Hamilelik ve Çocukta Hamilelik ve Çocukta Sigaranın EtkileriSigaranın Etkileri

Dr Uğur ÖzçelikDr Uğur ÖzçelikHacettepe Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi

Tıp Fakültesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Çocuk Göğüs Hastalıkları

BölümüBölümü

Çocuklarda sigaranın Çocuklarda sigaranın etkilerietkileri

• İntrauterin dönemde başlarİntrauterin dönemde başlar• Emzirme ile nikotin ve diğer Emzirme ile nikotin ve diğer

metabolitler bebeğe geçermetabolitler bebeğe geçer• Doğum sonrası sigara dumanına Doğum sonrası sigara dumanına

maruz kalmanın etkileri görülürmaruz kalmanın etkileri görülür• Çocukların ve gençlerin erken yaşta Çocukların ve gençlerin erken yaşta

sigaraya başlamaları konusunda sigaraya başlamaları konusunda özellikle sigara firmalarının özellikle sigara firmalarının özendirmesi sonucu direkt sigara özendirmesi sonucu direkt sigara içme sonucu etkiler görülüriçme sonucu etkiler görülür

Sigaranın etkileri Sigaranın etkileri intrauterin intrauterin dönemde başlar dönemde başlar

Sigara içen 31.9+5.5 Sigara içen 31.9+5.5 haftalık gebe 15 haftalık gebe 15 kadının serumunda kadının serumunda ve kordosentez ile ve kordosentez ile fetüsdeki nikotin ve fetüsdeki nikotin ve COHb düzeyleri COHb düzeyleri ölçülmüş. Belirgin ölçülmüş. Belirgin korelasyon korelasyon saptanmışsaptanmış

(r:0.96, r:0.72)(r:0.96, r:0.72) (Acta Paediatr 1999;88:327)(Acta Paediatr 1999;88:327)

Nikotin ve metabolitleri Nikotin ve metabolitleri anne sütünden geçer anne sütünden geçer

Esas olarak anne Esas olarak anne sütü ile beslenen ve sütü ile beslenen ve anneleri sigara içen anneleri sigara içen bebeklerde, idrar bebeklerde, idrar kotinin düzeyleri kotinin düzeyleri aktif sigara içiciler aktif sigara içiciler düzeyinde düzeyinde bulunmuş.bulunmuş.

(Acta Paediatr Scand (Acta Paediatr Scand 1992;81:550-557)1992;81:550-557)

Çocukların pasif olarak sigara Çocukların pasif olarak sigara dumanına maruz kalması çok dumanına maruz kalması çok yaygınyaygın Çocukların;Çocukların;

• ABD’de %33-70ABD’de %33-70• İngiltere’de %50İngiltere’de %50• Türkiye’de %75’i Türkiye’de %75’i pasif olarak sigara pasif olarak sigara

dumanına maruz dumanına maruz kalıyorkalıyor

Çocuklarda annenin Çocuklarda annenin sigara içmesinin sigara içmesinin etkileri daha fazla etkileri daha fazla saptanmışsaptanmış

Babaların sigara içmesinin Babaların sigara içmesinin dede etkileri önemli etkileri önemli Ülkemizden yapılan 9-13 Ülkemizden yapılan 9-13

yaşları arasındaki 360 yaşları arasındaki 360 çocuğun SFT ile çocuğun SFT ile değerlendirildiği bir değerlendirildiği bir çalışmada soru formları çalışmada soru formları ile ile annelerin %27.5, annelerin %27.5, babaların %79 ve en az babaların %79 ve en az bir ebeveynin sigara bir ebeveynin sigara içme oranı %81.5içme oranı %81.5 olarak olarak bulunmuş. Babaların bulunmuş. Babaların sigara içme oranı ile sigara içme oranı ile çocuklarda SFT çocuklarda SFT parametrelerinde parametrelerinde azalma arasında anlamlı azalma arasında anlamlı istatistiksel ilişki istatistiksel ilişki saptanmış.saptanmış.

Postgrad Med J 1999;75:339-341.Postgrad Med J 1999;75:339-341.

Pasif içicilikte risk Pasif içicilikte risk faktörlerifaktörleri• Evde içilen sigara Evde içilen sigara

sayısı arttıkça, sayısı arttıkça, çocuğun çocuğun serumundaki serumundaki kotinin düzeyi artarkotinin düzeyi artar

• Çocuğun bulunduğu Çocuğun bulunduğu odada sigara odada sigara içilmesi çocuğun içilmesi çocuğun idrarındaki kotinin idrarındaki kotinin düzeyini artırır.düzeyini artırır.

(JAMA 1998;280:135-139)(JAMA 1998;280:135-139)

Çocuklar ve gençler Çocuklar ve gençler sigara içmeye özendiriliyor sigara içmeye özendiriliyor

• Ebeveynlerin Ebeveynlerin sigara içmesi sigara içmesi

• Arkadaşların Arkadaşların sigara içmesisigara içmesi

• İdollerin sigara İdollerin sigara içmesiiçmesi

• Sigara reklamlarıSigara reklamları

Çocuklar ve gençler Çocuklar ve gençler sigara içmeye sigara içmeye özendiriliyorözendiriliyor• Sigara içmek bir Sigara içmek bir

büyüme sembolübüyüme sembolü

• Adölesan yaşta Adölesan yaşta bir gruba ait bir gruba ait olmak için olmak için önemliönemli

İdollerİdoller

Gençlik Gençlik idollerinin idollerinin sigara içmesi sigara içmesi veya basında veya basında

sigara içen sigara içen görüntülerinin görüntülerinin yer almasıyer alması

Sigara firmalarının Sigara firmalarının reklamlarıreklamları Hindistan’da 1996 yılında Hindistan’da 1996 yılında

sigara reklamlarının sigara reklamlarının etkilerinin etkilerinin değerlendirildiği 13-17 değerlendirildiği 13-17 yaş arasındaki 5822 yaş arasındaki 5822 çocuğun alındığı bir çocuğun alındığı bir çalışmada; bir sigara çalışmada; bir sigara firmasının firmasının sponsorluğunda sponsorluğunda gerçekleşen uluslar arası gerçekleşen uluslar arası bir spor karşılaşması bir spor karşılaşması sonrası sigara içme oranı sonrası sigara içme oranı %2.4’den %11.1’e%2.4’den %11.1’e çıkmış.çıkmış.

J Indian Med Assoc 1999;97:354-356J Indian Med Assoc 1999;97:354-356

Sigaraya başlama yaşı ile erişkin Sigaraya başlama yaşı ile erişkin dönemde sigarayı bırakamama dönemde sigarayı bırakamama arasında ilişki var.arasında ilişki var.

16 yaşından önce 16 yaşından önce sigaraya başlayan sigaraya başlayan çocukların 35 yaşına çocukların 35 yaşına geldiklerinde sigara geldiklerinde sigara içmeye devam etme içmeye devam etme oranları; 16 yaşından oranları; 16 yaşından sonra sigaraya sonra sigaraya başlayanlara göre başlayanlara göre 2.1 kat daha fazla2.1 kat daha fazla(Addict Behavior 1999;24:673-(Addict Behavior 1999;24:673-677)677)

İntrauterin dönemde sigaraya İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki maruz kalmanın bebek üzerindeki etkilerietkileri• Akciğer fizyolojisindeki Akciğer fizyolojisindeki

değişiklikler (rat değişiklikler (rat çalışmaları)çalışmaları)

**Akciğer volümlerinde Akciğer volümlerinde azalmaazalma

**Gelişmiş alveol sayılarında Gelişmiş alveol sayılarında azalmaazalma

**Parankimal elastik dokuda Parankimal elastik dokuda azalmaazalma

**İntersitisyum dansitesinde İntersitisyum dansitesinde artma artma

**Elastin ve kollajeninElastin ve kollajenin gelişiminde azalmagelişiminde azalma **Clara hücrelerinden salınan Clara hücrelerinden salınan

proteinde artma proteinde artma

İntrauterin dönemde sigaraya İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki maruz kalmanın bebek üzerindeki etkilerietkileri• Akciğer fizyolojisindeki Akciğer fizyolojisindeki

değişiklikler (insan değişiklikler (insan çalışmaları)çalışmaları)

**Solunum Solunum fonksiyonlarında fonksiyonlarında azalmaazalma

**Havayolu aşırı Havayolu aşırı duyarlılığında artmaduyarlılığında artma

**Otopsi Otopsi çalışmalarında çalışmalarında tanımlanan bazı tanımlanan bazı değişikliklerdeğişiklikler

İntrauterin dönemde sigaraya İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki maruz kalmanın bebek üzerindeki etkilerietkileri

• Anneleri gebelikte sigara içen Anneleri gebelikte sigara içen yenidoğanların anneleri sigara yenidoğanların anneleri sigara içmeyenlere göre FRC içmeyenlere göre FRC düzeyindeki maksimal düzeyindeki maksimal ekspiratuar akımlarının %50.6 ekspiratuar akımlarının %50.6 oranında azaldığı gösterilmişoranında azaldığı gösterilmiş

((Am Rev Respir Dis 1992;145:1129-Am Rev Respir Dis 1992;145:1129-1135)1135)

İntrauterin dönemde sigaraya İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki maruz kalmanın bebek üzerindeki etkilerietkileri

• 5263 çocuğun katıldığı bir çalışmada 5263 çocuğun katıldığı bir çalışmada özellikle astımlı çocuklarda annenin özellikle astımlı çocuklarda annenin gebelikte sigara içmiş olmasınıngebelikte sigara içmiş olmasının

MMEF ve FEV1/FVC oranını azalttığı MMEF ve FEV1/FVC oranını azalttığı bulunmuş. Erkek çocuklarda bu etki bulunmuş. Erkek çocuklarda bu etki daha belirgin saptanmış.daha belirgin saptanmış.

(Am J Respir Crit Care Med 2000;162:2097-2104)(Am J Respir Crit Care Med 2000;162:2097-2104)

İntrauterin dönemde sigaraya İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki maruz kalmanın bebek üzerindeki etkilerietkileri

İnfant SFT’si doğum sonrası 72 saat İnfant SFT’si doğum sonrası 72 saat içerisinde 100 sigara içmeyen, 189 sigara içerisinde 100 sigara içmeyen, 189 sigara içen annenin bebeğine uygulanmış. Sigara içen annenin bebeğine uygulanmış. Sigara içmenin doğum kilosu ve boyunda içmenin doğum kilosu ve boyunda azalmaya neden olduğu; akciğer azalmaya neden olduğu; akciğer hacimlerinde belirgin bir fark yaratmadığı, hacimlerinde belirgin bir fark yaratmadığı, erkek bebeklerde kompliansı, kız erkek bebeklerde kompliansı, kız bebeklerde konduktansı azalttığı bebeklerde konduktansı azalttığı gösterilmiş.gösterilmiş.

(Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1999;80:F8-14)(Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1999;80:F8-14)

İntrauterin dönemde sigaraya İntrauterin dönemde sigaraya maruz kalmanın bebek üzerindeki maruz kalmanın bebek üzerindeki etkilerietkileri

Anneleri sigara içen bebeklerde Anneleri sigara içen bebeklerde prematürelik sık olmakla birlikte, prematürelik sık olmakla birlikte, L/S oranları daha matür, L/S oranları daha matür, surfaktan daha olgun düzeyde surfaktan daha olgun düzeyde bulunmuş. Amnion sıvısı kotinini bulunmuş. Amnion sıvısı kotinini ile kortizol arasında pozitif ile kortizol arasında pozitif korelasyon saptanmış.korelasyon saptanmış.

(Obstet Gynecol (Obstet Gynecol 1992;79:564-570)1992;79:564-570)

Sigara dumanına maruz kalma Sigara dumanına maruz kalma ve solunum yolu hastalıklarıve solunum yolu hastalıkları

Düşük doğum ağırlıklı 160 bebeğin ilk Düşük doğum ağırlıklı 160 bebeğin ilk 2 yaşta izlendiği bir çalışmada; 2 yaşta izlendiği bir çalışmada; çocukların solunum yolu hastalıkları çocukların solunum yolu hastalıkları için hastaneye yatırılmalarında eğer için hastaneye yatırılmalarında eğer anneleri ağır içici ise (günde 20 anneleri ağır içici ise (günde 20 sigaradan fazla) anneleri sigara sigaradan fazla) anneleri sigara içmeyenlere göre 4.5 kat; hafif içici ise içmeyenlere göre 4.5 kat; hafif içici ise (günde 20 sigaradan az) 2.9 kat fazla (günde 20 sigaradan az) 2.9 kat fazla risk taşıdıkları gösterilmiş. risk taşıdıkları gösterilmiş.

(Am J Respir Crit Care Med 1994;150: 54-58)(Am J Respir Crit Care Med 1994;150: 54-58)

Sigara dumanına maruz kalma Sigara dumanına maruz kalma ve solunum yolu hastalığıve solunum yolu hastalığı

Bu konudaki 38 çalışmanın Bu konudaki 38 çalışmanın sonuçlarının ortak değerlendirildiği sonuçlarının ortak değerlendirildiği bir çalışmada erken yaşta solunum bir çalışmada erken yaşta solunum yolu hastalığı geçirmede yolu hastalığı geçirmede ebeveynlerden birinin sigara ebeveynlerden birinin sigara içmesi ile risk 1.57; annenin sigara içmesi ile risk 1.57; annenin sigara içmesi ile 1.72 kat artmakta.içmesi ile 1.72 kat artmakta.

(Thorax 1997;52:905-(Thorax 1997;52:905-914)914)

Sigara dumanına maruz kalma ve Sigara dumanına maruz kalma ve SFTSFT

8-11 yaşları 8-11 yaşları arasındaki 2765 arasındaki 2765 Avustralyalı çocuğun Avustralyalı çocuğun alındığı bir alındığı bir çalışmada, evde çalışmada, evde günde 20’den fazla günde 20’den fazla sigara içilen evlerde sigara içilen evlerde yaşayan çocuklarda yaşayan çocuklarda

FEF25-75’in %2.4 FEF25-75’in %2.4 daha düşük olduğu daha düşük olduğu bulunmuş.bulunmuş.

(Am J Respir Crit Care Med (Am J Respir Crit Care Med 1996;153:218-224)1996;153:218-224)

Sigara ve SFTSigara ve SFT

ABD’de 1974-1989 arasındaki 5158 erkek ABD’de 1974-1989 arasındaki 5158 erkek ve 4902 kızın alındığı bir çalışmada ve 4902 kızın alındığı bir çalışmada çocukların sigara içmeleri ile adolesan çocukların sigara içmeleri ile adolesan yaştaki SFT’leri değerlendirilmiş. Kızlarda yaştaki SFT’leri değerlendirilmiş. Kızlarda günde içilen her paket sigaranın günde içilen her paket sigaranın FEF25-FEF25-75’de %3.2,75’de %3.2, erkeklerde erkeklerde %3.5%3.5 azalmaya azalmaya neden olduğu saptanmış. Adolesanlarda neden olduğu saptanmış. Adolesanlarda sigara içmenin hafif solunum yolu sigara içmenin hafif solunum yolu obstruksiyonuna neden olduğu ve akciğer obstruksiyonuna neden olduğu ve akciğer gelişimini duraklattığı düşünülmüş.gelişimini duraklattığı düşünülmüş.

(NEJM 1996;335:931-7)(NEJM 1996;335:931-7)

Sigara dumanına maruzSigara dumanına maruz kalma ve kalma ve astımastım 0-5 yaşları arasında 4331 çocuğun 0-5 yaşları arasında 4331 çocuğun

değerlendirildiği bir çalışmada değerlendirildiği bir çalışmada anneleri en az yarım paket sigara anneleri en az yarım paket sigara içen çocuklarda toplam 2.1 kat içen çocuklarda toplam 2.1 kat daha fazla astım görülme riskinin daha fazla astım görülme riskinin olduğu; ilk yaşta ise bu riskin 2.6 olduğu; ilk yaşta ise bu riskin 2.6 kat daha fazla olduğu gösterilmiş.kat daha fazla olduğu gösterilmiş.

(Pediatrics 1990;85:505-(Pediatrics 1990;85:505-511)511)

Sigara dumanına maruz Sigara dumanına maruz kalma kalma ve astımın ve astımın şiddetişiddeti 3-14 yaşları arasındaki astım atağı ile 3-14 yaşları arasındaki astım atağı ile

acile başvuran çocukların diğer acile başvuran çocukların diğer nedenler ile acile başvuran çocuklar ile nedenler ile acile başvuran çocuklar ile karşılaştırıldığı bir çalışmada annenin karşılaştırıldığı bir çalışmada annenin sigara içmesinin astımlılarda 2 kat fazla sigara içmesinin astımlılarda 2 kat fazla olduğu ve çocukların idrarda kotinin olduğu ve çocukların idrarda kotinin /kreatinin oranlarının astımlı çocuklarda /kreatinin oranlarının astımlı çocuklarda daha fazla olduğu saptanmış.daha fazla olduğu saptanmış.

(Am Rev Respir Dis 1992;145:594-(Am Rev Respir Dis 1992;145:594-599)599)

Sigara ve atopiSigara ve atopi

• Anneleri sigara içen çocuklarda cilt Anneleri sigara içen çocuklarda cilt testlerinde allerji daha sık saptanmış.testlerinde allerji daha sık saptanmış.

• Ebeveynleri sigara içen erkek Ebeveynleri sigara içen erkek çocukların kan IgE ve eozinofil çocukların kan IgE ve eozinofil düzeyleri daha yüksek bulunmuş.düzeyleri daha yüksek bulunmuş.

• Farelerde yapılan çalışmalarda sigara Farelerde yapılan çalışmalarda sigara dumanına maruz kalmanın TH2 yoluna dumanına maruz kalmanın TH2 yoluna kaymaya neden olduğu bulunmuş.kaymaya neden olduğu bulunmuş.

Sigara ve ani bebek ölümü Sigara ve ani bebek ölümü sendromu sendromu

• Annelerin gebelikte Annelerin gebelikte ve bebeklikte sigara ve bebeklikte sigara içmesi ile ilişkisi içmesi ile ilişkisi olduğu bir çok olduğu bir çok çalışma ile çalışma ile gösterilmiş.gösterilmiş.

• Bebeklerde gebelikte Bebeklerde gebelikte sigaraya maruziyetin sigaraya maruziyetin obstruktif apneyi 2.7 obstruktif apneyi 2.7 kat artırdığı kat artırdığı gösterilmiş.gösterilmiş.

Sigara ve otitis mediaSigara ve otitis media

• Sigaraya maruz Sigaraya maruz kalan çocuklarda kalan çocuklarda akut otitis media akut otitis media sıklığı artar.sıklığı artar.

Pasif sigara içme ve Pasif sigara içme ve kanserkanser Gebe fareler 4 saat boyunca sigara Gebe fareler 4 saat boyunca sigara

dumanına maruz bırakılmış veya dumanına maruz bırakılmış veya sigara dumanı kondanse edilerek sigara dumanı kondanse edilerek uygulanmış. Sigara dumanı veya uygulanmış. Sigara dumanı veya kondansesi ile karşılaşan kondansesi ile karşılaşan embriyoların DNA’larındaki delesyon embriyoların DNA’larındaki delesyon anlamlı olarak yüksek bulunmuşanlamlı olarak yüksek bulunmuş

(Cancer res 1998;58:2633)(Cancer res 1998;58:2633)

Hamilelikte ve çocukta sigaranın Hamilelikte ve çocukta sigaranın etkileri (ÖZET)etkileri (ÖZET)

• Sigara ile prenatal dönemde Sigara ile prenatal dönemde karşılaşmanın akciğer gelişimi üzerine, karşılaşmanın akciğer gelişimi üzerine, hava yolu obstruksiyonu ve aşırı hava yolu obstruksiyonu ve aşırı duyarlılığı üzerine etkileri gösterilmiş.duyarlılığı üzerine etkileri gösterilmiş.

• Bebeklik ve çocuklukta karşılaşma Bebeklik ve çocuklukta karşılaşma sonucu öksürük, wheezing ve solunum sonucu öksürük, wheezing ve solunum yolu enfeksiyonları daha sık.yolu enfeksiyonları daha sık.

• Sigara dumanına maruz kalan Sigara dumanına maruz kalan çocuklarda astım daha sık ve daha ciddi çocuklarda astım daha sık ve daha ciddi seyrederseyreder

Hamilelikte ve çocukta sigaranın Hamilelikte ve çocukta sigaranın etkilerietkileri(ÖZET)(ÖZET)

• Sigara dumanına maruz kalan Sigara dumanına maruz kalan çocuklarda SFT’de hafif düşmeler ve çocuklarda SFT’de hafif düşmeler ve hava yolu aşırı duyarlılığında artma hava yolu aşırı duyarlılığında artma saptanmış.saptanmış.

• Ani bebek ölümleri ve obstruktif Ani bebek ölümleri ve obstruktif apneler daha sıkapneler daha sık

• Daha sık otitis media geçiriyorlarDaha sık otitis media geçiriyorlar

• Daha sonraki yaşamlarında kanser Daha sonraki yaşamlarında kanser riskiriski??