1

แบบทดสอบกอนเรยน

หนวยการเรยนรท� 3 ประวตศาสตรศลปะและวฒนธรรม

เร�อง ประวต รปแบบ ยคสมย ของศลปะไทยและสากล

คาช)แจง

1. แบบทดสอบแบบปรนย มจานวน 4 ตวเลอก จานวน 10 ขอ

2. นกเรยนทาเคร องหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคาตอบท แจกใหโดยเลอกขอท

ถกตองท สดเพยงขอเดยว

1. ประวตศาสตร เปนวชาท วาดวยเร องใด ก. การเมอง การปกครอง ข. ความเปนมา ค. แหลงเรยนร ง. การสาธต 2. ลกษณะของศลปะไทยเปนแบบใด ก. แบบเหมอนจรง ข. แบบอดมคต ค. แบบประดษฐ ง. ถกทกขอ 3. ปจจยท มผลตอศลปะไทย คอ ก. ความศรทธาในศาสนา ข. ความเช อ ค. การลอกเลยนแบบ ง. เศรษฐกจ 4. ขอใดเปนลกษณะของประตกรรมไทย ก. แบบสองมต ข. แบบสามมต ค. แบบเหมอนจรง ง. ไมแสดงกลามเนอในรปคนและสตว : 5. สถาปตยกรรมไทยเปนลกษณะแบบใด ก. มโครงสรางแบบงาย ๆ ข. มหลงคาทรงสง ค. หลงคาซอนกนหลายชน : ง. ถกทกขอ 6. จดเดนของศลปะสมยสโขทย คอขอใด ก. มความสวยงามและลงตว ข. ไมเนนความเหมอนจรง ค. ลอกเลยนแบบมาจากสมยอ น ง. ถกทกขอ

2

7. ศลปะอยปต (Egyptian Art) จดอยในยคใดของประวตศาสตรโลก ก. ยคกอนประวตศาสตร ข. ยคโบราณ ค. ยคกลาง ง. ยคใหม 8. วหารพารเธนอน (Parthenon) เปนสถาปตยกรรมท โดเดนท สดในสมยใ ด ก. อยปต ข. กรก ค. โรมน ง. ไบแซนไทร 9. ศลปะแบบเรยลสม (Realism) เปนภาพเขยนลกษณะใด ก. แบบเหมอนจรง ข. แบบลดทอนสดสวน ค.แบบนามธรรม ง. แบบจนตนาการ 10. งานจตรกรรมเนนในการใชสสวาง สดใส แสดงความรสกรนแรง เปนผลงานของลทธใด ก. ลทธเหนอจรง ข. ลทธโฟวสต ค. ลทธบาศกนยม ง. ลทธสาแดงพลงอารมณ

3

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

เร�อง ประวต รปแบบ ยคสมย ของศลปะไทยและสากล

จานวน 10 ขอ

ขอท� คาตอบ

1 ข

2 ข

3 ก

4 ง

5 ง

6 ก

7 ก

8 ข

9 ก

10 ข

4

เอกสารประกอบการสอน

เร�อง ประวต รปแบบ ยคสมย ของศลปะไทยและสากล

มนษยคอผสรางความคด มนษยจงเปนนกสรางสรรคตลอดมาตงแตเรมมมนษยบนพนโลก: :มนษยแตละยคจะมแนวทางการสรางสรรคงานศลปะแตกตางกนไป บางแหงแบบอยางจะมความงาม โดดเดนจนกลายเปนเอกลกษณของศลปะในสงคมนนๆ การเรยนรยคสมยและววฒนาการทางศลปะ :จะทาใหเราเหนภาพรวมของมนษยตงแตอดตเร อยมาซ งเปนพนฐานเบองตน: : : ในการเรยนรศลปะแบบตางๆ ท สลบซบซอนมากขน : สาหรบศลปะท จะศกษาเปนพนฐานในระดบชวงชนน : : : กคอ ศลปะไทย ศลปะสากล

ยคสมยและววฒนาการศลปะไทย ประเทศไทยเปนประเทศท อยในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต มอาณาเขตตดตอกบหลายประเทศ มลกษณะภมประเทศ ภมอากาศท มความแตกตางกนตามเขตพนท : ดงนน: จงทาใหลกษณะการแสดงออกทางดานศลปะของชนชาตไทยมความหลากหลาย ประกอบกบการรบเอาอารยธรรมของประเทศเพ อนบานท สงผลตอรปแบบการแส ดงออกทางดานศลปะ ศลปะไทยมตนกาเนดมาตงแตดกดาบรรพ : โดยเรมจากมนษยรจกการขดเขยนลวดลายตางๆ บนรางกา ยของตนเองเพ อใหเกดความสวยงาม และนาเกรงขาม ไดมการคนพบหลกฐานวามนษยยค หนรจกนากระดกสตวมาแกะสลกเพ อใชประดบรางกาย รจกตกแตงลวดลายบนภาชนะดนเผา ตอมา กรจกดดแปลงเสนและลวดลายตางๆ ใหสวยงามเปนมรดกตกทอดทางวฒนธรรมสบตอมา

ปจจยท�มผลตอลกษณะศลปะไทย

1. ความอดมสมบรณและความปลอดภยทางภมศาสตรประเทศไทย เปนประเทศท ไดช อวามความ อดมสมบรณในนามปลาในนามขาว : สามารถเพาะปลกพชพนธธญญาหารอดมสมบรณตลอดป และยงมความปลอดภยจากภยธรรมชาตและประเทศไทยยงอยใ นเขตพนท โซนรอน : สภาพอากาศแจมใส จงทาใหคนไทยเปนคนสนก ราเรง ซ งสงผลไปถงการแสดงออกทางศลปะประเภทตางๆ เปนเอกลกษณเร อยมา 2. ความเปนอสระทางประวตศาสตรชาตไทยเปนประเทศท มเอกราชมาชานาน มอสระในความคดและการแสดงออก ดงนน: ในการสรางสรรคผลงานศลปะจงมความเปนเอกลกษณเฉพาะตวและยงมรปแบบท หลากหลาย

5

3. ความมศรทธามนคงในศาสนาผลงานศลปกรรมไทยสวนใหญ มกจะถกสรางขนเพ อเปน:ส อกลางในกจกรรมทางศาสนา ดงนนลกษณะท แสดงออกจงเปนแบบอยางตามความเช อและอ: ดมคต 4. ความเปนกลางในการรบอารยธรรมจากอารยประเทศดวยสภาพพนท : ลกษณะภมประเทศของประเทศไทยท เหมาะกบการตดตอคาขายกบตางประเทศ จงเปนผลทาใหผลงานศลปะของไทยไดรบอทธพลจากประเทศตางๆ ท เขามาตดตอคาขายดวย แตในการรบเอาอารยธ รรมตางๆ เหลานน :เรายงไดดดแปลงปรบปรงใหเหมาะสม กลมกลนตามอดมคตทางความงามซ งเปนเอกลกษณแบบไทย 5. ความมนคงในวสดกอสรางดวยความหลากหลาย และความเพยงพอของวสดในการกอสราง ทาใหชางท ทางานศลปะสามารถสรางสรรคผลงานไดอยางวจ ตรบรรจง ซ งผลงานท ออกมากจะมความงดงามประณต ละเอยดออน จะเหนไดวาความสมบรณแบบในหลาย ๆ ดานทาใหงานศลปะไทยไดเจรญรงเรองขนมา :ในแตละยคสมย ตามลาดบ ดงนน: ศลปะไทย จงหมายถง ผลงานศลปะท มการคดคนสรางสรรคตามขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมไทย ซ งมรปแบบและวธการเฉพาะท เปนเอกลกษณ โดยมการประยกตสรางสรรคและมววฒนาการเปล ยนแปลงไปตามสภาพทางเศรษฐกจ สงคมและการศกษา ซ งพอท จะจาแนกไดตามชวงเวลาและยคสมยอยางกวางๆ ไดดงน :

1. ศลปะสมยกอนประวตศาสตร

ศลปะสมยกอนประวตศาสตรสามารถแบงไดเปน 2 ยค ดงน: 1.1 ยคหน (Stone Age) มนษยยคหนนยงเปนพวกเร: รอน อาศยอยตามถา ตามเพงผา : แตมนษยในยคหนนกไดทงรองรอยทางวฒนธรรมไวใหผคนในยคหลง: : ๆ ไดศกษาเปนจานวนมาก ถงแมจะไมมความสวยงามประณตมากนก แตกมค ณคามหาศาลตอคนใหเหนถงชวตความเปนอย ประเพณและวฒนธรรมของยคหนวามความเจรญเพยงใด 1.2 ยคโลหะ (Metal Age) เปนยคท ตอเน องและคาบเกยวมาจากยคหนใหม เปนยคท มนษยรจกทาเคร องมอเคร องใชดวยสารด (ทองแดงผสมดบก) และ เหลกโดยมนษยมววฒนาการทางการสรางและประดษฐคดคนมากกวาเดม รจกการตกแตงลวดลายให ละเอยดเพมขน : ทาใหผลงานของศลปวตถในยคนมความประณตสวยงาม : สาหรบประเทศไทยไดมการขดพบโบราณวตถท ทาดวยดนเผาและสารดเปนจานวนมาก เชน ท บานเชยง จงหวดอดรธาน นอกจากนยงมการขดพบกลองมโหระทก:สารดท จงหวดสราษฎรธานอกดวย

6

2. ศลปะสมยประวตศาสตร

สมยประวตศาสตร แบงออกเปน 2 ชวงดงน : 1. สมยกอนสโขทย ดนแดนสวรรณภมกอนท ชนชาต ไทยจะอพยพเขามาตงถนฐานบรเวณน : :ในดนแดนแถบนแตเดมมอาณาจกรของหลายชนชาตปกครองอยกอน รวมถงชนชาตไทยท อาศยอย: ในพนท แถบนดวย ซ งสามารถจาแนกอาณาจกรสมยกอนสโขทยไดดงตอไปน: : : 1.1 สมยทวารวด คอ ชวงระยะเวลาระหวางพ ทธศตวรรษท 12 – 16 สนนษฐานวาศนยกลางของอาณาจกรอยท จงหวดนครปฐม แตศลปะแบบทวารวด จะปรากฏหลกฐานกระจายอยทวไป นอกจากภาคกลางแลว ยงพบในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคตะวนออกดวยพบหลกฐานดานประตมากรรม พบภาพสลกดวยศลาเปนจานวนมาก ท หลอดวยสา รดกมปรากฏอยบาง ลกษณะไมโดดเดนมากนก

ภาพประกอบท� 1.1 ภาพปนปนสตรเลนดนตร: พบท คบว อาเภอเมองจงหวดราชบร

ท�มา : http://nutcoco.exteen.com/20090113/entry-26

1.2 สมยศรวชย คอชวงระยะเวลาระหวางพทธศ ตวรรษท 13-14 สนนษฐานวามศนยกลางของอาณาจกรอยบนเกาะสมาตรา และดนแดนบางสวนทางภาคใต ของประเทศไทย ลกษณะศลปกรรมแบบศรวชย เปนศลปะท เกยวเน องกบพระพทธศาสนา จงมกพบรปพระโพธสตว เชน รปพระโพธสตวอวโลกเตศวร ดานสถาปตยกรรมแบบศรวชยในประเทศไทยพบท อาเภอไชยา จงหวดสราษฎรธาน

ภาพประกอบท� 1.2 ภาพพระโพธสตวอวโลกเตศวร

ท�มา : http://nutcoco.exteen.com/20090113/entry-26

7

1.3 สมยลพบร สมยลพบรหรอละโวระหวางพทธศตวรรษท 16-18 มความเจรญอยบรเวณพน: ท ภาคกลาง ภาคตะวนออก และภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย ดานประตมากรรมมกสรางขนดวยโลหะและสลกศลาเปนสวนใหญ ลกษณะภาพใบหนาจะเปนส : เหล ยมมการสรางรปพระโพธสตวตามคตความเช อของพระพทธศาสานกายมหายานดวย สวนดานสถาปตยกรรมจะนยมสรางปราสาทหนเปนเทวสถานหรอพทธสถานแบบมหายาน โดยมปราสาทหนพมาย จงหวดนครราชสมาเปนพทธสถานสมยลพบรท มขนาดใหญท สดในประเทศไทย

ภาพประกอบท� 1.3 ปราสาทหนพมาย จงหวดนครราชสมา ท�มา : http://www.oknation.net/blog/supawan/2008/09/09/entry-1

1.4 สมยเชยงแสนหรอลานนา มศนยกลางของอาณาจกรอยทางภาคเหนอของประเทศไทย อยในชวงเวลาระหวา งพทธศตวรรษท 18-23 นบเปนยคสมยของศลปะไทยอยางแทจรงซ งปรากฏหลกฐานซากเมองโบราณอยรมฝงแม นาโขงท อาเภอเชยงแสน : จงหวดเชยงราย อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหมและในพนท บรเวณจงหวดลาพน : ดานประตมากรรมจะปรากฏหลกฐานภาพลวดลายประดบองคสถปเจดยตางๆ สวนพระพทธรปในสมยน : พระวรกายและพระพกตรจะมลกษณะคอนขางอวนกลม สวน ดานสถาปตยกรรม ไดแก สถปทรงระฆง ท นยมสรางในจงหวดทางภาคเหนอ

2. สมยสโขทย คอชวงระยะเวลาระหวางพทธศตวรรษท 19-20 ศลปะสโขทย เปนศลปะไทยท งดงามท สดสมยหน ง ไดรบอทธพลมาจากพระพทธศาสนานกายเถรวาทลทธลงกาวงศ ดานจตรกรรม จะปรากฏหลกฐานใหศกษานอยมาก ท หลงเหลออยกมเพยงภาพแกะสลกลายเสนท วดศรชม ดานงานประตมากรรม สมยสโขทยยคแรกไดรบอทธพลจากลงกาแตกไดแสดงความงดงามตามอดมค ตแบบไทยใหปรากฏไวอยางชดเจน แบบมอดมคต สงสด (Classic Art) แบบอยางของประตมากรรมท เหนไดชด คอ พระพทธชนราช ท วดพระศรรตนมหาธาต จงหวดพษณโลก ดานสถาปตยกรรมมแบบอยาง

8

แพรหลายคอสถปทรงระฆงคว า สวนสถาปตยกรรมแบบสโขทยท มลกษณะเดนเปนเอกลกษณขอ ตนเองกคอ “สถปทรงพมขาว บณฑหรอทรงดอกบวตม”

ภาพประกอบท� 1.4 พระพทธชนราช วดพระศรรตนมหาธาต จงหวดพษณโลก ท�มา : http://www.rachkiree.com/wat-1.php

3 สมยอยธยา แบบอยางศลปะอยธยาเจรญขนทางภ : าคกลางของประเทศไทย มชวงเวลาววฒนาการนานถง 417 ป (พ.ศ. 1893-2310) มผลใหรปแบบทางศลปะมลกษณะตางๆ กนไปเปน อยางมาก โดยพอสรปไดดงน: 3.1 ประตมากรรม ศลปะอยธยาเรมต :งแตสมยสมเดจพระรามาธบดท 1(พระเจาอทอง ) ซ ง ทรงสรางกรงศรอยธยาขนเปนราชธานจนมาเสยกรงครงท : : ๒ ซ งจาแนก พทธปฏมากรรมท มความเกยวเน องในพระพทธศาสนาไดดงน : 1) พระพทธรปทาตามอยางฝมอชางอทอง พระพทธรปในชวงเวลานมทง : : ศลปะลพบร หรออทองและสโขทย คละกนอย อาจกลาวไดวา ในระยะนเองศลปะอทองไดเปล ยนไปเปนศลปะ: แบบอยธยา 2) พระพทธรปแบบอยธยา ปรากฏแพรหลายขนตงแตรชสมยสมเดจพระรามาธบดท : : 2 ลงมาจนเสยกรงครงท : 2 (พ.ศ. 2310) โดยลกษณะของประตมากรรมจะเปนแบบท ไดรบอทธพลจากศลปะสโขทย แตงามไมเทาสมยส โขทยคอ ดมชวตจตใจนอยกวา 3) พระพทธรปทรงเคร อง นยมสรางกนมากในตอนปลายกรงศรอยธยา แบงออกไดเปน 2 แบบคอ แบบทรงเคร องใหญและแบบทรงเคร องนอย แบบทรงเคร องนอยนนมกมกรรเ: จยกผนเปนครบออกมาเหนอใบพระกรรณดวย แบบอยาง ในขอนจดวาเปนลกษณะเฉพาะของประตมากรรม: สมยอยธยา

9

ภาพประกอบท� 1.5 พระพทธรปทรงเคร อง สมยอยธยา ท�มา : www.thongthailand.com/index.php%...3D389315

3.2 กรงศรอยธยา มสภาพเปนเกาะมนาลอมรอบท: กดานเปนศนยกลางทางดานคาขาย และการตดตอกบชาวตางชาตมาโดยตลอด พนท โดยรอบพบ : วาเ ปนแหลงซ งเคยเปนชมชนมากอน และมฐานะทางเศรษฐกจด มความเจรญทางดานศาสนาและศลปกรรมในรปแบบตาง ๆ โดยเฉพาะทางดานสถาปตยกรรม ดงน: 1) สถาปตยกรรมกอนกรงศรอยธยา มพบหลกฐานการจายอยท วไปตามทองถนตางๆ ท สาคญคอในเขตจงหวดอยธยาและบรเวณพนท จงหวดใกลเคยง : สถาปตยกรรมท สาคญในชวงนคอ :ปรางค และเจดย ตามแบบอยางศลปะของลพ บร (เขมรหรอขอมในประเทศไทย)และสโขทย 2) สถาปตยกรรมแบบอยธยา ปรากฏใหเหนโดยแพรกระจายอยทวไปในเมอง โดยเฉพาะตอนกลางของประเทศไทย ซ งมอาคารและสถปเจดยแบบตาง ๆกน อาท โบสถท วดหนาพระเมร และวดไชยวฒนาราม จงหวดพระนครศรอยธยา อาคารท พระราชวงนารายณราชนเวศน จงหวดลพบร พระปรางควดพระราม สถปวดพระศรสรรเพชญ จงหวดพระนครศรอยธยา เปนตน

4. สมยรตนโกสนทร แบบอยางศลปะรตนโกสนทร เรมตนตงแตพระบาทสมเดจพระพทธ : ยอดฟาจฬาโลกมหาราชทรงสถาปนากรงเทพมหานครขนเปนราชธาน: ตงแต : พ.ศ. 2325 ลงมาจนถงสมยปจจบนโดยพอสรปไดดงน: 4.1 ประตมากรรม สมยรตนโกสนทรดานประตมากรรมในชวงระยะแรกมหลกฐานการสรางนอย สวนใหญมกอญเชญพระพทธรปท มอ ยแตเดมมาบรณปฏสงขรณใหม หรอไมกเชญมาเปน พระประธานอยในวดสาคญๆ ในเขตกรงเทพมหานคร สวนใหญเปนแบบส โขทย สาหรบประตมากรรม

10

แบบรตนโกสนทรพอประมวลไดดงน: 1) พระพทธรปทาตามแบบอยางของเดม เปนรปแบบท สรางขนคลายกบพระพทธรป: สมยอยธยาปนอทอง แตลกษ ณะความมชวต จตใจยงนอยลงไปอก ในสมยรชกาลท 3 โปรดเกลาฯ ใหสรางพระพทธรปเพมเตมขนน : บรวมกนแบบเดมเปน 40 ปาง แลวอญเชญไปประดษฐยงวดตางๆ 2) พระพทธรปผสมผสานกบตะวนตก ในรชกาลท 4 มการแกไข พทธลกษณะใหคลายมนษยสามญชนยงขน : คอไมมพระเกตมาลาหรอขมวดพระเมฬ มจวรเปนรว : อาท พระนรนตราย พอถงสมยรชกาลท 5-6 มการตดตอกบตางประ เทศมากขน : จงเกดมการสรางพระพทธรปใหเหมอนมนษย ตามแบบพระพทธรปคนธารราฐของอนเดย อาท พระพทธรปขอฝน และพระไสยาสน ท วดราชาธวาส กรงเทพมหานคร 3 ) ประตมากรรมสมยใหมหลงป พ.ศ. 2475 เปนปแหงการเปล ยนแปลงในประวตศาสตรศลปะของเมองไทย โดยมการกอตงมหาวท : ยาลยศลปากรขน : จากการนาของ ศาสตราจารยศลปะ พระศร ทาใหเกดการสรางศลปะสมยใหมและรวมสมยเกดขนมากมาย :

ภาพประกอบท� 1.6 พระนพพานทรงญาณ วดราชาธวาสราชวรวหาร ท�มา : www.palungdham.com/t805.html 4.2 สถาปตยกรรม ในสมยรตนโกสนทรระยะแรกเปนการสบทอดแบบอยธยาตอนปลายและตอมามววฒนาการตามลาดบ คอ 1) สถาปตยกรรมแบบแผนอยธยา เปนอาคารสรางเลยนแบบอยธยาโดยเฉพาะอาคารประเภทเคร องกอ เชน โบสถ วหาร ปราสาทราชมณเฑยร ลวนแตทาฐานแอนโคงรบหลงคา และเชงชายกมแนวเสนออนกลางปลายเชดสมพนธกบฐาน เปนตน 2) สถาปตยกรรมสมยรชกาลท 3 สมยนมแบบสถาปตย: กรรมท เรยกวา “อยางใน ” และ “อยางนอก ” คอ แบบลายไทยกบแบบลายจน แบบลายไทยนนไมนยมรปเทพเปนลายประธาน : และไมนยมลายกระหนก มกใชลายใบเทศเปนหลก อาคารไมมตวหวเสา ไมตดคนทวย

11

3 ) สถาปตยกรรมยคปรบตวตามกระแสตะวนตก มรปลกษณะผสมผสาน และหรอรบแบบอยางสถาปตยกรรมแบบอยางสถาปตยกรรมตะวนตก เขามาใชในสถาปตยกรรมไทยมาก เชน พระท นงจกรมหาปราสาท ภายในพระบรมมหาราชวง สรางขนในสมยรชกาลท : 5

ภาพประกอบท� 1.7 พระท นงจกรมหาปราสาท สรางขนใ: นสมยรชกาลท 5 ท�มา : http://xchange.teenee.com/up01/post-175-1187753151.jpg

4.3 จตรกรรม สมยรตนโกสนทรเปนจตรกรรมท เขยนขนตงแต: : พ.ศ. 2325 ลงมาจนถงปจจบน มรปแบบทงเขยนตามแบบไทยแนวประเพณ: และแบบรวมสมย โดยเฉพาะจตรกรรมฝาผนงท เขยนขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว : (รชกาลท 3) จดเปนจตรกรรมไทยมคณคาทางความงามมาก เชน ท วดสวรรณาราม ถอวาโดดเดนและสมบรณท สดในยคตนรตนโกสนทร แตหลงจากรบอทธพลตะวนตกทาใหรปแบบจตรกรรมไทย มรปลกษณะเปนสากลเพมมากขน : จนถงปจจบนรปแบบจตรกรรมไทยมความรวมสมยกบศลปะนานาชาตอยางชดเจน

ภาพประกอบท� 1.8 ภาพจตรกรรมฝาผนงท วดสวรรณารามในสมยรชกาลท 3

ท�มา : http://topicstock.pantip.com/camera/topicstock/2006/04/O4266842/O4266842.html

12

ประเภทของงานศลปะไทย

งานศลปะไทยหรอศลปกรรมไทย แบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก 1. จตรกรรมไทย (Thai Painting) หมายถง การเขยนภาพและระบายสตามรปแบบไทย ไดแก การเขยนลวดลายไทย การระบายสและการปดทองในภาพเขยนเกยวกบวรรณคด ประวตศาสตร และพทธประวต โดยสรางสรรคลงในสมดไทย ตกแตงฉากไม ลบแล พนกพง ตกแตงประต หนาตาง และฝาผนงในพระอโบสถ วหาร ศาลาการเปรยญ หอไตร ซ งเรยกวา งานจตรกรรมฝาผนง ตลอดจนการเขยนลวดลายปดทองรดน:าตพระธรรมหรอหบพระธรรม และลวดลายบนภาชนะเคร องใชตางๆ 2. ประตมากรรมไทย (Thai Sculpture) หมายถง การปน การหลอ การแกะ : การสลก หรอจาหลกอนเปนลกษณะประจาชาตไทยซ งเปนงานท มลกษณะเปนสามมต สวนใหญเปนงานท เกยวของกบ พระพทธศาสนา โดยเฉพาะอยางยงการปนและ : การหลอพระพทธรป จงเรยกงานศลปะไทยประเภทนวา : “ประตมากรรม” ซ งหมายถง “รปแทนบคคล” เพ อนามาเคารพบชา 3. สถาปตยกรรมไทย (Thai Architecture) หมายถง การออกแบบกอสรางอาคารสถานท ไดแก อาคารท อยอาศย เชน เรอนไทย และอาคารทางศาสนา เชน วด โบสถ วหาร ศาลาการเปรยญ สถป กฏ หอระฆง หอไตร ฯลฯ อาคารท ประทบสาหรบพระเจาแผนดน เชน ปราสาท พระราชวง เปนตน ซ งเปนเอกลกษณประจาชาตท สรางสรรคตามรปแบบประเพณและวฒนธรรมไทย

เอกลกษณของงานศลปะไทย

งานศลปะไทยมลกษณะอนเปนเอกลกษณ มคณคาทางดานความงามและจตใจ ดงน : 1. เอกลกษณของงานจตรกรรมไทย 1.1 เปนภาพแบนๆ แบบสองมต งานจตรกรรมไทยดงเดมนยมใชสแบนๆ : แบบสองมต และตดเสนท รปและลวดลาย มงเนนแสดงความงามในการใชเสนและส ไมแสดงแสงเงาตามธรรมชาต และระยะใกลไกลของภาพ 1.2 แสดงความแตกตางระหวางบคคลดวยส ในการเขยนภาพวรรณคดไทย นยมเขยนภาพใบหนาตวละครใหมลกษณะท คลายกน จงตองแสดงความแตกตางระหวา งบคคลดวยเคร องประดบ เคร องแตงกาย อาวธประจากาย โดยเฉพาะท แสดงความแตกตางไดชดเจนท สดกคอ สกายของตวละคร ในวรรณคดไทยเร องรามเกยรต w ไดเขยนภาพจตรกรรมไทยโดยใชสแสดงบคคล เชน ใหพระรามมสเขยว พระลกษณมสเหลอง หนมานมสขาว สครพมสแดง เปนตน 1.3 แสดงจดเดนโดยไมคานงถงสดสวน งานจตรกรรมไทยเปนศลปะท เกดจากอดมคต และเหนอความเปนจรง โดยเฉพาะการแสดงจดเดนหรอจดสนใจของตวละครท สาคญและมอทธฤทธให wมขนาดใหญผดธรรมชาต เชน ภาพหนมานในเร องรามเกยรต เปนตนw

13

1.4 เปนภาพเขยนท แสดงทศนยภาพแบบตานกมอง งานจตรกรรมไทยท แสดงภาพทวทศนอาคารบานเรอน และแสดงวถชวตความเปนอยแบบไทย นยมเขยนภาพในลกษณะมองจากท สงลงส ท ต า หรอท เรยกวา “ภาพแบบตานกมอง” (Bird’s Eye View) เพ อใหผชมสามารถมองเหนบานเรอนและวถชวตความเปนอยของผ คนท อยในภาพไดอยางทวถง โดยไมบงหรอทบซอนกนเหมอนกบงาน จตรกรรมสากล แสดงใหเหนถงวธคดอนชาญฉลาดของจตรกรไทย 1.5 เปนภาพเขยนแบบเลาเร อง งานจตรกรรมไทยมกจะเขยนเปนเร องราวตามทองเร องในวรรณคดหรอชาดก ซ งมการลาดบภาพตอเน องกนโดยมภาพทวทศน เชน ภเขา ตนไม ทองฟา เปนตน

ภาพประกอบท� 1.9 ภาพจตรกรรมฝาผนงท วดพระศรรตนศาสดาราม ท�มา : www.samsenwit.ac.th/e-book/socia...Art.html

2. เอกลกษณของงานประตมากรรมไทย 2.1 ไมแสดงความแตกตางของพนผว : งานประตมากรรมไทยมเอกลกษณท เดนชด คอ นยมขดแตงผวใหเรยบเนยน เกลยงเกลา: ไมแสดงความ แตกตางของพนผวหรอลกษณะผว : (Texture) ทาใหเกดคณคาทางความงามจาก ความออนชอยคดโคงของรปและลวดลาย 2.2 ไมนยมปนหรอแกะสลกรปคนเหมอน : คตนยมของไทยตงแตสมยโบราณจะไมมการ: สรางงานประตมากรรมเปนรปคนเหมอน ดงนน : จงไมมพระบรมรปกษตรยไทยท เปนงานประตมากรรมไทย แตจะสรางพระ พทธรปฉลองพระองคขนเคาร: พแทน หรอสรางพระพทธรปและเทวรปซ งเปนส อแทนใหเคารพสกการะ 2.3 ไมแสดงกลามเนอในรปทรงของคนและสต : ว งานประตมากรรมไทยมลกษณะท เปนเอกลกษณอกอยางหน งคอ ไมแสดงกลามเนอ : กระดก และเอน ใหเหนในลกษณะเปนธรรมชาตท เหมอนจรง แตแ สดงความงามตามอดมคต คอ ความเกล:ยงเกลา ออนชอยและกลมกลน เชน การปน :

14

พระพทธรป ซ งปนโดยการยดถอตามคมภรลกษณะมหาบรษซ งเปนคณลกษณะของพระพทธองค:ท ทรงหลดพนจากกเลสทงปวง : 2.4 แฝงอยในลกษณะของเคร อง ประดบตกแตง งานประตมากรรมไทยนอกจากพระพทธรปและเทวรปแลว สวนใหญจะเปนงานท สรางสรรคขนเพ อประดบตกแตงอาคารสถาปตยกรรมไท : ยใหมคณคาทางความงามยงขน เชน : ลวดลายประดบฐานบานประต และผนงของสถป เจดย โบสถ วหาร เปนตน และยงใชในการตกแตงซมและฐานพระพทธรปใหดศกด w สทธw

ภาพประกอบท� 1.10 รปปนพระพทธรป: ถายภาพโดย : สมบรณ แกวรวมวงค

ภาพประกอบท� 1.11 ภาพงานแกะสลกไมบานประต วดใหญส วรรณาราม จงหวดเพชรบร ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 113)

15

3. เอกลกษณของสถาปตยกรรมไทย 3.1 นยมสรางเรอนชนเดยว : การสรางเรอนไทยหรอบานเรอนท อยอาศยของคนไทยนน นยม :สรางเปนเรอนชนเดยว : โดยทาเปนเรอนยกพนสงพนระดบดน สงขนาดคนเดนลอดได การสรางเรอนใหยกพนข: :นสง กเพ อไมใหนาทวมถงเรอนเม อถงฤดนาหลาก นอกจากนการท าเรอนยกพนสงยงชวยให : : : :ปลอดภยจากสตวรายซ งในสมยกอนมชกชม รวมทงยงชวยใหผ : ท อยอาศยบนเรอนพนจากความชน : ซ งระเหยขนจากพนดนขางใตเรอน: : และยงทาใหลมพดโกรกผานใตถนเรอน ชวยระบายกลนไออบชนได : 3.2 มโครงสรางงายๆ และเปดเผย งานสถาปตยกรรมไทยนยมสรางดวยไม และออกแบบโครงสรางงายๆ ไมมความสลบซบซอนแตอยาง ใด องคประกอบสาคญ คอ สวนพนบาน : สวนผนง และสวนหลงคาบาน สวนหลงคาจะประกอบดวยข อ แป อกไก และจนทน ประกอบกนเปนโคร งสรางสามเหล ยมท มความสมดล มการประสานกลมกลนของชนสวนท สามารถมองเหนไดชดเจน สะดวก: ในการเรยนรและจดจานาไปกอสราง 3.3 มหลกคาทรงสงและมกนสาดย นออกมา การสรางหลงคาของเรอนไทยนยมสรางเปนทรงสง “รปทรงสามเหล ยม” ซ งเปนเอกลกษณไทย ทงนเน องจากเมองไทยมอากาศรอน: : อบอาว ฝนตกชก การสรางหลงคาทรงสงจะชวยใหระบายความรอนไดด นอกจากน : การสรางหลงคาทรงสงจะชวยใหนาฝ :ไหลเทลงมาจากหลงคาไดอยางรวดเรว สวนกนสาดท ย นออกมา กเพ อปองกนฝนสาดผนงบานหรอเขา มาทางหนาตา ง และยงปองกนแสงแดดไดอกดวย จงเปนจดเดนของ ภมปญญาของชางไทย 3.4 สรางหลงคาซอนกนหลายชน งานสถาปตยกรรมไทยท มความงดงามอยางเดนชดคอ :การสรางหลงคาซอนกนหลายชน ซ งทาใหเกดความงามในการจดองคประกอบศลปอยางมเชงชนและ : :มจงหวะลลาท ลดหลนรบสงกนอยางตอเน อง ซ งสอดคลองกบคตนยมวา การอาศยอยภายใตหลงคา หรอรมฉตรท ซอนกนหลาย ๆ ชนนน : : ถอวาเปนสรมงคลอยางยง นอกจากนในดานการรบนาหนกของ: :หลงคาจะมความพอดเพราะหลงคาแตละชน : จะชวยถายนาหนกซ งกนและก : นไดเปนอยา งด ไมทาใหสวนหน งสวนใดรบนาหนกมากจนเกนไป :

16

ประวต รปแบบยคสมย ของศลปะสากล

ศลปะสากล มพนฐานมาจากศลปะตะวนตก : โดยพฒนามาจากศลปะอยปตและกรก ท ถอไดวาเปนศลปะและวฒนธรรมยคโบราณของโลก ซ งมววฒนาการมาหลายยคหลายสมย และมอทธพลตอผลงานศลปกรรมของชาตตางๆท วโลก รวมทงยงเปนตนแบ: บของศลปะสากลในปจจบนดงนน : ศลปะสากล จงเปนศลปะท มการผสมผสานแนวความคดและรปแบบตางๆ อยางก วางขวาง มการใชวสดอปกรณและวธการตางๆ ในการสรางสรรคผลงานอยางอสระ

ศลปะสากลแบงตา มชวงเวลาและยคสมยได ดงน : 1. ศลปะสมยกอนประวตศาสตร (Prehistory Art) 2. ศลปะสมยประวตศาสตร (History Art) 3. ศลปะสมยกลาง (Medieval Art) 4. ศลปะสมยฟนฟศลปวทยา : (Renaissance) 5. ศลปะสมยใหม (Modern Art) 6. ศลปะสมยศตวรรษท 20 -ปจจบน

คณคาของศลปะสากลท�มตอมวลมนษย ประวตศาสตรศลปะมความสาคญตอผ เรยนและผสรางสรรคงานศลปะ เน องจากการศกษาประวตศาสตรศลปะทาใหไดรและเขาใจประวตความเปนมา ววฒนาการของศลปะตงแตสมยกอน: ประวตศาสตรจนถงปจจบน ไดศกษาแบบอยางของงานศลปะสากลเกยวกบววฒนาการ และความเปล ยนแปลงของรปแบบในแตละสมย เทคนคและวธการสรางสรรค ทาใหเหนความเปล ยนแปลง เหนคณคาและเกดความซาบซงในคณคาของงานศลปะสากล : นามาซ งความภาคภมใจในมรดกทางวฒนธรรมของมนษยชาต ศลปะสากลจงมคณคาของมนษยทกคน นอกจากเปนมรดกทางวฒนธรรมของมนษยชาตแลวยงเปนแนวทางและแบบอยางใหศลปนหรอบคคลทวไปไดสราง สรรคผลงานศลปะ โดยอาศยเทคนคและวธการตามแนวทางเดยวกน เชน การใชเสน ส แสงเงา ฯลฯ ซ งสามารถแสดงออกไดอยาง กวางขวาง ไมจากดขอบเขตหรอกฎเกณฑท ตายตว ผช นชมผลงานกสามารถช นชมผล งานไดอยางหลากหลาย ตามแนวคด เทคนค วธการสรางผลงาน รวมทงสามารถส อความหมายเนอหา: : และเร องราวของคนในสงคมผานผลงานศลปะ การเรยนรศลปะสากลในปจจบนมการเรยนรอยางอสระ กวางขวาง รขอจากดและมไดผกขาดอยกบศลปน หรอนกวชาการทางศลปะเทานน หากแตเปนศลปะของทกคน : (Art for All) เพราะศลปะผกพนกบชวตของคนตลอดเวลา อาจกลาวไดวาสงทงหลายทงปวงท มนษยสรางข :: : นลวนมความเปน

17

ศลปะทงสน : : เพราะการสรางสรรคสงตางๆ จะเรมตนดวยการออกแบบท แฝงดวยความงามทางศลปะ อยในสงนนๆ : ดวยเสมอ เสนทางการสรางสรรคงานศลปะสากล ตงแตสมยกอนประวตศาสตรจนถง: ปจจบน 1. ศลปะสมยกอนประวตศาสตร (Prehistory Art) ศลปะสมยกอนประวตศาสตร การสรางงานศลปกรรมของมนษยสมยกอน ประวตศาสตรสนนษฐานวา มความเกยวของกบการแสดงออกทางอภนหารสาคญ 3 ประการ คอ 1. อภนหารเกยวกบความตาย (Death Magic) 2. อภนหารเกยวกบความอดมสมบรณ (Fertility Magic) 3. อภนหารเกยวกบความสานกบาป (Propitiation magic) ศลปะสมยกอนประวตศาสตรแบงออกเปน 2 ยค

1.1 ยคหน (Stone Age) มอายประมาณ 20,000-7,000 ปกอนครสตศ กราช มนษยยคน:อาศยอยในถา : ดารงชพดวยการลาส ตว อาวธและเคร องมอเคร องใชสวนใหญทาดวยหน กระดก และเขาสตว งานศลปกรรมยคหนมลกษณะ ดงน: จตรกรรม ภาพจตรกรรมของมนษยยคหนสวนมากพบในถา เปนภาพเกยวกบการลาสตว : พธกรรมตางๆ แตท พบมากเปนภาพสตวชนดตางๆ เชน กวางเรนเดยร มาปา ววไบซน พบท ถาอลตามรา : (Altamira Cave) ในประเทศสเปน เปนตน การสรางสรรคผลงานมการใชเทคนคและวธการท หลากหลาย เชน การเซาะผนงหนใหเปนรองแลวอดสลงไปในรองในบางแหงมการนาไขสตวมา ทาท ผนงกอน แลวจงนาสผงมาพนทบลงไป ทาใหภาพมความคงทน สท นยมใชคอ สแดง สนาตาล: สเหลอง สดา สเหลานไดมาจากดนและถาน :

ภาพประกอบท� 1.12 ภาพเขยนในผนงถารปมาปา:

ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 6

18

ประตมากรรม งานประตมากรรมของมนษยยคหนมเนอหาเกยวกบการลาสตวและพธกรรม: ตางๆ มงแสดงออกทางอภนหารเกยวกบความอดมสมบรณ ทาจากวสดตางๆ เชน หน มา งาชาง กระดก และเขาสตว เปนงานประตมากรรมแบบนนต า นอกจากนยงมกา: รพบประตมากรรมแกะสลกรปผหญง มทงแบบนนสงและแบบลอยตว: มลกษณะรปรางอวบอวนสมบรณ ไมมห ตา จมก และปากใหเหนแตจะเปนก อนกลม แสดงโครงของศรษะและลาตว แขนจะเลกลบ หนาอกสวนเตานมจะมขนาด ใหญ มการเนนอวยวะเพศเดนชด ประตมากรรม แกะสลกรปผหญงเหลานในปจจบนเรยกวา : “ภาพวนส” ประตมากรรมวนสท เกาแกและมช อเสยงมาก คอ วนสแหงวลเลนดอรฟ (Venus of Willendorf) วนสแหงโลสเซง (Venus of Laussel) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.13 ประตมากรรม “วนสแหงวลเลนดอรฟ ” ท�มา : http://thinutda.blogspot.com/

สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมท ปรากฏหลกฐานในยคน : คอ อนสาวรยหน (Megalithic) ซ งสรางดวยหนขนาดใหญ มรปรางประ หลาด มลกษณะเดน แสดงออกถงสตปญญาและความสามารถ ความเพยรพยายามของมนษยในยคนน : ซ งถอเปนรากฐานของงานสถาปตยกรรมในยคตอๆ มา ในการสรางอนสาวรยหน สนนษฐานวาอาจจะใชทาเปนสสานเกบศพ เปนจดรวมในการทาพธกรรมเกยวกบ ความตาย เปนเคร องมอในการคานวณกาลเวลาทางดาราศาสตร หรอใชวดคานวณฤดกาลตางๆ มการคนพบหลายท ดวยกน เชน ท ประเทศองกฤษ ประเทศฝรงเศส เปนตน

ภาพประกอบท� 1.14 อนสาวรยสโตนเฮนจ ประเทศองกฤษ

ท�มา : http://www.ilovetogo.com/Article/54/79/Contacts.aspx?mid=31

19

1.2 ยคโลหะ (Bronze Age) มอายประมาณ 4,000 ปกอนครสตศกราชมนษยในยคนรจก :การนาโลหะมาหลอเปนเคร องมอเคร องใชตางๆ เชน ทาเปนอาวธ เคร องมอลาสตว และเคร องประดบ งานศลปกรรมยคโลหะมลกษณะ ดงน: จตรกรรม งานจตรกรรมในยคโลหะสวน ใหญเปนจตรกรรมประเภทตกแตง เชน หนากาก อาวธโล และตกแตงลวดลายบนภาชนะดนเผา เปนตน ประตมากรรม งานประตมากรรมยงไมม การเปล ยนแปลงรปแบบไปจากเดม แตเปล ยนวสดจากหนเปนโลหะเทานน : และมการทาเคร องมอเคร องใชตางๆ ดวยโลหะ สถาปตยกรรม นอกจากงานสถาปตยกรรมท แสดงโครงสรางแบบวางพาดในยคหนแลว ในยคโลหะไมปรากฏหลกฐานวามการสรางสรรคงาน สถาปตยกรรมท โดดเดนในยคน :

2. ศลปะสมยประวตศาสตร (History Art) 2.1 ศลปะเมโสโปเตเมย (Mesopotamia Art) ศลปะและอารยธรรมของเมโสโปเตเมย เกดขน :ในชวงเวลาใกลเคยงกบอยปต คอเกดขนประมาณ : 3,500 ปกอนครสตศกรา ช บรเวณลมแมนาไทกรส :และแมนายเฟรทส : ซ งเปนสวนหน งของประเทศซเรยและอรกในปจจบน เมโสโปเตเมยเปนดนแดนท อดมสมบรณ มพน: ท กวางขวางจงทาใหมกลมชนเผาตาง ๆ เขามาตงถนฐาน เชน : ชาวสเมเรยน (Sumerians) ชาวบาบโลเนยน(Babilonian) ชาวอสซเรยน (Assyrian) ชาวเปอรเซย (Persia) เปนตน ศลปะเมโส-โปเตเมยมลกษณะ ดงน: สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมของเมโสโปเตเมยไดแก วด ซ งมรปรางคลายพระมดของอยปตท เปนชนๆ: เรยกวา ซกกแรต (Ziggurat) ซ งเปนสถานท ทาพธทางศาสนา กอสรางดวยอฐ มลกษณะหนกแนนและใหญโตมาก ซกกแรตท สาคญและมช อเสยงท สด คอ ซกกแรต แหงนครเออร (Ziggurat of Ur) ซกกแรตเหลานสะทอนความเช อทางศาสนาและรปแบบการปกครองของเมโสโปเตเมย :

ภาพประกอบท� 1.15 ซกกแรต แหงนครเออร ประเทศอรก ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 10

20

ประตมากรรม งานประตมากรรมมกจะทาขนเพ อประดบตกแตงผนงอาคาร: แสดงเร องราวของกษตรย โดยเฉพาะการทาสงคราม การลาสตว และการประพาสสถานท ตางๆ ศลปนชาวอสซเรยนมความร ความเขาใจดานกายวภาค และชางสงเกต สามารถสรางสรรคงานประตมากรรมรปคนและสตวใหเหนถงสดสวนของ รางกายท เปนจรง และใหอารมณความรสกสมจรงอกดวย เชน ประตมากรรมแกะสลกหนนนต ารปสงโตตวเมยถกธนกาลงใกลตาย (Dying Lioness) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.16 ประตมากรรมแกะสลกหนนนต ารปสงโตตวเมยถกธนกาลงใกลตาย ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 11

จตรกรรม งานจตรกรรมของเมโสโปเตเมย ซ งสวนใหญเปนภาพวาดประดบตกแตง ภายในอาคาร

2.2 ศลปะอยปต (Egypt Art) ศลปะและอารยธรรมของอยปต เกดขนเม อประมาณ : 3,100 ปกอนศรสตศกราช บรเวณสองฝงแมนาไนล : ซ งมลกษณะเปนแนวยาวเรมตงแตปากแมนาไปจนถงตอนปลายสดของแมนาทาง : : :ตอนเหนอของประเทศซดานในปจจบน จากประวตศาสตรอนยาวนานนไดกอเกดอารยธรรมท ยงใหญ: มความเจรญสงสดในดานตาง ๆ ตามความเช อของตนเองไดอยางยงใหญ สวยงาม มเอกลกษณเฉพาะตว อยปตปกครองโดยกษตรย เรยกวา “ฟาโรห” (Pharaoh) ชาวอยปตนบถอเทพเจาหลายองคโดยมสรยเทพหรอเทพเจาเร (Re) เปนเทพเจาสงสด นอกจากนยงมเทพเจาสาคญอ นๆ เชน : โอซรส (Osiris) เทพแหงแมนาไนล ไอซส : (Isis) เทพแหงดน เปนตน ชาวอยปตนบถอฟาโรหเปนเทพเจาองคหน ง คาสงของ พระองคจงถอเปนประกาศตและกฎหมาย ดงนนฟาโรหจงมฐานะเปนกษตรยและเทพเจาในเวลาเดยวกน: นอกจากนชาวอยปตยงมความเช อวามน: ษยประกอบดวยรางกายและวญญาณ เม อตายไปแลววญญาณจะไมดบสญ จงมประเพณการเกบรกษาศพไมใหเนาเป อยเพ อรอวญญาณกลบมาเข าสรางกาย โดยการ

21

ทามมม (Mummy) จากความเช อดงกลาวจงสงผลใหการสรางสรรคงานศลปกรรมของอยปตสะทอน เร องราวเกยวกบความ ตาย ศลปกรรมอยปตมลกษณะ ดงน: สถาปตยกรรม ชาวอยปตไดรบการยกยองวาเปนสถาปนกชนยอดของโลก สงกอสราง : ของอยปตใชระบบโครงสรางแบบคานวางพาดเสา (Post and Lintel) แสดงรปทรงท เรยบงาย เชน รปทางสามเหล ยม เปนตน งานสถาปตยกรรมของอยปตมความเกยวของกบชวตหลงความตาย ทา ใหมการสรางท เกบศพกนอยางแพรหลาย มลกษณะเรยบงาย ทบตน มนคง มความแขงแรงทนทาน งานสถาปตยกรรมของอยปตแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ 1. สรางท เกบศพ ซ งเปนท ฝงศพของฟาโรห พระราชวงศ ขนนางผจงรกภกด ตลอดจนประชาชนคนธรรมดา ซ งจะมความวจตรพสดารใหญโตไปตามฐานะและอานาจ วสดท ใชในการสรางจะเปนหนเกอบทงหมด ท เกบศพแบงออกเปน : 3 แบบ คอ 1.1 มาสตาบา (Mastaba) เปนท เกบศพของชาวอยปตในยคแร กๆ เปนท เกบศพแบบปดตาย ใชสาหรบขนนางหรอผร ารวย มรปรางคลายพระมดขนาดเลก ยอดตนแบน 1.2 พระมด (Pyramid) เปนท เกบศพของฟาโรห มลกษณะฐานเปนรปส เหล ยมมยอดขนไปบรรจบกน เม อมองดานขาง: จะเปนรปสามเหล ยม พระมดมววฒนาการมาจากมาสตาบา พระมดสวนมากนอกจากจะมหองเกบพระศพแลว ยงมหองบชาซ งสรางขนเพ อฟาโรห ภายในตกแตง :ดวยจตรกรรมภาพเขยนท สวยงาม แสดงเร องราว ชวประวตของผตาย 1.3 สสานสกดหนเผา (Rock Cut Tomb) เปนท เกบศพข องฟาโรหเปนสถาปตยกรรมท เกดจากก ารเจาะหนาผาใหมความลกเขาไปมกเรยกบรเวณนวา : “หบผากษตรย” (Valley of The King)

ภาพประกอบท� 1.17 พระมดใหญแหงเมองกซา ประเทศอยปต ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 13

22

2. สรางวหาร เปนการสรางขนเพ ออทศถวายใหเทพเจาหรอฟาโรหท ตนนบถอ นยม:สรางวหารตามภเขา โครงสรางสวนใหญใ ชแบบวางพาดประกอบดวยเสาและคาน สรางดวยหนมขนาดใหญโตมาก หวเสามการตกแตงเปนใบปาปรส (Papyrus) มลกษณะคลายตนใบปาลม (Palm leaves) เม อมองจากดานหนาของวหารจะเหนหอสงคลายปราการท แขงแรงเรยกวา พโลน ทาเปนชนลดหลน: กนไป คลายอาคารท ตดตอกน ชนสงอยหนา ชนต าอย: : หลง ภายในวหารแบงเปนหองๆ ใชเปนท ประชมบชาเทพเจา ประกอบดวยเสาตนใหญ ซ งเปนเคร องคายนสวนบนใหมความแขงแร: งและคงทนถาวร ประตมากรรม งานประตมากรรมรปคนของอยปตมลกษณะการเนนความงามจากดานหนา (Formality) มความสมดลแบบสองขางเทากน แนวคางขนานกบพน : ไมกมหรอเงยหนา มอทงสองขาง:แนบไวอยางมนคง เทาแบนราบกบพน : และเทาขางหน งย นออกไปขางหนาใหความรสกมนคง แขงแรง ทบตน นอกจากน: งานประตมากรรมบางชนมขนาดใหญมาก : จนอาจจดไวในจาพวกสงกอสรา ง เชน รปสฟงคแหงกซา (Sphinx of Giza) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.18 รปสฟงคแหงกซา ประเทศอยปต ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 15

จตรกรรม งานจตรกรรมของอยปตสวนใหญเขยนบนผนงภายในห องท สรางขนเพ อ:บชาฟาโรห อยภายในพระมดหรอวหารตางๆ บนทกเกยวกบช วประวตและเร องราวของผตาย เปนงานท มลกษณะเนนใหเหนรปรางแบนๆ มเสนรอบนอกท คมชด ไมแสดงระยะสวนลกภายในภาพ มการจดวางทาทางของคนในอรยาบถตางๆ ในรปของสญลกษณ (Symbolic) มากกวาแสดงความเหมอนจรงตามธรรมชาต เชน สวนใบหนาแสดงดานขาง ขณะท ตาเปนดานตรงเชนเดยวกบลาตว สวนสะโพก และขาแสดงดานขางอยในทางท กาวไปขางหนา นอกจากน: งานจตรกรรมของอยปตยงมการเขยนตวอกษรภาพ (Hieroglyphic) ลงในชองวางรปและมการเนนสดสวนของสงสาคญในภาพใหมขนาด

23

ใหญโตกวาสวนประกอบอ นๆ เชน ภาพของกษตรยหรอฟาโรห จะมขนาดใหญกวามเหสและบรวาร ทงหลาย เปนตน:

ภาพประกอบท� 1.19 งานจตรกรรมของอยปตเขยนบนผนงสสาน ท�มา : www.thaigoodview.com/node/72483

2.3 ศลปะกรก (Greek Art) ศลปะและอารยธรรมของกรกเกดขนเม : อประมาณ 1,100 ปกอนครสตศกราช บร เวณแหลมบอลขาน ซ งเปนท บรรจบกนของ 3 ทวป ไดแก ทวปยโรป แอฟรกา และเอเชย ชาวกรกเปนชนเผาอนโดยโรปและเรยกตนเองวา “เฮเลนนส” ดงนน ศลปะกรกจ: งหมายถง ศลปะเฮเลนนส ผลงานศลปะของกรก เรมตนจากรปแ บบและเร องราวเกยวกบเทพเจา เหมอนกบเ มโสโปเตเมยและอยปต ซ งมลกษณะเปนรปแบบนามธรรม (Abstract) แตเทพเจาของก รกมรปแบบเปนธรรมชาตมากกวา ใหความรสกถงการเคล อนไหวดมชวตชวา แสดงใหเหนถงอดมคตท พยายามใหสอดคลองกบความงาม ความกลมกลน และกฎเกณฑของธรรมชาต ดวยเหตนกร: กจงสรางสรรครปเทพเจาตางๆ ใหมลกษณะอยางมนษย ศลปนชาวกรก สรางสรรคผลงานศลปกรรมขนเพ อรฐ : เพ อผครองรฐ และความเช อสวนตวของศลปน ไมไดสรางขนเพ อพระหรอเทพกษตรยเหมอนเชนเมโสโปเตเมยและอยปต งานศลปกรรมของกรก :นบไดวาเป นรากเหงาของศลปะตะวนตกโดยเฉพาะในยโรปและอเมรกา ศลปะกรกมลกษณะ ดงน: สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมของกรก มช อเสยงดานความงดงามและความมสดสวนท สงางามเหมาะเจาะสมบรณ สวนใหญเปนวหาร ซ งนยมสรางในบรเวณท สงหรอเนนเขา โดยคานงถงความกลมกลนของเนนเขากบวหารท จะสราง วหารเหลานใชเปนท บชาเทพเจา ห : รอประดษฐานรปเคารพของเทพเจา สวนใหญสรางดวยหนใชระบบโครงสรางแบบคานวางพาดเสา (Post and Lintel) แผนผงเปนรปส เหล ยมผนผา ลกษณะเปนวหารหลงคาลาด ภายในเปนหองส เหล ยมไมมหนาตาง เสาเรยงตงเปนแถว : พนทาลดชนเปน : : 3 ชน เสาตงอยบนพนชนบนกบคาน : : : : หลงคายกขนเปนจวเตยๆ : :เสาวางระยะไมเทากน

24

งานสถาปตยกรรมของกรกแบงตามลกษณะหวเสาเปน 3 แบบ คอ 1.แบบดอรก (Doric) มลกษณะโคนเสาใหญและเรยวขนไปถงยอด ตามลาเสาม : การเซาะรองเปนทางยาว แสดงความเรยบงาย มนคง แขงแรง เปนแบบการกอสรางท แพรหลายท สดของกรก 2. แบบไออนก (Ionic) มลกษณะเสาเรยวสงางาม มการเพมลายโคงท ยอดเสาทง : 2 ขาง ใหความงามออนชอย นมนวล และทาฐานเสาใหรบกบพนเชนเดยวกบท ทายอดเสาใหรบกบคาน : 3. แบบคอรนเทยน (Corinthian) มลกษณะเสาเรยวกวาไอออนก หวเสามการตกแตงประดบประดาดวยการแกะสลกเปนรปใบไมประดษฐ เปนความงามแบบหรหรา ฟมเฟอย ซ งเปนท นยมในการกอสรางของชาวโรมนในสมยตอมา

ภาพประกอบท� 1.20 หวเสาแบบตาง ๆ ในงานสถาปตยกรรมของกรก

ท�มา : www.thaigoodview.com/library/con...ran5.htm

ประตมากรรม ชาวกรกมอจฉรยภาพในการสรางความงามตามอดมคตในงานประตมากรรม โดยถายทอ ดผลงานประตมากรรมแบบเหมอนจรง (Realistic) ชาวกรกมความร ความเขาใจเกยวกบ กายวภาคศาสตร (Anatomy) และรจกการจดวางทาทางในอรยาบถตาง ๆ และมการเนนใหเหนถงกลามเนอ:อยางถกตองชดเจนในงานประตมากรรมรปเปลอย สวนรปท สวมเสอฟากจะเนนความบางและรวผา : :ซ งสามารถมองเขาไปเหนสดสวนท แทจรงภายในได ประตมากรรมของกรกระยะแรกผลงาน จะเนนความงามท มความสมบรณของรางกายซ งประกอบดวยความแขงแรง กลมกลน สงบ และไมแส ดงอารมณทางสหนา ไมนยมสรางรปเดกและคนชรา เพราะถอวาอยในสภาวะท ไมสมบรณและบกพรอง ระยะตอมา ผลงานจะมการเนนรอยยนบนใบหนา แสดงอารมณความรสก แสดงเร องราวของคนธรรมดา และมการแสดงอาการเคล อนไหวอยางรนแรงตามธรรมชาต

25

ภาพประกอบท� 1.21 ประตมากรรมหนออนรปนกกฬาขวางจกร ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 19

จตรกรรม งานจตรกรรมของกรกสวนใหญมลกษณะสองม ต ปรากฏบนภาชนะเคร องใชตางๆ ท ทาจากเคร องปนดนเผา เชน ไหเหลา โถเหลา แกวเหลา : ฯลฯ งานจตรกรรมดงกลาวน : เปนการตดทอนรปรางจนใกลเคยงกบรปเรขาคณต มความเรยบงาย และคมชด ภาพท นยมวาดในชวงแรกๆ มกเปนภาพรปสตวใหญ แตตอมาไดมการวาดภ าพคนขนาดใหญลงไป และนยมใชสนาตาลอมแดง :หรอสขาวบางในบางครง:

ภาพประกอบท� 1.22 งานจตรกรรมตกแตงบนภาชนะเคร องใชตาง ๆ ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 20

นอกจากนชาวกรกไดคนพบเทคนคในกา: รสรางสรรคงานจตรกรรมแบบใหมโดยการนาหนสหรอกระเบองมาปร: ะดบเปนรปภาพบนฝาผนงขนาดใหญงานลกษณะนเรยกวา : “โมเสก” (Mosaic) ซ งมความคงทนถาวร งานจตรกรรมประเภทนไดรบความนยมมาก: และไดถายทอดตอไปยงจกรวรรดโรมน จนกลายเปนมรดกทางวฒนธรรมท สบทอดกนมาถงปจจบน

26

ภาพประกอบท� 1.23 งานจตรกรรมโมเสกแสดงการรบ ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 20

2.4 ศลปะโรมน (Roman Art)

ศลปะและอารยธรรมของโรมนเรมขนเม อประมาณ : 2,000 ปกอนครสตศกราช บรเวณคาบสมทรอตาล ซ งตงอยทางตอนใตของทวปยโรป : แตโรมนมชยชนะเหนอ กรกเม อประมาณ 146 ปกอนครสตศกราช ถงแมวาโรมนจะรบอทธพ ลและรปแบบทางศลปะมาจากกรก แตการสรางสรรค งานศลปะของโรมนกมว ตถประสงคท แตกตางไปจากกรก กลาวคอ โรมนจะเนนประโยชนใชสอย ความโออา และแขงแรงถาวรเปนสาคญ ดงนน : งานศลปะของโรมนในระยะแรกๆ จงมอทธพลของกรกและตอมาภายหลงไดพฒนาจนเปนแบบอยางของโรมนเอง มลกษณะ ดงน: สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมของโรมนจะเนนความใหญโต มความมนคงแขงแรง ชาวโรมนเปนชนชาตแรกท คดคนการทาคอนกรตขน : ทาใหสามารถสรางอาคารท ใหญโตได ชาวโรมนพฒนาเทคนคในการออกแบบสถาปตยกรรมของกรกเปนประตโคง (Arch) และเปล ยนแปลงหลงคาแบบจวเปนแบบโดม (Dome) ซ งตอมากลายเป นแบบอยางในงานสถาปตยกรรมตางๆ ในยโรปสมยกลาง ชาวโรมนไมนยมสรางวหารขนาดใหญถวายเทพเจาเหมอนชาวกรก แตสรางอาคารตางๆ เพ อสนองความตองการของรฐและประโยชนใชสอยของสาธารณชนเปนสาคญ เชน โฟรม (Forum) โคลอสเซยม (Colosseum) วหารแพนเธออน (Pantheon) ประตชย (Triumphal Arch) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.24 โคลอสเซยม ใชเปนสนามกฬาและการตอส

ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 20

27

ประตมากรรม งานประตมากรรมของโรมนไดรบอทธพลและรปแบบมาจากศลปะของกรก โรมนไดนารปแบบมาพฒนาตอจากกร กโดยเนนความสมจรงตามธรรมชาตและสะทอนบคลกภาพของบคคลในลกษณะของงานประตมากรรมแบบรปเหมอน มทงแบบคร งตว: (Portrait) และแบบเตมตว (Figure) โดยจะนาไปประดบอาคารและอนสาวรยตาง ๆสวนใหญเปนรปของจกรพรรด เชน ประตมากรรมหนออน รปจกรพรรดดออกสตส เปนตน นอกจากนโรมนยงไดพฒนาการแกะสลกภาพนนต าเพ อ:บนทกเร องราวหรอเหตการณสาคญๆ ทางประวตศาสตรเพ อสดดวรกรรมของนกรบ งานศลปะประเภทนจะ: ใหภาพท ดมชวต เหมอนจรง และเปนการถายทองเร องราวและเหตการณสาคญๆ ขอ งโรมนท ยงใหญสชนรนหลง โดยสวนใ หญแกะสลกประดบเสาและประตชย เชน เสาหนชยจกรพรรดทราจน (The Column of Trajan)

ภาพประกอบท� 1.25 ประตมากรรมหนออน จกรพรรดดออกสตส

ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 23

จตรกรรม งานจตรกรรมของโรมนแสดงใหเหนถงความสามารถในการวาดภาพท เนนความรสกตนลกภายในภาพ : โดยการเขยนเปนภาพแบบเปอรสเปคตพ (Perspective) และการเขยนภาพแบบตานกมอง (Bird’s Eye View) มการใชแสงเงาและกายวภาคของมนษยชดเจน มการวาดภาพหลายประเภท เชน ภาพทวทศน ภาพคนและภาพเกยวกบสถาปตยกรรม เปนตน จตรกรรมของโรมนนยมเขยนดวยสฝ นผสมกบกาวนาป : นและสขผงรอน: : นอกจากการวาดภาพแลวยงมงานจตรกรรมประดบมรดกทางวฒนธรรมมาจากศลปกรรมของกรก ซ งศลปนนยมใชกนอยางกวางขวางทงบนพ : :นและผนงอาคาร

28

3. ศลปะสมยกลาง (Medieval Art) ศลปกรรมของยโรปสมยกลาง หรอ เรยกอกอยางวา “ยคมด” (Dark Age) ไดเรมตนขนเม อ :จกรวรรดโรมนลมสลายลง ประมาณครสตศกราช 497 ในสมยนเกดการเ: ปล ยนแปลงตางๆ มากมายในยโรป ศาสนาครสตเรมมบทบาทและอทธพลต อชวตความเปนอยของผคน รวมถงการสรางงานศลปะจงทาใหเกดรปแบบศลปกรรมใหมๆ ขน : 2 รปแบบ คอ ศลปะโรมาเนสก (Romanesque Art) และศลปะกอทก (Gothic Art) ศลปะสมยกลางสนสดลงเม : อศลปะสมยฟนฟศลปวทยา : (Renaissance) เขามาเปนท นยมแทนในชวงครสตศตวรรษท 14

รปแบบศลปกรรมท�เกดข)นในยโรปสมยกลาง

3.1 ศลปะโรมาเนสก (Romanesque Art) ศลปะโรมาเนสก ปรากฏชดเจนประมาณครสตศตวรรษท 9 – 12 ซ งในขณะนนอ: ยภายใตอทธพลของครสตศาสนา ศลปะโรมาเนสกเปนศลปะเพ อพระและ ผนาทางศาสนา งานศลปะตาง ๆ จงสรางขนเพ อเปนอาณาจกรของพระ: ท ใชเปนเคร องมอสาหรบสรางศรทธาและสอนศาสนา ศลปะโรมาเนสกมลกษณะ ดงน: สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมสวนใหญเปนโบสถ มลกษณะหนาทบ มผนงเปนรปไมกางเขน (Latin cross) วสดกอสรางสวนใหญทาดวยอฐหรอหน มลกษณะเดนอยท การนาโครงสราง ประตและหลงคาโคง ซ งเปนเอกลกษณของสถาปตยกรรมโรมนมาประยกตใชไดอยางด โครงสรางและเคร องตกแตงเหลานไดพฒนาถงขนสงสดในสมยศลปะกอท : : ก สถาปตยกรรมท มช อเสยงของศลปะโรมาเนสก เชน หอคอยหรอหอระฆงเอน (Pisa Tower) และ สถานท สาหรบเจมนามนต: (Pisa Baptistry) ในเมองปซา ประเทศอตาล โบสถเซนตแชรแนง (St. Sernin Cathedral) ในเมองลตส ประเทศฝรงเศส

ภาพประกอบท� 1.26 หอคอย หรอหอระฆงเอนเมองปซา ท�มา : www.guitarthai.com/picpost/mpicpost/A9515.jpg

29

ประตมากรรม งานประตมากรรมนยมสลกหนเปนเร องราวในศาสนา เชน รปแมพระ พระเยซ นกบญตางๆ รวมทงรปสตว: และลวดลายวจตรตางๆ แตผลงานมลกษณะหยาบและแขง มจดประสงคเพ อใชตกแตงเปนสวนประกอบในสถาปตยกรรมมากกวาจะมคณคาในตวประตมากรรม จตรกรรม งานจตรกรรมสว นใหญเป นภาพประกอบในพระคมภร ลกษณะของผลงานไมคอยมปรมาตร มการเนนคว ดวงตา และจมก โดยใชเสนท ใหความรสกแขง :

ภาพประกอบท� 1.27 จตรกรรมภาพประกอบในพระคมภร ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 27

3.2 ศลปะกอทก (Gothic Art)

ศลปะกอทกเกดขนประมาณครสตศกราช : 1095 – 1291 ศลปะกอทกคอ ศลปะเพ อศาสนา เปนสญลกษณของศลปกรรมในยคกลาง สงเกตไดจากการสรางวดกอทกใหมปลายยอดแหลมชตรง:ไปสสวรรคและพระเจา เปนการแสดงออกทางพฤตกรรมของมนษยท มความรสกเทดทนในพระเจา ดงนน ภาพรวมของศลปะกอทกจงเนนท ความศรทธาในครสตศาส: นาและพระเจาซ งเปนสญลกษณสาคญของยคกลาง ศลปะกอทกมลกษณะ ดงน: สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมศลปะกอทก เกดขนครงแรกท วดแซงต : : เดอนส (Saint Denis) ประเทศฝรงเศสโดยการปรบปรงโครงสรางโบสถของสมยโรมาเนสกดวยกา รใชโคงยอดแหลม (Pointed Arch) โคงคหาสนไขวและครบยนลอย ซ งชวยใหอา คารมพนท วางภายในกวางขวาง: มแสงสวางเตมท และมการประดบตกแตงชองหนา ตางดวยกระจกสท มสสนงดงาม ใหความรสกสงางามสมกบเ ปนสถานท ศกดสทธทางศาสนา w w สวนภายนอกอาคารมกา รสรางหอคอยท มปลายยอดแหลมสงไวทงสองขาง : ประดบตกแตงดวยประตมากรรมรปตางๆ งานสถาปตยกรรมศลปะกอทกไดรบความนยมสงสดในชวง ครสตศตวรรษท 13 – 14 สถาปตยกรรมศลปะกทกท มช อเสยง เชน โบสถอาเมยงส

30

(Amiens Cathedral) โบสถชารตร (Chartres Cathedral) ในประเทศฝรงเศส โบสถโคโลญ (Cologne Cathedral) ในประเทศเยอรมน เปนตน

ภาพประกอบท� 1.28 โบสถอาเมยงส ประเทศฝรงเศ ส ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 28 ประตมากรรม งานประตมากรรมศลปะกอทกสรางขนเพ อประดบตกแตงโบสถและ: วหาร แสดงเร องราวเกยวกบ ครสตศาสนา มลกษณะเดนคอ นยมสรางประตมากรรมแบบลอยตว ถาเปนรปคนจะมสดสวนคอนขางยาวและเป นเสนตรง เพ อใหสมพนธกบตวอาคาร และแสดงรอยยบยนของเสอผาอยางมาก : รวมทงม: การแกะสลกลวดลายประดษฐตางๆ ซ งจะทาอยางละเอย ดเพ อใหกบลกษณะของอาคาร

ภาพประกอบท� 1.29 ประตมากรรมแบบลอยตวประดบโบสถ ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 28

31

จตรกรรม งานจตรกรรมศลปะกอทกอยในสภาพจากดโดยเฉพาะการวาดภาพบนฝาผนง เน องจากพนท ภายในอาคารมนอย : สวนมากนยมทาเปน กระจกระบายส (Stain glass) ประดบชองหนาตางแทน ดวยเหตนความสาคญของงานจตรกรรมจงไปอยท การวาดภาพประกอบคมภรหรอ: บนแผนไม ทาเปนบานพบตดกน วาดเปนเร องราวเกยวกบศาสนา แตมความเปนธรรมชาตและอสระ มากกวาสมยโรมาเนสก ในชวงสดทายขอ งศลปะกอทก งานจตรกรรมไดมการพฒนารปแบบและเนอหามการศกษาเร องแสง รปราง และส ซ งเปนพนฐานตอไปในสมยฟนฟศลปวทยา จตรกรคน: : : สาคญและมช อเสยง เชน จอตโต (Giotto) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.30 ภาพเขยนชนสาค: ญของจอตโต “ความโทมนสกบรางพระเยซ ” ท�มา : http://www.bloggang.com/data/vinitsiri/picture/1266148216.jpg

4. ศลปะสมยฟ) นฟศลปวทยา (Renaissances)

ศลปะสมยฟนฟศลปวทยา: (Renaissances) เกดขนในรา : วครสตศตวรรษท 14 ในเมองฟลอเรนซ ทางภาคเหนอของประเทศอตาล และสน: สดลงประมาณกลางครสตศตวรรษท 17 เปนชวงเวลาท เก ดการเปล ยนแปลงทางสงคมในยโรป ซ งเปนจดเช อมตอ (Transitional Period) ระหวางยคกลางกบยคใหม ในชวงเวลานนยโรปเรม : หนมาสนใจฟนฟ: ความร ความคด รวมทงศลปะวทยาการของกรก: โรมน กลาวคอ ในดานความคดนกปราชญสมยนไดรบแรงบนดาลใ: จจากแนวความคด เร องมนษยนยม ซ งเขามาแทนแนวความคดเดมท เนนหนกในเร องครสตศาสนาของสมยกลาง จากแนวความคดดงกลาว มผลกระทบตอการสรางงานศลปะโดยตรง ทาใหงานศลปะสมยนมการนาเอาแบบอยางศลปะกรกและ: โรมนมาปรบปรงใหม และยงมการศกษาคนควาทฤษฎ หลกการ และเทคนคทางศลปะขนมาใหม เชน: หลกองคประกอบศลป (Composition) หลกกายวภาค (Anatomy) หลกการเขยนภาพทศนยวทยา (Perspective Drawing) เปนตน ศลปะสมยฟนฟศลปวทยามลกษณะ: ดงน:

32

สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมในสมยนนยมใช: หนออนเปนวสด ในการกอสรางมการนาเอาหลงคาโคง ซมโคง หรอโดมรปทรงคร งวงกลม และเสาแบบตางๆ ของกรกมาปรบปร งใหม ทาใหมลกษณะเฉพาะขน: งานสถาปตยกรรมลกษณะนไดแพรหลายไปท: างยโรปตะวนตกตอจากศลปะกอทก สถาปตยกรรมท มช อเสยง เชน โดมของวหารเซนตปเตอร สานกวาตกน เปนตน

ภาพประกอบท� 1.31 โดมของวหารเซนตปเตอร ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ , ทศนศลป. 2549 : 28 ประตมากรรม งานประตมากรรมในสมยนมลกษณ: ะเดน คอ นยมสรางจากหนออน ผลงานมลกษณะเหมอนจรงตามธรรมชาตอยางศลปกรรมของกรกและโรมน เน นสดสวนความงามของสรระมนษย เนนรายละเอยดตามธรรมชาต เนนความสาคญของลลาทาทาง มการสอดแทรกอารมณสวนตนของศลปนลงไปในผลงาน ดวย ทาใหผลงานมเอกลกษณเฉพาะตน ประตมากรรมท มช อเสยง เชน โดนาเตลโล (Donato di Niccolo Donatello) ไมเคล แองเจลโล หรอมเกลนเจโล บโอนาร โรต (Michelangelo Buonarroti) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.32 ปเอตา (Pieta) ประตมากรรมหนออน ผลงานไมเคล แองเจลโล ท�มา : www.zone-it.ob.tc/full.html

33

จตรกรรม งานจตรกรรมในสมยนแสดงเร อ: งราวเกยวกบครสตศาสนานอยลง แตกลบเนนเร องราวชวตปจจบนมากขน มการนาเอาตานานสมยกรก โรมน: และเร องราวทางประวตศาสตรมาสรางเปนภาพ โดยแสดงใหเหนดวยรปภาพคนซ งมกจะปรากฏเปนประธานของภาพ สวนฉากหลงจะเปนภาพววแสดงบรรยากาศตามจนตนาการ จตรกรสมยนมความรและมความเช : ยวชาญเกยวกบ หลกองคประกอบศลป (Composition) หลกกายวภาค (Anatomy) หลกการเขยนภาพทศนยวทยา (Perspective Drawing) และมการศกษาคนควาทฤษฎ หลกการและเทคนคทางศลปะขนมาใหม เชน: การใชเทคนคการเนนดวยส แสงเงาใหเกดมต มระยะภายในภาพ ทาใหภายในภาพมความกลมกลนกนและตดกน ทาใหเกดคณคาทางความงา มสงสด เชน ภาพเขยน โมนาลซา (Mona Lisa) ซ งจตรกรท มช อเสยง เชน เลโอนารโด ดา วนช (Leonardo da Vinci) ไมเคล แองเจโล หรอมเกลนเจโล บโอนารโรต (Michelangelo Buonarroti) ราฟาเอล (Raphael) ทเซยน (Titian) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.33 ภาพเขยนโมนาลซา โดย เลโอนารโด ดา วนช ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 31

ศลปะสมยฟนศลปวทยา : (Renaissance) เจรญถงขดสดในชวงปลายครสตศตวรรษท 16 ในเวลาตอมาไดเกดแนวคดใหมทางศลปะ ศลปนเรมแสวงหารปแบบใหมๆ ในการสรางสรรคผลงาน รปแบบศลปกรรมท โดดเดนคอ ศลปะบาโรกหรอบารอก (Baraque Art) และศลปะโรโกโก (Rococo Art) รปแบบศลปกรรมเหลานสนสดลงเม อศลปะสมยใหมเขามาเปนท น : : ยมแทนในชวงปลายคร สตศตวรรษท 18

34

4.1 ศลปะบาโรกหรอบารอก (Baroque Art)

ศลปะแบบบาโรก เรมตงแตตนครสตศตวรรษท : 17 พฒนามาจากสมยฟนฟศลปวทยา:ท มงแสดงอารมณความครนคด นงสงบ และแฝงปรชญาอยางลกซ : งมาเปนความเคล อนไหว ความดนรน: ความเปนธรรมชาต ใชวธการในการสรางงานแบบเหมอนจรง มการลวงตาดวยเสน สและบรรยากาศ แสดงความออนไหว มลกษณะเสนตรงท แขงกบเสนโคงท ออนหวานประณตบรรจง นยมสรางบรรยากาศในผลงานใหดโออา หรหรา ฟ มเฟอย และแสดงความมอานาจท ย งใหญ ศลปะบาโรก มลกษณะดงน: สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมมลกษณะผสมผสานกนหลายรปแบบ เชน โคงกลม หลงคาโคง ผงส เหล ยม แปดเหล ยม โดยใหความรสกผสมผสานกน บรเวณภายนอกและภายในอาคารมการตกแตงอยางพถพถน นยมตกแตงเส าและคานรองรบดวยลวดลายประดษฐท ดดแปลงมาจากธรรมชาต เชน จากลกษณะของดอกไมและพนธไม เ พ อสงเสรมความมสงาราศของศาสนาและ ผเปนเจาของ สถาปนกท มช อเสยง เชน โจวนน ลอรเลนโซ เบรนน (Giovanni Lorrenzo Lernini) เปนผท มความสามารถเปนทงสถาปนก ประตมากร และจตรกร นคโคโล : แซลว (Niccolo Salvi) ประตมากรรม งานประตมากรรมมลกษณะเดน คอ การใหรายละเอยดตามสวนสาคญตางๆ อยางเหมอนจรง มการจดวางสดสวนตางๆ อยางซบซอน มการนาหนสตางๆ มาใชผสมผสานกบโลหะสารดเพ อใหเกดสฉดฉาด แตประต มากรชนนาจะไมใชวสดท มส : แตจะใชกรอบและฉากหลงหลายสเพ อใหเกดความเราอารมณ สวนตวงานจะเปนการลอกเลยนแบบธรรมชาต เทานน : ประตมากรท โดดเดนและมช อเสยง เชน จวนน ลอรเรนโซ เบรนน (Giovanni Lorrenzo Lernini) ฟรองซวส จราดง (Francois Giradon) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.34 ประตมากรรม ผลงานของจวนน ลอรเรนโซ เบรนน ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ , ทศนศลป. 2549 : 34

35

จตรกรรม งานจตรกรรม มจตรกรท สาคญคอ การาวจโจ (Michelangelo Merisi da Caravaggio) เปนผบกเบกคนสาคญซ งไดพฒนารปแบบท เปนธรรมชาต กลายเปนผลงานท สรางสรรคขนในเชงเหมอนจรงมากกวาจะเปนแบบอดมคต ตามความนยมของพวกคลาสสก: ซ งเอกลกษณของการาวจโจ คอ การใชแสงและเงา ซ งตอมาไดมอทธพ ลตอจตรกรทวไปอยางกวางขวาง นอกจากน :จตรกรคนอ นๆ ท สาคญ เชน พเตอร พอล รเบนส (Sir Peter Paul Rubens) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.35 จตรกรรม ผลงาน พเตอร พอล รเบนส ท�มา : www.artofcolour.com/painting-profile

4.2 ศลปะโรโกโก (Rococo Art)

ศลปะแบบโรโกโก เกดขนในชวงสดทายของศลปะบาโรก : มแหลงกาเนดและเจรญ รงเรองอยในราชสานกของพระเจาหลยสท 15 แหงฝรงเศส ในระยะแรกความสาคญของศลปะโรโกโกอยท การตกแตง และการประดษฐลวดลายประดบอาคารและอ นๆ เนนหนกไปทางธรรมชาตท ออนไหว โดยไดรบอทธพลจากศลปะบาโรกของอตาล ซ งเขามาพรอมกบการสรางพระราชว งแวรซาย ในสมยพระเจาหลยสท 14 ศลปนชาวฝรงเศสไดดดแปลงความละเอยด ความโออา หรหรา ตลอดจนเสนและรปทรงท โคงฉวดเฉวยน แตยงคงความแขงแรงแนนทบของมวลปรมาตรอย ใหมาเปนความนมนวล ออนหวาน บอบบาง ซ งลกษณะเชนนจะปร : ากฏใหเหนทงใ: นงานวจตรศลปและศลปะประยกต ซ ง ศลปะโรโกโกมลกษณะ ดงน: สถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรมในศลปะโรโกโกสวนใหญเปนงานตกแตงภายใน อาคารดวยงานประตมากรรม โดยเนนหนกไปทางธรรมชาตท เคล อนไหว มการประดษฐลวดลายตางๆ ประดบอาคาร ซ งมความละเอยด แสดงถงความโออา หรหรา สถาปนกท มช อเสยง เชน โดมนคส ซมเมอรแมน (Dominukus Zimmermann) เปนตน

36

ภาพประกอบท� 1.36 สถาปตยกรรมตกแตงภายใน ศลปะโรโกโก ท�มา : http://i47.photobucket.com/albums/f179

ประตมากรรม ในดานประตมากรรม มการนาเอารปแบบสมยบาโรกมาดงแปลง นยมทาใหมขนาดเลกและเพมความละเอยดประณต ประตมากรท มช อเสยง เชน โกลเดย ง (Clodion) ชอง-อองตวน อดง (Jean – Antoine Houdon) เปนตน จตรกรรม งานจตรกรรมภาพทวทศนนยมสรางใหแสงปรากฏอยางงดงาม นม นวลตา มบรรยากาศราวกบความฝน เร องราวของภาพมกเกยวกบเร องปรมปรา งานร นเรงท มบรรยากาศหรหรา จตรกรชาวฝรงเศสท มช อเสยง เชน ชอง - อองตวน วาโต (Jean – Antoine Watteua) ฟรองซว บเซ (Francois Boucher) จตรกรอตาลท มช อเสยง เชน จวนน บตตสตา ตเอโปโล (Giovanni Battista Tiepolo) ซ งไดช อวาเปนจตรกรเอกแหงยคสมย

ภาพประกอบท� 1.37 ภาพเขยนผลงานของ จวนน บตตสตา ตเอโปโล ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ , ทศนศลป. 2549 : 34

37

5. ศลปะสมยใหม (Modern Art) ศลปะสมยใหมเร มขนในประเทศฝรงเศส : ปลายศตวรรษท 18 เปนชวงเวลาของการพฒนาความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทาใหเกดการเปล ยนแปลงทางศลปะอยางขนานใหญทง :วตถประสงคและ รปแบบของงานศลปะอยางขนานใหญทงวตถประสงคและรปแบบของงานศลปะ :โดยเฉพาะการสรางสรรคงานจตรกรรม ศลปนยคใหมตางพากนไมยดหลกวชาการ (Academic) ซ งเปนกฎเกณฑท มรากฐานจากศลปะกรกและโรมน มาเปนการสรางสรรคตามแนวทางของตนเองอยางอสระ แยกศลปะออกจากศาสนา ใหศลปะเปนเร องสวนตวของแตละคน มเสรภาพในการแสดงออกในทางสรางสรรคอยางแทจรง จงทาใหเกดรปแบบศลปะใหมๆ ทงในยโรปและอเมรกาขนเปนจานวนมาก : :ดงจะไดกลาวพอสงเขป ดงน :

5.1 ลทธคลาสสกใหม (Neo Classic)

ศลปะลทธคลาสสกใหม เกดขน : ในชวงครสตศตวรรษท 18 ถงกลางครสตศตวรรษท 19 ลกษณะของงานศลปะยดรปแบบศลปะคลาสสกของกรกโบราณและอยปต โดยนามาปรบปรงและดดแปลงและสรางสรรคขนใหม : ชาก – ลย ดาวด (Jacques – Louis – David) เปนผนาของการสรางสรรคงานตามแนวลทธน จตรกรท มช อเสยง เชน ชอง โอกสต : โดมนก แองก (Jean-Auguste-Dominique Ingres) และ บารอน อองตวน-ชอง โกร (Baron Antoin-Jean Gros) เปนตน ผลงานสรางสรรคศลปะแบบคลาสสกใหม ทางดานจตรกรรมและประตมากรรม แสดงถงความชดเจนของเสนรอบนอก แสดงสดสวนท ถกตองตามเหตผลความเปนจรง ความสงางาม แตงกายตามแบบศลปะกรกโรมน ทางดาน สถาปตยกรรมซ งไดรบอทธพลจากศลปะกรกโบราณ เชน ประตชยท กรงปารส ประเทศฝรงเศส เปนตน

ภาพประกอบท� 1.38 ประตชยท กรงปารส ประเทศฝรงเศส ท�มา : www.suriyothai.ac.th/files/u66/100722518.jpg

38

5.2 ลทธจนตนยม (Romanticism) ศลปะลทธจนตนยมสรางสรรคงานขนโดยยดถอเอาอารมณฝนและจนตนาการของตน:เปนสาคญ ยดมนในความจรงของจตใจ ถอวาจตใจเปนตวกาเนดป ญหา แสดงออกถงความสะเทอนอารมณอยางรนแรงเกยวกบศรทธา ความแปลกประหลาดน าพศวง ความนาท งนาต นเตน มรปแบบท แสดงถงความยงเหยง ปนปวน ความวนวาย ความเคล อนไหว ฯลฯ ดงนนการแสดงออกของศลปน:ในทางทศนศลปจงแสดงการจดองคประกอบดวยส เสน แสงเงา และนาหนกอยางรนแรง เชน: การใชสตดกน แสงสวางตดกบเงามด เพ อแสดงใหเหนเกนความเปนจรงตามอารมณข องศลปน ศลปนท มช อเสยง เชน เดอราครวซ (Eugene Dera-Croix) เตโอดอร เชรโก (Theodore Gericoult) ฟรานซสโก โกยา (Francisco Goya) ฟรองซว รเด (Francois Rude) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.39 ภาพเขยนผลงาน เดอราครวซ

ท�มา : www.i180.photobucket.com/albums/x66/olacm/hotari.jpg

5.3 ลทธสจนยม (Realism) ศลปนในลทธสจนยมมความคดเหนวา ความจรงทงหลายอยท มนษย : (Reality) และความเปนอยจรงๆ ของมนษยท มกเลสความตองการ มทงความดและความเลว : ตราบใดท มนษยยงตองตอสกบปญหาชวตประจาวนอยมนษยกไมสามารถหยดอยนงได ศลปนจงไดนาความจรงท เกดขน :ออกมาใหปรากฏเปนผลงานศลปกรรมท เหมอนจรงดงท ปรากฏอยในธรรมชาต เชน คน วตถ ทวทศน โดยยดหลกแสดงและนาเสนอดงท ตามองเหน กสตาฟ กรเบ (Gustave Courbet) ศลปนชาวฝรงเศส ซ งถอวาเปนผรเรม ศลปะลทธสจนยมขน : และมจตรกรรวมลทธท มช อเสยง เชน ชอง -ฟรองซว มเล (Jean-Francois Millet) และโอโนเร โดมเย (Homore Daumier) เปนตน

39

ภาพประกอบท� 1.40 ภาพเขยนผลงานของ โอโนเร โดมเย ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 40

5.4 ลทธประทบใจ (Impressionism)

ศลปะลทธประทบใจนาเอาความรทางวทยาศาสตรในเร องของแสงและส มาใชเพ อแสดงบรรยากาศธรรมชาตตามเวลาและฤดกาลตางๆ นยมใชสสนสดใสและฉดฉาด มลกษณะคลายกบรอยพกนปายไวอยางหยาบๆ จตรกรมก นยมวาดภาพทวทศน หรอเหตการณท ปรากฏและพบเหนในชวตประจาวนเชน ภาพเรอในนา : ซ งเปนจดมงหมายของศลปะลทธน คอ : เพ อบรรลความประทบใจในแสงและสท สาดสะทอนลงบนพนผวของวตถ : ผลงานท ออกมาจงมองเหนเสนขอบของสงตางๆ ไมชดเจน นนคอเปนการเนนเร อง แสงสและเงา มากกวาเร องเสน ซ งเปนวธการท แ ตกตางออกไปจากแนวความคดเดมท ใชหลกการจดองคประกอบศลป และเนนความ สาคญของเสนรอบนอก เอดอาร มาเน (Edouard Manet) ซ งเปนศลปนท แสดงออกตามความรสกประทบใจจนกลายเปนผรเรมลทธ ประทบใจในท สด จตรกรท มช อเสยง เชน โกลด โมเน (Claude Pissarro) เอดการ เดอกาส (Edgar Degas) ซสล (Sisley) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.41 ภาพเขยนผลงานของ โกลด โมเน ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 41

40

5.5 ลทธประทบใจยคหลง (Post-Impressionism) ศลปะลทธประทบใจยคหลง เปนผลสบเน องมาจากศลปะลทธประทบใจโดยพยายามหาแนวทางในการแสดงออกทางศลปะสมยใหม ซ งยงคงยดถอหลกทฤษฎเร องสและแสงอย แตพฒนา การสรางสรรคผลงานใหดงายยงขน ละทงสวนละเอยดตางๆ เนนรปทรงใหเดนชดขนพรอมกบใส : ::อารมณความรสกเฉพาะตนของจตรกรลงไปดวย จตรกรกลมลทธประทบใจยคหลง ซ งเปนผบกเบกวงการจตรกรรมสมยใหม ในครสตศตวรรษท 20 ไดแก ปอล เซซาน (Paul Cezanne) บกเบกคนคดเร องรปทรงและปรมาตรของสรรพสง ทงหลายในธรรมชาต ซ งกอใหเกดลทธบาศกนยม: ผลงานแสดงความรสกของสและรปทรงเทาเทยมกน ซ งจตรกรมความเช อวา สทกสมคณลกษณะเดนและลกษณะดอยแตกตางกน

ภาพประกอบท� 1.42 ภาพเขยนผลงานของ ปอล เซซาน ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 42 วนเซนต แวน กอกฮ (Vincent van Gogh) สรางงานใหแสดงถงอารมณและพลงการแสดงออกอยางรนแรง มฝแปรงท ชดเจนแขงกระดางอนเปนแรงบนดาลใจอยางสาคญตอลทธสาแดง พลงอารมณในสมยตอมา

ภาพประกอบท� 1.43 ภาพเขยนผลงาน วนเซนต แวน กอกฮ ท�มา : http://noknoi.com/show_pic.php?file_id=239

41

ปอล โกแกง (Paul Gauguin) วเคราะหเร องสสนและสญลกษณในธรรมชาตใชรปราง ท งาย มลกษณ ะของสท สดใสรนแรง โดยไมผสมสกอใหเกดความกลมกลนกนในภาพ

ภาพประกอบท� 1.44 ภาพเขยนผลงานของ ปอล โกแกง ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 43 อองร เดอ ตลส-โลเตรก (Henri de Toulouse-Lautrec) สรางผลงานบนทกชวตมนษยตามสถานเรงรมณ และใหมผลงานโนมเอยงไปในทางศลปะโฆษณาซ งมอทธพลตอการออกแบบโฆษณา และการนาศลปะประยกตไปใชในกลมนวศลปในสมยตอมา

ภาพประกอบท� 1.45 ภาพเขยนผลงานของ อองร เดอ ตลส-โลเตรก ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 43

42

6. ศลปะสมยศตวรรษท� 20 -ปจจบน นบตงแตสงคร: ามโลกครงท : 2 เปนตนมา ประเทศในแถบยโรปและอเมรกาไดสรางสรรคศลปะสมยใหมอยางแพรหลาย โดยเนนการใหคณคาสงสด ท คณภาพทางรปทรงอนบรสทธw ไดแก ความกลมกลน ความหลากหลาย ความละเอยดออน และความเปนเอกลกษณของรปทรง มากกวา การเนนท การถายทอดเร องราว ในชวงนเองมลทธศลป : ะเกดขนมากมาย : ดงน:

6.1 ลทธโฟวสต (Fauvism)

ลทธโฟวสต เรมขนในประเทศฝรงเศส : ผลงานทางจตรกรรมมจดเดนในการใชสท สวางสดใสแสดงความรสกรนแรง ใหความสาคญของสทงในแงการเราอารมณ : สรางจนตนาการและเพ อความสวยงามไปพรอมกน มการปาดปายฝแปรงอยางรนแรง โดยใชเนอสแทและเสนท เดดเด ยว: รนแรง ภาพจะมรปทรงเรยบงาย ไมคอยมรายละเอยด ศลปนท มช อเสยงในลทธน:และเปนผนาของการสรางสรรคงานตามแนวลทธน : เชน อองร มาตส (Henri Matisse) ราอล ดฟ (Raoul Fufy) โมรซ เดอ วลาแมง (Maurice de Vlaminck) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.46 ภาพเขยนผลงานของ อองร มาตส

ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ , ทศนศลป. 2549 : 44

43

6.2 ลทธสาแดงพลงอารมณ (Expressionism) ลทธสาแดงพลงอารมณ สรางสรรคงานศลปะท แสดงออกอยางรนแรง หาวหาญ เราอารมณ แสดงพลงและความรสกของผสรางสรรคผลงานอยางเตมท ในทางจตรกรรมและประตมากรรมจะแสดงเสน รปราง รปทรง ส ฯลฯ อยางแขงขนและฉบพลน งานจตรกรรมมแนวความคดไมยดตดอยกบ รปแบบเหมอนจรงหรอขนาดสดสวนท ถกตอง ดงนนรปลกษณของเสน : ส รปรางในภาพ จงผดสดสวน ไปตามพลงอารมณของศลปนผสรางสรรค ศลปนท มช อเสยง เชน เอดวารด มงก (Edvard Munch) มกซ เบคมนน (Max Beckmann) เอมล โนลเด (Emil Node) เปนตน

ภาพประกอบท� 1.47 ภาพเขยนผลงานของ เอมล โนลเด

ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 45

6.3 ลทธบาศกนยม (Cubism) ลทธบาศกนยม เปนกระบวนการปฏวตรปแบบทางศลปะ เกดขนเม อ ค : .ศ. 1907 ซ งมผนาท สาคญ 2 คน คอ ปาโบล ปกสโซ (Pablo Picasso) ศลปนชาวสเปนกบชอรช บราก (Georges- Braque) ศลปนชาวฝรงเศส ไดรวมกนคด คนลกษณะรปแบบของลทธนขน มพฒนาการเปน : : 3 ระยะ คอ ระยะแรกเปนงานบาศกนยมแบบหนาตด ซ งจตรกรเรมตดทอนรปว ตถหรอรปคนออกเปนรปเรขาคณต โดยมแรงบนดาลใจจากผลงานและความคดของ ปอล เซซาน (Paul Cezanne) ระยะท สอง คอ ระยะบาศกนยมแบบวเคราะห วตถตางๆ ในภาพไดรบการวเคราะหแยกยอยออกเปนชนเปนดานละเอยดขนเหมอนกบ : :วาใหสา มารถพจารณาวเคราะหทก ๆ สวน ทกดานของวตถไดพรอมกน สวนระยะท สาม เปนบาศกนยมแบบสงเคราะห เปนการปลดปลอยรปแบบเหมอ นจรงใหคล คลายกวาเดม โดยการนามาผสานองคประกอบใหมท สรางการลวงตาในรปแบบท แตกตางไปจากวถทางเดม ตามความตองการของศลปน

44

ภาพประกอบท� 1.48 ภาพเขยน “เกอรนกา” ผลงานของ ปาโบล ปกสโซ

ท�มา : สชาต วงษทองและคณะ, ทศนศลป. 2549 : 46

6.4 ลทธเหนอจรง (Surrealism)

ลทธเหนอจรง สรางสรรคผลงานศลปะในเร องจตใจ แสดงออกในแนวฝนเฟ อง มายาแปลกประหลาดมหศจรรยอยางท ไมเคยคาดคดวาจะม อยในโลก จดประสงคของลทธนคอ : ปรารถนาใหศลปนมอสระในการแสดงออกทางจนตนาการอยางใหม ๆ และตองการปลดปลอยรปแบบเกาๆ ในการสรางสรรคไปสอสรเสร ศลปะลทธเหนอจรงแสดงออกเปนสองแนวทางคอ แนวทางแรก เปนการสรางจนตนาการฝนเฟ องท เกดจากการนาวสดชนเดยว : หรอ หลายชนหลายชนดมาประกอบขนใหม: : และแนวทางท สอง คอ สรางจนตนาการท มฟนความทรงจา: จากความคดฝนท มตอความจรง แลวสรางรปทรงอยางใหมขน : จตรกรท มช อเสยงในลทธเหนอจรง เชน มกซ เอนสต (Max Ernst) มารก วากลล (Marc Chagall) ซาลวาดอร ดาล (Salvador Dali) โคอน มโร (Joan Miro) เปนตน ศลปะลทธเหนอจรงมบทบาทอยใน ชวง ระหวางสงครามโลก ครงท : 1 ถงสงครามโลกครงท : 2

ภาพประกอบท� 1.49 ภาพเขยนของ ซาลวาดอร ดาล ศลปะลทธเหนอจรง

ท�มา : www.artgazine.com/shoutouts/viewtopic.php?t=139

45

กจกรรมท� 1

เร�อง ประวต รปแบบ ยคสมย ศลปะไทย

รายช อสมาชกกลมท ...........ชน ม: .5/………. 1 ………………………………………………………………….เลขท .............. 2 ………………………………………………………………….เลขท .............. 3 ………………………………………………………………….เลขท .............. 4 ………………………………………………………………….เลขท .............. 5 ………………………………………………………………….เลขท ..............

จดประสงค นาเสนอรปแบบศลปะไทย แตละยคสมยได

คาช)แจง 1. ใหนกเรยนแบงกลม ๆ 5 คน จดทาโครงงาน “ศลปะไทย (ทศนศลป) เพ อศกษาเสนทาง การสรางสรรคงานศลปะไทย (ทศนศลป) จากอดตจนมาถงยคปจจบน โดยคนควา เพมเตมจากแหลงเรยนรอ นๆ และส อเทคโนโลย

2. นาผลงานมาเสนอหนาชนเรยน: เพ อแลกเปล ยนเรยนร โดยผานเคร องฉายโปรเจคเตอร กลมละไมเกน 5 นาท

3. ส อของผลงานท นามาเสนอจะเปนจะเปน ส อเทคโนโลย ดวยโปรแกรมใดกได เชน โปรแกรม Microsoft PowerPoint , โปรแกรม Flip Alum ,โปรแกรมเขยน Webpage

ขอเสนอแนะ ใหนกเรยนทาปฏบตกจกรรมสรางส อผลงานนอกเวลาเรยน โดยสามารถเขาใชหองคอมพวเตอร 5 หรอ หองคอมพวเตอรสบคน ของแตละกลมสาระการเรยนร ตาง ๆ ของโรงเรยนไดในคาบเรยนกจกรรมอสระ

46

กจกรรมท� 2

เร�อง ประวต รปแบบ ยคสมย ศลปะสากล

รายช อสมาชกกลมท ...........ชน ม: .5/…….. 1 ………………………………………………………………….เลขท .............. 2 ………………………………………………………………….เลขท .............. 3 ………………………………………………………………….เลขท .............. 4 ………………………………………………………………….เลขท ..............

จดประสงค นาเสนอรปแบบศลปะสากลแตละยคสมย จนถงศลปะสมยใหมได คาช)แจง 1. ใหนกเรยนแบงกลม ๆ 5 คน จดทาโครงงาน “ศลปะสากล” เลอกศกษางานศลปะยคใด ยคหน ง โดยศกษาลกษณะงานสถาปตยกรรม ประตมากรรมและจตรกรรม จากแหลงเรยนรอ น ๆ และส อเทคโนโลย 2. นาผลงานมาเสนอหนาชนเรยน: เพ อแลกเปล ยนเรยนร โดยผานเคร องฉายโปรเจคเตอร กลมละไมเกน 5 นาท 3. ส อของผลงานท นามาเสนอจะเปนจะเปน ส อเทคโนโลย ดวยโปรแกรมใดกได เชน โปรแกรม Microsoft PowerPoint , โปรแกรม Flip Alum ,โปรแกรมเขยน Webpage ขอเสนอแนะ ใหนกเรยนทาปฏบตกจกรรมสรางส อผลงานนอกเวลาเรยน โดยสามารถเขาใชหองคอมพวเตอร 5 หรอ หองคอมพวเตอรสบคน ของแตละกลมสาระการเรยนรตาง ๆ ของโรงเรยนได ในคาบเรยนกจกรรมอสระ

47

กจกรรมท� 3

เร�อง รปแบบ ศลปะสมยใหม

ช อ – นามสกล ..............................................................................เลขท .......ชน ม: .5/.....

จดประสงค นาเสนอรปแบบศลปะสากลแตละยคสมย จนถงศลปะสมยใหมได คาช)แจง นกเรยนปฏบตงานเขยนภาพ เลยนแบบภาพผลงานทางจตรกรรมของ อองร มาตส ศลปน

ลทธโฟวสต (Fauvism) เพ อศกษาการการใชส และเทคนคการเขยนภาพท ใชเนอสแท:และเสนท เดดเด ยว บนกระดาษวาดเขยน 10 x 15 นว ดวยสโปสเตอร:

วสดอปกรณ 1. กระดาษวาดเขยนขนาด 10 x 15 นว: 2. สโปสเตอร , พกน

3. กระดานไมอดวาดเขยน

ขอเสนอแนะ นกเรยนสามารถปฏบตงานเขยนภาพ เพมเตมนอกเวลาเรยนได ในคาบเรยนกจกรรมอสระหรอเวลาวาง

48

แบบทดสอบหลงเรยน

หนวยการเรยนรท� 3 ประวตศาสตรศลปะและวฒนธรรม เร�อง ประวต รปแบบ ยคสมย ของศลปะไทยและสากล

คาช)แจง 1. แบบทดสอบแบบปรนย มจานวน 4 ตวเลอก จานวน 10 ขอ 2. นกเรยนทาเคร องหมายกากบาท ลงในกระดาษคาตอบท แจกใหโดยเลอกขอท ถกตองท สดเพยงขอเดยว 1. ลกษณะของศลปะไทยเปนแบบใด ก. แบบเหมอนจรง ข. แบบอดมคต ค. แบบประดษฐ ง. ถกทกขอ 2. ประวตศาสตร เปนวชาท วาดวยเร องใด ก. การเมอง การปกครอง ข. ความเปนมา ค. แหลงเรยนร ง. การสาธต 3. สถาปตยกรรมไทยเปนลกษณะแบบใด ก. มโครงสรางแบบงาย ๆ ข. มหลงคาทรงสง ค. หลงคาซอนกนหลายชน : ง. ถกทกขอ 4. ปจจยท มผลตอศลปะไทย คอ ก. ความศรทธาในศาสนา ข. ความเช อ ค. การลอกเลยนแบบ ง. เศรษฐกจ 5. ขอใดเปนลกษณะของประตกรรมไทย ก. แบบสองมต ข. แบบสามมต ค. แบบเหมอนจรง ง. ไมแสดงกลามเนอในรปคนและสตว: 6. ศลปะแบบเรยลสม (Realism) เปนภาพเขยนลกษณะใด ก. แบบเหมอนจรง ข. แบบลดทอนสดสวน ค.แบบนามธรรม ง. แบบจนตนาการ 7. จดเดนของศลปะสมยสโขทย คอขอใด

ก. มความสวยงามและลงตว ข. ไมเนนความเหมอนจรง

ค. ลอกเลยนแบบมาจากสมยอ น ง. ถกทกขอ

49

8. งานจตรกรรมเนนในการใชสสวาง สดใส แสดงความรสกรนแรง เปนผลงานของลทธใด ก. ลทธเหนอจรง ข. ลทธโฟวสต ค. ลทธบาศกนยม ง. ลทธสาแดงพลงอารมณ 9. วหารพารเธนอน (Parthenon) เปน สถาปตยกรรมท โดเดนท สดในสมยใด ก. อยปต ข. กรก ค. โรมน ง. ไบแซนไทร 10. ศลปะอยปต (Egyptian Art) จดอยในยคใดของประวตศาสตรโลก ก. ยคกอนประวตศาสตร ข. ยคโบราณ ค. ยคกลาง ง. ยคใหม

50

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

เร�อง ประวต รปแบบ ยคสมย ของศลปะไทยและสากล

จานวน 10 ขอ

ขอท� คาตอบ

1 ข

2 ข

3 ง

4 ก

5 ง

6 ก

7 ก

8 ข

9 ข

10 ก

51

เอกสารอางอง

ผดง พรมมล และคณะ. ศลปะชวงช)นท� 3 (ม.1 – 3). กรงเทพมหานคร : โรงพมพประสานมตร, 2545 ยศนนท แยมเมองและคณะ. ทศนศลป ม .4. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานชม, 2548 วรณ ตงเจรญ: . ทศนศลป ม . 5. กรงเทพมหานคร : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ, 2548 สชาต วงษทองและคณะ. ทศนศลป ม . 5. กรงเทพมหานคร : วฒนาพาณช, 2549 สชาต เถาทองและคณะ. ทศนศลป ม .4 – ม.6. กรงเทพมหานคร : บรษทอกษรเจรญทศน, 2549