Hardloopblessures onder de loep - Atletiekunie.nl · Fasciosis plantaris (hielspoor) Kliniek: - pijn onder de hiel - ochtendstijfheid/startpijn en reactie op belasting - provocatie

Hardloopblessures onder de loep

Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut

Bert van Essen, sportarts

5 november 2016

Atletiekunie

Even voorstellen:

• Maarten-Jan van den Braak, sportfysiotherapeut

– aandachtsgebied: overbelastingsletsels onderste

extremiteit, peesproblematiek

– B-fysic, werkzaam op buitenpoli SportMáx

• Bert van Essen, sportarts

– aandachtsgebied:

blessurebehandeling/teambegeleiding

– SMC SportMáx en Máxima Medisch Centrum

2

Atletiekunie

Inhoud

• Hardlopen en blessures

• Etiologie

• Top 5 met klinische presentatie, diagnose,

behandeling

• Preventie

3

Atletiekunie

Hardlopen en blessures

Aantal blessures en behandelingen (VeiligheidNL, 2014)

– 710.000 blessures

– 220.000 medische behandeling

– 910.000 fysiotherapie behandelingen

– 2300 x SEH

4

Atletiekunie


5

VeiligheidNL

Atletiekunie


Top 5 hardloopblessures op SEH

- verstuikte enkel

- gebroken enkel

- kneuzing of klein letsel aan voet of tenen

- gebroken voet

- gebroken hand of vinger

6

VeiligheidNL

Atletiekunie


• 2 miljoen Nederlanders lopen hard

• 40% blessures overbelasting

• vrouwen grotere kans om geblesseerd te raken

• lopers tussen 20-34 jaar zijn meest kwetsbaar

• startende loper is kwetsbaar

• een op de drie blessures is recidief

7

VeiligheidNL

Atletiekunie 8

VeiligheidNL

Atletiekunie


Meest voorkomende overbelastingsblessures

- patellofemoraal pijn syndroom: ‘voorste kniepijn’

- mediaal tibiaal stress syndroom: ‘shin splints’

- Achilles tendinopathie: ‘Achillespeesklachten’

- fasciitis plantaris: ‘hielspoor’

- Iliotibiale band syndroom: ‘lopersknie’

9

Atletiekunie

Etiologie

Belasting tijdens hardlopen

- 50-100 km per week = 40.000 – 80.000 landingen per week

- 2-4 x lichaamsgewicht

- grotere impact bij stoornissen

in biomechanica/mobiliteit

10

Atletiekunie

Etiologie

Intrinsieke factoren

- leeftijd, geslacht

- gewicht

- bouw: malalignement (beenassen), beenlengte verschil,

voetvorm

- stabiliteit/mobiliteit

- blessure verleden

In het algemeen is het wetenschappelijke bewijs mager

11

Atletiekunie

Etiologie

Extrinsieke factoren

- trainingsomvang en intensiteit

- plotse veranderingen in training

- ondergrond

- looptechniek

- schoenen en/of ondersteunende inlays

12

Atletiekunie

Etiologie

Intrinsieke versus extrinsieke factoren

13

Aanleg- vatbaar- blessure Model Bahr-Krosshaug

Atletiekunie

Etiologie concluderend

- bij overbelastingsblessures vaak multifactoriële oorzaak

- als sportarts op zoek naar alle relevante factoren, dus vaak

multimodale aanpak noodzakelijk

- belasting-belastbaarheid is verstoord en moet weer in

balans

14

Atletiekunie

Top 5 overbelastingsblessures

Patellofemoraal pijn syndroom

Kliniek:

- met name onder 35 jaar en vrouwen > mannen

- pijn aan de voorzijde van de knie, onder of rondom

knieschijf

- provocatie door squats, hardlopen, lang stilzitten, traplopen

15

Atletiekunie



16

Atletiekunie



Oorzaak:

- oorzaak pijn is niet duidelijk

- malalignement en overbelasting

spelen rol

- term: verminderde patellofemorale belastbaarheid

- onderzoek: verminderde heupabductie- en exorotatiekracht

of te wel verminderde stabiliteit in heupregio

17

Atletiekunie



Behandeling: identificatie zwakke schakels (prof E.Witvrouw)

- loadmanagement

- correctie biomechanica: adequate schoenen/ aanmeten

inlays

- accent op stabiliteit en mobiliteit

- opbouw kracht Q-ceps

- gevolgd door geleidelijke opbouw van belastbaarheid

richting sport

18

Atletiekunie


Achillestendinopathie

Kliniek:

- pijnlijke spoelvormige verdikking achillespees (2-6 cm

boven hielbeen) of verdikking aanhechting

- 2/3 midportion 1/3 insertie

- ochtendstijfheid, startpijn en duidelijke reactie na belasting!!

- peesprobleem is met 1 vinger aan te wijzen

19

Atletiekunie



20

Atletiekunie



Oorzaak: disbalans belasting vs belastbaarheid

- matige flexibiliteit van de Achillespees

- overpronatie, afwijkende stand hielbeen

- hypertonie plantaris

- stoornissen in beweegketen/mobiliteit

- te hoge trainingsintensiteit, schoenen etc

21

Atletiekunie

Continuüm model


22

Atletiekunie


Achilles tendinopathie

Behandeling:

- nieuwe klacht?: direct aanpassen belasting, niet

provoceren

- indien eerste episode en jong (< 35 jr) dan mogelijk

spontaan herstel.

- acuut moment (verstapping) met duidelijke nareactie:

andere analyse noodzakelijk (cave ruptuur)

- cave differentiaal diagnose hielpijn/pijn in achtervoet

23

Atletiekunie


Achilles tendinopathie

Behandeling:

- chronische klacht: dan vaak degeneratie. Structureel

programma noodzakelijk met aanpak meerdere factoren.

traject 3-6 maanden.

- Fase 1: tot ‘rust’ brengen van de pees + opheffen stoornissen en

correctie biomechanica

- Fase 2: opbouw belastbaarheid zeer geleidelijk

24

Atletiekunie


Mediaal tibiaal stress syndroom ‘ shin splints’

Kliniek:

- pijn aan de binnenzijde van het

scheenbeen, onderste 1/3 deel

- grotere pijnlijke zone

- cave: stressfractuur,

compartimentssyndroom

25

Atletiekunie



Oorzaken:

- in korte tijd verhogen trainingsomvang

- relatie met overgewicht

- stoornissen in beweegketen (heup, enkel)

- suboptimale biomechanica, overpronerend

voettype

26

Atletiekunie



Behandeling:

- ijsapplicaties/ NSAIDs

- loadmanagement: reductie omvang/intensiteit

- correctie biomechanica: inlays/ adequate schoenen

- opheffen stoornissen in beweegketen

- optimalisatie stabiliteit

- detonisatie musculatuur

PM drukmeting, prolotherapie, ESWT

27

Atletiekunie


Iliotibiale band syndroom

Kliniek:

- pijn aan de buitenzijde van de

knie

- uitstraling buitenzijde

bovenbeen/onderbeen

- pijn vaak stekend van aard,

provocatie door traplopen af > op

28

Atletiekunie



Oorzaken:

- excessieve overpronatie in de voet, O-benen

- musculaire dysbalans/hypertonie

- stoornissen in beweegketen

- matige stabiliteit heupregio

- provocatie: lopen in heuvelachtig terrein

29

Atletiekunie



Behandeling:

- correctie biomechanica: inlays/adequate schoenen

- opheffen stoornissen in beweegketen

- detonisatie/foamroller/rekken

- accent op stabiliteit

- loadmanagement evt NSAIDs

- pm: injectie corticosteroid/operatie

30

Atletiekunie


Fasciosis plantaris (hielspoor)

Kliniek:

- pijn onder de hiel

- ochtendstijfheid/startpijn en reactie op

belasting

- provocatie bij push-off

wandelen/hardlopen

- vooral oudere loper met overgewicht

- hardnekkig maar selflimiting

31

Atletiekunie


Fasciosis plantaris

Oorzaken:

- leeftijd en overgewicht

- stoornissen in de keten

- excessieve pronatie maar ook supinatie in de voet

- vooral ook in de stugge voet met beperkte dorsiflexie

(holvoettype)

32

Atletiekunie


Fasciosis plantaris

Behandeling:

- rekken (nachtspalk/strassbourg sok , oefeningen tennisbal)

- opheffen stoornissen in de keten, verbeteren mobiliteit enkel

- excentrische oefeningen ter versterking voetbuigers

- ondersteunende, goed dempende inlays (geen gelhakjes)

PM: ESWT, injectie, operatie

33

Atletiekunie 34

Atletiekunie

Preventie: voorkomen is beter dan genezen

‘Belasting- belastbaarheid in balans’

35

Atletiekunie


Wie zijn at risk?

- startende loper

- loper met overgewicht

- oudere loper

36

Atletiekunie


Wie zijn at risk?

- startende loper: - opbouw belastbaarheid

- loper met overgewicht: - verhoogde belasting/niet fit

- oudere loper: - verminderd herstelvermogen/

blessure verleden

37

Atletiekunie


Wie zijn er verder nog at risk?

Lopers met:

- afwijkende statiek en biomechanica

- stoornissen in beweegketen (mogelijk na medische VG)/

mobiliteit gewrichten

- onvoldoende stabiliteit

- reeds eerder blessure doorgemaakt

38

Atletiekunie

Belasting-belastbaarheid in balans

Belastbaarheid

- aanleg

- sportverleden/medische VG

- huidige getraindheid

- biomechanica/stabiliteit en

mobiliteit

- looptechniek

- overgewicht

- leeftijd

39

Belasting

- trainingsopbouw

- materiaal: kleding en

schoenen

- ondergrond

Atletiekunie


Heel belangrijk:

“Opbouw van conditie gaat sneller dan de opbouw van

belastbaarheid/ aanpassing van weefsels”

40

Atletiekunie


Tips voor looptrainers:

- belastbaarheid loper goed proberen in te schatten

– navragen medische voorgeschiedenis, blessureverleden

– navragen sportverleden, huidige getraindheid

– navragen huidige klachten en beperkingen

– meenemen in overweging leeftijd, gewicht

– beoordeling schoenen/materaal

– screenen looptechniek, bijbewegingen in het lopen

– screenen op stabiliteit

41

Atletiekunie

EEN BENIGE SQUAT

beoordelen: bekken/heup

vooraanzicht: zijwaarts wegzakken

zijaanzicht: voorwaarts wegzakken

42

Atletiekunie

LUNGESTAND omspringen

beoordelen: bekken/heup

vooraanzicht: zijwaarts wegzakken

zijaanzicht: voorwaarts wegzakken

43

Atletiekunie


Tips voor looptrainers:

- indien twijfels over belastbaarheid

- beter eerst versterken van de basis

- gewichtsreductie, stabiliteitstraining, aanmeten inlays etc

- kiezen voor meer low impact opbouw Nordic Walking/ uptempo

wandelen

- professional inschakelen

44

Atletiekunie


Overige tips:

- i.h.a.: bij beginnende blessure loopbelasting direct stoppen

- rust nemen tot geheel klachtenvrij in ADL, dan geleidelijk

aan opbouwen, indien recidief klachten hulp zoeken

- nooit door de pijn heen lopen!!

- tijdelijk alternatief trainen

45

Atletiekunie

Niet laten afschrikken, want juist bewegen voor gezondheid!

46

Atletiekunie

Juist bewegen voor gezondheid!

47

Atletiekunie

Sport is de meest efficiënte verjongingskuur !

48

Atletiekunie

Juist bewegen voor gezondheid!

49

Atletiekunie

Vragen?

Bedankt voor uw aandacht

50

Documents

Hardloopblessures onder de loep - Atletiekunie.nl · Fasciosis plantaris (hielspoor) Kliniek: - pijn onder de hiel - ochtendstijfheid/startpijn en reactie op belasting - provocatie