisa~, radgan samaresulTa binis kretsabmelia.
sikvdilis Semdeg xdeba „kacurisaxis Secvla da „angelozTaarsebobis“ miReba (jalal–ed–dan rumi,sikvdilis Semdeg)(6,231).
oficialuri egvipturi TeologiisTanaxmad, adamianis dedamiwazecxovrebis dro warmoadgenda misiarsebobis mxolod mokle epizods,romelic grZeldeboda sikvdilisSemdeg „dasavleTis qveyanaSi“, aseeZaxdnen egvi pteSi micvalebulTaadgilsamyofels (7,145-146).
goeTe darwmunebuli iyo sulismaradiulobaSi, sikvdilis Semdegadamianis arsebobis gagrZelebaSi: „meeWvi ar mepareba Cveni arsebobisgagrZelebaSi. yoveli inteleqtiaziarebulia maradisobas... eWvi armepareba, Cven ganvagrZobT arsebobas ...magram yvelani erTnairad ukvdavniara varT (8,164).
„amJamad ukve aRaravin TvlissaeWvod arc RmerTs, arc Tavis Tavs,aseve cnebebs: RmerTi, ukvdaveba, Cvenisulis arsi da misi damokidebulmasxeulTan es maradiuli problemebia“(8,195).
sicocxleSive miRmurSi mWvretelni,simboluri sikvdilisgamcnobierebelni xazs usvamenamqveyniuri arsebobis wamierobas datranscendenturi yofis mSvenierebas.sikvdilTan miaxloeba mTavrdebasulieri ganaxlebiT, zneobriviamaRlebiT.
amqveyniuri sazRvris gadalaxvisSemdeg drois SegrZneba qreba dagaerTianebulia yvela codna–warsulis,awmyosi da momavlis.
sikvdili didi gamocdaa. adamianissrulqmnis procesi sikvdilis Jamssruls.
adamianma unda gadaitanos minisikvdili, raTa gaakontrolos Tavisiukanakneli wasvla am qveynidan.
amerikeli u. gouldi xalxsaswavlida „Segnebuli sikvdilismecnierebas“, misi devizi iyo: „mokvdisikvdilze adre!“.
doqtor uordenis programa iyo„sikvdilis piradi gacnobiereba“(9).
„yofierebis ra mdgomareobac axsovscocxal arsebas sxeulis datovebisas,imave mdgomareobas miaRwevs“, naTqvamia„bhagavad–gitaSi“.
gardacvalebis saxelmZRvaneloewodebodaT egviptur da tibeturmkvdarTa wagnebs, romlebSic saubariaRmerTis samsjavroze, adamianTa codva–madlis mixedviT gankiTxvaze.
qarTul klasikur poeziaSigaziarebulia sulis maradiulobisidea.
galaktionis azriT, empiriul yofasmoSorebuli, xorcisgan gaRweuli,suli ki ar ispoba, Tavis maradiulsaxls ubrundeba zecaSi: „midixar...isemigaqvs wvaleba, TiTqo zRvis karadTivas Tibavde, vina Tqva Senigardacvaleba. ara, swored dRes Sendaibade midixar... aRar dagemdurebaarc miwieri, arc zecieri, vinca TqvaSeni ubedureba, ara, swored dRes xarbednieri. midixar ... tkbili gqondesmgzavroba, sxva bina marad iyo zRaparivina Tqva Seni miusafroba, ara, Senhpove TavSesafari. midixar... Sens bedsbevri inatrebs mSveniers, bedi sxvaarsad ari, Sen sivrceebma dagabinadres– Sen ukvdavebis xar binadari (es iyowinaT)(10,332-333).
sikvdil–sicocxlis maradiuliproblemis Semswavlel mecnierTamtkicebiT, materialuri qveynismkvidrTa da suleTSi gamgzavrebulTaSoris gamudmebuli kontaqti arsebobs.ori dapirispirebuli samyaro mudmivadkavSirSia, micvalebulebi cocxlebsevlinebian da piriqiT, amqveyniurThadesSi Wvretis unari miemadlebaT.
arsebobs mosazreba, romSesaZlebelia radiokontaqtimkvdrebTan, aCrdilebisfotografireba, gardacvlilTa xmebisCawera magnitofirze, xdebamicvalebulTa gamocxadeba cocxalTagafrTxilebis mizniT es damyarebuliaxedvis, smenis, SegrZnebebze, cocxalseCveneba micvalebuli, esmis xma,sunTqva, grZnobs Sexebas. TiTqosmiiRweva suleTis mkvidrTa gamoZaxebacda pasuxis miReba mTel rig kiTxvebze.
luara sordia(gagrZeleba iqneba)
nfsbc!lptubwbt!qpf{jb
ilori10 24 aprili-8 maisi 2018 weli
“wadi amerikaSi da romelimeuniversitetSi ikiTxe leqciebi, acinestudentebi, sanam an ukrainis ansaqarTvelos sasamarTlos arCausvixar cixeSi, an putins arSeusrulebia SenTvis danapirebi, _Tavdayira Camokidebis Taobaze!”, _ aseexmaureba partia „memarcxene aliansis“lideri soso SatberaSvili„marSalpresTan“ saubarSi saqarTvelosyofilis prezidentis gancxadebas,romlis Tanaxmadac, is saqarTveloSiCamosvlas gegmavs. soso SatberaSvilimixeil saakaSvilis mimarTavs:
„eSvela saqarTvelos! saakaSvilmaaxali gvirabis Txra daiwyo, axlaalbaT holandiidan! ise, pativcemulimiSa odesidan sololakamde romTxridi gvirabs, imas ra bedi ewiasainteresoa. gasagebia rom guli gewvisqarTveli xalxis gaWirvebaze, magramsaxuravidan rom xtebodi ukrainelixalxis bednierebisTvis, im ideasuRalate Tu rogor aris Seni saqme?poroSenkos upirebdi damxobas,ukraineli varo amayad acxadebdi, ra
xeli aiRe diad mizanze, Tu patronebmasxva davaleba mogces? ise, vin icisvinaa Seni patroni da ramdeni gyavs…iqneb ggonia Seni ”saqmeni sagmironi”vinmes daaviwyda?! Segaxseno? _ wvrilda saSualo bizness vuSvelio, Sen ariyavi ”eliavas bazrobas” rom yiddi”megalainis” mepatroneze da iqmovaWreebs quCaSi erekebodi?! Sen aruyenebdi bazarSi wvril movaWreebssalaro aparatebs?! Sen ar daangrie”dezertirebis bazari?!” Sen ar xuravdi”cignebis bazars?!’ Sen ar daangriebiznes obieqtebi metro ”delisTan”?!Sen ar waarTvi da daungrie restornebida kafeebi xalxs riyeze?! Sen arwaarTvi abanoTubanSi moqalaqeebsbiznesi?! Sen ar gaaZeve ”sonis” maRaziarusTavelis prospeqtidan?! Sen armiuvardi ”badagons”, biznesi ”CauZire”da tonobiT Rvino dauqcie?!”Sirnhoferis” ganadgurebis mcdelobacar dagvviwynia sxvaTa Soris… Sen ariyavi ergneTis bazroba rom daxureda ukve mogvarebuli qarTul-osurikinfliqti rom gaaRvive?! axla badri
patarkaciSvilze warTmeulimTawmindis parki?.. ”imedi”?..oquaSvilisTvis warTmeuli biznesida ”iberia tv”?.. es sia dausrulebladSemiZlia gavagrZelo… bankebsamlagmavo!!! iqneb gamce pasuxi visiayvelaze msxvili bankebi ”saqarTvelosbanki” da ”liberTi banki” Seni xomaraa SemTxveviT?! vin iyo erovnulibankis prezidenti roman gociriZe daSenTan erTad xom ar Zarcvavdaxazinas?! an is 4 miliardi sad wavidaaSS-dan omis mere daxmarebis saxiTrom Semovida?! ”sardal”kezeraSvilsrom Tavdacvis biujeti aZarcvine egsaqme rogor iyo?..
ho marTla, Sen da ugulavam 2006wels TbilisSi tramvai-troleibusebirom moSaleT da ekologiurikatastrofis winaSe rom daayeneTqalaqi?!. parkis teritoriebi kigayideT, benduqiZem rom yvelaferimiayida universitetebis CaTvliT,sindisis garda esac gaxsovs albaT…ivaniSvili moskovis davalebasasrulebso? amas Sen ambob? 250 energo-obieqti moskovs rom gadauforme?oqros sabado kgb-s generalsgeneralovs rom aCuqe? gagaxseno Seni2003 wlis dapireba ”davibrunoT Cvenianabrebi!” ra warmatebiT SeasruleTSen da vaniCqa CxartiSvilma… xalxiwamlebs ver yidulobso, gagaxsenebrom Seni saarCevno kampaniis yvelazedidi damfinaseblebi “aversi” da „psp“iyvnen, romlebsac wilSi ejeqi!
rac Seexeba maswavleblebs, Seni“wyalobiT” 100-ze meti skola dauamravi sabavSvo baRi daixura, mravalibiblioTeka ganadgurda da Senobebi
kazinoebze, Cinur samasaJoebze,saxinkleebze, saxaSeebze, Ramisklubebze da saroskipoebze gaiyida,ai, ase zrunavdi Sen pedagogebze…
rac Seexeba policielebs,sayovelTaod cnobili faqtia da amasSenc aRiarebdi, rom Sss teqnikuradmTlianad biZina ivaniSvilma aRWurva,Sen ki fuls policielebis xelfaszeki ara, saprezidento sasaxlismSeneblobaze xarjavdi raSic naxevarimiliardi dolari “miafSveni”…
da bolos… muzeumidan firosmanisnaxatis misakuTrebac moisurve, risiuflebac Cven ar mogeciT!
rac Seexeba qarTvelebis qveynidangadinebas, es uzarmazari tragediaaCveni qveynisTvis da Tu raime pretenziamaqvs “qarTul ocnebasTan” yvelazemTavari swored esaa, magram dResyvelas SeuZlia uvizod imogzaurosevropaSi, aseve ganixileba ramdenimeqveynis mier samuSao vizebis gacemissakiTxi. ra xdeboda Sen dros? _sakonsuloebSi hyvaoda korufcia,sadac vizis miRebaSi Cveni moqalaqeebi5-10-20 aTas dolarsac ki ixdidnen.ase rom pativcemulo mixeil, daetieiq sadac xar, Sen aq aravin argelodeba da girCev, is gaakeTo, racSenma Zvelma patronma da aRmzrdelmamiliarderma kirkorianma girCia... wadiamerikaSi da romelime universitetSiikiTxe leqciebi, acine studentebi,sanam an ukrainis an saqarTvelossasamarTlos ar Causvixar cixeSi, anputins ar Seusrulebia SenTvisdanapirebi, – erTi adgiliT TavdayiraCamokidebis Taobaze!!!”, – mimarTavsSatberaSvili saakaSvils.
{phj!nlwebsj!cfws!dpdybmt!tkpct-!{phj!dpdymbebd!nlwebsjb"am saTauriT gazeT „saqarTvelo da
msoflio“-Si, 2009(!) wlis, 29 aprili-5maisi, gamovaqveyne werili, romelsacase viwyeb: „werili mixeil saakaSvils-Cemo miSa! zogma SeiZleba ifiqros-ratom aseTi familaruli mimarTvaprezidentisadmi? mogaxsenebT. jererTi, SviliSvilis Tu ara, Svilistoli mainc xar, da meore, racmTavaria, Sen mier pirvel arCevnebSimiRebuli xmebidan, Cemi Casawyveti(!)xmac urevia. ase rom, ufleba maqvs, asemogmarTo“. es yovelive imitom gav-ixsene, rom zogierTebi soroebSi, romiyvnen SemZvralni, me saTqmelsyovelTvis vambobdi Riad, xmamaRla dayovelgvari mikib-mokibvis gareSe!
gazeT „saqarTvelos respublika“-Si atexil, am usagno gamiSvi dagamatares, erTxel da samudamod undadaesvas wertili! me, Cems saTqmelskidev erTxel da sabolood vityvi daamiT movrCebi laTaiebis Txzvas! sak-marisze meti yuradReba davuTmeT ampirovnebas! aqve minda vTqva. me arcliteratori var da arc istorikosi!yvela Tavis dargs mixedavs. var erTiCveulebrivi mSenebeli kaci. iyo dro,rodesac TbilisSi vxelmZRvanelobdipatara saamSeneblo organizacias,xolo adre, 1966/68 wlebSi, azerbaija-nis ssr, daSqesanis raionSi,satvirTo-sabagiro gzebis samontaJoubnis ufrosi viyavi! es ari da es. ravqna exla, gamovdge da viZaxo, me varda Cemi nabadi? yvela normaluriadamiani unda iyos amayi da ara ampar-tavani! am or sityvas Soris Zaliandidi sxvaobaa! exla minda vkiTxo, ammarTla sabralos da sacodavs, sadda raSi dainaxa CemSi Sesacod-Sesabralisi? ra xeibaradSemicno,sityva-pasuxi maklia, Tu imiTgansazRvra Cemi SesaZleblobebi, romar maqvs masaviT damTavrebuli-mosko-vis hidro-metcentris aspirantura? me,ubiri vyofilvar! am SemTxvevaSჲ aso„u“ aris sityvis uaryofiTobis aRm-niSvneli. ubiri, anu, me gaunaTebel-Seugnebeli, is ki, biri (u-biri), „bir-i“azerbaijanulad niSnavs-erTs! is erTiyofila am qveynad!? vTqvi da kidev gav-
imeoreb, sakuTar Tavze adamians rocadidi warmodgena aqvs, mas uWirsmovlenebis saRad Sefaseba, imitom,rom Tavis Tavis iqiT ver xedavs sxvas!ise, ra vqnaT? uyvars am kacs Tavi dauyvardes imdenad, ramdenadac xoSi(!)aqvs! xoSi, Tbilisuri sityvaa da zo-gierTebi nu Seicxadeben! tele-viziebSi, ufro saSinel sityvebsxmaroben! es ki, rogorc vTqvi, Cveule-brivi Tbilisuri sityvaa! cnobisaTvis,bavSvoba da axalgazrdoba xarfuxSimaqvs gatarebuli, iq gavizarde, xoloskola, orTaWalaSi, cixeebTandamTavrebuli, 1955 wels!
gandidebis maniiT Sepyrobilebzekargad aris naTqvami wm. nikolozistroparSi: „kanonad saerwmunoebisa daxatad simSvidisa, da moZRvradmarxvisa gyo Sen qristeman, samwysosaSenisaTvis WeSmaritebiT, amisTviscamoige simdabliTa simaRle da siglax-akiTa simdidre, wmidao dido mRvdelm-Tavaro nikoloz, evedre qristesaRmerTsa Sewyalebad sulTa Cven-TaTvis.“ saerTod, marTlmadideblurisarwmunoeba qadagebs, rom ramdenadacdaimdableb Tavs, imdenad amaRldebi!
Tavis werilSi, igi brals mdebs,TiTqos me mas Seuracxyofa mivayene!sainteresoa. sad, an rogori formiT?me, imdeni zrdiloba ki gamaCnia, romadamians imaze meti ar vuTxra, rac arekadreba Cems pirovnebas! mis „say-varel“ rusebs aqvT aseTi gamoTqma: „Яплохо одет, но, не плохо воспитан!» xoloebraelebs-aseTi wyevla: „Seni aricode, da sxvisi ar gjerodeso!“ xommiveci kidev erTi sababi salaparakod?magram, me vTqvi da davamTavre!
am pirovnebas Zalian ukvirs-...„qarTveli xalxi imasc ki acno-bierbs, rom ruseTma ganizraxaqarTveli xalxis daCqarebuli wesiTasimilacia. amis naTeli dadasturebaaCvens teritoriaze ucxotomelebis ma-sobrivi Camosaxleba.“... sainteresoa,dRevandelze ratom arafers ubnobs„pativcemuli“ arCili? moswonsdRevandeli mdgomareoba? dRes, romsaqarTveloSi ucxotomelebi arian, amuniaTo, diax uniaTo da anti qarTuli
mTavrobis mier SemoTeslebuli, esecruseTis asimilaciuri politikis bra-lia, Tu Tqveni usayvarlesi evro-pelebisa da strategiuli partniorisnabrZanebia? imaTi, vinc Tavgadakluliicavs yvela juris garyvnil-gaTaxsirebulebs?
Cemda samwuxarod, wina werilSigamorCa, CemTvis da viTarebisaTvis au-cilebeli komponenti, romelic mdgo-mareobs SemdegSi! aqve mindaganvacxado, rom me aravis veqilobasar vapireb, yvela Tavis Tavs, CemzeukeT mixedavs!
„WipaSvili da leJava. WipaSvils(etyoba, sadRac Zalian mwared gadau-rbina win!) jaSuSobis didigamocdileba aqvs, rodesac is aWarismaSindel xelisuflebas laqiaddaudga da mis nebismier davalebas„pirnaTlad“ asrulebda. Tamamad Se-Zleba iTqvas, rom aslan abaSiZeaSkara separatizmis (ratom RmerTi argaicinebs, amis Semdeg?!) gzas ar dad-gomoda, saakaSvili xelisuflebaSiver movidoda(?). man xelze daixvia Se-vardnaZe (ra advili iyo SevardnaZisxelze daxveva. rogor mogwonT, saku-Tari azris gasamarTlebad moyvanilimizezi?) aSkara separatists TiTqosver amCnevs da saWiroa misi gadayeneba,raTa saqarTvelos Semdgomi danaw-evreba SeCerdeso.“ miSas mosvlagadawyvetili iyo okeanis gaRma! ase,rom wyal-wyala mizezebis moyvana aq,yovlad uadgiloa!
vis eZaxiT Tqven separatists, aslanabaSiZes, romelmac aWaraSi, samegre-los xuTjer(!) moTareSebis Semdeg arSeuSva „mxedrioni“?!
kaci, romelic dRe da Rame gadamkv-dari iyo aWaraSi marTlmadideblobisayvaveba-gaZlierebiT! aWarlebi maso-brivad ubrundebodnen TavianTZirZvel saewmuneobas _ marTlmadide-blobas! ara Tu aSeneba, saerTod,meCeTebis Sesaxeb, zogadad, xsenebacar yofila!
aWaraSi, Turqebis TareSi masSemdeg aRzevda, rac nacebma aWarasaslan abaSiZe CamoaSores! dRes, Ti-Tqmis aWara dakarguli gvaqvs! es sak-
iTxi Zalian mwvaved dgas WeSmaritiqarTvelebis dRis wesrigSi! cotac dakidev erTi davidarabis mogvarebaiqneba saWiro, romelsac sWirdeba sam-Sobloze uangarod Seyvarebuliadamianebi, es aris, avad saxsenebeliyarsis xelSekruleba!
aWaraSi daiwyo aRmSenebloba! ay-vavda kultura! safuZveli Caeyara,msoflioSi pirvel sabavSvo operas!romeli erTi CamovTvalo! visacmexsiereba ar Ralatobs, yvelasSesaniSnavad axsovs yovelive!
da bolos. minda mivmarTo pa-tivcemul redaqcias. zeviT vTqvi dakidev gavimeoreb, es yovelive martomkiTxvelis gasarkvevi sakiTxi araris, amas sWirdeba redaqciis kompe-tenturi, wonadi sityva!
yvela dResaswauls vulocavmarTlmadidebel saqarTvelos, mTelmarTlmadidebel samyarosTan erTad!
dideba samSoblos!gaixareT da gamravldiT
qarTvelebo, mtrebis jinaze! amin!Zalian kargad brZandebodeT!
saqarTvelos teritoriulimTlianobisaTvis afxazeTSi (?) war-
moebuli ZmaTamkvleli brZolebismonawile,
ori daRupuli mebrZolis mamaanzori danelia
sphps!hbblpusb-!ebbrdjb!eb!hbzjeb!tbblbTwjmnb!tbrbsUwfmp
ilori 1124 aprili-8 maisi 2018 weli
qarTul-afxazuri naTesaurikavSirisa da ori msgavsi tradiciismqone eris Tanacxovrebis araerTi ma-galiTi arsebobs. afxazurma "morduo-bis" tradiciam araerTi ojaxi isedaamoyvra, rom XX saukunis 90-ianwlebis movlenebmac ver SeZlo misigawyveta... roca qarTul-afxazuri kon-fliqtis mogvarebis gzebze saubroben,saxalxo diplomatia, maT SorisdRemde SenarCunebuli adamianuriurTierTobebi da naTesauri kavSirebiaravis agondeba. arada, erTmaneTTanmtrad gadakidebuli am ori xalxisurTierTobaSi es "xidi" jer kidevmyaria da sicocxlis riskis fasad,isini erTmaneTs mainc ar kargaven...
axalgazrda afxazi qali _ nano,afxazebTan damoyvrebuli qarTvelebismeoTxe Taobis Svilia. ramdenime wliswin man omis dros droebiT gawyvetiliurTierToba aRadgina. "afxazurad iseTavisuflad vlaparakob, rogorc qar-Tulad. qarTvel naTesavebTan yofnisas,maTTan mSobliur enaze vurTierTob,afxazebTan stumrobisas ki _ "meoremSobliur enaze" (afxazurs ase vu-wodeb). afxazeTSi, mgoni, erTaderTiojaxi viyaviT, vinc Sereuli naTesauriSekrebebis dros, Segnebulad arsaubrobda rusulad..." _ gviyveba nano.
_ Tqveni afxazi naTesavebic qarTu-lad laparakoben?
_ diax, babuaCemis xelSewyobiT,umetesobam umaRlesi saswavlebeliTbilissa da quTaisSi daamTavra... Cemiojaxis ambis Txrobas cota Soridandaviwyeb: babuasa da bebias erTmaneTibavSvobidan hyvarebiaT. babua qarTveliiyo, bebia _ afxazi, magram amas maTiurTierTobisTvis xeli ar SeuSlia.roca daojaxeba gadawyvites, meoremsoflio omi daiwyo. babua frontzewaiyvanes. bebiac frontze gaeparaojaxs. misi TqmiT, Zlivs gaakeTa "qar-Tuli" pasporti, radganac erovnebamfrontze sanitrad wasvlaSi xeliSeuSala: iciT albaT, rom stalinisbrZanebiT, afxazi qalebi ki ara, ma-makacebic ki ar mihyavdaT jarSi.
amitomac, aTasobiT qarTveli afx-azad Caewera. bebias gadawyvetilebasamxedro komisariatSi gahkvirvebiaT...dRemde ar vici, rogor Sexvdnen Sey-varebulebi erTmaneTs, magram 1945wels janmrTelobaSeryeuli wyvilimSobliur afxazeTSi erTad dabrunda.cxadia, daojaxdnen, magram Svili argauCndaT. ramdenimewliani Tanacxovre-bis Semdeg, col-qmarma babuaCemis siyr-mis megobris, afxazi kacis pataraiSviles. babuam gvaric misca da RviZliSviliviT gazardes. is bavSvi mamaCemiiyo, romelic arc Tavis namdvilmSoblebs kargavda.
_ albaT bevri da-Zma hyavda..._ ara, mamaCemis CaTvliT, 3 ded-
mamiSvilia _ anu mamas da-Zma hyavs.marTalia, mamaCemi qarTvelebis "mordu"(gazrdili) iyo, magram Tavisi da-Zmisnaxva maSin SeeZlo, roca moesurveboda.erTi ojaxiviT cxovrobdnen... babuasada bebias, rogorc frontgamovlilebs,adgilobrivi xelmZRvaneloba did pa-tivs scemda, orive daasaqmes da, maSin-deli kanonis Tanaxmad, araerTi SeRa-vaTiT sargeblobdnen.
roca mamaCemisTvis ganaTlebis miRe-bis dro dadga, babua mis Zmadnaficsmainc daekiTxa: Seni Svilia da saWirodCavTvale, Sengan azri momesminao.gadareula Turme is kaci _ SeniSvilia da rogoric Sen gamogadgeba,iseTi gazardeo... mamam qarTuli skoladaamTavra da misi damsaxurebiT, da-Zmac qarTulad laparakobda. rocasavaldebulo samxedro samsaxuridandabrunda, Tavisi RviZli ded-mamismezobeli, 13 wlis patara gogona Se-hyvarebia. marTalia, maSin adreulasakSi qmnidnen ojaxebs, magram asepataras mainc aravin gaatanda, amitomac,imis SiSiT, _ amas daqalebas aravin
acdis da vinmem ar wamarTvaso, _arasrulwlovani sacole moitaca.
_ gogonas mSoblebma ar uCivles?_ ki uCivles, magram mamas dedaCemi
gudauTis mTebSi gadaumalavs da mili-ciam maT kvals ver miagno. danaSauliki misma RviZlma mamam aiRo sakuTarTavze _ aba, invalid Zmadnafics xomar gauSvebda cixeSi!... Cemma afxazmababuam am saSineli muxliT, 12 welimoixada... imaze ucnauri is iyo, mamaCemiarasrulwlovan sacoles 3 weli romar mihkarebia. mTaSi, babuaCemis agarakzecxovrobdnen. dedaCemi sigiJemde hy-varebia, magram mis daqalebas daelodada colad Semdeg SeirTo. misi Zmakace-bi hyvebodnen, maTTan stumradmisulebs, "patarZalTan" Tojinebi datkbileuli migvqondao...
dedac afxazia. 5 ufrosi Zma hyavsda warmoidgineT, ra ambavs daatri-alebdnen patara dis motacebis gamo.roca TavianTi mezoblis saxl-karisgapartaxebiT guli ijeres, Turme CemsqarTvel babuas saxlSi miucvivdnen,magram mas mTeli sofeli gverdSidaudga. maSin, sofelSi dabrunebuleb-ma, biZaCemi mZevlad aiyvanes da mokvliTdaemuqrnen... Turme cud dReSi CavardaCemi qarTveli babua. misi jiuti Svilis"xuSturs" lamis 2 ojaxi gadahyva.
Zmadnafici milicias Cahbarda, xolomis ojaxs yoveldRe awiokebdnen. raRasizamda _ gaTamamebulad gazrdiliSvilobilisTvis isRa uTqvams, _ megona,ufrosebis mimarT meti ridi gqondao,_ magram ris vai-vaglaxiT motacebulcols xom ar wahgvrida!.. xangrZlivifiqris Semdeg, TviTon misula afxazirZlis ojaxSi da sakuTari jiutiSvilis saqcielis gamo, muxlebze da-Coqils uTxovia patieba da uTqvams, _albaT iciT, rom Cemi gazrdili _afxazia; Cemi RviZli Svili rom yofil-iyo, sxvanairad gavzrdidi da arc ma-mamisis ojaxSi gazrdili iqnebodaaseTi Tavxedi... Tuki vinme dasasjelia,es me var da TqvenTan Cemi fexiT move-dio...
_ rogor Sexvdnen?_ yvelas egona, rom babua iqidan
cocxali ver dabrundeboda, magramafxazisTvis stumari, vinc unda iyosda ra danaSaulic unda miuZRodes,iseTive Zvirfasia, rogorc sisxliTnaTesavi. stumrad misuli adamianimaTTvis iseTive xelSeuxebelia, ro-gorc taZarSi SemTxveviT nanaxi mteri.Tan, moxuci kaci maTTan TxovniT misu-la da cudad rogor Sexvdebodnen?!dedaCemis mamas uTqvams, _ eTqva, Tuase uyvarda Cemi qaliSvili, as Tvalsada yurs gamovibamdiT da ise gavufrTx-ildebodiT, sanam srulwlovani gaxde-bodao... biZaCemi, mamaCemis Zma meore
dResve gaaTavisufles da ojaxis daw-iokebac Sewyvites... roca yvelaferiCawynarda, dedaCemi mTidan saxlSiCamouyvaniaT. Turme uSvilo bebia saku-Tari qaliSviliviT zrdida, di-asaxlisobas aswavlida. yvelaze uc-nauri ki is aris, rom skolaSicatarebdnen. skolis damTavrebis Semdeg,ded-mama SeuRlda da umaRlessaswavlebelSic erTad moewyo.
_ afxazma babuam 12-wliani sasjelimoixada?
_ diax. bolo 2 weli Sroma-gas-worebis koloniaSi gaatara. am xnisganmavlobaSi mis ojaxsa da Svilebsmisi qarTveli babua hpatronobda...iciT, miuxedavad imisa, rom misi Svilisgamo kacs cxovreba daengra da amdeniweli cixeSi gaatara, sayveduri aras-dros dascdenia. roca dedaCemi unaxavs,uTqvams, _ aseTi mSvenieri rZlisTvisamdenwliani patimroba ki Rirdao.
_ qarTul-afxazuri omis dros amor ojaxs Soris urTierToba Seic-vala?
_ Cemi afxazi babua cixidan sru-liad janmrTeli dabrunda, magram 80-iani wlebis miwuruls, rocaqarTvelebsa da afxazebs Sorispirveli Setakeba moxda (gaxsovT al-baT, maSin ramdenime adamianic daiRupa),babuas, nerviulobis niadagze, gulisSeteva daemarTa, radgan afxazebismxares misi vaJic _ mamaCemis Zmac iyo...
_ Tumca, rogorc aRniSneT, oriveojaxi erTmaneTis mimarT gansakuTre-bulad kargi urTierTobiT gamoirCeo-da...
_ diax, ase iyo. Cems Zmas misiafxazi babuis anu mamaCemis Zmadnaficissaxeli hqvia... babuam biZaCemi gaafrTx-ila, _ qarTvelebi Cveni RviZli naTe-savebi arian da msgavsi Secdoma ardauSvao, _ magram biZaCemi qarTvelebiswinaaRmdeg brZolasa da erovnulisaqmis keTebas mainc ganagrZobda. Tavi-dan amis Sesaxeb mxolod mamakacebmaicodnen. iciT albaT, rom afxazuritradiciebis Tanaxmad, qalebi mamakace-bis morCilebi arian da aseT saqmeebSiarasdros erevian, magram am SemTxvevaSi,yvelam erTad sTxova axalgazrda afx-azs, meti windaxeduleba gamoeCina, ma-gram _ amaod: is saxlidan wavida daerT-erT afxazur dajgufebas SeuerT-da. im dros gagris Setakebebi ukvedawyebuli iyo. mamam didi gaWirvebiTdaadgina RviZli Zmis adgilsamyofelida kidev erTxel sTxova, _ Secdomasnu dauSvebo.
_ ras pasuxobda biZaTqveni "qarTvelZmas"?
_ Tavidan Tbilad Sexvda, TurmeTavCaqindruli usmenda, mere ki uTqvams,_ axla Cvens xalxs da qveyanas
gadamwyveti momenti udgas, arCevaniunda gavakeTo, qarTvelebisa da afx-azebis miTuri Zmuri urTierTobismsxverpli gavxdebi Tu saqveyno saqmesgavakeTebo... roca mama saxlSi cocx-al-mkvdari dabrunda, mivxvdi, raSiciyo saqme.
_ vici, rom man umaRlesi ganaTlebaTbilisSi miiRo...
_ diax, rac unda bedis ironiaiyos, istoriuli fakulteti wiTeldiplomze daamTavra, magram rogorcCans, am saqmeSi gamocdilma adamianebmagoneba advilad auries... yvelam icoda,rom biZaCemi qarTvelebis winaaRmdegibrZoda, magram amaze saubars gavur-bodiT. sanam soxumis datoveba pirve-lad mogviwevda, ramdenime dRiT adre,SuaRames Cemi afxazi babua movida.saxe waSlili hqonda da babuasa damamaCemTan calke saubari isurva. meda Cemi Zma patarebi viyaviT, magramyvelaferi gvesmoda da gvainteresebda.amitomac, kars miRma avituzeT da vus-mendiT ufrosebis laparaks...
arasdros damaviwydeba, rogor daiR-muvla mamaCemma, roca misma mSobelmasaubari daasrula. afxazuradsaubrobdnen, magram yvelaferi gves-moda da mivxvdiT, rom mamam Svilimokla. ase vuTxari, qarTvelis tyviamrom mogklas, imas mirCevnia, Cemi xeliTmokvdeo... iciT, amdeni dapirispirebismiuxedavad, orive mxarem imdeni SeZlo,rom yvela problema usisxlod moag-vara da qarTul-afxazuri "morduobis"fici wmindad Seinaxa, biZaCemma ki amyvelafers angariSi ar gauwia... albaTcixeSi gatarebuli wlebi masze cudadaisaxa da SvilTan saubrisas nervebmaumtyuna...
_ ratom mokla? imisTvis, romqarTvelebis winaaRmdeg ibrZoda?
_ diax, bevri ramis gamo: imisTvis,rom man aravis, maT Soris, ufrosebisTxovnas angariSi ar gauwia, tradiciebspativi ar sca da yvelaze mTavari _qarTvelebTan "morduobis" fics uRala-ta! es ki Cveni xalxisTvis iseTivewminda da mniSvnelovania, rogorcCveni salocavi... am mkvlelobidan ram-denime xanSi, Cemi afxazi babua gagiJda,magram misma qarTvelma Zmadnaficmada mamaCemma mTaSi, usafrTxo adgilaswaiyvanes. Cemi afxazi naTesavebi ruseT-Si gaemgzavrnen, Cven ki TbilisSiwamovediT. omis damTavrebis Semdeg,mamaCemi TbilisSi kodoris xeobisgavliT dabrunda. im dReebSi imdeniubedureba gadavitaneT, megona, emociasveRar gamovxatavdi, magram Turme yve-laferi win mqonda: Cemma afxazmababuam sicocxle TviTmkvlelobiTdaasrula, meore babuis kvali ki iqdaikarga _ savaraudod, afxazebma mok-les...
_ nano, rogor cxovrobT axla? TugaqvT afxaz naTesavebTan urTierTo-ba?..
_ me afxazi var, ufro sworad _gaqarTvelebuli afxazi da CemTvisorive eri axlobelia, arasdros mi-fiqria, Tu romelia ufro Zvirfasi...garkveuli drois ganmavlobaSi ma-maCemis afxaz ojaxTan urTierTobaar gvqonia. mama Tavs ikavebda,danaSaulis gancda awuxebda, amubedurebaSi Cemi gamzrdelis wvliliureviao, magram iniciativa maTganwamovida, ramac Zalian gagvaxara. afx-azeTSi saxl-kari maTac daitoves daruseTis qalaq gorkiSi cxovroben...internetiTa da telefoniT vekon-taqtebiT erTmaneTs da agvistoSiTbilisSi Camosvlasac apireben... bed-nieri var, rom amdeni tkivilis miuxe-davad, adamianuri urTierTobebisgagrZeleba SevZeliT.
lali papaskiri,Jurnal ”gzis" arqividan,internetsaiti ambebi.ge
bgyb{vsj!#npsevpcjt#!usbejdjb!eb!gjdjt!hbufywjt!hbnp!nplmvmj!Twjmj!`!
bgyb{j!rbmjt!psj!cbcvjt!ebvkfsfcfmj!bncbwj
12 24 aprili-8 maisi 2018 weli
sportuli kuTxe mihyavs Jurnalist giorgi jalaRanias
iumori
ISSN 1987-8966 “ilori” redaqciis misamarTi:
Ucjmjtj-!
cbrsb[jt!rvDb!$7!
tbsfh/!$12129113:41
234-32-95
gazeT “iloris” gacnoba SegiZliaT “saqinformis”
vebgverdze
WWW.saqinform.ge
mTavari redaqtori: roland jalaRaniagazeTis menejeri: 599-34-37-27 teqredaqtori mixeil CodriSvili,
gazeTi xelmZRvanelobs Tavisufali presiis principebiTavtorebs ekisrebaT pasuxismgebloba faqtebisa da monacemebis
sizusteze. xelnawerebi avtorebs ar ubrundebaT.ori Tabaxis furcelze meti moculobis teqsti redaqcias unda
gaegzavnos el.fostiT (an lazeris diskiT).
ilori
_ quTaiseli megobars Sexvda:_ raia, biWo, ra kargad gacvia,
visia es kostumi?_ pier kardenis!_ Sarvali viRasia?_ Sarvalic pier kardenisaa!_ “saroCka”?_ “saroCkac” pier kardenisaa!_ sul dakarge, biWo, namusi?!
titveli datove kaci?* * *
ori guruli Sexvda erTmaneTs:_ rao, Zama, ra qna Cvenma gundma?_ ra vici, Zamia, 11:0 waugiaT._ ki mara, raio, Cven mekarem, reiza
ar wavyevi gundso?!* * *
_ Zvirfaso, naxe, Seni perangi ro-gor gaTeTrda? me is “taidiT”gavrecxe!
_ kargia, magram me is lurjizolebiT ufro momwonda...
* * *qarTveli moskovSi dgas lamaz,
tanaSoltil gogonasTan erTad.gamoiara meore qarTvelma da uTxra:
_ va, ra jeiraniviT gogoa!rom wavida, gogona ekiTxeba:“Что он сказал”?“Он сказал, что ты горный ко-
зел?”
gazeT “ilorisaTvis” fi-nansuri daxmarebis msurvelebsSeuZliaT gadmoricxon TanxaSemdeg sabanko angarize:
s.s „liberTi banki“angariSis nomeria:
GE79LB0711188020717000angariSis #valutaSi: GEL
/ USD / EUR _ multi savalutoangariSi
mfo: 220101480
mimRebi bankis dasaxelebada misamarTi: s.s. „liberTibanki“
i. WavWavaZis gamziri 74Tbilisi, 0162, saqarTvelomimRebi bankis swift kodi:
LBRTGE22angariSis mflobeli (mim-
Rebi): anzori danelia,tel. 571 22 66 34
samwuxarod, 96 wlis asakSi gardaicvala kacobriobisistoriaSi yvelaze masStabur omSi hitlerul faSizmTangamarjvebuli ssrk-s armiis meomari da zugdidis veteranTakavSiris Tavmjdomare, batoni SoTa Todua...
saxalxo moZraoba ,,samegrelos” zugdidis organizaciissaxeliT gulwrfel TanagrZnobas vucxadeb batoni SoTasWirisufalT da aseve TiToeul im adamiansac, visac gulidaswyvita am metad Rirseuli pirovnebis gardacvalebam...
ufalma acxonos Tqveni suli, batono SoTa...RoronTq oCxonuas Tqvani Suri, patჷni SoTa...
zurab kvaracxelia
tbtxbvmnprnfejqsfqbsbufcj!“epnfoupmj”
eb!“hbhfopmj” nvebnjrofcjbo!Urwfoj!
kbonsUfmpcjt!tbntbyvsTj”domenti gagniZis mier Seqmnili preparati arCens avTvise-
bian simsivnur daavadebebs, kuW-nawlavis gauvalobas, kolits,fistulas, prostatits, buasils, nervis anTebas, nevrozs,fsiqikurad daavadebulebs, hkurnavs gafantuli sklerozsda Sidss, Svelis cerebralur damblas, yurebidan Cirqdenas,botulizms, tuberkulozs, cerozs I da II stadiebSi, c-he-patits, naRvlis buStis daavadebebs, anTebiT procesebs,saxsrebis daavadebebs, amyarebs imunitets, da sxva mravaldaavadebas.
mkurnalis saqmes warmatebiT agrZeleben misi Svilebi:zezva da dodo.
koordinatebia: Tbilisi, awyuris quCa #70 (metro“isanTan”), yoveldRe _ 10-dan 16 saaTamde.tel: 593-22-66-51, 593-62-28-48masTan sicocxleze
xelCaqneulebi midian da
janmrTelebi brundebian
kinoreJisori miloS formani gardaicvala86 wlis asakSi gardaicvala Cexuri warmoSobis kinoreJisori miloS formani.
rogorc bibisi misi meuRlis gancxadebaze dayrdnobiT wers, reJisori 13 aprilsamerikis SeerTebul StatebSi xanmokle avadmyofobis Semdeg gardaicvala. formanisgadaRebulia cnobili, oskarosani filmebi, „viRacam gugulis budes gadaufrina“,aseve, „amadeusi“ da sxva. formani 1932 wels daibada qalaq CaslavSi da 1968 wlismovlenebis, „praRis gazafxulis“Semdeg aSS-Si gadasaxlda. aRsaniSnavia misi namu-Sevrebi, 1979 wels gadaRebuli „Tma“ da 1981 wels Seqmnili, „regtaimi“, aseve 1996wlis _ „xalxi lari flintis winaaRmdeg“.
„spdb!svtt!fUbnbTfcj-!Tfbhjof-!bofswjvmefcb!eb!bewjmbe!bkpcfcp”1966 wels msoflio Cempionats
fexburTis samSoblom _ inglismaumaspinZla. sabWoTa kavSiris nakrebmaistoriaSi saukeTeso Sedegi sworedmaSin aCvena, arada, metis miRweva Segve-Zlo. iciT, gavediT Tu ara naxevarfi-nalSi, bevrma CaTvala, rom „amocanaSesrulebulia" da momdevno Sexve-drebSi valis moxdis mizniT gavidamindorze. amas rac mohyva, kargadiciT.
mesame adgilisTvis portu-galielebs SevxvdiT. matCis win siz-marSi vnaxe _ TiTqos sajarimoSixeliT viTamaSe. amis Sesaxeb Jora si-Winavas diliTve vuambe, man ki megru-lad miTxra _ RmerTi ar gagiwyres,aseT rameze fiqrs moeSvio... mwvrT-nelebisgan vicodi, rom eusebioswinaaRmdeg unda meTamaSa, magramSuadRiT gamomicxades, toresi undaaiyvanoo. is lamis ormetrianiTavdamsxmeli iyo, Cemze gacilebiTmaRali... erT momentSi avuxti daswored maSin amixda sizmari _ burTixelze momxvda. TamaSis Semdeg CemTvisaravis usayveduria, magram es CemTvisveraferi nugeSi iyo.
inglisSi, turniris dawyebamde ram-denime dRiT adre sabWoTa kavSirisnakrebs „pumas" delegacia estumra damsoflio Cempionatze maTi ekipirebiTgamosvla SesTavaza. amis sanacvlod„puma" sakmaod solidur Tanxasac ix-dida. me da Jora siWinavam pumas bucebirom movirgeT, kinaRam gavgiJdiT, iseTimagari iyo! Cven xom raRac sabWoTasaSineleba gvecva. es ambavi rom gaigo,meore dRes „adidasma" moavlina Tavisixalxi. iseve rogorc „pumam", „adidas-mac" dagvitova bucebi da maisurebi.saRamos siWinavam miTxra: ici rasvizam, fuls orives gamovarTmev, erTfexze „adidass" Cavicmev, meoreze „puma-so"... cxadia, erTi ekipirebac ar Segvr-Ca _ delegaciis xelmZRvanelebma orivewinadadeba iuares, aqaoda, sabWoTasportsmens ise ar uWirs, kapitalis-tebma Caacvano.
Cemi azriT ssrk-s nakrebi yvelazeZlieri 1967-1968 wlebSi iyo _ maSin-deli reitingiT evropis nomer pirveligundi viyaviT! im wlebSi Cveni momgebiaravin iyo bobi Carltonis da gordonbenqsis inglisiT dawyebuli da janiriveras da sandro macolas italiiTdasrulebuli. magram maSindeli sis-temis ubedurebac is iyo, rom rogorcki rame kargi gakeTdeboda an Seiqmne-boda, umal mis ngrevas iwyebdnen. isgundic sakavSiro federaciismesveurebma faqtiurad, ZaliT daSales_ valeri voronini, eduard strelcovida iozef sabo erTimeoreze suleluribraldebiT garicxes gundidan.
1968 wels moskovma Cexoslovakia„gaawiTla", praRaSi sabWoTa jarebisSeWridan mcire xanSi ki maT nakrebsorjer veTamaSeT. moskovSi 3:2 movigeT_ me, igor Cislenkom da viqtor aniCk-inma gavitaneT golebi, praRaSi ki... iqmaspinZlebma ambavi dagvmarTes, msgavsiaraferi minaxavs! mouridebladgvirtyamdnen, araferi ainteresebdaT...ise davSavdi, ori Tve burTs vergavekare, Cislenkom da aniCkinma ki,faqtobrivad, im Sexvedris Semdeg kari-era daasrules. Tan ar dagaviwydeT,im dros Secvla jer kidev ar SeiZle-boda da Cvenma gundmac 8 fexburTeliTdaasrula matCi.
msoflios 1970 wlis Cempionatisdawyebamde bulgareTSi vemzadebodiT_ kunTi swored iq gamiwyda. vifiqre,es turniri uCemod Caivlis-meTqi, magrammwvrTnelebma mainc CamrTes gundSi.im nakrebSi CemTan erTad iyvnen revazZoZuaSvili, givi nodia, kaxi asaTiani,slava metreveli da anzor kavazaSvili.urigo Semadgenloba namdvilad argvyavda, magram urugvaisTan kuriozuligoli gavuSviT da naadrevad davbrun-diT Sin.
evropis 1972 wlis Cempionatis sak-valifikacio etapze CrdiloeT ir-landiis nakrebs SevxvdiT. CavediTbelfastSi da saiTac ar gaixedavdi,yvelgan jorj bestis foto gxvdeboda
TvalSi. ki, mas maSin karieris piki ga-davlili hqonda, magram mainc fanebiskerpi iyo _ sareklamo firniSebidan,gazeTebidan, maRaziis vitrinebidan,Zexveulidanac ki jorj besti giRimo-da! iqauri axalgazrdoba giJdebodamasze, aRmerTebdnen! Cvens winaaRmdegki iTamaSa, magram rezo ZoZuaSvilmaSavi dRe ayara _ gasaqani ar misca. Tuar vcdebi, TamaSis mere bestma rezosmaisuric gaucvala.
sanam evropirvelobis finalurietapi daiwyeboda, sazeimod gaixsna mi-unxenis brwyinvale „olimpiaStadioni",romelic specialurad im zafxulsdagegmili olimpiuri TamaSebisTvisaages. gaxsnis matCSi maspinZlebs CvenveTamaSeT _ 1:4 wavageT. germanelebididebulad dagvxvdnen: yuradRebas argvaklebdnen, Cven gunds axalTaxaliBMW-s markis avtomobilebiT emsax-urebodnen... erTi dRiT adre orivegundis fexburTelebma stadionis ter-itoriaze xeebic davrgeT, saRamos kisazeimo banketze gundis kapitnebma,franc bekenbauerma da me „olimpiaS-tadionis" formis tortic gavWeriT.
evro 72-is finalSi Cven gasvlas ar-avin eloda. maSin nakrebi gadaxalisebisprocesSi iyo, Zveli Semadgenlobidanmxolod oTxni davrCiT: me, rezoZoZuaSvili, evgeni rudakovi davladimir kapliCni. aravis vayeneb Seu-racxyofas, magram axlebi, magaliTadeduard kozinkeviCi, anatoli baidaCnida oleg dolmatovi namdvilad Camou-vardebodnen winamorbedebs. miuxedavadamisa, mainc SevZeliT meore adgilisdakaveba. finalSi uSansod viyaviT. ise,is germaniis nakrebi yvela droissaukeTeso bundesgundadaa aRiarebuli.
finali 0:3 wavageT _ legendarulmagerd miulerma ori goli gagvitana.erTi wlis Semdeg, moskovSi, lev iaSi-nis gamosaTxovari Sexvedra gaimarTa,romelSic miulermac iTamaSa. matCiswin mas iaSinisTvis uTqvams, didi bo-diSi, magram TamaSis statusis miuxe-davad, goli unda gagitanoT, radgan,
jer TqvenTvis goli ar Semigdiao.ucbad iaSini meZaxis da meubneba:„murzik, gexvewebi, yvelanairad ecade,rom miulerma goli ar gamitanos". imSexvedraSi personalurad viTamaSe ammarTlac didebuli forvardis winaaR-mdeg da ar gavatanine!
roca ucxoeTSi mivdiodiT,yovelTvis gvaxlda saxelmwifo uSiS-roebis komitetis warmomadgeneli, xan-daxan ramdenime. Cven, gundis wevrebimaT advilad amovicnobdiT xolme _rogorc wesi, aseTebs masaJistad aneqimad aformebdnen.
sabWoTa kavSiris nakrebSi CemisaukeTeso partniori albert Sestern-iovi iyo, masTan didxans vmegobrobdi.bevrma SeiZleba arc icodes: ismZleosani iyo, 100 metrze sirbilSiasparezobda, fexburTis TamaSi kigvian daiwyo. samwuxarod, Zalian uy-varda daleva, xolo piradi cxovrebarom aeria, saerTod TaviT gadaeSvasasmelSi. Sesterniovs sigiJemde uy-varda mocigurave SCukina, daqorwindnenkidec, magram male daSordnen. al-bertma es Zalian ganicada.
1972 wels olimpiur TamaSebzec vi-aspareze. Cveni gundi maSin turnirisfavoritad iTvleboda, magrampolonelebTan msajma „mogvimTavra"saqme _ Cven karSi ararsebuli penaltidaniSna. sxvaTa Soris, is TamaSiTiTqmis erTi saaTiT Sewyda _ olimpi-ur sofelSi momxdari teroristuliaqtis gamo, aravin icoda gagrZelde-boda Tu ara matCi.