Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
hesebis kaskadi mdinare luxunze
(ambrolauris municipaliteti, saqarTvelo)
teqnikur-ekonomikuri Seswavlis angariSi
kjklj k
Tbilisi, saqarTvelo ivlisi, 2010 9, 2010
angariSi: TariRi: moamzada: xelmowera: daamowma: xelmowera:
9054.4007.4008 red.0 09.07.2010 rs/vg/mv/gg g. maWaraZe
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 2
sarCevi
1 Sesavali 11
2 saproeqto teritoria 12
2.1 mdinare luxuni da misi wyalSemkrebi auzi 12
2.2 mdinare luxunis hidroenergetikuli potenciali 13
3 winaswari Seswavlis mimoxilva 14
3.1 zogadi nawili 14
3.2 rekomendaciebi 15
4 teqnikuri Sefaseba 16
4.1 Sesaswavli sqemebi 16
4.2 zogadi midgoma 16
4.3 proeqtirebis safuZveli 17
4.3.1 topografiuli kvleva 18
4.3.2 geologiuri/geoteqnikuri kvlevebi 18
4.3.3 hidrologiuri Sefaseba 20
4.3.4 garemos dacvis sakiTxebi 22
4.3.5 garemoze zemoqmedebis Sefaseba (gzS) 22
4.4 sqemebis koncefcia 25
4.4.1 meTodologia 25
4.4.2 sqemebis tipebi 25
4.4.3 saangariSo xarji 26
4.4.4 zogadi proeqtireba 27
4.5 samSeneblo samuSaoebi 28
4.5.1 saTave nagebobebi – wyalmimRebi, wyalsaSvi da saleqari 28
4.5.1.1 samSeneblo moednebisa da saboloo RerZebis SerCeva 28
4.5.1.2 wyalmimRebis tipi 28
4.5.1.3 wyalsaSvis, wyalmimRebis da saleqaris maxasiaTeblebi 29
4.5.1.4 mSenebloba 31
4.5.2 wyalsatari nagebobebi 31
4.5.2.1 wyalsatari sistemis SerCeva 31
4.5.2.2 samSeneblo teritoriis maxasiaTeblebi, gvirabebis RerZebi 32
4.5.2.3 gvirabis ganivi kveTi da profili 32
4.5.2.4 mSeneblobis aspeqtebi 34
4.5.3 gamTanabrebeli rezervuarebi 35
4.5.3.1 funqcia, aradamyarebuli reJimi 35
4.5.3.2 gamTanabrebeli rezervuaris maxasiaTeblebi 36
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 3
4.5.4 saturbino milsadenebi 37
4.5.4.1 proeqtireba 37
4.5.4.2 winaswari proeqtireba 37
4.5.4.3 ekonomiuri diametri 37
4.5.4.4 hidravlikuri dartymis analizi 38
4.5.4.5 saturbino milsadenis maxasiaTeblebi 39
4.5.4.6 mSeneblobis aspeqtebi 40
4.5.5 hesis Senoba 40
4.5.5.1 hesis Senobis maxasiaTeblebi 40
4.5.5.2 konstruqciuli proeqtireba 41
4.5.5.3 gamyvani arxi 42
4.5.5.4 misasvleli gzebi 42
4.6 eleqtromeqanikuri mowyobiloba 42
4.6.1 turbinis tipi da agregatebis raodenoba 42
4.6.2 turbinebi 43
4.6.3 Ggeneratorebi da transformatorebi 44
4.6.4 eleqtro da meqanikuri damxmare mowyobiloba 45
4.6.5 hesis Senobis mowyobiloba 46
4.6.6 gamanawilebeli mowyobiloba 46
4.6.7 gadamcemi xazebi da kavSiri saqarTvelos eleqtroqselTan 46
4.7 mSeneblobis programa 48
5 eleqtroenegiis gamomuSaveba 49
6 ekonomikuri Sefaseba 50
6.1 investiciebi 50
6.2 eleqtroenergiis sarealizacio fasi 51
6.3 ekonomikuri Sefasebis Sedegebi 51
6.4 mgrZnobiarobis analizi 53
7 riskis analizi 55
8 daskvnebi da rekomendaciebi 58
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 4
naxazebis sia
naxazi 1: proeqtis adgilmdebareoba ..................................................................................... 12
naxazi 2. md. luxunis grZivi profili da xvedriTi potenciali ................................ 14
naxazi 3: yoveldRiuri wylis xarjebis uzrunvelyofis mrudebi saproeqto kveTebSi ...................................................................................................................... 21
naxazi 4: tipiuri gverdiTi wyalmimRebi ............................................................................. 31
naxazi 5: saleqari, ganivi kveTi ............................................................................................. 31
naxazi 6: droseliT regulireburi gamTanabrebeli rezervuari ................................. 36
naxazi 7: milsadenis komponentebi ......................................................................................... 39
naxazi 8. diskontirebuli fulis nakadebis diagramebi .................................................. 53
cxrilebis sia
cxrili 1: saTave kvanZis nagebobebis ZiriTadi maxasiaTebeli ..................................... 30
cxrili 2: sadanweo gvirabebis ZiriTadi parametrebi ..................................................... 34
cxrili 3: gamTanabrebeli rezervuarebis ZiriTadi zomebi........................................... 36
cxrili 4: milsadenis zogadi maxasiaTeblebi ................................................................... 40
cxrili 5: axali misasvleli gzebi ...................................................................................... 42
cxrili 6: turbinebis ZiriTadi maxasiaTeblebi ............................................................... 44
cxrili 7: generatoris ZiriTadi maxasiaTeblebi ............................................................. 45
cxrili 8: ZiriTadi energetikuli maxasiaTeblebi ........................................................... 50
cxrili 9: ekonomikuri Sefasebis Sedegebi ......................................................................... 52
cxrili 10: momgebianobis mgrZnobiaroba tarifis cvlilebis mimarT ........................ 54
cxrili 11: momgebianobis mgrZnobiaroba mSeneblobis Rirebulebis cvlilebis mimarT ..................................................................................................................... 54
cxrili 12: momgebianobis mgrZnobiaroba diskontirebis ganakveTis cvlilebis mimarT ..................................................................................................................... 54
cxrili 13: momgebianobis mgrZnobiaroba sesxis sargeblis cvlilebis mimarT ..... 54
cxrili 14: momgebianobis mgrZnobiaroba wliuri gamomuSavebis cvlilebis mimarT ..................................................................................................................... 55
cxrili 15: momgebianobis mgrZnobiaroba eqspluataciis xarjebis cvlilebis mimarT ..................................................................................................................... 55
cxrili 16: riskis albaTobis/zegavlenis cxrili ........................................................... 56
cxrili 17: riskis analizi ...................................................................................................... 57
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 5
fotosuraTebis sia
fotosuraTi 1: md. luxunis xeoba dinebis Sua nawili, 1300.0 m.z.d ............................. 13
fotosuraTi 2: md. luxunis xeoba dinebis qvemo nawili, 890,0 m.z.d ........................... 13
naxazebis sia
nax. # 4918 FS 001 hesebis sqemebis ganlageba
nax. # 4918 FS 002 luxuni hesi 1 – situaciuri gegma da grZivi profili
nax. # 4918 FS 003 luxuni hesi 2 – situaciuri gegma da grZivi profili
nax. # 4918 FS 004 luxuni hesi 3 – situaciuri gegma da grZivi profili
nax. # 4918 FS 005 luxuni hesi 1 – wyalmimRebis nageboba
nax. # 4918 FS 006 luxuni hesi 2 – wyalmimRebis nageboba
nax. # 4918 FS 007 luxuni hesi 3 – wyalmimRebis nageboba
nax. # 4918 FS 008 sadawneo gvirabebis grZivi profilebi da tipiuri Wrilebi
nax. # 4918 FS 009 hesis Senoba - situaciuri gegma da ganivi Wrili
nax. # 4918 FS 010 calxaza diagrama
nax. # 4918 FS 011 eleqtrosistemasTan mierTebis sqema
damatebebi
damateba a - angariSi “klimati da hidrologia” (anariSi # 9054.4007.4005), Stuki kavkasia, maisi 2010.
literatura
1. “saqarTvelos ganaxlebadi energiis wyaroebi” – g. svaniZe, v. gagua, e. suxiSvili gamocemulia hidrometeoizdatis mier (ruseTi), 1987.
2. mcire hidroeleqtrosadgurebis kaskadi md. luxunze – winaswari teqnikur-ekonomikuri Seswavla, Stuki kavkasia, dekemberi 2008.
3. “md. luxunze hidroeleqtrosadgurebis kaskadis samSeneblo obieqtebis sainJinro-geologiuri aRwera” – saqarTvelos geologTa kavSiri, ianvari 2010.
4. “garemoze socialuri da ekologiuri zemoqmedebis Sefaseba” – samecniero-kvleviTi kompania gama.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 6
rezume
i Sps „rusmetal“-s ganzraxuli aqvs saSualo zomis hidroeleqtrosadgurebis mSenebloba dasavleT saqarTveloSi. gamomuSavebuli eleqtroenergia mieyideba saxelmwifos eleqtrosistemas. hesis mflobeli gegmavs finansebis mozidvas bankebis saSualebiT. rusmetalma Sps „Stuki kavkasia“-sTan gaaforma sakonsultacio momsaxurebis kontraqti hesebis teqnikur-ekonomikuri Seswavlis ganxorcielebisaTvis.
ii warmodgenili sqemebi SeiZleba miekuTvnos klasikur hidroenergetiul sqemebs. am sqemebis SemuSavebisTvis gamoyenebuli iqna standartuli meTodologiebi, romelTa saimedooba dadasturebulia mTels msoflioSi ramodenime aTwleulis ganmavlobaSi. radgan ganxiluli hesebi warmoadgenen Camonadenze momuSave hesebs, pikuri energis warmoeba SeuZlebelia.
iii saproeqto teritoria, gansakuTrebiT ki monakveTi 1480 da 890 m niSnulebs Soris, xelsayrelia hidroenergetikuli potencialis aTvisebisaTvis. adre Catarebulma kvlevebma aCvena am monakveTis mniSvnelovani hidropotenciali. mocemulma teqnikur-ekonomikurma Seswavlam daadastura aRniSnuli kvlevebis Sedegebi.
iv wina kvlevebis Sedegebis gaTvaliswinebiT, ganxorcielda hesebis kaskadis teqnikur-ekonomikuri Seswavla. kaskadi iTvaliswinebs Semdegi hesebis mSeneblobas:
− hesi 1, mdebareobs 1485 da 1180 m niSnulebs Soris
− hesi 2, mdebareobs 1170 da 890 m niSnulebs Soris
− hesi 3, mdebareobs 875 da 790 m niSnulebs Soris
v teqnikur-ekonomikuri Seswavlis farglebSi Semowmda adre Sesrulebuli angariSebi, momzadda ruqebi, Sesrulda satelituri gadaReba da Catarda sqemis nagebobebis SesaZlo ganTavsebis adgilebis detaluri inspeqtireba.
vi amasTan, Sesrulda topografiuli, geologiuri, geoteqnikuri da hidrologiuri kvlevebi. topografiuli agegmva da geologiuri kvlevebi ganxorcielda adgilobrivi kontraqtorebis mier rusmetalTan gaformebuli pirdapiri kontraqtis safuZvelze da Stuki kavkasias konsultaciis pirobebSi.
topografiuli samuSaoebis farglebSi momzadda Semdegi saproeqto dokumentebi:
− saproeqto teritoriis topografiuli gegma 1:10‘000 masStabSi da 10 m bijis horizontalebiT
− samSeneblo ubnebis topografiuli sqemebi da ganivi kveTebi miRebuli iqna zemoaRniSnuli gegmisa da detaluri savele Semowmebebis safuZvelze;
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 7
vii geologiuri/geoteqnikuri kvlevebis mizani iyo ZiriTadi parametrebis
dadgena teqnikur-ekonomikuri SeswavlisTvis saWiro doneze da moicavda Semdegs:
− geologiuri agegmva arsebuli regionaluri ruqebis safuZvelze 1:25‘000 masStabSi
− hesi 1, hesi 2 da hesi 3-is ZiriTadi nagebobebis ganTavsebis adgilebis agegmva
− ZiriTadi riskebis (rRvevebi, mewyerebi, erozia, kldis cvena) gamovlena
− geoteqnikuri parametrebis (qanebis da niadagebis klasifikacia, tipebi) winaswari Sefaseba
viii sami dagegmili hesis samSeneblo teritoriis zeda nawilSi ZiriTadad gvxvdeba qveda da Sua iuriuli periodis qanebi, xolo teritoriis qveda da Sua nawilSi - baiosuri vulkanuri danaleqi qanebi.
zogadad, geologiuri da geoteqnikuri pirobebi xelsayrelia dagegmili nagebobebis mSeneblobisaTvis. kldis qanebis simtkicidan gamomdinare, gvirabebis mdgradoba damakmayofilebelia da raime damatebiTi RonisZiebebis gatareba ar aris saWiro, garda danapralianebuli zonebisa. kldis napralebi, napralebis tipebi, maTi gaSiSvlebebi da Riobebis Tvisebebi ar qmnian raime mniSvnelovan dabrkolebebs md. luxunze hesebis hidroteqnikuri nagebobebis mSeneblobisaTvis.
gvirabebi (garda portalebisa) gadis aragamofitul da erTgvarovan qanebSi. karstuli movlenebi gansaxilvel zonebSi ar SeiniSneba. mewyerebi, zvavebi an kldis cvenebi ZiriTadi nagebobebis ganTavsebis adgilebSi agreTve ar aris mosalodneli.
ix mdinare luxunze sistematiuri hidrologiuri dakvirvebebi arasodes ganxorcielebula. hidrologiuri maxasiaTeblebis saangariSod gamoyenebuli iqna analogi mdinaris monacemebi miRebuli praqtikis Sesabamisad.
morfologiuri parametrebis TvalsazrisiT, mdinare luxunTan yvelaze axlos dgas mdinare sakaura, romelzec arsebobs 20-wliani hidrologiuri dakvirvebis monacemebi. aqedan gamomdinare, md. sakaura SerCeuli iqna analog mdinared. hidrologiuri parametrebi – dRiuri, saSualo Tviuri, saSualo wliuri, minimaluri da maqsimaluri xarjebi, xarjebis uzrunvelyofis mrudebi da a.S. - gaangariSda saangariSo kveTebSi da md. sakauras hidrologiuri dakvirvebis punqtSi wyalSemkrebi auzebis farTobebis fardobebis gaTvaliswinebiT. garemos dacvis mizniT, ekologiur xarjebad daniSnuli iqna saSualo wliuri xarjebis 10%.
aRniSnuli hidrologiuri parametrebis gaangariSebis meTodebi da detaluri Sedegebi mocemulia am angariSis a damatebaSi (angariSi #9054.4007.4005).
x proeqtis garemoze gavlena SeiZleba Sefasdes rogorc Zalian umniSvnelo. ekologiuri wylis xarji amcirebs gavlenas mdinaris biologiur mdgomareobaze, gaTvaliswinebulia Tevzsavalebis mSenebloba da yvela samSeneblo ubnis gamwvaneba.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 8
luxuni hesebi ar warmoqmnis Tbur airebs. aqedan gamomdinare, kiotos protolokis mier SemuSavebuli ekologiuri ganviTarebis meqanizmis (CDM) saSualebiT SesaZlebelia naxSiroJangis kreditebis mopoveba warmoebuli ganaxlebadi energiisaTvis da maTi miyidva ganviTarebuli qveynebisaTvis.
xi dadasturda Camonadenze momuSave (uwyalsacavo) sqemis upiratesoba, rogorc es iyo gaTvaliswinebuli winaswari Seswavlis etapze. sqemebi daproeqtda rogorc tipiuri, klasikuri, Camonadenze momuSave hesebi am tipis sqemebisTvis damaxasiaTebeli maxasiaTeblebiT. es konfiguracia xels uwyobs proeqtis swraf ganxorcielebas.
xii gansakuTrebuli yuradReba mieqca saangariSo xarjebis SerCevas. proeqtis sicocxlis periodSi maqsimaluri mogebis momtani xarjis dadgenisaTvis Catarda ekonomikuri gaangariSebebi. SeirCa Semdegi saangariSo xarjebi: hesi 1-isTvis 5 m3/wm, hesi 2-isTvis - 6.4 m3/wm, hesi 3-isTvis - 10 m3/wm.
xiii TiToeuli saTave kvanZi moicavs mdinaris kalapotSi mdebare wyalsaSvs, sanapiro wyalmimRebs da saleqars. wyalsaSvebebis, saleqrebis da wyalmimRebebis geometria da zomebi dadgenili iqna am tipis proeqtebisaTvis Sesaferisi specialuri kompiuteruli programebisa da hidravlikuri gaangariSebis paketebis saSualebiT.
xiv saukeTeso wyalsatar nagebobad miCneuli iqna saderivacio gvirabi. es Sedegi miRebuli iqna teqnikur-ekonomikuri analizis saSualebiT, rac moicavda gvirabis, arxis da milsadenis urTierTSedarebas. mcire wylis xarjis gaTvaliswinebiT samive sqemis gvirabebisTvis SerCeuli iqna gamonamuSevari minimaluri ganivi kveTebiT. gvirabis dazianebisgan dacvisaTvis, stabiluri eqspluataciisTvis da wylis maragis akumulaciisaTvis TiToeul gvirabze dagegmilia gamTanabrebeli rezervuaris mowyoba.
xv SerCeuli iqna miwiszeda foladis milsadeni, radgan, zogadad, es varianti yvelaze xelsayrelia eleqtrosadgurebisaTvis. gaTvaliswinebuli iqna damyarebuli (optimizacia dawnevis danakargebTan mimarTebiT) agreTve aradamyarebuli (hidravlikuri dartyma da gamTanabrebeli rezervuaris zomebi) reJimebi.
xvi hesis SenobisTvis SerCeuli iqna miwiszeda nageboba, romelic topografiuli pirobebidan gamomdinare am SemTxvevaSi aSkarad saukeTeso variantia; hesis Senobis samSeneblo masala SerCeuli iqna saqarTveloSi xelmisawvdomi masalebis gaTvaliswinebiT;
xvii teqnikur-ekonomikuri Seswavlis proeqtisTvis agreTve gaTvaliswinebuli iqna damxmare nagebobebis, mudmivi da droebiTi misasveli gzebis mowyoba.
xviii saangariSo xarjebisa da dawnevebis gaTvaliswinebiT hesebisTvis SeirCa sxvadasxva tipis turbinebi. hesi 1-isa da hesi 2-isaTvis ufro Sesaferisia peltonis tipis turbina, xolo hesi 3-isTvis ki frensisis tipis turbina. energetikuli da ekonomikuri analizis Sedegad TiToeul hesis SenobaSi rekomendebulia damontaJdes 2 agregati.
yvela generatori iqneba sinqronuli tipis da turbinasTan pirdapir SeerTebuli. Ria cisqveSa 3-faziani transformatoriT ganxorcieldeba
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 9
gadacemis Zabvis aweva. gaTvaliswinebulia turbinebisa da generatorebis uxarvezo muSaobisa da marTvisa da teqnikuri momsaxurebisaTvis saWiro yvela eleqtruli da meqanikuri mowyobilobis montaJi. gamanawilebeli qvesadgurebi moewyoba hesis Senobebis siaxloves.
xix sofel uravSi mdebare qvesadguramde hesi 1-is 35 kv gadamcemi xazis sigrZe iqneba daaxloebiT 9.5 km, hesi 2-is - 2.2 km, xolo hesi 3-is – 4 km. samive hesze gamomuSavebuli energiis gadacemisaTvis saWiro iqneba arsebuli uravisa da soris qvesadgurebisa rekonstruqcia da gadamcemi xazebis dagrZeleba. proeqtirebis momdevno etapebze Sesasrulebeli saboloo analizi gviCvenebs hesebis qselTan mierTebis saukeTeso variants.
samive hesis ZiriTadi teqnikuri parametrebi mocemulia rezumes bolos warmodgenil cxrilSi.
TiToeuli hesis mSeneblobisaTvis saWiro iqneba daaxloebiT 3 weli; hesi 2, romlis mSeneblobac gaTvaliswinebulia pirvel etapze, SesaZlebelia eqspluataciaSi gaiSvas 2013 wels, Tu yvela mosamzadebeli faza droulad dasruldeba.
xx proeqtis ekonomikuri Sefaseba ganxorcielda Semdegis safuZvelze:
− mSeneblobis xarjebi gaangariSebuli iqna saerTaSoriso da adgilobrivi erTeuli da jamuri fasebis gamoyenebiT da msgavsi proeqtebis gamocdilebis gaTvaliswinebiT;
− eleqtroenergiis realizaciis fasad daSvebuli iqna 60 aSS dolari/mgvtsT, saqarTveloSi amJamad arsebuli eleqtroenergiis tarifebis gaTvaliswinebiT;
− ekonomikuri parametrebi (diskontis ganakveTi, eqspluataciis xangrZlivoba da sxv.) SerCeuli iqna msgavs hidroenergetikul proeqtebSi gamoyenebuli praqtikis gaTvaliswinebiT.
hesi 1-isTvis da hesi 2-isTvis miRebuli iqna mimzidveli amogebis Sida normebi (hesi 1-ze IRR=12.8%, hesi 2-ze ki 18.8%) da sufTa mimdinare Rirebulebebi (hesi 1-ze NPV=1.2 milion aSS dolari, hesi 2-ze ki 5.3 milioni aSS dolari). hesi 3-isTvis miRebuli uaryofiTi sufTa mimdinare Rirebuleba (NPV=-6.9 milioni aSS dolari) miuTiTebs aRniSnuli hesis ekonomikur aramimzidvelobaze.
mgrZnobiarobis da riskis analizi hesi 1-isa da hesi 2-isTvis gviCvenebs karg sainvesticio perspeqtivas.
rekomendebulia hesi 1-isa da hesi 2-is sqemebis ganxorcieleba. pirvel etapze mizanSewonilia hesi 2-is mSenebloba. Tu investori gadawyvets sqemis ganxorcielebas, Semdeg etapze unda momzaddes satendero proeqti.
hesi 2-is mSeneblobisas miRebuli gamocdileba SeiZleba iqnas gamoyenebuli hesi 1-is sqemis ganviTarebisaTvis. samTavrobo organoebTan unda Catardes diskusiebi arsebuli eleqtrogadamcemi xazis ganaxlebis an modifikaciis Sesaxeb, rac aucilebelia hesi 1-ze gamomuSavebuli energiis eleqtrosistemaSi miwodebisaTvis.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 10
luxunis hesebis kaskadis ZiriTadi teqnikuri maxasiaTeblebi
zogadi informacia
ZiriTadi parametrebiganz.
erTeulihesi 1 hesi 2 hesi 3 SeniSvnebi
tipi -
statikuri dawneva m 305 283 85
neto dawneva m 298 274 80
saproeqto xarji m3/wm 5 6.4 10
dadgmuli simZlavre mvt 12.6 15 7
wliuri gamomuSaveba gvtsT 60 75 30
Camonadenze momuSave
sainJinro nagebobebi
ZiriTadi nagebobebiganz.
erTeulihesi 1 hesi 2 hesi 3 SeniSvnebi
saTave kvanZi
saangariSo xarji m3/wm 3.9 6.4 10
wyalmimRebis tipi - gverdiTi gverdiTi gverdiTi
kaSxlis sigane m 15 30 35-40
saleqaris sigrZe m 37 35 45
saleqaris ganivi kveTi (BxH) m 4.2x4.1 2x4.0x3.6 2x5.2x4.3saderivacio gvirabi
tipi (-) L-P L-P L-P dabaldawneviani
sigrZe m 4400 4500 4500
gamonamuSevaris ganivi kveTi
(BxH)m 2,8x2,8 2,8x2,8 2,8x2,8
Sebrunebuli "U" tipis
qanobi 0/00 2 – 3 2 - 3 2 – 3
gamTanabrebeli rezervuari
tipi (-) droseliani droseliani droseliani damakavSirebeli SaxtiT
diametri m 6 8 8
simaRle m 17 17 18
milsadeni
tipi (-) T T T miwiszeda, foladis, sayrdenebze mowyobili
Sida diametri m 1.3 1.4 1.8
sigrZe m 640 700 160
hesis Senoba
tipi (-) miwiszeda miwiszeda miwiszeda miwiszeda, betonis
farTobi/simaRle (mTav. Sen.) m2/m 430/8 500/10 400/8
gadamcemi xazi
tipi (-) sahaero sahaero sahaero
sigrZe km 9.5 2.2 4
axali misasvleli gzebi
sigrZe km 4 1.6 1 eleqtromeqanikuri mowyobiloba
zogadi parametrebiganz.
erTeulihesi 1 hesi 2 hesi 3 SeniSvnebi
turbina
tipi (-) peltoni peltoni frensisi
raodenoba (-) 2 2 2
nominaluri simZlavre mvt 2x6.3 2x7.5 2x3.5nominaluri siCqare br/wT 750 750 500
generatori
tipi (-) sinqron. sinqron. sinqron.
transformatori kv 6.9/35 6.9/35 6.9/35 ganisazRvreba Semdgom etapebze
monitoringis da marTvis sistema - - - - ganisazRvreba Semdgom etapebze
hesis Senobis amwis tvirTamweoba tona 30-40 40-50 20-30 savaraudo
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 11
1 Sesavali
qarTuli kompania Sps „rusmetali“, romlis saTavo ofisi mdebareobs
q.TbilisSi, moRvaweobs metalurgiis sferoSi. „rusmetalis“ ZiriTad
saqmianobas warmoadgens feroSenadnobis warmoeba sakuTar qarxanaSi,
romelic mdebareobs Tbilisis maxloblad, q. rusTavSi. garda amisa
„rusmetali“ flobs licenzias marganecis ramodenime gamamdidrebel
sabadoze qveynis dasavleTiT, Terjolis municipalitetSi.
„rusmetali“ miznad isaxavs aaSenos hidoeleqtrosadgurebi (hesebi)
dasavleT saqarTveloSi mdebare mdinare luxunze, raTa warmoebuli
eleqtroenergiiT moamaragos Tavisi sawarmo, agreTve gayidos
gamomuSavebuli energia energetikul bazarze.
2008 wlis dekemberSi Sps „Stuki kavkasia“-m daasrula hesebis mSeneblobis
mizanSewonilobis winaswari teqnikur-ekonomikuri Seswavla. aRniSnulma
kvlevam aCvena mdinare luxunis Sua monakveTis hidroeleqtro potencialis
aTvisebis mimzidveloba.
winaswari Seswavlis dasrulebisa da Semdgomi Sexvedrebisa da diskusiebis
Semdeg „rusmetalma“ gadawyvita proeqtis Seswavlis gagrZeleba.
2009 wlis 15 ivniss „rusmetalma“ gaaforma axali xelSekruleba
konultantTan teqnikur-ekonomikuri Seswavlis da satendero proeqtirebis
ganxorcielebis Sesaxeb.
nagebobebis specifikuri maxasiaTeblebis gaTvaliswinebiT, am etapisTvis
Seswavla Catarda Sveicariuli kompania Sps „Stuki“-sTan TanamSromlobiTa
da misi xelmZRvanelobiT.
am teqnikur-ekonomikuri Seswavlis mizania Sefasdes mdinare luxunze
hesebis mSeneblobis realuri mizanSewoniloba ekonomikuri da teqnikuri
TvalsazrisiT. analizis farglebSi Catarda potenciuri sqemebis teqnikuri
Sefaseba, gaangariSda mSeneblobis xarjebi da ganisazRvra proeqtis
ekonomikuri mimzidveloba, ris safuZvelzec „rusmetali“ SeZlebs, miiRos
gadawyvetileba aRniSnul mdinareze hesebis mSeneblobis Sesaxeb.
„rusmetali“-s mTavar amocanas warmoadgens sakuTari sawarmoebis saWiro
energiiT uzrunvelyofa hesebis mSeneblobis saSualebiT, riTic SezRudavs
an Tavidan aicilebs damokidebulobas energiis sxva momwodeblebze.
qveynis doneze, kaskaduri sqemebis mSenebloba xels Seuwyobs saqarTvelos
mdgrad ganviTarebas Semdegi mimarTulebiT:
a) proeqti Seqmnis ganaxlebadi energiis decentralizebul wyaros moSorebul teritoriaze
b) proeqtis mSeneblobis periodSi Seiqmneba droebiTi samuSao adgilebi, xolo eqspluataciis periodSi mudmivi samuSao adgilebi.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 12
g) proeqti xels Seuwyobs qveyanaSi sawvavis moxmarebis Semcirebas.
2 saproeqto teritoria
2.1 mdinare luxuni da misi wyalSemkrebi auzi
mdinare luxuni (luxunuriwyali) mdebareobs kavkasionis samxreTiT (suraTi 1) N 42032’00.28’’- 42049’43.75’’ da E 43012’37.85’’- 42019’38.40’’ koordinatebs Soris, raWa-qvemo svaneTis regionis ambrolauris raionSi da warmoadgens mdinare rionis marjvena Senakads. mdinaris xeobaSi mdebareobs soflebi: javisi, lixeTi, abari, uravi da qajiani
naxazi 1: proeqtis adgilmdebareoba
mdinare luxuni (luxunuriwyali) saTaves iRebs leCxumis qedis samxreT ferdobze, luxunis-wveris mTidan (3179,6 m) samxreT-aRmosavleTiT 2650 m niSnulze arsebuli patara wyarodan. mdinare luxuni mdinare rions uerTdeba marjvena napiridan, SesarTavidan 248 kilometrze, sofel wesTan.
mdinaris sigrZea 39 km, sruli vardna – 2038 m (naxazi 2), saSualo qanobi - 52.20/00, auzis farTobi - 293 km2, auzis saSualo simaRle – 1750 m. ZiriTad Senakads warmoadgens md. xeoriswyali (SesarTavi sof. lixeTTan, sigrZe 14 km). ufro zemoT marjvena mxridan mdinares erTvis md. sixartuliswyali (niSnuli 1150.0 m), md. lataSuriswyali (niSnuli 1313.0 m), md. qajiani (niSnuli 1486.0 m). garda amisa, mdinares uerTdeba kidev 32 mcire Senakadi, romelTa jamuri sigrZea 81 km. mdinaris qselis sixSirea 0.5 km/km2. auzSi mdebareobs erTi tba, romlis sarkisebri zedapiris farTobia 0.01 km2.
auzi aris asimetriuli formis. igi mdebareobs leCxumis qedis aRmosavleT nawilis samxreT ferdze, romlis saSualo simaRlea 2900-3000 m. auzis
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 13
aRmosavleT sazRvars warmoadgens leCxumis qedis samxreT toti, romlis mniSvnelovani mwvervalebia salomgruanos-wveri (3005,2 m), kvacixe (2882,7 m) da sxv. dasavleT sazRvars qmnis leCxumis qedis usaxelo toti, romelic mdinaris SesarTavisken dabldeba 1300-1500 m-mde.
fotosuraTi 1: md. luxunis xeoba dinebis Sua nawili, 1300.0 m.z.d
fotosuraTi 2: md. luxunis xeoba dinebis qvemo nawili, 890,0 m.z.d
saSualo wliuri naleqi meryeobs 700 mm-dan 1500 mm-mde. maRali mTebis arsebobis gamo, hava sakmaod mkacria da xasiaTdeba amindis mkveTri cvalebadobiT da mniSvnelovani atmosferuli naleqiT. Tovlis safari zamTris periodSi maRali zonebis teritoriaze aRwevs 4,5-5 metrs. temperatura meryeobs -20 ° C-dan +30° C-mde.
wyalSemkreb auzSi aRiniSneba Semdegi tipis niadagebi: rogorc mTa-mdelos, aseve mTis gaewerebuli yomrali niadagebi, Tixnari niadagidan Tixian niadagamde, sxvadasxva meqanikuri maxasiaTeblebiT.
mcenareebi wyalSemkreb auzSi gavrcelebulia zonebis Sesabamisad: zeda nawili dafarulia mTa-mdelos mcenareebiT, xolo qveda nawilis mcenarebi warmodgenilia subalpuri jiSebiT. wyalSemkrebi auzi Sereuli tyeebiT aris dafaruli SesarTavi mdinare rionamde.
sofeli qajianidan sofel uravis CrdiloeT sazRvramde Warbobs wiwvovani tye (naZvi, soWi), qvemoT – foTlovani tye (muxa, rcxila, wifeli). mdinaris dinebis mimarTulebiT, gansakuTrebiT marjvena sanapiroze, tye dabali da meCxeria. igi warmodgenilia muxiT, rcxilaTi da wifeliT. wyalSemkrebi auzis farTobis 70% dafarulia tyis masivebiT.
2.2 mdinare luxunis hidroenergetikuli potenciali
mdinare luxunze arsebobs hidroeleqtro potencialis ganviTarebis saintereso SesaZlebloba. mdinaris wyaluxvoba, mdinaris xeobis cicabo ferdobTan da Seswavlis Sedegad gamovlenili zogad fiziografiul pirobebTan erTad, iZleva mdinareze hesebis kaskadis ganviTarebis saSualebas.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 14
wina etapze Catarebuli kvlevis mixedviT mdinare luxunis Teoriuli hidropotenciali Seadgens daaxloebiT 70 mgvt. hidroenergetikuli potencialis ganawileba mdinare luxunis gaswvriv naCvenebia me-2 suraTze.
naxazi 2. md. luxunis grZivi profili da xvedriTi potenciali
3 winaswari Seswavlis mimoxilva
3.1 zogadi nawili
2008 wlis 17 noembers “rusmetalma” xelSekruleba gaaforma Stuki kavkasiasTan winaswari Seswavlis CatarebasTan dakavSirebiT. kvlevis ZiriTadi mizani iyo md. luxunze hesebis mSeneblobis teqnikuri SesaZleblobis Sefaseba, hesebis potenciuri sqemebisa da parametrebis gansazRvra, mSeneblobis savaraudo xarjebisa da ekonomikuri efeqturobis Sefaseba, ris safuZvelzec “rusmetali” SeZlebs miiRos gadawyvetileba detaluri teqnikur-ekonomikuri Seswavlis Sesrulebis Sesaxeb.
mdinaris xeoba Seswavlili iqna SesarTavidan (610 m niSnuli) saTavis mimarTulebiT, 1500 m niSnulamde. xeobis zeda nawilis Seswavla ar Catarebula rTuli misasvleli pirobebis, mdinaris mcire Camonadenis da aqedan gamodinare hesebis mSeneblobisaTvis arasaxarbielo pirobebis gaTvaliswinebiT.
winaswari Seswavlis doneze Seswavlili da Sefasebuli iqna Semdegi sakiTxebi:
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 15
• mdinaris bunebrivi pirobebi, geografiuli, morfologiuri,
geologiuri, klimaturi da hidrologiuri pirobebis CaTvliT
• hidroenergetikuli sqemebi
• hidroenergetikuli sqemebi ZiriTadi teqnikuri parametrebi
• obieqtze misasvleli da eleqtroenergiis gadacemis pirobebi
• mSeneblobis grafiki
• mSeneblobis Rirebuleba
• ekonomikuri analizi
• riskebis Sefaseba
3.2 rekomendaciebi
ganxorcielebuli kvlevis Sedegebze dayrdnobiT, gakeTda Semdegi daskvnebi da rekomendaciebi:
1. sxvadasxva wyaroebisa da gaTvlebis mixedviT, mdinare luxunis hidroeleqtro potenciali Seadgens 70,0 mgvt-s.
2. hidropotencialis grZivi gavrcelebis mixedviT, mdinare luxuni dayofilia oTx monakveTad, romelTagan Semdegi sami monakveTi SeiZleba CaiTvalos xelsayrelad hesebis mSeneblobisaTvis:
I monakveTi– 610.0 m da 700.0 m niSnulebs Soris. hidroenergetikuli sqemis simZlavrea 10.7 mgvt, eleqtroenergiis gamomuSaveba – 65.0 gvtsT
II monakveTi– 715.0 m da 885.0 m niSnulebs Soris. hidroenergetikuli sqemis simZlavrea 10.7 mgvt, eleqtroenergiis gamomuSaveba – 65.0 gvtsT
III monakveTi– 890.0 m da 1485.0 m niSnulebs Soris. hidroenergetikuli sqemis simZlavrea 22.7 mgvt, eleqtroenergiis gamomuSaveba – 139.0 gvtsT
3. samive monakveTis jamuri simZlavrea 44.10 mgvt, xolo eleqtroenergiis wliuri gamomuSaveba – 270.0 gvtsT
4. ganxilul sqemebs Soris yvelaze metad mimzidvelia III monakveTze 890.0 m da 1485.0 m niSnulebs Soris dagegmili hidroenergetikuli sqema. kargi ekonomikuri parametrebi (maRali sufTa mimdinare Rirebuleba (NPV), amogebis Sida norma (IRR) da amogebis mokle periodi) gviCvenebs sqemis momgebianobas da detaluri ekonomikur-teqnikuri Seswavlis ganxorcielebis mizanSewonilobas, raTa dazustdes hidroenergetikuli sqema, misi teqnikuri parametrebi, Rirebuleba da ekonomikuri mogeba.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 16
4 teqnikuri Sefaseba
4.1 Sesaswavli sqemebi
winaswari teqnikur-ekonomikuri Seswavlis rekomendaciebi moicavs Semdgomi kvlevis Catarebis saWiroebas topografiuli, geologiuri da hidrologiuri sakiTxebis Sesaswavlad. winaswar SeswavlaSi ganxilul alternatiul monakveTebidan hidroenergetikuli potencialis aTvisebisaTvis saukeTesoa 1485 da 890 m niSnulebs Soris monakveTi.
ekonomikurma Sefasebam winaswari Seswavlis etapze aCvena, rom erTi da igive jamuri dawnevis pirobebSi erT-safexuriani hidroenergetikuli sqema iZleva odnav ukeTes ekonomikur maCveneblebs, vidre ori an sam- safexuriani sqema.
Tumca erTi didi hesis mSeneblobisaTvis saWiro erTdrouli didi investiciisa da samSeneblo teritoriis pirobebis, rogoric aris misasvleli gzebi, infrastruqtura da eleqtrogadamcemi xazebis mdebareoba, gaTvaliswinebiT gadawyda, rom ganviTardes kaskaduri sqema Semdegi sami hesis SemadgenlobiT:
- hesi 1, 1485 m da 1180 m niSnulebs Soris monakveTze
- hesi 2, 1170 m da 890 m niSnulebs Soris monakveTze
- hesi 3, 875 m da 790 m niSnulebs Soris monakveTze
aRniSnuli kaskadis sqema naCvenebia naxazebze # 4918.FS-001 - 4918.FS-004.
4.2 zogadi midgoma
Sesrulda yvela winaswari angariSis, ruqebis da sahaero fotoebis Semowmeba da proeqtis nagebobebis SesaZlo ganTavsebis adgilebis detaluri Seswavla. samSeneblo ubnebis Seswavla ganxorcielda wyalmimRebebis, avankamerebis / gamTanabrebeli rezervuarebis da hesis Senobebis tipebisa da ganTavsebis adgilebis SerCevis mizniT. mogvianebiT ganisazRvra proeqtis sqemebis generaluri gegmebi.
sxvadasxva nagebobebis ganTavsebis adgilebi dadginda sxva SesaZlo adgilebTan Sedarebisa da Sesamabisi nagebobebis zomebis, samSeneblo ubnebis pirobebisa da energetikuli traqtis mdebareobebisa da SeTanwyobis gaTvaliswinebiT.
amasTanave, Sesrulda topografiuli, geologiuri da hidrologiuri kvleviTi samuSaoebi. Sesabamisi Sedegebi ganxilulia am angariSis 4.3 TavSi.
ganisazRvra nagebobebis RerZebis mdebareobebi SerCeul samSeneblo ubnebze. gaTvaliswinebuli iqna sxvadasxva variantebis dadebiTi da uaryofiTi mxareebi, agreTve samSeneblo ubnebis geologiuri, topografiuli, hidrologiuri da sxva tipis monacemebi, raTa dadgeniliyo is faqtorebi, romelic gavlenas axdens an monawileobs sxvadasxva tipebis SedarebaSi.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 17
Semowmebis dasrulebis Semdeg TiToeuli variantisaTvis momzadda winaswari gegmebi da ganivi kveTebi. aRniSnuli naxazebi, gaangariSebebTan erTad, saSualebas iZleva, ganisazRvros ZiriTadi zomebi da moculobebi, rac saWiroa sxvadasxva variantebis SedarebisTvis aucilebeli mSeneblobis Rirebulebebis dasadgenad.
gansakuTrebuli yuradReba mieqca saangariSo wylis xarjis dadgenas. Catarda winaswari ekonomikuri Sefaseba proeqtis sicocxlis periodSi maqsimaluri mogebis momtani saangariSo wylis xarjis gansazRvris mizniT. TiToeuli variantis ekonomikuri SefasebisaTvis gaTvaliswinebuli iqna sxvadasxva hidroteqnikuri nagebobis mSeneblobisaTvis saWiro drois periodi, xarjebi da warmoebuli energiis raodenoba.
wylis derivaciis sxvadasxva variantebis Sefaseba da saukeTesos gamovlena agreTve Sesrulda teqnikur-ekonomikuri analizis safuZvelze. aRniSnuli procesi moicavda eleqtrosadguramde wylis miyvanis saukeTeso variantis (gvirabi, arxi Tu milsadeni) dadgenas. foladis saturbino milsadenis SemTxvevaSi Seswavlilia rogorc damyarebuli (dawnevis danakargebis optimizacia), aseve aradamyarebuli (hidravlikuri dartyma da gamTanabrebeli rezervuaris zomebi) hidravlikuri reJimebi.
sqemis wyalsatari nagebobebi wyalmimRebsa da eleqtrosadgurs Soris warmoadgens proeqtis mniSvnelovan komponentebs, amitom teqnikur-ekonomikuri Seswavlis dros maTi optimizacia mniSvnelovani sakiTxia.
hesis SenobisTvis SerCeuli iqna miwiszeda tipis nageboba, rac saukeTeso variantia mocemuli sqemisaTvis. hesis SenobisaTvis samSeneblo masalis gansazRvra moxda saqarTveloSi arsebuli masalebis gaTvaliswinebiT.
zemoT aRniSnulis Seswavlis Sedegad, SeirCa nagebobebi da ganisazRvra saproeqto sqemebis generaluri gegmebi. amasTan, gakeTda rekomendaciebi nagebobebis SeTanwyobasa da tipebTan dakavSirebiT.
teqnikur-ekonomikuri Seswavlis saboloo etapze ZiriTad amocanas warmoadgenda nagebobebis zogadi proeqtireba, Rirebulebis Sefaseba da pirvel fazaSi miRebuli ekonomikuri Sedegebis gadamowmeba. hesebis mSeneblobis proeqtis ganxorcielebisaTvis SemuSavebuli rekomendaciebi iTvalisiwinebs zemoT warmodgenil faqtorebs da qmnis safuZvels mdinare luxunis hidroenergetikuli potencialis aTvisebis strategiis SemuSavebisaTvis.
ganxiluli sqemebis teqnikuri vargisianoba ganisazRvra Catarebuli Sefasebis safuZvelze.
4.3 proeqtirebis safuZveli
zemoT aRwerili Seswavlis Sesrulebis mizniT Catarda kvlevebi Semdgom sferoebSi: topografia, geologia/geoteqnika da hidrologia. qvemoT aRwerilia is zogadi pirobebi, romelic warmoadgens proeqtirebis
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 18
safuZvels da Sejamebulia teqnikur-ekonomikuri Seswavlis etapze Catarebuli kvlevebis Sedegebi.
4.3.1 topografiuli kvleva
teqnikur-ekonomikuri Seswavlis topografiul safuZvlebs warmoadgens Semdegi:
a. saproeqto teritoriis topografiuli gegma 1490 da 740 m niSnulebs Soris monakveTSi, 10 m bijis horizontalebiT.
b. zemoT aRniSnuli gegmidan miRebuli Wrilebi da ganivi kveTebi, agreTve Catarda detaluri savele kvlevebi Semdeg ubnebze:
- wylimimRebebis, saleqrebis da avankamerebis teritoriebi;
- gamTanabrebeli rezervuarebis teritoriebi;
- hesis Senobebis teritoriebi;
teqnikur-ekonomikuri SeswavlisaTvis saWiro sizustis donis gaTvaliswinebiT, topografiuli samuSaoebi Sesrulda teritoriis SezRuduli maxasiaTeblebis dadgenisaTvis da ganivi kveTebi da grZivi profilebi aigo dagegmili nagebobebis ganTavsebis ubnebze. aRniSnuli topografiuli samuSaoebi Sesrulda im moculobiT, rac sakmarisia nagebobebis tipebis gansazRvrisaTvis da Sesrulebuli xarjTaRricxvis da Sefasebis ukeTesad SemowmebisaTvis.
topografiuli samuSaoebi ganaxorciela adgilobrivma kontraqtorma, romelsac pirdapiri kontraqti hqonda gaformebuli damkveTTan /3/. aRniSnuli kontraqtis samuSaoebis moculoba ganisazRvra msgavsi tipis SeswavlebisTvis dadgenili saWiroebidan gamomdinare. konsultantma ganaxorciela teqnikuri monitoringi da Seamowma Sesabamisi naxazebi da warmodgenili dokumentacia.
4.3.2 geologiuri/geoteqnikuri kvlevebi
kvlevebi Catarda SeswavlisaTvis aucilebeli geoteqnikuri safuZvlis SeqmnisaTvis. am samuSaoebis mizani iyo teqnikur-ekonomikuri SeswavlisaTvis aucilebeli ZiriTadi parametrebis dadgena da moicavda Semdegs:
1. geologiuri ruqebis Sedgena arsebuli regionuli ruqebis safuZvelze, romlis masStabia 1:25000 hesi 1, hesi 2 da hesi 3-is ZiriTadi nagebobebis (saTave nageboba, gamaTanabrebeli rezervuari, hesis Senoba, gvirabis da gadamcemi xazi trasebi) teritoriebis agegmva
2. hesebis kaskadis nagebobebis teritoriebze ZiriTadi riskebis (napralebi, mewyerebi, erozia, kldis cvena) gamovlena
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 19
3. geoteqnikuri parametrebis winaswari Sefaseba (qanebis da niadagis
tipebi da klasifikacia)
aRniSnuli sainJinro-geologiuri kvleva Caatara saqarTvelos geologTa kavSirma damkveTTan gaformebuli damoukidebeli kontraqtis /4/ safuZvelze. aRniSnuli kontraqtiT Sesasrulebeli samuSaos moculoba ganisazRvra konsultantis mier mocemuli Seswavlis saWiroebidan gamomdinare. kontraqtorma samuSao Seasrula damoukideblad, xolo konsultantma teqnikurad Seamowma angariSi da kvlevis Sedegebi.
Catarebuli geoteqnikuri kvlevis ZiriTadi Sedegebia:
dagegmili sami hesis samSeneblo raionis zeda nawili ZiriTadad agebulia qveda da Sua iuruli asakis warmonaqmnebisagan. raionis qveda da Sua nawilSi gvxvdeba mcire zomis baiosuri asakis vuklanuri warmoSobis danaleqi warmonaqmnebi.
aRniSnuli warmonaqmnebi warmodgenilni arian Txeli, saSualo da sqel Sreebrivi Tixa-fiqlebis da porfiritebis morigeobiT. raionSi aseve farTod aris gavrcelebuli meoTxeuli danaleqebi. isini warmodgenilni arian aluviuri warmonaqmnebiT, romlebic ZiriTadad agebulni arian vulkanuri qanebis da qviSaqvebis fragmentebiT, naSali masaliT da mdebareoben mdinaris xeobebSi, maT terasebsa da gamotanis konusebSi.
qanebis 1-2 metris sisqis gamofitva SeimCneva baiosur wyebebSi (porfiritebi) da iurul danaleqebSi (fiqlebi da qviSaqvebi). riyis qvebis msxvil fragmentebSi gamofitvis sisqe 2.5 m-dan 7.0 m-mde meryeobs. wyalSemcveloba qanebSi (TixafiqlebSi, qviSaqvebSi, porfiritebSi da tufebSi) ZiriTadad dabalia; maRali wyalSemcvelobis mqone qanebis teritoria ukavSirdeba teqtonikur zonebs da qanebSi ganviTarebul rRvevebs; mdinare luxunis wylis analizma aCvena, rom wyali ar aris agresiuli mudmivad wylisqveS myofi betonis da armaturis mimarT. wyali odnav agresiulia perioduli dasvelebis dros.
sakvlev raionSi karstuli movlenebi ar gvxvdeba. hesis ZiriTadi nagebobebis teritoriebze mewyeri, zvavi da kldis cvena mosalodneli ar aris. zogadad samSeneblo raionis geologiuri agebuleba erTnairia da warmodgenilia Tixafiqlebis da qviSaqvebis morigeobiT, romlebic gadafarulia mcire simZlavris aluviuri da proluviuri naleqebiT – lodnariTa da kenWnariT, Tixnarebisa da qviSnaris SemavseblebiT.
mdinaris napirebze SesaZloa saWiro gaxdes damcavi kedlebis mSenebloba mdinaris kalapotis siaxloves ganTavsebuli nagebobebis dacvisaTvis da miwis eroziisa da jdenis Tavidan acilebisaTvis. mdinare luxunze hesebis mSeneblobisaTvis saWiro betonis Semavseblebi SeiZleba miRebuli iqna qva-RorRis gadamamuSaveli sawarmos saSualebiT, romelic mdebareobs sofeli lixeTidan 7-8 km-iT samxreTiT, mdinare rionis xeobaSi (sofel wesTan).
dagegmili nagebobebis mSeneblobisaTvis sakvlevi raionis geologiur-geoteqnikuri pirobebi zogadad kargia: qanebis simtkicidan gamomdinare, gvirabis mdgradoba damakmayofilebelia da ar saWiroebs damatebiTi RonisZiebebis gatarebas, garda danapralianebuli zonebisa. qanebis SeerTeba, nakerebis tipebi, maTi gaSiSvleba da Riobis masiaTeblebi ar Seqmnian mniSvnelovan dabrkolebebs mdinare luxunze hidroteqnikuri
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 20
nagebobebis mSeneblobisaTvis. sakvlev raionSi ZiriTadi qanebis gamofitvis normis gaTvaliswinebiT, romelic ar scdeba 5-8 metrs, gvirabebi (portalebis garda) gadis aragamofitul da erTgvarovan qanebSi.
saqarTvelos teritoriis ZiriTadi seismur zonebis Sesworebuli diagramis mixedviT, raWis regioni miekuTvneba 9-balian seismur zonas (ekonomikis ministris brZaneba #1-1/224,7.10.2009). sofeli uravis teritoria miekuTvneba 9-balian seismur zonas.
4.3.3 hidrologiuri Sefaseba
mdinare luxunis hidrologiuri reJimi xasiaTdeba maRali da xangrZlivi gazafxulis wyaldidobebiT, romelic gamowveulia sezonuri Tovlis, mudmivi Tovlisa da myinvarebis dnobiT. Ggazafxulis wyaldidobebis sezoni iwyeba martSi da grZeldeba agvistos bolomde – seqtembris dasawyisamde. wyaldidobebis Semdeg wylis done mniSvnelovnad mcirdeba da iwyeba zamTris mcirewyliani sezoni, romelic xasiaTdeba wylis donis mcire, 0.1 – 0.2 m cvalebadobiT. wylis yvelaze dabali done SeiniSneba TebervalSi. hidrologiuri reJimi aseve xasiaTdeba Semodgomis wyaldidobebiT, romelic ganpirobebulia Zlieri wvimebiT.
sistematuri hidrologiuri dakvirveba mdinare luxunze arasodes ganxorcielebula. amitom hidrologiuri maxasiaTeblebis gaangariSebisas gamoyenebuli iqna analogi mdinaris monacemebis gamoyenebis meTodi. analogi mdinaris SesarCevad ganxiluli iyo mdinare rionis da misi wyalSemkrebi auzis mdinareebi, romelTac aqvT msgavsi klimaturi, hidrologiuri da morfologiuri parametrebi da romelzec arsebobs hidrologiuri dakvirvebis monacemebi. aRniSnuli moTxovnebis gaTvaliwinebiT, Seswavlil mdinareTa Soris mdinare luxunis msgavsi aRmoCnda mdinare sakaura, ris gamoc igi SeirCa analog mdinared. mdinare sakauraze arsebobs 20 wliani dakvirvebis monacemebi (wyalsazomi posti mdebareobs sofel laRvanTaSi).
hidrologiuri parametrebi – yoveldRiuri, saSualo Tviuri, saSualo wliuri, minimaluri da maqsimaluri xarjebi, wliuri, sezonuri da Tviuri Camonadeni da xarjebis uzurnvelyofis mrudebis koordinatebi – mdinare luxunis xeobis 4 saangariSo monakveTisaTvis ganisazRvra saproeqto kveTebis da md. sakauras xarjmzomi saguSagos kveTSi wyalSemkrebi auzebis Tanafardobebis gaTvaliswinebiT. garemos dacvis mizniT, minimaluri ekologiuri xarji ganisazRvra rogorc saSualo wliuri xarjis 10%.
aRniSnuli hidrologiuri parametrebis gaangariSebis meTodebi da detaluri Sedegebi mocemulia a damatebaSi. ZiriTadi hidrologiuri parametrebi mdinare luxunis sxvadasxva saangariSo kveTebSi mocemulia #1 danarTSi. saangariSo kveTebSi yoveldRiuri wylis xarjebis uzrunvelyofis mrudebi mocemulia qvemoT #3 naxazze
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 21
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
360 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280
290
300
310
320
330
340
350
360
370
Dxar
ji, m
3 /wm
uzrunvelyofa, dRe
hesi 1-is orive wyalmimRebi (1485 m)
hesi 2-is wyalmimRebi md. luxunze (1170 m)
hesi 3-is wyalmimRebi md. luxunze (875 m)
naxazi 3: yoveldRiuri wylis xarjebis uzrunvelyofis mrudebi saproeqto kveTebSi
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 22
4.3.4 garemos dacvis sakiTxebi
hidroeleqtrosadgurebis mier gamomuSavebuli energia ganaxlebadia da miCneulia ekologiasTan yvelaze “megobrul” damokidebulebaSi myof energiad, masze mciredi negatiuri zegavlenis gamo. Tboeleqtrosadgurebisagan gansxvavebiT bunebriv Camonadenze momuSave hidroeleqtrosadgurebi ar gamoyofs Tbur airebs.
luxunis hesebis gavlena garemoze SeiZleba Sefasdes rogorc Zalian mcire. proeqtis zogierTi nagebobis gavlena ki iqneba Zalian umniSvnelo. proeqtis mixedviT gaTvaliswinebulia miwisqveSa nagebobebis mSenebloba (gvirabebi), rac minimalurad Secvlis landSafts.
luxunis hesebi ar warmoqmnis Tbur airebs, amitom kiotos SeTanmxebis ekologiuri ganviTarebis meqanizmis saSualebiT SesaZlebelia kreditebis miReba gamomuSavebuli ganaxlebadi energiisaTvis da maTi miyidva industriuli qveynebisadmi.
proeqtis warmateba xSirad izomeba mdgradobiT da garemoze misi gavlenis Sefaseba da Semcireba mniSvnelovania proeqtis grZelvadiani efeqturobis uzrunvelyofisaTvis.
4.3.5 garemoze zemoqmedebis Sefaseba (gzS)
garemoze zegavlena /5/ damkveTTan pirdapiri xelSekrulebis safuZvelze Seafasa adgilobrivma kompania “gama”-m. kompaniam warmoadgina rekomendaciebi samSeneblo saqmianobis saqarTvelos kanonmdeblobasTan da mdgradi ganviTarebis principebTan Sesabamisobis uzrunvelyofis mizniT.
proeqtis garemoze zemoqmedebis Semcirebis mizniT ganxiluli iqna garkveuli RonisZiebebi. SesaZlebelia sakompensacio da gavlenis Semamcirebeli zomebis miReba ara mxolod moqmedi erovnuli da saerTaSoriso kanonmdeblobis moTxovnebTan Sesabamisobis mizniT, aramed proeqtis grZelvadiani mdgradobis uzrunvelyofisTvisac. es uzrunvelyofs proeqtis uaryofiTi zegavlenis Semcirebasa da dadebiTi gavlenis maqsimalur gaZlierebas Semdegi Taobebis keTildReobisaTvis. garemoze zegavlenis Sefasebis procesma SesaZloa aseve uzrunvelyos proeqtis xangrZlivi sicocxliunarianoba.
angariSi luxunis hesebis kaskadis mSeneblobis garemosa da sazogadoebaze gavlenis Sesaxeb momzadda saqarTvelos garemos dacvis kanonmdeblobis (saqarTvelos kanoni „nebarTva garemoze zemoqmedebis Sesaxeb“ (01.01.2008) da debuleba „garemoze zemoqmedebis Sesafesebis Sesaxeb“ - 09.03.2009)) da evrobankis ekologiuri da socialuri politikis (2008w) moTxovnebis Sesabamisad.
garemoze zegavlenis Seswavlis anagriSis mizania bunebasa da socialur garemoze proeqtis gavlenis Seswavla. angariSi moicavs Semdegs: arsebuli teqnikuri dokumentebisa da ekologiuri da socialuri informaciis moZieba da analizi; proeqtis sxvadasxva etapze mosalodneli zegavlenis Seswavla ekologiasa da socialur garemoze; Sesaferisi zianis Semamcirebeli RonisZiebebis gansazRvra; garemos dacvis marTvisa da
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 23
monitoringis gegmis SemuSaveba da sazogadoebis informireba dagegmili RonisZiebebis Sesaxeb da sazogadoebis CarTulobis uzrunvelyofa.
aRniSnul kvlevaze dayrdnobiT ganisazRvra, rom, konstruqciuli da teqnologiuri maxasiaTeblebis gaTvaliswinebiT, ganxiluli hesebis saTave nagebobebi, saderivacio sistemebi da hesis Senobebi ar moaxdens mniSvnelovan gavlenas garemoze mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze. kerZod:
• proeqtiT gaTvaliswinebuli e.w. dasaSleli kaSxlebi da gverdiTi tipis wyalmimRebebi uzrunvelyofs kaSxlis qveda biefSi zedmeti qylis da myari natanis sruli moculobiT gadadinebas. Sesabamisad mdinare luxunis hidrologiur reJimze da napirebis stabilurobaze negatiuri zemoqmedebis riski minimaluria;
• yvela hesisi saTao nagebobis kaSxalze gaTvaliswinebulia Tevzsavalis mowyoba, rac minimumamde amcirebs iqTio faunis negatiuri zemoqmedebis risks;
• saTao nagebobebis konstruqciidan gamomdinare kaSxlebis zeda biefebSi wyalsacavebis mowyoba ar aris dagegmili, rac gamoricxavs regionis klimatsa da meteo pirobebze negatiuri zemoqmedebis riskebs, aseve mniSvnelovnad amcirebs saSiSi geodinamikuri procesebis ganviTarebis albaTobas;
• proeqtis mixedviT yvela saTao nagebobaze dagegmilia sanitaruli xarjis gatareba (saSualo mravalwliuri xarjis 10%), rac sruliad sakmarisi iqneba md. luxunze damokidebuli biologiuri garemos cxovelmyofelobisaTvis;
• saderevacio sistema warmodgenilia gvirabebis saxiT, xolo sadawneo milsadenebi ganTavsdeba miwis qveS (1.5-2.0 m-is siRrmeze), rac sarekultivacio samuSaoebis gaTvaliswinebiT mniSvnelovnad amcirebs regionis biologiur garemoze zemoqmedebas;
• Tu gaviTvaliswinebT, rom hesebis infrastruqturis obieqtebis samSeneblo samuSaoebi Catardeba sacxovrebeli zonebidan sakmaod dacilebul dausaxlebel teritoriaze, atmosferuli haeris xarisxis gauareebiT da xmauris gavrCelebiT gamowveuli zemoqmedeba ar iqneba mniSvnelobani;
• hesebis kaskadis Zaluri kvanZebis da eleqtrogadacemis xazebis sacxovrebeli zonebidan mniSvnelovani manZilebiT dacilebidan gamomdinare, eleqtruli velebis zemoqmedebis Semarbilebeli RonisZiebebis gatareba saWiro ar aris. Tu gaviTvaliswinebT, rom eleqtrogadamcemi xazi 35 kv-iania, xazebis ganTavsebis derefnebSi mobinadre cxovelTa saxeobebze zemoqmedeba ar iqneba mniSvnelovani;
• hesebis kaskadis samSeneblo samuSaoebis mcire moculobebis gaTvaliswinebiT lixeTis Temis dasaxlebuli punqtebis satransporto nakadebis mniSvnelovani gadatvirTva mosalodneli ar aris.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 24
mSeneblobis da eqspluataciis periodSi luxuni hesebis kaskadis bunebriv garemoze ZiriTadi nagatiuri gavlenebia:
• hesebis kaskadis infrastruqturis obieqtebis samSeneblo moednebis da eleqtrogadacemis xazebis ganTavsebis derefmebis momzadeba dakavSirebulia didi raodenobiT xe mcenareebis ganadgurebasTan, rac rac mniSvnelovan negatiur zemoqmedebad unda CaiTvalos;
• proeqtis ganxorcielebis SemTxvevaSi adgili eqneba mniSvnelovani raodenobis bunebrivi habitatebis darRvevas, radgan hesebis nagebobebis (asTao nagebobebi, sadawneo rezervuarebi, sadawneo milsadenebi, Zaluri kvanZebi da eleqtrogadacemis xazebi) ganTavseba moxdeba auTvisebel teritoriaze;
• samSeneblo samuSaoebis SesrulebiT gamowveuli mniSvnelovani anTropogenuri datvirTva dakavSirebuli iqneba adgilobriv velur bunebaze mniSvnelovan zemoqmedebasTan, magrm gasaTvaliswinebelia is faqti, rom zemoqmedeba iqneba droebiTi xasiaTis da samuSaoebis damTavrebis Semdeg cxovelTa saxeobebi daubrundeba Zvel sabinadro adgilebs;
• mniSvnelovani zemoqmedebaa mosalodneli sadawneo milsadenebis da eleqtrogadacemis xazebis, aseve samSeneblo gzebis mSeneblobasTan dakavSirebuli habitatebis fragmentaciiT, rac droebiTi xasiaTisaa da dasruldeba samuSaoebis damTavrebis da rekultivaciis samuSaoebis Catarebis Semdeg.
hesebis kaskadis mSeneblobis da eqspluataciis proeqtis ganxorcieleba dakavSirebuli iqneba mniSvnelovan dadebiT socialur zemoqmedebasTan, kerZod:
• hesebis mSeneblobisa da eqspluataciis periodSi Seiqmneba garkveuli raodenobis droebiTi da Semdgom mudmivi samuSao adgilebi, rac xels Seuwyobs adgilobrivi mosaxleobis socialuri mdgomareobis gaumjobesebas;
• hesebis kaskadis mSeneblobis da eqspluataciis proeqti iTvaliswinebs adgilobrivi gzebis reabilitaciis samuSaoebis Sesrulebas, rac adgilobrivi mosaxleobisaTvis dadebiT zemoqmedebad unda CaiTvalos;
• hesebis kaskadis mSeneblobis da eqspluataciis proeqtis ganxorcieleba dadebiTi efeqtis momtania, rogorc ambrolauris municipalitetis, aseve regionis socialur-ekonomikuri ganviTarebisaTvis.
luxunis hesebis kaskadis mSeneblobis da eqspluataciis periodSi mkacri kontroli unda damyardes bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSSi mocemuli Semarbilebeli RonisZiebebis da garemosdacviTi marTvis gegmiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis Sesrulebaze.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 25
4.4 sqemebis koncefcia
4.4.1 meTodologia
hidroenergetikuli sqemis koncefcia ganisazRvra msgavsi tipis sqemebisTvis dadgenili klasikuri etapebis Sesabamisad: sqemis tipis dadgenis Semdeg ganisazRvra sxvadasxva nagebobebis teqnikuri maxasiaTeblebi, Sesrulda mSeneblobis Rirebulebis angariSi da Sefasda ekonomikuri efeqturoba. aRniSnuli samuSaoebis Sesrulebisas gaTvaliswinebuli iqna winaswari teqnikur-ekonomikuri Seswavlis Sedegebi da topografiuli da geologiur/geoteqnikuri da hidrologiuri kvlevebis Sedegebi.
4.4.2 sqemebis tipebi
axali monacemebisa (hidrologiuri monacemebi, topografiuli ruqebi da a.S.) da proeqtis axal etapze Catarebuli savele dakvirvebebis safuZvelze dadasturda mdinaris bunebriv Camonadenze momuSave hesebis upiratesoba, rogorc es aRniSnuli iyo winaswari teqnikur-ekonomikuri Seswavlis etapze. sqemebi dagegmili iqna rogorc tipiuri, klasikuri mdinaris bunebriv Camonadenze momuSave eleqtrosadgurebi, msgavsi sadgurebisaTvis damaxasiaTebeli tipiuri parametrebiT. es konfiguracia mosaxerxebelia proeqtis swrafi ganxorcielebisaTvis.
mdinaris bunebriv Camonadenze momuSave hesebis SerCevas ganapirobebs Semdegi mizezebi:
- teritoriis topografiuli da fiziografiuli maxasiaTeblebi ar aris xelsayreli didi wyalsacavis mSeneblobisaTvis. Zalian viwro, cicabo xeobebis gamo miiReba wyalsacavis moculobisa da kaSxlis moculobis fardobebis mcire mniSvnelobebi da SeuZlebelia ekonomikurad efeqturi wyalsacavis Seqmna. aRniSnuli warmoadgens wyalsacaviani sqemis dawunebis ZiriTad mizezs;
- ekologiuri SezRudvebi gacilebiT mniSvnelovania wyalsacaviani hesisaTvis, vidre mdinaris bunebriv Camonadenze momuSave hesisaTvis.
- investiciis moculoba wyalsacaviani hesisaTvis gacilebiT metia,
vidre mdinaris bunebriv Camonadenze momuSave hesisaTvis.
- bunebriv Camonadenze momuSave hesebis SemTxvevaSi ufro advilia ekologiuri ganviTarebis meqanizmis (CDM) kreditebis miReba vidre wyalsacaviani hesebis SemTxvevaSi, romlebsac axasiaTebs mcire raodenobis Tburi airebis gamocema.
aqedan gamomdinare, samive hesisaTvis dasturebda bunebriv Camonadenze momuSave hesis tipis SerCevis siswore.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 26
luxunis hesebis kaskadis generaluri gegma naCvenebia # 4918.FS-001-dan # 4918.FS-004 -mde naxazebze
4.4.3 saangariSo xarji
saangariSo xarjis Sefaseba Zalian mniSvnelovania hesis proeqtirebisaTvis, vinaidan maszea didwilad damokidebuli gansaxilveli hidroenergetikuli proeqtebis efeqturoba.
aRniSnuli Sefaseba xorcieldeba ekonomikuri Sefasebis saSualebiT, romelic iTvaliswinebs ramodenime parametrs, rogoricaa mSeneblobis xarjebi, gamomuSavebuli eleqtroenergiis raodenoba, dafinansebis pirobebi da a.S. luxunis hesebis kaskadis SemTxvevaSi damatebiTi iqna mxedvelobaSi miRebuli sufTa ganviTarebis meqanizmis kreditebis (CDM) mopovebis SesaZlebloba. arsebuli procedurebis mixedviT aRniSnuliDkreditebis miReba ufro advilia iseTi hesebisTvis, romelTa dadgmuli simZlavrie ar aRemateba 15 mvt-s.
saangariSo xarjis Sefaseba ganxorcielda Semdegi safexurebis saSualebiT;
- sanitaruli xarji ganisazRvra cal-calke TiToeuli hesisaTvis.
- uzrunvelyofis mrudebidan SerCeuli iqna xuTi sxvadasxva wylis xarji, romelTa uzrunvelyofa aris 60 da 140 dRes Soris.
- hesebis ZiriTadi nagebobebisa da mowyobilobebis maxasiaTeblebi ganisazRvra TiToeuli SerCeuli xarjisTvis. nagebobebi, rogoricaa gadamcemi xazebi da gzebi, romelTa zomebi ar aris damokidebuli wylis xarjze, ar iqna gaTvaliswinebuli aRniSnul SedarebaSi. esGgamartiveba ar cvlis Sefasebis Sedegebs.
- Sesabamisi mSeneblobis xarjebi ganisazRvra saerTaSoriso erTeuli fasebis, zogierTi adgilobrivi fasisa da msgavsi samuSaoebis Sesrulebisas SeZenili gamocdilebis safuZvelze aRebuli fasebis gamoyenebiT.
- gaangariSda wliuri gamomuSavebuli energiis raodenoba da dakavSirebuli xarjebi. energiis realizaciiT miRebuli Semosavlebis saangariSod gamoyenebuli iqna 60 aSS dolari/mvtsT tarifi. aRniSnuli tarifi Seesabameba adgilobriv bazarze arsebul grZel-vadian fass.
- ganxorcielda TiToeuli hesis ekonomikuri Sefaseba sxvadasxva saangariSo wylis xarjebis pirobebSi.
- saangariSo wylis xarjis SerCeva ganxorcielda ori kriteriumis - sufTa mimdinare Rirebulebisa da CDM kreditebis mopovebis pirobebis - safuZvelze. saangariSo xarji SerCeuli iqna aRniSnuli kriteriumebis xarisxobrivi Sefasebis mixedviT.
Sefasebis ZiriTadi Sedegebi qvemoT aris mocemuli:
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 27
- hesi 1: saangariSo xarjad SerCeuli iqna 110 dRiani uzrunvelyofis
Sesabamisi 5 m3/wm xarji, romelic gvaZlevs yvelaze maRal sufTa mimdinare Rirebulebas da simZlavres 15 mvt-is farglebSi, rac aadvilebs CDM kreditebis miRebas. aRniSnuli wylis xarji aRebuli iqneba md. luxunze da mis Senakadze dagegmili ori wyalmimRebis saSualebiT.
- hesi 2: 6.4-dan 8 m3/wm-mde xarjebi iZleva yvelaze maRal sufTa mimdinare Rirebulebebs. Tumca imis gaTvaliswinebiT, rom 6.4 m3/wm xarjis pirobebSi, romelic Seesabameba 114 dRian uzrunvelyofas, hesis simZlavres viRebT 15 mvt-is farglebSi (rac aadvilebs CDM kreditebis miRebas), saangariSo xarjad SerCeuli iqna aRniSnuli wylis xarji.
- hesi 3: yvela wylis xarji gvaZlevs uaryofiT sufTa mimdinare Rirebulebebs; Semdgomi SefasebisTvis SerCeuli iqna 10 m3/wm wylis xarji, romelic Seesabameba 109-dRian uzrunvelyofas. hesis 3 winaswari ekonomikuri parametrebi gviCvenebs mis araefeqturobas.
cxrilebi, romelic gviCvenebs zemoT naxseneb Sedegebs, mocemulia danarTebSi 2a, 2b da 2g.
4.4.4 zogadi proeqtireba
hesis proeqtis SemTxvevaSi, romelic moicavs sxvadasxva tipis nagebobebs, rogoricaa saturbino milsadenebi, gvirabebi da hesis Senobebi, zogadi saangariSo kriteriumi gamoyenebadia mxolod zogierTi masalis, datvirTisa da datvirTebis kombinaciisTvis. gansakuTrebuli saangariSo kriteriumebi ganisazRvra gansaxilveli nagebobis an nagebobebis nawilebis funqciis mixedviT. teqnikur-ekonomikuri SeswavlisTvis saWiro naklebad detaluri angariSebis gaTvaliswinebiT ganisazRvra gamartivebuli saangariSo kriteriumebi luxunis hesebis proeqtis farglebSi gaTvaliswinebuli sxvadasxva nagebobebis tipisa da zomebis SerCevisaTvis.
zogadad, masalebis, datvirTebisa da datvirTebis kombinaciebis maxasiaTeblebi ganisazRvra da sxvadasxva nagebobebis proeqtirebisa da zomebis dadgenisaTvis gamoyenebuli iqna dasavleT evropis/amerikis SeerTebuli Statebis standartebis moTxovnebi.
seismuri aCqarebebi 0.40 g (maqsimaluri SesaZlo miwisZvrisTvis (MCE)) da 0.20 g (saangariSo miwisZvrisTius (OBE)) miCneuli iqna zogad maxasiaTeblebad mdgradobis gaangariSebisaTvis. teqnikur-ekonomikuri SeswavlisTvis saWiro sizustis donis gaTvaliswinebiT, sxvadasxva nagebobebisTvis Catarda mxolod winaswari konstruqciuli analizi.
eleqtromeqanikuri mowyobilobis ZiriTadi maxasiaTeblebis SerCeva/dadgena moxda zemoT naxsenebi standartebis mixedviT.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 28
4.5 samSeneblo samuSaoebi
4.5.1 saTave nagebobebi – wyalmimRebi, wyalsaSvi da saleqari
4.5.1.1 samSeneblo moednebisa da saboloo RerZebis SerCeva
derivaciuli nagebobebis miaxloebiTi mdebareoba winaswari Seswavlis etapze iqna dadgenili. samSeneblo moednis inspeqtireba Catarda nagebobebis winaswar SerCeuli ganTavsebis adgilebis Sesaferisobis dadasturebisa da wyalsaSvebisa da saleqrebis savaraudo RerZebis vizualuri daTvalierebisaTvis. mxedvelobaSi iqna miRebuli AsamSeneblo moednisa da mdinaris maxasiaTeblebi dagegmil adgilebSi, agreTve xelmisawvdomi teqnikuri informacia ukve gakeTebuli arCevanis damtkicebisaTvis an uaryofisaTvis.
mopovebuli iqna ukeTesi informacia samSeneblo moednis realuri pirobebis Sesaxeb da SesaZlebeli gaxda qvemoT mocemuli Sedegebis dadastureba:
- SerCeuli samSeneblo moednebi Sesaferisia dabaldawneviani wyalmimRebebis mowyobisTvis. nagebobebis adgilmdebareobebi ar ganapirobebs uCveulo samSeneblo pirobebs.
- wyalsaSvebisa da saleqrebis mdebareobebi (RerZebi) uxeSad iqna moxazuli velze.
- aranairi mniSvnelovani an uCveulo problemebis warmoSoba ar aris mosalodneli mSeneblobis etapis mimdinareobisas (geologiuri movlenebis garda, romelic SeiZleba warmoiSvas proeqtis nebismier etapze)
- yvela hesis mSeneblobisTvis saWiroa mokle misasvleli gzebi.
4.5.1.2 wyalmimRebis tipi
wyalmimRebis tipis dadgena moicavs mravali faqtoris gaTvaliswinebas, maT Soris mdinaris maxasiaTeblebs, teritoriis topografiul da geoteqnikur pirobebs, hidrologias (mdinaris reJimi), wyliT sargeblobas da a.S.
luxunis proeqtisTvis ganxiluli iqna gverdiTi, tirolisa da koandas tipis wyalmimRebebi, romlebic warmoadgens yvelaze savaraudo alternativebs. mdinaris reJimis (swrafi nakadi) da saangariSo xarjis sididis gaTvaliswinebiT koandas tipis wyalmimRebi miCneuli iqna rogorc samSeneblo moednis pirobebisadmi araSesaferisi da igi Semdgom ganxilvas aRar daeqvemdebara. amis Semdeg ganxorcielda gverdiTi da tirolis tipis wyalmimRebebis Sedareba.
TiToeuli hesisTvis wyalmimRebis tipis SerCevisTvis gamoyenebuli ZiriTadi kriteriumebi cxrilis saxiT mocemulia me-3 danarTSi.
gverdiTi wyalmimRebis upiratesoba tirolis tipis wyalmimRebTan SedarebiT ukavSirdeba mdinaris mier sakmaod mniSvnelovani moculobis
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 29
myari natanis transportirebas, agreTve gaTvaliswinebul saangariSo xarjs, romelic ufro Sesaferisia gverdiTi wyalmimRebisTvis vidre tirolis tipis wyalmimRebisaTvis. upiratesobebisa da naklovanebebis saboloo awon-dawonvis Sedegad gadawyda, rom gverdiTi wyalmimRebi ufro Sesaferisia TiToeuli hesis SemTxvevaSi.
aRsaniSnavia, rom am ori tipis wyalmimRebebis mSeneblobis xarjebi mniSvnelovnad ar gansxvavdeba. ufro detaluri Sefasebebi da/an sxva SesaZlo alternativebis ganxilva SesaZlebelia ganxorcieldes proeqtis Semdgom etapebze. es cvlilebebi arsebiTad ar Secvlis teqnikur-ekonomikuri Seswavlis ZiriTad Sedegebs.
4.5.1.3 wyalsaSvis, wyalmimRebis da saleqaris maxasiaTeblebi
saTave kvanZis Semadgenloba tipiuria aseTi saxeobis nagebobebisTvis. ZiriTadi komponentebia: wyalsaSvi mdinaris kalapotSi, wyalmimRebi da saleqari nakadis gvirabSi mimarTvamde. wyalsaSvis, wyalmimRebisa da saleqaris ZiriTadi zomebi dadgenili iqna Sesaferisi hidravlikuri paketebis saSualebiT, romelic gamoiyeneba aRniSnuli tipis proeqtebisTvis.
samuSaoebis ZiriTadi maxasiaTeblebi mowodebuli qvemoT:
wyalsaSvebi dagegmilia, rogorc usaketebo betonis nagebobebi, romelic uzrunvelyofs wylis saWiro siRrmes saangariSo xarjis wyalmimRebSi mimarTvisaTvis. wyalsaSvebi sakmarisad farToa, rac uzrunvelyos wyaldidobis xarjebis gatarebas. wyalsaSvebis tanSi wyalmimRebis gverdiT moewyoba gamrecxi xvretebi, romlebic aRiWurveba saremonto SandorebiT da saketebiT dagrovili lamis da wyaldidobis xarjebis gatarebisaTvis. hesi 2-isTvis (marcxena napiri) da hesi 3-isTvis (marjvena napiri) gaTvaliswinebulia dezebis mowyoba, raTa gaumjobesdes nakadis mdgomareoba wyalmimRebis win. hesi 1-isTvis dezis mowyoba saWiro ar aris. hesi 1-is saangariSo xarjis gazrdis mizniT patara Senakadze moewyoba saTave kvanZi wylis gvirabSi gadagdebisaTvis.
hesi 1-is orive wyalmimRebi da hesi 2-is wyalmimRebi ganTavsdeba mdinaris marjvena sanapiroze, maSin roca hesi 3-is wyalmimRebi ganTavsdeba marcxena sanapiroze. natandamWeri zRurblebi wyalmimRebebis win xels SeuSlis an Seamcirebs natanis moxvedras wyalsatar nagebobebSi, ris Sedegadac transportirebuli wyali SedarebiT Tavisufali iqneba msxvili natanisgan. wyalmimRebebi, romlebic proeqtirdeba saangariSo xarjebis gaTvaliswinebiT, aRiWurveba uxeSi da xSiri cxaurebiT, agreTve aucilebeli saketebiTa da SandorebiT. normaluri funqcionireba ganxorcieldeba eleqtruli mowyobilobebiT. teqnikuri momsaxureba ganxorcieldeba meqanikurad, nagavdamWeri gamwmendi danadgarebis dayeneba ar igegmeba.
wyalmimRebebTan saleqrebis damontaJeba Seamcirebs turbinebis nawilebis erozias. alpur regionebSi moqmed msgavs hesebze dadasturda saleqrebis dadebiTi gavlena peltonisa da frensisis turbinebis eqspluataciis vadis gaxangrZlivebis TvalsazrisiT.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 30
saleqrebi iqneba perioduli garecxvis tipis da isini gamiznulia minimum 0.30 mm diametris natanis Sesakaveblad. Sesabamisi zomebi (sigane, siRrme da sigrZe) ganisazRvra nakadis dabali siCqaris da Sesabamisi zomis natanis daleqvis uzrunvelsayofad.
hesi 1-is saleqrebi (md. luxunze da mis Senakadze) iqneba 1-kameriani, xolo hesi 2-isa da hesi 3-is saleqrebi ki 2-kameriani saderivacio wylis xarjis sididis gaTvaliswinebiT. ganivi Wrili aris marTkuTxedis formis, romlis qveda nawili trapeciis formisaa, xolo fskeris grZivi qanobi aris 1-2%, rac xels uwyobs Sekavebuli masalis Carecxvas teqnikuri momsaxurebis dros. LgverdiTi wyalsaSvi moewyoba normaluri Setborvis donis niSnulze, raTa moxdes wyaldidobisas an qveda biefSi wylis vergatarebisas warmoqmnili Warbi nakadis gadagdeba. teqnikuri momsaxurebisaTvis qveda biefis mxares moewyoba Camrecxi mili an arxi.
saleqrebi aRiWurveba yvela saWiro mowyobilobiT, romelic gankuTvnilia teqnikuri momsaxurebis miznebisTvis, CarecxviTi, gawmendiTi da saremonto samuSaoebisTvis. wylis maregulirebeli Pmcire avankamerebi moewyoba gvirabebis Sesasvlelebis win.
saTave kvanZebSi dagegmilia Tevzsavalebis mowyoba; maTi zomebi ganisazRvreba proeqtis Semdgom etapze garemos dacvis moTxovnebidan gamomdinare. teqnikur-ekonomikuri Seswavlis farglebSi Tevzsavalebi gaTvaliswinebuli iqna zogadi saxiT, mSeneblobis xarjebis angariSis mizniT.
luxunis hesebis saTave kvanZebis nagebobebis detalebi mocemulia naxazebze No.4918.FS-005-dan No. 4918.FS-007-mde.
qvemoT mocemul cxrilSi warmodgenilia dagegmili saTave kvanZebis nagebobebis ZiriTadi maxasiaTeblebi.
Hhesi 1 Hhesi 2 Hhesi 3 komentarebi
normaluri Setborvis done
saangariSo xarji
m.z.d.
m3/wm
1485
1.1/3.9
1171
6.4
875
10.0
Qgamrec. gareSe
wyalsaSvi: sigane wyalmimRebi: tipi saleqari: kamerebis raodenoba natanis min. diametri ganivi kveTi (BxH): sigrZe
m
(-) (-) mm
m
m
± 10/15 gverdiTi
1 0.3 2.30x2.35/ 4.20x4.10 21/37
25-30 gverdiTi
2 0.3 4.0x3.6 35.0
30-35 gverdiTi
2 0.3 5.2x4.3 45.0
hesi 1-s aqvs ori wyalmimRebi
Sida kveTi
cxrili 1: saTave kvanZis nagebobebis ZiriTadi maxasiaTeblebi
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 31
naxazi 4: tipiuri gverdiTi wyalmimRebi naxazi 5: saleqari, ganivi kveTi
4.5.1.4 mSenebloba
wyalmimRebebis mSeneblobisTvis gansakuTrebuli problemebis warmoSoba ar aris mosalodneli. mdinaris gadagdeba sasurvelia ganxorcieldes mSral periodSi. nagebobebis tipisa da zomebis gaTvaliswinebiT, mxolod erTi mSrali periodi iqneba saWiro mSeneblobis dasrulebisTvis. gamonaklisia hesi 3-is wyalmimRebi, sadac mSenebloba SesaZloa gagrZeldes 2 mSrali periodis ganmavlobaSi.
nebismier dros samSeneblo teritoriaze SeRwevis SesaZleblobis uzrunvelyofis mizniT aucilebelia misasvleli gzebis gayvana. mSeneblobis meTodologia unda Seadginos kontraqtorma obieqtze arsebuli pirobebis gaTvaliswinebiT.
4.5.2 wyalsatari nagebobebi
4.5.2.1 wyalsatari sistemis SerCeva
wyalsatari sistemisTvis yvelaze saukeTeso ekonomiuri alternativis SerCevis mizniT ganxorcielda SedarebiTi Sefaseba TiToeuli hesis SemTxvevaSi.
ganxiluli ZiriTadi alternativebi qvemoT aris mocemuli:
- miwiszeda Ffoladis mili
- betonis arxi
- gvirabi
zemoT CamoTvlili alternativebis Sefaseba gakeTda qvemoT mocemuli yvelaze mniSvnelovani sakiTxebis gaTvaliswinebiT, romlebic garkveul rols TamaSoben ekonomikuri Sefasebis dros: geologiuri mdgomareoba,
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 32
teritoriis topografiuli da fiziografiuli mdgomareoba, agreTve warmoebuli eleqtroenergiis raodenoba.
Tu mxedvelobaSi miviRebT im faqts, rom miwisqveSa foladis mili ufro Zviria zedapirul milTan SedarebiT, mxolod bolo varianti iqna ganxiluli ekonomikuri Sedarebis dros. mSeneblobis xarjebis Sefasebisas gaTvaliswinebuli iqna dabaldawneviani gvirabebi.
eleqtro-meqanikuri mowyobilobis jamuri Rirebulebis dadgenisaTvis gamoyenebuli iqna saerTaSoriso erTeuli fasebi; adgilobrivi masalis erTeuli fasebi gamoyenebuli iqna samSeneblo da hidro-meqanikuri samuSaoebis fasebis dadgenisaTvis. warmoebuli eleqtroenergiis realizaciiT miRebuli Semosavali gaangariSda 60 aSS dolari/mvtsT tarifis gaTvaliswinebiT.
garemos dacvis pirobebis TvalsazrisiT ufro xelsayrelia gvirabebi, vidre arxebi an zedapiruli foladis milebi. ekonomikuri Sefaseba adasturebs aRniSnul mosazrebas da gviCvenebs gvirabis alternativis aSkara upiratesobas.
gvirabis alternativam daadastura, rom is aris yvelaze ekonomiuri sistema luxunis hesebis kaskadis wylis derivaciisaTvis. Sefasebis detaluri Sedegebi mocemulia 4a, 4b, da 4g danarTebSi.
Catarebuli gaangariSebebis mixedviT samive hesis SemTxvevaSi SesaZlebelia rogorc udawneo ise dabaldawneviani gvirabebis mSenebloba. sxvaoba aRniSnuli ori tipis gvirabebis mSeneblobis xarjebSi Zalian mcirea. teqnikur-ekonomikuri Seswavlis gagrZelebis mizniT SerCeuli iqna dabaldawneviani gvirabi.
4.5.2.2 samSeneblo teritoriis maxasiaTeblebi, gvirabebis RerZebi
samSeneblo teritoria zogadad borcvovania sakmaod cicabo ferdobebiT; geologiuri/geoteqnikuri pirobebi sakmaod xelsayrelia gvirabis gaburRvisTvis.
gvirabebis RerZebis traeqtoria SeirCa imgvarad, rom trasis gaswvriv arsebuli xevebisa da xeobebis gadakveTisas gvirabis zemoT uzrunvelyofili iyos minimaluri kldis safari.
zogadi gamokvlevebis farglebSi Sesrulebulma geologiuri agegmvis Sedegebma daadastura dagegmili RerZebis mdebareobebis moTxovnebTan Sesabamisoba.
4.5.2.3 gvirabis ganivi kveTi da profili
proeqti iTvaliswinebs dabaldawneviani gvirabebis mSeneblobas samive ganxiluli hesisTvis. qvemoT mocemulia gvirabebis saangariSo xarjebi da dadgenili sigrZeebi:
- hesi 1: 5.0 m3/wm - 4’400 m
- hesi 2: 6.4 m3/wm - 4’500 m
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 33
- hesi 3: 10.0 m3/wm - 4’500 m
mosalodnelia, rom nakadis reJimi gvirabebSi iqneba laminaruri, dabaldawneviani; TiToeuli hesisTvis igegmeba gamTanabrebeli rezervuaris mowyoba ukeTesi eqspluataciis pirobebis SeqmnisaTvis da maRali wnevis Seqmnis Tavidan acilebis mizniT, romelmac SesaZloa gamowvios nagebobebis dazianeba.
SedarebiT mcire xarjebis gatarebis saWiroebidan gamomdinare, SerCeuli iqna gvirabis gamonamuSevrebi patara ganivi kveTebiT. ganivi kveTebis zomebi iseTia, rom uzrunvelyofili iqneba sakmarisi sivrce mSeneblobis warmoebisaTvis da eqspluataciis ganmavlobaSi SesaZlebeli iqneba wylis gatareba dawnevis maRali danakargebis gareSe.
gvirabebis ganivi kveTebi iqneba “gadmobrunebuli-U” tipis, e.i. Ziri iqneba oTxkuTxedi formis, xolo Weri naxevarwriuli formis. kveTis simaRle da sigane cvalebadobs 2.4-2.8 m Soris gvirabis monakveTis mdgomareobis da aqedan gamomdinare SerCeuli droebiTi sayrdenebis da mosaxvis tipidan mixedviT.
gvirabis gamagreba ZiriTadad Sedgeba mavTulbadiani 5-10 sm sisqis torkret-betonis fenisgan da saankero WanWikebisgan da/an sadac saWiroa, 1-2 m bijiT mowyobili foladis koWebisgan. mopirkeTeba moewyoba monoliTuri betoniT.
gvirabebisTvis SerCeulia martivi trasebi wyalmimRebebisa da gamTanabrebeli rezervuarebis mdebareobebs Soris arsebuli teritoriebis topografiuli maxasiaTeblebis gaTvaliswinebiT.
kldis minimaluri safarebis simaRleebi Seadgens 40-50 m, xolo gvirabebis Sua monakveTebze kldis safarebi aRwevs ramodenime aseul metrs.
gvirabebis gaswvriv miwis samuSaoebis warmoeba mosalodnelia zogadad kargi mdgradobis pirobebSi, gvirabebi gadakveTen kldis formaciebs, romlebic ZiriTadad moicaven qviSaqvebs, Tixnarebs da porfiritebs, romlebic Seesabameba 1-eli (kargi klde, msubuqi tipis gamagreba) da 2-e klasis (saSualo klde, saSualo gamagreba) eqskavacias. SesaZlebelia patara zonebis gadakveTac, sadac arsebobs tufis qanebTan (3-e klasis eqskavacia) Sexvedris albaToba. es zonebi SeiZleba xasiaTdebodes Camosrialebisa da Camocvenis fenomenebiT, ramac SesaZloa gamoiwvios gvirabis gayvanis samuSaoebis dayovneba. aRniSnul zonebSi proeqtis ganxorcielebis etapze gaTvaliswinebuli unda iqnas sainJinro RonisZiebebi gvirabis saimedo gamagrebisaTvis da detaluri sainJinro-geologiuri kvlevebi.
gvirabis detalebi mowodebulia naxazze No.4918.FS-008. sadawneo gvirabebis ZiriTadi parametrebia:
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 34
maxasiaTeblebi hesi 1-is gvirabi
hesi 2-is gvirabi
hesi 3-is gvirabi
Kkomentarebi
- mTliani sigrZe (m)
- ganivi kveTis tipi (-)
- ganivi kveTi BxH (m)
- grZivi qanobi (0/00)
- saangariSo xarji (m3/wm)
- nakadis siCqare (m/wm)
- eqskav kl. 1 (kargi klde) (%)
- eqskav kl. 2 (saS. klde) (%)
- eqskav kl. 3 (cudi klde) (%)
4400
Sebr. “U”
2.4-.2.8
3
5.0
0.9
45 – 50
~40
10 - 15
4500
Sebr. “U”
2.4-.2.8
3
6.5
1.2
60 – 65
25 - 30
5-15
4500
Sebr. “U”
2.4-.2.8
2.5
10.0
1.9
68 – 72
~25
3 – 7
sigrZe mocemulia wyalmimRebidan saturbino milsadenamde.
ganivi kveTis zomebi damokidebulia eqskavaciis klasze.
qanobebi mocemulia miaxloebiT
cxrili 2: sadawneo gvirabebis ZiriTadi parametrebi
4.5.2.4 mSeneblobis aspeqtebi
samSeneblo samuSaoebis moculobebi ar aris sakmarisad didi imisTvis, rom gvirabis gamyvani mowyobilobis gamoyeneba iyos ekonomikurad xelsayreli. aRniSnuli gaTxris meTodi iqneba Zalian Zviri da Sesabamisad es varianti ar ganxilula am SeswavlaSi.
SerCeuli iqna klasikuri gvirab-gayvanis meTodi asafeTqebeli nivTierebisa da dakavSirebuli mowyobilobis gamoyenebiT. gvirabebis gayvana moxdeba 2 an 4 samuSao frontidan misasvleli Stolnebis da misasvleli da samSeneblo gzebis raodenobidan gamomdinare.
situacia misasvleli Stolnebisa da misasvleli/samSeneblo gzebis TvalsazrisiT msgavsia yvela gvirabisTvis: samSeneblo Stolna ar aris saWiro samSeneblo samuSaoebisTvis. Ffaqtiurad, TiToeuli gvirabis sigrZe Seesabameba maqsimalur SesaZlo manZils, romelzec SesaZlebelia gamoyenebuli iqnas gaTvaliswinebuli eqskavaciis meTodi.
luxunis mdinaris marjvena sanapiroze arsebuli adgilobrivi gruntis gza gadis samive hesis wyalmimRebebis siaxloves, Tumca, gzis mdgomareoba gansxvavdeba TiToeul SemTxvevaSi: gzis mdgomareoba ukeTesia qveda niSnulebze da igi TandaTan uaresdeba zeda niSnulebisken.
gamonamuSevari gruntis raodenoba ar iqneba mniSvnelovani; is daaxloebiT Seadgens 120’000 m3 (mxolod gvirabebisTvis). proeqtirebis Semdgom etapebze yuradReba unda mieqces im miTiTebebs, romelic mowodebulia garemos dacvis angariSSi aRniSnuli gamonamuSevari gruntis gadayrasTan dakavSirebiT.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 35
yvela zemoT mocemuli aspeqtis Sejamebis Sedegad SeiZleba iTqvas, rom sadawneo gvirabebis mSenebloba SeiZleba Sesruldes mniSvnelovani problemebis gareSe, Tu adgili ar eqneba geologiuri tipis siurprizebs, romelic yovelTvis aris SesaZlebeli am saxis samSenelo samuSaoebis dros.
4.5.3 gamTanabrebeli rezervuarebi
4.5.3.1 funqcia, aradamyarebuli reJimi
rogorc aRniSnuli iqna wina paragrafebSi, gamTanabrebeli rezervuarebi saWiroa sadawneo gvirabebisTvis, vinaidan isini funqcionireben wnevis qveS normalur pirobebSi.
gamTanabrebeli rezervuarebis funqcia dakavSirebulia nakadis aramdamyarebul reJimTan, romelic umetesad warmoiSoba nakadis reJimis cvlilebebis Sedegad. gamTanabrebeli rezervuari warmoadgens saimedo gadawyvetas, romelic akontrolebs hidravlikuri dartymisas warmoSobili wnevis Warb matebas da agreTve gvaZlevs siCqaris kargi regulirebis saSualebas. Ees aris yvelaze efeqturi da saimedo alternativa. gamTanabrebeli rezervuari asrulebs Semdeg funqciebs:
a) uzrunvelyofs gvirabis dacvas wylis wnevis myisieri zrdisas magaliTad, usafrTxoebis sarqvelis uecari daketvisas (hidravlikuri dartyma);
b) xels uwyobs mdgrad eqspluatacias, roca cvlilebebma nakadis reJimSi SeiZleba gamoiwvios eqspluataciis arastabiluroba (masiuri rxevebi), rac SeiZleba warmoiSvas, magaliTad, turbinis mowyobilobiT regulirebis cvlilebebis SemTxvevaSi
g) uzrunvelyofs wylis dagrovebas, rodesac es saWiroa nakadis reJimis (agregatebis amuSavebisas) gaTvaliswinebiT. gamTanabrebeli rezervuari agrovebs datvirTvis moxsnisas warmoqmnil Warb wyals, maSin roca datvirTvis miRebisas wyali Tavdapirvelad SeiZleba Camoclili iqnas am maragidan. Ees saSualebas aZlevs wyals zeda biefis wyalsatarSi aCqardes saturbino milsadenSi wnevis Warbi vardnis gareSe.
teqnikur-ekonomikuri SeswavlisTvis gamoyenebuli iqna gamartivebuli saproeqto kriteriumebi gamTanabrebeli rezervuarebis zomebis gansazRvrisTvis. aRniSnuli kriteriumebi ganixilavs momdevno or SemTxvevas:
- turbinis muSaobis gaCerebas, gaTvaliswinebulia 30 wami
- turbinis muSaobis dawyebas, gaTvaliswinebulia 60 wami
proeqtirebis mocemul etapze ar aris SesaZlebeli turbinis regulirebasTan dakavSirebuli rxevebis zomisa da sixSiris dadgena; es unda gakeTdes proeqtis Semdeg etapze, turbinis momwodeblis SerCevis Semdeg, roca eleqtromeqanikuri mowyobilobis maxasiaTeblebi ukve cnobilia.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 36
naxazi 6: droseliT regulireburi gamTanabrebeli rezervuari
4.5.3.2 gamTanabrebeli rezervuaris maxasiaTeblebi
gamTanabrebeli rezervuarebi moewyoba rogorc vertikaluri droseliT aRWurvili rezervuarebi, romelic Sedgeba ZiriTadi kamerisgan da viwro Saxtisgan, romelic akavSirebs mas gvirabis RerZTan. gamTanabrebeli rezervuaris saZirkvelTan agreTve gaTvaliswinebulia konusuri Seviwroeba, raTa gaizardos xaxunis danakargebi da am gziT Semcirdes rezervuaris zomebi. vinaidan saangariSo xarjebi SedarebiT pataraa, gasafarToebeli kamerebi ar aris gaTvaliswinebuli.
gamTanabrebel rezervuarebs eqnebaT Semdegi zomebi:
dasaxeleba Hhesi 1 Hhesi 2 Hhesi 3
ZiriTadi kamera
Ddiametri (m) 6 8 10
simaRle (m) 15 15 16
ZiriTadi kameris wyliszeda qimi (m) 2.0 2.0 2.0
Mmin. Ddiam. Thoma-s mixedviT (m) 3.1 3.3 3.5
damakavSirebeli Saxta
Ddiametri (m) 2.0 2.0 2.0
simaRle (m) 6 7 8
cxrili 3: gamTanabrebeli rezervuarebis ZiriTadi zomebi
kveTebis zomebi dadginda Sesabamisi kompiuteruli programebis gamoyenebiT, romelic mxedvelobaSi iRebs arsebul monacemebs. Thoma-s moTxovna rezervuaris minimaluri diametris Sesaxeb dakmayofilebulia. danarTebSi 5a, 5b, da 5g mocemulia angariSis Sedegebi.
proeqtisTvis Sesrulebuli geologiuri agegmvis mixedviT, mosalodnelia, rom umetesi gaTxrebi Sesruldeba Tixa-fiqlebSi da qviSaqvebSi, rac ZiriTadad miekuTvneba karg da saSualo kldes, Tumca cudi kldis ramodenime zonac aseve SeiZleba Segvxvdes. Tu mxedvelobaSi miviRebT
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 37
ZiriTadi kameris diametrs, samSeneblo teritoriis pirobebsa da nagebobis momaval funqcias, mosalodnelia, rom saWiro iqneba mudmivi mosaxvis mowyoba kedlebis grZel-vadiani mdgradobis garantirebisaTvis.
gakeTdeba misasvleli gza, raTa gamTanabrebel rezervuarTan misadgomoba uzrunvelyofili iyos nebismier dros, magaliTad teqnikuri momsaxurebis miznebisTvis. aranairi gansakuTrebuli winaaRmdegobebi ar aris mosalodneli mSeneblobis dros. gaTxris meTodi ganisazRvreba kontraqtoris mier adgilze arsebuli pirobebis Sesabamisad.
4.5.4 saturbino milsadenebi
4.5.4.1 proeqtireba
es qve-Tavi aRwers luxunis hesebis kaskadisTvis gaTvaliswinebuli martivi saturbino milsadenebis proeqtirebas. proeqtireba Sesruldeba Semdeg safexurebad: - winaswari proeqtireba - ekonomikuri diametris dadgena - hidravlikuri dartymis wnevis gansazRvra - saturbino milsadenebis maxasiaTeblebis dadgena
vinaidan eleqtro-meqanikuri mowyobilobis zusti maxasiaTeblebi jerjerobiT ar aris cnobili, siCqaris kontroli ar iqna ganxiluli proeqtirebis am etapze.
4.5.4.2 winaswari proeqtireba
saturbino milsadenebis raodenoba ganisazRvra erTiT (1) TiToeuli hesisTvis, vinaidan xSirad es aris yvelaze ekonomiuri konfiguracia SedarebiT mcire wylis xarjebisas. miaxloebiTma Semowmebam dadastura aRniSnuli arCevanis siswore hesi 1-sa da hesi 2-sTvis, magram Sedegebi ar iyo aSkara hesi 3-isTvis. Uufro zusti Semowmeba SeiZleba Sesruldes hesi 3-is saturbino milsadenisTvis proeqtis Semdgom etapze.
samSeneblo masalad ganxiluli iqna mxolod foladi Semdegi mizezebis gamo: a) mdinare luxunis mniSvnelovani natani da b) dagegmili saturbino milsadenebis zomebi da wneva.
normaluri hidravlikuri dartymis wnevis momatebad miCneuli iqna hidrostatikuri wnevis 3-5%, winaswari gaangariSebebis Sesabamisad.
saturbino milsadenebis sqemebi da trasebi ganisazRvra arsbeuli 1:10'000 masStabis ruqebis safuZvelze. SerCeuli iqna yvelaze mokle, praqtikuli trasebi.
4.5.4.3 ekonomiuri diametri
ekonomiuri diametris gansazRvris mizniT Catarda ufro detaluri optimizaciis analizi.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 38
Tavdapirvelad miaxloebiTi diametrebi gamoTvlili iqna formulebis saSualebiT, romlebic amJamad gamoiyeneba aRniSnul sferoSi. mSeneblobis xarjebis da hesebze gamomuSavebuli eleqtroenergiis raodenobebis gaTvaliswinebiT erTmaneTs Sedarda winaswari gaangariSebiT miRebuli diametris msgavsi diametrebis mqone milsadenebi. Ooptimaluri (SerCeuli diametri) aris is diametri, romlis drosac saturbino milsadenis kapitalur danaxarjebis da hidravlikuri danakargebis kapitalizirebuli Rirebuleba aris minimaluri.
aseve Semowmebuli iqna, rom wylis siCqare ar aRematebas 5 m/wm, rogorc es rekomendebulia hidroteqnikur proeqtebSi gamoyenebuli milsadenebisaTvis.
aRniSnuli ekonomikuri angariSebi Sesrulda am saxis proeqtebSi gamoyenebuli Cveulebrivi standartebis mixedviT da eleqtroenergiis realizaciis sami sxvadasxva erTeuli fasisTvis.
ekonomikuri Sefasebis Sedegad saturbino milsadenebisTvis SerCeuli iqna Semdegi diametrebi : hesi 1-is saturbino milsadeni: 1.30 m
hesi 2-is saturbino milsadeni: 1.40 m
hesi 3-is saturbino milsadeni: 1.80 m
ufro meti detalebi mocemulia me-6 danarTSi.
4.5.4.4 hidravlikuri dartymis analizi
hidravlikuri dartymiT gamowveuli wnevis mateba damokidebulia saturbino milsadenis masalaze, diametrsa da sigrZeze, agreTve turbinis wina usafrTxoebis sarqvlis daxurvis droze. teqnikuri Seswavlis gamartivebis mizniT gamoyenebuli iqna alievis formula. Aalievis formula kargad aris cnobili hidravlikuri dartymisas milsadenSi wnevis maqsimaluri matebis miaxloebiTi angariSisTvis. aRniSnuli formula mxedvelobaSi ar iRebs milsadenis drekadobas, siTxis kumSvadobas da milsadenis dawnevis danakargebs.
gamTanabrebel rezervuarebSi wylis rxevebis analizisTvis ukve gamoyenebuli gamartivebuli saangariSo kriteriumebi misaRebia saturbino milsadenebisTvisac. SemTxveva, romelic gansazRvravs wnevis ufro maRal matebas, ganixilavs turbinis sarqvlis daxurvas 30 wamSi. (peltonis turbinebis SemTxvevaSi e.i. reaqculi turbinebSi defleqtorebis gamoyeneba SesaZlebels xdis, rom ufro xangrZlivi daxurvis dro iqnas ganxiluli saangariSo miznebisTvis).
analizis Sedegebi gvawvdis hidravlikuri dartymiT ganpirobebuli Semdegi saxis wnevis matebas:
- hesi 1-is saturbino milsadeni: hidrostatikuri dawnevis 3.8 %, anu daax. 12 m
- hesi 2-is saturbino milsadeni: hidrostatikuri dawnevis 3.6% anu daax. 10m
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 39
- hesi 3-is saturbino milsadeni: hidrostatikuri dawnevis 2.5%, anu
daax. 2 m me-7 danarTi gviCvenebs Sesrulebuli angariSis detalebs. Sedegebi gaTvaliswinebuli iqna saturbino milsadenis maxasiaTeblebis dadgenisaTvis.
4.5.4.5 saturbino milsadenis maxasiaTeblebi
aRniSnuli Seswavlis farglebSi ganisazRvra saturbino milsadenis zogadi maxasiaTeblebi, rac iZleva samSeneblo xarjebis swori Sefasebis saSualebas am etapisTvis sakmarisi sizustiT.
SerCeuli iqna sayrdenebze mowyobili liTonis miwiszeda milebi. moxvevis adgilebSi mowyobili betonis didi sayrdeni blokebi uzrunvelyofs datvirTvebis gruntisaTvis gadacemas. zogadad, aRniSnuli tipis nageboba yvelaze ekonomiur alternativas warmoadgens msgavsi tipis sqemebisaTvis.
zogadi trasebi gegmebSi da grZiv WrilebSi dadginda arsebuli 1:10’000 masStabis ruqebiT; betonis didi da patara sayrdeni blokebis raodenoba daTvlili iqna saturbino milsadenebis sigrZeebis, topografiuli pirobebis da samSeneblo moednebis inspeqtirebisas Catarebuli sxvadasxva dakvirvebebis safuZvelze.
milsadenebis saSualo sisqeebi ganisazRvra evropuli normebis mixedviT, amJamad gamoyenebaSi arsebuli foladis markis, kerZod foladi 355-is gaTvalisiwnebiT. hidravlikuri dartymis Sedegebi da sxva faqtorebi aseve iqna gaTvaliswinebuli angariSis dros.
saturbino milebi aRiWurveba usafrTxoebis sarqvelebiT, romelic ganTavsdeba milsadenis zeda nawilSi, milis gaglejvis SemTxvevaSi mZime dazianebebis Tavidan acilebis mizniT. milebze moewyoba aseve temperaturuli nakerebi.
naxazi 7: milsadenis komponentebi
qvemoT mocemuli cxrili gviCvenebs saturbino milsadenis maxasiaTeblebis mimoxilvas.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 40
simbolo erTeuli HhesiPP1 hesi P2 hesiPP3 SeniSvna
sigrZe L m 640 700 160
statikuri dawneva
Hg m 305 283 85 wyalmimRebi-turbina
jamuri dawneva Hb 304 281 81 gamT.rezerv.-turbina
wnevis gazrda hidravlikuri dartmisas
- % 3.8 3.6 2.5 gaangariSebuli
dinamikuri wneva pdyn m 320 299 89
foladis tipi - - St 235 St 235 St 235 evropuli normebi
diametri D m 1.30 1.40 1.80
min. sisqe thmin mm 10 10 10
maqs. sisqe thmax mm 12 12 10
didi sayrdeni blokebis raodenoba
- 9 10 3
patara sayrdeni blokebis raodenoba
- 44 48 11 12 m bijiT
cxrili 4: milsadenis zogadi maxasiaTeblebi
4.5.4.6 mSeneblobis aspeqtebi
Seswavlis aRniSnul etapze ar ganxilula mSeneblobis meTodebis, procedurebis an Tanmimdevrobis variantebi.
kargi koordinacia unda arsebobdes samSeneblo samuSaoebisa da saturbino milsadenis montaJis mwarmoebel kontraqtorebs Soris, raTa miRweuli iqnas saturbino milsadenis mSeneblobis optimaluri mimdinareoba.
hesis SenobebTan da gamTanabrebel rezervuarebTan misasvlelad dagegmili misasvleli gzebi agreTve nawilobriv iqneba gamoyenebuli saturbino milsadenis mSeneblobisaTvis.
4.5.5 hesis Senoba
4.5.5.1 hesis Senobis maxasiaTeblebi
hesis Senobebi ganTavsdeba mdinaris terasebze marjvena sanapiroze H(hesi 1 da hesi 2) an marcxena sanapiroze (hesi 3). Senobebis doneebi SeirCa mdinaris donidan ramodenime metris zemoT wyaldidobisgan Tavis asacileblad. terasebs aSkarad kargi geologiuri maxasiaTeblebi aqvT da isini gzidan Sors ar mdebareoben.
Senobebs eqnebaT rkina-betonis fundamenti, svetebi, filebi da koWebi, betonis blokebis kedlebi dafaruli baTqaSiT orive mxares da liTonis karebi da fanjrebi. Ffoladis saxuravis konstruqcia liTonis firfitebiT dafaravs mTlian Senobas. seismur datvirTvebis gaZlebis
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 41
mizniT, gareTa kedlebi mTeli Senobis garSemo nawilobriv gakeTdeba rkina-betonisgan garkveul simaRlede, romelic ganisazRvreba konstruqciuli angariSis saSualebiT.
Senobas eqneba Semdegi komponentebi:
a) mTavari Senoba ori sarTuliT: qveda (danadgarebis) sarTuli, sadac moewyoba turbina-generatoris marTvis farebi, siCqaris regulatorebi, eleqtro da meqanikuri damxmare mowyobiloba da sxv. da misasvleli sarTuli, sadac moewyoba samontaJo baqani da platforma agregatebis inspeqtirebisa da midgomisaTvis. maRali tvirTamweobis amwe moTavsdeba ZiriTadi Senobis zeda nawilSi.
b) administraciuli Senoba erTi an ori sarTuliT, sadac moewyoba sadispeCero da danarCeni ofisebi da tualetebi. aRniSnul SenobaSi ganTavsdeba gamzomi da damcavi farebi hesisa da maRali Zabvis qvesadgurisTvis.
Senobebis ZiriTadi zomebi dadginda dasamontaJebeli eleqtro-meqanikuri mowyobilobis zomebis gaTvaliswinebiT:
- hesi 1: ZiriTadi Senoba 400-500 m2, 8m simaRlis
- hesi 2: ZiriTadi Senoba daax. 500 m2, 10 m simaRlis
- hesi 3; ZiriTadi Senoba daax. 300 m2, 7 m simaRlis
hesis Senobis samuSaoebis moculoba sakmaod kompleqsuria. Ggarda ZiriTadi samSeneblo samuSaoebisa, unda Sesruldes samontaJo da damatebiTi samSeneblo samuSaoebi, rogoricaa magaliTad: - hidro-sanitaruli da sasmeli wylis sistemebis mSenebloba,
milsadenebis da mowyobilobis CaTvliT - damiwebis, ganaTebis da mexamridis mowyobis samuSaoebi - kabelebis arxebis mSenebloba da saWiro samuSaoebis Sesruleba
agregatebis ganTavsebisa da montaJisaTvis. - axali baqnebis mSenebloba saWiro adgilebSi, agreTve SemoRobva,
gamwvaneba da a.S.
4.5.5.2 konstruqciuli proeqtireba
zomebi gaangariSda moxda msgavsi proeqtebSi miRebuli gamocdilebis safuZvelze. konstruqciuli angariSi ara Catarebula teqnikur-ekonomikuri Seswavlis etapze. Tumca miRebuli zomebi sakmarisad zustia teqnikur-ekonomikuri proeqtisaTvis.
vinaidan samSeneblo moedani mdebareobs maRal seismur zonaSi, Semdeg etapze konstruqciul angariSSi gaTvaliswinebuli unda iqnas mniSvnelovani datvirTvebi, romlebic imoqmedeben seismuri SemTxvevis dros.
hesis Senobis tipiuri ganivi Wrili mocemulia naxazze No. 4918. FS-009.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 42
4.5.5.3 gamyvani arxi
proeqtSi mniSvnelovan komponents warmoadgens gamyvani arxi. wyals unda hqondes mdinareSi moxerxebuli da daubrkolebeli dabrunebis saSualeba. gamyvani arxi ise unda daproeqtdes, raTa ar moxdes misi erozia uwyveti da didi wylis moculobis gatarebis gamo.
4.5.5.4 misasvleli gzebi
dagegmilia mudmivi hesis SenobasTan, wyalmimRebTan da gamTanabrebel rezervuarTan misasvleli gzebis mowyoba. dagegmili mudmivi misasvleli gzebis miaxloebiTi sigrZeebi mowodebulia qvemoT cxrilSi:
sigrZe (m)
misasvleli gza hesi 1 hesi 2 hesi 3 komentarebi
hesis SenobasTan 200 800 300 hesi 3-isTvis saWiroa xidi. hesi 1 moicavs or wyalmimRebs.
wyalmimRebTan 1300 400 600
gamTanabrebel rezervuarTan 2500 400 200
saerTo sigrZe 4000 1600 1000
cxrili 5: axali misasvleli gzebi
axali misasvleli gzebis mSeneblobis garda saWiro iqneba mdinare luxunis gaswvriv arsebuli mTavari gzis reabilitacia (ix. naxazi 4918.FS-001). es gza aris daaxloebiT 30 km sigrZis. is iwyeba oni-ambrolauris saxelmwifo gzidan sofel wesTan da mTavrdeba yvelaze daSorebul samSeneblo ubnidan (hesi 1-is wyalmimRebidan) ramodenime kilometriT zemoT. sofel wessa da sofel uravs Soris gzis 14 km sigrZis monakveTs momsaxurebas uwevs saxelmwifo gzebis departamenti. hesi 2-is mSeneblobisaTvis saWiro iqneba 6 km sigrZis gzis monakveTis reabilitacia, xolo hesi 1-is mSeneblobisaTvis - daaxloebiT 8 km sigrZis monakveTis reabilitacia. vinadian hesi 3-is mSenebloba dagegmilia hesi 1-isa da hesi 2-is Semdeg, hesi 3-is mSeneblobis dawyebamde aRniSnuli gza ukve reabilitirebuli iqneba.
4.6 eleqtromeqanikuri mowyobiloba
4.6.1 turbinis tipi da agregatebis raodenoba
mosalodneli saangariSo xarjebisa da jamuri dawnevis gaTvaliswinebiT frensisi tipis turbina ufro Sesaferisia hesi 3-isTvis, maSin roca hesi 1-isa da hesi 2-saTvis moxerxebulia rogorc frensisis ise peltonis tipis turbinebi.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 43
hesi 1-sa da hesi 2-Tvis peltonis vertikaluri turbinebi SeirCa Semdegi mizezebis gamo:
• investirebis xarjebi ufro dabalia, vidre frensisi tipis turbinis SemTxvevaSi
• Hhidravlikuri dartymis efeqti saturbino milsadenSi SeiZleba Semcirdes. peltonis turbinebi aRWurvilia defleqtorebiT, romlebic swrafad cvlian wylis nakadis mimarTulebas da uzrunvelyofen generatoris dacvas Warbi siCqarisgan. daxurvis dro ufro xangrZlivia vidre frensisis turbinebis SemTxvevaSi da gamTanabrebeli rezervuaris zomebi ufro mcire iqneba (ufro dabali xarjebi).
• peltonis turbinebs SeuZliaT funqcionireba kargi efeqturobiT saangariSo xarjis 10%-is pirobebSi. aRniSnuli tipis turbina yvelaze moxerxebulia bunebriv Camonadenze momuSave sqemebisTvis, romlebic xasiaTdebian wylis xarjis didi cvalebadobiT. frensisis turbinebis efeqturoba nawilobrivi tvirTvis dros dabalia, garda amisa, maT ar SeuZliaT muSaoba saangariSo xarjis 40%-is qvemoT. aRniSnuli mizezis gamo TiToeuli hesisTvis saWiro iqneboda sami frensisis turbina mSrali sezonis dros eleqtroenergiis warmoebis uzrunvelyofisaTvis.
agregatebis raodenobis SerCevisaTvis Catarda ekonomikuri da energetikuli gaangariSebebi TiToeuli hesisaTvis 2, 3 da 4 agregatis pirobebSi. 3 an 4 agregatisas hesebis gamomuSavebebi 2 agregatian hesebTan SedarebiT odnav izrdeba da nazrdi Semosavali ver axdens 3 an 4 agregatis montaJisTvis saWiro nazrdi investiciis komensirebas.
1 agregatis montaJi ar aris rekomendebuli, Semowmebisa da teqnikuri momsaxurebisaTvis saWiro gaCerebebisa da dakavSirebuli energiis danakargebis gaTvaliswinebiT. ori agregatisas erT-erTi maTgani yovelTvis mwyobrSi iqneba eleqtroenergiis warmoebisaTvis. inspeqtireba da teqnikuri momsaxureba SeiZleba Sesruldes mSrali sezonis dros da elqtroenergiis warmoebis danakargi minimumamde iqneba dayvanili.
zemoT aRniSnuli aspeqtebis gaTvaliswinebiT TiToeuli sqemisTvis SerCeuli iqna ori agregati.
4.6.2 turbinebi
turbinebis nominaluri simZlavreebi dadginda Sesrulebuli hidravlikuri angariSebis safuZvelze, agreTve zemoT naxsenebi eleqtromeqanikuri aspeqtebis gaTvaliswinebiT. Sedegebi da ZiriTadi parametrebi moyvanilia qvemoT mocemul cxrilSi:
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 44
cxrili 6: turbinebis ZiriTadi maxasiaTeblebi
turbinebi aRiWurveba sferuli sarqvelebiT, romlebic ganTavsdeba saturbino milsadenis qveda bolosTan hesis SenobaSi. kontrwona daketavs agregatebis wylis nakads teqnikuri momsaxurebisaTvis an sxva avariuli SemTxvevebis dros.
4.6.3 Ggeneratorebi da transformatorebi
yvela generatori iqneba sinqronuli, turbinasTan pirdapir SeerTebuli. qvemoT mocemulia Semdegi maxasiaTeblebi:
erTeuli hesi 1 hesi 2 Hhesi 3 komentarebi
wylis done saTave kvanZTan niSnuli 1485 1171 875
wylis done gamyvan arxSi
niSnuli 1180 888 790 turbinis RerZis niSnuli
hidrostatikuri dawneva m 305 283 85
dawnevis jamuri danakargi
m 6.9 9.2 5.2 turbina da saturbino milsadeni
sufTa dawneva m 298.1 273.8 79.8
saangariSo xarji m3/wm 5.0 6.4 10.0
turbinis tipi (-) P-V P-V F-V P-V=peltoni vertikaluri RerZiT,
F-V= frensisi vert. RerZi
agregatebis raodenoba c 2 2 2
saangariSo simZlavre mvt 2 x 6.3 2 x 7.5 2x 3.5
saangariSo siCqare br/wT 750 500 300 savaraudo
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 45
cxrili 7: generatoris ZiriTadi maxasiaTeblebi
generatori iqneba yvelaze mZime mowyobiloba hesis SenobaSi. samSeneblo moednamde transportirebisas SezRuduli tvirTis wonis pirobebSi, generatoris gadatana SesaZlebelia or nawilad - rotori da statori.
adeqvaturi nominaluri simZlavris mqone Ria cisqveSa 3-faziani transformatorebi SeerTebuli iqneba generatorTan (erTi transformatori TiTo generatorisTvis). saangariSo Zabva iqneba 6.3/35kv. transformatorebi moTavsdeba hesis Senobis gareT. gagrileba moxdeba SekumSuli haeris saSualebiT.
4.6.4 eleqtro da meqanikuri damxmare mowyobiloba
yvela eleqtro da meqanikuri damxmare mowyobiloba, romelic aucilebelia turbinebisa da generatorebis gamarTuli funqcionirebisa da aseve eqspluataciisa da teqnikuri momsaxurebis miznebisTvis, Setanili iqneba mowodebis siaSi. Mam mowyobilobis mokle sia mowodebulia qveviT:
meqanikuri: turbinis regulatori, sawneo zeTis momaragebis sistema, gamaciebeli wylis momaragebis sistema, turbiniswina sarqvelebi. garda amisa, damontaJdeba sakmarisi tvirTamweobis ZiriTadi xidura amwe mZime nawilebis (generatori) asawevad.
eleqtro: aRgznebis sistema, generatoris eleqtrosadenebi, karadebi, sadguris damxmare mowyobiloba, sadguris damxmare transformatori, dizelis generatori.
kontrolis, monitoringisa da dacvis sistema aseve unda iqnas gaTvaliswinebuli ZiriTadi mowyobilobis avtomaturi an naxevradavtomaturi kontrolisa da dacvisaTvis.
samive hesis calxaza diagramebi mocemulia naxazze No. 4918.FS-010.
erTeuli hesi 1 HP
hesi 2 hesi 3 SeniSvnebi
generatoris tipi (-) sinq. sinq. sinq. 3- faza sinqronuli
saangariSo simZlavre mva 2x6.8 2x8.3 2x3.9
saangariSo Zabva kv 6.3 6.3 6.3 ± 5%
sixSire herci 50 50 50
simZlavris koeficienti (-) 0.9 0.9 0.9
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 46
4.6.5 hesis Senobis mowyobiloba
zemoT naxsenebi mowyobilobis garda, Semdegi sistemebi iqneba mowodebuli hesis Senobis normaluri funqcionirebisTvis: gaTbobis sistema, sasmeli wylis sistema, damiwebis sistema, mexamridi sistema, ganaTebisa da eleqtromomaragebis sistemebi.
4.6.6 gamanawilebeli mowyobiloba
gamanawilebeli mowyobiloba moTavsdeba igive terasebze, sadac hesis Senobebi, ZiriTad mowyobilobebTan axlos. amisaTvis sakmarisi adgilia samive hesis SemTxvevaSi.
35 kv gamanawilebel mowyobilobebTan dakavSirebuli ZiriTadi samuSaoebia:
- axali fundamenti eleqtro mowyobilobis montaJisaTvis
- simZlavris, marTvis, dacvis da sazomi kabelebis arxebis mSenebloba mowyobilobidan adgilobriv gamanawilebel karadebamde da dacvisa da marTvis oTaxamde;
- gzebis mSenebloba qvesadgurisa da mis mimdebare teritoriaze
- qvesadguris damiwebisTvis saWiro mowyobilobis montaJTan dakavSirebuli samuSaoebi
- mTliani eleqtro mowyobilobis, denis da Zabvis transformatorebis, jojgina konstruqciebis, anZebis da a.S. momarageba, mowodeba da montaJi.
4.6.7 gadamcemi xazebi da kavSiri saqarTvelos eleqtroqselTan
zona, sadac luxunis hesebis kaskadi unda aSendes, sakmaod gorakovani adgilia, rac zRudavs mSeneblobis warmoebas. aRniSnul zonaSi arsebobs mxolod 35/10kv gamanawilebeli qseli. Ees qseli eleqtroenergiiT amaragebs adgilobriv momxmareblebsa da zogierT patara kerZo sawarmos. luxunis hesebis eleqtro sistemasTan SeerTebis wertilia uravis 35/10 kv qvesadguri, romelic mdebareobs sofel uravTan.
ganxiluli iqna luxunis hesebis eleqtroenergiis saqarTvelos eleqtrosistemisaTvis miwodebis alternatiuli variantebi teqnikur-ekonomikuri Seswavlis etapze, raTa SerCeuliyo optimaluri pirobebi qselTan SeerTebisaTvis. luxunis hesebis eleqtroenergiis gadacema da saqarTvelos energo sistemasTan mierTeba iTvaliswinebs arsebuli da axali gadamcemi xazebis gamoyenebas imgvarad, rom uzrunvelyofili iyos eleqtrosadgurebis paraleluri muSaoba da saqarTvelos eleqtroqselis stabiluri funqcionireba.
eleqtroenergiis gadacemisa da qselTan mierTebis sqema naCvenebia naxazze No. 4918 FS-011.
samive hesis kavSiri qselTan unda daigegmos safexurebrivad arsebuli regionaluri qselis optimaluri gamoyenebis mizniT.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 47
pirveli safexuri iqneba luxunis hesi 2-is mierTeba uravis qvesadgurTan axali 2.2 km sigrZis 35 kv gadamcemi xaziT. Aarsebuli uravis qvesadguri dakavSirebulia soris qvesadgurTan 12 km sigrZis da 18.9 mvt simZlavris 35 kv gadamcemi xaziT. aRniSnuli gadamcemi xazis simZlavre sakmarisia dagegmili sami hesidan mxolod pirveli hesi (hesi 2) s eleqtrosistemasTan mierTebisaTvis.
meore safexuri iqneba hesi 1-is mierTeba qselTan. aRniSnuli miznisTvis saWiro iqneba luxunis hesi 1-dan uravis qvesadguramde axali 9.5 km sigrZis 35 kv gadamcemi xazis mSenebloba. hesi 2-dan uravis qvesadguramde xazis bolo monakveTi (2.2 km sigrZis) gaziarebuli iqneba iqneba hesi 1-isa da hesi 2-is mier. axali gadamcemi xazi gamova hesis Senobidan, gadakveTs mdinares da gauyveba mdinaris napirs uravis qvesadguramde.
mesame etapi iTvaliswinebs luxunis hesi 3-is dakavSirebas qselTan axali 4 km sigrZis 35 kv gadamcemi xazis saSualebiT, romelic SeuerTdeba uravis qvesadgurs.
sabolood, luxunis kaskadis samive hesis mTliani simZlavris gaTvaliswinebiT (daaxloebiT 34.5 mvt) eleqtrosistemasTan eleqtroenergiis gadacemisaTvis aucilebelia arsebuli eleqtro sistemis ganaxleba: kerZod, unda moxdes uravis qvesadguris rekonstruqcia da aSendes 35 kv axali gadamcemi xazi soris qvesadguramde. am xazis nawilis saxiT SeiZleba gamoyenebuli iqnas hesi 3-sa da uravis qvesadguris damakavSirebeli axali 4 km sigrZis xazi, agreTve, unda aSendes damatebiTi 8 km sigrZis xazi arsebuli eleqtrosistemis gafarToebisaTvis. garda amisa, soris qvesasguri unda gadakeTdes 110 kv qvesadgurad. agreTve gadamcemi xazi zudali 35, romelic aSenebulia 110 kv xazis gabaritebiT, unda gadakeTdes 110 kv xazad.
proeqtis momdevlo etapebze Sesasrulebeli saboloo analizi gvaCvenebs 35 kv gadamcemi xazis saSualebiT sistemasTan SeerTebis saukeTeso variants da dadgindeba saboloo sigrZe da maxasiaTeblebi.
xazis trasis dadgenis Semdeg unda Catardes ZiriTadi samSeneblo samuSaoebi, romelic moicavs 35 kv gadamcemi xazis fundamentebis mSeneblobasa da anZebis montaJs uravis qvesadguramde. zemoT naxsenebi sistemasTan mierTebis sqemebis Sesabamisoba dadginda gaangariSebebis da eleqtro sistemis Sesabamisi reJimebis analizis safuZvelze, “sori-uravis” da “zudali 35” gadamcemi xazebis gadacemis simZlavreebis gaTvaliswinebiT.
uravis qvesadguri da sorisa da zudalis gadamcemi xazebi saqarTvelos eleqtrosistemis nawilia. nebismieri rekonstruqcia an axali xazis mSenebloba SeTanxmebuli unda iyos Sesabamis saxelisuflo organoebTan. zemoT naxsenebi meore da mesame safexurebis dawyebamde saWiroa mWidro koordinacia da detaluri ganxilvebi eleqtrosistemaze pasuxismgebel saxelisuflo organoebTan. teqnikuri sakiTxebis garda, ganxilvebi unda Catardes ekonomikur aspeqtebTan dakavSirebiTac.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 48
4.7 mSeneblobis programa
hesebis mSnebloba moxdeba etapobrivad. Ppirvel etapze aSendeba hesi 2, Semdeg etapze – hesi 1 da saboloo etapze – hesi 3.
kalendaruli grafikis (danarTi 8) mixedviT TiToeuli hesis mSeneblobas dasWirdeba 35-36 Tve, aqedan gamomdinare kaskadis mSenebloba dasruldeba daaxloebiT 108 TveSi.
calkeuli hesis mSeneblobis xangrZlivoba damokidebulia derivaciuli gvirabis mSeneblobaze da hidroenergetikuli mowyobilobisa damzadebasa da montaJze. drois dazogvis mizniT, hidroagregatebis damzadeba SeiZleba daiwyos rogorc ki momzaddeba mowyobilobis specifikaciebi. derivaciuli gvirabebis mSenebloba unda daiwyos samobilizacio samuSaoebis dasrulebisTanave.
kalendaruli grafikis mixedviT samobilizacio samuSaoebis dasrulebis Semdeg, ZiriTadi nagebobis mSeneblobasa da hidroagregatebisa damzadebas da montaJs TiToeuli hesisTvis dasWirdeba Semdegi dro:
• saTave nageboba: 7 Tve
• derivaciuli gvirabi: 27-28 Tve
• saturbino milsadeni: 6 Tve
• hesis Senoba: 5 Tve
• gadamcemi xazi: 19 Tve hesi 1-isTvis (9.5 km sigZis), 6 Tve hesi 2-
isTvis da 8 Tve hesi 3-isTvis
• hidroagregatebis damzadeba: 24 Tve
• hidroagregatebis damontaJeba: 8 Tve
• hidroagregatebis eqspluataciaSi gaSveba: 3 Tve
kalendaruli grafikis momzadebisTvis gaTvaliswinebuli iqna Semdegi muSaobis ganrigi da ganakveTebi:
• dRis ganrigi: 06:00-dan 22:00-mde, ori cvla
• kviris ganrigi: orSabaTidan SabaTis
CaTvliT, kvira gamosaSvebi
dRe
• Tvis ganrigi: 25 samuSao dRe
• gvirabis gayvana afeTqebiT: 5-6 m/dReSi
• betonis samuSaoebi: 50-100 m3/dReSi
• hidroagregatebis damzadeba: 12 Tve/agregati
• hidroagregatebis damontaJeba: 4 Tve/agregati
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 49
5 eleqtroenegiis gamomuSaveba
gamomuSavebuli eleqtroenergiis raodenoba Sefasebuli iqna msgavsi saxis proeqtebSi arsebuli praqtikis meSveobiT, anu gaTvaliswinebuli iqna rogorc hidrologiuri parametrebi, aseve sqemebis teqnikuri maxasiaTeblebi. es angariSi efuZneba „klebadi rigiT dalagebuli yoveldRuri xarjebis“ meTods.
Semdegi pirobebi iqna gamoyenebuli angariSebis dros:
• mdinaris xarjebi (ixileT danarTi 1) mdinare luxunis xeobis
saangariSo kveTebSi gaangariSebuli iqna analog mdinareze (md.
sakaura) mdebare xarjmzom sadgurze 20 wlis ganmavlobaSi
dakvirvebuli yoveldRiuri xarjebis gamoyenebiT da saangariSo
kveTebSi da xarjmzom sadgurSi wyalSemkrebi auzebis farTobebis
fardobebis gaTvaliswinebiT. hidrologiuri parametrebis
gaangariSebis meTodebi da detaluri Sedegebi mocemulia am angariSis
a danarTSi.
• minimalur sanitarul (ekologiur) wlis xarjebad TiToeul kveTSi
miRebuli iqna saSualo mravalwliuri wylis xarjis 10%. Ees aris
minimaluri dasaSvebi wylis xarjebi, romelic gaSvebuli unda iqnas
qveda biefSi garemos dacvis mizniT;
• saangariSo dawnevebi daTvlili iqna rogorc zeda da qveda biefis
doneebs Soris sxvaoba, dawnevis danakargebis gaTvaliswinebiT.
• hesebis saangariSo xarjebi: TiToeuli saangariSo kveTisTvis
saangariSo xarjis dasadgenad aigo 20 wlis manZilze dakvirvebuli
saSualo dRiuri xarjebis uzrunvelyofis mrudebi. Semdeg yvelaze
momgebiani saangariSo xarjis dasadgenad Sedarebuli iqna sxvadasxva
uzrunvelyofis xarjebis pirobebSi miRebuli energetikuli
(dadgmuli simZlavre, gamomuSaveba) da ekonomikuri (danaxarjebi da
ekonomikuri efeqturobis maCveneblebi) parametrebi. saangariSo
xarjebis SerCevis procedura detalurad aRwerilia aRniSnuli
angariSis 4.4.3 TavSi.
• hidroagregatebis raodenoba: 2 erTeuli;
• hidroagregatebis margi qmedebis koeficieinti: 85.0%
TiToeuli sqemisTvis miRebuli ZiriTadi energetikuli parametrebi mocemulia qvemoT:
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 50
hesis # dadgmuli simZlavre, mvt
wliuri gamomuSaveba,
gvtsT
simZlavris gamoyenebis koeficienti
hesi 1 12.6 60 0.55
hesi 2 15.0 75 0.59
hesi 3 7.0 30 0.58
cxrili 8: ZiriTadi energetikuli maxasiaTeblebi
mocemuli parametrebis detaluri angariSi mocemulia danarTebSi 10a, 10b da 10g.
6 ekonomikuri Sefaseba
ekonomikuri mogebis odenobis dasadgenad ganxorcielda TiToeuli sqemis ekonomikuri Sefaseba. sami sqema erTmaneTs unda Sedardes ekonomikuri mimzidvelobis TvalsazrisiT, raTa gamovlindes saukeTeso sainvesticio sqema da SemuSavdes iqnas mdinaris hidroenergetikuli potencialis aTvisebis strategia.
analizi gakeTda 2010 wlis bazisuri wlisaTvis. TiToeuli hesis ekonomikuri mimzidvelobis Sesafaseblad ganisazRvra amogebis Sida norma (IRR), sufTa mimdinare Rirebuleba (NPV), Semosavali-xarjis fardoba da amogebis periodi.
6.1 investiciebi
danarTSi 9 warmodgenilia proeqtis ganxorcielebisaTvis saWiro sawyisi investiciis xarjTaRricxva, romelic moicavs Semdeg ZiriTad nawilebs:
- samSeneblo samuSaoebis xarjebi;
- hidro-meqanikuri da eleqtro-meqanikuri mowyobilobebis xarjebi;
- proeqtis sainJinro xarjebi.
TiToeuli hesisTvis investiciis miaxloebiTi odenoba Semdegia:
• hesi 1: 26.82 milioni aSS dolari (daaxloebiT 2127 aSS dolari/dadgmuli kvt).
• hesi 2: 29.65 milioni aSS dolari (daaxloebiT 1973 aSS dolari/dadgmuli kvt).
• hesi 3: 20.46 milioni aSS dolari (daaxloebiT 3060 aSS dolari/dadgmul kvt).
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 51
mSeneblobis xarjebi ganisazRvra samuSaoebis tipis da raodenobis mixedviT da gamoyenebuli iqna analogiuri proeqtebis globaluri an erTeuli xarjebi. SefasebisTvis aseve gaTvaliswinebuli iqna adgilobrivi xarjebi. aRsaniSnavia, rom hesi 3-is erTeuli dadgmuli simZlavris mSeneblobis xarjebi SedarebiT ufro maRalia vidre hesi 1-is da hesi 2-is.
6.2 eleqtroenergiis sarealizacio fasi
proeqtis mimdinare etapze am sakiTxis detaluri Seswavla da analizi ar ganxorcielebula. eleqtroenergiis sarealizacio fasi miRebuli iqna saqarTveloSi arsebuli sxva hesebis tarifebis gaTvaliswinebiT. mocemuli SeswavlisaTvis angariSebSi gamoyenebuli iqna 60 aSS dolari/mvtsT.
6.3 ekonomikuri Sefasebis Sedegebi
hesebis SedarebisaTvis SeirCa “bazisuri SemTxveva”, rodesac angariSebSi gamoyenebul ekonomikur parametrebs miniWebuli aqvs yvelaze mosalodneli (realuri) mniSvnelobebi. amogebis Sida normis (IRR), sufTa mimdinare Rirebulebis (NPV), Semosavali-xarjis fardobis da amogebis periodis saangariSod gamoyenebulia ekonomonikuri parametrebis Semdegi mniSvnelobebi:
− sesxis wili investiciaSi: 80% (msgavsi proeqtebis gaTvaliswinebiT)
− sesxis dafarvis periodi: 20 weli
− sesxis sargebeli: 9%
− diskontirebis ganakveTi: 9.5 % (organizaciebis umetesoba aRniSnuli ganaveTs niSnavs 8 da 11%-s Soris)
− inflaciis ganakveTi: 6.25 %, bolo 10 wlis ganmavlobaSi saSualo inflaciis ganakveTis gaTvaliswinebiT (saerTaSoriso savaluto fondis mixedviT)
− eleqtroenergiis tarifis indeqsi: 1% (konservatoruli midgomiT)
− wliuri eqspluataciis xarjebi: sawyisi xarjebis 1.5%
− proeqtis sicocxlis xangrZlivoba: ekonomikuri analizisTvis gaTvaliswinebuli iqna 30 weli; proeqtis eqspluataciis realuri xangrZlivoba mosalodnelia ufro didi
− gadasaxadebi: 15% mogebis gadasaxadi
ekonomikur angariSebSi gamoyenebuli parametrebi da miRebuli Sedegebi Sejamebulia cxrilSi qvemoT.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 52
gamoyenebuli ekonomikuri parametrebi
simZlavre, mvt 12,6 15,0 7,0
wliuri gamomuSaveba, gvtsT 60,0 75,0 30,0
mSeneblobis Rirebuleba, mln aSS dolari 26,8 29,6 20,5
1 kvt dadgmuli simZlavris Rirebuleba, aSS dolari 2 127 1 973 2 929
eqspluataciis xarjebi pirvel wels, mln aSS dolari 0,402 0,444 0,308
energiis gasayidi fasi, aSS dolari/kvtsT 0,06 0,06 0,06
energiis realizaciiT miRebuli Semosavali
eqspluataciis pirvel weliwads, mln aSS dolari3,6 4,5 1,8
sesxis wili investiciaSi, % 80,0% 80,0% 80,0%
sesxis wliuri sargebeli, % 9,0% 9,0% 9,0%
sesxis dafarvis periodi, weli 20 20 20
mogebis gadasaxadi, % 15,0% 15,0% 15,0%
energiis fasis indeqsi, % 1,0% 1,0% 1,0%
inflaciis ganakveTi, % 6,3% 6,3% 6,3%
diskontis ganakveTi, % 9,5% 9,5% 9,5%
proeqtis saangariSo periodi, weli 30 30 30
analizis Sedegebi
amogebis Sida norma (IRR), % 12,78% 18,79% NA
sufTa mimdinare Rirebuleba (NPV), mln aSS dolari 1,2 5,3 -6,9
investiciis amogebis periodi, weli 9,5 5,5 NA
Semosavali-xarjebis fardoba 1,04 1,16 0,70
hesi 2hesi 1dasaxeleba hesi 3
cxrili 9: ekonomikuri Sefasebis Sedegebi
analizis Sedegebi hesi 1-isa da hesi 2-is SemTxvevaSi gviCvenebs investiciebis mimzidvelobas, xolo hesis 3-is SemTxvevaSi miRebuli iqna arasaxarbielo finansuri maCveneblebi.
naxazi 8 gviCvenebs TiToeuli hesis kumulaciuri fulis nakadebis sufTa mimdinare Rirebulebis diagramebs eqspluataciis periodis ganmavlobaSi.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 53
‐10
‐8
‐6
‐4
‐2
0
2
4
6
8
10
‐5 0 5 10 15 20 25 30
Mmil
ioni
UaSS d
ol
ariD
weli
hesi 2 hesi 1 hesi 3
naxazi 8. diskontirebuli fulis nakadebis diagramebi
6.4 mgrZnobiarobis analizi
Sesrulda TiToeuli hesis ekonomikuri momgebianobis maCveneblebis mgrZnobiarobis analizi.
gaTvaliswinebuli iqna Semdegi sawyisi parametrebis mniSvnelobebis 20%-ani cvlileba 10%-ani bijebiT: eleqtroenergiis tarifi, wliuri gamomuSaveba, sawyisi investicia, diskontirebis ganakveTi, sesxis sargebeli da wliuri eqsluataciis xarjebi.
analizma gviCvena sakmaod kargi stabiluroba hesi 2-is finansuri maCveneblebisa, rac adasturebs mis momgebianobas.
hesi 1-is ekonomikuri mimzidveloba ufro mgrZnobiarea eleqtroenergiis tarifis, wliuri gamomuSavebisa da sawyisi mSeneblobis xarjebis cvlilebis mimarT vidre wliuri eqsluataciis xarjebis, sesxis sargebelisa da diskontirebis ganakveTis mimarT.
hesi 3-is finansuri maCveneblebis mgrZnobiarobis analizi adasturebs hesi 3-is arcTu saxarbielo perspeqtivas.
mgrZnobiarobis analizis Sedegebi mocemulia cxrilebSi 10-14.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 54
cvalebadi parametri-20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20%
tarifi (aSS centi/kvtsT) 4,80 5,40 6,00 6,60 7,20 4,80 5,40 6,00 6,60 7,20 4,80 5,40 6,00 6,60 7,20
analizis Sedegebi
amogebis Sida norma (IRR), % 3,75% 8,22% 12,78% 17,35% 21,83% 8,47% 13,63% 18,79% 23,78% 28,51% NA NA NA NA 3,05%
sufTa mimdinare Rirebuleba,
mln aSS dolari-4,4 -1,5 1,2 4,0 6,7 -1,5 1,9 5,3 8,8 12,2 -10,0 -8,5 -6,9 -5,3 -3,7
amogebis periodi, weli 24,8 20,5 9,5 6,1 4,5 20,4 8,6 5,5 4,1 3,2 NA NA NA NA 25,8
Semosavalis da xarjis fardoba 0,85 0,95 1,04 1,13 1,22 0,95 1,06 1,16 1,27 1,37 0,56 0,63 0,70 0,77 0,84
hesi 1 hesi 3hesi 2
cxrili 10: momgebianobis mgrZnobiaroba tarifis cvlilebis mimarT
cvalebadi parametri -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20%mSeneblobis Rirebuleba,
mln aSS dolari21,44 24,12 26,80 29,48 32,16 23,68 26,64 29,60 32,56 35,52 16,40 18,45 20,50 22,55 24,60
analizis Sedegebi
amogebis Sida norma (IRR), % 24,0% 17,9% 12,8% 8,6% 5,2% 30,8% 24,3% 18,8% 14,1% 10,2% 4,5% NA NA NA NA
sufTa mimdinare Rirebuleba,
mln aSS dolari6,5 3,8 1,2 -1,4 -4,0 11,1 8,2 5,3 2,5 -0,4 -2,35 -4,62 -6,89 -9,15 -11,42
amogebis periodi, weli 4,0 5,9 9,5 20,3 23,0 2,9 4,0 5,5 8,2 14,1 23,8 NA NA NA NA
Semosavalis da xarjis fardoba 1,27 1,14 1,04 0,96 0,89 1,42 1,28 1,16 1,07 0,99 0,87 0,78 0,70 0,64 0,58
hesi 1 hesi 2 hesi 3
cxrili 11: momgebianobis mgrZnobiaroba mSeneblobis Rirebulebis cvlilebis mimarT
cvalebadi parametri -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20%
diskontis norma, % 7,60 8,55 9,50 10,45 11,40 7,60 8,55 9,50 10,45 11,40 7,60 8,55 9,50 10,45 11,40
analizis Sedegebi
sufTa mimdinare
Rirebuleba, mln aSS
r
3,10 2,10 1,20 0,50 0,00 8,40 6,70 5,30 4,20 3,20 -7,32 -7,10 -6,89 -6,67 -6,47
Semosavalis da xarjis
fardoba1,09 1,06 1,04 1,02 1,00 1,21 1,19 1,16 1,14 1,11 0,73 0,71 0,70 0,68 0,67
hesi 1 hesi 3hesi 2
cxrili 12: momgebianobis mgrZnobiaroba diskontirebis ganakveTis cvlilebis mimarT
cvalebadi parametri -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20%
sesxis sargebeli, % 7,20 8,10 9,00 9,90 10,80 7,20 8,10 9,00 9,90 10,80 7,20 8,10 9,00 9,90 10,80
analizis Sedegebi
amogebis Sida norma (IRR), % 16,94% 14,86% 12,78% 10,74% 8,80% 22,96% 20,92% 18,79% 16,61% 14,43% NA NA NA NA NA
sufTa mimdinare Rirebuleba,
mln aSS dolari3,5 2,4 1,2 0,0 -1,2 7,8 6,6 5,3 4,0 2,7 -4,9 -5,9 -6,9 -8,0 -9,1
amogebis periodi, weli 6,2 7,5 9,5 13,2 20,4 4,2 4,8 5,5 6,6 8,2 NA NA NA NA NA
Semosavalis da xarjis fardoba 1,13 1,08 1,04 1,00 0,96 1,26 1,21 1,16 1,12 1,07 0,77 0,73 0,70 0,67 0,64
hesi 1 hesi 2 hesi 3
cxrili 13: momgebianobis mgrZnobiaroba sesxis sargeblis cvlilebis mimarT
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 55
cvalebadi parametri-20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20%
wliuri gamomuSaveba, mlrd vtsT 48,00 54,00 60,00 66,00 72,00 60,00 67,50 75,00 82,50 90,00 24,00 27,00 30,00 33,00 36,00
analizis Sedegebi
amogebis Sida norma (IRR), % 3,75% 8,22% 12,78% 17,35% 21,83% 8,47% 13,63% 18,79% 23,78% 28,51% NA NA NA NA 3,05%
sufTa mimdinare Rirebuleba,
mln aSS dolari-4,4 -1,5 1,2 4,0 6,7 -1,5 1,9 5,3 8,8 12,2 -10,0 -8,5 -6,9 -5,3 -3,7
amogebis periodi, weli 24,8 20,5 9,5 6,1 4,5 20,4 8,6 5,5 4,1 3,2 NA NA NA NA 25,8
Semosavalis da xarjis fardoba 0,85 0,95 1,04 1,13 1,22 0,95 1,06 1,16 1,27 1,37 0,56 0,63 0,70 0,77 0,84
hesi 1 hesi 2 hesi 3
cxrili 14: momgebianobis mgrZnobiaroba wliuri gamomuSavebis cvlilebis mimarT
cvalebadi parametri -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20% -20% -10% bazisi 10% 20%
wliuri eqspluataciis xarjebi,
mln aSS dolari0,32 0,36 0,40 0,44 0,48 0,36 0,40 0,44 0,49 0,53 0,25 0,28 0,31 0,34 0,37
analizis Sedegebi
amogebis Sida norma (IRR), % 14,32% 13,56% 12,78% 19,48% 11,11% 20,14% 19,48% 18,79% 18,09% 17,36% NA NA NA NA NA
sufTa mimdinare Rirebuleba,
mln aSS dolari2,3 1,7 1,2 5,9 0,2 6,5 5,9 5,3 4,8 4,2 -5,98 -6,43 -6,89 -7,34 -7,79
amogebis periodi, weli 8,2 8,8 9,5 5,3 11,3 5,1 5,3 5,5 5,8 6,0 NA NA NA NA NA
Semosavalis da xarjis fardoba 1,08 1,06 1,04 1,18 1,01 1,21 1,18 1,16 1,14 1,12 0,73 0,71 0,70 0,69 0,67
hesi 2 hesi 3hesi 1
cxrili 15: momgebianobis mgrZnobiaroba eqspluataciis xarjebis cvlilebis mimarT
7 riskis analizi
wina fazaSi Sesrulebuli riskis analizi ganaxlebuli iqna teqnikur-ekonomikuri Seswavlisas gamovlenili garemoebebis gaTvaliswinebiT. riskebis rigiToba dadginda riskis albaTobis/zegavlenis cxrilis gamoyenebiT, romelic qvemoT aris naCvenebi (cxrili 16).
TiToeuli proeqtis albaTobis da gavlenis dadgena moxda warsuli gamocdilebisa da Cvens mier obieqtis Seswavlis safuZvelze.
warmodgenil cxrilSi 16 naCvenebia riskis sidideebi, rac miRebulia konkretuli movlenis albaTobis gamravlebiT riskis SesaZlo zegavlenaze, anu
riski = albaToba X zegavlena
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 56
zegavlena (1-5)
Zalian
dabali (1)
Ddabali (2)
saSualo (3)
maRali (4)
Zalian maRali
(5)
albaT
oba (1-5)
Zalian maRali (5)
maRali (4)
saSualo (3)
dabali (2)
Zalian dabali (1)
cxrili 16: riskis albaTobis/zegavlenis cxrili
ZiriTadi gamovlenili riskebi da maTi potenciuri gavlena proeqtis mimdinareobaze warmodgenilia qvemoT cxrilSi 17:
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 57
2
ucnobi geologiuri
pirobebi
saproeqto xarjebis
zrda. SesaZlo ZviradRirebuli
gamomasworebeli samuSaoebi
3 4
saSualo obieqtis Sesabamisi
kvlevebis uzrunvelyofa. riskis gadacema
kontraqtorze sainJinro, samSeneblo da Sesyidvis kontraqtis meSveobiT.
3
mowyobilobebis
araskmarisi warmadoba
eqspluataciaSi
dagvianebiT gaSveba 3 4saSualo adreul etapze
specifikaciebis Sedgena
5
aradamakmayofilebeli teq. momsaxureba
mowyobilobebis swrafi degradacia/mqk vardna 3 3
saSualo kompetenturi personalis da Sesabamisi resursebis
uzrunvelyofa
6
gaTvaliswinebulze dabali hidrologia
energiis dabali gamomuSaveba, mxolod
ramodenime Tve/weli2 4
saSualo varaudebis gadasamowmeblad
hidrologiuri riskis analizis Catareba
7
mSeneblobis ganmavlobaSi didi
wyalmovardnebi
proeqtis samSeneblo fazaze gadasvlis
SeuZlebloba 2 4
saSualo gazafxulze mdinaris kalapotSi samSeneblo
RonisZiebebis Tavidan asacilebeli programis
organizeba
8
komerciuli riski el.energiis mosalodnelze dabali
fasebi 2 4
saSualo el.energiis Sesyidvis xelSekrulebis
gaformebisas srulfasovani molaparakebebi
9
mewyeri sadawneo milsadenis dazianeba
2 4
saSualo kvlevebi da dacvis zomebi/efeqturi inspeqtireba da teq.
momsaxureba
10
miwisqveSa nagebobebisanomaliuri qceva
samSeneblo mowyobilobis dazianeba/dakargva
1 5
dabali proeqtis da mSeneblobis xarisxi/efeqturi inspeqtireba da teq.
momsaxureba
11
ekologiuri riski mSeneblobis/eqspluataci
is ganmavlobaSi saSiSi nivTierebebis daRvra
2 3
dabali proeqtirebis da
mSeneblobis marTebuli menejmenti
Semarbilebeli zomebi/SeniSvnebi
mSeneblobis dawyebisaTvis saWiro sxvadasxva nebarTvebis
da uflebebis mopoveba moiTxovs
gaTvaliswinebulze met dros da Tanxebs
xanmokle satendero
procedurebis dagegmva
4
proeqtis samSeneblo fazaze gadasvlis SeuZlebloba
2 5
saSualo Sexvedrebi adgilobriv TviTmmarTvelobasTan kompensaciis gazrdis
miznebisaTvis
1
mosamzadebeli etapis
gagrZeleba erT welzemeti xniT
proeqtis samSeneblo
fazaze gadasvlis SeuZlebloba 3 5
maRali
rigiToba
riski SesaZlo Sedegi
albaT
oba
zeg
avlen
a
mTlian
i ris
ki
cxrili 17: riskis analizi
winaswari Seswavlis etapTan SedarebiT SesamCnevia riskis donis Semcireba.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 58
8 daskvnebi da rekomendaciebi
1. Seswavlili iqna sami hidroeleqtrosadguris mSeneblobis SesaZlebloba 1485 da 790 m niSnulebs Soris. Sefaseba ganxorcielda teritoriis topografiuli, hidrologiuri da geologiuri pirobebis gaTvaliswinebiT. dadasturda sqemebis teqnikuri vargisianoba.
2. ganxiluli sami sqemis jamuri simZlavre Seadgens daaxloebiT 35.0 mvts, xolo wliuri gamomuSaveba 165 gvtsT.
3. ekonomikurad yvelaze momgebiani proeqtia hesi 2, romelic dagegmilia 1170 da 890 m niSnulebs Soris da romlis ZiriTadi teqnikuri da ekonomikuri parametrebia:
- mSeneblobis Rirebuleba: 29.6 milioni aSS dolariD
- simZlavre: 15.0 mvt
- wliuri gamomuSaveba: 75 gvtsT
- IRR 18.8 %
- NPV 5.3 milioni aSS dolariD
4. Semdegi saukeTeso proeqtia hesi 1, romelic dagegmilia 1485 da 1171 m niSnulebs Soris da romlis ZiriTadi teqnikuri da ekonomikuri parametrebia:
- mSeneblobis Rirebuleba: 26.8 milioni aSS dolariD
- simZlavre: 12.6 mvt
- wliuri gamomuSaveba: 60 gvtsT
- IRR 12.8 %
- NPV 1.2 milioni aSS dolariD
5. gamoyenebuli sawyisi finansuri parametrebis safuZvelze hesi 3-isTvis miRebuli iqna sakmaod arasaxarbielo sainvesticio pirobebi. am hesis ZiriTadi teqnikuri da ekonomikuri parametrebia:
- mSeneblobis Rirebuleba: 20.5 milioni aSS dolariD
- simZlavre: 7.0 mvt
- wliuri gamomuSaveba: 30 gvtsT
- IRR NA %
- NPV -6.9 milioni aSS dolariD
6. mgrZnobiarobis da riskis analizi damaimedebel Sedegebs gvaZlevs hesi 1 da hesi 2-isaTvis. aqedan gamomdinare rekomendebulia aRniSnuli ori hesis mSenebloba.
7. miRebuli ekonomikuri parametrebis gaTvaliswinebiT pirvel rigSi unda ganxorcieldes hesi 2-is mSenebloba. sasurvelia hesi 2-is proeqtirebis Semdeg etapze gadasvla. Tu damkveTi gadawyvets am sqemis ganxorcielebas, Semdeg etapze unda momzaddes satendero proeqtireba.
8. agreTve rekomendebulia hesi 1-is mSenebloba. satendero an saboloo proeqtireba SesaZlebelia ganxorcieldes hesi 2-is mSeneblobisas an misi dasrulebis Semdeg. amave dros, unda Catardes diskusiebi samTavrobo
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 59
organoebTan, raTa Sefasdes qveynis eleqtrosistemaSi integrirebuli eleqtrogadamcemi xazis ganaxlebis, modifikaciis an mSeneblobis pirobebi.
9. hesi 3-is Sesaxeb saboloo gadawyvetilebis miRebamde unda Catardes damatebiTi Seswavla da Sefaseba pirvel 2 hesze miRebuli gamocdilebis safuZvelze.
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 60
danarTebis sia
danarTi 1 – ZiriTadi hidrologiuri maxasiaTeblebi
danarTi 2 – hesebis saangariSo xarjebis dadgena
danarTi 3 – wyalmimRebis tipis SerCevis kriteriumebi
danarTi 4 – wyalsatari sistemis SerCeva
danarTi 5 – gamTanabrebeli rezervuari
danarTi 6 – sadawneo milsadenis ekonomiuri diametris SerCeva
danarTi 7 – hidravlikuri dartymiT gamowveuli wnevis zrda
danarTi 8 – mSeneblobis programa
danarTi 9 – hesebis sainvesticio xarjebi
danarTi 10 – hesebis wliuri gamomuSavebis angariSi
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 61
danarTi 1 – ZiriTadi hidrologiuri maxasiaTeblebi
0,10% 1% 10% 99% 90% 75%
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
hesi 1-is wyalmimRebi
md. laTaSuriswyalze
(1485 m)
21,3 0,30 0,31 0,48 1,40 2,14 2,00 1,38 0,89 0,75 0,81 0,60 0,43 0,96 0,38 28 19 0,04 0,09 0,13 0,1
hesi 1-is wyalmimRebi
md. luxunze (1485 m)71 1,00 1,02 1,61 4,67 7,12 6,67 4,60 2,98 2,50 2,70 2,01 1,44 3,19 35,87 28,76 20,6 0,13 0,3 0,45 0,32
hesi 2-is wyalmimRebi
(1170 m)133 1,87 1,90 3,01 8,74 13,35 12,49 8,63 5,57 4,67 5,05 3,76 2,70 5,98 71,01 55,79 38,56 0,25 0,35 0,83 0,6
hesi 3-is wyalmimRebi
(875 m)181,7 2,56 2,60 4,12 11,95 18,23 17,07 11,78 7,62 6,39 6,90 5,14 3,69 8,17 92,81 73,61 52,71 0,34 0,77 1,14 0,82
sanitaruli
xarji, m³/wmmaqsimaluri
xarji, m³/wmminimaluri
xarji, m³/wm
uzrunvelyofa, %
saSualo
wliuri
xarji, m³/wm
saSualo Tviuri xarji, m³/wm
saproeqto kveTi
wyalSemkrebi
auzis farTi,
km²
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 62
danarTi 2a - hesi 1-is saangariSo xarjis dadgena
ekonomikuri parametrebi
Q simZlavremSeneblobis
xarji
wliuri
gamomuSaveba
wliuri
Semosavali
sufTa
mimdinare
Rirebuleba
NPV
(m³/wm) (mvt) (mil aSS$) (gvt/sT) (mil aSS$) (mil aSS$)
3,0 7,2 21,09 49,1 2,8 0,6
4,0 9,7 23,14 53,8 3,3 0,7
5,0 12,1 24,90 60,0 3,7 1,4
6,0 14,5 27,90 64,2 4,0 0,6
7,0 16,9 29,71 68,0 4,3 0,5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
-10 -5 0 5 10 15 20 25 30
milio
ni d
ol
ari
weli
diskontirebuli fulis nakadi
Qd = 3 m3/s Qd = 4 m3/s Qd = 5 m3/s Qd = 6 m3/s Qd = 7 m3/s
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 63
danarTi 2b - hesi 2-is saangariSo xarjis dadgena
ekonomikuri parametrebi
Q simZlavremSeneblobis
xarji
wliuri
gamomuSaveba
wliuri
Semosavali
sufTa
mimdinare
Rirebuleba
NPV
(m³/wm) (mvt) (mil aSS$) (gvt/sT) (mil aSS$) (mil aSS$)
3,0 6,8 22,1 47,8 2,9 -0,5
4,5 10,4 25,1 61,5 3,7 1,8
6,5 15,2 28,8 75,0 4,5 3,6
7,0 16,4 29,7 77,1 4,6 3,5
8,0 18,7 32,0 81,9 4,9 3,4
10,0 23,4 35,9 88,7 5,3 2,8
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
-10 -5 0 5 10 15 20 25 30
milio
ni d
olar
i
weli
diskontirebuli fulis nakadi
Qd = 3 m3/s Qd = 4,5 m3/s Qd = 6,4 m3/s
Qd = 7 m3/s Qd = 8 m3/s Qd = 10 m3/s
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 64
danarTi 2g - hesi 3-is saangariSo xarjis dadgena
ekonomikuri parametrebi
Q simZlavremSeneblobis
xarji
wliuri
gamomuSaveba
wliuri
Semosavali
sufTa
mimdinare
Rirebuleba
NPV
(m³/wm) (mvt) (mil aSS$) (gvt/sT) (mil aSS$) (mil aSS$)
6,0 4,3 21,18 24,3 1,5 -8,0
8,0 5,7 22,83 27,8 1,7 -8,0
10,0 6,7 24,60 29,7 1,8 -8,7
12,0 8,5 25,67 30,9 1,9 -9,1
14,0 9,9 27,47 31,3 1,9 -10,4
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
-10 -5 0 5 10 15 20 25 30
milio
ni d
ol
ari
weli
diskontirebulifulis nakadi
Qd = 6 m3/s Qd = 8 m3/s Qd = 10 m3/s Qd = 12 m3/s Qd = 14 m3/s
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 65
danarTi 3 - wyalmimRebis tipis SerCevis kriteriumebi
SerCevis kriteriumi gverdiTi wyalmimRebi fskeruli wyalmimRebi
(tirolis tipis)
wylis energiis
gamoyenebisaTvis gamosadegi
wyalmimRebi
savsebiT SesaZlebelia saleqaris
mowyobis SemTxvevaSi.
savsebiT SesaZlebelia
saleqaris mowyobis
SemTxvevaSi.
asaRebi wylis moculoba Tu hesis wylis moculoba
aRemateba mdinaris wylis
moculobis 50%-s, aucilebeli
iqneba wyalmimRebis adgilis
xelsayreli SerCeva (dezebi)
fskeruli gisosi mdinaris
xarjs amcirebs gisosis
gamtarobamde.
- Zalian dididan (l>10%)
didamde (10%>l>1%) qanobi
xelsayrelia. unda iqnas
uzrunvelyofili wyalmimRebis
minimaluri teqn. momsaxurebis
pirobebSi eqspluatacia
Zalian xelsayrelia; Tu
wyalmimRebis Senoba kargad
aris daproeqtebuli, tirolis
tipis wyalmimRebs SeuZlia
daamtkicos misi upiratesoba
teqn. momsaxurebis
arasaWiroebidan gamomdinare
- saSualo daxra (1%>l>0.01%) mizanSewonilia hidravlikurad
Zalian efeqturi saleqaris
mowyobis SemTxvevaSi.
ar aris xelsayreli.
wvrilmarcvlovani fskeruli
natani grovdeba Segrovebis
arxSi, rac mZlavri
aluvialuri naleqis
warmoqmnis saSiSroebas qmnis;
Znelia garecxvis
uzrunvelyofa
- mciredi daxra (0.01%>l>0.001%) mizanSewonilia Zalian efeqturi
hidravlikuri saleqaris
damontaJebis SemTxvevaSi.
ar aris xelsayreli.
- swori SesaZlebelia damatebiT
nagebobebTan erTad (dezebi nakadis
mimarTvisaTvis)
Zalian xelsayrelia, radgan
datvirTva Tanabrad nawildeba
fskerul gisosze
- mixveul-moxveuli xelsayrelia Tu moewyoba gareTa
mosaxvevze
ar aris xelsayreli, radgan
datvirTva Tanabrad ar
nawildeba fskerul gisosze.
- datotili ar aris xelsayreli;
rekomendirebulia mdinaris
datborva.
ar aris xelsayreli.
maRali xelsayrelia hidravlikurad
Zalian efeqturi saleqaris
mowyobis SemTxvevaSi.
naklebad moxerxebulia.
dabali Zalian xelsayrelia Zalian xelsayrelia
Zlieri xelsayrelia Tu mdinareSi rCeba
wylis sakmarisi raodenoba
garecxvisa da trnsporitrebisaTvis
Zalian xelsayrelia
msxvilmarcvlovani fskeruli
natanis SemTxvevaSi;
wvrilmarcvlovani natanis
SemTxvevaSi wyalmimRebis
natanisagan gawmenda gamrecxi
mowyobilobiT Zviri jdeba.
susti misaRebia. Zalian xelsayrelia
- fskeruli natanis transportireba:
mdinaris myari natanis xarji:
mdinaris qanobi
mdinaris horizontaluri proeqcia:
- Sewonili natanis koncentracia:
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 66
danarTi 4a. hesi 1-is wyalsatari sistemis SerCeva
simbolosazomi
erTeuligvirabi
foladis
mili a
foladis
mili barxi SeniSvna
monacemebidiametri Dint m 2,60 3,09 1,50 1,60 arxi 1 .75X1.5m
milis/arxis ganivi kveTi Ai m2 5,31 7,51 1,77 2,02milsadenis monakveTos sigrZe Li m 4400 7300 7300 7300milis saSualo sisqe t mm ar gamoiyeneba 10 8 ar gamoiyeneba minimaluri sisqe
milis saSualo wona Wp kg/m ar gamoiyeneba 765 372 ar gamoiyeneba
xarji Qi m3/wm 5,00 5,00 5,00 5,00siCqare vi m/wm 0,94 0,67 2,83 2,32dinamikuri datvirTva vi
2/2gr m 0,05 0,02 0,41 0,27a. dawnevis sigrZeze danakargebi
ξlini = v2 / (K2 x Rh4/3) - 0,0008 0,0001 0,0041 0,0043
sadac
hidravlikuri radiusi = R/2 Rh m 0,65 0,77 0,38 0,40
K m1/3/wm 45 85 85 65
= Jf x L ΔHi lin m 3,42 0,63 29,91 31,44b . adgilobrivi danakargebi
jamuri danakargi moxvevaze ΔHc m 0,01 0,14 2,54 2,722° nagavdamWeri gisosi ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
3° dawnevis danakargi wyalmimRebSi
dawnevis danakargi wyalmimRebSi ξentrée - umniSvnelo umniSvnelo umniSvnelo umniSvnelo
4° saketebi ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
ΔHvanne m
5° ganStoebebi Q=0 ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
T formis ξbif -
6° Seviwroeba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
ΔHé m
7° gafarToeba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
gafarToebis dawnevis danakargi
Sedegebi
dawnevis sigrZeze danakargebi ΔHi lin m 3,42 0,63 29,91 31,44adgilobrivi dawnevis danakargebi ΔHi sing m 0,01 0,14 2,54 2,72dawnevis jamuri danakargi ΔHtot m 3,44 0,77 32,45 34,15
Ht m 305,00 305,00 305,00 305,00
Hb m 301,56 304,23 272,55 270,85
-dadgmuli simZlavre mvt 12,6 12,7 11,4 11,3wliuri gamomuSaveba mvt/sT 60588 61123 54758 54416wliuri gamomuSavebis danakargebi mvt/sT n/a 0,00 6364,8 6706,6el. energiis Rirebuleba aSS$/mvtsT 60,0 60,0 60,0 60,0
xarjebis Sefardeba
jamuri sigrZe m 4 400 7 300 7 300 7 300samSeneblo samuSaoebis erTeuli Rirebuleba aSS$/m' 451 222 1 392foladis konstruqciebis erTeuli Rirebuleba aSS$/m' 2 000 1 500 42 aqsesuarebis CaTvliT
jamuri fasi erT grZiv metrze aSS$/m' 2 289 2 451 1 722 1 434jamuri samSeneblo xarji aSS$ 10 071 600 17 890 181 12 567 067 10 466 955
aSS$ 0 0 3 638 010 3 833 368
jamuri xarjebi aSS$ 10 071 600 17 890 181 16 205 077 14 300 323
gamomuSavebis danakargebi Tanxobrivad
wyalsatari sistemis alternativebi - ekonomikuri Sefaseba
sigrZeze danakargi
jamuri dawneva (wyalmimRebidan hesis
Senobamde)
jamuri dawneva (gamTanabrebeli
rezervuaridan hesis Senobamde)
stikleris koeficienti (=1/maningis koef.)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 67
danarTi 4b. hesi 2-is wyalsatari sistemis SerCeva
simbolosazomi
erTeuligvirabi
foladis
mili a
foladis
mili barxi SeniSvna
monacemebidiametri Dint m 2,60 3,09 2,00 1,77 arxi 1.95x1.6mmilis/arxis ganivi kveTi Ai m2 5,31 7,51 3,14 2,45milsadenis monakveTis sigrZe Li m 4500 7600 7600 7300milis saSualo sisqe t mm ar gamoiyeneba 10 8 ar gamoiyeneba minimaluri sisqe
milis saSualo wona Wp kg/m ar gamoiyeneba 765 496 ar gamoiyeneba
xarji Qi m3/wm 6,40 6,40 6,40 6,40siCqare vi m/wm 1,21 0,85 2,04 2,08dinamikuri datvirTva vi
2/2gr m 0,07 0,04 0,21 0,22a . dawnevis sigrZeze danakargebi
ξlini = v2 / (K2 x Rh4/3) - 0,0013 0,0001 0,0014 0,0031
sadac
hidravlikuri radiusi = R/2 Rh m 0,65 0,77 0,50 0,44K m1/3/wm 45 85 85 65
= Jf x L ΔHi lin m 5,73 1,08 11,00 22,27b . adgilobrivi danakargebi
jamuri danakargi moxvevaze ΔHc m 0,02 0,24 1,38 1,222 ° nagavdamWeri gisosi ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
3° dawnevis danakargi wyalmimRebSi
dawnevis danakargi wyalmimRebSi ξentrée - umniSvnelo umniSvnelo umniSvnelo umniSvnelo
4° saketebi ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
ΔHvanne m
5° ganStoebebi Q=0 ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
T formis ξbif -
6 ° Seviwroeba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
ΔHé m
7 ° gafarToeba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
gafarToebis dawnevis danakargi
Sedegebi
dawnevis sigrZeze danakargebi ΔHi lin m 5,73 1,08 11,00 22,27adgilobrivi dawnevis danakargebi ΔHi sing m 0,02 0,24 1,38 1,22dawnevis jamuri danakargi ΔHtot m 5,76 1,32 12,38 23,48
Ht m 283,00 283,00 283,00 283,00
Hb m 277,24 281,68 270,62 259,52
-dadgmuli simZlavre mvt 15 15 14 14wliuri gamomuSaveba mvt/sT 76391 77614 74567 71507wliuri gamomuSavebis danakargebi mvt/sT n/a 0,00 3047,3 6106,9el. energiis Rirebuleba aSS$/mvtsT 60,0 60,0 60,0 60,0
xarjebis Sefardeba
jamuri sigrZe m 4 500 7 600 7 600 7 300samSeneblo samuSaoebis erTeuli Rirebuleba aSS$/m' 382 246 1 499foladis konstruqciebis erTeuli Rirebuleba aSS$/m' 2 000 1 500 45 aqsesuarebis CaTvliT
jamuri fasi erT grZiv metrze aSS$/m' 2 209 2 382 1 746 1 544jamuri samSeneblo xarji aSS$ 9 940 500 18 103 747 13 268 603 11 267 644gamomuSavebis danakargebi Tanxobrivad aSS$ 0 0 1 741 772 3 490 602
jamuri xarjebi aSS$ 9 940 500 18 103 747 15 010 374 14 758 246
wyalsatari sistemis alternativebi - ekonomikuri Sefaseba
stikleris koeficienti (=1/maningis koef.)
sigrZeze danakargi
jamuri dawneva (wyalmimRebidan hesis
Senobamde)
jamuri dawneva (gamTanabrebeli
rezervuaridan hesis Senobamde)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 68
danarTi 4g. hesi 3-is wyalsatari sistemis SerCeva
simbolosazomi
erTeuligvirabi
foladis
mili a
foladis
mili barxi SeniSvna
monacemebidiametri Dint m 2,60 3,09 2,00 2,07 arxi 2.3*1.87mmilis/arxis ganivi kveTi Ai m2 5,31 7,51 3,14 3,38milsadenis monakveTis sigrZe Li m 4500 5600 5600 6000milis saSualo sisqe t mm ar gamoiyeneba 10 10 ar gamoiyeneba minimaluri sisqe
milis saSualo wona Wp kg/m ar gamoiyeneba 765 496 ar gamoiyeneba
xarji Qi m3/wm 10,00 10,00 10,00 10,00siCqare vi m/wm 1,88 1,33 3,18 2,08dinamikuri datvirTva vi
2/2gr m 0,18 0,09 0,52 0,22a. dawnevis sigrZeze danakargebi
ξlini = v2 / (K2 x Rh4/3) - 0,0031 0,0003 0,0035 0,0025
sadac
hidravlikuri radiusi = R/2 Rh m 0,65 0,77 0,50 0,52K m1/3/wm 45 85 85 65
= Jf x L ΔHi lin m 14,00 1,94 19,79 14,77b . adgilobrivi danakargebi
jamuri danakargi moxvevaze ΔHc m 0,05 0,43 2,48 2,582° nagavdamWeri gisosi ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
3° dawnevis danakargi wyalmimRebSi
dawnevis danakargi wyalmimRebSi ξentrée - umniSvnelo umniSvnelo umniSvnelo umniSvnelo
4° saketebi ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
ΔHvanne m
5° ganStoebebi Q=0 ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
T formis ξbif -
6° Seviwroeba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
ΔHé m
7° gafarToeba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba ar gamoiyeneba
gafarToebis dawnevis danakargi
Sedegebi
dawnevis sigrZeze danakargebi ΔHi lin m 14,00 1,94 19,79 14,77adgilobrivi dawnevis danakargebi ΔHi sing m 0,05 0,43 2,48 2,58dawnevis jamuri danakargi ΔHtot m 14,05 2,37 22,27 17,35
Ht m 85,00 85,00 85,00 85,00
Hb m 70,95 82,63 62,73 67,65
-dadgmuli simZlavre mvt 5,9 6,9 5,2 5,6wliuri gamomuSaveba mvt/sT 30027 34971 26548 28631wliuri gamomuSavebis danakargebi mvt/sT n/a 0,00 8422,9 6339,5el. energiis Rirebuleba aSS$/mvtsT 60,0 60,0 60,0 60,0
xarjebis Sefardeba
jamuri sigrZe m 4 500 5 600 5 600 6 000samSeneblo samuSaoebis erTeuli Rirebuleba aSS$/m' 335 217 1 666foladis konstruqciebis erTeuli Rirebuleba aSS$/m' 2 000 1 500 50 aqsesuarebis CaTvliT
jamuri fasi erT grZiv metrze aSS$/m' 2 104 2 335 1 717 1 716jamuri samSeneblo xarji aSS$ 9 468 000 13 074 949 9 613 565 10 294 088gamomuSavebis danakargebi Tanxobrivad aSS$ 0 0 4 814 378 3 623 551
jamuri xarjebi aSS$ 9 468 000 13 074 949 14 427 943 13 917 638
wyalsatari sistemis alternativebi - ekonomikuri Sefaseba
stikleris koeficienti (=1/maningis koef.)
sigrZeze danakargi
jamuri dawneva (wyalmimRebidan hesis
Senobamde)
jamuri dawneva (gamTanabrebeli
rezervuaridan hesis Senobamde)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 69
danarTi 5a. hesi 1-is gamTanabrebeli rezervuari
gamTanabrebeli rezervuari mudmivi kveTiT A. Stucky - HYLQ 05 - p50 - sruli datvirTvis moxsnis SemTxveva t=30wm
drois biji dt 0,2 [w] gvirabis diametri D 3,0 [m] saangariSo xarji Q0 5,0 [m3/w]
daxurvis dro τ 30,0 [w] gamT.rez. diametri D' 6,0 [m] siCqare gvirabSi W0 0,7 [m/w]
milsadenis diametri D'' 1,3 [m] dawnevis danakargebi
gvirabis sigrZe L 4400 [m] gvirabis kveTi f 7,0 [m2] danakargi gvirabSi P0 0,76 [m]
milsadenis sigrZe l 640 [m] gamT.rez. kveTi F 28,3 [m2]danakargi Seviwroebisas,
Sevsebis dros V>0 R0 0,69 [m]
statikuri dawneva H 305 [m] milsadenis kveTi S 1,3 [m2]danakargi Seviwroebisas,
daclis dros V>0 R0 0,88 [m]
Sedegebi
moculoba 332,9 [m3] 4% Sedareba:Zmax 6,55 [m] Ymax 6,55 [m]Zmin -5,22 [m] Ymin -5,22 [m]
hidravlikuri dartyma (alievi)
gamTanabrebeli rezervuari mudmivi kveTiT A. Stucky - HYLQ 05 - p50 - gaSvebis Semdeg datvirTvis SemTxvevaSi t=30wm
drois biji dt 0,2 [w] gvirabis diametri D 3,0 [m] saangariSo xarji Q0 5,0 [m3/w]
daxurvis dro τ 30,0 [w] gamT.rez. diametri D' 6,0 [m] siCqare gvirabSi W0 0,7 [m/w]
milsadenis diametri D'' 1,1 [m] dawnevis danakargebi
gvirabis sigrZe L 4400 [m] gvirabis kveTi f 7,0 [m2] danakargi gvirabSi P0 0,76 [m]
milsadenis sigrZe l 640 [m] gamT.rez. kveTi F 28,3 [m2]danakargi Seviwroebisas,
Sevsebis dros V>0 R0 0,69 [m]
statikuri dawneva H 305 [m] milsadenis kveTi S 1,0 [m2]danakargi Seviwroebisas,
daclis dros V>0 R0 0,88 [m]
Sedegebi
moculoba 227,4 [m3] 4% Sedareba:Zmax 2,35 [m] Ymax 2,35 [m]Zmin -5,69 [m] Ymin -5,69 [m]
hidravlikuri dartyma (alievi)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 70
danarTi 5b. hesi 2-is gamTanabrebeli rezervuari
gamTanabrebeli rezervuari mudmivi kveTiT A. Stucky - HYLQ 05 - p50 - sruli datvirTvis moxsnis SemTxveva t=30wm
drois biji dt 0,2 [w] gvirabis diametri D 3,0 [m] saangariSo xarji Q0 6,4 [m3/w]
daxurvis dro τ 30,0 [w] gamT.rez. diametri D' 8,0 [m] siCqare gvirabSi W0 0,9 [m/w]
milsadenis diametri D'' 1,4 [m] dawnevis danakargebi
gvirabis sigrZe L 4500 [m] gvirabis kveTi f 7,0 [m2] danakargi gvirabSi P0 1,28 [m]
milsadenis sigrZe l 700 [m] gamT.rez. kveTi F 50,3 [m2]danakargi Seviwroebisas,
Sevsebis dros V>0 R0 6,53 [m]
statikuri dawneva H 283 [m] milsadenis kveTi S 1,5 [m2]danakargi Seviwroebisas,
daclis dros V>0 R0 8,52 [m]
Sedegebi
moculoba 315,7 [m3] 4% Sedareba:Zmax 4,25 [m] Ymax 5,06 [m]Zmin -2,03 [m] Ymin -2,03 [m]
hidravlikuri dartyma
(alievi)
gamTanabrebeli rezervuari mudmivi kveTiT A. Stucky - HYLQ 05 - p50 - gaSvebis Semdeg datvirTvis SemTxvevaSi t=30wm
drois biji dt 0,2 [w] gvirabis diametri D 3,0 [m] saangariSo xarji Q0 6,4 [m3/w]
daxurvis dro τ 30,0 [w] gamT.rez. diametr D' 8,0 [m] siCqare gvirabSi W0 0,9 [m/w]
milsadenis diamet D'' 1,4 [m] dawnevis danakargebi
gvirabis sigrZe L 4500 [m] gvirabis kveTi f 7,0 [m2] danakargi gvirabSi P0 0,76 [m]
milsadenis sigrZe l 700 [m] gamT.rez. kveTi F 50,3 [m2]danakargi Seviwroebisas,
Sevsebis dros V>0 R0 0,00 [m]
statikuri dawneva H 283 [m] milsadenis kveTi S 1,5 [m2]danakargi Seviwroebisas,
daclis dros V>0 R0 0,00 [m]
Sedegebi
moculoba 376,6 [m3] 4% Sedareba:Zmax 2,67 [m] Ymax 2,67 [m]
Zmin -4,82 [m] Ymin -4,82 [m]
hidravlikuri dartyma
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 71
danarTi 5g. hesi 3-is gamTanabrebeli rezervuari
gamTanabrebeli rezervuari mudmivi kveTiT A. Stucky - HYLQ 05 - p50 - sruli datvirTvis moxsnis SemTxveva t=30wm
drois biji dt 0,2 [w] gvirabis diametri D 3,0 [m] saangariSo xarji Q0 10,0 [m3/w]
daxurvis dro τ 30,0 [w] gamT.rez. diametri D' 10,0 [m] siCqare gvirabSi W0 1,4 [m/w]
milsadenis diametri D'' 1,8 [m] dawnevis danakargebi
gvirabis sigrZe L 4500 [m] gvirabis kveTi f 7,0 [m2] danakargi gvirabSi P0 3,13 [m]
milsadenis sigrZe l 160 [m] gamT.rez. kveTi F 78,5 [m2]danakargi Seviwroebisas,
Sevsebis dros V>0 R0 2,94 [m]
statikuri dawneva H 85 [m] milsadenis kveTi S 2,5 [m2]danakargi Seviwroebisas,
daclis dros V>0 R0 3,56 [m]
Sedegebi
moculoba 740,7 [m3 ] 3% Sedareba:Zmax 5,86 [m] Ymax 5,86 [m]Zmin -3,57 [m] Ymin -3,57 [m]
hidravlikuri dartyma (alievi)
gamTanabrebeli rezervuari mudmivi kveTiT A. Stucky - HYLQ 05 - p50 - gaSvebis Semdeg datvirTvis SemTxvevaSi t=30wm
drois biji dt 0,2 [w] gvirabis diametri D 3,0 [m] saangariSo xarji Q0 10,0 [m3/w]
daxurvis dro τ 30,0 [w] gamT.rez. diametri D' 10,0 [m] siCqare gvirabSi W0 1,4 [m/w]
milsadenis diametri D'' 1,8 [m] dawnevis danakargebi
gvirabis sigrZe L 4500 [m] gvirabis kveTi f 7,0 [m2] danakargi gvirabSi P0 3,13 [m]
milsadenis sigrZe l 160 [m] gamT.rez. kveTi F 78,5 [m2]danakargi Seviwroebisas,
Sevsebis dros V>0 R0 2,94 [m]
statikuri dawneva H 85 [m] milsadenis kveTi S 2,5 [m2]danakargi Seviwroebisas,
daclis dros V>0 R0 3,56 [m]
Sedegebi
moculoba 391,1 [m3] 3% Sedareba:Zmax 0,77 [m] Ymax 0,77 [m]
Zmin -4,21 [m] Ymin -5,18 [m]
hidravlikuri dartyma (alievi)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 72
danarTi 6a. hesi 1-is sadawneo milsadenis ekonomiuri diametris SerCeva
hesi 1-is sawneo milsadeni- ekonomiurad xelsayreli diametri
sawneo milsadeni - ZiriTadi maxasiaTeblebi SeniSvnebi
sigrZe L 640 m
statikuri dawneva Hg 305 m
sruli dawneva Hb 302 hidravlikuri dartymiT wnevis
zrda - 5 %
dinamikuri wneva Max π 320 m
π 3,14 n/mm2
foladis denadobis zRvari Steel fyk 235 n/mm2
foladis dasaSvebi Zabva σ adm 138 n/mm2
foladis erTeuli fasi 2500 [$/ტ]Teor. ekonom. diametri Dთ 1,12 m
aRniSvna ganz.
erTeuli
pirobiTi
SemTxveva mils.diam. 1 mils.diam. 2 mils.diam. 3 mils.diam. 4 mils.diam. 5 mils.diam. 6 SeniSvnebi
monacemebidiam./Sesabamisi diametri Dint m 1,12 0,70 1,10 1,20 1,50 1,90 1,30milsadenis kveTi Ai m2 0,98 0,38 0,95 1,13 1,77 2,84 1,33milsadenis kveTis sigrZe Li m 640 640 640 640 640 640 640sruli dawneva Hb m 302 302 302 302 302 302 302milsadenis minimaluri sisqe smax mm 7 6 7 8 9 10 8 min. sisqe
milsadenis maqsimaluri sisqe s mm 13 8 12 14 17 22 15milsadenis saSualo sisqe smin mm 10 7 10 11 13 16 11milsadenis saSualo wona Wp kg/m 273 122 267 323 486 746 368xarji Qi m3/w 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00siCqare vi m/w 5,11 12,99 5,26 4,42 2,83 1,76 3,77dinamikuri dawneva m 1,33 8,60 1,41 1,00 0,41 0,16 0,72
A. sigrZeze dawnevis danakargi
sigrZeze dawnevis danakargi = Jf x L ΔΗι λιν m 9,17 110,36 9,91 6,23 1,89 0,54 4,06B. adgilobrivi dawnevis danakargi
Sedegebi
sigrZeze dawnevis danakargi ΔΗι λιν m 9,17 110,36 9,91 6,23 1,89 0,54 4,06adgilobrivi dawnevis danakargi ΔΗι σιν γ m 0,85 4,97 0,90 0,66 0,33 0,19 0,51jamuri dawnevis danakargi milsadenSi ΔΗτοτ m 10,03 115,33 10,81 6,89 2,23 0,73 4,57sruli dawneva (gamT.rezerv-dan hesamde) Ht m 301,56 301,56 301,56 301,56 301,56 301,56 301,56neto dawneva Hn m 291,53 186,23 290,75 294,67 299,33 300,83 296,99
dadgmuli simZlavre mvt 12,2 7,8 12,1 12,3 12,5 12,6 12,4yovelwliuri gamomuSaveba mvtsT 58642 37460 58486 59273 60212 60513 59739sxvadasxva sawarmoo danakargebi mvtst 0,00 21182,5 156,4 -630,7 -1569,4 -1870,9 -1097,1energiis gayidvis fasi dol/mvtsT 60,0 60,0 60,0 60,0 60,0 60,0 60,0
fasebis Sedareba
saerTo sigrZe m 640 640 640 640 640 640 640samSeneblo samuSaoebis erTeuli fasi US$/გრ.მ 238 160 235 254 313 394 273foladis konstruqciebis erTeuli fasi US/გრ.მ 1 750 755 1 700 2 042 3 016 4 631 2 285 aqsesuarebis CaTvliT
1 grZ.m . jamuri erTeuli fasi US$/გრ.მ 1 988 915 1 935 2 296 3 329 5 025 2 559mSeneblobis saerTo fasi 1000*US$ 1 272 586 1 238 1 469 2 130 3 216 1 638gamomuSavebis danakargebi Tanxobrivad 1000*US$ 0 14 667 390 -97 -590 -548 -378
jamuri fasi 1000*US$ 1 270 15 250 1 630 1 370 1 540 2 670 1 260
wyalmimRebi - turbina
gamT. rezervuari- turbina
savaraudo
ST 2351.7 usafrTxoebis koef.
pirobiTi SemTxveva
0
1000
2000
3000
4000
5000
0,9 1,1 1,3 1,5 1,7 1,9
Penstock Econ. Diam. for Q=5 m3/s
40 $/MWh
50 $/MWh
60 $/MWh
Diam. (m)
Rel. Cost (1000US$)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 73
danarTi 6b. hesi 2-is sadawneo milsadenis ekonomiuri diametris SerCeva
hesi 2-is sawneo milsadeni- ekonomiurad xelsayreli diametri
sawneo milsadeni - ZiriTadi maxasiaTeblebi SeniSvnebi
sigrZe L 720 m
statikuri dawneva Hg 285 m
sruli dawneva Hb 279 hidravlikuri dartymiT wnevis
zrda - 5 %
dinamikuri wneva Max pi 299 m
pi 2,93 n/mm2
foladis denadobis zRvari Steel fyk 235 n/mm2
foladis dasaSvebi Zabva σ adm 138 n/mm2
foladis erTeuli fasi 2500 [$/ტ]Teor. ekonom. diametri Dth 1,25 m
aRniSvna ganz.
erTeuli
pirobiTi
SemTxveva mils.diam. 1 mils.diam. 2 mils.diam. 3 mils.diam. 4 mils.diam. 5 SeniSvnebi
monacemebidiam ./Sesabamisi diametri Dint m 1,25 0,80 1,20 1,60 2,00 1,40milsadenis kveTi Ai m2 1,24 0,50 1,13 2,01 3,14 1,54milsadenis kveTis sigrZe Li m 720 720 720 720 720 720sruli dawneva Hb m 279 279 279 279 279 279milsadenis minimaluri sisqe smax mm 8 6 8 11 12 8 min. sisqe
milsadenis maqsimaluri sisqe s mm 13 8 13 17 21 15milsadenis saSualo sisqe smin mm 11 7 10 14 16 11milsadenis saSualo wona Wp kg/m 332 144 309 547 813 398xarji Qi m3/w 6,40 6,40 6,40 6,40 6,40 6,40siCqare vi m/w 5,18 12,73 5,66 3,18 2,04 4,16dinamikuri dawneva m 1,37 8,26 1,63 0,52 0,21 0,88
A. sigrZeze dawnevis danakargi
sigrZeze dawnevis danakargi = Jf x L ΔΗι λιν m 9,07 99,80 11,48 2,48 0,75 5,05B. adgilobrivi dawnevis danakargi
SedegebisigrZeze dawnevis danakargi ΔΗι λιν m 9,07 99,80 11,48 2,48 0,75 5,05adgilobrivi dawnevis danakargi ΔΗι σιν γ m 1,11 6,23 1,31 0,48 0,26 0,75jamuri dawnevis danakargi milsadenSi ΔΗτοτ m 10,19 106,03 12,79 2,96 1,01 5,80sruli dawneva (gamT.rezerv-dan hesamde) Ht m 279,24 279,24 279,24 279,24 279,24 279,24neto dawneva Hn m 269,05 173,21 266,45 276,28 278,23 273,44
dadgmuli simZlavre mvt 14,378 9,3 14,2 14,8 14,9 14,6yovelwliuri gamomuSaveba mvtsT 74313 47841 73593 76309 76847 75524sxvadasxva sawarmoo danakargebi mvtst 0,00 26471,5 719,8 -1996,1 -2534,3 -1211,4energiis gayidvis fasi dol/mvtsT 60,0 60,0 60,0 60,0 60,0 60,0
fasebis Sedareba
saerTo sigrZe m 720 720 720 720 720 720samSeneblo samuSaoebis erTeuli fasi US$/გრ.მ 292 196 279 323 394 278foladis konstruqciebis erTeuli fasi US/გრ.მ 2 078 896 1 921 3 395 5 052 2 470 aqsesuarebis CaTvliT
1 grZ.m . jamuri erTeuli fasi US$/გრ.მ 2 371 1 092 2 201 3 718 5 445 2 748mSeneblobis saerTo fasi 1000*US$ 1 707 786 1 585 2 677 3 921 1 979gamomuSavebis danakargebi Tanxobrivad 1000*US$ 0 18 342 856 -757 -842 -379
jamuri fasi 1000*US$ 1 707 19 128 2 441 1 920 3 079 1 600
wyalmimRebi - turbina
gamT. rezervuari- turbina
savaraudo
ST 2351.7 usafrTxoebis koef.
pirobiTi SemTxveva
0
1000
2000
3000
4000
5000
1 1,2 1,4 1,6 1,8
Penstock Econ. Diam. for Q=6.4 m3/s
40 $/MWh
50 $/MWh
60 $/MWh
Diam. (m)
Rel. Cost( 1000US$)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 74
danarTi 6g. hesi 3-is sadawneo milsadenis ekonomiuri diametris SerCeva
hesi 3-is sawneo milsadeni- ekonomiurad xelsayreli diametri
sawneo milsadeni - ZiriTadi maxasiaTeblebi SeniSvnebi
sigrZe L 160 m
statikuri dawneva Hg 85 m
sruli dawneva Hb 71 hidravlikuri dartymiT wnevis
zrda - 5 %
dinamikuri wneva Max pi 89 m
pi 0,87 n/mm2
foladis denadobis zRvari Steel fyk 355 n/mm2
foladis dasaSvebi Zabva σ adm 209 n/mm2
foladis erTeuli fasi 2500 [$/ტ]Teor. ekonom. diametri Dth 1,85 m
aRniSvna ganz.
erTeuli
pirobiTi
SemTxveva mils.diam. 1 mils.diam. 2 mils.diam. 3 mils.diam. 4 mils.diam. 5 SeniSvnebi
monacemebidiam ./Sesabamisi diametri Dint m 1,85 1,00 1,40 2,00 2,20 1,80milsadenis kveTi Ai m2 2,68 0,79 1,54 3,14 3,80 2,54milsadenis kveTis sigrZe Li m 160 160 160 160 160 160sruli dawneva Hb m 71 71 71 71 71 71milsadenis minimaluri sisqe smax mm 10 7 8 10 11 10 min. sisqe
milsadenis maqsimaluri sisqe s mm 10 7 8 10 11 10milsadenis saSualo sisqe smin mm 10 7 8 10 11 10milsadenis saSualo wona Wp kg/m 458 174 278 496 600 446xarji Qi m3/s 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00 10,00siCqare vi m/s 3,73 12,73 6,50 3,18 2,63 3,93dinamikuri dawneva m 0,71 8,26 2,15 0,52 0,35 0,79
A. sigrZeze dawnevis danakargi
sigrZeze dawnevis danakargi = Jf x L ΔΗι λιν m 0,62 16,47 2,74 0,41 0,25 0,72B. adgilobrivi dawnevis danakargi
SedegebisigrZeze dawnevis danakargi ΔΗι λιν m 0,62 16,47 2,74 0,41 0,25 0,72adgilobrivi dawnevis danakargi ΔΗι σιν γ m 0,23 1,56 0,48 0,19 0,16 0,24jamuri dawnevis danakargi milsadenSi ΔΗτοτ m 0,85 18,03 3,22 0,60 0,41 0,96sruli dawneva (gamT.rezerv-dan hesamde) Ht m 70,95 70,95 70,95 70,95 70,95 70,95neto dawneva Hn m 70,10 52,92 67,73 70,35 70,54 69,99
dadgmuli simZlavre MW 5,9 4,4 5,7 5,9 5,9 5,8yovelwliuri gamomuSaveba MWh 30765 23227 29727 30875 30959 30719sxvadasxva sawarmoo danakargebi MWh 0,00 7537,8 1038,6 -109,9 -194,0 46,3energiis gayidvis fasi US$/MWh 50,0 50,0 50,0 50,0 50,0 50,0
fasebis Sedareba
saerTo sigrZe m 160 160 160 160 160 160samSeneblo samuSaoebis erTeuli fasi US$/m' 376 216 293 425 457 365foladis konstruqciebis erTeuli fasi US$/m' 2 820 1 080 1 725 3 400 3 725 2 650 aqsesuarebis CaTvliT
1 grZ.m . jamuri erTeuli fasi US$/m' 3 196 1 295 2 018 3 825 4 181 3 015mSeneblobis saerTo fasi 1000*US$ 511 207 323 612 769 482gamomuSavebis danakargebi Tanxobrivad 1000*US$ 0 4 310 594 -63 -111 26
jamuri fasi 1000*US$ 511 4 517 917 549 658 509
wyalmimRebi - turbina
gamT. rezervuari- turbina
savaraudo
ST 2351.7 usafrTxoebis koef.
pirobiTi SemTxveva
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
1 1,2 1,4 1,6 1,8 2 2,2
Penstock Econ. Diam. for Q=10 m3/s
40 $/MWh
50 $/MWh
60 $/MWh
Cost (1000 US$)
Diam (m)
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 75
danarTi 7. hidravlikuri dartymiT gamowveuli wnevis zrda
hidravlikuri dartyma (alievis formula)
hesi 1 hesi 2 hesi 3
hidrostatikuri dawneva P0 m 305,0 283,0 85,0
siCqare milsadenSi V0 m/wm 5,3 4,2 3,9
milsadenis sigrZe L m 640,0 700,0 160,0
Caketvis xangrZlivoba τ wm 30,0 30,0 30,0
N - 0,001407243 0,00125944 0,00063176
gamT. rezerv. wneva ΔP+ m 11,7 10,2 2,2
gamT. rezerv. wneva ΔP- m -11,2 -9,9 -2,1
gamT. rezerv. wneva ΔP % 3,8% 3,6% 2,5%
gamT. rezerv. wneva P m 316,7 293,2 87,2
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 76
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 77
danarTi 9. hesebis sainvestico xarjebi
xarjebi 1000*US$
samuSaos dasaxeleba Ref. hesi 1 hesi 2 hesi 3 SeniSvnebi
samS. moednis mowyoba, mobilizacia da
demobilizacia
810 870 760 pirdapiri xarjebis 5-6%
saTave kvanZis nagebobebi 550 800 924 saketebisa da sxva meqanikuri
nawilebis CaTvliT
gvirabi 10 072 10 380 9 468
gamTanabrebeli rezervuari 323 510 697
milsadenis sayrdeni blokebi 150 199 63
hesis Senoba da gamyvani arxi 1 340 2 050 840
gamanawilebeli mowyobilobis
fundamenti, Robe da sxv.
50 50 40
gadamcemi xazis anZebis saZirkveli 96 27 48
mudmivi misasvleli gzebi 600 420 110 hesi 3-sTvis aucilebelia xidi
gamwvaneba 100 120 80
samSeneblo da miwisqveSa samuSaoebi 14 091 15 426 13 030
sadawneo milsadeni 1 638 1 924 503
turbina da regulatori,sferuli
saketis CaTvliT
3 780 4 500 2 010
generatori 2 520 3 000 1 340
xidura amwe 120 150 80
marTvis sistema 300 300 250
transformatori da gamanawilebeli
qvesadguris mowyobiloba
150 180 100
35 kv gadamcemi xazi 578 159 290
eleqtromeqanikuri mowyobiloba 9 086 10 213 4 573
topografiuli agegmva da sxva
kvleviTi samuSaoebi
50 50 50
garemoze zemoqmedebis Sefaseba 15 15 15
administraciuli xarjebi 100 100 150
saproeqto xarjebi 5% 1 159 1 282 880
kvlevebi da proeqtireba 1 324 1 447 1 095
gauTvaliswinebeli xarjebi 10% 2 318 2 564 1 760
jamuri investicia 26 819 29 650 20 458 1000*US$
ZiriTadi monacemebi Unit HPP1 HPP2 HPP3 SeniSvnebi
statikuri dawneva m 305 283 85
neto dawneva m 298 274 80
saangariSo xarji m3/wm 5,0 6,5 10,0
dadgmuli simZlavre mvt 12,6 15,0 6,7 2 agregati
wliuri gamomuSaveba mvtsT 62200 78300 33000
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 78
danarTi 10a. hesi 1-is wliuri gamomuSavebis angariSi
luxuni hesi 1
wliuri gamomuSavebis angariSi
dafuZnebulia klebadobiT dalagebul yoveldRiur xarjebze
saangariSo xarji 5 m3/wm
eleqtromeqanikuri mowy. mqk 0,85
sanitaruli xarji 0,42 m3/wm
z.b. niSnuli 1485 m
q.b. niSnuli 1180 m
dadgmuli simZlavre 12,65 mvt
m3/wm dRe m3/wm dRe m m m m gvtsT gvtsT
16,81 1 5,00 1 1485,00 1180,00 9,65 295,35 0,296 0,29613,87 3 5,00 2 1485,00 1180,00 9,65 295,35 0,591 0,59112,03 6 5,00 3 1485,00 1180,00 9,65 295,35 0,887 0,88711,35 9 5,00 3 1485,00 1180,00 9,65 295,35 0,887 0,88710,07 18 5,00 9 1485,00 1180,00 9,65 295,35 2,660 2,6608,79 36 5,00 18 1485,00 1180,00 9,65 295,35 5,320 5,3207,82 55 5,00 19 1485,00 1180,00 9,65 295,35 5,615 5,6156,92 73 5,00 18 1485,00 1180,00 9,65 295,35 5,320 5,3205,93 91 5,00 18 1485,00 1180,00 9,65 295,35 5,320 5,3204,86 114 4,44 23 1485,00 1180,00 7,62 297,38 6,080 6,7974,12 137 3,70 23 1485,00 1180,00 5,28 299,72 5,100 6,7973,39 160 2,97 23 1485,00 1180,00 3,41 301,59 4,124 6,7972,96 182 2,54 22 1485,00 1180,00 2,48 302,52 3,377 6,5022,50 205 2,08 23 1485,00 1180,00 1,67 303,33 2,903 6,7972,24 228 1,82 23 1485,00 1180,00 1,28 303,72 2,550 6,7972,01 251 1,59 23 1485,00 1180,00 0,98 304,02 2,228 6,7971,73 274 1,31 23 1485,00 1180,00 0,66 304,34 1,837 6,7971,49 292 1,07 18 1485,00 1180,00 0,44 304,56 1,172 5,3201,32 310 0,90 18 1485,00 1180,00 0,31 304,69 0,987 5,3201,19 329 0,77 19 1485,00 1180,00 0,23 304,77 0,891 5,6151,09 347 0,67 18 1485,00 1180,00 0,17 304,83 0,731 5,3200,88 356 0,46 9 1485,00 1180,00 0,08 304,92 0,254 2,660 simZlavris
0,80 362 0,38 6 1485,00 1180,00 0,06 304,94 0,141 1,773 gamoyenebis
0,78 365 0,36 3 1485,00 1180,00 0,05 304,95 0,066 0,887 koeficienti
sul 365 wliuri gamomuSaveba 304,95 59,33 107,87 55%
q.b.
niSnuli
dawnevis
danakargi
neto
dawnevagamomuSaveba
SesaZlo maqs.
gamomuSavebaxarji
uzrunve
lyofa
saturbi
no
xarji
dReebis
raodenoba
z.b.
niSnuli
Refresh
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 79
danarTi 10b. hesi 2-is wliuri gamomuSavebis angariSi
luxuni hesi 2
wliuri gamomuSavebis angariSi
dafuZnebulia klebadobiT dalagebul yoveldRiur xarjebze
saangariSo xarji 6,4 m3/wm
eleqtromeqanikuri mowy. mqk 0,85
sanitaruli xarji 0,61 m3/wm
z.b. niSnuli 1171 m
q.b. niSnuli 888 m
dadgmuli simZlavre 15,0 mvt
m3/wm dRe m3/wm dRe m m m m gvtsT gvtsT
21,35 1 6,40 1 1171,00 888,00 10,78 272,22 0,349 0,34918,21 3 6,40 2 1171,00 888,00 10,78 272,22 0,697 0,69716,92 6 6,40 3 1171,00 888,00 10,78 272,22 1,046 1,04616,11 9 6,40 3 1171,00 888,00 10,78 272,22 1,046 1,04614,33 18 6,40 9 1171,00 888,00 10,78 272,22 3,138 3,13812,55 36 6,40 18 1171,00 888,00 10,78 272,22 6,276 6,27611,13 55 6,40 19 1171,00 888,00 10,78 272,22 6,624 6,6249,92 73 6,40 18 1171,00 888,00 10,78 272,22 6,276 6,2768,50 91 6,40 18 1171,00 888,00 10,78 272,22 6,276 6,2766,95 114 6,40 23 1171,00 888,00 10,78 272,22 8,019 8,0195,85 137 5,24 23 1171,00 888,00 7,24 275,76 6,657 8,0194,88 160 4,27 23 1171,00 888,00 4,80 278,20 5,470 8,0194,24 182 3,63 22 1171,00 888,00 3,46 279,54 4,464 7,6703,59 205 2,98 23 1171,00 888,00 2,33 280,67 3,847 8,0193,21 228 2,60 23 1171,00 888,00 1,78 281,22 3,367 8,0192,89 251 2,28 23 1171,00 888,00 1,37 281,63 2,954 8,0192,47 274 1,86 23 1171,00 888,00 0,91 282,09 2,419 8,0192,12 292 1,51 18 1171,00 888,00 0,60 282,40 1,538 6,2761,89 310 1,28 18 1171,00 888,00 0,43 282,57 1,299 6,2761,70 329 1,09 19 1171,00 888,00 0,31 282,69 1,175 6,6241,56 347 0,95 18 1171,00 888,00 0,24 282,76 0,970 6,2761,34 356 0,73 9 1171,00 888,00 0,14 282,86 0,370 3,138 simZlavris
1,21 362 0,60 6 1171,00 888,00 0,10 282,90 0,205 2,092 gamoyenebis
1,11 365 0,50 3 1171,00 888,00 0,07 282,93 0,085 1,046 koeficienti
sul 365 wliuri gamomuSaveba 282,93 75 127,26 59%
q.b.
niSnuli
dawnevis
danakargi
neto
dawnevagamomuSaveba
SesaZlo
maqs.
gamomuSaveba
xarjiuzrunve
lyofa
saturbino
xarji
dReebis
raodenoba
z.b.
niSnuli
Refresh
hesebis kaskadi mdinare luxunze teqnikur-ekonomikuri Seswavla
angariSi 9054.4007.4008 red.0
gverdi 80
danarTi 10g. hesi 3-is wliuri gamomuSavebis angariSi
luxuni hesi 3
wliuri gamomuSavebis angariSi
dafuZnebulia klebadobiT dalagebul yoveldRiur xarjebze
saangariSo xarji 10 m3/wm
eleqtromeqanikuri mowy. mqk 0,85
sanitaruli xarji 0,82 m3/wm
z.b. niSnuli 875 m
q.b. niSnuli 790 m
dadgmuli simZlavre 7 mvt
m3/wm dRe m3/wm dRe m m m m gvtsT gvtsT
33,08 1 10,00 1 875,00 790,00 14,97 70,03 0,140 0,14027,29 3 10,00 2 875,00 790,00 14,97 70,03 0,280 0,28023,67 6 10,00 3 875,00 790,00 14,97 70,03 0,420 0,42022,34 9 10,00 3 875,00 790,00 14,97 70,03 0,420 0,42019,81 18 10,00 9 875,00 790,00 14,97 70,03 1,261 1,26117,30 36 10,00 18 875,00 790,00 14,97 70,03 2,523 2,52315,38 55 10,00 19 875,00 790,00 14,97 70,03 2,663 2,66313,61 73 10,00 18 875,00 790,00 14,97 70,03 2,523 2,52311,68 91 10,00 18 875,00 790,00 14,97 70,03 2,523 2,5239,57 114 8,75 23 875,00 790,00 11,46 73,54 2,961 3,2238,10 137 7,28 23 875,00 790,00 7,94 77,06 2,583 3,2236,67 160 5,85 23 875,00 790,00 5,13 79,87 2,152 3,2235,82 182 5,00 22 875,00 790,00 3,74 81,26 1,787 3,0834,92 205 4,10 23 875,00 790,00 2,52 82,48 1,556 3,2234,42 228 3,60 23 875,00 790,00 1,94 83,06 1,375 3,2233,96 251 3,14 23 875,00 790,00 1,48 83,52 1,207 3,2233,41 274 2,59 23 875,00 790,00 1,00 84,00 1,000 3,2232,93 292 2,11 18 875,00 790,00 0,67 84,33 0,641 2,5232,60 310 1,78 18 875,00 790,00 0,47 84,53 0,541 2,5232,34 329 1,52 19 875,00 790,00 0,35 84,65 0,489 2,6632,14 347 1,32 18 875,00 790,00 0,26 84,74 0,402 2,5231,84 356 1,02 9 875,00 790,00 0,16 84,84 0,156 1,261 simZlavris
1,68 362 0,86 6 875,00 790,00 0,11 84,89 0,087 0,841 gamoyenebis
1,63 365 0,81 3 875,00 790,00 0,10 84,90 0,041 0,420 koeficienti
sul 365 wliuri gamomuSaveba 84,90 29,73 51,15 58%
q.b.
niSnuli
dawnevis
danakargi
neto
dawnevagamomuSaveba
SesaZlo
maqs.
gamomuSaveba
xarjiuzrunve
lyofa
saturbino
xarji
dReebis
raodenoba
z.b.
niSnuli
Refresh