H. Acun, F. Yaman Ağaoğlu, H. Acar, G. Kemikler

İ.Ü. ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ

Medullablastom çocuklardaki beyin tümörlerinin yaklaşık %20’ni oluşturmaktadır.

Baş boyun bölgeleri ışınlanan hastalarda tiroid bezinde çeşitli patolojik değişiklikler oluşabilir.

Tedavide kranyo-spinal aks ışınlaması kullanılmakta olup bu ışınlamada kullanılan teknik geç etkileri etkilemektedir.

Tiroid bezinin iyonize radyasyonla ışınlanması sonucu ikincil tiroid tümörleri gelişebilmekte olup kranyo-spinal aksı ışınlanan çocuklarda hipotirodi görülme oranı %20 ile %80 arasında değişmektedir

Giriş

Amaç Kranyo-spinal ışınlama kullanılan medullablastoma

tedavisinde, tiroid bezi kaçınılmaz olarak ışınlanmaktadır. Bu tür ışınlamada kranyum ve aks alanının birleşim

bölgesinin yerleşimi tiroid dozunu etkilemektedir.Bu çalışmada amaç, medullablastom hastalarında

uygulanan yüksek ve düşük birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında tiroid dozunu, Co-60 ve 6MV foton enerjisi için karşılaştırmaktır.

Gereç

Cirus Co-60 Teleterapi Ünitesi Satürn 42 Lineer Hızlandırıcı cihazı Oldeft HP Simülatör Cihazı Alderson Rando Fantom RW3 su eşdeğeri katı fantom GR-200A termolüminesans rodları

(1x1x4mm) Fimel TLD Sistemi Fimel LTM TLD okuyucu Fimel fırın

Yöntem

TL rodlarının gruplanmasıTL rodlarının lineeritesine bakılmasıRando fantomda tiroidin yerinin belirlenmesiFantom simülasyonuKoruma bloklarının hazırlanmasıFantom ışınlanması

SSD=80cm

2 cm

TL rodlarının gruplanması

Seksen adet TLD rodu, 25x25 alan boyutunda 100 cGy doz verilerek art arda her gün ışınlandı. Her ölçümde standart sapmalar (sd) hesaplanarak 80 tane rod arasından (±%1.6sd) cevaba sahip olan 33 tane rod seçildi.

Bu 33 rod yine 100 cGy’ de ışınlanarak okuma değerleri büyükten küçüğe doğru sıralandı. Bunun sonunda aynı ortalamaya sahip olacak şekilde üçlü gruplar halinde 11 grup elde edildi.

Tiroidin yerinin belirlenmesi

10. Fantom kesiti; üstten görünüşü 10. Fantom kesiti; alttan görünüşü

Tiroid noktaları Tiroid noktaları

Fantom simülasyonu; yüksek birleşim

Fantom yüzüstü olarak açılı maske tutacağında düzgün durmadığı için fantom sırtüstü yatırıldı. Kranyum alanının alt sınırı ikinci servikal vertebranın(C2) altından geçecek şekilde belirlendi.

Aks alanı önden çizilip arkadan ışınlandı.

Fantom simülasyonu; düşük birleşim

Kranyum alanlarının alt sınırı beşinci servikal vertebranın(C5) altından geçecek şekilde belirlendi.

Aks alanı önden izosantrik olarak çizilip tüm medullayı içine alacak şekilde arkadan ışınlandı.

Koruma blokları

Yüksek birleşim bölgesi için kranyum alanı simülasyon filmi

Düşük birleşim bölgesi için kranyum alanı simülasyon filmi

Bulgular

Yüksek birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında, kranyum ve aks alanına 3600 cGy doz verildiğinde tiroidin aldığı ortalama dozlar (cGy)

.

Enerji Tiroid dozu (cGy)

Co-60 1625

6MV 1782

Bulgular

Düşük birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında, kranyum ve aks alanına 3600 cGy doz verildiğinde tiroidin aldığı dozlar

Enerji Tiroid dozu(cGy)

Co-60 1433

6MV 1491

Tartışma

Her iki enerji için de( Co–60 ve 6MV) düşük birleşim bölgeli kranyo-spinal aks ışınlamasında tiroid dozu yüksek birleşim bölgeli ışınlamadaki tiroid dozundan daha düşük bulundu.

Yüksek birleşim bölgeli ışınlamada 6MV’de tiroid dozları Co-60’takinden daha yüksek bulunmuştur.

Düşük birleşim bölgeli ışınlamada ise 2 enerji arasında tiroid dozu açısından büyük bir fark bulunmamıştır.

TartışmaYüksek birleşim bölgeli ışınlamada birleşim yeri C2’nin

altından geçip tiroidin büyük kısmı aks alanının çıkış dozunu aldığı için daha yüksek tiroid dozu bulunmuştur.

Düşük birleşim bölgeli ışınlamada birleşim yeri C5’in altından geçtiği için tiroidin büyük kısmı kranyum alanlarının blokları tarafından korunmakta, kalan kısmı aks alanının çıkış dozunu kısmen almaktadır.

Sonuç Sonuç olarak, tiroid bezi radyasyona duyarlı olduğu ve özellikle küçük

yaşlarda ışınlama sonraki yıllarda tiroid bozukluklarına yol açtığı için çocuklardaki kranyo-spinal aks ışınlamalarında tiroid dozu önem kazanmaktadır.

Bu sebeple, düşük tiroid dozu açısından çocuklardaki kranyo-spinal aks ışınlamalarında düşük birleşim bölgeli ışınlama tekniğinin kullanılması tercih edilmelidir.