Historia ksiki

Historia ksiki

Historia ksiki dziedzina wiedzy badajca ksik od pocztkw jej istnienia. Historia ta dzieli si na dwa okresy: ksik rkopimienn sprzed ery druku, tworzon do 1500 roku oraz na epok ksiki drukowanej, ktrej rozwj zawdziczamy Janowi Gutenbergowi.

Pismo obrazkoweAby powstaa ksika najpierw musiao powsta sowo pisane. Najprostsz wersj sowa pisanego byo pismo obrazkowe, ktre stopniowo przeksztacano w proste znaki, a powsta pisany wyraz. O pierwszym takim pimie wiadcz gliniane tabliczki pochodzce z Azji, na ktrych pisano 6 tysicy lat temu.

PapirusW miar rozwoju cywilizacji gliniane tabliczki zastpiono papirusem. Papirus uywany w staroytnoci, wyrabiany by z wkien roliny, rosncej w Egipcie, Abisynii, Palestynie i innych pastwach. Cito go na paski, sklejano w dugie wstgi i zwijano. Zwoje papirusu odpowiaday dzisiejszej ksice.

Hieroglify

Hieroglify byy pismem staroytnych Egipcjan, znakami niezrozumiaymi poza ich krajem, ale idla wikszoci jego ludnoci. Sztuka pisania stanowia tajemnicze, ekskluzywne narzdzie. Jej znajomoci mogli si szczyci tylko nieliczni spord mieszkacw Egiptu. Z upywem czasu, wzwizku z przemianami kulturowymi, nastaniem ery chrzecijaskiej, ksigi zapisane hieroglifami staway si jeszcze mniej zrozumiae, awiele z nich ulego zniszczeniu.

PergaminGbokiej przemiany w zapisach dokonano dopiero okoo 2200 lat temu, kiedy wynaleziono pergamin (odpowiednio wyprawiona skra zwierzca). Poniewa pismo rczne wymagao duo pracy i pochaniao wiele czasu kilka wiekw pniej wymylono druk.

Pismo kipu (wzekowe)Kipu byo indiaskim sposobem utrwalania myli. Stanowi on naturalny i logiczny twr ludu, ktry y z pasterstwa. Pocztkowo Indianie uywali rk do przeliczania swoich lam. Jednake z upywem czasu ich stada powikszay si i w kocu zabrako palcw do liczenia. Wiec zaczto si zastanawia nad tym, co by tu zrobi by mc policzy wszystkie zwierzta. Wtedy kto wpad na pomys zastpienia palcw sznurkami. Mona je byo wiza na modle palcw u rk i mnoy bez ograniczenia. Z czasem i to ulepszenie okazao si niewystarczajce, poniewa stary kipu by przystosowany do warunkw gminy wiejskiej i nie mg podoa rosncym potrzebom, gdy nie mona byo czy setki i tysicy sznurkw razem.Kipu (ok. 5000 lat temu)

Pismo wzekowe Inkw

Pismo klinowePismo klinowe to najstarsza, na Bliskim Wschodzie, odmiana pisma, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerw ok. 3500 lat przed nasz er. Pierwotnie byo zoone z przedstawie rysunkowych, ktre wyobraay przedmioty albo jeden charakterystyczny ich element, a przy bardziej abstrakcyjnych pojciach kompozycje symboliczne. Na pocztku system by cakowicie ideograficzny. Kady znak mia znaczenie podstawowe, do ktrego dochodziy znaczenia poboczne. Nazwa pochodzi od ksztatu znakw odciskanych na glinianych tabliczkach za pomoc kawaka trzciny.

Pismo wyrazowePismo wyrazowe reprezentantem systemu wyrazowego jest pismo chiskie, ktre obecnie przeksztacio si w system sylabowo-wyrazowy. Skada si z ponad 42 tysicy znakw czciowo lub cakowicie od siebie odrbnych. Jest to pismo monosylabiczne, kade sowo skada si z jednej sylaby, bardziej zoone pojcia s zlepieniami pojedynczych sw-sylab.

Petroglify

Pismo wzekowe

Majuskua (ac. majuskulus tzn. wikszy) to pierwotna wersja pisma zarwno w staroytnej Grecji jak i w Rzymie.

Drukowana ksikaPierwsza drukowana ksika - wydrukowana przy pomocy klockw drukarskich (na drewnianej pycie wycinano wszystkie litery, ktre miay znale si na gotowej stronie), pochodzi z Korei z 704 roku naszej ery. Odkryta zostaa dopiero w 1966 roku i jest starsza o 164 lata od ksigi zwanej "Diamentow Sutr", ktra wczeniej uwaana bya za najstarsz wydrukowan ksik wiata. Zwj najstarszego wydrukowanego dziea przechowywany jest do dzisiaj w Koreaskim Muzeum Narodowym jako Skarb Narodowy. Kilka stuleci pniej udoskonalono druk klockowy i zastpiono go czcionk ruchom.

Biblia Gutenberga - pierwsza ksika drukowana przy uyciu ruchomej czcionki Ksika wspczesnaWspczesna forma ksiki obecnie wikszo ksiek to drukowane kodeksy. Czcionki skadane s komputerowo, ilustracje i dekoracja rwnie przygotowywana jest elektronicznie. Papier powstaje nie tylko z drewna, ale coraz czciej z makulatury.

Ksika jako pyta CDNowe formy ksiki coraz czciej spotykamy ksiki w zupenie innej formie dyskietka, pyta CD. Chocia ani ksztatem, ani wygldem nie przypomina ksiki to jest to ksika w penym tego sowa znaczeniu.

Ksika elektronicznaTre zapisana w formie elektronicznej, przeznaczona do odczytania za pomoc odpowiedniego oprogramowania zainstalowanego w urzdzeniu komputerowym (np. komputer osobisty, specjalne urzdzenie do czytania ksiek, telefon komrkowy czy palmtop).

Historia w skrcie3500 p.n.e. - pocztki pisma w Sumerze 3000 p.n.e. - pismo hieroglificzne Egipt 868 r.- pierwsza ksika drukowana - Chiny XI w. - wynalezienie ruchomej czcionki Chiny1455 r. - Biblia Gutenberga 1810 r. - prasa drukarska o napdzie parowym1719 r. - druk kolorowy,1845 r. - prasa rotacyjna,1886 r. - wynalezienie linotypu1887 r. - wynalezienie monotypu 1939 r. - maszyna do fotoskadu 1964 r. - pierwszy edytor tekstu1965 r. - skad komputerowypo 1980 r. - upowszechnienie si DTP

Ruchoma czcionka Gutenberga

Pierwotna prasa drukarskaKady z nas zna ksik jako pocieszycielk w smutku, towarzyszk w samotnoci, lekark w chorobie - to jej tryumf . Eliza Orzeszkowa Dobra ksika to nie tylko najlepszy przyjaciel, ale chleb ywicy umys i dusz i to kadego z nas. Jan Wantua S... ksiki - na podobiestwo okien otwierajcych si z ciemnoci na jasny wiat. Ksiki takie daj oddech pucom, wiato oczom, si sercom i doniom. Pawe Hertz Ksika to najlepszy przyjaciel czowieka, a biblioteka to witynia jego myli. Cyceron BibliografiaBiekowska B., Chamerska H., Zarys dziejw ksiki, Warszawa 1987.Jljin M., Czarno na biaym, Warszawa 1964.www.wikipedia.pl, 07.03.2012r. www.ap.krakow.pl/whk/, 07.03.2012r.mojeksiazki.republika.pl/historia.html, 07.03.2012r.www.biblios.info/wiedza/historia-ksiazki/, 07.03.2012r.www.e-pisarz.org/index.php/component/content/article/31-general/651-historia-ksiki-od-pocztkow-do-e-booka.html, 07.03.2012r.

Prezentacj wykonaa i opracowaa:Joanna Lektarska