İbn Tagriberdi’Nin “en-Nucûm Ez-Zâhire” Adlı Eserinde Geçen Dulkadiroğulları Beyliği Ile İlgili Kayıtlar I, (Çev Kürşat Solak)

Tarih ncelemeleri Dergisi Cilt/Volume XXVI, Say/Number 2 Aralk/ December 2011, 577-605

BN TAGRBERDNN en-NUCM ez-ZHRE ADLI ESERNDE DULKADROULLARI BEYL LE LGL KAYITLAR I

Krat SOLAK*

Memlk Devleti ve beylikler dnemi ile ilgili yabanc dilde yazlm birok deerli ve nemli kaynak mevcuttur. Yabanc dilde yazlm bu kaynaklarn arasnda Arapa olanlar byk nem tamaktadr. Bununla beraber zellikle Anadoludaki Trk tarihi ile ilgili kaytlarn bulunduu bu kaynaklarn byk bir blm Trkeye evrilmemi ve aratrmaclarn hizmetine sunulmamtr.

Bu almann amac, XV. yzyln Trk asll tarihisi olan, gerek eserleri gerek ahsiyetiyle eitli sahalarda temyz ederek hakl bir hret kazanan ve hretini bugne kadar devam ettiren Ebul-Mehsin Cemaleddin Yusuf b. Tagriberdinin1 nemli eserlerinden biri olan ve Arapa olarak yazd en-Nucm ez-Zhire f Mlk Msr vel-Kahire adl tarih kitabnda geen Dulkadiroullar Beylii ile ilgili kaytlar Trkeye evirip tarih bir kaynak olarak ilgili kiilerin hizmetine sunmaktr.2

Arapa yazlm bu eserde bn Tagriberdi ncelikle Msr tarihini yazmay hedeflemitir. Mellif, Msr tarihini yazarken doal olarak bu devletin komularyla olan ilikilerine ve bu komu devletleri ilgilendiren birok meseleye de nemli lde yer vermitir. te bu kaytlardan Dulkadiroullar ile ilgili olanlar konumuz kapsam ierisine girmektedir. Yaptmz bu alma sonucunda sz konusu kaytlarn tamam bir araya getirilerek Trkeye kazandrlmtr.

*Dr. Ege niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, [email protected] 1 Mellif bn Tagriberdi ve eserleri ile ilgili ayrntl bilgi iin bkz., uhadar 1991; Solak 2004;

Gnaltay 1951, 390-391; een 1998, 219-221. 2 Bu tr almalara rnek olarak; Bkz. Kanat 1991; Kopraman 1971; nalck 1948, 349-358; Bunlarn

dnda bizim Yksek Lisans Tezi olarak yaptmz bir almamz var ki, bu makalemiz de o almann tekrar gzden geirilip hazrlanm eklinin I. ksmdr. II. ksm Tarih ncelemeleri Dergisinin dier saysnda yaynlanacaktr. Bkz.,Solak 2004.

Krat Solak

578

bn Tagriberdi, 1411 ylnda Kahirede domu, 5 Zilhicce 874/ 3 Haziran 1470 tarihinde vefat etmitir. XV. yy.n mehur Memlk tarihilerinden Makrz ve Ayn ile edeer kymette eserler vermitir.3 en-Nucm ez-Zhire, Msr Mill Eitim Bakanl tarafndan yaymlanmtr. Biz almamzda bu basky esas alm bulunmaktayz.4 Eser, isminden anlalaca gibi bir Msr tarihidir. Msrn Hz. mer devrinde orann ilk valisi bulunan Amr bin As tarafndan fethedildii ylla balar (641) mellifin lmnn bir yl ncesi olan 873/1468 ylna kadar Msrda yaam devlet adamlar ile bu lkede olan siyas ve asker olaylarn, sekiz buuk asrlk tarihini ierir. Eserde kronolojik bir sra takip edilmitir. Olaylar yl, ay ve gnlere gre bir sra takip etmekle birlikte, saltanat devirlerine gre de blmlere ayrlmtr. Ayrca belirli hdiseler tarih srasna gre anlatldktan sonra vefayt diye bir ksm eklenerek, bu ksmda o devirde vefat etmi olan gerek devlet gerekse ilim adamlar gibi eitli sahalarda tannm kimselerin tarih srasna gre lmleri, bu vesile ile de ksaca biyografileri belirtilmitir.

Metinlerin Trkeye tercmesi esnasnda bazen glklerle karlatk. Bunun nemli sebeplerinden birisi, eserin bundan be yz yl nceki Arapa ile yazlm olmasyd. Bu sebeple evrilen cmleler ierisinde ve arasnda ortaya kan kopukluklar [ ] kare parantez ierisinde yaptmz ilvelerle tamamlamaya altk. Yine Trkeye girmi ve klielemi baz terimleri ve isimleri aynen yazdk.

almamzda tarihler genellikle hem hicr hem milad verilmitir. Hicr aylarla birlikte Mildi aylar ayr verilmitir. Hicr aylar Trkedeki telaffuz ekline uygun olarak, Muharrem, Safer, Zilkde eklinde yazlmtr. Transkripsiyon iaretleri, harfleri kullanlmamtr.

Mellifin kullandmz eserinde hadiseler yl yl ve yllar da ay ay olarak anlatlmaktadr. Bu sebeple biz de yaptmz evirilerde bu kronolojik sray koruduk ve metinleri ayn ekilde sras ile vermeye altk.

3 Nitekim bu konuda Kzm Yaar Kopraman yle der: el-Makriznin eseri ile bn Tagri Birdi

ve Aynnin eserleri XV.yy.n birinci yars iin kanlmaz temel eser olma vasfn muhafaza etmektedir. Bkz. Kopraman 1971, 13.

4 Bkz. bn Tagriberdi 1929-1956.

bn Tagriberdinin en-Nucm ez-Zhire Adl Eserinde Dulkadiroullar Beylii ile lgili Kaytlar I

579

EVR METNLER Cilt 10, Sayfa 11, 742 h./1341-42 YILI Halep Nibi5 Emir Tatimur Hummus Ahdara es-Skden bn

Dulkadirin6 itaatten kt, Anadolu hkimi Eretna7 ile Halepi almak iin anlat ve Eblsteynde8 ok asker topland haberi Sultana9 geldi. Bu durumda Tatimur Msrdan asker yardm talep etti. [Bu olaylar] Sultann cann skt ve cevab geciktirdi.

Cilt 10, Sayfa 34, 742 h./1341-42 YILI Suriye10 Nibi Altunboa, Hama Nibi Dokuztimura, [Sultan] Melik

Eref Kke11 bal kaldn ve ona itaate yemin ettiini belirten [bir haber] gnderdi. Suriye Nibi Altunboann zerine geldii [bilgisi] Tatimur Hummus Ahdaraya ulanca o, bn Dulkadiri ard ve bn Dulkadir geldi. Onunla Elbistana gitmek iin anlat. [Tatimur] bn Dulkadirle birlikte

5 Nib kelimesi Memlklerde Sultann vekili ya da mmessilleri ile balca eyaletlerin valileri

anlamna gelir. Bkz. Gibb ve Davies 1997, IX; 50-51. 6 Burada kastedilen ahs Dulkadiroullarnn kurucusu olan ve beylie 1337-1353 yllar

arasnda beylik yapan Zeyneddin Karaca bin Dulkadirdir. Ayrntl bilgi iin Bkz. Yinan, 1989, 8-19.

7 lhanllarn Anadolu vlisi Demirtan Memlklere kamasndan sonra Anadolu zerinde nfzunu arttrarak Memlklerden Anadolu vlisi olma hakkn alan ve 1343de bamszln ilan eden devlet adam. lm tarihi 1352dir. Bkz. Uzunarl 1997, 309.

8 Urfal Matthieu ve dier Ermeni mverrihlerin Ablasta, Sryani Mihaelin Ablastayn, Abul Farac bin brnin Ablastin, Yakut el-Hamavnin Ablustayn, Aynnin ve dier Arap mverrihlerinin Ablustayn, Seluklu Tarihine dir eser yazan mellifler ile XIV. ve XV. asrlardaki ran mverrihlerinin Ablistan ekil ve telaffuzu ile yazdklar bu ismin XVI. asrdan itibaren, bn yas mstesna olmak zere dier btn mellifler tarafndan Ablistan veya Elbistan eklinde yazld grlmektedir. Bundan byle biz ismi bugnk ekliyle yani Elbistan olarak yazacaz. Bkz. Yinan 1997, IV; 223.

9 Sz konusu tarihteki Memlk Sultan, Bahr Memlklerden 1310-1341 yllar arasnda saltanat sren el-Melik en-Nsr Nsreddin Muhammed bin Kalavundur. Memlk Devletinde en uzun sre saltanat sren sultanlardan biridir. ayr zamanda hkm srmtr.

I. Saltanat: 17 Aralk 1293 - 1 Aralk 1294 II. Saltanat: 9 ubat 1299 - 5 Nisan 1309 III. Saltanat: 17 ubat 1310 - 7 Haziran 1341 Bkz. Kopraman 1989a, VI; 541. 10 Burada ad geen Suriye, Arapa kaynaklarda Bild e-am isimli corafyadr. Bild e-amn

blmleri betir: Filistin, rdn, Dmak, Hums, Knnesrin, bkz., el-Kalkaand 1913-1920, IV; 88.

11 Bahr Memlk Sultanlarndan 1341-1342 yllarnda Memlk Devletinde saltanat srm olan Melik el-Eref Aleddin Kk Muhammed b. Kalavun. Bkz. Kopraman 1989a, VI; 541.

Krat Solak

580

servetinden tanabilir olanlar ile evlatlar ve memlklerini12 alarak yola kt. Halep askeri ona yetiti. [Ayrca] onlara, Suriye Nibinin onlarn dikkatini ektii ve Halepten klarn yasaklad mektubu ulamt. Sonunda pek ok ynden [Tatimur] ile savatlar. Ancak [Suriye Nibi Altunboa] hedefine ulaamad. Her iki taraftan be kii ldrld. ou yaral olarak geri dndler.

Tatimur Elbistana ulanca Eretnaya Anadoluya gemek iin izin istediini ieren bir mektup yazd. Eretna ona durumunu ve gerekli olan eyleri bildirdi ve onun ikamet etmesi iin hazrlklara balad. Tatimur Kayseriye geti. Eretna Tatimura her gn iin 1000 dirhem cret takdir ettikten sonra bn Demirta ile savamaya yneldi.

Cilt 10, Sayfa 270, 752 h./1351-52 YILI Recep aynn 10u aramba gn (2 Eyll 1351 Cuma) [Msra] Suriye

Nibi Emir Argun Kmilnin bir mektubu geldi. [Mektup]; Halep Nibi olan kardei Beyboarusa mektup gtren ve isyan [durumunda] olan Vezir Emir Mencekin hemen yakalanmasn ve bunun iyi olacan ieriyordu. [Beyboarus] mektup gnderdi ve mektupta dier emirlerle ittifak ettii [bilgisi] vard. Orada fazla kalmad ve hareket etti. Emirler ve nib yarna kadar hazr olsunlar diye biraz daha ardan alma fikri ar bast. Mektupta ittifak edilen hususta tedbir almalar onlara okundu. Ertesi gn topluluk ortaya ktnda Mencek gelmedi. Arand fakat bulunamad. Onun hizmetkrlar dn akamdan beri kendisinden haber alamadklarn sylediler Emir Sargtm birka emiriyle beraber harekete geti. [Mencekin] adamlarnn evlerini bast. Ama kendisiyle ilgili herhangi bir haber alnamad. Onun memlklerini aradlar. Ancak onlardan ikisinin kayp olduu anlald. O, Kahirede arand. Onu gizleyenler tehdit edildi. Snmac Araplardan sa ibn Hasan el-Hiccan [Menceke kar] beraberindekilerle yollar tutmak iin en-Ncba doru yola karld. Bedevilere, Suriye Niblerine ve ilgililere onu yakalamalar iin haber gvercinleri gnderildi. Pek ok eve baskn yapld halde herhangi bir sonu alnamad.

12 Memlk, (oulu=memlk ve memlkn), Arapa meleke fiil kknden tremi bir sm-i

meful olup lgat manas tasarruf edilen, sahip olunan, hizmeti, hizmetli, beyaz kle demektir. Memlk kelimesi zamanla slam Tarihinde stlh bir mana kazanm ve gerek harplerde ve gerekse satn alma yolu ile esir den beyaz adam ve bunlarn kurduu devlet anlamnda kullanlr olmutur. Bu manalaryla memlk, siyah kle demek olan al-abd kelimesinden farkldr. Bu kelime ev ilerine bal bir nevi kle demektir. Memlk ise hkmdar ve emirlerin muhafz birliklerine dhildir. Bkz., Kopraman 1989b, 1.


581

Sonra Recep aynn 24 aramba gn (16 Eyll 1351 Cuma) Hama Nibi Emir Ahmed es-Skinin ve Trablus Nibi Beklemiin isyan ettii haberi [Msra] geldi.

[Recebin] 27si Cumartesi gn (19 Eyll 1351 Pazartesi) Halep Nibi Emir Beyboarusun Msra getirilmesi emredildi. Halep emirlerine onlar iin teskin edici olan ve eer [Beyboarus] gelmezse azledilecei belirtilen bir mektup yazld. Mektubu gtrene bunu Beyboarusa szl olarak ve Halep emirlerinin huzurunda bildirmesi sylendi.

Cilt 10, Sayfa 271, 272, 752 h./ 1351-1352 YILI Beyboarusun kendisini Halepte sultan ilan ettii ve bn Dulkadirin de

bunu onaylad haberi [Msra] geldi. O, Melik dil olarak lakaplanmt ve [Beyboarus], Msr rakiplerinden almak istiyordu. Onlar; Taz, eyhun, Sargtm, Bozlar ve Suriye Nibi Argun Kmil idi. Bu haber Sultan ve emirlere ulanca nibe [yapacaklar] sefer iin Ecnad el-Halkay13 hazrlamas ve ikts 400 dinardan fazla olanlarn belirlenip buna eklenmesi sylendi.

Sonra Karaca bin Dulkadirin Trkmenlerden byk bir toplulukla Halepe geldii haberi ulat. Bunun zerine Beyboarus da harekete geti ve onu karlad. [Beyboarus] ile Hama ve Trablus Nibleri ban aynn banda Msr ynne gitmek iin szletiler. Onlar, [Beyboarusu] Restende14 karlayacaklard. Bunun zerine Sultan, Devdar15 Toktaya Suriyeye gitmesini ve Halep, Hama ve Trablus emirlerinin hepsini teskin etmesini emretti. Bu haber zerine Toktay Dmaka ulamak iin harekete geti ve arkadalarna moral verici haberler gnderdi. Bu srada [Toktay], niblerin, askerlerin, Dulkadirolu Trkmenlerinin ve Bedev Araplaryla Hayyar bir Mhennann Beyboarusa itaat ettiini ve bylece Beyboarusun glenmi olduunu grd. Bunun zerine Suriye Nibi Sultann sefer yapmasnn 13 ihabeddin Tekinda kitabnda Halka askerleri ile ilgili u bilgileri vermektedir: Memlk

Sultanlnn muhtelif mntkalarnda iktlara sahip kimseler Acnad el-Halka, Acnad el-Bahriya, Acnad et-Trkmn, Acnad el-Arab ve Acnad el-Akrad olmak zere 5 ksm hlinde zikrediliyor. Bununla beraber, Acnad el-Halka ile Acnad el-Bahriya, Sultan tarafndan tevcih edilmi iktlara sahip olmalarna mukabil umumiyetle hudutlar muhafaza etmekle mkellef olan zmrelerin ahsi iktlar olmayp, huss iktlarnda yaayan reis ve beylerin maiyetlerinde bulunuyorlard. Bkz. Tekinda 1961, 152-154.

14 Humusun Kuzey-dousundadr. Bkz. Sevim 1983, 257. 15 Sultan tarafndan bakalarna yazlacak mektup, tahrirat ve fermanlar mahallerine sevk ve

tebli ve sultana takdim edilen menur ve arzhalleri hkmdara arz ile istiareden sonra imza almak ve sultana posta vastasyla gelen nme ve mektuplar Emir Candar ve Ktib-i Sr ile beraber alp sultana takdim eylemek, saraya girmelerine msaade edilecek kimseler hakknda sultana danmak vazifelerini yerine getirirdi. Daha geni bilgi iin Bkz. Uzunarl 1941, 356-358; Kortantamer 1984, 39.

Krat Solak

582

zorunlu olduunu aksi takdirde Suriyenin tamamnn elden kacan belirten bir mektup yazd. Bu konuda Msr emirleri fikir birlii iindeydiler. Bunun zerine Vezir, [Suriye Nibine] Sultann adrlarn hazrlamasn ve [geilecek] gzerghlardaki kalnacak yerleri techiz etmesini belirtti. Bu sebeple ona yannda olan maln kullanlmasn hatrlatt. Bunun iin ona gelir edinmesini, bu amala tccarlardan ihtiyac kadar bor almasn syledi. Bunun zerine Suriye Nibi, cmert tccarlardan ve dier pek ok esnaftan ihtiyac olan mallar o gnk deeri ile satn ald. skenderiyedeki Moaltaya mektup yazd. Ondan 400 bin dirhem ald. Bor olarak nibden de 100 bin dirhem tedarik etti. stddr16 Emir Balabandan 100 bin dirhem ald. Vezir bir hafta gemeden Sultann ihtiyac olan hazrlad.

Cilt 10, Sayfa 275- 277, 752h./1351-52 YILI ban aynn 29unda (21 Ekim 1351 Pazar) Beyboarus Halepe

geldiinde [ehir] kaplarna doru ukurlar kazlm olduunu ve [ehir] kapsnn kilitlendiini grd. Kaleye [girmek] ona yasakland. Ona talar ve mancnklar atld. Surlarn zerindeki adamlar [bu ite] onlara uydular ve ona bardlar. Bunun zerine [Beyboarus] o gece beraberindekilerle orada geceledi. Ramazan aynn banda Perembe gn Halep ehri ynne doru harekete geti. O srada kalede sesler ve mjdeler duyuldu. Onlar Ey mnafklar! Asker geldi. Onunla olanlar baktlar ve Ceven Danda sancaklar grdler. Bu durumda hepsi Beriye taraflarnda malup oldular. Ceven Danda Sultann ordusunun olduunu [grmediler]. Fakat Beyboarusun askeri Dmaktan ktnda Halep ordusundan bir birlik ve Trablus askeri [Onlardan] saklanyorlard. Peinden yrdler ve Beyboarusa baskn iin Ceven dana getiler. Beyboa onlar grdnde Sultann ordusu olduklarndan phelenmedi ve yenildi. Bankusa halk onlara (gelenlere) muvafakat etti. Onlardan nce geldiler ve Beyboaya kar geitleri tuttular. Sz edilen ordu arkalarndan onlara ulat. Beyboarusun ordusu paraland. Onlar toza dumana kartlar. Herhangi birisinin arkadan grmesi mmkn olmad. Bedevler onlar ele geirdiler ve Halep halk onlar elleriyle yakaladlar. Hazinelerini, yklerini yamaladlar, zerlerinde olan harp letlerini ve baka eyleri soydular. [Haleplilerin] yamaladklar eylerle elleri dolduktan sonra Beyboa kendisi kurtuldu. [Bu yama] vgye deer nitelikte bir eydir. Halep halk [Beyboann] emirlerini ve memlklerini tkip ettiler. Onlar yerlerinden kararak ounu ele geirdiler. Onlarn iinde

16 Sultann huss mallarna bakan ve onlarn vridatn toplayan ve sarf eden emirdir. Memlk

saraynda hkmdara ait mutfaklarla, araphneler, saray glman ve dier hademeler hep bunun nezreti altnda idiler. Bkz. Uzunarl 1941, 338-340.


583

[Beyboann] erkek kardei Emir Fdl ile Emir Altunboa el-Al, Safed Nibi Altunboa Burnak, Meliktimur es-Sid, Hama Nibinin erkek kardei di, Halavetl-Ocaki17 Tayboa, Halep devvinlerinden bn Aydodu er-Rezzak ve Mehd ad, bn Dulkadirin yakn Esenbay, Bahadr el-Hmus ve Beyboarusun stddr Klarslan ile emirlerin memlklerinden 100 memlk vard. Onlarn hepsi baland ve hapsedildi. Emir Beyboarus, Hama Nibi Ahmed es-Ski, Trablus Nibi Beklemi ve er-Rahbe18 Nibi Tatimur el-Ksm, Akboa el-Blis ve dier birlik harekete geti. Onlarn tamam toplam olarak 116 kii idi.

Sonra emirler Halepe girdiler. Beyboarusun mallarn aldlar. Ardndan Karaca bin Dulkadire affedildiini ve Beyboarus ile onunla birlikte olanlar tutuklamasn belirten bir mektup yazdlar. [Karaca] tutuklamak iin Sultann emrini bekledii cevabn verdi. Beyboarus iin eman gnderilmesini ve onun emirliinin devam ettirilmesini istedi. [Beyboarusun] kendi himayesinde kalc olduunu belirterek onun iin eman gndermesini talep etti. Ayrca onu silahlandrd ve onu teslim etmekten kand. [Memlk Devleti] emirleri Trkmen emirlerinden Ramazan19 arttlar. Karaca bin Dulkadirin beylii ve topraklar ona verildi. Emirler Halepten dndler ve oraya Suriye Nibi Argun Kmilyi yerletirdikten sonra hepsi Ramazan aynn sonu Cuma gn tutuklu emirlerle birlikte Dmaka20 dndler. Bayram Sultan Melik es-Slih21 ile birlikte geirdiler. evval aynn 3 Pazartesi gn (23 Kasm 1351 aramba) orada kaldlar. Sultan Dmak kalesinde oturdu. [Tutuklu] emirler zincirle dar karldlar. Onlara, Bu Sultana kar oyun oynamann ve imana kar ihanetin cezasdr. diye barld. Onlar tek tek ortaya koydular. Meliktimur es-Sid, Sultann ltfuyla Silhdr22 Beklemiin yerine Trablus

17 Memlklerde Mirahura tbi olup atlar gezdirmek ve onlar tlime altrmak, ata binmek ileri

ile megul olan memurdur. Bkz. Uzunarl 1941, 360. 18 Fratn sa shilinde bir ehir. imdiki el-Miydin. Bkz. Honigmann 1997, IX; 601. 19 Ramazan Bey Suriyeye Sultann yanna gitmitir. Ona Trkmenlerin emirlii tevcih

olunmutur. Ramazanoullar beyliine ismini veren bu ahs ile ilgili herhangi baka bir bilgi yoktur. Bkz. Smer 1997, 612-620.

20 Suriyenin en byk ehridir. 1260 Ayn Calud Sava ile Memlkler buraya hkim oldu. Mteakip devirde Dmak, Memlk devletinin Suriye vilayetinin en mhim olan Mamlakat Dmakn merkezi oldu. Bu eyalet btn Cenb Suriyeyi iine almaktadr. Bkz. Kalkaand, 1913-1920, III; 268; Hartmann 1997, XI; 298-310.

21 El-Melik es-Slih Selahaddin bin Muhammed bin Kalavun, Bahri Memlk Sultanlarndan olup 1351-1354 yllar aras I. Saltanat; 1354-61 yllar II. Saltanat yaanmtr. Bkz. Kopraman 1989a, VI; 542.

22 Merasimde ve alay gnlerinde hkmdarn silahn tayan ve Yzler Emiri yni birinci snf umerdan olan Emir Silah ayn zamanda Zerdhne ya da Zeredhne denilen Silahhnenin de efiydi. Maiyetinde Silahdariyye denilen memlkler vard. Emir Silah merasimde Sultann sol

Krat Solak

584

Nibliine yerletirilen Aytemu en-Nsir, Ahmed es-Sknin yerine Hama Nibliine yerletirilen Tanyaruk ile Altunboa Burnakn yerine Safed Nibliine yerletirilen Emir ehabeddin bin Subih dndakilerden tutuklanmalar srasnda isimleri ve hepsinin yerletirilmeleri ile ilgili bilgiyi daha nce vermitik.

Cilt 10, Sayfa 249, 754 h./1353 YILI Elbistan hkimi Zeyneddin Karaca bin Dulkadir Zilkade aynn 14nde

(2 Ocak 1353 Pazartesi) ld. Emir Beyboarus olaynda onunla ilgili bilgi vermitik.

Cilt 11, Sayfa 309, 788 h./1386 YILI Elbistan hkimi Yrklerden Trkmen emiri Garsddin Halil bin Karaca

bin Dulkadir23 60 ksr yandayken Mara24 ehri yaknnda Emir Srumiddin brahim bin Humur et-Trkmn ile yapt savata ldrld.

Cilt 11, Sayfa 344, 791 h./1388-1389 YILI Minta25 bu durumda iken ona Emir Nuayrn Nsrleri savunmak iin

itaatten kt haberi ulat. [Nuayr], Sevli bin Dulkadir26 ile ittifak kurmu ve Halep civarndaki pek ok yeri igal etmilerdi. Minta bunu dikkate almad. Onlardan yaptklar iin zr dileyerek itaat altna girmelerini istedi.

Gnler sonra Suriye Nibi Emir Bozlar el-mer Hasann da Emir Yelboa en-Nsryi27 savunmak iin Mintaa olan ballktan kt haberi geldi. Ayn ekilde [Mintaa] kar msamahasz olacan mektuplarla bildirdi.

gerisinde bulunurdu. Bu vazife Melik Zhir Baybars tarafndan ihdas edilmitir. Bkz. Uzunarl 1941, 336, 337.

23 1355 ylnda Memlkler tarafndan tannarak Dulkadir Beyliinin ikinci beyi olmutur. 1386 yl Nisan ay balarnda ldrlmtr. Ayrntl bilgi iin Bkz. Yinan 1989, 19-27.

24 XIV. asrn ilk yarsnda Mara, Dulkadirli Trkmen hanedannn eline gemitir. Dulkadirler Memlk Devleti ile yaptklar mcadelelerde dnem dnem Mara Memlklere teslim etmek zorunda kalmtr. Bkz. Yinan 1989, 5

25 erkes Memlklerinin ilk Sultan olan Berkk st dzey grevdeki Trklere kar iddet siyaseti tkip edince kendisine kar 1388 ylnda bir isyan kmtr. syann liderliini Malatya Nibi Minta yapt. Bir ara Kahireyi ele geirip Berkku Kereke srdler. Ancak isyanclar kendi aralarnda ihtilafa dnce Berkk yeniden tahta oturdu. 1393 ylnda Minta ldrld. Bkz. Kopraman 1989b, 13, 14.

26 Halil Bey 1386 ylnda ldrlnce onun yerine kardei Sevli, Dulkadiroullarnn bana gemitir. 1398 yl Mays aynda Sultan Berkk tarafndan ldrlmtr. Sevli ismini Sulu eklinde okumak da mmkndr. Ancak Ayn bu ismi Sevli olarak okunacak ekilde harekelemitir. Bkz. Yinan 1989, 28-33.

27 Yni el-Melik en-Nsr Nsreddin Muhammed bin Kalavunun satn alp zad ettii memlklerden birisi.


585

Cilt 12, Sayfa 17, 18, 792h./1389-1390 YILI Sultan, Zilhiccenin 5inde (14 Kasm 1390 Pazartesi) Halep Nibliine

nakledilen Emir Karatimurtan yerine Halep Hce Atabeklerinden28 Emir Aynaln Trablus Nibliini srdrmesine karar verdi. Halep Atabei Emir Akboa el-Cemali ez-Zhiryi29 bahsedilen Aynaln yerine ve Emir Muhammed Sallar Halepe Hacibl-Hccab30 olarak atad. Sevli bin Dulkadire de Elbistan Nibi olduunu bildirdi.

Sonra Kurban bayram gn (Kasm 1390) Emir Beylik el-Mahmud, Halep Nibi Gmboa el-Hamavyi getirmek iin yola kt. Sultan Melik ez-Zhir Suriye askerlerine harcamas ve onlar silahlandrp Antepte Mintala savamas iin Emir Timurboa el-Mencekyi byk miktarda parayla gnderdi.

Sonra 793 yl Muharrem aynn 6snda (14 Aralk 1390 aramba) Dmakdan Emir Yelboa en-Nsr ile Byk Emir Aytemu el-Becsnin mcadele ettii, itaatten ktn gizleyerek silahlanp miyetini de silahlandrd ve Dmaka haber gndererek Minta tarafnda olanlarn gelmesi iin ar yapt ve sonra Mintan 1100 svarisinin geldii, hepsini yakalayarak hapse att ve silahlarna el koyduu ve bilgilendirmek iin Sultana [bunlar] yazd haberi geldi. Sultan da ona teekkr ve vglerle cevap verdi.

Safer aynn 2sinde (9 Ocak 1391 Pazartesi) Sultan, Sultan Hasann31 medresesinin merdivenlerinin yklmasn emretti ve buras ykld. [Ardndan] Rumeylede Silsile kaps ile kar karya olan pencereden bir kap ald.

Saferin 7sinde (14 Ocak 1391 Cumartesi) Halep Nibi Gmboa el-Hamav Kahireye geldi. Bundan sonra Nib Emir Sudun, emirlerin bykleri

28 Bir nvan olup ilk defa Byk Seluklu Devletinde Nizaml-Mlke verilmitir. Zamanla

yksek dereceli devlet memurluuna dnmtr. Seluklularda yalar kk ehzdelerin eitimi iin kumandanlar arasnda vsi ve mrebbi olarak Atabek denilen hocalar grevlendirilmitir. Atabeklik Eyyubilerde ve Memlklerin ilk devirlerinde Seluklular zamanndaki mhiyetini korumaktayd. Bunu tkip eden devirlerde ordu kumandanl ekline dnt. Bkz. Alptekin 1991, 38-40.

29 Yni el-Melik ez-Zhir Berkkun satn alp zad ettii memlklerden birisi. 30 Emirler ve askerler arasnda zellikle iktlar konusunda kan ihtilaflar, ye resen ya da nibi

vastasyla zmek; Sultann katna gelen-gidenleri takdim etmek; askeri tefti etmek vb. gibi ilerle grevli yksek dereceli memur olup saylar be tane idi. ki tanesi Yzler Emiri rtbesinde idi ve bunlara Hcib el-Hccab denirdi. Bkz. Kopraman 1989b, 45.

31 1347-1351 ile 1354-1361 yllar arasnda Memlk Devletinde iki ayr dnemde Sultanlk yapm olan Melik en-Nsr Bedreddin Hasan bin Muhammed bin Kalavun. Bkz. Kopraman 1989a, VI; 542.

Krat Solak

586

ve Hciblerle32 [Sultann huzurunda] yer pt. Sultan onun iin ayaa kalkt. Ona sarld ve onu sa tarafndan Byk Emir Aynal el-Yusufnin de stnde bir yere oturttu. Ardndan o kendisi iin hazrlanan eve geti. Sultan ona altn ilemeli kumala tane iyi cins at gnderdi. Gmboa ile birlikte Kerek Nibi Emir Hsameddin Hasan el-Ggnde gelmiti. O, akhab olay33 esnasnda Halep Nibi Gmboa ile birlikte hezimete uramt. Sultan onu da iyi karlayarak ikramda bulundu. Ona zerinde altn ilemeli kumalar olan bir at gnderdi. Onlarla birlikte dier pek ok emirlerde gelmiti.

Sonra bu esnada Suriye askerlerinin Ayntab34 ehrine ulat haberi geldi. Bunun zerine Minta Mara tarafna kat. Onun yannda olan ok sayda adam da firar ederek Sultann itaati altna girdiler.

Cilt 12, Sayfa 166, 800h./1397-1398 Elbistan hkimi Emir Sevli bin Karaca bin Dulkadir yatandayken

sikast ile ldrld. Onun hayat iyilikle anlmaya demeyecek kadar ktlk ve fitne ile doluydu.

Cilt 12, Sayfa 281, 282, 804h./1401-1402 Rahmetli babam [ Tagriberdi] Halepe gittiinde Halep Nibi Emir

Demirtan Trkmen emiri Halil bin Karaca bin Dulkadiri tutuklam olduunu grd. Babam, [Demirtaa] onu serbest brakmasn emretti. Bunun zerine o, [Halili] serbest brakt. Ve hepsi [Halep Nibi Demirta, Suriye Nibi Tagriberdi ve Halil], Sultann35 etrafndaki emirler yznden Sultana

32 Hciblik messesinin Msr Memlk Devletinde alm olduu mahiyetin en dikkate deer

taraf, ba-hciblerin kazi bir salahiyet kazanmalar ve Dr el-Adlin bana gemek sretiyle tebarz eden bu salhiyetin, onlara en yksek asker ve idar kaz hkimi sfatn vermekle kalmayarak, sonrada herkesin mracaatna ak bir adl kaza merci ekline sokmasdr. Makrizye gre; askerler arasndaki ihtilaflar, dvalar, onlarn iktalarna ait hususlardan doan ikyetleri hal ve fasl etmekle vazifeli olan ba-hcibler ve yardmclar sonradan btn adl meselelere karmaya balamlardr. er mahkemelerde kadlar tarafndan halledilen alacak-verecek dvalar, kar-koca ihtilaflar gibi ahs dvalara da Hcibler bakyordu. Bkz. Kprl, 1997, V/I; 30-36.

33 792h. (1390) senesi Ocak aynn 22si Cumartesi gn Ridaniyeden hareket eden Memlk ordusu gelip ehrin civarnda bugn Tel akhab denilen akhab kynde kendilerini bekleyen Berkuk ile savata giriti. Berkuk bu savata Memlk ordusunu malup etmitir. Sonrasnda ona tahta ikinci kez oturma yolu almtr. Bkz. Tekinda 1961, 67-69.

34 Bugnk Gaziantep ehrinin eski addr. 1420li yllardan sonra ehir Memlk Devletinden Dulkadiroullarnn eline gemi ve bu hnedana mensup beylerden birinin karargh olmutur. Biz bundan byle bu kelimeyi Antep ekliyle kullanacaz. Bkz. Darkot ve Turhan 1997, II; 64-67.

35 Bu tarihteki Sultan 1399-1405 ve 1405-1412 yllar aras saltanat sren Melik en-Nsr Zeyneddin Ferec bin Berkktur. Bkz. Kopraman 1989a, VI; 542.


587

ballktan kmak konusunda ittifak ettiler. Daha sonra zikredilecei zere Trkmenlerden bir grup ve bakalar da onlara katldlar.

Cilt 12, Sayfa 290, 805h./1402-1403 YILI Sonra Emir Demirtaa eman verildi. Ve o, Trablus Nibliinden Dmak

Nibliine nakledilen Emir eyh el Mahmudnin yerine Trablus Nibliine atand. Emir Ali Bek36 bin Dulkadir37 Antep Nibliine ve Emir mer bin el-Tohan Malatya Nibliine tyin edildi.

Cilt 12, Sayfa 302, 303, 806h./1403-1404 Recep aynn 18i Pazartesi gn (27 Ocak 1404 Pazar) Halep Nibi

Akboa el-Ceml el-Atruun klc [kendisinin] lmnden sonra Kahireye ulat. Bunun zerine Sultan [Ferec], Trablus Nibi Emir Demirtan Halep Nibliine naklini emretti. Ona bu grevle ilgili taklid ve terifini Telli olarak bilinen Emir Sudun el-Mahmud gtrd.

Bu esnada [Msra], Emir Dokmak ve iinde Emir Ali Bey bin Dulkadirin de bulunduu Trkmenlerden bir grubun Halepe gittii haberi geldi. Bu durum zerine Halep emirleri katlar. Ve Dokmak Halepe hkim oldu. Sultan, Safed Nibi Emir eyh es-Sleymn el-Mesertan Trablus Nibliine tayin etti. Ona [bu tyin ile ilgili] taklid ve terifini Emir Akberd gtrd. [Ayrca Sultan] Dmak emirlerinden birisi olan Emir Bektemir Cllka38, eyh es-Sleyman el-Mesertann yerine Safed Nibliine devam etmesini emretti. Emir Aynal el-Memur, Suriye lkesinde tutuklu olan iki emiri ldrmek iin yola kt. [Ancak] ad geen Aynal ulamadan nce Trablus Nibi Emir Demirta, Emir Cekem ve Emir Sudun Taz serbest brakt. O ikisi [ilk nce] Trablus kalelerinden bazsnda bulunuyorlar iken [daha sonra] Demirta onlar Halepe ynlendirdi. Aada anlatacamz zere bu olay Cekemin Suriye lkesinde ortaya kndan ncedir.

36 bn Tagriberdi Trklerde kullanlan Bey nvann Bek biiminde yazmtr. Biz bundan

byle bu kelime getiinde Bey olarak yazacaz. 37 Halil Beyin oludur. Dulkadir Beylerinden beincisi olan Nsreddin Muhammed Beyin

kardeidir. Beylik yapmamtr. Dulkadir Beylii i mcadeleleri ve Memlk Devleti - Dulkadir Beylii mcadelelerinde bulunmutur. 1417 ylnda Sultan eyhe itaat etmitir. Yeniden aabeyisi Nsreddin Muhammed Bey ile mcadele edince Sultan Barsbay dneminde (1422-1438) yakalanarak Haziran 1426da ba kesilmitir. Ayrntl bilgi iin Bkz. Yinan 1989, 35-53.

38 Bu kelime K.Y. Kopraman tarafndan olak olarak okunmaktadr. Biz de bundan byle bu kelimeyi bu ekilde kullanacaz Bkz. Kopraman 1989b, 35, 37, 38, 61.

Krat Solak

588

Cilt 13, Sayfa 62, 809h./1406-1407 YILI [Msra] gelen bir haberde; Suriye Nibi Emir Nevruzun Cekemin

katlinden sonra Sultan [Ferec]n itaatine tekrar girdii, Timurboa Metubun Halepde glip geldii ve [Dulkadirolu Ali Bey] Trkmenleriyle savatktan ve bir takm olaylardan sonra Halep kalesine sahip olduu, [Halepte] Cekeme ait olan her eyi ele geirdii, [orada] Cekemin memlklerini [sahiplenerek] kendi memlu olarak istihdam ettii ve bylece [oradaki] durumunu glendirdii bilgileri vard. [Bunun zerine] Sultan, Suriyeye yaplacak sefer iin gerekli hazrlklarn yaplmasn emretti. Askerler silahlandrld. 810 yl Muharrem aynn 6s Pazartesi gn (13 Haziran 1407 Pazartesi) olduunda Sultann eliinde Suriyeye sefer iin Sultann develeri Memlik es-Sultaniya39 arasnda paylatrld.

Cilt 13, Sayfa 105, 106, 813h./1410-1411 YILI Rebil-hir aynn 2sinde (4 Austos 1410 Pazartesi) Safed Nibi Emir

ahin el-Zerdk Dmakta bulunan Sultann yanna geldi. Ayn 3nde Sultan, Emir Yebek el-Msav el-Efkann Trablus Nibliine; Ebu Bekr bin el-Yamurnin Baalbek Nibliine ve kardei abann Kuds Nibliine atanmalarn onaylad. Daha sonra ad geen Rebil-hir aynn 6snda (8 Austos 1410 Cuma) Sultann ordusu ve emirler Dmakdan Berzeye40 doru yola kt. Sultan Cuma namazn Ben meyye Cminde kld. Ardndan yola kt. Emirleri ve ordusuyla hep beraber ordughn kurulduu Berzeye varncaya kadar yola devam etti. Sultan Safed Nibi ahin el-Zerdkn Dmaka Nibl-Gaybe41 olarak atanmasn onaylad. ahin, Dr es-Saadede42 ikamet etti. Sultann emirlerinden olan Emir Kanbay el-Muhammed zayf dt iin Dmakta kalarak gecikti. Ayrca drt kad, Vezir Saadettin bin el-Beeriyye ve Nzr el-Hass43 Mecdeddin bin el-Haysam da Dmakta geriye kaldlar. Sultan askerleriyle Halepe varncaya dek o yne

39 Msrda ikamet eden memlk askerleri 3 ana gruba ayrlmt. Bunlar; 1. el-Memlik es-Sultaniyya ve Memlik es-Sultan a- Tahttaki Sultann memlklar (Mustavarat, Aclb veya Culbn) b- Daha nceden bakasnn hizmetinde bulunmu olup, tahttaki Sultann hizmetine intikal eden

memlklar ki bunlara mstahdemun denir. 2. Memlik el-Umer veya Ecnad el-Umer 3. Ecnad el-Halka. Bkz. Kopraman 1989b, 24. 40 Dmakn kuzeyindedir. Bkz. Alptekin 1985, 213. 41 Sultann bulunmad zamanlarda ona veklet eden Kahire (ya da Msr) Vlisi ya da Nib es-

Saltanaya veklet eden Dmak Vlisine dellet eder. Bkz. Gibb ve Davies 1997, IX; 50. 42 Saray dili slubunda hametli, hametmeab manasna gelmekte olup Dr es-Sade Saray

demektir. Bkz. Wensinck 1997, X; 1-2 43 Nzr el-Hass ya da Nzr Divan el-Hass, Sultann zel hazinesinin divan miri olup hassa

emlkinin divan idaresinden sorumluydu. Bkz. Kortantamer 1993, 126.


589

doru eyhi, Nevruzu ve emirler ierisinden onlarla beraber olanlar [ele geirmek] amacyla yrd. [Bu arada] Sultan, eyh ve Nevruza ya lkesinden kmalarn ya kendisiyle savamalarn ya da kendisine itaat etmeleri tekliflerinden birini semelerini neren bir mektup yazd. Bunu da Suriye lkesinin halkna merhamet ettii iin istiyordu. nk Usat tarafnda yamaclarn okluundan [Suriye halknn] ehirleri harapt ve sonuta olacaklarn ou tazminat ve mallarna el koyma olarak alnacakt. [Ayrca] Melik en-Nsr44 o ikisine amacna ulaana kadar Suriyede iki yl bekleyebileceini bildirdi. Emir eyh, [Sultana] itaatinden kmad cevabn verdi. 810 ylnda Atabek Yebek el-aban ile beraber ele geirildii zaman o, duyduu iddetli korkudan dolay Sultann huzuruna gelemeyeceini belirtip zr diledi. Ayrca o, hayat boyunca Sultanla savamayacana dir yemin etti. Onun yemin ettii gn Byk Emir Tagriberdi -yni babam-Nubya45snrlarndayd. [eyh], Bektimur olakla yapt muharebeden dolay da zrn yineledi. Yine o ayrca eskiden olduu gibi kendisinin Dmak Nibi olmasna Sultan izin vermezse Elbistan Nibliini vermesini; Emir Nevruza Malatya Nibliini; Yebek bin zdemire Antep Nibliini ve emirlerin dierlerine kalan kaleleri bahederse bu blgede kendilerinin buna bozguncu Trkmenlerden daha lyk olduklarn syledi. Onun syledii [aslnda] hakikat idi. Sultan bunu kabul etmedi. Ve Suriyede ikamete karar verdi. Trkmenlerin ve dierlerinin arlmalarn emretti. Btn bunlar olurken Sultan Elbistandayd. Onlar arasnda Emir Sudun el-Celeb, eyh ve Nevruzdan ayrld. O, Kereke yneldi ve oray kurnazca bir hle ile ele geirdi.

Cilt 13, Sayfa 107, 813h./ 1410-1411 YILI eyh ve Nevruza gelince, Sultan Elbistandan ayrlnca yanlarnda

olanlarla beraber Kayseriden ktlar. Elbistana geldiler. Burada Dulkadiroullar [onlarn] ehre girmelerini engellediler ve onlarla savatlar. [eyh ve Nevruz] bozguna uradlar ve Antepe katlar. Onlar Tell Bire yaklatklar zaman blnerek her bir tifesi deiik bir yne dald. Onlardan pek ok grup Halepe ve Dmaka ulat, bir grubu da sakland. eyh ve Nevruz miyetleriyle lden Tedmre46 getiler. Oradan [ihtiyalarn] tedarik

44 Yni 1405-1412 yllar aras ikinci saltanatn sren Melik en-Nsr Zeynuddin Ebussadet

Ferec bin Berkk. Bkz. Kopraman 1989a, VI; 542 45 Nube. Msrn cenubunda ve Sudan (Msr Sudan) da bulunan bir memleketin ve burada

yaayan bir kavmin ad Bkz. Hillelson 1997, IX; 339-344. 46 Suriyenin kuzey-dousunda bir ehirdir. Bkz. Buhl 1997, XII/I; 112-114

Krat Solak

590

ettiler. Hzl bir ekilde Serhada47 doru ayrldlar ve Belkaya48 yneldiler. Ardndan Beytl-Makdise49 girdiler.

Cilt 13, Sayfa 143, 815h./ 1412-1413 YILI Sultan [ele geirdii] mallar getirtti ve kendi kontrol altna ald.

Demirta Sultana Halepe doru hareket etmesini tavsiye etti. [Sultan] bu teklifi uygun bulmad ve Dmakta ikamet dnda bir eyi kabul etmedi. kinci olarak [Demirta], [Sultana] Msra dnmesini tavsiye etti. Sultan buna da rz olmayarak Dmakta kald. Demirta [bunlar sylerken] niyeti iyi idi. Karaylk50, bn Karaman51, Dulkadiroullar ve dierleri gibi Trkmen emirlerinin hepsi [Sultan] el-Melik en-Nsr ile birlikteydi. [Sultana] gemite olduu gibi Dmakta ikmet etmesini nerdiler. Sultan servetini ortaya karnca her bir yandan Trkmenlerden, Bedev Araplardan, el-Arden ve dierlerinden insanlar geldiler. [Sultan], onlarn isimlerini kaydetti ve kendilerine para datarak silahlarla glendirdi. Onlarn hepsi korumakla grevli olduklar yerlere gittiler.

47 Memlklerde Suriye Nibliine bal olan kk vilyetlerden birisidir. Bkz. Kele 2002, c.V;

315. 48 rdn havalisinin cenup taraflarnn Arapa ismidir. Memlk devleti dneminde Dmaka

bal idi. Bkz. Buhl 1997, II; 491-492. 49 Bugnk Kuds ehri. 50 Akkoyunlu Uzun Hasann byk babas ve Akkoyunlu devletinin kurucusu Karaylk Osman

Bey 1435 ylnda lmtr. Bkz. Yinan 1997, I; 251-270. 51 Bu tarihte Karamanl beyliinin banda Timur tarafndan kendisine bu grev tevcih edilen

Karamanolu Mehmed Bey vard. Osmanllara yenilerek 1417de Memlk devletine snmtr. Bkz. Tekinda 1997, VI; 316-330.


591

BBLYOGRAFYA

Buhl 1997 Fr. Buhl, Tedmr , A., c.XII/I, Eskiehir, s.112-114. Buhl 1997 Fr. Buhl, Belk, A., c.II., Eskiehir, s.491-492. uhadar 1991 Mustafa uhadar, Abul-Mahsin Cemal al-Dn Ysuf bin

Tagribird, Hayat, Eserleri, ahsiyeti ve Eserlerinin stanbul Ktphnelerinde Bulunan Yazmalarnn Tavsifi, Baslmam Doktora Tezi, Kayseri.

Hartmann 1997 R. Hartmann, Suriye, A, c.XI, Eskiehir, s.51-66. Hillelson 1997 S. Hillelson, Nube, A., c.IX, Eskiehir, s.339-344. Honigmann 1997a E. Honigmann, Rahbe, A, c.IX, Eskiehir, s.601-604. Honigmann 1997b E. Honigmann, Rum-Kale, A., c.IX, Eskiehir, s.777-

781. bn Tagriberdi Cemaleddin Ebul-Mehsin Yusuf bn Tagriberdi, en-

Nucm ez-Zahire f Mulk Msr vel-Kahire, Drul-Ktbil-Msryye, XII. cilt, Kahire 1929-1956; XIII. cilt ner.: Fehm Muhammed altd, Kahire, 1970; XIV. cilt, ner.: Ceml Muharrz-Fehm Muhammed altd, Kahire, 1972; XV. cilt, ner: brhim Ali Tarhan, Kahire, 1972; XVI. cilt, ner.: Ceml ed-Dn e-ayyl, Kahire, 1972.

nalck 1948 evkiye nalck, bn-i Hacerde Osmanllara Dir Haberler, Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Dergisi, c.VI., sa:3, Ankara, s.349-358.

Gibb 1997 H.A.R Gibb-Collin Davies, Nip, slam Ansiklopedisi, c. IX, Eskiehir, s.50-51.

Gnaltay 1951 emseddin Gnaltay, slam Tarihinin Kaynaklar, stanbul.

el-Kalkaand Ahmed b. Ali el-Kalkaand, Subh el-A f Snat el-n, c.IV, yay., Muhammed Abdurrasul brahim, Kahire 1913-1920.

Krat Solak

592

Kanat 1991 Cneyt Kanat, Makriznin Kitb es-Sulkunda Osmanllar, Karamanoullar ve Bat Anadolu Beylikleri ile ilgili Kaytlar, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, zmir.

Kele 2002 Bahaddin Kele, Memlkler Dneminde dr Yap, Trkler, c.V, Ankara, s.315-320.

Kopraman 1971 Kzm Yaar Kopraman, El-Aynin Ikdul-Cumnnda XV.yzyla Ait Anadolu Tarihi ile ilgili Kaytlar, Yaynlanmam Doktora Tezi, Ankara.

Kopraman 1989 Kzm Yaar Kopraman, Memlkler, Doutan Gnmze Byk slam Tarihi, c.VI, stanbul, s.433543.

Kopraman 1989 Kzm Yaar Kopraman, Msr Memlkleri Tarihi Sultan el-Melik el-Muayyad eyh el-Mahmud Devri (1412-1421), Ankara.

Kortantamer 1984 Samira Kortantamer, Memlklarda Devlet Ynetimi ve Brokrasi, Tarih ncelemeleri Dergisi, sa: 2, zmir, s.27-45.

Kortantamer 1993 Samira Kortantamer, Bahri Memlklarda st Ynetim Mensuplar ve Aralarndaki likiler, zmir.

Kprl 1997 Fuad Kprl, Hcib, A., c.V/I, Eskiehir, s.30-36. Solak 2004 Krat Solak, bn Tagribirdinin en-Nucm Adl

Eserinde Geen Dulkadiroullar Beylii ile lgili Kaytlar, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, zmir.

een 1998 Ramazan een, Mslmanlarda Tarih-Corafya Yazcl, stanbul.

Sevim 1983 Ali Sevim, Suriye ve Filistin Seluklular Tarihi, Ankara. Smer 1997 Faruk Smer, Ramazanoullar, A, c.IX, Eskiehir,

s.612-620. Tekinda 1961 ihabeddin Tekinda, Berkk Dneminde Memlk

Sultanl, stanbul. Tekinda 1997 ihabeddin Tekinda, Karamanllar, A., c.VI,

Eskiehir, s.316-330.


593

Uzunarl 1941 smail Hakk Uzunarl, Osmanl Devlet Tekilatna Medhal, stanbul.

Uzunarl 1997 smail Hakk Uzunarl, Eretna, A, c. IV, Eskiehir, s.309-310.

Wensinck 1997 A.J. Wensinck, Saadet, A., c.X, Eskiehir, s.1-2. Wiet 1997 G. Wiet, Sad, A., c.X, Eskiehir, s.77-81. Yinan 1997 Mkrimin Halil Yinan, Elbistan, A, c.IV, Eskiehir,

s.223-230. Yinan 1997 Mkrimin Halil Yinan, Akkoyunlular, A., c.I,

Eskiehir, s.251-270. Yinan 1989 Refet Yinan, Dulkadir Beylii, Ankara.

Krat Solak

Krat Solak

594

ARAPA METNLER

Cilt 10, Sayfa 11, 742 h./1341-42 YILI

Cilt 10, Sayfa 34, 742 h./1341-42


595

Cilt 10, Sayfa 270, 752 h./1351-52 YILI

Krat Solak

596

Cilt 10, Sayfa 271, 272, 752 h./ 1351-1352 YILI


597

Cilt 10, Sayfa 275- 277, 752h./1351-52 YILI

Krat Solak

598


599

Cilt 10, Sayfa 294, 754 h./1353 YILI

Cilt 11, Sayfa 309, 788 h./1386 YILI

Cilt 11, Sayfa 344, 791 h./1388-1389 YILI

Krat Solak

600

Cilt 12, Sayfa 17, 18, 792h./1389-1390 YILI


601

Cilt 12, Sayfa 166, 800h./1397-1398

Cilt 12, Sayfa 281, 282, 804h./1401-1402

Krat Solak

602

Cilt 12, Sayfa 290, 805h./1402-1403 YILI

Cilt 12, Sayfa 302, 303, 806h./1403-1404


603

Cilt 13, Sayfa 62, 809h./1406-1407 YILI

Cilt 13, Sayfa 105, 106, 813h./1410-1411 YILI

Krat Solak

604


605

Cilt 13, Sayfa 107, 813h./ 1410-1411 YILI

Cilt 13, Sayfa 143, 815h./ 1412-1413 YILI

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure true /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles true /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /NA /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /LeaveUntagged /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice

Documents

İbn Tagriberdi’Nin “en-Nucûm Ez-Zâhire” Adlı Eserinde Geçen Dulkadiroğulları Beyliği Ile İlgili Kayıtlar I, (Çev Kürşat Solak)