O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Haber Bülteni

OKATEM: Türkiye’nin İlk Optik Kablosuz HaberleşmeAr-Ge Laboratuvarı

Sayı: 1

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 1

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

İstanbul Kalkınma Ajansı 2015 yılı Yenilikçi İstanbul Mali Destek Programı kapsamında hazırlanan bu yayının içeriği İstanbul Kalkınma Ajansı ve/veya T.C. Kalkınma Bakanlığının görüşlerini yansıtmamakta olup, içerik ile ilgili tek sorumluluk Özyeğin Üniversitesi’ne aittir.

Merkez Direktörünün Mesajı

OKATEM’in ilk Haber Bülteni ile birlikteyiz... Bu bülten ile Türkiye’de optik kablosuz haberleşme alanında faaliyet gösterecek ilk Ar-Ge laboratuvarının kuruluşunu kıvançla duyuruyoruz. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak ülkemizin bu yeni gelişen teknoloji alanında söz sahibi olabilmesi ve yüksek katma değerli optik kablosuz haberleşme tabanlı ürünler, hizmetler ve uygulamalar geliştirebilmesi için uygun Ar-Ge altyapısına büyük bir ihtiyaç vardı. OKATEM Türkiye’deki bu boşluğu dolduracak ve dünyadaki benzerleri ile yarışacak kapasitede bir Ar-Ge altyapısı sağlayacaktır.

OKATEM kapsamında Özyeğin Üniversitesi öncülüğünde proje ortak ve iştirakçisi 5 üniversite ve 7 şirket biraraya gelmiştir. OKATEM’de üniversite-özel sektör işbirliği ile ticarileşmeye zemin hazırlayacak Ar-Ge faaliyetleri yapılacak, farklı uygulamalara yönelik optik kablosuz haberleşme teknolojileri geliştirilecek ve bunlar kullanılarak ilgili sistem prototipleri gerçeklenecektir. OKATEM bünyesinde yapılan Ar-Ge çalışmalarının son ürüne dönüşmesi ve ticarileşmesi için proje iştirakçisi şirketlerle ortak çalışmalar da yürütülecektir.

İçindekiler

2 6

2 8

3 9

6 9

OKATEM Nedir? VLC Nedir?

OKATEM Faaliyet Alanları FSO Nedir?

OKATEM Ekibi OKATEM’den Haberler

Optik Kablosuz Haberleşme İletişim

OKATEM, ülkemizi optik kablosuz haberleşme teknolojileri alanında lider olarak konumlandırmak için önemli bir fırsat sunmaktadır. Merkez çalışmalarımıza katılmak isteyen tüm akademisyen ve araştırmacılarımıza kapımız açıktır.

SaygılarımlaProf. Dr. Murat Uysal

Murat Uysal

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 2

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

OKATEM Nedir?Optik Kablosuz Haberleşme Mükemmeliyet Merkezi (OKATEM), Türkiye’de optik kablosuz haberleşme alanında faaliyet gösteren ilk Ar-Ge laboratuvarıdır. Eylül 2015 tarihinde İstanbul Kalkınma Ajansı desteği ile kurulmuştur. Merkezin amacı üniversite-özel sektör işbirliği ile telekomünikasyon sektöründe çığır açma potansiyeline sahip optik kablosuz haberleşme alanında bilgi-teknoloji üretimini ve transferini sağlayacak ortak kullanım alanı oluşturmak, ortaklaşa yürütülecek Ar-Ge faaliyetleri ile yenilikçi optik kablosuz haberleşme çözümlerinin yerel imkanlar ile üretilmesine imkan sağlamak ve telekomünikasyon sektöründe ülkemizin lokomotifi durumunda olan İstanbul bölgesinin küresel rekabet gücünü arttırmaktır.

OKATEM Faaliyet Alanları ve HedeflerOptik kablosuz haberleşme (optical wireless communication, OWC), kızıl ötesi, görünür veya mor ötesi frekanslarını kullanarak kablosuz iletim imkanı sağlayan yeni gelişmekte olan bir teknolojidir. Kullanım lisansı gerektirmeyen optik bantlarda çalışması, yüksek bant genişliği ve düşük maliyeti ile OWC mevcut kablosuz haberleşme teknolojilerine göre bazı uygulamalarda tamamlayıcı bazı uygulamalarda ise güçlü bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır. OWC, sahip olduğu üstün özellikler ve geniş uygulama alanlarıyla kablosuz haberleşme alanında devrim yaratacak potansiyele sahiptir ve bu alandaki gelişmelerin günümüzde radyo frekans teknolojilerinin hakim olduğu kablosuz pazarda büyük değişimlere yol açacağı öngörülmektedir. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak ülkemizin bu yeni gelişen teknoloji alanında söz sahibi olabilmesi ve yüksek katma değerli OWC tabanlı ürünler, hizmetler ve uygulamalar geliştirebilmesi için uygun Ar-Ge altyapısına büyük ihtiyaç vardır. OKATEM bu boşluğu dolduracak şekilde dünyadaki benzerleri ile yarışacak kapasitede bir Ar-Ge altyapısı oluşturmayı hedeflemektedir.

OKATEM, Ar-Ge faaliyetleri ile büyük ekonomik potansiyele sahip OWC teknolojisinin yerel imkanlarla ülkemizde geliştirilmesine imkan sağlayacak, endüstri iştirakçileri ile bu teknolojinin son ürüne dönüştürülmesi konusunda

öncülük yapacak ve eğitim faaliyetleri ile de bu alanda gerekli olan yüksek kalifiye işgücünün yetiştirilmesini sağlayacaktır. Geliştirilecek yüksek katma değerli ileri kablosuz haberleşme çözümleri, bu yeni teknoloji alanında ülkemizin global bir öncü rolü üstlenmesini sağlayacaktır.

Bu hedefler doğrultusunda Merkez kapsamında yapılması planlanan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir:

• OKATEM bünyesinde, proje paydaşı üniversitelerin ve şirketlerin katılımıyla, OWC alanında ticarileşmeye zemin hazırlayacak Ar-Ge faaliyetlerinin yapılması, farklı

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 2 Sayfa 3

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Özyeğin Üniversitesi öncülüğünde kurulan OKATEM’in faaliyetlerine proje ortağı İstanbul Medipol Üniversitesi ile proje iştirakçileri Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi, Argela, Avea Labs, Airties, Vestek, RadarComm, Omnitek ve Tüm Telekomünikasyon İş Adamları Derneği katılım sağlamaktadır. OKATEM Kurucu Direktörü Özyeğin Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Uysal’dır. İstanbul Medipol Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Tunçer Baykaş OKATEM Direktör Yardımcısı olarak görev yapmaktadır.

OKATEM Ekibi

kablosuz uygulamalara yönelik OWC teknolojilerinin geliştirilmesi ve bunlar kullanılarak OWC sistem prototiplerinin gerçeklemesi.

• OKATEM öncülüğünde proje ortak ve iştirakçisi 5 üniversite ve 7 şirket bünyesinde çalışmalarını yürüten 14 öğretim üyesi, 30 araştırmacı ve 2 proje mühendisi ile başlayarak İstanbul Bölgesi’ndeki üniversitelerde ve şirketlerde bu konuda yapılan Ar-Ge çalışmaların sayısının arttırılması.

• OKATEM bünyesinde yapılan Ar-Ge çalışmalarının son ürüne dönüşmesi ve ticarileşmesi için proje iştirakçisi şirketlerle bölgemiz telekomünikasyon sektörüne kılavuzluk yapacak bir yol haritasının belirlenmesi.

• Yapılacak eğitim faaliyetleri ile bu alanda gerekli kalifiye işgücünün yetiştirilmesi.

• Yapılacak tanıtım ve görünürlük faaliyetleri ile OWC teknolojisinin ve OKATEM’in kamuoyunda bilinirliğinin arttırılmasının sağlanması.

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 4

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Prof. Dr. Murat Uysal OKATEM Kurucu Direktörüdür. Lisans derecesini 1995 yılında ve yüksek lisans derecesini 1998 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği bölümünde tamamlamıştır. Doktora derecesini 2001 yılında Texas A&M Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünden almıştır. 2002 yılında Kanada’da Waterloo Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği bölümüne Yardımcı Doçent olarak katılmış, 2007 yılında doçentliğe terfi etmiştir. Dr. Uysal, halen Özyeğin Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde profesör olarak çalışmakta ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanı görevini yürütmektedir. Dr. Uysal'ın araştırma konuları haberleşme kuramı ve kablosuz haberleşme alanlarındadır. 250’den fazla bilimsel yayına imza atmış ve bu yayınlar 5000’i aşkın atıf almıştır. Dr. Uysal, 23 Avrupa ülkesinden optik kablosuz haberleşme alanında çalışan 150’den

fazla araştırmacıyı biraraya getiren OPTICWISE Konsorsiyumunun başkanlığını yürütmektedir. IEEE Transactions on Communications ve IEEE Transactions on Wireless Communications dergilerinde editör olarak hizmet vermektedir. Prof. Dr. Uysal, aralarında Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülü, Kanada Doğa Bilimleri ve Mühendislik Araştırma Kurumu (NSERC) Discovery Accelerator Teşvik Ödülü, Waterloo Üniversitesi Araştırma Mükemmeliyet Ödülü ve Özyeğin Üniversitesi En İyi Araştırmacı Ödülü’nün de aralarında bulunduğu çeşitli ödüllere sahiptir.

Yrd. Doç. Dr. Tunçer Baykaş OKATEM Kurucu Yardımcı Direktörüdür. Lisans derecesini 2000 yılında Boğaziçi Üniversitesi Elektrik - Elektronik Mühendisliği bölümünden almıştır. Yüksek lisans derecesini 2002 yılında ve doktora derecesini 2006 yılında Ottawa Üniversitesinde tamamlamıştır. 2007 yılında Japonya Ulusal Bilgi ve İletişim Enstitüsünde (NICT) uzman araştırmacı olarak katılmış ve görevi sırasında uluslararası kablosuz haberleşme standartlarının geliştirilmesine katkılarda bulunmuştur. IEEE 802.15.3c grubunun sekreterliğini ve yardımcı editörlüğünü üstlenip, IEEE 802.19.1 grubunun başkanlığını da yürütmüştür. IEEE 802.15.3c standardına katkılarından ötürü NICT en iyi grup performansı ödülü ve IEEE Standard Birliği ödülü almıştır. Dr. Baykaş halen İstanbul Medipol Üniversitesi

Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Bölüm Başkanı görevini yürütmektedir. Çeşitli IEEE konferanslarında teknik program komitesi eşbaşkanlığı ve üyeliği yapmaktadır, ayrıca IEEE Communication Magazine’de misafir editör olarak görev almıştır.

Doç. Dr. H. Fatih Uğurdağ OKATEM’de Araştırmacı olarak görev almaktadır. Uzun yıllar Silikon Vadisinde çalışan Dr. Uğurdağ, doktorasını 1995’de Amerika’da Case Western Reserve Üniversitesi (CWRU) Elektrik Mühendisliği ve Uygulamalı Fizik Bölümünden almıştır. Dr. Uğurdağ, 1986’da Boğaziçi Üniversitesinden Elektrik-Elektronik Mühendisliği ve Fizik üzerine iki ayrı lisans derecesi almıştır. 1989-2004 yılları arasında aralıksız olarak, Amerika’da sektörde GE, GM, Lucent, Juniper ve Nvidia gibi şirketlerde, yapay görme, yazılım geliştirme ve entegre devre tasarımı üzerine çalışmıştır. Dr. Uğurdağ, 2005-2010 arası Bahçeşehir Üniversitesi’nde Elektrik - Elektronik Mühendisliği ve Bilgisayar Mühendisliği bölümlerinde yardımcı doçent olarak görev yapmıştır. 2010 Eylül’den bu yana Özyeğin Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünde öğretim üyeliği yapmaktadır.

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 4 Sayfa 5

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Dr. Çağatay EDEMEN OKATEM’de Araştırmacı olarak görev almaktadır. Dr. Edemen lisans derecesini Marmara Üniversitesi, yüksek lisans ve doktora derecelerini ise Işık Üniversitesi Elektronik Mühendisliği bölümünden almıştır. 2009-2013 seneleri arasında Turkcell Applied Reseach ve Avea Lab şirketlerinde sırasıyla Avrupa Birliği destekli WiMAX ve LTE-Advanced projeleri kapsamında IEEE 802.16m ve 3GPP LTE standardlarına katkıda bulunacak çalışmalar gerçekleştirmiştir. 2014 senesinden beri ise Özyeğin Üniversitesi Elektrik - Elektronik Mühendisliği bölümünde öğretim görevlisi olarak görev yapmaktadır. Akademik çalışmalarının yanı sıra Avrupa Birliği tarafından desteklenen OPTICWISE isimli COST Aksiyonu’nda İdari Koordinatör olarak görev yapmış olan Dr. Edemen 2008 yılında Las Vegas’da yapılan IEEE WCNC’de en iyi makale ödülünü almıştır.

Burak YENER, OKATEM’de İdari Koordinatör olarak görev yapmaktadır. Lisans derecesini 2011 Yılında Fatih Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik bölümünden almıştır. Bir yıllık özel sektör deneyiminin ardından 2013 yılından itibaren iki farklı İstanbul Kalkınma Ajansı projesinde Koordinatör Yardımcılığı görevleri yapmıştır. Yine 2013 yılında TÜBİTAK 1512 Girişimcilik Destekleme Programı kapsamında projesi desteklenmiş ve kendi şirketini kurmuştur. 2014 yılında Fatih Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisinde uzman olarak yaklaşık 6 ay görev yapmıştır. Uzmanlık alanı İSTKA projelerinin idari yönetimidir.

Burak KEBAPÇI, OKATEM’de Proje Mühendisi olarak görev yapmaktadır. Lisans derecesini 2015 yılında Bahçeşehir Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünden almıştır. Ayrıca aynı üniversitenin Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden Bilgisayar Ağları konusunda yandal derecesi almıştır. Halen Özyeğin Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünde yüksek lisans yapmaktadır. OKATEM projesi kapsamında atmosferik ortamlar için kanal modelleme ve karakterizasyonu, FSO sisteminin algoritmik seviyede tasarımı ve prototip geliştirilmesi konularında görev yapmaktadır.

Batuhan YAPANOĞLU OKATEM’de Proje Mühendisi olarak görev yapmaktadır. Lisans derecesini 2015 yılında Özyeğin Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünden almıştır. Halen aynı okulda Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünde yüksek lisans yapmaktadır. OKATEM projesi kapsamında VLC sisteminin algoritmik seviyede tasarımı ve prototip geliştirilmesi konularında görev yapmaktadır.

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 6

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

VLC Nedir?VLC sistemleri, ışık yayan diyotların (light emitting diodes, LED) insan gözüne ve ışık seviyesine herhangi bir olumsuz etki yapmadan yüksek hızlarda modüle edilme prensibine dayanır. LED’lerin aydınlatma ve haberleşme için çift amaçlı kullanımı devrim niteliğinde bir çözümdür ve kablosuz haberleşmede çığır açma potansiyeline sahiptir. LED’lerin hem iç mekanlarda (örneğin ev, ofis aydınlatması vb.) hem de dış mekanlarda (örneğin sokak lambaları, trafik ışıkları, araç ön/arka farları vb.) kullanımı yaygınlaşmaktadır. Avrupa ve ABD başta olmak üzere akkor ve floresan lambalarının yasal düzenlemelerle yasaklanması ile LED yakın gelecekte standart ışık kaynağı haline gelecektir.

VLC sayesinde, ev, ofis, alışveriş merkezi, kafe/restoran, kütüphane, hastane, konferans salonu, spor salonu, havaalanı vb. iç mekanlardaki LED lambalar birer kablosuz erişim noktası olarak hizmet yapabilecektir. Örneğin, ofisinde veya evinde masada çalışan birisi için masaüstü LED lambası kişiye özel bir “hot spot” olarak görev yapabilir. Benzer şekilde bir toplantı masasının etrafındaki insanlar için tavanda yer alan birden çok LED lamba kablosuz erişim imkanı sağlayabilir.

Özellikle kalabalık ortamlarda WiFi ve hücresel sistemlerin sınırlı bant genişlikleri ve az sayıdaki erişim noktası/baz istasyonu nedeni ile çok sayıda kullanıcıdan gelen talepleri karşılamakta zorluk yaşadığı bilinmektedir. Bu tür kullanıcı-yoğun ortamlarda da VLC sistemleri ortamdaki her LED lambayı “hot spot” olarak kullanarak kesintisiz iletim sağlayabilir.

İç mekanların yanı sıra LED’ler giderek artan şekilde sokak lambaları, trafik ışıkları, araç ön/arka farlarında kullanılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda VLC, son yıllarda üzerinde yoğun çalışmalar sürdürülen Akıllı Ulaşım Sistemleri (Intelligent Transportation Systems, ITS) için de önemli bir kablosuz erişim teknoloji adayı olarak öngörülmektedir.

Masaüstü LED lambası kişiye özel bir “hot spot” olarak görev yapabilir.

Optik kablosuz haberleşme (optical wireless communication, OWC), kızılötesi, görünür veya morötesi frekanslarını kullanarak kablosuz iletim imkanı sağlayan yeni gelişmekte olan bir teknolojidir. OWC mevcut kablosuz haberleşme teknolojilerine göre bazı uygulamalarda tamamlayıcı bazı uygulamalarda ise güçlü bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır. OKATEM kapsamında büyük ekonomik potansiyeli olan iki OWC alt alanına odaklanılmıştır. Bunlardan ilki görünür ışık frekansında LED’leri verici olarak kullanarak kablosuz haberleşme imkanı sağlayan görünür ışıkla haberleşme (visible light communication, VLC) sistemleridir. Diğer önemli bir OWC alt alanı ise kızılötesi frekanslarda lazer verici kullanarak noktadan noktaya iletim yapan serbest uzay optik (free space optical, FSO) haberleşme sistemleridir.

Optik Kablosuz Haberleşme

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 6 Sayfa 7

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

ITS kapsamında yol ve trafik bilgileri gerçek zamanlı olarak elde edilip son kullanıcılara aktarılır. Gerçek zamanlı bu haberleşme sayesinde sürücüler, trafik akışını etkileyebilecek bilgilerin (örneğin trafik kazası, sıkışıklık ve bozuk/hasarlı zemin gibi) yanı sıra, trafik işaret ve sinyalizasyonlarına uymama ve ani frenleme gibi trafikte tehlike yaratabilecek olan önemli uyarı bilgilerine de sahip olabilecektir. ITS’in yol güvenliği arttırma ve trafik akışını düzenlemenin yanı sıra, yüksek hızlı internet, çok kullanıcılı oyunlar ve işbirlikli veri indirme gibi araç içi genişbant uygulamalarına destek sağlayacağı da öngörülmektedir. VLC teknolojisi sayesinde iki araç LED tabanlı ön ve arka farlarını kullanarak birbirleriyle ve benzer şekilde LED tabanlı sokak-trafik ışıkları ile haberleşebilir. VLC teknolojisi özellikle düşük iletim gecikmesi ile yol güvenliği uygulamalarında ön plan çıkmaktadır. Ayrıca trafik sıkışıklığının yaşandığı ve kullanıcı yoğunluğunun olduğu ortamlarda gürbüz başarımı ile IEEE 802.11p (WAVE) gibi WiFi tabanlı mevcut araç haberleşmesi çözümlerine göre önemli avantajlar sağlamaktadır.

VLC’nin diğer bir uygulama alanı sualtı haberleşmedir. Mevcut durumda sualtı kablosuz haberleşmesinde yaygın olarak akustik tabanlı çözümler kullanılmaktadır. Uzun menzile sahip sualtı akustik haberleşme sistemlerinde, düşük taşıyıcı frekansları nedeniyle, veri iletim hızı 10 - 100 kbit/sn seviyelerinde kalmakta ve yüksek hızlı uygulamaları destekleyememektedir. Akustik dalgalar ile karşılaştırıldığında, su altında optik dalga kullanımı özellikle kısa ve orta uzunlukta menziller için potansiyel yüksek veri hızlarıyla (Mbit/sn - Gbit/sn seviyelerinde)

dikkat çeker.

Okyanus suyu görünür ışık spektrumunda (özellikle mavi ve yeşil renkler) oldukça geçirgen bir yapıya sahiptir ve yol kayıpları bu dalgaboylarında diğer optik dalgaboylarına göre nispeten az olmaktadır. Optik dalgaların bu avantajlarını kullanan ve uygun renklerde LED vericiler ile tasarlanan VLC sistemleri akustik tabanlı sistemlere alternatif ve/veya tamamlayıcı olarak kullanılabilir.

Potansiyel uygulama alanlarıyla VLC, endüstriyel çevrelerin büyük ilgisini çekmeye başlamıştır. Avrupa’da 5G çalışmalarına öncülük eden 5G Public Private Partnership (5G PPP) Konsorsiyumu VLC alanındaki gelişmeleri yakından takip etmekte ve gelişmekte olan bu teknolojiyi 5G ekosistemi içerisinde değerlendirmektedir. Öte yandan, IEEE tarafından VLC alanında 802.15.7r1 adlı bir standardizasyon çalışması Ocak 2015’de başlatılmıştır. LiFi olarak da bilinen VLC teknolojisinin hücresel ve WiFi teknolojileriyle birlikte 5G sonrası heterojen ağlarında kullanılacağı öngörülmektedir.

VLC teknolojisi akıllı ulaşım sistemleri için etkin bir kablosuz haberleşme çözümü sağlar.

VLC, sualtı haberleşme ağlarında akustik sistemlere tamamlayıcı bir çözüm oluşturur.

Heterojen ağlarda LiFi, WiFi ve hücresel teknolojiler birbirlerini tamamlayıcı şekilde kullanılabilir.

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 8

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

FSO sistemleri kızılötesi frekanslarda çalışan, verici olarak lazer kullanan ve atmosfer üzerinden noktadan noktaya iletim yapan uzun menzilli (yüzlerce metreden onbinlerce kilometreye kadar) optik linklerdir. Fiber optik hızlarında iletim sağlayan FSO sistemleri, kolay kurulumları ve taşınılabilirlik özellikleri ile esnek bir haberleşme çözümü oluşturur.

FSO teknolojisi, özellikle fiber optik döşemenin çok maliyetli veya mümkün olmadığı durumlarda (örneğin İstanbul gibi tarihi dokusu fazla olan yerleşim merkezlerinde, otobanın ya da bir nehirin iki yanında binaları olan bir kuruluş için vb.) ideal bir çözüm olmaktadır. Ayrıca kampüs ortamında birden fazla binası olan ve bunlar arasında haberleşme altyapısına ihtiyaç duyan üniversite, şirket vb. kuruluşlar fiber optik yerine yerel ağlar arasında köprü bağlantı için FSO linkler kullanabilir.

Yüksek bant genişliği nedeniyle FSO linkler HDTV aktarımı ve görüntülü gözetleme için de uygun bir çözümdür. Örneğin Güney Afrika’da gerçekleşen 2010 FIFA Dünya Kupası sırasında, İngiliz TV istasyonu BBC geçici stüdyoları ve yer uydu istasyonu arasında FSO linklerden faydalanmıştır. TV istasyonları, bu tür büyük spor/konser/festival organizasyonlarında ya da savaş, felaket vb olay yerinden yapılan canlı yayınlarda bu haberleşme linklerinden yararlanabilirler. Ayrıca güvenlik firmaları geniş alanlarda görüntülü gözetleme yaparken gerekecek yüksek bant genişlikli çözüm için FSO linklerini tercih edebilirler.

FSO teknolojisinin diğer önemli kullanım alanı da hücresel haberleşme sistemlerindeki ara bağlanım (backhaul) linkleridir. Cep telefonu operatörleri arabağlanım çözümü olarak kırsal bölgelerde yaygın olarak radyolinkler kullanmaktadır. FSO linkleri özellikle yağmur ortamındaki gürbüz başarımları ile radyolinklere alternatif ve/veya tamamlayıcı olarak kullanılabilirler.

FSO linkler kolay kurulum ve taşınmaya imkan verdiğinden su baskını, sel, çığ, heyelan, yangın ve deprem gibi haberleşme altyapısının zarar görür gördüğü afet durumlarında geçici haberleşme çözümleri sağlamak için kullanılabilir. Afet durumlarındaki etkin kullanımına örnek olarak, 2001 yılında New York’da 9/11 terör saldırısının ardından fiber optik altyapısı zarar gören Wall Street’deki bazı finans kuruluşlarının FSO linkleri kurdurarak işlerine devam etmesi gösterilebilir. Benzer şekilde askeri uygulamalarda taktik alandaki yerel ağların birbirlerine olan bağlantıları ve merkez komuta, atış sistemi, mobil radar, haberleşme istasyonu, vb. yer birimleri arasındaki haberleşme ihtiyaçları için FSO linkleri kullanılabilir.

FSO linkler, karasal uygulamaların yanı sıra hava-hava ve hava-yer linkleri olarak hizmet sunabilir. Özellikle uçaklar, insansız hava araçları, yüksek irtifa platformları vb. arasında yüksek kapasiteli haberleşme ağı oluşturmak için ideal bir çözümdür. FSO teknolojisinin bu alandaki uygulamasına güzel bir örnek Facebook tarafından yakın zaman önce başlatılan internet.org projesidir.

Binalar arası yüksek hızlı kablosuz bağlantılar için FSO linkleri kullanılabilir.

Taktik sahada yerel ağların birbirlerine olan bağlantıları, yer ve hava birimleri arasındaki linkler ve hava-hava birimleri arasında haberleşme için FSO yüksek bant genişliği ile uygun bir çözüm oluşturur.

FSO Nedir?

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

Sayfa 8 Sayfa 9

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ

OKATEM’den HaberlerOKATEM Açılış Toplantısı Özyeğin Üniversitesi’nde Gerçekleşti

OKATEM açılış toplantısı 16 Ekim 2015’de Özyeğin Üniversitesi Çekmeköy Kampüsünde gerçekleşti. OKATEM Direktörü Prof. Dr. Murat Uysal’ın ev sahipliğinde yapılan toplantıya proje ortağı İstanbul Medipol Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Tunçer Baykaş ve proje iştirakçileri üniversite ve şirketlerden Dr. Hakan Partal (Radarcomm), Muammer Uysal (Omnitek), Furkan Şahin (Vestel), Onur Koyuncu (Argela), Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul Basar (İstanbul Teknik Üniversitesi), Doç. Dr. Serhat Erküçük (Kadir Has Üniversitesi), Prof. Dr. Erdal Panayırcı (Kadir Has Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Heba Yüksel (Boğaziçi Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Hacı İlhan (Yıldız Teknik Üniversitesi), Doç. Dr. Fatih Uğurdağ (Özyeğin Üniversitesi) ve Dr. Çağatay Edemen (Özyeğin Üniversitesi) katıldı.

Adres: Özyeğin Üniversitesi Çekmeköy Kampüsü Nişantepe Mah. Orman Sok. 34794 Çekmeköy İstanbulTelefon: 0216 564 9000 (Dahili 7049) E-posta: okatem@ozyegin.edu.trWebsitesi: http://okatem.ozyegin.edu.tr

Toplantıda Merkez Direktörü Prof. Dr. Uysal OKATEM kuruluş amaçlarını ve hedeflerini açıklayan bir sunum yaptı. Proje paydaşları ile yapılması planlanan ortak çalışmalar masaya yatırıldı. Açılış toplantısına paralel olarak Merkez faaliyetlerini denetlemekten sorumlu Değerlendirme Kurulu Işık Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Şirin Tekinay başkanlığında ilk toplantısını yaptı. Kurul üyeleri Burak Salk (Netaş) ve Doç. Dr. Hasari Çelebi (Gebze Teknik Üniversitesi) toplantıda hazır bulundu.

O P T İ K K A B L O S U Z H A B E R L E Ş M E T E K N O L O J İ L E R İ M Ü K E M M E L İ Y E T M E R K E Z İ