Upload
donagh
View
58
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Hefur þolmörkum verið náð á vinsælum ferðamannastöðum ?. Anna Dóra Sæþórsdóttir dósent í ferðamálafræði við Háskóla Íslands Umhverfisþing Selfossi 12. mars 2011. Fjöldi erlendra ferðamanna til Íslands. Ferðamenn í millilandaferðum í heiminum. 1500. miljónir. 1000. 940. 900. 880. 922. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Hefur þolmörkum verið náð á vinsælum
ferðamannastöðum?
Anna Dóra Sæþórsdóttir dósent í ferðamálafræði við Háskóla Íslands
UmhverfisþingSelfossi
12. mars 2011
Fjöldi erlendra ferðamanna til Íslands
Ferðamenn í millilandaferðum í heiminum
0100200300400500600700800900
1000
1950 1960 1970 1980 1990 2004 2020
miljónir
(World Tourism Organisation, 2011)
922
1500
880940
2010
Þættir sem höfðu áhrif á ákvörðun um Íslandsferð
%
Náttúran er aðal aðdráttarafl ferðamannalandsins Íslands
88%
(Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar, 2010)
51%
Nature the Way Nature Made It
Iceland naturally
Pure Natural Unspoiled
Inspired by Iceland
Slagorð ferðaþjónustunnar
Þróun ferðamannastaða
fjöld
i fer
ðam
anna
krítísk þolmörk
endurnýjun
tími
uppgötvun
hnignun
Butler 1980
ör vöxturSjálfbær ferðamennska
er undir þolmörkum
Þolmörk náttúrulegs umhverfis
Jarðvegur, gróður, landslag, vatn,
dýralíf
Félagsleg þolmörk
Þolmörk innviða
Bílastæði, vegir, göngustígar,
gistirými, salerni/ kamrar
Þolmörk umhverfis
Þolmörk ferðamanna
Upplifun á mannþröng og
áhrifum ferðaþjónustu
Þolmörk heimamanna
Viðhorf til ferðamennsku
Hámarksfjöldi ferðamanna sem getur ferðast um svæði án þess að leiða af sér óásættanlega hnignun á umhverfinu, hafa neikvæð áhrif á
samfélagið eða upplifun ferðamanna skerðist
Þolmörk ferðamennsku
náttúrusinnar(purists)
þjónustusinnar(urbanists)
Viðhorfskvarðinn (the purist scale)
almennir ferðamenn(neutralists)
Styrkleiki Íslands er að geta höfðað til ólíkra markhópa
Útivistarrófið, viðhorfskvarðinn og þolmörkin
þjónustusinnar almennirferðamenn
náttúrusinnar
Víðerni Að mestu ósnortin svæði, vélvædd umferð ekki leyfð
Að mestu ósnortin svæði, vélvædd umferð
leyfð
Aðgengileg náttúru-
svæði
Svæði sem einkennast af landbúnaðar-
landslagi
Útivistar -svæði í
borgum og bæjum
þolmörk
tími
Fjöldi ferðam
anna
þolmörk
tími
Fjöldi ferðam
annaþolmörk
tími
Fjöldi ferðam
anna
Víðerni: nýr verndarflokkur skv. hvítbókinni
BúsetulandÓsnert landAuðveldara aðgengi
Náttúrulegra umhverfi
Gæði víðerna
Miðlungs Lítil EnginMikil
Víðerniskvarðinn (The wilderness continuum)
(Lesslie & Taylor, 1983; Hall, 1992)
Víðerni og þjóðgarðar Bandaríkjanna
• Yosemite dalur, 1864 • Yellowstone þjóðgarðurinn, 1872
Yosemite þjóðgarðurinn í Kaliforníu
Wawona hótel byggt um 1880
Eldfossinn (firefall)
Mannhverf sjónarmið(anthropocentric )
Risafura: 2500 ára
‘parks are for people’
‘resortism’
Ferðamennska í Grand Canyon
Tourism and recreation in the Grand Canyon has become little more than outdoor parties. Beach volleyball and cold beer highlighted these trips. The customers neither expected nor wanted a wilderness experience. The whitewater rapids might as well have been located in an urban amusement park
(Nash, 2001, p. 338)
Parc Sec de Urgel Grand Canyon
Afleiðingarnar:
1960-1980Auknar vinsældir víðerna leiddu smám saman til þess að gæði víðerna minnkuðu eða hurfu:
‘The public had become too large for the wilderness and wilderness became in danger of being loved to death’ (Nash, 2001, p. 337)
‘there was no wilderness left, only scenery’ (Nash, 2001, p. 333)
Náttúruhverf sjónarmið (biocentic )
‘national parks should not be all things to all people. Specialization in unmodified nature
was the proper mission for parks... parks are for nature and for people who like
nature unmodified’ (Nash, 2001, p. 327)
Víðerni Íslands
Áætlun um ferðamennsku á miðhálendi ÍslandsUnnið fyrir iðnaðarráðuneytið og í samvinnu við Ferðamálastofu
• byggir á rannsóknum á þolmörkum ferðamennsku– ástands umhverfis– viðhorfs ferðamanna og greining á markhópum
• Óskir ferðaþjónustunnar
Verkefnið er hugsað sem fyrsta skref á
langri leið þar sem lokaáfanginn er sjálfbær nýting á
auðlindum miðhálendis Íslands
Rannsóknarsvæði Spurningalistar Viðtöl Dagbækur Ár gagnasöfnunar
Langisjór 19 19 2000LónsöræfiSkaftafellMývatnssveitJökulsárgljúfur
95662746
1111
11 2000200020012001
Laki 397 18 2007Kerlingarfjöll 128 8 2008Hveravellir 525 12 2008Landmannalaugar 1646
29 52000/2003/200
9Hrafntinnusker 351 22 2011Landmannahellir 180 21 2011Eldgjá 437 20 2011Öldufell 58 22 2011Álftavatn 219 2011Total 6574 152 35
Viðhorfskannanir meðal ferðamanna
Aðdráttarafl hálendisins
Heimildir: Anna Dóra Sæþórsdóttir 1995, 1999, 2000, 2001, 2007, 2008, 2011
― Óbyggðatilfinning (lítt snortin náttúra)― Landslag með engum mannvirkjum― Fjallasýn, auðn― Kyrrð og fámenni― Einfaldleiki, frumstætt― Ævintýri, leikvöllur, krefjandi
Eru „ósnortin víðerni“ hluti af aðdráttarafli svæðisins?
Já Nei Hef ekki skoðun
(%) (%) (%)
Laki 96 3 2
Lónsöræfi 95 1 8
Langisjór 95 0 5
Kerlingarfjöll 95 3 2
Hveravellir 92 3 5
Landmannalaugar 90 3 7
Skaftafell 83 7 10
Hvað finnst þér um fjölda ferðamanna á þessu svæði ?
of margir of fáir
LangisjórSkaftafell
Lónsöræfi
Landmannalaugar
hæfilegur
MývatnJökulsárgljúfur
Laki
Of margir (%)Landmannalaugar
Skaftafell3025
Mývatnssveit 20
Varðst þú fyrir vonbrigðum með eitthvað í Landmannalaugum?
21
%
„Maður nennir ekki lengur að fara í Landmannalaugar vegna þess að þar eru svo margir ferðamenn.“
Viðmælandi í Lónsöræfum
Þolmörkum náð í Landmannalaugum?
„Náttúran er greinilega mjög viðkvæm hérna og getur sennilega ekki borið allan þann
fjölda gesta sem kemur hingað.“
Fífan blómstrar á ný í votlendinu milli skálans og laugarinnar
Sturtu- og salernisaðstaðan bætt 1998 - 2001
Þolmörkin hækkuð með uppbyggingu innviða
„Many people like me LOVE
Landmannalaugar but HATE
the tourism there“
Ferðamaður í Kerlingarfjöllum
Samsetning ferðamanna með hliðsjón af viðhorfskvarðanum
3
2
5
15
24
9
11
18
18
26
23
25
40
35
50
50
47
55
47
53
44
27
35
39
39
34
26
24
22
26
18
6
0% 25% 50% 75% 100%
Jökulsárgljúfur
Mývatn
Skaftafell
Laki
Landmannalaugar
Hveravellir
Kerlingarfjöll
Lónsöræfi
Sveinstindur
Eindregnir náttúrusinnar Náttúrusinnar Almennir ferðamenn Þjónustusinnar
Hál
endi
ð
Hversu ánægð(ur) ertu með dvöl þína á svæðinu?
mjög óánægð(ur) mjög ánægð(ur)
Langisjór
Skaftafell
LónsöræfiLandmannalaugar
óánægð(ur) hlutlaus ánægð(ur)
Mývatn
Jökulsárgljúfur
Mið-hálendið
Laki
Framtíðarþróun Lónsöræfa?
• Á að bæta göngustíga oghöggva þrep í klappir?
• Á að brúa Skyndidalsá?
Griðland göngumanna (náttúrusinna)– með takmörkuðum innviðum– nota náttúruna til að takmarka
fjölda
Að selja „ósnortin víðerni“
Gríðarstór markaður fyrir ímynd hins hreina… upprunalega… óspjallaða… villta… ótamda...
Hver er vandinn við að selja „ósnortin víðerni“?
Stefnumótun byggð á rannsóknum á þolmörkum ferðamennsku
• Hvað eru ásættanlegar breytingar? • Fyrir hverja eru þær ásættanlegar?• Hver er markhópurinn?
– Áhrif fjárfestinga og uppbyggingar innviða
• Hvers konar upplifun á að bjóða upp á?• Hver á að fella dóminn?
– Ríki, sveitarfélög, UST, Vatnajökulsþjóðgarður, FÍ?
Ákvarðanir þurfa að vera rökstuddar og byggja á vísindalegum grunni => þolmarkarannsóknir
Mannhverf
NáttúruhverfHvort sjónarmiðið verður ofan á: