HT MUSSENNEST GELIJKE KANSEN de · 2017. 7. 25. · list is op maat gemaakt van de bouwsector, de derde checklist is geschreven in functie van het gender-sen-sitiever benaderen van

Beste lezer,

Meisjes tewerkstellen in het Deeltijds Beroeps Secundair Onderwijs…Meisjes bovendien tewerkstellen in de sector “bouw”…Met ons project Gelijke Kansen in ’t Mussennest kozen we niet meteen de makkelijkste uitgangspositie.

Toch slaagden we erin om 20 % vertegenwoordiging vanwege meisjes te krijgen binnen dit leerwerkproject.We zijn dan ook fier hierbij de resultaten te kunnen voorstellen van ons onderzoek rond Gelijke Kansen in hetDeeltijds Beroeps Onderwijs in het kader van ons project gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds(ESF). Onze methodiek werd op maat gemaakt van meisjes en jongens uit deze doelgroep, met de bedoelinghen zo goed mogelijk voor te bereiden op de doorstroming naar de reguliere tewerkstelling.

Ook u kan met de kennis die wij hebben vergaard aan de slag. Bent u coördinator of teamlid, inrichter vaneen brugproject, bent u leerling- of tewerkstellingsbegeleider in het deeltijds onderwijs, actief als werklei-der in een tewerkstellingsproject naar kansengroepen,… In deze map bundelen we onze tools.

Gekoppeld aan deze map is er een uitgebreid rapport voorhanden met daarin o.m. de resultaten van onzeonderzoeken , een specifiek gender-hoofdstuk en een uitgebreide omschrijving van de methodiek van onzewerking in ’t Mussennest.

In een eerste luik (deel 1) geven we vier checklists waarin we telkens waarschuwen voor valkuilen, oplos-singen suggereren en argumenten aanleveren die u kunnen wapenen om met succes rond gender aan deslag te gaan. Deze checklist zijn opgesteld in functie van de doelgroep waarmee gecommuniceerd wordt. Deeerste lijst bekijkt knelpunten vanuit het standpunt van de inrichter van een brugproject. De tweede check-

Onder de Hoge Bescherming van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Mathilde

list is op maat gemaakt van de bouwsector, de derde checklist is geschreven in functie van het gender-sen-sitiever benaderen van ouders. De laatste checklist kan helpen in de communicatie naar de tewerkstellings-begeleider toe.

In het tweede luik (deel 2) vindt u een aantal oefeningen en checklists specifiek rond gender. Met de oefe-ning ‘Els en Rob gaan schaatsen’ en de toepassingen rond “zichtbaarheid Gender” en het “Formulierstereotiepen” kan u uittesten op welke manier uzelf of uw team vandaag omgaat met gender. De checklistszijn een goede hulp bij de communicatie rond gender.

In het derde luik (deel 3) vindt u “Unplugged, een reeks activiteiten voor meisjes en jongens die handelen rondsociale vaardigheden en gender”. Deze kunnen ingepast worden in bestaande onderwijspakketten of deelgaan uitmaken van vormingsmomenten naar jongeren toe.

Tot slot (deel 4) vindt u een overzicht van nuttige websites.

Het rapport is raadpleegbaar op onze website (www.desleutel.be), maar kan ook op papier of op cd romaangevraagd worden.

We wensen u veel gendergenot,

Johan MaertensAlgemeen Directeur


ESF : bijdragen tot de ontwikkeling van de werkgelegenheid door het bevorderen van inzetbaarheid, ondernemerschap, aanpasbaarheid en gelijke kansen, endoor het investeren in menselijke hulpbronnen.

Met de steun van het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het Vlaams Economisch Sociaal Overlegcomité (VESOC)


Checkl ists met valkui len in funct ie van doelgroep

deel 1


Checkl ist voor de inr ichter van een brugproject

Hierna volgen een reeks stellingen bedoeld voor wie een brugproject wenst op te starten. Hou bijde voorbereiding rekening met deze argumenten. Het kunnen immers valkuilen worden indien u er nietof te laat bij stilstaat.

Scholen hebben reeds eigen partners/projecten. Tast voor aanvang het onderwijslandschap grondigaf ; onderzoek samenwerkingsmogelijkheden met bestaande scholen actief in deeltijds.

Bewijs reeds voor aanvang de meerwaarde van je project. Zorg voor een aan uw project/doelgroepaangepaste afsprakennota. Installeer een duidelijke structuur, een reglement dat gangbaar is op dewerkvloer. Zorg voor een welomschreven taakomschrijving voor het omkaderend personeel. Hanteermet de staf duidelijke en eenduidige richtlijnen volgens een uitgeschreven methodiek (o.m. inzake toe-latingsvoorwaarden, uitsluiting, evaluatiecriteria, doorstroming,…).

Financiële middelen liggen niet voor het rapen. Vooraf gericht aanvraag doen inzake de haalbaarheidvan financiering als brugproject (bij DBO) is de boodschap. Weet ook dat erkende brugprojecten enkelfinanciële middelen voorzien voor het loon van de jongeren. Voor het personeel dat de jongerenbegeleid zijn er geen subsidiemogelijkheden. Zoek dus vooraf aanvullende middelen voor perso-neel/werkleiders.

Goede rekrutering is voorwaarde voor welslagen. Lanceer zeer gericht uw vacature en zoek de witteraaf voor de invulling van het kader (voor werkleiders combinatie opvoeder/technische vaardighe-den/gender-rolmodel).

1

2

3

4

Richt je niet op de helft van de doelgroep. Binnen deeltijds zijn er evenveeljongens als meisjes die niet aan het werk gaan. Benader de doelgroep gen-dersensitief en overtuig uw partners van het belang hiervan. Voorzie een gen-dertraining voor de omkadering van het project en de toeleiders. Overweeg ookom een wachtlijst te maken voor de sekse met oververtegenwoordiging (vbgedurende eerste maanden schooljaar 30 % van de plaatsen vrijhouden voorminder vertegenwoordigde sekse).

Sensibilisering scholen is lange termijn-opdracht. Als nieuw project moet men zich eerst bewijzen.Leerlingen zullen niet vanzelf toegeleid worden. Promoot uw project door info door te geven, bruikbaarop opendeurdagen, tracht een aanspreekmiddel te vinden rechtstreeks gericht naar de leerlingen(affiche, voorstellingsfilmpje… ), organiseer proefdagen.

Samenwerking met scholen is arbeidsintensief. Heel regelmatig contact houden met trajectbegelei-ders en leerlingbegeleiders in scholen is wenselijk en noodzakelijk om eventuele drempels uit teschakelen. Dit geldt zowel voor jongeren die reeds actief zijn op de werkvloer (opvolging afspraken,afwezigheden,…) als voor de bevordering van de instroom van nieuwe jongeren. Via de oprichting vaneen stuurgroep met daarin vertegenwoordigers van de staf en de toeleidende scholen (samen met CLB)kan een structureel overleg worden geïnstalleerd.

Ouders beletten soms tewerkstelling. Tracht via de school de ouders te betrekken bij de keuze vaneen tewerkstelling ; tracht op infodagen een forum te krijgen.

Ons kent ons. Nieuwe projecten dienen uitgebreid bekendgemaakt. Zoek externe partnerships. Desensibilisering wordt het best opengetrokken naar organisaties die met de doelgroep te maken hebben(CLB, VDAB, jeugdconsulenten,…).


5

6

7

8

9

Specifieke drempels voor brugproject in de bouw

Het hoogste aantal ongevallen op de arbeidsvloer gebeurt in de bouw. Een garantie inzake de vei-ligheid op de werf is naar de scholen toe een voorwaarde om samenwerking te krijgen. Onderschatdeze eisen niet. Neem een deskundige onder de arm. Weet ook dat een vrouw meer gevoel heeft voorveiligheid. Een vrouw neemt minder risico’s, is voorzichtiger in doen en laten. Als zij de mannen dezeaangeboren veiligheidsattitude kan helpen realiseren, waarom niet ? (bron : NAVB).

Al doende leren in de bouw is niet evident. Waar mag men (ver)bouwen en al doende leren ? Het isimmers eigen aan de doelgroep dat het werk niet altijd meteen 100 % correct zal uitgevoerd zijn. Somsmoet ook wel eens een muurtje – wegens slecht uitgevoerd – opnieuw worden afgebroken. Zoekdaarom zelf een passende site om te verbouwen. Zorg dat er weinig tijdsdruk is. Bekijk de werken dusop lange termijn. Laat je professioneel omringen door deskundigen in de bouw.

Bouwen kost geld. Voorzie de nodige financiële middelen voor de verbouwing en voor de materialen.Hou er ook rekening mee dat de tijdsplanning ruim dient te worden genomen. Bij werk in een brug-project ligt de nadruk immers op attitude. Het werktempo is bij intredende jongeren steevast eenwerkpunt.


10

11

12

Hoe overwint u de drempels voor vrouwen in de bouw ? (overtuig hiermee toeleidende scholen)

Vrouwen passen niet in de bouw. Vooroordelen moeten met argumenten en voorbeelden wordenomgebogen. Zorg voor een vrouwelijke werkleider die als rolmodel fungeert. Toon ook aan dat vrouwenin de bouw het werk aankunnen. Een vrouw hoeft niet dezelfde spierkracht te hebben als een man. Erzijn trouwens tegenwoordig heel wat gemechaniseerde hulpmiddelen die het werk in de bouw minderzwaar maken. Beroepen zoals kraanbestuurder zijn in die mate gemechaniseerd dat ze ook perfectdoor vrouwen kunnen worden uitgevoerd (bron: FVB). Maak ook de vergelijking met het zware werk vanverpleegsters (ook zij gebruiken speciale tiltechnieken). Hou bij de werforganisatie rekening met hetverschil tussen mannen en vrouwen. Zorg er wel voor dat iedereen gelijkwaardig behandeld wordt.

De werf is niet aangepast voor vrouwen. Zorg ervoor dat de nodige voorzieningen aanwezig zijn(aparte toiletten/aparte kleedkamer,…).

Er is geen werk voor vrouwen in de bouw. Zwaai met tewerkstellingscijfers en knelpuntenberoepenin de sector. In het buitenland scoren landen als Groot-Brittannië opmerkelijk beter wat betreft te-werkstelling van vrouwelijke arbeiders in de bouw. In landen als India, Rusland en Iran is het heelgewoon dat vrouwen in de bouw werken. In Denemarken is 50 % van de schilders een vrouw (bron :vrouwindebouw.nl).


13

14

15



Checkl ist ten opzichte van de bouwsector

Vrouwen in de bouw. Het blijven nog te vaak witte raven. Waarom blijft dit zo ? Er zijn nochtans goedeargumenten voorhanden om de stereotypen en vooroordelen ten opzichte van vrouwen in de bouw teweerleggen. Gebruik ze om kandidaat-werkgevers in de bouw te overtuigen.

Er is een tekort aan personeel in de bouw. De vele knelpuntberoepen in de bouw bewijzen dit.Sommige beroepen komen echt ieder jaar terug als knelpunt. Denk maar aan metselaar, dakdekker,schrijnwerker, sanitair installateur. Andere beroepen komen praktisch elk jaar opnieuw terug zoalselektricien, schilder, houtbewerker. De beperkte aantrekkingskracht van studierichtingen en opleidin-gen met een technische connotatie maakt dat dit knelpuntberoepen blijven. Een blijvende sensibiliser-ing naar de vele mogelijkheden in de bouw is aangewezen, dit in samenwerking met de bouwsector ende diverse aanbieders van scholing en opleiding in de bouw (bron : Arbeidsmarktanalyse over de bouw-sector in West-Vlaanderen, FVB).

Er werken bijna geen vrouwen in de bouw. Cijfers bevestigen dit. In augustus 2003 telde de Vlaamsebouwsector 1.370 arbeidsters. Dit is 1,4% van de totale populatie arbeiders (bron : FVB). Dit cijfer is devoorbije jaren langzaam aan het stijgen. Een sensibilisering werkt pas op lange termijn. De eerstevrouwen in dienst bij de politie deden ook nog maar enkele jaren geleden hun intrede.

Er zijn vrouwen die wel willen werken in de bouw. Cijfers uit het buitenland bevestigen dat er eigen-lijk veel meer vrouwelijke arbeidsters in de bouw willen werken. In Groot-Brittannië tellen we effectief5 % (bron : Bouwkroniek 2001) arbeidsters. In Denemarken is 50 % van de schilders bijvoorbeeld eenvrouw (bron: vrouwindebouw.nl). Voor bepaalde beroepen in de bouw ligt het potentiële cijfer ook bijons heel wat hoger. In het beroepssecundair onderwijs lokt de opleiding schilder en decoratie behoor-

1

2

3

lijk veel vrouwelijke studenten (34 % van de afgestudeerden in 2001 was vrouw, 31 % van deingeschrevenen in de schildersafdeling in 2004 was vrouw ; bron : FVB). Als we geen onderscheid makentussen arbeiders en bedienden komen we duidelijk aan meer vrouwen. In Nederland is 31 % van debouwkundestudenten vrouw. Naar tewerkstelling toe scoort Duitsland dan het hoogst met 13 % vrouwentewerkstelling in de bouw , gevolgd door Zwitserland 12,2 %. Ook landen als Oostenrijk, Frankrijk enEngeland scoren bijna 10 %. Het Europees gemiddelde is 8,6 %. In België komt dit tewerkstellingscijferop 7,5 % (bron : vrouw in de bouw.nl). Een derde van de bouwbedienden in ons land bestaat vandaag uitvrouwen. Ze werken hoofdzakelijk in ondersteunende functies op kantoor : o.m. bij onthaal, boekhou-ding, bij de voorbereiding van de bouwplaats (bron : Confederatie Bouw). De Bouwunie lanceerde viaEVA, Echtgenotes en Vrouwen in aannemingsbedrijven, een vereniging die de vrouw in de bouw inVlaanderen zichtbaar wil maken en het mannenimago van de sector wil ontkrachten (bron : Bouwinfo.be)

Vrouwen beschikken niet over specifieke vaardigheden die nuttig zijn in de bouw. Er bestaan verschillende soorten talenten en verschillende soorten intelligentie. Zo zijn er blauwe enroze talenten die zowel bij vrouwen als mannen aanwezig zijn (vb ben je dominant, ambitieus,onafhankelijk, bereid om risico’s te nemen, zakelijk of eerder meevoelend, geduldig, intuïtief, sociaalvaardig gericht op samenwerking,…) . Zo kunnen ook personen in meer of mindere mate getalslim,woordslim, muziekslim, lichaamsslim, beeldslim,…. zijn. Metselaars moeten bijvoorbeeld ruimtelijkeintelligentie (driedimensionaal denken) kunnen combineren met kinesthetische (beheersing van hetlichaam) en wellicht ook logisch-mathematische intelligentie. Gezien ze vaak in team werken dienenmetselaars ook goed gebruik te kunnen maken van interpersoonlijke intelligentie. (bron : OrienTO).

Technische kennis bij vrouwen gaat verloren bij gebrek aan instroom. De doorstroming naar tew-erkstelling is bij alle bouwopleidingen binnen de sector te beperkt. In West-Vlaanderen stroomt 36 %van de leerlingen door naar de bouwsector. Bij de vrouwelijke leerlingen is dit slechts 28 %, t.o.v. 45 %bij de mannen (bron : FVB). Bij vrouwen komt het dus nog vaker voor dat men geen ervaring kanopdoen in de richting waar men afstudeerde. Dit is een verlies aan technische knowhow. Ook de kostvoor de maatschappij kan oplopen, omdat men onvoldoende toegang krijgt tot de arbeidsmarkt.


4

5

Vrouwen zijn fysiek minder sterk en werken trager. Dit is een kortzichtige visie gebaseerd op voor-oordelen. Maak eens de vergelijking met het zware werk van verpleegsters. Ook zij gebruiken speciale(til)technieken. Men kan evengoed andere kwaliteiten in de kijker zetten die dit ruimschoots com-penseren. We denken dan aan eigenschappen waarover onderzoek leert dat vrouwen meer beschikken(bron : Bevraging FVB in de schildersbranche). Bijvoorbeeld : zin voor detail en afwerking (door de sec-tor zelf erkend, o.m. in de schildersbranche), een fijne motoriek, meer oog voor orde en netheid (dusgeen tijdverlies door te moeten op zoek gaan naar allerlei zaken), meer geduld en meer gevoel voorveiligheid en verantwoordelijkheid, ernstiger… Als voordelen van vrouwelijke schilders worden ook nogde invloed op de groepssfeer en de smaak aangehaald. Een goed evenwicht vinden van alle kwaliteitenop de werkvloer is een meerwaarde voor elk team. De positieve zaken aanwenden (via vrouwelijkegetuigenissen, werkgevers,…) om de vooroordelen om te buigen, is de boodschap.

Vrouwen zijn vaker afwezig en maken meer gebruik van systemen als loopbaanonderbreking entijdskrediet. Dit klopt slechts voor een deel. Vrouwen in de bouw kiezen er inderdaad meer dan man-nen voor om deeltijds te werken. Tegelijk merken we dat niet alleen het aantal vrouwen dat van tijd-skrediet gebruik maakt, stijgt. Ook mannen in de bouwsector maken hiervan meer en meer gebruik.Bij mannen is dit veelal met het oog op een rustiger en geleidelijker loopbaaneinde terwijl vrouweneerder van tijdskrediet gebruik maken in functie van gezinstaken (bron : Confederatie Bouw). Inzakeziekteverzuim en afwezigheid stellen we vast dat de bouw in vergelijking met andere sectoren slechtscoort. De afwezigheidsgraad (incl. vakantie, klein verlet, ziekte, arbeidsongevallen,…) over alle sec-toren bedraagt in ons land gemiddeld 20,5 %. Specifiek naar bouw toe bedraagt de afwezigheidsgraadvoor arbeiders (mannen en vrouwen) tussen 35 en 39 jaar gemiddeld bijna 28 %. Opmerkelijk hierbij :bij vrouwen ligt dat cijfer net iets lager dan bij mannen. Als we louter naar ‘ziekte’ kijken, merken wedat vrouwen in de bouw zelfs behoorlijk beter scoren (en minder ziek zijn) dan hun mannelijke colle-ga’s. De steekproef bij de vrouwen is wel relatief klein (studie SD Worx 2004).

Vrouwen op de werf verstoren het arbeidsklimaat in de bouw. Dit is een vooroordeel. Vrouwenhebben immers veelal een positieve invloed op een hoofdzakelijk mannelijk team. Ze bevorderen zelfsde teamgeest. Vrouwen hebben ook een andere kijk op het geheel dan mannen. Door te luisteren naar


6

7

8

hun inbreng kunnen andere en misschien betere oplossingen uit de buskomen. Oplossingen waar mannen niet zouden aan denken. De ervaringleert dat een vrouw tussen enkele mannen voor een hechter team zorgt danalleen maar mannen onder elkaar. Een gemengd team is dynamischer enresulteert veelal in meer arbeidsvreugde tijdens het werk. En iemand diewerkt in een aangename sfeer presteert ook beter (bron : FVB).

Onze werkplek is niet voorzien op vrouwen. Dit vraagt inderdaad een extrainspanning. Maar deze investering loont als men de voordelen mee in over-weging wil nemen. De werkplek in de bouw aanpassen voor vrouwen kosttrouwens niet echt een fortuin.Ik vind geen vrouwelijke kandidaat-werknemers. Heeft u wel gezocht ?Hierboven vernam u reeds dat de instroom van vrouwen met een diploma uitde bouw heel laag is. Iemand moet de eerste zijn. Een vrouwelijk werkleideraanwerven als rolmodel biedt betere perspectieven op extra vrouwelijketewerkstelling.

Het op langere termijn motiveren van goede jonge krachten is een probleem. De realiteit leert datinvesteren in jongeren soms onvoldoende rendeert. Een goede rekrutering kan echter soelaas bren-gen. Bij schildersbedrijven is men soms terughoudend om in nieuwe werkkrachten te investeren omdathet voorkomt dat de werkkracht met een eigen zaak begint. Een slechte ervaring mag niet veralge-meend worden. Ook de eigen interne organisatie kan de oorzaak zijn van personeelsverloop.


9

10

Hoe overwint u drempels die volgens de bouwsector leven ten opzichte vansamenwerking met jongeren uit het deeltijds onderwijs ?

De leerlingen ‘deeltijds’ zijn een moeilijke doelgroep. Leerlingen uit deeltijds onderwijs hebbenvaker attitudeproblemen en kunnen inderdaad uitblinken door te laat komen en ziek zijn. Deafwezigheid op de werkplek en de school zijn echter twee heel verschillende zaken. Binnen een brug-project met een goede omkadering en een goede methodiek wordt de attitudeproblematiek adequaataangepakt. Indien motivatiegericht en in fasen wordt gewerkt op de werf kunnen leerlingen pasdoorstromen naar reguliere tewerkstelling indien ze voldoende arbeidsrijp zijn. Vastgesteld wordt dat jongeren die zich goed voelen in een werkomgeving deze zogenaamde ‘ken-merken van jongeren behorende tot een moeilijke doelgroep’ zeer snel vervagen. Volgende factorenkunnen dit o.m. verklaren : een goede opvang en de positieve bevestiging van de eigen capaciteiten bin-nen het team, de financiële impuls van de verloning en feit dat ze hun steentje bijdragen tot een prod-uct met een blijvend resultaat.

De leerlingen deeltijds beschikken over onvoldoende technische bekwaamheden. Een bek-waamheidsattest kan iemand die uit een brugproject komt niet voorleggen. Brugprojecten kunnen mitseen goede begeleiding en een goede opvolging wel afgesloten worden met een soort attest van goedewerkattitude en een geïndividualiseerd bekwaamheidsattest (met bvb opsomming goede en mindergoede werkpunten). Centra deeltijds kunnen een convenant met het Fonds voor Vakopleiding in deBouw (FVB) afsluiten en hanteren dan inzake opleiding en programma normen die werden opgesteld insamenspraak met het FVB. Leerlingen die in die scholen een eindgetuigschrift kunnen voorleggenbeschikken dus over een controleerbare vakbekwaamheid.

Afstuderende jongeren hebben geen ervaring en kosten te veel. Tewerkstelling met jongeren diedoorstromen uit ‘deeltijds’ zal een extra investering vragen van de werkleiders. Er bestaan echtermogelijkheden inzake goedkope tewerkstelling via het ABO-systeem.


11

12

13



Checkl ist ten opzichte van ouders van potent ië le leer l ingen in het deelt i jds onderwijs

Ouders hebben een belangrijke rol wat betreft het motiveren van jongeren naar tewerkstelling toe.Soms maken jongeren keuzes waarmee de ouders zich niet kunnen verzoenen. Weet echter dat jon-geren die zich goed voelen op de werkvloer beter presteren. Om roldoorbrekende keuzes te kunnenmaken, hebben jongeren vaak de steun nodig van het thuisfront. We helpen u de bestaande vooroorde-len weerleggen.

Een meisje dat de richting bouw kiest, weet eigenlijk niet wat ze wil. Misschien is dit niet echt hetberoep dat u als ouder had verwacht. Weet echter wel dat men in de bouw heel wat mogelijkhedenheeft (variëteit aan beroepen). Informeer u eerst goed over de mogelijkheden in de bouw en reageerdan in functie van de vaardigheden van uw dochter. Weet ook dat een meisje dat kiest voor de bouw dit echt bewust doet. Dit misschien in tegenstelling totmeisjes die kiezen voor traditioneel vrouwelijke (zachte) beroepen. Als ouder zou u deze bewuste keuzeeerder moeten toejuichen. Zeker rekening houdend met de grote vraag naar personeel in de bouwsec-tor. Indien ze deze keuze volhoudt, lijkt haar financiële toekomst dus gegarandeerd.

Er werken geen vrouwen in de bouw. Dit klopt niet. Cijfers geven aan dat er wel degelijk vrouwen inde bouw werken. In 2003 telde de Vlaamse bouwsector 1.370 arbeidsters. Dit is 1,4% van de totale pop-ulatie arbeid(st)ers. Dit cijfer is de voorbije jaren langzaam aan het stijgen. Als men de bedienden erbijtelt, ligt dit aantal zelfs gevoelig hoger.

1

2

Meisjes zijn fysiek niet sterk genoeg om later te werken in de bouw.Dit is eigenlijk een kortzichtige visie gebaseerd op vooroordelen. In de bouw heeft men evenzeerbehoefte aan andere kwaliteiten. Kwaliteiten waarover onderzoek leert dat vrouwen er eigenlijk inruimere mate over beschikken (bron : bevraging FVB in de schildersbranche). We denken hierbij aaneigenschappen die het eventuele gebrek aan fysieke kwaliteiten ruimschoots compenseren : zoals zinvoor detail en afwerking (door sector zelf erkend o.m. in de schildersbranche), een fijne motoriek, meeroog voor orde en netheid (dus geen tijdverlies door op zoek te moeten gaan naar allerlei zaken), meergeduld en meer gevoel voor veiligheid en verantwoordelijkheid, ernstiger… Als voordelen vanvrouwelijke schilders worden ook nog de invloed op de groepssfeer en de smaak aangehaald. Een goedevenwicht van alle kwaliteiten vinden op de werkvloer is een meerwaarde voor elk team. Laat je over-tuigen door vrouwen die reeds in de bouw werken of door werkgevers. Bekijk of een vrouwelijkewerkleider actief is. Kan men aantonen dat vrouwen het werk aankunnen ? Weet ook dat een vrouweigenlijk niet dezelfde spierkracht als een man moet hebben. Er zijn tegenwoordig immers heel watgemechaniseerde hulpmiddelen die het werk in de bouw minder zwaar maken. Sommige beroepen,zoals kraanbestuurder, zijn in die mate gemechaniseerd dat ze perfect ook door vrouwen kunnen wor-den uitgevoerd (bron : FVB).

Meisjes hebben niet de juiste vaardigheden om in de bouw te werken. Objectief bekeken bestaan er verschillende soorten vaardigheden, net als verschillende soorten intel-ligentie. Zo zijn er blauwe en roze talenten en deze zijn zowel bij vrouwen als mannen aanwezig (bvbben je dominant, ambitieus, onafhankelijk, bereid om risico’s te nemen, zakelijk of eerder meevoelend,geduldig, intuïtief, sociaal vaardig gericht op samenwerking,…). Zo ook kunnen personen in meer ofminder mate getalslim, woordslim, muziekslim, lichaamsslim, beeldslim,…. zijn. Metselaars moetenbijvoorbeeld ruimtelijke intelligentie (driedimensionaal denken) kunnen combineren met kinesthetis-che (beheersing van het lichaam) en wellicht ook logisch-mathematische intelligentie. Omdat ze vaakin team werken dienen metselaars ook goed gebruik te kunnen maken van interpersoonlijke intelli-gentie (bron : OriënTO).


4

3

Men kan evengoed andere kwaliteiten in de kijker zetten die dit ruimschoots compenseren. We denkendan aan eigenschappen waarover onderzoek leert dat vrouwen meer beschikken (bron : Bevraging FVBin de schildersbranche). Bijvoorbeeld : zin voor detail en afwerking (door sector zelf erkend o.m. in deschildersbranche), een fijne motoriek, meer oog voor orde en netheid (dus geen tijdverlies door temoeten op zoek gaan naar allerlei zaken), meer geduld en meer gevoel voor veiligheid en verantwo-ordelijkheid, ernstiger… Als voordelen van vrouwelijke schilders worden ook nog de invloed op degroepssfeer en de smaak aangehaald. Een goed evenwicht van alle kwaliteiten vinden op de werkvloeris een meerwaarde voor elk team. De positieve zaken aanwenden (via vrouwelijke getuigenissen,werkgevers,…) om de vooroordelen om te buigen, is de boodschap.

Meisjes vinden later geen werk in de bouw. Er is een groot tekort aan arbeidskrachten in de bouw.Alleen al in West-Vlaanderen zijn er 1000 openstaande vacatures in de bouw. Het hoge aantalknelpuntberoepen in de bouw bevestigt dit. Als blijvende knelpuntberoepen vermelden we het beroepvan metselaar, dakdekker, schrijnwerker en sanitair installateur. Andere beroepen zoals elektricien,schilder, houtbewerker of wegenwerker komen praktisch elk jaar opnieuw als knelpunt naar voor. Tochklopt het dat de doorstroming naar de bouw moet verbeterd worden. De sector zelf is zich hiervanbewust en ook de verschillende werkgeversfederaties in de bouw werken mee aan het beter toe-gankelijk maken van de bouw. De scholen kunnen door het afsluiten van een convenant er ook voor zor-gen dat er qua technische kennis echt wel garanties zijn die werkgevers zullen overtuigen.

Meisjes passen niet in de macho-wereld van de bouw. Vrouwen kunnen een positieve invloed hebbenop een hoofdzakelijk mannelijk team (bron : FVB). Vrouwen hebben vaak een andere kijk op het geheeldan mannen. Door te luisteren naar hun inbreng kunnen andere en misschien betere oplossingen uitde bus komen. Oplossingen waar mannen niet aan zouden denken. De ervaring in ’t Mussennest leertdat het werken in een gemengd team een eerder milderend effect heeft op het machogedrag. De aan-wezigheid van vrouwen heeft meestal een positief effect op de teamspirit (bvb zwakkere elementenworden in bescherming genomen i.p.v. gepest).


5

6

Werken in de bouw is gevaarlijk (te onveilig voor meisjes). De bouwsector heeft inderdaad geen al tegoede reputatie op het vlak van veiligheid. Mannen nemen meer risico’s. Een vrouw zal eerdervoorzichtiger handelen (bron : FVB). Als de aanwezigheid van vrouwen via hun aangeboren veiligheids-attitude mannen kan aanzetten tot het nemen van minder risico’s, dan kan dit een veiligere werf totgevolg hebben.

De werkplaatsen in de bouw zijn niet aangepast aan vrouwen : Wettelijk is dit in principe allemaalgeregeld. Werkgevers dienen de werkplek in de bouw aan te passen voor vrouwen (extra toilet, extrakleedruimte,…).

De ervaring van het werken in een brugproject biedt geen meerwaarde. Scholen kunnen een con-venant afsluiten met het Fonds voor Vakopleiding in de Bouw en kunnen doorstromen naar JLW of ABO(+ 18 jaar) met door sector erkend getuigschrift en mogelijkheden inzake goedkope tewerkstelling(meer kansen op de arbeidsmarkt).


8

9

7


1

2

3

Checkl ist voor tewerkstel l ingsbegeleider in de school

Als tewerkstellingsbegeleider in de school moet men rekening houden met de wensen enverwachtingen van zowel leerling, ouder als kandidaat-werkgever. Geen sinecure ! Met deze argu-menten trachten we drempels weg te nemen voor het maken van roldoorbrekende keuzes.

Ouders zien het werken van hun dochter in de bouw niet zitten. Ze hebben ongelijk. Er zijn een hele-boel vacatures in de bouw. Bepaalde beroepen in de bouw liggen inderdaad niet echt voor de hand voorvrouwen (zoals bvb pleisterwerk). Andere dan weer wel (bvb tegels zetten of schilderen). De bouwomvat een grote variëteit aan beroepen. Ouders vragen een volledig beeld en kunnen dan zelf eeneventueel aanbod beter plaatsen in functie van de mogelijkheden van hun kind. Vraag medewerking vande inrichters van de brugprojecten op uw opendeurdagen. Zorg voor de aanwezigheid van een rolmod-el (bvb vrouwelijke oud-leerling die het goed doet op de werkvloer).

Meisjes kunnen het werken in de bouw niet aan. Vooroordelen moeten met argumenten en voor-beelden worden omgebogen. Zorg voor een vrouwelijke werkleider die als rolmodel fungeert. Toon opdie manier dat vrouwen in de bouw het werk aankunnen. Een vrouw hoeft trouwens niet dezelfdespierkracht te hebben als een man. Er zijn immers tegenwoordig heel wat gemechaniseerde hulpmid-delen die het werk in de bouw minder zwaar maken. Heel wat beroepen, zoals bijvoorbeeldkraanbestuurder, zijn in die mate gemechaniseerd dat ze perfect door vrouwen kunnen worden uit-gevoerd (bron : FVB). Ook de wetgeving zorgt ervoor dat het werk minder zwaar wordt (cementzakkenbestaan tegenwoordig ook per gewicht van 25 kg). Vergewis er je ook van hoe er bij de werforganisatierekening wordt gehouden met mogelijke verschillen tussen mannen en vrouwen.

Een meisje dat de richting bouw kiest, weet eigenlijk niet wat ze wil. Als tewerkstellingsbegeleidermag u dit niet automatisch zo stellen. Peil naar de motivatie en de verwachtingen en geef een volledigoverzicht van de mogelijke beroepen in de bouw. Toets zelf de vaardigheden waarover de persoon

meent te beschikken. Een goede leidraad hierbij kan de opdeling in roze en blauwe talenten zijn (bron :OriënTO).

Meisjes hebben niet de juiste vaardigheden voor de bouw. Dit is een eerder kortzichtige visie. Erbestaan verschillende soorten talenten en verschillende soorten intelligentie. Zo zijn er blauwe en rozetalenten en deze zijn zowel bij vrouwen als mannen aanwezig (vb ben je dominant, ambitieus,onafhankelijk, bereid om risico’s te nemen, zakelijk of eerder meevoelend, geduldig, intuïtief, sociaalvaardig gericht op samenwerking,…) . Zo ook kunnen personen in meer of mindere mate getalslim,woordslim, muziekslim, lichaamsslim, beeldslim,…. zijn. Metselaars moeten bijvoorbeeld ruimtelijkeintelligentie (driedimensionaal denken) kunnen combineren met kinesthetische (beheersing van hetlichaam) en wellicht ook logisch-mathematische intelligentie. Omdat ze vaak in team werken dienenmetselaars ook goed gebruik te kunnen maken van interpersoonlijke intelligentie (bron : OrienTO)

Werken in de bouw is niet veilig voor meisjes. Overtuig uzelf van de veiligheid op de werkvloer. Vraageen bewijs dat de werf voldoet aan de wettelijke voorschriften (gekeurd door een veiligheidscoördina-tor). Vraag welke richtlijn er geldt rond werken in de hoogte. Communiceer na nazicht duidelijk dat hetproject werkt in overeenstemming met de geldende veiligheidsvoorschriften. Weet ook dat een vrouwmeer gevoel heeft voor veiligheid. Een vrouw neemt minder risico’s, is voorzichtiger in doen en laten. Alszij de mannen deze aangeboren veiligheidsattitude kan helpen realiseren , waarom niet ? (bron : FVB).

Werkgevers in de bouw zoeken geen vrouwelijke arbeidskrachten. Dit is niet juist. In Vlaanderenwerken er wel degelijk ook vrouwen in de bouw en hun aantal neemt toe. Een sensibilisering werktechter pas op lange termijn. De eerste vrouwen in dienst bij de politie deden ook nog maar enkele jarengeleden hun intrede. Bovendien is het niet slim dat ze niet aan vrouwen denken bij hun zoektocht naarpassende arbeidskrachten. Hiervoor mogen we gerust verwijzen naar de vele knelpuntvacatures in debouw. Er is immers een groot tekort aan personeel in de bouw. Sommige beroepen komen echt iederjaar terug als knelpunt. Denk maar aan metselaar, dakdekker, schrijnwerker, sanitair installateur.Andere beroepen komen praktisch elk jaar opnieuw terug zoals elektricien, schilder, houtbewerker.Een blijvende sensibilisering naar de vele mogelijkheden in de bouw is aangewezen, dit in samen-


4

5

6

werking tussen de bouwsector en de diverse aanbieders van scholing en opleiding in de bouw (bron :Arbeidsmarktanalyse over de bouwsector in West-Vlaanderen, FVB).

Er werken bijna geen vrouwen in de bouw. Cijfers bevestigen dit voor een deel. Toch merken we eenlangzame ommekeer. In augustus 2003 telde de Vlaamse bouwsector 1.370 arbeidsters. Dit is 1,4% vande totale populatie arbeid(st)ers (bron : FVB). Dit cijfer is de voorbije jaren langzaam aan het stijgen.Een sensibilisering werkt overigens pas op lange termijn. De eerste vrouwen in dienst bij de politiededen ook nog maar enkele jaren geleden hun intrede. Cijfers uit het buitenland bevestigen ook dat er eigenlijk veel meer vrouwelijke arbeidsters in de bouwwillen werken. In Groot-Brittannië tellen we effectief 5 % (bron : Bouwkroniek 2001) vrouwelijke arbei-dsters. In Denemarken is 50 % van de schilders bijvoorbeeld een vrouw (bron : vrouwindebouw.nl). Verder zijn in België bij de bedienden in de bouw veel meer vrouwen actief (1 op 3). Ze werken hoofdza-kelijk in ondersteunende functies op kantoor : o.m. bij onthaal, boekhouding, bij de voorbereiding vande bouwplaats (bron : Confederatie Bouw). En deze vrouwen willen dat er nog meer hun voorbeeld vol-gen. De Bouwunie lanceerde via EVA, Echtgenotes en Vrouwen in aannemingsbedrijven, een verenigingdie de vrouw in de bouw in Vlaanderen zichtbaar wil maken en het mannenimago van de sector wilontkrachten (bron: Bouwinfo.be).

Werkgevers willen hun werkplek niet aanpassen voor vrouwen. Als de financiële kant de enigereden is om geen vrouwen aan te werven, dan is dit kortzichtig. Maak hen bewust van de meerwaardevan vrouwelijke aanwezigheid in een werkteam en cijfer hen voor wat een extra toilet en een apartekleedkamer qua budget zou vragen.

Meisjes houden het niet lang uit in de bouw. Vroegere ervaring kan dit misschien wel hebben uit-gewezen. Dit mag echter geen excuus zijn om geen nieuwe meisjes naar de bouw door te verwijzen.Een vrouwelijk voorbeeld als werkleider en rolmodel kan wel een voorwaarde zijn om meisjes beter temotiveren om de stap te zetten naar de bouw en zeker ook om meisjes binnen het project te houden.Ook door meerdere meisjes tegelijk in het team te introduceren, voorkom je dat iemand zich onvol-doende geaccepteerd voelt of te weinig aanspreekpunten in de groep heeft.


7

8

9

Vrouwen zijn fysiek niet sterk genoeg en werken te traag. Deze vooroordelen moet je trachten om tebuigen. Men kan evengoed andere kwaliteiten in de kijker zetten die dit ruimschoots compenseren. Wedenken dan aan eigenschappen waarover onderzoek leert dat vrouwen meer beschikken (bron :Bevraging FVB in de schildersbranche). Bijvoorbeeld : zin voor detail en afwerking (door sector zelferkend o.m. in de schildersbranche), een fijne motoriek, meer oog voor orde en netheid (dus geen tijd-verlies door te moeten op zoek gaan naar allerlei zaken), meer geduld en meer gevoel voor veiligheiden verantwoordelijkheid, ernstiger… Als voordelen van vrouwelijke schilders worden ook nog de invloedop de groepssfeer en de smaak aangehaald. Een goed evenwicht van alle kwaliteiten vinden op dewerkvloer is een meerwaarde voor elk team. De positieve zaken aanwenden (via vrouwelijke getu-igenissen, werkgevers,…) om de vooroordelen om te buigen, is de boodschap.

Werkgevers klagen over een tekort aan beschikbare arbeid. Waarom zou de school zich danbeperken tot het aanbieden van mannelijke kandidaten. Ook meisjes moeten dezelfde kansen aange-boden krijgen. Er is heus werk ook voor vrouwen in de bouw. Alleen in West-Vlaanderen al zijn er 1000openstaande vacatures in de bouw. Als blijvende knelpuntberoepen vermelden we het beroep van met-selaar, dakdekker, schrijnwerker en sanitair installateur. Andere beroepen zoals elektricien, schilder,houtbewerker of wegenwerker komen praktisch elk jaar opnieuw als knelpunt naar voor. Toch klopt hetdat de doorstroming naar de bouw moet verbeterd worden. De sector zelf is zich hiervan bewust en ookde verschillende werkgeversfederaties in de bouw werken mee aan het beter toegankelijk maken vande bouw. De scholen kunnen door het afsluiten van een convenant er ook voor zorgen dat er qua tech-nische kennis echt wel garanties zijn die werkgevers zullen overtuigen. De doorstroming naar tewerk-stelling is bij alle bouwopleidingen binnen de sector te beperkt. In West-Vlaanderen stroomt 36 % vande leerlingen door naar de bouwsector. Bij de vrouwelijke leerlingen is dit slechts 28 %, t.o.v. 45 % bijde mannen (bron : FVB). Bij vrouwen komt het dus nog vaker voor dat men geen ervaring kan opdoenin de richting waar men afstudeerde. Dit is een verlies aan technische knowhow. Ook de kost voor demaatschappij kan oplopen, gezien men onvoldoende toegang krijgt tot de arbeidsmarkt.


10

11


Werkgevers zeggen dat leerlingen deeltijds over onvoldoende technische bekwaamhedenbeschikken. Een bekwaamheidsattest kan iemand die uit een brugproject komt inderdaad niet voor-leggen. Overtuig brugprojecten waar mee wordt samengewerkt ervan dat ze een soort attest van goedewerkattitude bij positieve afronding uitreiken. Vanuit de centra deeltijds kunnen wel aanvullend con-venanten worden afgesloten met het Fonds voor Vakopleiding in de Bouw (FVB). Op die manier wordendan inzake opleiding en programma normen gehanteerd die werden opgesteld in samenspraak met desector.

Werkgevers zeggen dat afstuderende jongeren te veel kosten. Weet dat er mogelijkheden bestaan inzake goedkope tewerkstelling via het ABO-en JLW-systeem.Bekijk de mogelijkheden van het afsluiten van een convenant met FVB en informeer vanuit de schoolnaar de mogelijkheden om dit systeem beter bekend te maken zonder daarvoor andere richtingen min-der populair te maken.

12

13



Toepassingen en checkl ists rond gender

deel 2


Rolbevest igend en roldoorbrekend werken

Oefening : vul de stippenlijntjes aan met ‘Els’ of ‘Rob naar wat volgens jou het beste past. Via deze eenvoudige invuloefening kan u uittesten in welke mate u al dan niet rolbevestigend of roldoorbrekend denkt.

Els en Rob gaan schaatsen 1

’t Is winter en het heeft hard gevroren en nu ligt er een heleboel ijs op de sloten. Els en Rob gaan

schaatsen. Els en Rob zijn allebei tien jaar en precies even oud, want ze zijn op dezelfde dag geboren.

Moeder geeft de kinderen geld mee : “Hier”, zegt ze, “stop jij het maar in je jaszak,………………(1)”. De

kinderen pakken de fiets. Eén fiets want de andere is kapot. “Ga jij maar achterop zitten”, zegt moed-

er tegen………………….(2).

Bij het kanaal zijn al een heleboel andere mensen aan het schaatsen. Els en Rob trekken de schaatsen

aan. Pang, daar knapt de veter van één van de schaatsen. Gelukkig heeft …………….(3) een touwtje bij

zich. Samen gaan ze het ijs op.

Bij de brug willen ze eronder door, maar het ijs lijkt daar niet zo goed. ………………(4) gaat voorzichtig

proberen. Met een paar vriendjes en vriendinnetjes willen ze een wedstrijd houden. Els en Rob zullen

de wedstrijd leiden. …………….(5) geeft het startsein.


Er staat een klein jongetje aan de kant te huilen: “wat is er met jou, waarom moet jij huilen,”

vraagt……………..(6). “Ik moet een plas doen, zegt het jongetje maar ik krijg mijn broek niet open”. Hij

heeft verkleumde handjes van de kou. “ Ik zal je wel helpen”, zegt ……………………..(7).

De zon gaat weg het wordt nu echt koud. Rob en Els willen teruggaan. “Ik heb het zo koud”, klaagt

…………..(8). “Doe niet zo flauw,” roept …………..(9). Ze moeten nu tegen de wind op. …………….(10) is bij

de bocht een beetje onvoorzichtig, te snel en valt.

Vlak bij de plaats waar ze de schaatsen hebben komt er een mevrouw heel hard aanrijden. Ze schaatst

de kinderen bijna ondersteboven. ……………………..(11) roept haar een heel lelijk woord achterna. “Oh, als

ze ons maar niet achterna komt”, zegt …………..(12) een beetje bang.

Op de plaats waar de fiets staat, is nu ook een stalletje met warme soep en worstjes geplaatst. De man

van de soep vraagt de kinderen of ze hem even willen helpen. Nou, dat willen ze wel. ……………….(13)

moet in de pan roeren en …………….moet afrekenen met de klanten. Ze krijgen allebei gratis soep.

Na een tijdje moeten ze naar huis toe. ……………(14) zegt dat ze eigenlijk iets leuks voor moeder moeten

meenemen, omdat ze hun geld toch nog over hebben en omdat moeder de hele middag alleen is thuis

geweest.

1 Tekst van de Stichting ‘Marie, word wijzer’

Formul ier : Stereot iepen 1

Dit formulier kan u gebruiken in navolging van de invuloefening over 'Rob en Els gaan schaatsen' . Vul dezetabel in met stereotiepen over meisjes en jongens. Zorg steeds dat er op dezelfde hoogte het tegengesteldewordt geschreven. Pas nadien deze eigenschappen toe op een persoon die u goed kent (vb zoon of dochter)en kruis aan in de middelste tabel in welke mate de eigenschap (indien twijfel in midden, indien 100 % jongensuiterst recht) op die persoon van toepassing is. Het resultaat is heel nuttig bij een nabespreking in groep.

Vb. Typische meisjesachtig : netjes Typische jongensachtig : slordig


Typisch meisjesachtig (Els) Typisch jongensachtig (Rob)

1 Handleiding, werken met mannen en vrouwen in een gemengd team, VBJK, Gent, 2003

Onder de Hoge Bescherming van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses MathildeOnder de Hoge Bescherming van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Mathilde

Checkl istBLAUWE & ROZE KENMERKEN 1

kenmerken van mannen én vrouwen

Ontdek je eigen blauwe en roze talenten

- Ben je onafhankelijk? - Ben je individualistisch?- Leg je vlot (sociale) contacten? - Benader je anderen met een persoonlijke betrokkenheid?- Ben je gevoelig voor de behoeftes van anderen? - Ben je gericht op samenwerking?- Zorg je voor de sfeer? - Vind je de manier waarop belangrijker dan het doel?- Ben je competitief? - Ben je ambitieus?- Ben je analytisch? - Ben je bereid risico’s te nemen?- Benader je mensen en dingen eerder zakelijk? - Heb je een goede intuïtie?- Ben je relatiegericht? - Ben je passioneel?- Heb je een kritische geest? - Sympathiseer je snel?- Geef je iemand gemakkelijk waardering? - Hou je jezelf op de achtergrond?- Ben je meevoelend en meelevend? - Ben je dominant?- Neem je gemakkelijk de leiding? - Breng je goed structuur aan?- Kun je goed troosten? - Ben je geduldig?- Verwerk je je gevoelens alleen? - Kom je op voor je overtuiging?- Kun je goed luisteren? - Ben je bereid risico’s te nemen?- Vertrouw je op jezelf? - Neem je gemakkelijk beslissingen

Hierna ontdek je ze


Blauwe talenten Roze talenten

- Vertrouw je op jezelf? - Leg je vlot (sociale) contacten?- Neem je gemakkelijk beslissingen? - Ben je meevoelend en meelevend?- Ben je onafhankelijk? - Kun je goed troosten?- Ben je ambitieus? - Ben je passioneel?- Breng je goed structuur aan? - Ben je relatiegericht?- Ben je prestatiegericht? - Kun je goed luisteren?- Ben je analytisch? - Ben je geduldig?- Ben je bereid om risico’s te nemen? - Ben je gevoelig voor de behoeftes van anderen?- Kom je op voor je overtuiging? - Heb je een goede intuïtie?- Heb je een kritische geest? - Geef je iemand gemakkelijk waardering?- Ben je dominant? - Ben je gericht op samenwerking?- Ben je individualistisch? - Hou je jezelf op de achtergrond?- Benader je mensen en dingen eerder zakelijk? - Benader je anderen met persoonlijke betrokkenheid?- Verwerk je je gevoelens alleen? - Sympathiseer je snel?- Ben je competitief? - Vind je de manier waarop belangrijker dan het doel?- Neem je gemakkelijk leiding? - Zorg je voor de sfeer?

Eerder gericht op Eerder gericht op

- zelfstandigheid, autonomie; - anderen, verbondenheid;- rationeel zijn; - emoties;- doelgerichtheid; - procesmatig denken;- ‘doen’; - ‘zijn’;- de buitenwereld; - de binnenwereld;- technische aanpak van dingen; - aanpak waarbij communicatie primeert;- hiërarchisch denken. - horizontaal denken.

1 bron : OrienTO ; deze lijst werd door OrienTO samen met de vzw IMPULS hertaald voor jongeren ; www.impulsvorming.be


Checkl istGENDERGEVOELIG TAALGEBRUIK 1

Waarop let je bij schriftelijk taalgebruik? Waar kun je op letten bij de woordkeuze en het gebruik van uitdrukkingen?

- Schrijf je een tekst zo dat alles wat je schrijft - Zorg je ervoor dat je in je taalgebruik ook voor het andere geslacht geldt? stereotypen doorbreekt? (Actief-rustig,

de intelligent-emotioneel).- Zorg je ervoor dat beide geslachten in de

tekst voorkomen? - Zorg je voor een zakelijke beschrijving van kenmerken en eigenschappen en vermijd je stereotypen?

- Gebruik je in je teksten de je- of u-vorm of - Tracht je het woord ‘man-’ als onderdeel het meervoud? van een ander woord te vermijden? )

(Manhaftig, mankracht,…

- Spreek je steeds zowel de meisjes als de - Doe je hetzelfde met ‘vrouw-’ …?jongens aan?

- Geef objectieve cijfergegevens- Vevrouwelijk je je voorbeelden ook eens in de tekst?

- Gebruik je zo weinig mogelijk het bezittelijkvoornaamwoord (zijn en haar)? Of doe je dat, indien nodig,in het meervoud?


Waar kun je op letten bij jobomschrijvingen?

- Noteer de naam en de titel bij de personen dieop de beelden of in de teksten voorkomen?

- Werk je roldoorbrekend bij het geven van voor-beelden?

- Kies je bij de omschrijving van een beroep vooreen sekseneutrale omschrijving? (leerkrachtin plaats van leraar, verpleegkundige in plaatsvan verple(e)g(st)er.)

- Let je er op dat een taak die door een vrouwwordt uitgeoefend, geen variant of afwijkingis op de ‘standaard’ mannelijke taak of job?(Mevr. Peeters, ingenieur, i.p.v. mevrouw deingenieur.)

- Zorg je dat in elke functiebeschrijving zo-genaamd mannelijke en vrouwelijke eigen-schappen vermeld worden?

1 bron : OrienTO


Checkl istGENDER EN BEELDVORMING 1

Samenstelling van het beeld

Leg je nadruk op identiteit en zelfstandigheid? Let je op de omgeving?

- Geef je het individu dat afgebeeld wordt een eigen - Denk je goed na of de context mee in beeld gezicht? moet gebracht worden?

- Gebruik je felle kleuren voor die beelden, details, …die je speciaal wil benadrukken?

Zorg je voor een actieve voorstelling? - Zorg je voor overeenstemming tussen tekst, beeld en geluid?

- Beeld je de meisjes en vrouwen af terwijl ze actiefbezig zijn?

Is het beeld een spiegel van het gewone leven?

Let je op gelijkwaardigheid? - Fotografeer je vrouwen vanuit een natuurlijkehoek?

- Zorg je voor evenveel beelden van jongens als - Leg je geen onnodige nadruk op de lichamelijk-meisjes1? heid van vrouwen?

- Beeld je leefvormen af in verschillende samen- - Benadruk je uiterlijk, make-up, kledij niet teveel.stellingen en zorg je daarbij voor gelijkwaardige Vermijd je ook het omgekeerde?beeldvorming - Stel je vrouwen voor als ‘gewone vrouwen’?

- Breng je mannen en vrouwen op een fysiek evenhoge plaats in beeld?

- Zorg je voor een gelijke indruk van jongens en meisjes?

Een ruime diversiteit aan vrouwenbeelden is eigenlijk de enige mogelijkheid voor de media om een echte ‘spiegel van de maatschappij’ te zijn.

Beeldvorming rond studie en beroep Taalgebruik bij beeldvorming

- Benadruk je bij het behalen van diploma’s, car- - Vermeld je de inbreng van vrouwen in de rière en succes,… door meisjes en vrouwen hun directe rede? eigen inzet en bekwaamheid?

- Hanteer je concreet taalgebruik en gebruik - Besteed je aandacht aan het doorkruisen van je liever werkwoorden? (niet ‘zijn’)

rollen?

- Bezorg je vrouwen een naam en een functie?

- Vraag je in een interview bij vrouwen ook naarzakelijke bezigheden en naar hun werk?

- Vermijd je dat de vrouwelijk vorm van een beroep tussen haakjes wordt vermeld2?


1 voorstellingen van vrouwen en hun deskundigheid kanje vinden in de uitgave: “zeg niet te gauw, d’er is geenvrouw”, een naslagwerk voor vrouwelijke deskundigheidin Vlaanderen. (na te vragen bij Zorra : zie nuttige web-sites )2 Zie ook checklist rond ‘genderneutraal taalgebruik’.

1 bron : OriënTO


Checkl istGENDERGEVOELIGE INTERACTIE IN KLAS 1

Algemeen Didactisch handelen

- Ben je je als leerkracht bewust van de manier - Analyseer je heel gericht leerinhouden en -middelen waarop je naar mannen & vrouwen kijkt? op genderneutraliteit1?

- Beschouw je alle studierichtingen en vakken - Zoek je binnen je vak bewust naar onderwerpen die als gelijkwaardig? zowel jongens als meisjes aanspreken?

Pedagogisch handelen in de klas - Verander je voldoende in de aard van de onderwerpen?

- Treed je als leerkracht zelf op als model in het - Laat je jongeren ook zelf zoeken naar relevante onder-serieus nemen van meisjes? werpen?

- Bestrijd je seksistische opmerking? (Humor - Varieer je voldoende in didactische aanpak en in dewerkt hier het best!) keuze van werkvormen?

- Geef je de meisjes en de jongens in je klas - Zorg je er bij groepswerk voor dat zowel meisjes als evenveel & evenwaardige beurten om te jongens leidende en verzorgende/administratieveantwoorden? taken op zich nemen?

- Formuleer je je feedback op de antwoorden van - Besteed je ook aandacht aan het gebruik van ver-de leerlingen inhoudelijk en zakelijk? schillende evaluatievormen?

- Bevestig je meisjes evenzeer voor hun pres- - Sta je stil bij de evaluatienormen die je hanteert: wattaties, activiteiten en initiatief als voor orde, verwacht je? Wat evalueer je?netheid, vlijt en goed gedrag?

- Waak je erover dat jongens de afspraken even nauwgezet naleven als meisjes?

Non-verbale taal op school Verbaal taalgebruik in de klas

- Praat je op dezelfde toon tegen meisjes en Om je verbaal taalgebruik als leerkracht te verjongens? beteren, kun je De “Checklist gendergevoelig taalge

bruik” hanteren. Je vindt ze eveneens in dit mapje- Zorg je ervoor dat je evenveel oogcontact

hebt met meisjes en jongens?

- Luister je even lang naar meisjes als naar jongens?

- Knik je hen even vaak bemoedigend toe?

- Schenk je evenveel aandacht aan onge-wenst gedrag van jongens, of negeer je datvaker?

1 Je kunt daarvoor de checklists rond “beeldvorming” en “gendergevoelig taalgebruik” gebruiken.1 (bron : OriënTO)



Toepassing: z ichtbaarheid gender op verschi l lende niveaus

OPDRACHT: Noteer per niveau wat volgens u de reden is waarom meisjes niet kiezen voor (de meerderheid van) technische beroepen:

Redenen waarom meisjes niet kiezen voor technische beroepen

Individueel niveau

Structureel niveau

Symbolisch niveau


Unplugged, een reeks activiteiten voor meisjes en jongens die handelen rond sociale vaardigheden en gender

deel 3


OVERZICHT NUTTIGE WEBSITES

deel 4


Overzicht nutt ige websites

Websites over gender

In Vlaanderen

www.amazone.be : infotheek/databanken www.oriento.be : opleider genderwww.evenwicht.be : opleider gender-bewust samenwerkenwww.flora.be : genderconsulting en -trainingwww.impulsvorming.be : vzw Impuls : genderopleidingwww.zorra.be : Centrum voor vrouwenstudies (met communicatie-checklist voor mediamakers) www.ada-online.org : onderwaardering van vrouwelijke expertise

In Nederland

www.technica10.nl : gericht op meisjes tussen 8 en 15 jaar om techniek op een speelse wijze toegankelijk te makenwww.vrouwenloonwijzer.nl


Websites over onderwijs

In Vlaanderen

www.ond.vlaanderen.be www.ond.vlaanderen.be/dbo (Dienst Beroepsopleiding)www.ond.vlaanderen.be/GOK (Gelijke Onderwijskansen)www.lerarendirect.be (e platform voor leraren)www.schooldirect.be. (e platform voor schooldirecties)www.klasse.be (gericht naar leerlingen, ouders, leerkrachten) www.gelijkekansen.vlaanderen.bewww.vvob.be : Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en technische bijstandwww.nfte.be : Network for training entrepreneurship

In Nederland

www.voortijdigschoolverlaten.nlwww.kun.nl : Katholieke Universiteit Nijmegenwww.bob.nl : organisatie waar je opleidingen en cursussen kan volgen www.bouwberoepen.nl : startpagina voor de bouw met interessante linkswww.roc.nl : opleidingszoekmachine (met interessetest)


Websites over de bouw

In Vlaanderen

FVB : www.fvb.be of www.debouw.be : Fonds voor vakopleiding in de bouw (incl. beroepenfiches)Confederatie bouw : www.ncb.be Bouwunie: www.bouwunie.be (voorheen Nacebo, belangenorgnaisatie actief binnen Unizo )www.livios.be (vakblad voor de bouw)Fema : www.bouwtrefpunt.be (federatie voor handelaren in bouwmaterialen) WTCB : www.wtcb.be (Wetenschappelijk en Technisch centrum voor de bouwsector)Webwijzer : www.cobonet.be (netwerk van databanken voor de bouw)Centrum Duurzaam Bouwen : www.cedubo.be www.vibe.be (Vlaams Instituut voor Bio Ecologisch Bouwen en Wonen)www.bouwinfo.be : algemene portaalsite bouw

In Nederland

www.fnvbouw.nl : belangenorganisatie (met vrouwenpagina)

Websites over vrouwen in de bouw

Bouwradius : www.vrouwenindebouw.nl

Websites over tewerkstelling

www.vdab.be/cobra (beroepenfiches, beroepenfims, beroepsoriëntatie)www.steunpuntwav.be : Steunpunt werkgelenheid, Arbeid en Vormingwww.serv.be Vlaams overleg en adviesorgaan sociale partners (o.m. sectorconvenant bouw)www2.vlaanderen.be/werk : administratie werkgelegenheid (STC, ESF, Equal, Viona, Trivisi,…)

Gel i jke Kansen in ’ t Mussennest

Gel i jke Kansen in ’ t Mussennest

Documents

HT MUSSENNEST GELIJKE KANSEN de · 2017. 7. 25. · list is op maat gemaakt van de bouwsector, de derde checklist is geschreven in functie van het gender-sen-sitiever benaderen van